การออกแบบสวนหลังคา - Naresuan University...การออกแบบสวนหล งคา พชร เล ศป ต ว ฒนา1* Roof

การออกแบบสวนหลงคา พชร เลศปตวฒนา1*

Roof garden design Pachara Lertpitiwatana1*

1*อาจารยประจาสาขาสถาปตยกรรมศาสตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยเกษมบณฑต กรงเทพมหานคร 1*Lecturer, Department of Architecture, Faculty of Architecture, Kasembundit University, Bangkok *Corresponding author, E-mail address: [email protected] ____________________________________________________________________________________________________________

บทคดยอ สวนหลงคาเปนสวนททกคนเขาใจกนดวา เปนสวนทอยบนดาดฟาหรอหลงคาของอาคารและมประโยชนตอการให

ความรมรนแกอาคาร แตแทจรงแลวประโยชนของสวนหลงคานนมมากมาย ไมวาจะเปนประโยชนทางดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานสงแวดลอม และดานทศนยภาพ และถาหากมองอยางผวเผนจะเขาใจวา การทาสวนหลงคาคอ การนาตนไมมาวางบนอาคารหรอหลงคาอาคาร ซงไมมความซบซอนอะไร แตในความเปนจรงการทาสวนหลงคานนตองพจารณาปจจยตางๆมากมายในการออกแบบสวนหลงคา อนไดแก เรองพนหลงคาคอนกรต (Concrete slab) ทตองสามารถรองรบนาหนกสวนไดเพยงพอ วสดกนนาซม (Waterproof membranes) ควรมความสามารถการกนนาซมไดด แผนคอนกรตกนทะล (Concrete protective slab) สามารถรองรบนาหนกไดดไมเปราะแตกหกงาย ชนระบายนา (Drainage medium) สามารถระบายนาไดด แผนใยกรองดน (Filter fabric) มคณสมบตทใหนาไหลผานไดดแตปองกนดนไหลออกมาได ดนปลก (Planting media) ควรใหแรธาตแกพชไดในขณะทพชสามารถยดเกาะไดด มนาหนกไมมากเกนไป วสดปดผว (Top dressing or mulch) ดเปนธรรมชาตไมควรใหดแลวรกรงรง พชพนธ (Plants and planting) ควรทนแรงลมไดด ใบไมเปราะแตกงาย ทนทานตอโรค รากไมทาลายโครงสรางอาคาร กระบะหรอหลมปลกตนไม (Plant containers) ควรมลกษณะ ขนาดสมพนธกบพฤตกรรมและลกษณะของตนไม ระบบชลประทาน (Irrigation system) ควรวางแผนจดวางระบบตงแตตนกอนกอสรางสวนหลงคาเพอหาตาแหนงทเหมาะสม การสรางความสมบรณแกดน (Fertilization) ควรมการบารงอยสมาเสมอใหเหมาะสมกบพชชนดนนๆ และสดทายงานแสงสวาง (Lighting) จดวางตาแหนงใหเปนระเบยบเรยบรอยตามแนวความคดการออกแบบ คาสาคญ: สวนหลงคา

ABSTRACT

Roof garden is well perceived to be a garden on the roof top of buildings and good for decoration and temperature control. In fact, there are various benefits from roof garden such as economic benefit, social benefit, environmental benefit, and scenery benefit. By simply looking at roof garden, one may think it is just planting on buildings or on roof top of buildings. In reality, roof gardening requires deep consideration regarding the design. Concrete slap used to make the roof has to be strong enough to support the garden. Waterproof membrane needs to be reliable in preventing water from oozing out. Concrete protective slap must be able to bear the weight and not fragile. Drainage medium should facilitate water flow. Filter fabric must allow water to flow through but hold the soil. Planting media should provide enough food for the plants and allow the plants to grow firmly while the weight f the media must not be too heavy. Top dressing or mulch has to look natural and neat. Plants and planting must be strong enough to stand the wind, leaves are not easily broken, plants can stand the disease and their roots must not affect structure of the building. Plant containers need to match the natural shape of the plants and the way they grow. Irrigation system needs to be planned well before start making the garden in order to design proper

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 6 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2558 _____________________________________________________________________________________________

20

positions of each item. Fertilization needs to be done periodically according to types of plants. Lighting should be carefully designed for the best layout. Key word: roof garden บทนา

ปจจบนความเจรญของเมองตางๆมการขยายตวอยางรวดเรว ทาใหราคาทดนของเมองเหลานลวนขยบปรบตวสงขนอยางรวดเรว เมองตางๆเหลานจงตองมการกอสรางอาคารสงทดแทนและกระจายไปทวพนทของเมอง สงผลใหพนททเปนสเขยวของเมองมนอยลงทกทและพนทภายนอกอาคารในการทากจกรรมกลางแจงลดลงไปดวย ดงนนเมองตางๆจงพยายามหาพนทสเขยวสวนอนทสามารถนามาเปนลานกจกรรมกลางแจงได โดยการนาพนหลงคาดาดฟา (Roof slab) ของอาคารมาปรบเปลยนเปนพนทสเขยวใหเปนลานกจกรรมแทน หรอทเรยกวา สวนหลงคา (Roof garden) เมอเมองมสวนหลงคามากขน จงเปนผลดเกดขนตามมามากมายใหแกเมอง เชน

1.ประโยชนดานเศรษฐกจทสวนหลงคาชวยเปนฉนวนกนความรอนภายนอกอาคารเขาสภายในอาคาร ทาใหประหยดพลงงานไฟฟาของเครองปรบอากาศปองกนการเสอมสภาพของพนดาดฟาบนอาคาร

2.ประโยชนดานสงคมในการเปนพนทสาหรบทากจกรรมภายนอกรวมกนของคนททางานหรออาศยภายในอาคารเดยวกน กอเกดสมพนธภาพความเปนเพอนระหวางกนกลายเปนสงคม และเปนพนททสามารถสรางความสงบแยกจากความวนวายของเมอง

3.ประโยชนดานสงแวดลอมทมสวนชวยดดซบฝนละอองกรองมลพษในเมองใหดขน สามารถชวยบรรเทาสภาวะเรอนกระจก (Greenhouse effect) ของเมองได กอเกดความชนใหเยนสบาย

4.ประโยชนดานทศนยภาพทชวยสรางภมทศนรมรนใหแกเมอง สวนใหญสวนหลงคามกอยบนอาคารขนาดใหญ โดยสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) สวนหลงคาประเภท Extensive Roof garden เปนสวนหลงคาประเภททไมซบซอนมาก ซงเปนสวนทมหลมปลกตนๆ สาหรบปลกไมคลมดน เชน หญา พล กระดมทองเลอย เปนตน หรอเปนการนากระถางปลกตนไมสาเรจรป (Plant tub) มาวางประดบสวนหลงคา 2) สวนหลงคาประเภท Intensive Roof garden เปนสวนหลงคาประเภททมความซบซอนในการกอสรางมากกวา ซงมความเกยวเนองกบโครงสรางอาคารโดยตรง การกอสรางสวนหลงคาประเภทนผออกแบบสวนควรไดรบขอมลเบองตนจากวศวกรโครงสรางเสยกอนวา นาหนกตายตว (Dead load) 1 ของอาคารเปนเทาไร และนาหนกจร (Live load)2 ของอาคารทสามารถรบนาหนกไดมากนอยแคไหน ตวอยางรปแบบสวนหลงคาประเภทน เชน แบบการทากระถางยกสง (Raised planter) เปนรปแบบทสามารถเพมความลกของภาชนะปลกไดดกวารปแบบอน ดวยการกอผนงขนมาเปนกระถางปลกและรองรบตนไมทมขนาดใหญได หรอแบบการถมดนสงใหเปนเนนดน (Earth berm) เปนรปแบบการทาพนสวนใหเปนเนนสงขนมา และแบบบอหลมปลก (Depressed planter) เปนรปแบบททาเปนบอลกลงไปจากระดบพนทางเดน

ภาพ 1 แสดงรปกระถางปลกตนไมสาเรจรป (Plant tub) เปนรปแบบทสามารถเคลอนยายปรบเปลยนไดตลอดเวลา ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547.

1 นาหนกตายตว (Dead load) คอ สงทเปนนาหนกถาวร ไดแก เสา คาน พน โครงสรางหลงคา (roof structure), สวนประกอบทมนาหนกถาวร (permanent functional elements), วสดกนซม, โครงสรางบอนา เปนตน 2 นาหนกจร (live load) คอ สงทเปนนาหนกชวคราว ไดแก ผใชอาคาร (human occupants), เครองตกแตง (furnishing), อปกรณบารงรกษา (maintenance equipment)


21

ภาพ 2 แสดงรปกระถางแบบกออฐยกสง (Raised planter) เปนการกออฐเปนบอปลกขนมา ซงสามารถเพมความลกและความกวางของกระถางปลกไดตามตองการ

ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547

ภาพ 3 แสดงรปแบบเนนดนสงขน (Earth berm) เปนการถมดนเพอใหเปนเนนสงขนมาสาหรบปลกตนไม

ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547 ภาพ 4 แสดงรปบอหลมปลก (Depressed planter) เปนการทาบอหลม ปลกลงไปจากพนทางเดนเพอปลกตนไม ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547 วตถประสงค 1.เพอศกษาแนวทางในการออกแบบสวนหลงคาทเหมาะสมกบสภาพภมอากาศแบบรอนชน 2.เพอศกษาขอดขอเสยและขอจากดในการนาสวนหลงคาไปประยกตใชในการกอสรางจรง 3.เพอศกษาองคประกอบทจาเปนในการกอสรางสวนหลงคา การออกแบบสวนหลงคา

การทาสวนหลงคา มความแตกตางจากการทาสวนในระดบพนดนเปนอยางมากเนองจากเปนสวนทอยบนอาคาร จงตองพงระวงปจจยดานการรบนาหนกสวนของโครงสรางอาคาร การปองกนนาทวมขง การปองกนนารวซมลงสหองดานลาง การจดวางตาแหนงตนไมขนาดใหญทถกตอง การปองกนดนชะลางออกจากหลมปลก เปนตน ดงนนการทาสวนหลงคาจงมรายละเอยดมากกวาสวนระดบพนดน ซงมองคประกอบแตละชนภายในหลมปลก ดงน


22

ภาพ 5 แสดงรปตดองคประกอบแตละชนภายในหลมปลกของสวนหลงคา ประเภท Intensive roof garden ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547

1. พนหลงคาคอนกรต (Concrete slab)

โดยปกตอาคารทวไปทไมมสวนหลงคาหรอไมตองรบนาหนกสงใดเปนพเศษสามารถรบการถายนาหนกท 200-400 กโลกรมตอตารางเมตร แตหากเปนอาคารทตองการมสวนหลงคาประเภท intensive roof garden การรบนาหนกของพนสวนควรอยท 1,200 ถง 1,500 กโลกรมตอตารางเมตรหรอมากกวานน ซงเปนนาหนกทเหมาะและงายตอการออกแบบสวนบนหลงคาทงดานการออกแบบรองรบอปกรณตกแตง (furnishing) และคนจานวนมากๆ พนหลงคาคอนกรตทเหมาะสาหรบทาสวนหลงคามกเปนระบบพนคอนกรตเสรมเหลก (Reinforce concrete slab) ประเภทเสาและคาน (Post & Lintel) ซงสามารถรบนาหนกวสดงานสวน เชน ตนไมใหญ วสดปลก ประตมากรรมไดดเพราะมคานคอนกรตเสรมเหลกทสามารถทาใหมขนาดใหญและลกมากกวาปกตซงปองกนการแอนตวตกทองชางของพนไดดกวาพนระบบอน แตหากพนดาดฟา (Concrete slab) ทรองรบสวนหลงคาเปนพนคอนกรตเสรมเหลก (Reinforce concrete slab) ประเภทเสาและคาน (Post & Lintel) ทตองรบนาหนกงานสวนมากเปนพเศษ เชน มตนไมใหญหรอวตถทมนาหนกมากๆ การออกแบบคานคอนกรตเสรมเหลกกควรวางตวถมากกวาปกตเพอปองกนพนคอนกรตของสวนหลงคาแอนเปนกระทะ วธนมประโยชนคอ สามารถจดวางตนไมใหญปลกใหอยเปนกลมกอนไดมากกวา หรอจดวางอยางไรกไดแลดมความเปนธรรมชาตมากขน ทาใหตาแหนงของตนไมใหญวางปไดทวพนทสวน โดยไมจาเปนตองวางอยตรงหวเสาหรอในแนวคานเทานน และมความงายมากขนตอการออกแบบของผออกแบบสวนหรอภมสถาปนก

ภาพ 6 แสดงรปตดของโครงสรางพนคอนกรตเสรมเหลกทเพมคานถขนรบนาหนกสวนหลงคา ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547


23

2. วสดกนนาซม (Waterproof membranes) วสดกนนาซมของงานสวนหลงคาเปนวสดทาหนาทปองกนนาซมลงสพนคอนกรตดานลางโดยคณสมบตทดของวสดกน

นาซม คอ ควรมความทนทาน สามารถตานการกระแทกจากเครองไมเครองมอ หรออปกรณตางๆไดด ไมฉกขาดหรอเปอยงาย ยดหยนไดบาง ปองกนการแทรกซมของรากพชและนาไดเปนอยางด มอายการใชงานยาวนาน ปราศจากการซอมแซมบอยครง หรอควรทนทานถาวรเหมอนอายการใชงานของอาคาร ปองกนรงสอลตราไวโอเลต ทนสภาพการแปรเปลยนของอณหภมและชนบรรยากาศ (atmospheric) ยดหยนทนทานตอการเคลอนของจดรอยตอของโครงสรางอาคาร (construction joints) ปองกนการกดกนจากแมลง สงมชวตขนาดเลก และไมเกดปฏกรยาทางเคม วสดกนนาซมมรปแบบหลากหลายคอ 1) วสดกนนาซมแบบแผน (Single-ply roof membranes) แบบแผนปทวพนทสวนสามารถปองกนนารวซมไดแตตองระวงชวงรอยตอของแตละแผน หากตอเชอมไมดอาจมปญหาการรวซมบรเวณนได 2) วสดกนนาซมแบบเหลว (Fluid-applied Membranes) ชนดทาทวพนทสวน ซงสามารถปองกนนารวซมไดแตการใชระบบแบบทานจะใชเวลาการปฏบตงานนานกวาแบบอน 3) วสดกนนาซมแบบเหลว (Fluid-applied Membranes) ชนดพนทวพนทสวน ซงสามารถปองกนนารวซมและมความรวดเรวในการปฏบตงานมากกวา รปแบบนจะขจดปญหาในเรองของรอยตอ (joints) หรอพนททยงยากซกแซก และสามารถขจดปญหาการซมของนาเขารอยเชอมระหวางพนอาคารแนวราบกบโครงสรางทเปนแนวตง (vertical structures) หรอตามมมไดด เชน กระถางตนไมแบบยกสง (raised planter beds) และขอบของวสดกนซมนจะถกผนกตดแนนเปนอยางดกบสวนผนงของกระถางตนไม 4) นายากนซม (Water proofer).เปนการผสมนายากนซมลงไปเปนสวนผสมของคอนกรต ถามเนอคอนกรตสมาเสมอทด กจะมความสามารถปองกนการซมของนาไดด แตตองเขาใจหลกการใชนายากนซม คอ 1. นายากนซมไมไดทาหนาท "อดร" เพอไมใหนาซมผานคอนกรต 2. นายากนซมทาหนาทให "คอนกรตเหลวตว" เพอใหคอนกรตแนนตวจนมรโพรงในคอนกรตนอยลง 3. นายากนซมตอง "ผสมกบนากอน" แลวจงเอานานนไปผสมคอนกรต 4. ถาใสนายากนซมไปตอนโมคอนกรตทผสมนาแลว "นายากนซมจะไมกระจายตว" ไปทวมวลคอนกรต 5. ถานายากนซม "อยเปนจดๆในคอนกรตจะทาใหคอนกรตตรงนนไมแขงตว” 6. ถาผสมนายากนซมมากเกนไปแมจะถกวธกจะทาให "คอนกรตไมแขงตว" จะเสอมสภาพ 7. การใชนายากนซมตองอาน spec การใชกอนโดยเฉพาะอยางยง "อตราสวนนาตอคอนกรต" วาเปนเทาไร ถาหากสวนหลงคามหลมปลกหรอกระบะปลกทใชนายากนซม (Water proofer) เปนสวนผสมในตวคอนกรตแลวกไมมความจาเปนตองใชวสดกนซมแบบแผน แบบพน และแบบทา แลวกไดหากมการผสมทดถกตองจรงๆ และไมจาเปนตองมแผนคอนกรตกนทะล (Concrete protective slab) ซงจะกลาวตอไป 3. แผนคอนกรตกนทะล (Concrete protective slab)

แผนคอนกรตกนทะล (Concrete protection slab) มหนาทเปนตวขวางกนปองกนวสดของชนระบายนาเชน เศษหน เศษอฐ เขามาปนกบวสดกนนาซม (Waterproof membranes) ซงอาจมผลใหวสดกนนาซมฉกขาดเสยหายได และปองกนการแทรกทะลของรากพชสชนวสดกนนาซมทจะมผลกระทบใหนาซมลงดานลางไดมากขนเกดการรวลงพนชนลาง แผนคอนกรตกนทะลนมกหลอใหเปนผวเรยบหนาประมาณ 6.5-10.0 เซนตเมตร มความลาดเอยง (slope) เลกนอยประมาณ 0.5 เซนตเมตร/ฟต เพอการระบายนาสามารถไหลไปยงจดระบายนา (drainage) จดเดยวไมกระจายไปทวพนท ผวคอนกรตพวกนอาจมการแตกราวหากโดนการเปลยนแปลงของอณหภมตลอดเวลาระหวางความรอนและความเยน แตเนองจากแผนคอนกรตกนทะลนมกถกปกคลมดวยวสดอนๆอก ทอยชนบนตอไป เชน ดนปลก เศษพชและตนพช ทาใหคอนกรตสวนนไมไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอณหภมดงกลาว 4 ชนระบายนา (Drainage medium)

ชนระบายนาทาหนาทใหนาจากนาฝนและนาทใหแกพชใตหลมปลกมการไหลของนาทคลองตวซงควรมลกษณะเปนรพรนหรอเปนโพรงจานวนมากๆ เพอการไหลของนาทดและชนระบายนานจะตอเชอมกบระบบระบายนา คอ ทอระบายนาใตหลมปลกตดตงอยในชนระบายนาน วสดทนยมใชในชนระบายนาทนยมใชคอ กอนกรวด พวกเศษอฐ เศษหน เศษกระเบองแตก ซงมความสามารถในการระบายนาได มราคาถกหาซอไดงาย นอกจากน มการผลตทาชนระบายนาเปนแบบพลาสตกระบายนาทชอวา Grass-cell ซงเปนวสดทมนาหนกเบากวาชวยลดการรบนาหนกของโครงสรางของพนสวนหลงคาไดเปนอยางดและม


24

ความสามารถในการระบายนาทดมาก แตแผงระบายนาพลาสตก Grass-cell หาซอคอนขางยากในเมองไทย เพราะไมมโรงงานผลต ตองมการนาเขาทาใหมราคาสง เชน กลาสเซลลในชอ แผงพลาสตกระบายนาแบบรวงผง (Plastic Honeycomb Drainage Board) ทาจากพลาสตกอดแรงสง (high-impact plastic) ซงทาโครงสรางเหมอนรวงผง (honeycomb) เปนตารางหลมหกมมหกเหลยม (hexagon) ความยาวตอหนงแผนสเหลยมจตรสคอ 30.5x30.5 เซนตเมตร มคณสมบตทดคอ มความแขงแรง ไมเปราะแตกงาย สามารถรบนาหนกจากดานบน เชน ดน ตนไม คน อปกรณอนๆไดด มนาหนกทเบา ทาใหสามารถประหยดคาใชจายของการรบนาหนกของโครงสรางได การตดตงและตดตอทาไดงาย สะดวก รวดเรว ปองกนรงสอลตราไวโอเลต มนคงถาวร ใชงานยาวนาน ปราศจากการซอมแซม มประสทธภาพในการระบายนาสง

ภาพ 7 แสดงรปกลาสเซลลทชอแผงพลาสตกระบายนาแบบรวงผง (Theodore Osmundson, 1999)

ดงทกลาวขางตนวาเพอการระบายนา (Drainage) จากบอปลกของสวนหลงคาลงสพนดานลางอาคารนนเปนสงทจาเปนอยางยงและตองไมทวมขง จงมการออกแบบเพมเตมโดยการวางทอระบายนาแบบแนวราบและแบบแนวดงคอ 1) ระบบระบายนาแนวราบและระบายนาดวยทอรพรน วางราบแผกระจายเปนกางปลา (Lateral Drain) สามารถทาใหนาเกดการระบายไดทวพนทของสวน ลกษณะรปแบบนเปนระบบระบายนาใตแปลงปลก โดยมทอเจาะเปนรพรนโดยรอบวางในแนวระนาบยาวตลอดแนวปลายดานหนง หรอทงสองปลายเชอมตอกบชองระบายนาเพอชวยเพมการระบายนาทวพนทไดดยงขน โดยทอระบบนตองคลมรอบดวยแผนใยกรองดน ระบบนมกวางตวอยในชนดนปลก (Drainage medium)

ภาพ 8 แสดงรปตดระบบระบายนาโดยมทอระบายนาแนวราบวางเปนกางปลา (Lateral Drain)

(Theodore Osmundson, 1999)

2) ระบบระบายนาแนวตงโดยมทอรพรน สาหรบระบายนาวางในแนวตงตอเชอมกบจดหวทอระบายนา ซงเปนตวชวยการระบายนาในแนวราบททาใหนาสามารถระบายไดอยางรวดเรวขนเมอเวลาฝนตกหนกเปนผลใหนาไมทวมขง และการระบายนามประสทธภาพมากขน ระบบนเหมาะกบกรณทบอปลกหรอหลมปลกมขนาดกวางและลกมากกวาปกต ลกษณะรปแบบนเปนการใชทอระบายนาภายในหลมปลกเปนแบบโดม (Dome drain) ตอทอระบายนาแนวตงดวยทอ PVC เจาะรพรนโดยรอบหมดวยแผนใยกรองดน จากนนลอมดวยวสดระบายนาประกอบดวย หนกรวด (pebbles) ขนาดเบอร 1 (ประมาณ 1/2 นว) และเบอร 2 (ประมาณ 1/3 –1/4 นว) และหมดวยแผนใยกรองดนอกชนหนงเพอปองกนมใหดนไหลผานไดหากไหลออกมาไดจะยงคงมอกชนกนไว


25

ภาพ 9 แสดงรปตดของระบบระบายนาโดยมระบบทอระบายนาวางแนวตงเพอปองกนนาขงเวลาฝนตกหนก ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547

ระบบระบายนาตองมการตอเชอมกบรทอระบายนาทพน ทาหนาทเปนชองระบายนาลงสทอระบายนาและลงสพนดานลางอาคาร ซงควรมฝาตะแกรงเพอปองกนการอดตนจากเศษดนเศษผงลงทอระบายนา รปแบบทใช เชน 1) ชองทอกลมฝาเรยบ (Round drain หรอ Deck drain) สามารถใชไดทงทองกระบะปลกพช (planting space) และพนทดาดแขง (paved area)

ภาพ 10 แสดงฝาชองทอกลม (Round drain หรอ Deck drain) ควรเรยบเสมอกบผวบนของชนระบายนา (Theodore Osmundson, 1999)

2) ชองทอแบบฝาโดม (Dome drain) มลกษณะเปนโดม (dome) รอบๆ ผวเปนรพรน (perforate) ระบบนสามารถปองกนการอดตนจากใบไมหรอเศษซากไมทจะอดตนปากทอไดด

ภาพ 11 แสดงฝาชองทอระบายนาแบบโดม (Theodore Osmundson, 1999)


26

ขอพงระวงของทอระบายนาของสวนหลงคา หลมปากทอระบายนาทพนของสวนหลงคามกเปนจดทเกดการรวซมของนาทาใหตวทอเกดสนมและโครงสราง

คอนกรตบรเวณนนเกดการบวมจากการโดนนาทรวซมทเปนเชนน เนองจากบรเวณรอยตอเชอมระหวางทอระบายนากบรของโครงสรางพนคอนกรตไดรบการตอเชอมไมพถพถนเทาทควรจากฝมอแรงงานทยงไมชานาญหรอมการเพมเตมรระบายนาทพนคอนกรตในภายหลงจากการเสรจสนการทาพนดาดฟาแลว ทาใหตองมการเจาะพนซงไมสามารถทาไดดเทากบการเวนชองรระบายนาไวตงแตตนของชวงเวลากอสรางตวพนอาคาร 5. แผนใยกรองดน (Filter fabric)

แผนใยกรองดนทาหนาทในการปองกนผงดนละเอยดผานเขาสชนระบายนาอนจะสงผลใหเกดการอดตนของทอระบายนาและดนถกชะลางออกไปเรอยๆ คณสมบตทดของแผนใยกรองคอ ควรมรพรนขนาดเลกมากๆทสามารถปองกนการชะลางเศษผงของดนหรอวสดปลกไดดแตสามารถใหนาไหลแทรกซมผานออกมาไดเปนอสระ ไมทาใหนาขง นาหนกเบา งายตอการขนสง ตดตงงายสะดวกรวดเรว ปลอดภยจากรงสอลตราไวโอเลต มความคงทนแขงแรงไมฉกขาดงายจากการรบนาหนกของวสดปลก และไมเนาเปอยงายจากการเปลยนแปลงของอณหภมรวมทงความชน รปแบบแผนใยกรองดนทนยมใช เชน

1) แผนใยกรองดนแบบตาขายมงลวดพลาสตกซอนกน มราคาถกมากแตประสทธภาพปานกลางซงมความสามารถการซมของนาไดแตผงดนขนาดเลกอาจมโอกาสเลดลอดไดเชนกนและตาขายมงลวดพลาสตกอาจถกเศษดนเกาะอยตามรของตาขาย ซงมผลใหนาระบายไดไมดเทาทควร สวนราคาถกกวาและหาซอไดงายกวา จงกลายเปนทนยมของสวนหลงคาหลายแหง ดงนนการใชจงตองมการซอนประกบกนหลายชนเมอใชงาน แตกยงคงมโอกาสทผงดนเลกๆ อาจมไหลหลดออกมาไดบาง การใชรปแบบนจงตองพงระวงขอเสยนดวย 2) แผนใยกรองดนแบบผาทเรยกวาจโอเทคไทล (Geotextile) ซงมความสามารถการซมของนาไดดโดยไมทาใหดนไหลผานได มหลายแบบ เชน เอนกาเดรน (Enkadrain) ถกทาเปนผนจากเสนดายพลาสตกสงเคราะหหยาบๆทเปนฝอยอสระ มความหนาทแนนอน เปนมวนประมาณ 30.5 เมตร มความสามารถในการไหลผานของนาไดในขณะทสามารถปองกนดนหรอวสดปลกไหลออกไดเปนอยางด แตมราคาสง และอกแบบคอ แผนจโอเทค (Geotech) แบบนมลกษณะคลายขนมกระยาสาด (caramel corn) ประกอบดวยเมดโพลสไตรนแผกวาง (expanded polystyrene beads) ทเชอมเปนแผนดวยกาวแอสฟลท ขนาดผนประมาณ 1.20 x1.20 เมตร มความหนาหลายขนาด มความสามารถในการไหลผานของนาไดในขณะทสามารถปองกนดนหรอวสดปลกไหลออกไดเปนอยางด แตมราคาสง แตปจจบนมแผนใยกรองดนทเปนผนผาสครมหรอสเทาผลตขนมาเพอการใชงานทงายและราคาไมสงมาก สามารถมวนหอหกมม ตามรปทรงทตองการไดด และยงคงสามารถปองกนดนหรอวสดปลกไหลออกไดเปนอยางด

ภาพ 12 แสดงแผนใยกรองดนเอนกาเดรน (Theodore Osmundson, 1999)

ภาพ 13 แสดงจโอเทค (Geotech) มลกษณะคลายขนมกระยาสาด (caramel corn) (Theodore Osmundson, 1999)


27

6. ดนปลก (Planting media) ดนปลกทาหนาทเปนทยดเกาะของรากพชและการเจรญเตบโตของพช คณลกษณะทดของวสดปลกสาหรบสวนหลงคา

คอ แขงแรงทนทาน นาหนกเบา ระบายนาไดด มความชนแตไมเปยก มอายยาวนาน ยดธาตอาหารไดด ไมเกาะตวกนแนน และไมเปนผงเลกเกนทอาจถกชะลางได วสดปลกทนยมสาหรบงานสวนหลงคา ไดแก 1) การใชวสดปลกประกอบดวย ดนผสมเปลอกถว ขยมะพราว ทราย เพราะสามารถเปนแหลงธาตอาหารและยดเกาะของตนพชได ระบายนาไดด ราคาถกสามารถหาไดงาย 2) วสดปลกสงเคราะห เชน เมดไลกา (Leca) ดนเมดไดอโทแมซเอรท (Diatomaceous earth) ดนไอโซไลท (Isolite) เพอรไลท (Perlite) เวอรมคไลท (Vermiculite) เทคโนฟลอร (Technoflor) ดนปลกกรอแดน (Grodan planting medium) เปนตน วสดปลกเหลานเปนระบบสาเรจรปสามารถนาพชปลกไดทนท นอกจากนในบางครงหลมปลกหรอกระบะปลกอาจมความลกมากเกนความจาเปน จงมวธการเพมระดบความสงใหแกวสดปลกไดหลายวธ เชน 1)การใชสไตโรโฟมหนนดานลาง ซงสามารถชวยลดการใชปรมาณวสดปลกใหนอยลง ลดคาใชจายของวสดปลก การรบนาหนกของโครงสรางพนสวนหลงคาไมตองรบนาหนกมากเกนเหมาะสาหรบการหนนกบดนปลกทปลกตนไมขนาดเลก ซงไมแนะนาใหไปรองรบดนปลกทปลกตนไมขนาดใหญเพราะอาจมโอกาสทาใหพชลมโคนไดเพราะการหยงลกของรากมไดนอยกวา

ภาพ 14 แสดงการใชสไตโรโฟมหนนดานลางเพอลดปรมาณวสดปลกหรอดนปลก ทมา : จามร อาระยานมตสกล 2535.

1) การใชเปลอกมะพราวหนนดานลางของหลมปลก ซงสามารถลดนาหนกของวสดปลกทกระทา

ตอโครงสรางพนสวนใหนอยลงได ราคาถกหาไดงาย เปนวสดธรรมชาตไมทาลายสงแวดลอมและรากสามารถชอนไชและหยงลกไดด แตมขอเสยคอ ในอนาคตอาจทาใหขยมะพราวยบตวลงได เนองจากมการดดซบนาและยอยสลายได

ภาพ 15 แสดงการใชเปลอกมะพราวอดแนนแทนโฟมเพอเพมความสงกรณหลมปลกมความลกมาก ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547.


28

7. วสดปดผว (Top dressing or mulch) โดยปกตควรใหมความหนาประมาณ 1.0 เซนตเมตร ซงเปนตวปองกนความรอน ความเยนของอากาศได ปองกนการ

เกดนาแขงเกาะทรากพชและเปนตวชวยรกษาความชนไวในดนปลก ตลอดจนสามารถสรางความรสกดเปนธรรมชาตมากขน วสดปดผวนมกเปนพวกเปลอกไม หรอเศษใบไม หากนานวนไปวสดปดผวนจะมการเนาเปอยลงซงสามารถชดเชยการสญเสยดนปลกทอยชนลางได ชนวสดปดผวไมควรใชวสดทมความแขงปราศจากการยอยสลาย เชน หนสหรอกอนกรวด เปนตน เพราะไมสามารถยอยสลายกลายเปนดนได 8. พชพนธ (Plants and planting)

1) ขอพจารณาเพอการเลอกพชพนธสาหรบสวนหลงคา ควรพจารณาเรองนาหนกของพช (consideration of weight) ขนาดของตนพช (size of trees) วาโครงสรางพนทใช

รองรบสามารถรบนาหนกและขนาดของตนพชนนๆไดมากนอยเพยงไร ความสงของตนไมทสงสดไมใหมผลไปกระทบกบสวนใดสวนหนงกบอาคาร เชน กนสาด เปนตน เมอถงเวลาทตนพชเตบโตเตมท จดสงสดของการแผขยายของราก ใบไม กงไมตองไมใหมผลไปกระทบกบอาคารขางเคยง ชนดและขนาดของระบบรากพชมความสอดคลองกบหลมปลกทจะไมทาลายโครงสรางพน มความทนทานตอภาวะแหงแลงและนาทวมขงอยบาง ชวงชวตของพช (potential life span) ควรคานงมากเพราะการปรบเปลยนเพมเตมตนไมตองมคาการขนสง ซงสวนหลงคามกอยทสง การขนสงตนพชจะมความยากลาบากกวาสวนระดบพนดน จงควรเลอกชนดของพชทมชวงชวตทยาวพอควรจะเปนการดกวา การเลอกชนดของพชทหลากหลายผสมผสานกนดวยไมยนตน ไมพม ไมคลมดน ไมเลอย เหลานตองดสวยงามเขากนไดดไมมผลกระทบตอกน การใชสอยตองหาวาตนพชทนามาปลกเพอจดประสงคใดเชน เพอความสวยงาม หรอเพอการไดรมเงา หรอไดทงความสวยงามและไดรมเงา สภาพแวดลอมและภมอากาศของสวนหลงคาแหงนนเปนเชนใดและเหมาะสมกบตนพชทนามาปลกหรอไม พชควรมความทนทานตอการตดแตง เพราะหลมปลกมเนอทจากด การตดแตงรากพชจงเปนสงจาเปน พชทใชปลกไมควรเปนพชทใบแตกงายในขณะเกดการปะทะกบลมแรงบนอาคาร และเรองการปรบเปลยนตนพชทงไมแดดและไมในรมเปนชวงๆระยะเวลาตามการเจรญเตบโตของพชแตละชนด เชน หากไมแดดบงตนพชทเปนไมแดดเหมอนกน อาจทาใหตนเตยไมไดรบแสงแดดกตายได จงตองปรบเปลยนตนทเตยกวาเปนไมในรม การรวงของผลและใบพชตองไมมผลใหเกดการอดตนกบงานทอระบายนาในสวนตางๆ เพราะหากเกดการอดตนขนจะทาใหเกดการขงของนา ซงเปนการเพมนาหนกใหกบโครงสรางอาคาร ในขณะเดยวกนเศษดนหรอวสดปลกอาจลนลอยออกมาได

2) ขนาดของตนไม (size of trees) 1) ขนาดความสงของตนไมทเหมาะสมและไมกระทบตอสงแวดลอมของอาคาร ตนไมขนาดเลก (small trees) ควรมความสงอยท 3.0 - 4.5 เมตร ตนไมขนาดใหญ (large trees) ควรมความสงอยท 6.0 - 7.6 เมตร 2) ขอควรระวงคอ ขนาดตนไมทใหญมกเกดปญหาเรองแรงลมทมาปะทะกบตนไมสงผลใหเกดการโคนของตนไมกอความเสยหายตอสวนอนๆ ดงนนวธการเพอตานลมของตนไม อาจดวยวธการยดดวยไมยดลาตนหรอการขงลวดสลง 9. กระบะหรอหลมปลกตนไม (Plant containers)

1) คณลกษณะทดของกระบะหรอหลมปลกตนไม คอ ควรเปนวสดทนแดดทนฝน และความเยนไดด เพราะอากาศมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา สามารถรกษาความชนไดด การระบายนาภายในด นาในกระบะหรอหลมปลกไมขงใหรากเนาแตไมแหงเรวจนเกนไปมความสามารถรองรบนาหนกของวสดปลกและตนพชไดด ไมเปราะแตกราวงาย ปราศจากการรวซม

2) ความลกของหลมปลกสาหรบสวนหลงคาแบงตามตนพชแตละกลม (Richard H. Rogers, 1975) กลมไมพมขนาดเลก ความลกชนดนของหลมภาชนะปลกคอ 0.45 - 0.6 เมตร กลมไมพมขนาดกลาง ความลกชนดนของหลมภาชนะปลกคอ 0.6 - 0.75 เมตร กลมตนไมขนาดเลก ความลกชนดนของหลมภาชนะปลกคอ 0.75 - 0.9 เมตร กลมตนไมขนาดใหญ ความลกชนดนของหลมภาชนะปลกคอ 1.05 - 1.2 เมตร 3) ความกวางของหลมปลกสาหรบสวนหลงคาแบงตามตนพชแตละกลม (Richard H. Rogers, 1975)

กลมตนหญา ขนาดความกวางของหลมภาชนะปลกไมมขอกาหนด กลมไมพมขนาดเลก ขนาดความกวางของหลมภาชนะปลกคอ 0.45 - 0.6 ม. กลมไมพมขนาดกลาง ขนาดความกวางของหลมภาชนะปลกคอ 0.75-0.96 ม.


29

กลมตนไมขนาดเลก ขนาดความกวางของหลมภาชนะปลกคอ 1.20-1.80 ม. กลมตนไมขนาดใหญ ขนาดความกวางของหลมภาชนะปลกคอ 2.10-3.00 ม. 4) ขอแนะนาแนวทางการกอสรางโครงสรางหลมปลกกบโครงสรางของอาคาร

1) การกอสรางใหผนงหลมปลกแยกโครงสรางออกจากกาแพงกนตกดานหนา (Facade) มผลดคอ โครงสรางของผนงบอปลกและกาแพงกนตกดานหนาถกแยกออกจากกนทาใหไมมผลกระทบทตอเนองกน กาแพงดานหนา (Facade) ไมตองรบนาหนกจากแรงอดของดนและนาทอยในหลมปลก ทาใหกาแพงซงอยดานหนาไมตองซอมแซมเพราะโอกาสเสยหายมนอยมาก การแทรกซมของรากพชไมสามารถทะลผานมาถงกาแพงกนตกดานหนา ชวยแกปญหานาซมออกมาดานนอกกาแพงกนตกดานหนามผลใหกาแพงกนตกดานหนาไมเกดเชอราและสไมรอนออกมาได ชองวางระหวางผนงบอปลกและกาแพงกนตกดานหนา (Facade) สามารถนามาทาเปนชองระบายนาหรอรางนาได และชองวางนสามารถถกนามาใชเปนชองทางเดนงานระบบตางๆ ได เชน ทอนา สายไฟฟา

ภาพ 17 แสดงการแยกโครงสรางผนงสวนหลงคาและกาแพงดานหนา (Facade) ทมา : พชร เลศปตวฒนา 2547.

2) การกอสรางใหผนงบอปลกแยกโครงสรางออกจากอาคารสง (Tower) ซงสงผลดคอ ทาใหการรบแรงสองสวนนถกแยกออกจากกน และงายตอการตรวจสอบ สามารถปองกนนาซมเขาสอาคารไดทอาจทาใหผนงภายในของอาคารเกดเชอรา ปองกนการแทรกซมของรากทะลผานเขาภายในอาคาร ชองวางระหวางผนงบอปลกและผนงอาคารสง (Tower) นสามารถใชในการเดนงานระบบตางๆได เชน ทอนา สายไฟฟา และสามารถเปนทางเดนสาหรบงานบารงรกษาได และชองวางระหวางผนงบอปลกและผนงอาคารสงสามารถนามาทาเปนชองระบายนาหรอรางนาได

ภาพ 18 แสดงรปตดการแยกโครงสรางของผนงอาคารสง (Tower) กบผนงหลมปลกออกจากกน

ทมา : พชร เลศปตวฒนา, 2547


30

5) วสดของกระบะปลกตนไม คณลกษณะทดคอ แขงแรงมนคง ถาวร อายการใชงานยาวนาน สามารถปองกนเชอราไดด ปราศจากการซมของนาใน

ภาชนะปลก รกษารปรางรปทรงและสใหถาวร ทนทานตอแสงอลตราไวโอเลต ไดแก กระถางปลกกระเบองดนเผา (terra-cotta) สามารถทาการเคลอนยายไดแตอาจมนาหนกมาก ภาชนะปลกพวกพลาสตกปองกนอลตาไวโอเลต เชน ภาชนะปลกโพลสไตรน (polystyrene containers) เปนตน ซงมนาหนกเบาสามารถเคลอนยายได และภาชนะปลกปดวยวสดตางๆ เชน กรวดลาง หนทราย หนกาบ เปนตน ทงนขนอยกบแนวความคดของผออกแบบและความตองการของเจาของโครงการ 10. ระบบชลประทานหรอระบบการใหนาแกพช (Irrigation system) 1) ประเภทระบบชลประทานสาหรบงานสวนหลงคา 1) การใหนาโดยฉดนาดวยสายยาง เปนวธการงายๆ การรดนาพชมความทวถง มากกวาไมวาพชบรเวณนนจะถกบดบงดวยตนไมทอยดานหนา เพราะผรดนาสามารถเปลยนแนวการรดนาได แตควรจดวางตาแหนงหวกอกซอนหรอเกบใหดเรยบรอย 2) การใหนาดวยระบบสเปรย (spraying water system) ซงเปนระบบพนนาเปนละออง เชน ระบบสปรงเกอร (sprinkler irrigation) 3) การใหนาดวยระบบนาหยด (drip irrigation system) ซงเปนระบบทปลอยนาทละนอยดวยหวหยดนา (emitters หรอ spray heads) ทปลายขนาด 6.4 มลลเมตร เปนทอพลาสตกทปรบไดอยเหนอระดบของราก ระบบนจะปลอยนาเปนจดซงนาจะกระจายไปรอบดานเหมอนผลแพร แตปญหาของระบบมกจะเกดขนกบการอดตนของหวหยดนาจากดนทาใหนาไมไหลและพชตายในทสดหรอการถกเหยยบยาจากเดกและสตวเลยง ทาใหหวหยดนาเสยหาย ดงนนจงตองมการตรวจเชคอยสมาเสมอ ระบบสปรงเกอรและระบบนาหยดนนตองออกแบบใหดนไดรบนาเพยงพอในวนตอวนหรอตามตารางการใหนา ซงอาจตองใชระบบควบคมโดยนาฬกา (Electric clock) ของการใหนาหรอระบบควบคมระดบความชนอตโนมต (Moisture sensor) ทสามารถควบคมการปฏบตงานการใหนาเมอดนเรมมความชนตาดวยระบบออโตเมตกแตอาจเปนการเพมคาใชจาย

4) ระบบชลประทานอนมมากมายแตไมเปนทนยมมากนก เนองจากความกาวหนาทางเทคโนโลยของไทยดานนยงพฒนาไมมากเทาทควร จงตองนาเขาซงจะมราคาสงไมคมคา แตระบบพวกนจะมขอดคอ ทาใหไมตองเสยเวลาในการบารงรกษาและรดนาแกพชใหเสยคาจางแรงงาน เพราะระบบจะทางานเองอตโนมตเพยงแคคอยเชคเปนชวงๆนานๆครง ระบบดงกลาว เชน ระบบออพตมา (Optima system) และระบบซนโค (ZinCo system) เปนตน 5) ระบบชลประทานททาเปนกระถางปลกสาเรจรป เชน กระถางระบบซเครทซรสแพลนทเตอร (Seacrest series planter) หรอกระถางบรรจนา (Container Watering System) เปนระบบทผนงของภาชนะปลกมลกษณะกลวง (hollow wall) ซงมไวเพอบรรจนาโดยทออยขางใตเชอมกบหวตอของภาชนะปลกและเตมนาใหเตม เมอดนเรมแหงจะมระบบ moisture sensor เปนตวควบคมไมใหดนแหง กจะทางานโดยปลอยนาออกมาทละนอยเพอใหดนชม จากนนระบบจะปดเองอตโนมต ระบบนเวลาทเตมนาลงไปในชองกลวง (Hollow wall) ของภาชนะปลกนสามารถใชได 2 ถง 4 อาทตยจงคอยเตมนาใหม ระบบนมราคาสงเพราะตองนาเขาจงตองพจารณาวาเหมาะตอการนามาใชเพยงไร หรอระบบโมนาแพลนท (Mona plant system) (MPS) เปนระบบทเพมอางเกบนา (reservoir) วางไวภายในภาชนะปลก ดานบนของอางเกบนา นจะเปนรพรนทเปนตวใหนาภายในซมขน มาเพอใหดนชมชน โดยมทอตอกบตว reservoir เพอเตมนาลงไปเมอภายในแหง และมตวควบคมเพอรกษาระดบความชนของดนไมใหเปยกหรอแหงจนเกนไป ระบบนมราคาสงเพราะตองนาเขาจงตองพจารณาวาเหมาะตอการนามาใชเพยงไร

ภาพ 19 แสดงรปตดกระถางระบบซเครทซรส แพลนทเตอร (Seacrest series planter)

(Theodore Osmundson, 1999)


31

ภาพ 20 แสดงกระถางระบบโมนาแพลนท (Mona plant system) (MPS) (Theodore Osmundson, 1999)

2) ขอแนะนาตอการออกแบบระบบงานใหนาแกพช 1) สถาปนกและวศวกรโครงสรางและวศวกรงานระบบสขาภบาลควรประสานงานกบภมสถาปนกหรอผออกแบบสวนตงแตตนกอนการออกแบบอาคาร เพอการออกแบบใหนาแกพชไดรบการเตรยมการไวลวงหนา อนจะเปนการลดขอผดพลาดได หากภมสถาปนกไดมามสวนรวมเมองานอาคารเสรจสนไปแลวจะมาเพมเตมทอนาอาจสงผลกระทบ ทาใหการเจาะชองทอประปาเพมมความยากลาบากและนาอาจรวซมบรเวณรอยเชอมระหวางทอประปากบชองทอทเจาะบนพนหลงคาไดมากกวา 2) หวกอกนาทตอเขากบสายยางฉดนา หวสปรงเกอร และหวหยดนา (emitters) ควรไดรบการออกแบบซอนในตาแหนงทเกบมดชด ไมเดนสะดด และใชงานไดสะดวก 3) ทอระบบชลประทานไมควรใชทอทเปนสนม และการจดวางระดบทอนาควรใหลกมากกวา 20 เซนตเมตรขนไป เพราะหากดนปลกอดตวแนนจะทาใหเกดการยบตวของดนปลก เปนผลใหเหนทอนาโผลออกมาไมเรยบรอย 4) การจดวางตาแหนงของหวสปรงเกอร ควรคานงถงการพนละอองนาทไมควรใหโดนผนงกาแพงหรอผนงอาคารอยเปนประจา เพราะหากผนงนนๆ เปนผนงทาสจะทาใหเกดการรอนของสไดและผนงจะกรอนในทสด 11. การสรางความสมบรณแกดน (Fertilization)

ดนควรไดรบการพรวนดนเพอการชอนไชของรากเปนไปดวยด เตมดนเพอพชไดการยดเกาะและไดอาหารจากดนเพยงพอ ใสปยอยสมาเสมอใหพชเจรญเตบโตด แขงแรงและสวยงาม หรอการสรางความอดมสมบรณแบบอตโนมต (Automatic Fertilization) เปนการใหสารอาหารหรอปยแบบเหลว โดยทางานดวยเครองกลทเปนระบบการฉดพนอตโนมต (automatically injecting) ใชรวมกบระบบสปรงเกอร (Sprinkler system) ระบบนสามารถทางานไดในปรมาณทมากและมขอดในการลงทนเพยงครงเดยวแตไมตองใชแรงงานมากมายกบการใหสารอาหาร และการสรางความอดมสมบรณดวยไสเดอนดน (Earthworms) เปนอกวธหนงในการเสรมประสทธภาพของดนทเปนระบบธรรมชาต แตดนทใชตองไมใชดนเหนยว หรอดนทรายแขงจนเกนไปเพราะไสเดอนไมสามารถอยได วธนสามารถลดคาใชจายรายปไดเปนอยางด

ภาพ 21 แสดงเครองกลของระบบการสรางความอดมสมบรณแบบอตโนมต (Automatic Fertilization) (Theodore Osmundson, 1999)


32

12. งานแสงสวาง (Lighting) 1) คณลกษณะทดของงานแสงสวาง

สามารถใหแสงสวางเพยงพอตอการใชงาน เพอสามารถสรางและกาหนดทศทาง สรางความเดนชดใหกบประตมากรรม ตนพชได ตกแตงใหกบตาแหนงฟงกชนตางๆ ใหชดเจนยงขน สามารถสรางความปลอดภย ปองกนอาชญากรรมแกผใชสวนได มความมนคงแขงแรงถาวร ทนทานตอการเปลยนแปลงของอณหภม ความชน และแสงสวางไมจาสองเขาตา

2) ระดบความสงของดวงโคม ระดบความสงของดวงโคมมผลตอการใหแสงสวางกบพนทสวนหลงคาและสามารถใหอารมณความรสกทแตกตาง อาท 1) แบบดวงโคมระดบสงเหนอศรษะ ทาใหพนทสวนไดรบแสงสวางทดชดเจน แบบเปดเผยเหนทงหมด มกใชกบบรเวณทเปนลานการกฬาของสวนหลงคา 2) แบบดวงโคมระดบเอว ทาใหพนทสวนไดรบแสงสวางระดบตากวาเอวสวางเปนจดๆและสามารถใชเปนแสงนาทางในการเดนบนทางเดนเทา 3) แบบดวงโคมเตยตากวาหวเขา ทาใหสามารถสรางบรรยากาศสลวไมสวางเกน ดวงโคมดไมเกะกะสายตาเพอเนนแนวทางเดนใหกบสวน 4) แบบปกดวงโคมทพนดนสองขน ทาใหพนทสวนไดรบแสงสวางทสรางบรรยากาศสลวไมสวางเกน อาจทาใหเกดความรสกลกลบนาคนหา หรอเปนการเนนวตถนนๆไดอกทางหนง

3) รปแบบการยดเสาไฟ มหลากหลายวธ เชน 1) การยดเสาไฟกบโครงสรางพนทางเดนของสวนหลงคาดวยสลกเกลยว (bolts) หรอการเชอมตวเสากบแผนโลหะทยดตดกบพนคอนกรต 2) เสาไฟยดกบแทนคอนกรตสเหลยมทวางบนดนอดแนน ซงสามารถยดเสาไฟได ประหยดคาใชจาย เพราะแทนทจะยดเสาไฟบนเสาคอนกรตทเชอมยดกบพนดาดฟากลบยดเสาไฟทแทนคอนกรตวางบนดนอดแนนแทน ทาใหไมไดยดยาวลงไปถงตวโครงสรางของพนดาดฟาจงประหยดคาใชจายกวาแตวสดปลกตองอดแนนเพยงพอ 3) กรณเสาไฟเตยการตดตงอาจใชเสาเหลก (Steel flange) ยด ตองระวงมใหเกดการกระทบกระเทอนตอวสดกนนาซมซงการยดของเสาเหลกนควรยดบนแผนคอนกรตกนทะล (Concrete protection slab) ทวางเหนอวสดกนนาซม ขอควรระวงในการยดเสาไฟกบโครงสรางพน การเจาะโครงสรางพนหลงคา (Structure slab) เพอยดเสาไฟนน อาจใชสลกเกลยว (bolts) ยดโดยตองอดผว (sealed) ระหวางสลกเกลยว (bolts) กบ โครงสรางพนหลงคาใหนาไมรวซม หากเปนการยดเสาไฟระดบสง การยดของเสาเหลก (Steel flange) อาจยดดวยสลกเกลยวทยดเจาะผานทะลถงโครงสรางพนหลงคา (Structure slab) และตองมการอด (sealed) อยางดตรงรอยตอจดตางๆ เพอปองกนการรวซมของนา

ภาพ 22 แสดงการยดโครงเสาเหลก(Steel flange) กบแผนคอนกรตกนทะล (Concrete protection slab)

ใชในกรณทเสาไมสงและมนาหนกไมมาก เชน เสาไฟ ระดบตา (Theodore Osmundson, 1999)


33

ภาพ 23 แสดงการยดโครงเสาเหลก (steel flange) ดวยสลกเกลยว (Bolts) ทยดเจาะผานทะลถง โครงสรางพนหลงคา ใชในกรณทเสาสงและมนาหนกมากตองทนตอกระแสลม

(Theodore Osmundson, 1999) บทสรป

การออกแบบสวนหลงคา มองคประกอบตางๆ ทตองคานงมากมายทลวนมความสาคญและมหนาทจาเปนทแตกตางกนออกไป ดงนนหากตองการทาสวนหลงคากสามารถนาองคประกอบเหลานมาใชประกอบการออกแบบ โดยจะพบวาพนหลงคาคอนกรต (Concrete slab) ของสวนหลงคาควรมความแขงแรงเพยงพอตอการรบนาหนกทงดนทงตนไม วสดกนนาซม (Waterproof membranes) แผนคอนกรตกนทะล (Concrete protective slab) ชนระบายนา (Drainage medium) แผนใยกรองดน (Filter fabric) ดนปลก (Planting media) วสดปดผว (Top dressing or mulch) พชพนธ (Plants and planting) ระบบชลประทานหรอระบบการใหนาแกพช (Irrigation system) การสรางความสมบรณแกดน (Fertilization) งานแสงสวาง (Lighting) เหลานควรพจารณาเลอกใชอยางถกวธ เหมาะสม ปลอดภยแกผใชงาน ตอบสนองการใชงานไดด มความคงทน และอายการใชงานทยาวนาน แตสงทเปนหลกสาคญของการทาสวนหลงคานนคอ การวางแผนตงแตตนโดยเฉพาะหากเปนสวนหลงคาประเภท Intensive roof garden ซงเปนหลมปลกลกกวาสวนหลงคาประเภท Extensive roof garden ทเปนเพยงการนากระถางมาวางหรอหลมปลกแบบตนๆนน การวางแผนจงตองเรมดาเนนการตงแตการทาแบบอาคารทตองเตรยมการในเรองของโครงสรางโดยรวมทรบนาหนกงานสวนหลงคาจากวศวกรโครงสราง งานปองกนนาซมและงานระบบตางๆ ไมวา งานไฟฟา งานสขาภบาล เหลานลวนจาเปนทควรมวศวกรในแตละดานเขามารวมออกแบบ เพราะหากมความผดพลาดในเรองดงกลาว การแกไขปญหาอาจกลายเปนเรองยากหรออาจแกไมไดเลย เนองจากสวนหลงคามองคประกอบการกอสรางทมากและซบซอน เอกสารอางอง จามร อาระยานมตสกล. (2535). พชพนธและการออกแบบ. กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไชยยนตร กมปนาทแสนยากร.(2538). เมองนาอย. กรงเทพมหานคร: รงเรองสาสนการพมพ. เดชา บญคา. (2543).งานภมทศนหลงคา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พงศศกด วฒนสนธ. (มปป). เมองนาอย. กรงเทพมหานคร: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. พชร เลศปตวฒนา.(2547). การออกแบบสวนหลงคาในกรงเทพมหานคร.กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ยอดเยยม เทพธรานนท. (2521). สารพนปญหาการกอสรางและตอเตมบาน. กรงเทพมหานคร: ซเอดยเคชน. โลกใบใหญ โลกใบเลก นตยสารสารคด. (2545). ทาหลงคาโตเกยวเปนสเขยว. กรงเทพมหานคร: โรงพมพกรงเทพ, ศภกจ ยมสรวล.(2541). การใชสวนหลงคาเพอลดการถายเทความรอน. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Alexandra d’ Arnoux and Bruno de Laubadere. (2002). Terraces & Garden of Paris. Paris: Ita-printing. Brian Clouston. (1979). Landscape Design with Plants. USA.: Van Nortrand Reinhold company. Charles W. Harris & Nicholas T.Dines. (1995). Time-Saver Standards for Landscape architecture. Singapore: McGraw-Hill. David Stevens. (1997). Roof garden Balconies & Terraces. London: Mitchell Beazley.


34

Francisco Asensio.(1994).World of Environmental Design Business and corporation Park Roof Garden. Barcelona: Ganduxer. Francis D.K.Ching. (1943).Building Construction Illustrated. New York: Van Nostrand Reinhold. Harlow C. Landphair & Fred Klatt. 1999.Landscape Architecture Construction. New Jersey: Prentice Hall PTR. Ivor Richards. T.R. Hamazah & Yeang .(2001). Ecology of the sky. Hongkong: Everbest Printing. Ja (The Japan Architect). (1991). Vertical Garden. Japan: ShinKenchiku-sha. James B. Root.(1985). Fundamentals of Landscape and Site Planning. USA: The AVI Publishing. Joan Clifton.( 2000). Courtyard & Terrace Gardens. Singapore: Anness Publishing. John Brookers. (1968). Room Outside. London: Thames and Hudson. Peter McHoy.(1989). Garden Floor. Great Britain: Headline book publishing. Pierre Teasdale. 1979. Roof Decks Design Guidelines. Ottawa: Canada Mortgage and Housing. Corporation. Robert L. Zion. (1968).Trees for Architecture and Landscape. USA: Reinhold book corporation. Richard C. Smardon, James F. Palmer and John P. Felleman. 1986. Foundation for Visual Project Analysis. USA: John Wiley & Son, Richard H. Rogers.(1975). Handbook of Landscape Architectural Construction. USA: A.S.L.A Foundation Mcleon. Simon Bell. (1997). Design for Outdoor Recreation. Hongkong: Dah Hau. Theodore Osmundson. (1999). Roof Garden History Design and Construction. New York: W.W. Norton & Company. Theodore Osmundson. (1999). The Changing Technique of Roof Garden Design. New York: W.W. Norton & Company.

Documents

การออกแบบสวนหลังคา - Naresuan University...การออกแบบสวนหล งคา พชร เล ศป ต ว ฒนา1* Roof