ดัชนีคุณภาพอากาศ (Air Qulaity Ind · ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อปริมาณ pm 2.5 ในพื้นที่

รายงานสถานการณและแนวโนม ฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (PM2.5)

ในพนทมหาวทยาลยมหดล ศาลายา (วนท 17 มกราคม – 13 กมภาพนธ 2562)

ประชมครงท 1 15 มกราคม 2562

@คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ประชมครงท 2 17 มกราคม 2562

@คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

แถลงขาว “มาตรการการดแลสขภาพและการจดการทประชาชนสามารถด าเนนการไดเกยวกบฝนขนาดเลก PM2.5” (18 มกราคม 2562)

แบบรปปรมาณฝนละออง PM2.5 เฉลย 24 ชวโมง ในกรงเทพมหานคร (พ.ศ. 2554 – 2562)

ทมา : ดร.สพฒน หวงวงศวฒนา (อดตอธบดกรมควบคมมลพษ) คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ในเอกสาร ฝน PM2.5 : เกดอะไรขนใน กทม.

ปจจยหลกทสงผลตอปรมาณ PM2.5 ในพนท ม.มหดล ศาลายา

1) มลพษทางอากาศจากแหลงก าเนดมลพษ กจกรรมหลกในพนท ไดแก มลพษจากการจราจร (มมากในวนท าการ และลดลงในวนหยดราชการ) + transboundary air pollutants (แตจะมาจากพนทใด และมากนอยเพยงใด ขนกบทศทางและความเรวลม)

2) ลกษณะอากาศ (โดยเฉพาะภาวะอณหภมผกผน - thermal inversion, ความกดอากาศ, ทศทางและความเรวลม และความชนสมพทธในบรรยากาศ)

3) สภาพทางกายภาพของพนท

ปจจยหลกทสงผลตอปรมาณ PM2.5 ในพนท ม.มหดล ศาลายา

ภาวะอณหภมผกผน (thermal inversion) เกดจากความกดอากาศสงเคลอนตวปกคลมพนท >>> ระยะแรก บรเวณทแนวอากาศปะทะกนจะมสภาพอากาศสงบ ไมเออตอการกระจายสารมลพษทางอากาศ เกดการสะสมของ PM2.5

>>> เมอแนวปะทะอากาศผานไป การไหลเวยนของอากาศจะดขน ท าใหสารมลพษทางอากาศกระจายตวไดด และถกพดพาออกจากพนท

https://www.sanook.com/news/7643390/ https://aaronaapes.wordpress.com/2016/02/15/a-thermal-inversion/

แบบรปปรมาณฝนละออง PM2.5 เฉลยรายชวโมง ใน ม.มหดล ศาลายา (17 มกราคม – 11 กมภาพนธ 2562)

พฤ. 17 ม.ค. ศ. 18 ม.ค. ส. 19 ม.ค. อา. 20 ม.ค. จ. 21 ม.ค. อ. 22 ม.ค. พ. 23 ม.ค.


N/A ยายจดตรวจวด

ความกดอากาศสงปกคลมพนท เกดภาวะอณหภมผกผน

ท าใหมการสะสมของฝนละออง

N/A ดบไฟฟา









ม.มหดล ประกาศ หยดการปฏบตงาน

วนหยดราชการ วนหยดราชการ






พฤ. 31 ม.ค. ศ. 1 ก.พ. ส. 2 ก.พ. อา. 3 ก.พ. จ. 4 ก.พ. อ. 5 ก.พ. พ. 6 ก.พ.

พฤ. 7 ก.พ. ศ. 8 ก.พ. ส. 9 ก.พ. อา. 10 ก.พ. จ. 11 ก.พ. อ. 12 ก.พ. พ. 13 ก.พ.

N/A หยดบ ารงรกษา










ปรมาณ PM2.5 ม

ความสมพนธกบความเรว

ลมในทางลบ (ลมแรง ท าใหการกระจายของ PM2.5 เกดขนไดด)

พจารณารวมกบ ความเรวลม

พฤ. 31 ม.ค. ศ. 1 ก.พ. ส. 2 ก.พ. อา. 3 ก.พ. จ. 4 ก.พ. อ. 5 ก.พ. พ. 6 ก.พ.






พจารณารวมกบ ความเรวลม



ความสมพนธกบความเรว

ลมในทางลบ (ลมแรง ท าใหการกระจายของ PM2.5 เกดขนไดด)










พจารณารวมกบ ความชนสมพทธในบรรยากาศ


ความสมพนธกบความชนสมพนธใน

ทางบวก (อากาศทมความชนสง เออตอการสะสมของ PM2.5 )




พจารณารวมกบ ความชนสมพทธในบรรยากาศ พฤ. 31 ม.ค. ศ. 1 ก.พ. ส. 2 ก.พ. อา. 3 ก.พ. จ. 4 ก.พ. อ. 5 ก.พ. พ. 6 ก.พ.





ความสมพนธกบความชนสมพนธใน

ทางบวก (อากาศทมความชนสง เออตอการสะสมของ PM2.5 )


1) ในแตละวน ปรมาณ PM2.5 มกมปรมาณสงในชวงกลางคน (โดยเฉพาะหลงเทยงคน ถง เชามด) และชวงเวลาเรงดวนซ งมการจราจรคบคง (ชวงเยนมกต ากวาชวงเชา เนองจากชวงเยนอากาศรอน จงไหลเวยนไดดกวา)

2) ปรมาณ PM2.5 มคาสงในชวง 1 - 2 วนแรกทความกดอากาศสงแผปกคลมพนท จากนน ปรมาณจะลดลง 3) ปรมาณ PM2.5 มความสมพนธกบความเรวลมในทางลบ (ลมแรง ท าใหการกระจายของ PM2.5 เกดขนได

ด) 4) ปรมาณ PM2.5 มความสมพนธกบความชนสมพนธในทางบวก (อากาศทมความชนสง เออตอการสะสม

ของ PM2.5 ) 5) ในชวงวนท 3 – 11 กมภาพนธ 2562 คณภาพอากาศดถงดมาก เนองจากกรงเทพมหานครและปรมณฑล

ไดรบอทธพลจากลมตะวนออกเฉยงใตและลมใต ซงพดผานอาวไทย ชวยพดกระจายฝนละออง

หองเรยน คาเฉลยความเขมขน PM2.5 (ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร)

หองเรยน คาเฉลยความเขมขน PM2.5 (ไมโครกรมตอลกบาศกเมตร)

EN4129 11.8 SC2 160 22.4

EN4114 15.6 สรวทยา 134 17.2

L1 101 9.6 สรวทยา 320 20.5

L2 101 9.5 สรวทยา 417 21.0

SH04 313 33.8 MLC 57.0

SH04 317 53.6 โรงอาหาร SH 53.9

หมายเหต 1. ตรวจวดโดยเครองมอตรวจวดฝ นละอองในอาคาร AEROCET 531S Handheld Particle Mass Profiler and Counter ดวยเทคนคการตรวจวดอยางเรว screening method 2. คณภาพอากาศภายนอกอาคาร (ในบรรยากาศ) จากรถตรวจวดคณภาพอากาศ วนองคาร ท 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2562 อยในเกณฑดมาก คาเฉลย 24 ชวโมงยอนหลง 20 ไมโครกรม ตอลกบาศกเมตร

ความเขมขนฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (PM2.5)ในหองเรยนหลก (ตรวจวดเมอวนท 12 กมภาพนธ พ.ศ. 2562)

เปนการตรวจวด เพอทราบการกระจายความเขมขนของ PM2.5

ในพนทตางๆ ของวทยาเขตศาลายา ส าหรบใชประกอบการ

วางแผนตดสนใจ เพอจดการแกไขปญหา

ฝนละออง

L1 101

L2 101

SC2 160

EN 4114

SH04 313

โรงอาหาร SH

ทมงานและนกศกษาจตอาสาตรวจวดฝนละออง PM2.5

เครองมอตรวจวดฝนละออง ทคณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร ใชตรวจวดฝนละอองภายในอาคาร

Met One AEROCET 531S Handheld Particle Mass Profiler and Counter

มาตรการสอสาร การรายงานสถานการณและแนวโนม

ฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ในพนทมหาวทยาลยมหดล ศาลายา (วนท 17 มกราคม – 13 กมภาพนธ 2562)

ดชนคณภาพอากาศ (AQI) (รายงานวนละ 3 ครง ขอมล ณ เวลา 07:00, 11:00 และ 15:00 น.)

ตดตามขอมลเพมเตมไดจาก Website: www.en.mahidol.ac.th; FB: https://www.facebook.com/en.mahidol

http://www.en.mahidol.ac.th/

https://www.facebook.com/en.mahidol



ความเขมขน ฝนละออง PM2.5 ยอนหลง 24 ชวโมง (รายงานวนละ 1 ครง) ตดตามขอมลเพมเตมไดจาก Website: www.en.mahidol.ac.th; FB: https://www.facebook.com/en.mahidol





ความเขมขน ฝนละออง PM10 ยอนหลง 24 ชวโมง (รายงานวนละ 1 ครง) ตดตามขอมลเพมเตมไดจาก Website: www.en.mahidol.ac.th; FB: https://www.facebook.com/en.mahidol





การตรวจวด ฝนละอองขนาดไมเกน 2.5 ไมครอน (PM2.5)

ภายในสถานทจดการประชม Prince Mahidol Award Conference 2019

(PMAC 2019) (1 กมภาพนธ 2562)

การคาดการณทศทางและความเรวลม และการปกคลมของหมอกควน วนท 11 – 15 กมภาพนธ 2562

(ขอมลจาก สทอภ. - GISTDA)

ขอมลจากดาวเทยม (ภาพสเทจ) แสด ง จ ดคว าม ร อน (Hotspot) ซ ง เ ก ด จ า ก ก า ร เ ผ า ใ นท โ ล ง ในประเทศไทย และประเทศ เพ อนบาน จากดาวเทยมระบบ Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) วนท 1 กมภาพนธ 2562 ทมา : https://modis.gsfc.nasa.gov/gallery/individual.php?db_date=2019-02-04

ไทย

กมพชา

เวยดนาม

สปป. ลาว

ขอมลจากดาวเทยม แสดง จดความ รอน (Hotspot) ซงเกดจากก า ร เ ผ า ใ น ท โ ล ง ในประเทศไทย และประ เทศเพ อน บาน จากดาวเทยมระบบ MODIS และดาวเทยม Suomi NPP (VIIRS) วนท 10 กมภาพนธ 2562 ทมา : http://fire.gistda.or.th/download.html

อทธพลของทศทางและความเรวลมในภมภาคตอการกระจายของ PM2.5 ในประเทศไทย

ตดตามขอมลปจจบนไดจาก https://www.airvisual.com/earth

https://www.airvisual.com/earth



มาตรการระยาวเพอควบคมคณภาพอากาศใหเหมาะสม โดยใชพชพรรณทมศกยภาพในการดกจบฝนละอองในอากาศ ลงทนนอยแตไดผลระยะยาว

ผศ.ดร.ธรรมรตน พทธไทย, รศ.ดร.กมปนาท ภกดกล, และ รศ.ดร.สระ พฒนเกยรต คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล

พชสามารถดกจบฝนไดอยางไร? ฝนละอองทมขนาดไมเกน 10 ไมครอน จะถกพดพา หรอตกลง ในใบพชทมผวใบทมความชน ผว

หยาบ หรอมขน หรอผวใบทมประจไฟฟา ผานกระบวนการทเรยกวา การตกกระทบ จากนน ฝนละอองบางสวนสามารถยอนกลบไปสสภาวะแขวนลอยในอากาศไดเมอถกลมพด บางสวนจะถกดกจบไวทผวใบ เมอฝนตกกจะถกชะลางลงสพนดน แตหากผวใบมความเหนยวมาก ฝนละอองจะหลดออกจากผวของใบไดยากขน ตองรอใหใบรวงฝนจงจะกลบลงมาสพนดน

พชชนดใดบางทสามารถดกจบฝนได? พชทกชนดสามารถดกจบฝนละอองได ขนอยกบพนทผวใบ และสงปกคลมบนผวใบ จากงานวจยใน

หลาย ๆ ประเทศพบวา ตนไมใหญในเมองโดยทวไปสามารถดกจบฝนละอองทมขนาดไมเกน 10 ไมครอน ไดประมาณ 100 กรม ตนไมใหญในกรงปกกงสามารถดกจบฝนละอองไดประมาณ 300 กรมตอป ตนไมทโตเตมทในประเทศเนเธอรแลนดสามารถดกจบฝนละอองไดถอ 1.4 กโลกรม ทงน ปรมาณการดกจบฝนละอองจะเพมขนตามความเขมขนของฝนละอองดวย

การคดเลอกพชเพอดกจบฝนอยางมประสทธภาพ มเกณฑอยางไร? ไมยนตนหรอไมพมทใบมผวหยาบหรอมขน จะมประสทธภาพมากกวาผวเรยบมน ตนไมทไมผลดใบจะมประสทธภาพดกวาไมผลดใบ พชทมผวใบโดยรวมมากกวาจะสามารถดกจบฝนละอองไดมากกวาพชทมผวใบนอย ดงนน ตนไมใหญ

และไมพมทมใบขนาดเลกจ านวนมาก จงมประสทธภาพในการดกจบฝนละอองสงกวาตนไมทมใบขนาดใหญแตมจ านวนใบนอย

ชนดของใบพชทเหมาะสมในการดกจบฝนละอองทมขนาดไมเกน 10 ไมครอน

ใบพชจะทมลกษณะ เรยวเลก ใบหยาบ มขน และเหนยวของไมยนตน เชน ตะขบฝรง เถากนภย กนภยมหดล เลบมอนาง พวงประดษฐ เปนตน

นอกจากลกษณะของใบแลว ลกษณะของล าตนและกงกาน ทพนกนอยางสลบซบซอนกมสวนชวยใน

การดกจบฝนละอองไดเชนกน เชน ครสตนา ขอย ไทรยอยใบแหลม ไทรเกาหล เปนตน

การใชพรรณพชดกจบฝนในพนทเมอง

จากงานวจยพบวา ไมเลอย เชน ใบระบาด มศกยภาพในการทนทานตอมลพษทางอากาศ (Air

Pollution Tolerance Index : APTI) สามารถน ามาตอยอดเพอใชในการดกจบฝนในพนทเมองทมตกสงและถนนแคบได โดยท าเปนสวนประดษฐแนวตง (Vertical Greenery Systems : VGSs) บนตกและบรเวณรอบ ๆ ถนนในพนทเมอง โดยใชไมกระถางทมความสง 1-2 เมตร วางเรยงกนเหมอนรว หรอ ไมเลอยโดยท าพนทใหเลอยเปนมานตนไม เพอดกจบมลพษทางอากาศ โดยมประสทธภาพในการดกจบมลพษไดเปนอยางด เชน เครอออน พวงประดษฐ เลบมอนาง ใบระบาด เปนตน

นอกจากนยงสามารถท าเปนแผงกรองฝนไมเลอย ใชตามบรเวณทมลมพดฝนเขาอาคาร หนาตางหรอรวบานตงตดถนน เพอชวยกรองฝนทมขนาดเลก เพมความสวยงาม ลดความรอนใหกบอาคาร และเพมพนทสเขยวในเมอง รวมไปถงภมทศน

ประโยชนของพชพรรณกบการบรรเทามลพษส าหรบชมชนเมอง และเมองใหญ

ชวยลดปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด ซงเปนหนงในกาซเรอนกระจกทท าใหเกดภาวะโลกรอน ชวยดดซบสารพษในอากาศ และดดซบสารพษทถกปลอยออกมาจากวสดทใชตกแตงอาคารไดรอยละ

10-90 ขนอยกบชนดของพชทเลอกใช ชวยกรองฝนไดอยางมประสทธภาพ โดยการปลกไมพมทมใบเลกละเอยดชวยเกบฝนไดมากถงรอยละ

60-80 ของพมทงหมด

ล าดบท ชอไทย ชอวทยาศาสตร ประสทธภาพในการ

ดกจบฝน

ไมเลอย

1 สรอยอนทนล Thunbergia grandiflora (Roxb. ex Rottler) Roxb. +++ 2 เลบมอนาง Quisqualis indica L. +++ 3 พวงชมพ Antigonon leptopus Hook. & Arn. ++ 4 อญชน Clitoria ternatea L. ++ 5 พวงคราม Petrea volubilis L. ++ 6 กะทกรก Passiflora foetida L. +++

ไมลมลก

7 ไผรวก Thyrsostachys siamensis Gamble +++ 8 วงศสมกง Begonia spp. ++ 9 ฉตรพระอนทร Leonotis nepetifolia (L.) R.Br. ++

ไมพม

10 วาสนา Dracaena fragrans (L.) Ker-GawI. ++ 11 แกว Murraya paniculata (L.) Jack +++ 12 หางนกยงไทย Caesalpinia pulcherrima (Linn.) Swartz. +++ 13 กรรณการ Nyctanthes arbor-tristis L. +++ 14 ทองอไร Tecoma stans (L.) Kunth. ++++ 15 โมกบาน Wrightia religiosa Benth. ex Kurz. ++ 16 ครสตนา Syzygium australe (J.C.Wendl. ex Link) B.Hyland +++

ไมตน

17 สงท า Diospyros buxifolia (Blume) Hiern ++

18 ขอย Streblus asper Lour. +++

19 โพทะเล Thespesia populnea (L.) Sol. ex Correa ++

20 พฤกษ Albizia lebbeck (L.) Benth. ++

21 ขเหลกเลอด Senna timoriensis (DC.) H. S. Irwin & Barneby ++

22 ปอกระสา Broussonetia papyrifera (L.) L’Hér. ex Vent. ++

23 ตะลงปลง Averrhoa bilimbi L. ++

24 โมกหลวง Holarrhena pubescens (Buch.-ham.) Wall. ex G.Don +

25 โมกมน Wrightia pubescens R. Br. +++

26 สกลชงโค Phanera spp. +++

27 ขเหลกบาน Cassia siamea Lamk. ++

28 ตะขบฝรง Muntingia calabura L. ++++

29 ตะแบก Lagerstroemia floribunda Jack +++

30 อนทนล Lagerstroemia speciosa (L.) Pers. +++

31 เสลา Lagerstroemia tomentosa C.Presl ++++

32 จามจร Samanea saman (Jacq.) Merr. ++++

33 แคแสด Spathodea campanulata P.Beauv. ++++

34 ชมพพนธทพย Tabebuia rosea (Bertol.) DC. ++

35 พงแหร Trema orientalis (L.) Bl. ++

ตารางแสดงประสทธภาพของพรรณพชทมศกยภาพในการดกจบฝนของพชแตละชนด

หมายเหต: ประสทธภาพในการดกจบฝน ระดบ 1 (+) หมายถง ประสทธภาพต าทสด, ระดบ 5 (+++++) หมายถง ประสทธภาพสงทสด

รปภาพท 1: ลกษณะของใบไมทมขนซงมประสทธภาพในการดดจบฝน โดยขนใบจะชวย ใหฝนละอองเกาะตดบรเวณผวใบไดดขน

ขนใบ:ชวยท าหนาทในการดกจบฝน

รปภาพท 2: ลกษณะของใบไมทมผวมนเรยบซงมประสทธภาพในการดดจบฝนละออง นอยกวาใบไมทมขน เนองจากไมมตวชวยในการยดเกาะ

รปภาพท 3: ตวอยางใบตะขบฝรงทมฝนเกาะ เนองจากแผนใบ มขนสนนม เมอสมผสรสกเหนยว ท าใหสามารถดก จบฝนไดดกวาผวใบเรยบเกลยง

รปภาพท 4: ปาในเมองทมตนไมหนาแนนโดยการปลกเลยนแบบธรรมชาต มศกยภาพในการดกจบฝน มลพษทางอากาศสงกวาปลกแบบเชงเดยว 6-10 เทา

รปภาพท 5: การปลกตนไมเปนแนวเพอปองกนฝน โดยใชระบบ สวนประดษฐแนวตง (Vertical Greenery Systems : VGSs)

รปภาพท 6: การจดสวนแนวตง (Green wall) เพอชวยในการดกจบฝน

การจดสวนแนวตง (Green wall) นอกจากความสวยงาม ยงสามารถชวยลดมลพษทางอากาศไดดวย

รปภาพท 7: ตวอยางไมเลอยทมศกยภาพในการดกจบฝนละออง (ก) เลบมอนาง (ข) อญชน (ฃ) กะทกรก (ค) พวงคราม

รปภาพท 8: ตวอยางไมลมลกทมศกยภาพในการดกจบฝนละออง (ง) ไผรวก (จ) พชในวงศเบโกเนย

รปภาพท 9: ตวอยางไมพมทมศกยภาพในการดกจบฝนละออง (ฉ) วาสนา (ช) แกว

ก ข

ฃ ค

ง จ

ฉ ช

รปภาพท 10: ตวอยางไมตนทมศกยภาพในการดดจบฝนละอองในเขตเมอง (ซ) ขอย (ฌ) โพทะเล (ญ) ตะลงปลง (ฎ) ขเหลกเลอด (ฏ) ปอกระสา (ฐ) พชสกลชงโค (ฑ) ขเหลกบาน (ฒ) โมกมน (ณ) ตะขบฝรง (ด) โมกหลวง (ต) พงแหร (ถ) สงท า (ท) เสลา (บ) ตะแบก (น) ครสตนา

ซ ฌ ญ ฎ ฏ

ฐ ฑ ฒ ณ ด

ต ถ ท บ น

Documents

ดัชนีคุณภาพอากาศ (Air Qulaity Ind · ปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อปริมาณ pm 2.5 ในพื้นที่