คมอปฏบตงาน Comprehensive Clinic

สาขาวชาทนตกรรมหตถการ

อาจารยผประสานงาน : อ.ทพ.ปฏญญา รตนชล

**โปรดศกษารายละเอยดในคมอ และหม<นทบทวนอยเสมอจะชวยใหการปฏบตงานในคลนกของนกศกษาม

ประสทธภาพมากข?น หากพบวาขอบกพรองใดท<เกดข?นในการปฏบตงานในคลนกเกดจากการท<นกศกษาไม

ศกษาคมอ อาจารยอาจพจารณาหกคะแนนเจตคต ใหทารายงาน หรอ ใหปฏบตงานเพ<มตามความเหมาะสม

ท?งน?ข?นกบดลยพนจของอาจารยผนเทศงาน**

2

การประเมนความสามารถทางคลนกทนตกรรมหตถการของนกศกษาทนตแพทย

สามารถอธบายหลกการ เหตผล และแนวคดในการวางแผนการรกษารอยโรคท เกดจากฟนผ ฟนสก หรอฟนบ น (carious lesion และ non-carious lesion) รวมถงมทกษะทางทนตกรรมหตถการในการบรณะฟนในโพรงฟนแบบ Class I, II, III และ V ดวยวสดบรณะชนดตาง ๆ ไดอยางถกตองโดยไมเกดอนตรายแกผปวยโดยทางตรงหรอทางออม โดยมรายละเอยดดงน?นกศกษา

1. สามารถอธบายความสมพนธของการออกแบบโพรงฟน กบ ลกษณะรอยโรคและคณสมบตของวสดบรณะท เลอกใช

2. สามารถกาหนดขอบเขตโพรงฟน (Outline form) ในโพรงฟนแบบตาง ๆ ซ งจะบรณะดวย วสด อมลกม เรซนคอมโพสต และ แกวไอโอโนเมอรได

3. สามารถเลอกใชชนดของวสดบรณะและวสดท ใชในการปกปองเน?อเย อในโพรงประสาทฟนไดอยางเหมาะสม (Selection of dental restorative materials)

4. สามารถใชวสดบรณะชนดตาง ๆ และวสดท ใชปกปองเน?อเย อในโพรงประสาทฟนไดอยางถกตองและเหมาะสม (Material manipulation)

5. สามารถเตรยมโพรงฟน บรณะ และขดแตง โพรงฟนแบบตาง ๆ • นกศกษาทนตแพทยช?นปท 4 สามารถใหการรกษารอยผท มความลก 1/4 ของเน?อฟนไดและทา

Pit and fissure sealant, Preventive resin restoration, Class I, I-other, Class V อยางงาย และ Class III ได • นกศกษาทนตแพทยช?นปท 5 สามารถใหการรกษารอยผท มความลกมากกวา 1/4 ของเน?อฟน

และสามารถทา Class I simple, II, III, V ได • นกศกษาทนตแพทยช?นปท 6 สามารถใหการรกษารอยผท มความลกมากกวา 1/4 ของเน?อฟน

ได รวมถงการทา Pulp capping ในกรณท เหมาะสมและสามารถใหการบรณะโพรงฟนไดทกแบบในเวลาท กาหนดใหอยางเหมาะสม

6. ใหการรกษาผปวยดวยความนมนวล และไมเกดอนตรายแกผปวยโดยทางตรงหรอทางออม (อนตรายแกผปวยโดยทางตรง เชน ทาใหเกดบาดแผล หรอกรอโดนเน?อฟนปกต เปนตน อนตรายแกผปวยโดยทางออม เชน วสดบรณะมขอบเกนมากจนเปนเหตใหเกดภาวะเหงอกอกเสบ วสดบรณะ loose contact เปนเหตใหเกดเศษอาหารตดไดงาย เปนตน)

7. กรณนกศกษามทกษะพ?นฐานตามขอ 1-6 อาจสามารถใหการรกษาผปวยในงานท ความซบซอนและยากข?น เชน Complex amalgam restoration, Large Cl IV, Simple diastema closure, Inlay หรอ Onlay อยางงาย ตามดลยพนจของอาจารยนเทศงาน

8. ประเมนความสามารถทางคลนกของนกศกษาจากการสอบปฏบตในการเตรยมโพรงฟนและบรณะโพรงฟน Class II และ V อยางละ 1 ซ ผานเกณฑท กาหนด โดยขอกาหนดท จะอนญาตใหสอบได ลกษณะของฟนและโพรงฟนท จะใชสอบ และเกณฑการประเมน จะกลาวถงตอไปภายหลง

3

แนวทางการนเทศงานและเกณฑการประเมนสาขาทนตกรรมหตถการ

ขอกาหนดท<วไปในการปฏบตงานคลนกทนตกรรมหตถการ

1. ลงช อลวงหนาในแฟมปฏบตงาน Comprehensive Clinic ทกคร? ง 2. ลงทะเบยนการปฏบตงานลวงหนากอนปฏบตงานใน computer เพ อใหอาจารยประเมนผลงาน 3. นกศกษาจะไดรบการประเมนทกษะทางทนตกรรมหตถการใน computer โดยตรง กรณท นกศกษา

ไมไดลงทะเบยนการปฏบตงานลวงหนาใน computer อาจารยอาจจะไมใหคะแนนยอนหลงและ

นกศกษาจะไมได requirement ในงานน?นๆ หรออาจารยอาจหกคะแนนในข?นตอนใดข?นตอนหน<ง ของ

งานท<นกศกษาปฏบตในวนน?นๆ หรอหกคะแนน conduct สาขา

4. เร มและเลกปฏบตงานตรงตามเวลา (11.45 น. และ 15.45 น. นกศกษาควรหยดปฏบตและเตรยมเอกสารตาง ๆ ใหอาจารยนเทศงานลงช อใหเรยบรอยในคลนก) เอกสารมดงน?

a. แฟมผปวย (Interdepartment communication, Operative diagnosis and Treatment planning, Treatment record, Summary of treatment Plan)

b. ฟอรมแบบบนทกชวตและการเรยนรของฉนในงานทนตกรรมหตถการ c. สมด Conduct และบนทกคะแนนของ Comprehensive Clinic d. ใบเสรจเกบเงนผปวย

5. กรณท ไดรบมอบหมายใหทา Assignment ใหนกศกษาเขยนดวยลายมอบรรจงเทาน?น (หามพมพงานมาสง) พรอมกบมเอกสารอางองใหเรยบรอย หลงจากสงแลว ตองใหอาจารยเซนช อในสมดบนทกชวตและประสบการณฯใหเรยบรอย

4

การประเมนกระบวนการทางานและการจดการผปวยในงานทนตกรรมหตถการ

วตถประสงค เพ อให feedback กบนกศกษาเพ อการพฒนาความสามารถในการบรหารจดการผปวย

และ เวลา อยางมประสทธภาพรวมท?งทกษะพ?นฐานท จาเปนเพ อใหเกดผลสมฤทธo ในงาน ทนตกรรม

หตถการสงสด โดยคานงถงประโยชนของผปวยตามหลกจรรยาบรรณวชาชพ

หลกเกณฑในการแระเมน ประกอบไปดวย 4 หมวด คอ

1. ความสามารถในการวางแผน การบรหารจดการ ผปวย และ เวลาอยางมประสทธภาพ 2. การทางานรวมกนกบผอ นอยางมมรรยาท และเคารพตอองคกร สถานท และ กตกาของสงคม 3. การปฏบตงานและการวางตนใหเหมาะสมกบวชาชพทนตแพทย 4. ความสามารถในการประเมนศกยภาพของตนเองและแนวทางในการเรยนร และการแกไขปญหา

ในการทางานและอ นๆ

หวขอในการประเมน แบงเปน 11 ขอ มรายละเอยดดงน?

1. มความรในงานท จะทา (การเลอกใชและการใชวสด ข?นตอนการทา เปนตน) 2. มความพรอมในการเตรยมเคร องมอและยนตทนตกรรม จดวางเคร องมอและวสดท จะใชงานอยางเปน

ระเบยบและเปนระบบ รกษาความสะอาดของบรเวณวางเคร องมอและรอบๆ ยนตทนตกรรมควรอยในสภาพพรอมใชงาน โดยตรวจสอบวาน? าไหล ไฟเปด suction ทางานเปนปกต เคร องมอ (hand instrument) คม shank ไมงอ กรณท เคร องมอท อ ไมอยในสภาพใชงาน ใหนาไปเปล ยน พรอมแจงใหเจาหนาท ทราบวาชารด นกศกษาควรจดสถานท ท?งสวนยนตทนตกรรมและบรเวณรอบๆ ใหสะอาด เพ อใหสะดวกกบการทางาน

3. ควบคมความช?นระหวางการปฏบตงานทนตกรรมหตถการ (moisture control) 4. ปองกน cross- และ self-contamination ระหวางปฏบตงาน 5. ปฏบตงานทนตกรรมหตถการอยางถกหลก ergonomic นกศกษาควรฝกทางานแบบ indirect ในกรณท

ตองทาหตถการในฟนบน หรอฟนลางบางซ ไมควรกมจนหนาของตนใกลชดผปวยจนเกนงาม 6. มการประเมนการทางานของตนเองกอนเชญอาจารย (self-evaluation) การประเมนตนเอง จะทาให

อาจารยเขาใจวานกศกษาทาอะไรได และทาอะไรไมได หรอ ไมเขาใจเร องอะไร อาจารยจงจะสามารถแนะนาแนวทางการเรยนรใหนกศกษาไดอยางเหมาะสม

5

7. รบผดชอบในการจดการเอกสารอยางถกตองและตรงตอเวลา นกศกษาควรจดการเอกสารตางๆ เชน conduct กลาง บนทกการเรยนร และ treatment record อยางถกตอง บนทกการเรยนร ไมใชส งท นกศกษาไดทา เชน ไมควรเขยนบนทกการเรยนร วาวนน?ไดฝกทา treatment plan หรอ อดฟน

8. ใสใจในการรกษาผปวย คานงถงสทธผปวย มจรรยาบรรณแพทย 9. รกษาผปวยดวยความระมดระวง นมนวล ไมประมาทเลนเลอจนกอใหเกดความเสยหายแกผปวยท? ง

ทางตรงและทางออม 10. มการวางแผนการทางานและใชเวลาอยางคมคาและมประสทธภาพ 11. วเคราะหส งท ตนเองไดเรยนรในแตละคาบปฏบตงาน

การเขยนบนทกการรกษา เปนส งท ใชอางองทางกฎหมายและใชในการส อสารขอมลตางๆ เก ยวกบผปวย

ระหวางผใหบรการตางคนกน ดงน?น นกศกษาควรใหความสาคญกบความถกตอง เพ อประโยชนในการ

รกษาผปวย และเปนการปกปองผใหบรการเม อเกดความขดแยงระหวางผใหบรการ และผปวย หลกท?วไป

ในการเขยนบนทกการรกษาท ด มดงน?

1. การเขยน treatment record ควรเขยนดวยลายมอท อานออก 2. ลงช อผปฏบตงาน และวน เดอน ปท ทาการรกษา 3. รายละเอยดครบถวนและเรยงลาดบการรกษา กอนหลงตามท เกดข?นจรง

• ใหเร มตนดวยซ ฟน(ดาน) เสมอ ตามดวย diagnosis สาหรบการรกษาคร? งแรกของฟนซ น?นๆ

• กา ร ร กษ าท ใหท? งหมด เ ร ย งลา ดบ การ รก ษา กอน หลงต า มท เ ก ดข? นจ ร ง เ ช น local anesthesia/inferior alveolar nerve block with 3% mepivacaine with 1:100000 epinephrine (Scandonest®)- 1..5 mL, packed cord No.0,

• ในการบรณะฟนน?นมวสดบรณะหลายบรษท ควรจะบนทกเคร องหมายการคาของวสดบรณะดวย เชน etched, primed and bonded with dentin bonding system (Scotchbond MP Plus), restored with resin composite (Z100, A3)

• ไมใชคายอท ไมเปนสากล เชน CR, AF

• การรกษาท ไมใชงานทนตกรรมหตถการโดยตรงแตมความเก ยวของกน เชน การให oral hygiene instruction ควรลงรายละเอยด เชน สอนการแปรงฟน แบบ modified Bass technique การใหความรเก ยวกบการเกดฟนผ หรอ การเกด noncarious lesion การจายยา เชน fluoride ควรเขยน concentration รปแบบ และ ปรมาณ

6

• เน องจากนกศกษาอาจทางานไมเสรจใน visit เดยว จงใหนกศกษาลง คาวา complete หรอ incomplete หรอ unseen หลงข?นตอนสดทายท นกศกษาไดทา

• บนทกการรกษาน?นถอเปนเอกสารท สามารถใชอางองได ตามหลกกฎหมาย ดงน?นจงไมมการแกไขดวยนายาลบคาผด หากมความผดพลาด ใหขดฆาและเซนช อกากบ ไมมการเขยนเวนบรรทด

12. แสดงความใสใจในการรกษาผปวย คานงถงประโยชนและสทธผปวย ปฏบตงานดวยความซ อสตย สจรต มจรรยาบรรณแพทย

แพทยสภา สภาการพยาบาล สภา เภส ชกรร ม ทนตแพทยสภา กร ะทรวงสาธารณส ข

รวมกนประกาศสทธ ผปวยเม อ 16 เมษายน 2541 สทธผปวย หมายถง ความชอบธรรมท ผปวยจะพงไดรบเพ อ

คมครองหรอ รกษาผลประโยชน อนพงมพงไดของตนเอง โดยไมละเมดสทธของผอ น ม 10 ขอ ดงน?

1. ผปวยทกคนมสทธท จะไดรบบรการดานสขภาพตามท บญญตไวในรฐธรรมนญ 2. ผปวยมสทธท จะไดรบการบรการจากผประกอบวชาชพดานสขภาพ โดยไมมการเลอกปฏบต

เน องจากความแตกตางดานฐานนะ เช?อชาต สญชาต ศาสนา สงคม สทธดานการเมอง เพศ อายและอายลกษณะของการเจบปวย

3. ผรบบรการมสทธท จะไดทราบขอมลอยางเพยงพอและชดเจน เพ อสามารถเลอกตดสนใจในการยนยอมและไมยนยอมใหการรกษาพยาบาล

4. ผปวยท อยในภาวะฉกเฉนมสทธท จะไดรบความชวยเหลอโดยรบดวน ตามความจาเปนจากผ ประกอบวชาชพดานสขภาพโดยทนทโดยไมคานกวาผปวยจะรองขอความชวยเหลอหรอไม

5. สทธของผรบบรการท จะไดรบทราบ ช อสกลและประเภทของผประกอบวชาชพดานสขภาพท จะเปนผใหบรการตน

6. ผมารบบรการมสทธท จะขอความคดเหนจากผประกอบวชาชพดานอ นท มไดเปนผใหบรการแกตนเองและมสทธขอเปล ยนผบรการและสถานบรการได

7. ผรบบรการมสทธท จะไดรบการปกปดขอมลเก ยวกบตนเองจากผประกอบวชาชพดานสขภาพเวนแตจะไดรบความยนยอมจากผปวยหรอปฏบตตามกฎหมาย

8. ผรบบรการมสทธท จะไดรบขอมลอยางครบถวนในการตดสนในเขารวม/ถอนตว จากการเปนผถกทดลองในการทาวจยของผประกอบวชาชพดานสขภาพ

9. ผมารบบรการมสทธ ท จะไดรบทราบขอมลเก ยวกบ การกษาพยาบาลเฉพาะของตน ท?งน? ขอมลดงกลาวตองไมเปนการละเมดสทธสวนตวของผบคคลอ น

10. บดา มารดา โดยชอบธรรม อาจใชสทธแทนผปวยท มอายไมเกน 18 ป บรบรณ ผบกพรองทางกายและทางจต ไมสามารถใชสทธดวยตนเอง

7

เกณฑการวดและประเมนผล แบงเปน 3 ระดบ ดงตาราง

เกณฑการวดและประเมนผล กระบวนการปฏบตงานของนกศกษา คดเปนระดบคณภาพ

G ด - ดมาก 4/4 หรอ 100%

P ปานกลาง - คอนขางด 2.5/4 หรอ 62.5%

U ตองปรบปรง 0/4 หรอ 0%

N/A ไมไดประเมนหรอไมมข?นตอนน? -

การคดคะแนนสวนน? เปนการประเมนเจตนคตในการทางานทนตกรรมหตถการ คดเปน 10% วธ

คดคะแนนนาคะแนนท? งหมดมาคดตามสดสวน ดงแสดงในตารางและหารดวยจานวนขอท ไดรบการ

ประเมนของนกศกษาท?งหมด

การประเมนคณภาพงาน

การประเมนคณภาพ จะประเมนท?ง process (กระบวนการ การทางาน และการจดการผปวย) ให

คะแนน เปน G,P,U และ product (ทกษะทางคลนก) ใหคะแนนคณภาพเปน A,B,C,F ดงรายละเอยด

ตอไปน?

1. การประเมน Process

1.1 ทาน<งในการทางาน (Position)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถของนกศกษาในการเขาทางานทนตกรรมหตถการในผปวยดวยทาน งท เหมาะสมตามหลก Ergonomics รวมท?งการจดตาแหนงของผปวยหรอการเขาชวยในตาแหนงท เปนผชวยทนตแพทยอยางเหมาะสม และการจดวางวสดอปกรณตาง ๆ อยในตาแหนงท เหมาะสมสามารถหยบใชไดถนด และไมขดขวางการทางาน

2. ความสามารถในการปฏบตงานทนตกรรมหตถการในตาแหนงท จะตองมองสะทอนจากกระจก (indirect) เชน การทาทนตกรรมหตถการในฟนบน

8

3. ความสามารถของนกศกษาในการควบคมการใชเคร องมอและอปกรณอยางเหมาะสม เชน การม rest และ guard ทกคร? งในการจบเคร องมอ เปนตน

1.2 ความร (Knowledge)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความรในการปฏบตงานในข?นตอนน?น ๆ รวมท?งนกศกษาสามารถบอกถง complication ท อาจเกดข?น

และขอควรระวงในการทางานหตถการน?นๆ

1. ความสามารถในการประยกตความรมาใชในผปวยไดอยางเหมาะสม โดยนกศกษาสามารถอธบายเหตผลและ บรณาการความรเขากบขอมลจากผปวย เพ อนาไปสการรกษาทางคลนกท เหมาะสม

1.3 การเตรยมเคร<องมอและวสด (Preparation of instrumentation and equipment)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความพรอมในการจดเตรยมเคร องมอสาหรบการทางานในคาบน?น ๆ (งานเคร องมอท ยงไมจาเปนตองใชในข?นตอนน?น อาจจะเตรยมไว แตไมจาเปนตองแกะออกจากซอง sterile)

2. ความสามารถในการเลอกใชเคร องมอ ไดถกตอง เหมาะสมกบงานท กาลงจะปฏบต 3. ความพรอมในการปฏบตงานแตละข?นตอน เชน ข?นตอน cavity preparation นกศกษาควรเตรยมหว

เบอรท มความหลากหลายรปรางและขนาดและม spoon excavator ท คมและขนาดเหมาะสมกบรอยโรค

ข?นตอน restoration นกศกษาตองตรวจสอบความพรอมของเคร องมอและเบกวสดใหพรอม เชน เคร อง

ฉายแสง ถาดหลม พกน อมลกม และจดเรยงเคร องมอตามลาดบการใชงานกอนหลงเพ อการปฏบตงาน

ทนตกรรมหตถการอยางมประสทธภาพ

9

1.4 การจดการคลนกและผปวย (Clinical and Patient management)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถในการบรหารจดการเวลา นกศกษามการเตรยมความพรอมในเร องความร การวางแผนการทางานเพ อใชเวลาอยางคมคาและมประสทธภาพ

2. ความเอาใจใสของนกศกษาตอผปวยโดยคานงถงประโยชนและสทธผปวยในระหวางการปฏบตงานและไมผดหลกจรรยาบรรณวชาชพ เชน

• กรณปกต นกศกษาพงปฏบตงานเรยงตามลาดบของความเรงดวนและเปนไปตามแผนการรกษาท ผานการรบรองโดยอาจารยนเทศงาน

• นกศกษาพงมวจารณญาณในการเสนอปรบเปล ยนหรอเปล ยนแปลงลาดบการรกษากรณท จาเปนและเรงดวนของผปวย ตออาจารยผนเทศงาน แตไมควรกระทาการดงกลาวโดยไมผานความเหนชอบจากอาจารยผนเทศงาน

• นกศกษาพงปฏบตงานหตถการใดๆ ดวยความนมนวล ระมดระวง และคานงถงขอจากดของผปวย

• นกศกษาควรใหผปวยไดรบการพกเปนระยะ และ/หรอไดบวนน? าบางในข?นตอนท ไมเก ยวของกบการควบคมความช?น เชน ระหวางหรอหลงจาก cavity preparation หรอควรสอบถามผปวยโดยเฉพาะผสงอายท รบประทานยาลดความดนท มฤทธo ขบปสสาวะ

• นกศกษาไมควรปฏบตงานเกนเวลาโดยไมไดรบอนญาตจากอาจารยนเทศงานและไมไดสอบถามความสะดวกของผปวย จนเปนเหตใหผปวยท มภมลาเนาตางถ นไมสามารถเดนทางกลบถงบานไดในวนน?นๆ

• นกศกษาพงมสมบตผด เชน ไมหยบของขามหรอเหนอศรษะผปวย ถาจาเปน ควรกลาวคาขอโทษกอน เปนตน

• นกศกษาไมควรปฏบตงานเกนกวา 11.15 น. แกผปวยท ถอสมณะเพศ จนเปนเหตใหผปวยท ถอสมณะเพศไมไดฉนอาหารเพล

3. ในการเชญอาจารยนเทศงานทกคร? ง

• นกศกษาควรส อสารดวยคาพดท กระชบไดใจความ ชดเจนและสภาพ เชน ควรบอกซ ฟน ดาน การวนจฉยโรคและการรกษาท ตองการจะทาในวนน?นๆ หรอข?นตอนท ตองการใหอาจารยประเมน หรอปญหาท นกศกษาประสงคใหอาจารยชวยเหลอ

• นกศกษาควรเตรยมผปวยใหเรยบรอย เพ อแสดงความพรอมในการปฏบตงาน เชน การจดวางผาปดหนา และผาคลมหนาอก การปรบ position ผปวย การจดไฟ การเตรยมสาลและผากอซในกลองท จดใหประจายนตอยางพอเพยง การเตรยมสาลและผากอซในถาดเลกนอย การเตรยมสาลชบ detergent เพ อเชดกระจก การก?นนาลายดวยสาล เปนตน

10

4. นกศกษาเร มและเลกปฏบตงาน รวมท?งการจดการเอกสารและใหอาจารยลงช อกากบในแฟมผปวยตรง

ตามเวลา

1.5 การควบคมความช?น (Moisture control) และการปนเป? อน (Contamination) และการรกษาความ

สะอาด

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความสะอาดและความมระเบยบของบรเวณทางานโดยรอบและบรเวณถาดใสเคร องมอ 2. ความสามารถในการปองกนการปนเป? อน (self- and cross-contamination) เชน ไมใสถงมอหยบจบ

ส งของท ไมไดอยในถาดใสเคร องมอ 3. ความสามารถในการควบคมความช?นอยางมประสทธภาพและถกตองเพ อปองกนผลเสยท จะเกดข?นตอ

งานบรณะอนเน องมาจากความช?นจากเลอด นาลาย creviscular fluid โดยเฉพาะข?นตอนท ตองระมดระวงในการควบคมความช?นมาก เชน การทา sealant การอดฟนดวย เรซน คอมโพสต เปนตน

1.6 ความสามารถในการประเมนผลงานตนเอง (Self evaluation)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. นกศกษาสามารถในการประเมนผลงานตนเอง กอนการสงงานในแตละคร? ง นกศกษาสามารถบอกไดวางานมขอดและขอบกพรองในสวนใดบาง

2. นกศกษาเชญอาจารยนเทศงานในเวลาท เหมาะสม เชน นกศกษาแสดงถงความพยายามท จะทางานอยางสดความสามารถ แกไขหรอปรบปรงขอบกพรองดวยตนเอง หรอ นกศกษาไมควรจะพยายามแกไขสวนท บกพรองโดยไมตระหนกวาส งท กาลงทาอยน?นกอใหเกดผลเสยหายตอฟนหรอเน?อเย อขางเคยงอยางมนยสาคญ

11

1.7 ความระมดระวงท<จะไมกอใหเกดอนตรายตอผปวย (Iatrogenic damage to hard and soft tissue)

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความเสยหายท เกดกบผปวยน?นมนยสาคญหรอความเสยหายน?นไมสามารถแกไขใหดดงเดม เชน เกดความเสยหายกบฟนขางเคยงในการเตรยมโพรงฟน, การ overpreparation จนโพรงฟนมความแขงแรงลดลงอยางมนยสาคญ, mechanical pulpal exposure และยง remove caries หรอเตรยมโพรงฟนไมเรยบรอย, เม อเกด pulp exposure แลว ไมควบคมความช?นอยางถกวธ, การoverpolishing จนสญเสยโครงสรางฟนหรอผปวยเกดอาการเสยวฟนเพ มข?นหลงไดรบการบรณะฟน, การทาหตถการผดซ หรอดาน, เคร องมอบาดเน?อเย อกระพงแกม หรอเหงอกของผปวย

2. เม อเกดความผดพลาดแลว นกศกษาไมแสดงความสานกผด หรอพยายามปกปดหรอปดบงหรอกลบเกล อนความผดโดยทางใดทางหน งตอผปวยและ/หรออาจารยนเทศงาน หรอไมแสดงความรบผดชอบตามจรรยาบรรณวชาชพหรอไมพยายามแกไขความผดพลาดอยางสดความสามารถ หากเปนกรณท มเจตนาทจรต/สอทจรต จะตองถกนาเร องเขาพจารณาของภาคทนตกรรมอนรกษ

12

2. การประเมน Product

คะแนนท จะใชในการตดเกรดนกศกษา จะไดจากการประเมนความสามารถทางคลนกโดยภาพรวม

เชนเดยวกบสาขาอ นๆ สวนความสามารถทางคลนกเฉพาะงานทนตกรรมหตถการน?น จะมลกษณะเปน

คะแนนรอยละ ซ งคานวณจากคะแนนของข?นตอนตางๆท นกศกษาทาในแตละวน โดยมคะแนนเปน O, P,

E, R (OK, Pass, Error และ Reject ตามลาดบ) การพจารณาใหคะแนนในแตละข?นตอน มเกณฑดงน?

2.1 การวางแผนการรกษา (Treatment planning)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. กรณผปวยมฟนหลง contact กน และไมไดถายภาพรงส bite wing เกน 6 เดอน จะตองถายภาพรงส bite wing กอนท จะตรวจละเอยด จากน?นบนทกลกษณะของฟนแตละซ ในแฟมประวตดวยดนสอส (เขยนตวอกษรดวยดนสอดา)

2. นกศกษาควรตรวจฟนผปวยโดยละเอยดทละ Quadrant โดยเร มจาก ซ 18, 17, 16…28 และ 38…48 โดยซ ท มวสดบรณะเกา ท ไมมความจาเปนตองทาอะไร จะถกวนจฉยวา เปนฟนปกต (sound tooth)ซ งนกศกษาไมตองบนทกในแฟมผปวยในบรเวณท ดในฟลมไมชดเจน ควรจะดในปากประกอบ หากจาเปนนกศกษาอาจใช dental floss ตรวจสอบใหแนใจ

3. ถาบรเวณท ทาการตรวจ ม plaque หรอเศษอาหารตดอย ควรทาความสะอาดเสยกอน และควรก?นน?าลายบรเวณท จะตรวจใหดเสยกอน เพ อใหสามารถมองเหนบรเวณน?นไดชดเจน

4. วางแผนการรกษาทละซ ตามลาดบความรนแรงของรอยโรค 5. เม อผานจงเปล ยนจากดนสอเปนปากกา แลวจงนามาสงอาจารยนเทศอกคร? ง เพ อใหคะแนนและเซน

approve ในแฟมประวตผปวย จากความรนแรงมากไปนอย แลวเขยนในแฟมดวยดนสอ จากน?นจงกนน?าลาย และเชญอาจารยมาตรวจ

6. นกศกษาควรอธบายใหผปวยเขาใจถงลกษณะของโรคท ผปวยเปน ความรนแรงของโรค สาเหตของโรค และควรอธบายถงวธการรกษา คาใชจาย เวลาท ใช จานวนคร? งและความถ ท ตองมา รวมท?งส งท ผปวยตองปฏบตเพ อใหการรกษาเปนไปอยางสมบรณ

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

ถามภาพถายรงส อาจารยจะด film bite wing กอนวาม proximal caries หรอไม และจะตรวจในปากทละ

Quadrant

13

1. ความรความเขาใจ รวมถงความสามารถในการอาน film มากนอยเพยงไร 2. ความรในการซกประวต การวนจฉยโรค 3. ความสามารถในการตรวจเพ มเตม เชน การใช EPT การสงถายภาพรงส 4. ความรในการวางแผนการรกษาแบบบรณาการ และทางเลอกของการรกษาท เหมาะสม พรอมอธบาย

เหตผล 5. ความรความสามารถในการประเมนวา ผปวยท กาลงตรวจอย เปน high caries risk หรอไม และการวาง

treatment plan ในแงของ preventive ไดถกตอง 6. ความสามารถในการสงตอผปวย การใหคาปรกษา การขอคาปรกษาจากผเช ยวชาญ

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจใน ขอ1-6 ไดอยางด ครบถวนสมบรณโดยไมตอง

แกไข

P นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-6 บางเลกนอยและสามารถปรบแกไขให

ถกตองได เม ออาจารยแนะนาไดภายใน 1 คร? ง

E นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-6 บาง และสามารถปรบแกไขใหถกตองได เม อ

อาจารยแนะนาไดภายใน 3 คร? ง

R นกศกษาขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และความ

เสยหายในการรกษาอยางมนยสาคญ อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวน

แกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 3 คร? ง

นกศกษาจะถกตดคะแนน conduct เม อถาดวางเคร องมอสกปรก ไมถอดถงมอเม อจบดนสอปากกา ฯลฯ

14

2.2 การวางแผนและกาหนดขอบเขตรอยโรค (Beginning check and outline form)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. ตรวจรอยโรคท กาลงจะใหการรกษาอยางละเอยด ดวาเปนรอยโรคฟนผ หรอรอยโรคฟนสก ฟนบ น ถาเปนรอยโรคฟนผเปนลกษณะท active หรอไม หรอหากมบรเวณท มการ arrested ควรดวาสวนใด (หากตรวจได) ท arrested

2. ควรตรวจดความลกของรอยโรค (จากฟลมหรอการตรวจในชองปาก) และประมวลขอมลทกอยางเขาดวยกน เพ อตดสนใจวาจะใหการบรณะแกฟนซ น?นหรอไม และหากตองบรณะ จะบรณะดวยวธการใด ควรใชวสดบรณะชนดใด อยางไร

3. แจงใหผปวยทราบถงฟนซ ท จะไดรบการรกษา งานท จะทา ภาวะแทรกซอนหรอความเสยหายท อาจจะเกดข?นหรอหลกเล ยงไมได เชน รายท ฟนผลก อาจจะเกดการทะลโพรงประสาทฟนในขณะกาจดสวนผและตองเปล ยนแผนการรกษาเปนการรกษารากฟนแทน ความรสกไมสบายขณะทา เชน อาจรสกเสยวฟนบาง เปนตน นกศกษาตองไมปดบงหรอบดเบอนขอเทจจรงท สาคญเก ยวกบการรกษาผปวย เปนเหตใหผปวยเขาใจผด เชน นกศกษาสามารถทางานใหไดความสวยงามตามท ผปวยตองการ ท?งๆท ส งท ผปวยรองขอน?นไมถกตองตามหลกวชาการ

4. นกศกษาวาด cavity outlineของฟนซ<น?นลงบน diagram รปฟนท<มใหในคลนก โดยวาดขอบเขตของรอยโรคดวยดนสอสน?าเงน และวาด outline ของ cavity ท นกศกษาคดวาจะทาดวยดนสอสดา / วาดใน front view, side view หรอ top view (อยางนอย 2 views) จากน?นจงนาไปสงอาจารย

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

อาจารยจะตรวจฟนท นกศกษาขออนญาตบรณะ รวมกบการดรปท นกศกษาวาด เปรยบเทยบดวารอยโรคท

นกศกษาวาดน?น ถกตองตามความจรงหรอไมเพ อเปนการประเมนความสามารถในการตรวจของนกศกษา

และความเขาใจเร องลกษณะของรอยโรคของนกศกษาวาถกตองเพยงใด

1. ความรความสามารถเร องการวางแผนการรกษาและบอกทางเลอกใหเหมาะสมกบรอยโรคพรอมอธบายเหตผลในการเลอก

15

2. ความสามารถในการเช อมโยงความรจากบทเรยน และขอมลจากผปวย นาไปสการเลอกแผนการรกษาและวสดท เหมาะสมกบรอยโรคและผปวยไดด

3. ความรความสามารถในเร อง cavity design และการกาหนด outline form ท เหมาะสมกบรอยโรคและวสดบรณะและความถกตองของ outline formท นกศกษาวาดมา

4. ความรเร องข?นตอน วธการการบรณะ เคร องมอท นกศกษาจะเลอกใชในการบรณะฟนซ น?น ความรเร องขอควรระวง หรอภาวะแทรกซอนท อาจจะเกดข?นในระหวางการรกษา

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจใน ขอ 1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณโดย

ไมตองแกไข

P นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-4 บางเลกนอย สามารถปรบแกไขให

ถกตองได เม ออาจารยแนะนาไดภายใน 1 คร? ง

E นกศกษามความบกพรองในความเขาใจในขอ 1-4 บาง สามารถปรบแกไขใหถกตองได

เม ออาจารยแนะนาไดภายใน 3 คร? ง

R นกศกษาขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และ

ความเสยหายในการรกษาอยางมนยสาคญ อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาส

นกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 3 คร? ง

นกศกษาจะถกตดคะแนน conduct เม อถาดวางเคร องมอสกปรก ไมถอดถงมอเม อจบดนสอปากกา

ฯลฯ

16

2.3 การฉดยาชา (Local Anesthesia)

จะอนญาตใหนกศกษาฉดยาชาใหผปวย กตอเม อจาเปนเทาน?น เชน ผปวยเสยวฟนอยางมาก

จนกระท งไมอาจทางานได หรอกรณท รอยโรคอยลกมากจนอาจ expose to the pulp แลวเทาน?น เน องจาก

ตองการใหนกศกษาฝกการทางานดวยความระมดระวงไมทาใหเกด pressure หรอ overheat ซ งจะสงผลให

เกด hyperemia ได แตอยางไรกตาม หากผปวยมอาการเสยวฟนจรง ๆ กอนญาตใหนกศกษาฉดยาชาได

เพ อท จะไมเปนการทรมานผปวย โดยหากนกศกษายงไมเคยฉดยาชาท คลนกศลยศาสตร กควรขอใหอาจารย

ชวยฉดให หรอขอใหอาจารยชวยอยดระหวางนกศกษาฉดยา

ข?นตอนการขออนญาตฉดยาชา นกศกษาควรซกประวตผปวยเก ยวกบโรคทางระบบท สาคญและ

อาจมผลกบการฉดยาชา เชนโรคหวใจ หรอโรคความดนโลหตสง เปนตน หากจาเปน อาจตองวดความดน

โลหตของผปวยดวย หลงจากน?น นกศกษาตองขออนญาตจากอาจารยดวยวาจากอน โดยตองรายงานประวต

ทางการแพทยท ซกมาใหอาจารยดวย แลวจงกรอกแบบฟอรมการขออนญาตฉดยาชา ใหผปวยเซนยนยอม

แลวนามาใหอาจารยเซนอนญาต จากน?นจงนาแบบฟอรมไปเบกยาชาและอปกรณการฉดยาจากจดจาย กรณ

ท ผปวยอายต ากวา 15 ป ตองใหผปกครองเซนยนยอมกอน ถาผปกครองไมอย นกศกษาจะตองแจงอาจารย

นเทศงาน และจะตองใหอาจารยนเทศงานเปนผฉดยาชา

2.4 การกาจดรอยผ (Caries removal)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. เปด access ของ cavity ตามท ไดวางแผนการรกษากบอาจารย นเทศงาน โดยหากจาเปนตองขยายขอบเขตโพรงฟนออกไปมากกวาท ไดตกลงกนไว นกศกษาจะตองบอกเหตผล และขออนญาตจากอาจารย นเทศงานกอน

2. นกศกษากาจดรอยผโดยเร มจากรอบนอกเขาไปหาเน?อฟนท อยเหนอโพรงประสาทฟนโดยกาจด soft caries ดวย spoon excavator คมๆ โดยหามตกเน?อฟนในลกษณะงดเปนอนขาด สวน caries ท มลกษณะก งแขงใหกาจดดวย steel round bur รอยโรคท เปน arrested caries ไมจาเปนตอง remove ออก ยกเวนเปน stain ดานในของ enamel ใน cavity class II, III หรอ IV ซ งอาจมผลถงความสวยงามหรอหากปลอยท?งไวอาจทาใหเหนเหมอน recurrent caries ไมควรท?งไว

3. กรณบรณะดวยอมลกม นกศกษาควรตด unsupported enamel ออกเทาท จาเปน สวนกรณบรณะดวย เรซน คอมโพสต ยงไมจาเปนตอง bevel ในข?นตอนน?

17

4. กรณ Pit & Fissure Sealant นกศกษาควรกรอเปด groove ท แคบๆ ใหกวางข?นเลกนอยโดยใช flame- shape finishing bur โดยกรอแคเพยงใหสามารถใช พกนสอดลงไปใน groove ไดเทาน?น

5. นกศกษาควรกรอโพรงฟนจนไดลกษณะท ควรจะเปนท?ง ในแงรปรางและความลก จากน?นจงเชญอาจารย

6. บรเวณท ผลก ไมควรใช explorer ลากแรงๆ เพราะอาจทะลเขาสโพรงประสาทฟนได แตควรตรวจดใหรอบคอบวา นกศกษาไดกรอจนทะลโพรงประสาทฟนหรอไม จากส หรอ การสอบถามความรสกของคนไขวามอาการปวดฟนหรอไม

7. ในโพรงฟนสมยใหม ไมมการทา extension for prevention อกแลว 8. หากนกศกษาคดวา primary retention ไมเพยงพอในโพรงฟนใดๆ ควรปรกษาอาจารยวาควรทา

auxiliary retention หรอไมและควรทาแบบใด

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. สามารถแยกแยะและกาจดรอยผท เปน infected dentin โดยอาศยลกษณะทางคลนก (สวนท เปน arrested caries หรอ affected dentin ไมกาจดออกไป)

2. สามารถกาจดรอยผไดหมดโดยเฉพาะบรเวณ dentino-enamel junction (DEJ) และในบางบรเวณท มอง direct ไมเหน (ตองใช mouth mirror มอง)

3. สามารถกาจดรอยผโดยไมกรอตดเน?อฟนปกตออกไปมากเกนความจาเปน หลงจากกาจดรอยผลกษณะ outline form มความถกตองเหมาะสมและเปนไปตามท ไดคยกนไวในข?นตอน beginning check

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ 1-3 ไดอยางด

ครบถวนสมบรณ โดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-3 บางเลกนอย เชน กาจดเน?อฟนท ผในสวนท มองได

ยากไมหมด หรอ เกดขอผดพลาดเลกนอย สามารถปรบแกไขใหถกตองได เม ออาจารย

แนะนาไดภายใน 2 คร? ง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-3 ท?งดานความร และทกษะ เม ออาจารยแนะนาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 คร? ง

18

2. ขอผดพลาดท เกดข?น ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได เชน ไมมความรอบคอบในการทางาน / ไมมความรหรอทกษะในการแยกและ remove เน?อฟนสวนท ผออกจากสวนท ไมผ ม soft caries เหลออยในบรเวณท มองเหนไดชด / เตรยมโพรงฟนในลกษณะท ไมเหมาะสมท จะบรณะดวยวสดท นกศกษาตดสนใจไวต?งแตแรก / กรอทะลโพรงประสาทฟนโดยไมจาเปนในกรณท ฟนผลก / ทาให Soft tissue บรเวณใกลเคยงกบโพรงฟนเปนแผล / ขยาย outline ในกรณท มฟนผมากกวาท เหนในข?นตอน beginning check โดยไมขออนญาตอาจารยนเทศงานกอน / กรอถกฟนขางเคยงเลกนอย (ไมสญเสยเน?อฟนมากนก แคเปนรอยสาก ๆ และ สามารถขดใหเปนเหมอนเดมโดยไมยาก)

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทางาน อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 คร? ง

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสาคญ เชน ทาทะลโพรงประสาทฟนในกรณท ผไมลก /กรอถกฟนขางเคยงจนเกดการสญเสย contour ปกตไปหรอเน?อฟนแหวงไป / ทาใหเกดแผลท กระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตาแหนงท ไมสมพนธกบบรเวณท ทางาน / กรอฟนมากเกนไปโดยไมขออนญาต และบรเวณท นกศกษากรอออกไปน?น เปนบรเวณท ไมผ แตเกดจากความผดพลาดของนกศกษา

นกศกษาจะถกตดคะแนน conduct เม อถาดวางเคร องมอสกปรก ไมถอดถงมอเม อจบดนสอปากกา

ฯลฯ

2.5 Pulp Capping

ม 2 แบบ คอ Direct และ Indirect Pulp Capping โดยมรายละเอยดท นกศกษาควรปฏบต ดงน?

1. Direct Pulp Capping : ใช calcium hydroxide paste เฉพาะบรเวณจดท expose เทาน?น ในการcapping หากแนใจวาไมมการ Contamination ควร base ดวย GIC แลวทาการpermanent filling ดวยวสดท เลอกไว (เชน อมลกมหรอเรซน คอมโพสต)

2. Indirect Pulp Capping : ใช calcium hydroxide paste ในการทาหลงจากน?นทา temporary Filling ดวย IRM หรอ zinc oxide eugenol หรออาจทา permanent filling กได ท?งน? ควรปรกษากบอาจารยนเทศงาน

19

หมายเหต Calcium hydroxide paste มขอเสย คอ มการละลายสง (high water dissolubility) ดงน?น หาก

อยใกล pulp มาก ซ งมความช?นสงหรอเกดจาก moisture ในสวนท เปน affected caries กอาจเกดการ

ละลายและถก absorb ไดในภายหลง

3. หากคดวาฟนซ ท นกศกษากาลงทาอยมโอกาสสงท จะทา direct pulp capping นกศกษาควรใส rubber dam กอน remove caries

2.6 Sub-base

ใน Cavity ท ลก ๆ และมโอกาส expose pulp คอนขางสง เพ อปกปองโพรงประสาทฟนจากความ

เปนพษหรอการระคายเคองจาก chemical ท เปนสวนประกอบของ base โดยใช calcium hydroxide paste

เชน Life(Kerr) ในการทาโดย protect pulp สวนท ลก เฉพาะจดเทาท จาเปน และความหนาของ subbase

ดวย calcium hydroxide ไมเกน 0.5 มม.

2.7 Base

แนะนาใหทา ในกรณฟนผลกและอดดวยอมลกม เพ อเปนฉนวนปองกนความรอน-เยนไมให

กระตนโพรงประสาทฟน และเปน landmark บอกจดส?นสดของวสดเม อบรณะดวยเรซน คอมโพสต สวน

โพรงฟนท ลกระดบปกต หากบรณะดวยอมลกม อาจทาหรอไมทากได (แลวแตลกษณะของโพรงฟน) และ

อาจใช amalgam bond รวมดวย แตจะตองเตรยมโพรงฟนใหมลกษณะท ดตามปกตดวย ไมควรหวงจะได

retention จาก amalgam bond เพยงอยางเดยว ปจจบนไมนยมใช zinc phosphate cement เปนวสดรองพ?น

โพรงฟน แตจะนยมใช glass ionomer cement เน องจากมคณสมบตหลายอยางใกลเคยงกนและบางอยาง

เหนอกวา อยางไรกตาม glass ionomer cement น?น มข?นตอนในการทางานท ยงยาก และตองอาศยความ

ชานาญจงจะทาไดด นกศกษาควรระมดระวงในขณะทางาน โดยเฉพาะอยางย งตองปองกนไมใหมการเกดการ

ปนเป? อนกบความช?นกอนท ซเมนตจะ set ตว มฉะน?นคณสมบตตาง ๆ ของวสดจะสญเสยไป

20

2.8 การกรอเตรยมโพรงฟน (Cavity Preparation)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. เตรยมโพรงฟนใหเสรจเรยบรอยจนพรอมท จะบรณะได ถาจะบรณะดวยอมลกม จะตองรองพ?นโพรงฟน (ในกรณท จาเปน) ใหเรยบรอยเสยกอน หากจะบรณะดวยเรซน คอมโพสต จะตอง bevel ใหเสรจและเลอกสฟนใหเรยบรอยเสยกอน แลวจงไปเชญอาจารยนเทศงาน

2. หากมการ base ควรระวงเร องความลกของ cavity โดยควรเตรยม cavity ใหเม ออดแลวอมลกมมความหนาอยางนอย 1.5 ม.ม. บนดานบดเค?ยว

3. กรณบรณะดวยอมลกม ควรตรวจด

• cavosurface margin วาทามมอยระหวาง 70-110 องศาหรอไม รวมท?งไมควรม unsupported enamel เหลออย โดยเฉพาะบนดานบดเค?ยว

• ความลกของโพรงฟนท?งบนดานบดเค?ยวและดานประชดวาหลงอดแลวจะมความหนาของอมลกมเพยงพอหรอไม

• สวนของ surrounding wall ควรมลกษณะเรยบ และม line angle ชดเจน (แตไม sharp) 4. กรณท จะบรณะดวย เรซน คอมโพสต ควรเหลอเน?อฟนเอาไวใหมากท สดรวมท?งหากม enamel เหลออย

เปนแผนบางๆ กควรเหลอเอาไวไมควรตดออก เน องจากเรซน คอมโพสต สามารถทาให enamel ลกษณะดงกลาวแขงแรงข?นได และ enamel บาง ๆ น? จะชวยในเร องความสวยงามเปนอยางมาก

5. หลงจากผานข?นตอนน?แลวหากจะบรณะดวย เรซน คอมโพสต จะตองขดบรเวณท จะบรณะดวย pumice กอนทาข?นตอนตอไป

6. กรณบรณะดวยเรซน คอมโพสต ควรเชคผนงดาน facial อกคร? งวาไมมเน?อฟนท มสคล?าเหลออยเน องจากจะมผลถงความสวยงามภายหลงจากอดได ควรเชคดลกษณะการ bevel วาเหมาะสมหรอไม โดยปกต class III จะ bevel แบบ partial หรอ short bevel สวน class III large หรอ class IV จะ bevel facial margin แบบ full หรอ long bevel สวน lingual margin หากสบโดนกบฟนคสบ ควร bevel บรเวณท กดสบแบบ hollow-ground bevel เพ อเพ มความแขงแรงใหกบวสดบรณะ

21

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. ความสามารถในการเตรยมโพรงฟนได เหมาะสมวสดท จะบรณะ 2. ในกรณท จะบรณะดวยเรซน คอมโพสต นกศกษาสามารถเลอกสฟนไดเหมาะสม

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ1-2 ไดอยางด ครบถวน

สมบรณ โดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 บางเลกนอย สามารถปรบแกไขใหถกตองได เม อ

อาจารยแนะนาไดภายใน 2 คร? ง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 ท?งดานความร และทกษะ เม ออาจารยแนะนาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 คร? ง

2. ขอผดพลาดท เกดข?น ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทาใหเกดความเสยหายอยางมนยสาคญ เชน ไมมความรเก ยวกบลกษณะของโพรงฟนท เหมาะสมสาหรบวสดบรณะชนดหน ง ๆ / ไมเขาใจหรอไมสามารถทาการเตรยมโพรงฟนท เหมาะสมกบวสดบรณะได / กรอฟนกวางเกนไปหรอลกเกนไปโดยไมจาเปน / ทาใหเกดแผลท กระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตาแหนงท ไมสมพนธกบบรเวณท ทางาน/ กรอถกฟนขางเคยงเลกนอย (ไมสญเสยเน?อฟนมากนก แคเปนรอยสาก ๆ และ สามารถขดใหเปนเหมอนเดมโดยไมยาก)

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทางาน อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 คร? ง

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสาคญ เชน กรอฟนมากเกนไปโดยไมขออนญาต และบรเวณท นกศกษากรอออกไปน?น เปนบรเวณท ไมผ แตเกดจากความผดพลาดของนกศกษา / กรอขยายขอบเขตจนฟนสญเสยความแขงแรง / กรอถกฟนขางเคยงจนเกดการสญเสย contour ปกตไปหรอเน?อฟนแหวงไป / ทาใหเกดแผลท กระพงแกม รมผปาก หรอเหงอกของผปวยในตาแหนงท ไมสมพนธกบบรเวณท ทางาน

นกศกษาจะถกตดคะแนน conduct เม อถาดวางเคร องมอสกปรก ไมถอดถงมอเม อจบดนสอปากกา ฯลฯ

2.9 Matrix and Wedge

22

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. เลอกและใส matrix และ wedge ใหถกตองเรยบรอย โดยถาเปนโพรงฟน class II OM หรอ OD ควรใช Ivory matrix retainer สวน class II MOD ควรใช Tofflemire (Universal) matrix retainer

2. การใช wedge ควรใสจากดานท embrasure กวางกวา 3. ขอบบนของ band ควรสงกวาตาแหนงสงสดบนดานบดเค?ยว (ยอด cusp/marginal ridge) 1-2 ม.ม.

4. ขอบลางควรต ากวา gingival margin 1- 2 ม.ม. 5. ม contour และ contact ท ด 6. แนบสนทกบ gingival margin โดยตลอด (ใช explorer เชค) 7. wedge ตองอยใต contact area โดยมสวนกวางของ wedge อยใต gingival margin และสวนแคบของ

wedge อยเหนอ gingival margin

2.10 Acid Etching (and bonding)

กอนเร มบรณะดวย เรซน คอมโพสต นกศกษาตองทาความสะอาดผวฟน etching และ bonding

เสยกอน อาจารยนเทศงานอาจไมตรวจข?นตอนน?กไดหากเคยตรวจงานข?นตอนน?ของนกศกษามาแลวและ

ม นใจวานกศกษาจะไมทางานผดพลาด โดยหากอาจารยจะไมตรวจข?นตอนน? นกศกษาจะตองไดรบอนญาต

จากอาจารยกอนทกคร? ง หากนกศกษาทาข?นตอนน?ไมดจะทาใหข?นตอน restoration รวมท?งคณภาพของงาน

บรณะ ไมดตามไปดวย และทาใหนกศกษาตองเสยเวลาไป ดงน?น หากอาจารยนเทศอนญาตใหทาโดยไม

ตองตรวจ นกศกษาตองทาข?นตอนน?อยางต?งใจเปนพเศษ เพ อใหไดผลท ด และไมสรางปญหาในข?นตอน

ตอไป อยางไรกตาม หากนกศกษาไมม นใจในงานท ไดทาไป จะขอใหอาจารยตรวจดอกคร? งหน งกได

2.11 การบรณะฟน (Restoration)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. เขยนใบเบกวสด(ท จาเปนตองเขยนใบเบก)ใหเรยบรอยแลวนาไปเบกวสดจากจดจาย 2. ไมควรเบกวสดเรซน คอมโพสต dentine bonding agent หรอ กลาสไอโอโนเมอรมากอนลวงหนานาน

เกนไป เน องจากวสดท ไวตอแสงอาจเกดปฏกรยากอตวข?นเม อถกแสงจากหลอดไฟ หรอแสงอาทตย นอกจากน?วสดท เปนของเหลวกจะเกดการระเหยซ งทาใหเม อผสมแลวคณสมบตบางประการหรอความ

23

หนดเปล ยนไป หรอสดสวนของสวนผงและสวนเหลวเปล ยนแปลงและจะสงผลใหคณสมบตโดยรวมของวสดบรณะดอยกวาท ควรจะเปน

3. บรณะและตกแตงรปรางของวสดบรณะ รวมท?งควรตรวจและแกไขการสบฟนใหเรยบรอยดวย 4. กรณบรณะดวยกลาสไอโอโนเมอร เม อบรณะเสรจควร coat ผวของ restoration ดวย dentine bonding

agent หรอวสดเคลอบผวท บรษทใหมาในกลอง นกศกษาควรเตรยมวสดดงกลาวพรอม ๆ กบการเตรยมวสดบรณะ และควรแนใจวาไดบรณะไวอยางด ไมมขอผดพลาด และควรถามอาจารยกอนวาอนญาตใหเคลอบผววสดกอนท อาจารยจะมาตรวจหรอไม เพราะหากเคลอบผววสดแลวจะไมสามารถเตมวสดลงไปไดอก

5. กรณ class II ใหตรวจเชค contact และ gingival margin ดวย explorer และ dental floss โดย margin ท ถกตองไมควรม overhanging amalgam or resin หรออดไมเตม นกศกษาตองถายภาพรงส bite wing เพ อตรวจสอบวามการบรณะเกนขอบดาน gingival margin หรอไม

กรณบรณะดวยเรซนคอมโพสต ควรเชค margin โดยรอบดวา ไมมขอบท ไมแนบสนทกบเน?อฟน และสควร

ใกลเคยงกบเน?อฟนเดมของผปวยมากท สด

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. รปรางของวสดบรณะถกตองตามหลกกายวภาคของฟน มจดสมผสกบฟนขางเคยงถกตอง ไมมจดสบสง

2. บรณะไดเตมโพรงฟน ไมมขอบเกน หรอขาด โดยเฉพาะบรเวณ gingival margin 3. วสดบรณะไมมฟองอากาศ ผวเรยบ 4. กรณท บรณะดวย เรซน คอมโพสต สของวสดกลมกลนกบผวฟน

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ โดยไม

ตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-4 บางเลกนอย เชน บรณะฟนไดเตม แตอาจไมแนนเลกนอยในบาง

ตาแหนง / รปรางฟนผดจากท ควรจะเปน / อดเกนขอบโพรงฟนในลกษณะท สามารถแกไขไดไมยาก

ผวของวสดไมเรยบเลกนอยโดยไมไดเกดจากการอดไมแนนหรอฟองอากาศ สามารถปรบแกไขให

24

ถกตองได เม ออาจารยแนะนาไดภายใน 2 คร? ง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 ท?งดานความร และทกษะ เม ออาจารยแนะนาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 คร? ง และ

2. ขอผดพลาดท เกดข?น ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทาใหเกดความเสยหายอยางมนยสาคญ เชน นกศกษาอดฟนไมเตมโพรงฟน อดเกนลงไปในรองเหงอกแลวไมเข ยออกกอนเชญอาจารยนเทศงาน / ไมระมดระวงขณะอดจนทาใหเกดผลเสยตอผปวย (เชน มอาการเจบขอตอขากรรไกรหรอเกดบาดแผลเปนตน) / ไมพยายามกดอมลกมใหแนน ทาใหมรพรนในเน?อ อมลกม หรอมฟองอากาศในเน?อ เรซน คอมโพสต / แตงรปรางฟนใหมรปรางผดปกตอยางมากแตสามารถกรอแตงแกไขได

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทางาน อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาสนกศกษาไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 คร? ง หรอ

2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และความเสยหายในการรกษาอยางมนยสาคญ เชน ใชวสดไมถกวธโดยไมมความร / มขอบวสดขาดไปหรอเกนไปมากในบรเวณ ท เหนทาใหตองร?ออดใหม / ไมระมดระวง ทาใหเกดบาดแผลในบรเวณท ไมสมพนธกบการทางาน หรอบาดเจบท ขอตอกระดกขากรรไกรดวยความประมาทของนกศกษา / ในระหวางบรณะมการปนเป? อนของน?าลายหรอเลอดซ งจะสงผลเสยตอวสดบรณะ

หากจาเปนอาจารยอาจใหนกศกษาร? อวสดท บรณะไปออกแลวบรณะใหม โดยอาจไดเกรดไมเกน C

2.12 การขดวสดบรณะ (Polishing)

ส<งท<นกศกษาควรปฏบต

1. หากเปนอมลกม ใหนกศกษาตรวจเชคจดสบสงกอนจะเร มขดเสมอ โดยบรเวณท สบสงจะมลกษณะมนวาวบนผวของอมลกม ถาม ควรแกไขเสยกอนท จะเร มขด

2. ตองเชญอาจารยนเทศ งานตรวจข?นตอน restoration อกคร? งหน งกอนลงมอขด แมจะผานข?นตอน restoration แลวกตาม

3. ขดตกแตง รปรางและผวของวสดบรณะใหถกตองสวยงาม 4. ไมควรมขอบของวสดบรณะเกนออกมานอกขอบเขตของโพรงฟนโดยเฉพาะวสดอมลกมท เกนออกมา

เปนครบบาง ๆ บนดานบดเค?ยว

25

5. ควรสอบถามคนไขวาหากสมผสบรเวณท บรณะดวยล?นแลว รสกสาก ๆ หรอมขอบคมหรอไม หากมควรกาจดออก

6. ถามผปวยถงความสบายเวลาเค?ยววามอาการเจบหรอเสยวหรอไม รวมถงควรสอบถามเก ยวกบจดสบสงดวย ควรเช อหากผปวยบอกวายงรสกสงอย แมจะไมเหนจดสบสงเม อตรวจดวย articulating paper กตามและอาจเปล ยนไปลองใช occlusal indicator wax ตรวจหาจดสบสงแทน

ส<งซ<งอาจารยจะประเมน

1. รปรางของวสดบรณะถกตองตามหลกกายวภาคของฟนมจดสมผสกบฟนขางเคยงถกตอง ไมมจดสบสง 2. วสดบรณะเตมโพรงฟนไมมขอบเกนหรอขาดโดยเฉพาะบรเวณ gingival margin 3. วสดบรณะไมมฟองอากาศ ผวเรยบ มน 4. กรณท บรณะดวย เรซน คอมโพสต สของวสดกลมกลนกบผวฟน

แนวทางการใหคะแนน

O นกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและความสามารถใน ขอ1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ

โดยไมตองแกไขใดๆ

P นกศกษามความบกพรองในขอ 1-4 บางเลกนอย เชน ขดวสดไดรปรางถกตองตามหลกกายวภาค มน

วาว แตไมเรยบเทาท ควร หรอไมสามารถทาใหบรเวณ groove เรยบได สามารถแกไข เม ออาจารย

แนะนาไดภายใน 2 คร? ง

E 1. นกศกษามความบกพรองในขอ 1-2 ท?งดานความร และทกษะ เม ออาจารยแนะนาสามารถ ปรบปรงแกไขไดภายใน 5 คร? ง และ

2. ขอผดพลาดท เกดข?น ยงสามารถปรบแกไขใหถกตองได และไมทาใหเกดความเสยหายอยางมนยสาคญ เชน ขดจน restoration สญเสย contour เลกนอย/ ไมสามารถขดใหเรยบไดในบรเวณท เขาทาไมยาก / ขดจนเกด under margin เลกนอย แตอยในบรเวณท สามารถทาความสะอาดไดไมม plaque สะสม

R 1. นกศกษาแสดงใหเหนวาขาดทกษะในการทางาน อาจารยไดใหคาแนะนาและใหโอกาสนกศกษา

26

ไปทบทวนแกไข ขอบกพรองแลว มากกวา 5 คร? ง หรอ 2. ขาดความร ความเขาใจในประเดนสาคญอนอาจนามาซ งความผดพลาด และความเสยหายในการ

รกษาอยางมนยสาคญ เชน ขดเน?อฟนธรรมชาตออกไปดวยจนสงเกตเหนไดชดเจน / ในระหวางการขดไมใชน?า เกดoverheat / เกด trauma อยางมากกบอวยวะโดยรอบ โดยเฉพาะขอบเหงอก/ ขดจนสญเสยวสดไปมากจนทะลวสดรองพ?นโพรงฟนหรอเน?อฟน หรอเกด under occlusion / ขดวสดจน under margin จะเปนท สะสมของ plaque ตองร?ออดใหม

หากขดวสดบรณะแลวพบขอผดพลาดจากข?นตอนการบรณะซ งไมสามารถแกไขหรอชดเชยดวยการขด

เชน ฟองอากาศอยางมากในเน?อวสด เปนตน อาจารยอาจพจารณาใหนกศกษาร?อวสดบรณะออกเพ อ

บรณะใหมโดยอาจมหรอไมมการประเมนข?นตอนยอนหลงกได

เกณฑการประเมนและการใหคะแนนสาขาทนตกรรมหตถการ

ปการศกษา 2552-2553

คลนกทนตกรรมหตถการเปนสวนหน งของรายวชาคลนกทนตกรรมพรอมมล คะแนนประเมน

ความสามารถและความร รวมถงการเปนทนตแพทย จะประเมนโดยใชแบบประเมนของสวนกลาง เพ อ

นาไปตดเกรดรวมกบคะแนนท ไดจากสาขาวชาอ น สวนการวดและการประเมนผลของสาขา จะมรปแบบ

เปนคะแนนรอยละ คานวณจากคะแนนสอบปฏบต และคะแนนความสามารถทางคลนก โดยในสวย

ความสามารถทางคลนก จะประกอบดวยคะแนน product (การทางานแตละข?นตอน) และ process (concuct

สาขา) โดยคะแนน O, P, E, R มคาเทากบ 4, 3, 2, 0 ตามลาดบ คะแนนเตมแตละข?นตอนเทากบ 4 แมวาการ

ประเมนทละข?นตอนน? จะไมไดถกนาไปใชตดเกรดโดยตรง แตกแสดงแนวโนมของคะแนนท นกศกษาจะ

ไดรบในแตละวน และยงสามารถบอกถงจดออนของนกศกษา เพ อนาไปปรบปรงการทางานของตนเองได

อกดวย นอกจากน? เน องจากช อของรายวชาทนตกรรมพรอมมล เปนการต?งช อแบบรวมๆโดยไมไดระบ

อะไรเปนพเศษ เกรดท นกศกษาไดรบจงมไดบอกถงความถนดหรอความสามารถตามรายสาขาของนกศกษา

คะแนนของสาขาน? จงจะมประโยชนเปนอยางมากเม อนกศกษาตองการศกษาตอในระดบท สงข?น ซ งจะ

พจารณาความถนดในการทางานของผสมครเปนสวนสาคญ การคานวณคะแนนของสาขาทนตกรรม

หตถการ มสดสวนคะแนนท ใชคานวณดงน?

27

สาขาทนตกรรมหตถการ กาหนดใหท?งหลกสตร นกศกษาจะตองทางานอดฟนท?งส?น 4 class ไดแก

class I (simple), II, III และ V และสอบอดฟน 2 class คอ Class II และ V อยางละหน งซ ใหผาน โดย

นกศกษาท จะไดรบอนญาตใหสอบ จะตองผานการทางานอดฟนใน Class ท จะสอบ ตามเกณฑขอใดขอ

หน งตอไปน?

Class II

1. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class II จานวน 10 surfaces โดยท?งหมดน?น นกศกษาไมไดรบคะแนน

E หรอ R เลย

2. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class II จานวน 2 ซ โดยหน งซ ในน?นเปนฟนซ งมฟนประชด(contact)

และมคสบ รวมท?งเปนโพรงฟนท ม design แบบ dove tail หรอเปนโพรงฟนแบบ MOD cavity และในการ

ทางานทกข?นตอน นกศกษาไดรบคะแนนไมต ากวา O สวนอกซ หน งไมมข?นตอนใดไดรบคะแนน E หรอ R

Class V

1. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class V จานวน 5 cavities โดยท?งหมดน?น นกศกษาไมไดรบคะแนน E

หรอ R เลย

2. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class V จานวน 2 ซ โดยหน งซ ในน?น ในการทางานทกข?นตอน

นกศกษาไดรบคะแนนไมต ากวา O สวนอกซ หน งไมมข?นตอนใดไดรบคะแนน E หรอ R

คะแนนรวม 100%

คะแนนสอบปฏบต (30%) คะแนนความสามารถ (70%)

Product (60%) Process (10%)

28

สาขาวชาจะเปนผกาหนดอาจารยคมสอบ Class ตางๆ ของนกศกษาแตละคน นกศกษาจะตองฝก

ปฏบตงานจนกระท งตนเองมความสามารถท จะสอบได พรอมท?งหา case สอบ ใหไดกอนถงวนกาหนด

สอบ หลงจากม case สอบแลว ใหนกศกษาทาการนดกบอาจารยคมสอบของตนเอง เพ อสอบในข?นตอน talk

case แลวนดมาสอบปฏบตในวนท อาจารยคมสอบของตนเองลงนเทศงานในคลนก เกณฑการใหคะแนน

และเวลาสาหรบสอบของสาขาฯ อาจมความแตกตางจากเกณฑของทนตแพทยสภา อยางไรกดสาหรบใน

ปจจบน หากนกศกษาสามารถสอบผานเกณฑการสอบของสาขาฯได จะเทากบสามารถสอบผานเกณฑของ

ทนตแพทยสภาไดโดยปรยาย แตหากสอบไมผานเกณฑของสาขา นกศกษาจะไมไดรบอนมตใหจบ

การศกษา ซ งเทากบไมไดรบใบประกอบโรคศลปดวย

ในกรณท นกศกษาไมสามารถหา case สอบได นกศกษาจะตองแจงอาจารยผคมสอบใน Class น?นๆ

ของตนเองกอนถงวนสอบอยางนอย 30 วน เพ อท อาจารยจะไดหา case ให และหากมความจาเปน เชนผปวย

มาไมไดในวนกาหนดสอบ ใหนกศกษาแลกวนสอบกบนกศกษาอ น ท มอาจารยคมสอบทานเดยวกน และ

แจงใหอาจารยทราบกอนถงวนสอบอยางนอย 3 วน ใหนกศกษาศกษารายละเอยดการสอบ(ซ<งอยในหนา

ถดไป)ใหเขาใจ จะทาใหสามารถสอบไดโดยไมเกดปญหาท<ไมควรเกด

สาหรบความสามารถของนกศกษาในการใหการบรณะโพรงฟน Class I และ III น?น จะถอวาทาได

กตอเม อนกศกษาสามารถทาไดในขอใดขอหน งตอไปน?

1. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class I simple และ III (or IV) จานวน 5 cavities โดยท?งหมดน?น

นกศกษาไมไดรบคะแนน E หรอ R เลย

2. ไดทางานบรณะโพรงฟน Class I simple และ III (or IV) จานวน 2 ซ โดยหน งซ ในน?น เปนฟน

ซ งมฟนประชด(contact)(กรณ class III) และมคสบ โดยในการทางานทกข?นตอน นกศกษาไดรบคะแนนไม

ต ากวา O สวนอกซ หน งไมมข?นตอนใดไดรบคะแนน E หรอ R

นกศกษาท จะจบการศกษาได จะตองผานการปฏบตบรณะโพรงฟนท?ง 4 Class ดงกลาวขางตน

หมายเหต

1. นกศกษาสามารถใช Class II–amalgam ท มรอยโรค involve ดาน occlusal และมฟนคสบ แทน Class I-

amalgam ได แมการผ Class II น?นไมมฟน contact กตาม

2. นกศกษาสามารถใช Class IV ท มฟนคสบและฟน contact แทน Class III ได

29

3. หากนกศกษานาหลกฐานการทางานได O ในทกข?นตอนมาใชเพ อขออนญาตสอบ การประเมนในทก

ข?นตอนดงกลาว จะตองไดรบการประเมนจากอาจารยประจาของสาขา(ไมใชอาจารยพเศษ)เทาน?น

การคานวณคะแนน

การสอบอดฟน คด Class ละ 15% รวม 2 class เทากบ 30% คะแนนคณภาพ คานวณจากคะแนน

conduct ของสาขา(10%) รวมกบคะแนน Competency(60%) โดยหากนกศกษาสอบไมผาน ฟนซ ท ใชสอบ

จะถกนามาเปนการปฏบตงานตามปกต

การสอบปฏบตในผปวย

ขอกาหนดท<วไป

นกศกษาจะตองสอบปฏบต Class I, II amalgam, Class III resin composite, Class V (วสดชนดใดกได)

อยางละ 1 ซ กอนจบการศกษา

1. ข?นตอน Beginning check ซ งเปนข?นตอนแรกของการสอบทกซ น?น จะประเมนโดยการใหนกศกษานา

ขอมลของผปวยมาอภปรายกบอาจารย (Talk case) ในเร องของ Cavity design ความรเก ยวกบวสดและ

โรค รวมท?ง Outline form ของโพรงฟนท จะสอบ สาขาวชาจะเปนผกาหนดอาจารยท<จะคมสอบ

ของนศกษาแตละคน แลวประกาศใหนกศกษาทราบ นกศกษามหนาท ท จะฝกปฏบตงาน จนกระท ง

ตนเองมความสามารถท จะสอบได (ตามท ไดกลาวแลวขางตน) พรอมท?งหา case สอบ ใหไดกอนถงวน

กาหนดสอบ ไมอนญาตใหนกศกษาช?นปท< 5 สอบใน make-up (ถาม)

2. สาขากาหนดใหสอบ Talk case ไดคาบละ 2 คน คอเวลา 9.00 น. และเวลา 11.00 น. ของคาบเชา และ

เวลา 13.00น. กบ 15.00 น. ของคาบบาย โดยอาจารยจะใชเวลาในการสอบไมเกน 1 ช วโมง นกศกษาท

สอบเวลา 9.00 น.และ 13.00น. จะตองนดผปวยอ นมาใหการรกษาหลงจากสอบเสรจ และนกศกษาท

สอบเวลา 11.00 น. และ 15.00 น. จะตองนดผปวยอ นมาใหการรกษากอนถงเวลาสอบ

4. ในกรณท นกศกษาไมสามารถหา case สอบได นกศกษาจะตองแจงอาจารยผคมสอบใน Class น?นๆของ

ตนเองกอนถงวนสอบอยางนอย 30 วน เพ อท อาจารยจะไดหา case ให

30

5. ผปวยท จะนามาสอบ ควรเลอกจากผปวยของตนเองเปนลาดบแรก ถานกศกษาคนใดไมมผปวยท

เหมาะสมสาหรบการสอบ อาจารยจะพจารณาใหสอบในผปวยของนกศกษาคนอ น โดยใหเลอกจาก

นกศกษาภายในกลมเดยวกนเปนลาดบแรก และจะตองทาการจายงานเฉพาะซ -รบเขาเฉพาะซ ให

เรยบรอยกอนสอบ

6. case ท ใชในการสอบจะไดรบการยกเวนคาใชจายในการอดฟน และการถายภาพรงส สาหรบฟนซ ท

สอบ

7. กอนการสอบปฏบตทกคร? ง นกศกษาตองไดรบอนญาตใหสอบ โดยสาขาจะเปนผระบอาจารยท มสทธo

อนญาตใหสอบในแตละปการศกษา นกศกษาจะตองขอคาอนญาตจากอาจารย โดยย นหลกฐานท แสดง

วาทางานไดครบ แลวใหอาจารยเซนช อกากบใน check list competency ซ งนกศกษาไดรบจาก

สวนกลาง

8. การ talk case ตองนาภาพถายรงสท<เหมาะสม และรปถายของฟนซ<น?น โดยรปถาย ควรถายจาก

occlusal, buccal and lingual view ในฟนหลง รวมท?งมการถายใหเหนการสบฟนดานน?นดวย สวนฟน

หนา ถายดาน buccal และ lingual view รวมท?งวาดรอยโรค และ outline และตอบคาถาม เก ยวกบฟนซ

น?นๆ การเลอกใชวสดบรณะ การออกแบบโพรงฟน ข?นตอนการทางาน การเลอกใชหวเบอร ปญหาท

อาจเกดข?น และแนวทางการระมดระวงเพ อไมใหเกดปญหาและการแกไขท อาจเกดกบฟนซ น?นๆ

สาขาฯอนญาตใหสอบปฏบตไดแมจะสอบไมผานข?นตอน Talk case แตนกศกษาจะตองทางานท<

อาจารยกาหนด(ถาม) เชน รายงาน เปนตน ใหเสรจกอนสอบปฏบตในซ<น?นๆ

9. คะแนนท นามาคดเปนคะแนนสอบ จะมาจาก คะแนนสอบแตละคร? ง หากสอบไมผาน นกศกษาจะตอง

สอบจนกวาจะผานจงจะจบการศกษา คะแนนท นามาคานวณเปนความสามารถทางคลนกของสาขา ได

จากการนาคะแนนของการสอบทกคร? งมาหาคาเฉล ย

กาหนดระยะเวลาในการใชสอบ เร ม จบเวลาต?งแต beginning check จนขดเสรจ ดงตอไปน?

(ท?งน? ไมนบเวลาในการรออาจารยตรวจงานและการ remove temporary restoration)

Class II-amalgam

• 2 Surfaces 2.0 ชม. • 3 Surfaces 2.30 ชม.

Class V 1.0 ชม.

31

ในกรณตอไปน? เพ มเวลา

• สอบฟนบนเฉพาะ Class II เพ มเวลา 15 นาท

• ม base เพ มเวลา 15 นาท ม sub-base เพ มเวลา 10 นาท

• Class V ท ม carious lesion เพ มเวลา 20 นาท

• Pack cord เพ มเวลา 10 นาท

การสอบจะประเมนนกศกษาในหวขอตอไปน?

หวขอประเมน Class II

Amalgam

Class V

CR, GI, AF

Cavity design & outline form 10 10

Preparation of instrument & equipment 5 5

Position 5 5

Caries removal & cavity preparation 30 20 / 10 / 0*

กรณม sub-base 5** 5**

กรณม base 5** 5**

Restoration 30 30

Polishing 10 10

Total 90-100 60-90

* กรณท เปน carious lesion คะแนนเตมข?นตอนน? เทากบ 20 กรณท เปน noncarious lesion และมการกรอแตง เชน การ bevel หรอ การทา butt joint margin ใหคะแนนเตมสวนน? เปน 10 หารไมมการกรอแตงเลย ไมตองใหคะแนนสวนน?

** หมายถง อาจจะมหรอไมมข?นตอนน?ในผปวย ซ งจะทาใหคะแนนเตมของนกศกษาแตกตางไปตามลกษณะ case ของผปวย

12. ข?นตอนท ปฏบตงานมากกวาเวลาท กาหนด จะไมไดคะแนน

32

13. เกณฑการสอบไมผาน กรณท เขาเกณฑดงตอไปน? (เพยงขอใดขอหน ง)

• คะแนนคณภาพรวมไดต ากวา 75 %

• ข?นตอนตอไปน? ซ งเปน critical step ไดคะแนนคณภาพต ากวา 75 % ไดแก cavity design &

outline form, caries removal & cavity preparation, restoration

• มข?นตอน ท เชญอาจารยผสอบ มากกวา 3 คร? ง (เม อมการเชญอาจารยผสอบคร? งท 2 ข?นไปจะ

หกคะแนนคณภาพในข?นตอนน?นคร? งละ 3 คะแนน ยกเวน sub-base และ base หกคะแนน

คณภาพ 1 คร? งละ 1 คะแนน ออกจากคะแนนท ไดในข?นตอนน?น)

• ปฏบตงานใชเวลารวมมากกวากาหนด 30 นาท และข?นตอนท ปฏบตงานมากกวาเวลาท กาหนด จะไมได

คะแนน

• ข?นตอน cavity preparation มการขยายขอบเขตไปมากกวาท กาหนด จนสงผลเสยตอความ

แขงแรงของเน?อฟนท เหลออย

• ข?นตอน polishing มการขดวสดจน undermargin หรอ underocclusion หรอ loose contact

มากทาใหตอง refilling หรอขดเอาเน?อฟนผปวยออกไปจนสงเกตไดชดเจน ท?งน? ข?นอยกบดลย

พนจของอาจารยผสอบ

• กรอโดนฟนขางเคยง จนทาใหสญเสย contour และ contact ท ด ไมสามารถ polishing ได

14. ใหสอบกบอาจารยประจาสาขาทนตกรรมหตถการเทาน?น ไมอนญาตใหสอบกบอาจารยพเศษ

การสอบปฏบตในผปวย Class II Amalgam restoration

1. ลกษณะของฟนท ใชในการสอบ

• ฟนกรามบนหรอลาง

• มฟนผดานประชด หรอม secondary caries ใตตอวสดบรณะเดม โดยมการลกลามของรอยผอยางนอย 1/3 ของ dentin (ควรตองม base/ subbase) และพน contact

• ตองมฟนขางเคยงสมผสกบดานท ผ และมฟนคสบ

• ถาดานประชดของฟนขางเคยงมการผ ตองบรณะและขดแตงใหเรยบรอยกอนทาการสอบ หรออาจทาการสอบจนถงข?นตอน cavity preparation complete แลวหยดเวลาไว จากน?นทาการเตรยมโพรงฟนและบรณะฟนซ ขางเคยงจนเสรจสมบรณ จากน?นจงทาการสอบตอ ท?งน? แลวแตความเหนของอาจารยผคมสอบ

33

2. ม film (bite wing) ประกอบ และหลงจากบรณะเสรจ ถายภาพรงส bite wing ตรวจด overhang margin อกคร? ง

การสอบปฏบตในผปวย Class V

1. ลกษณะของฟนท ใชในการสอบ

• ฟนกรามนอย หรอฟนกราม บนหรอลาง

• เปนรอยโรคฟนผ ฟนสก หรอฟนกรอน ท มความเหมาะสมท จะบรณะ อาจจะมหรอไมมข?นตอน caries removal & cavity preparation

• รอยโรคมความกวางในแนว M-D ถง line angle หรอ involve furcation ความกวางใน แนว O-G อยางนอย 3 มม. และขอบของรอยโรคอยบรเวณใตเหงอก ขอบเหงอก หรอเหนอขอบเหงอกไมเกน 0.5 มม.

• เน องจากในปจจบนทนตแพทยสภากาหนดใหการสอบ Class V ตองใชวสด resin composite ดงน?นโพรงฟนท จะใชสอบควรมขอบโพรงฟนอยางนอยประมาณ 40% เปนเคลอบฟน เพ อใหเหมาะจะบรณะดวย resin composite แตหากไมสามารถหาได นกศกษาอาจเลอกสอบของสาขาฯเปน glass ionomer แลวจงคอยหาฟนเพ อใชสอบของทนตแพทยสภาอกซ หน งกได

การแบงชนดงานในการประเมน clinical performance

• Major competency ไดแก filling และ refilling class ตางๆ (I, II, III, IV, V), temporary wall

สาหรบฟนท จะ RCT กรณท ทางานทกข?นตอนในซ น?น

• Minor competency ไดแก Filling class XI, temp. wall กรณท ทางานงาย หรอใชวสดก งถาวร (เขน

Ketac fill, Fuji VII), Operative treatment plan, การทางานท อาจารยชวยทาบาง

• Miscellaneous competency ไดแก งานเลกๆนอยๆท ทาเพ อประโยชนชองผปวย เชน Polish old

restoration, OHI, ทายาแกเสยวฟน, งานตางๆท อาจารยชวยทาเปนสวนใหญ (เชนอดฟนยากๆ)