70
ในชีวิตประจําวัน วิปัสสนากรรมฐาน เขมรังสี ภิกขุ

วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

  • Upload
    others

  • View
    15

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ในชวตประจาวนวปสสนากรรมฐาน

เขมรงส ภกข

Page 2: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เขมรงส ภกข

วปสสนากรรมฐานในชวตประจ�าวน

Page 3: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

พมพครงท ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๘จ�ำนวนพมพ ๖,๐๐๐ เลม

จดพมพโดยวดมเหยงคณ ต�าบลหนตรา อ�าเภอพระนครศรอยธยา

จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๐๐๐โทรศพท : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๑-๒, ๐๘๒-๒๓๓-๓๘๔๘

โทรสาร : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๓www.mahaeyong.org  www.watmaheyong.org

ออกแบบ / จดท�ำรปเลม / พสจนอกษร คณะศษยชมรมกลยาณธรรม

พมพทแคนนา กราฟฟค

โทรศพท ๐๘๖-๓๑๔-๓๖๕๑

วปสสนากรรมฐาน

ใ น ช ว ต ป ร ะ จ� า ว น

เขมรงส ภกข

Page 4: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม
Page 5: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม
Page 6: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ในวนหนงๆ ทเรามชวตอยถาเราขาดสตทจะรเทาทน เรยกวาเราประมาท 

ประมาทเพราะวาปลอยใหกเลสทวมทบจตใจตวเอง 

ผประมาทจงชอวาผทตายแลว

Page 7: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น6

นะมตถ รตตะนะตะยสสะ ขอถวายความ นอบนอมแดพระรตนตรย ขอความผาสก ความ เจรญในธรรม  จงมแกญาตสมมาปฏบตธรรม ทงหลาย

ตอไปนกพงตงใจฟงธรรมะ พรอมกบการ เจรญสต  เราสามารถเจรญสต  ระลกร สภาพ 

Page 8: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 7

ธรรมไปพรอมกบการฟงธรรมได  ซงกเปนการ ฝกหดปฏบตการเจรญสตปฏฐานหรอการเจรญ วปสสนากรรมฐานในชวตประจ�าวนของเรา อนเปนชวตจรงสวนใหญ  เพราะเราไมไดมาอย ในลกษณะเกบตวเกบอารมณอยางนตลอด ไป  ชวตเราสวนใหญยงตองอยกบภาระ  ธระ การงาน  มงานทตองท�า  ตองรบผดชอบใน ครอบครวและในสงคม  ผ เปนฆราวาสมธระ มาก มกจมาก ฉะนน การทจะปลกตวมาแตละ ครงกเปนโอกาสทแสนยาก  แลวกมเวลานอย ถาเทยบด...ปหนงม  ๓๖๕  วน  เรามาเกบตว ปฏบต ๘ คน ๙  วน นอกนนเรากเปนไปกบ ทางโลก  เปนไปกบการงานตางๆ

Page 9: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น8

ถาเรามชวตการงานทปลอยปละละเลย ไมไดเจรญกรรมฐานไปดวย แตละวนๆ จตใจ ของเรากจะสะสมกเลสไวมากมาย  เวลาทเหน รปแตละครง  ถาไมมสตแลวกเลสกจะเกด  เจอ รปสวยกเกดความยนดพอใจ  เปนโลภมลจต เจอรปไมสวย  รสกไมพอใจ  กเปนโทสมลจต อก  หรอเจอรปแลวกหลงใหลเลอนลอย  ไมร เทาทน กเปนโมหมลจต อก หรอเราฟงเสยง ไดยนเสยงไพเราะ  ขาดสต  โลภมลจตกเกดขน ความพอใจความตดใจเปนโลภะ  ไดยนเสยง ไมไพเราะ  เสยงหนวกห  เสยงดา  กเกดโทส- มลจต หรอไมรเทาทนกเปนโมหมลจต หลงไป ในอารมณนน  เวลาไดกลนหอม  ไดลมรสอรอย ไดสมผสถกตองทางกายเยนสบายนมนวล ไดรบ 

Page 10: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 9

อารมณทางใจทด  จตกจะเกดโลภะ ความพอใจ ความตดใจในอารมณนน ถาเจอกลนเหมน  รส ไมอรอย สมผสไมด  รอนเกนไป หนาวเกนไป แขงเกนไป  ใหปวด  ใหเจบ  ใหไมสบาย จตกมก จะเปนโทสะ  เกดความไมพอใจ  เปนโทสมลจต อก  หรอมอารมณมากระทบแลวไมร เทาทน หลงใหลเลอนลอย กเปนโมหมลจตอก

แลววนหนงๆ  เราเหนกครง  ไดยนกครง ไดดมกลน  ไดลมรส  ไดสมผสถกตอง  รบรเรอง ราวกครง นบไมถวน ฉะนน ปรมาณของกเลส ทเกดขนแตละวนๆ กมมาก  เดยวกเปนโลภะ เดยวกเปนโทสะ  เดยวกเปนโมหะ  บางทกม มานะ  (ความถอตว)  เขามาอก บางทกมความ 

Page 11: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น10

อจฉารษยาเขามาอก บางคราวกตระหนหวงแหน บางครงกหงดหงดร�าคาญ บางคราวกทอแท ทอถอย สงสย บางครงบางคราวกไมละอายตอ บาป  ไมเกรงกลวตอบาป แลวกมความยดมน ถอมน  เปนตวเปนตน  เปนเราเปนเขา

ถาชวตทเปนไปแตละวนขาดสตสมป- ชญญะ กจะสะสมเอากเลสไวมาก หมกดองอย ในขนธสนดาน  กลายเปนอาสวะ  เปนเครอง หมกดอง  ตดเปนนสยไป  ถาสะสมกเลสสาย โลภะไวมาก  กไปเปนคนราคจรต  สะสมกเลส ประเภทโทสะไวมาก  กไปเปนคนโทสจรต ขโกรธ สะสมโมหะไวมาก กไปเปนคนโมหจรต ขหลง สะสมวตกกงวล คดมาก  เรองอะไรนดๆ 

Page 12: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 11

หนอยๆ กคดมาก กกลายเปนคนวตกจรต น กเพราะวาสะสมเขาไวเอง ฉะนน  ในวนหนงๆ ทเรามชวตอย  ถาเราขาดสตทจะรเทาทน เรยกวาเราประมาท ประมาทเพราะวาปลอย ใหกเลสทวมทบจตใจตวเอง ผประมาทจงชอ วาผทตายแลว ความประมาทเปนทางแหงความ ตาย  เพราะวาคนตายเจรญสตไมได  ไมมโอกาส เจรญกศล  เจรญสต  รเทาทน คนมชวตอย  ถา ประมาท กเทากบคนตายเหมอนกน คอไมได เจรญสต ผไมประมาทชอวาเปนผไมตาย ความ ไมประมาทเปนทางแหงความไมตาย คนทสะสม สตไวเสมอๆ มสต มปญญา รเทารทนตอความ เปนจรง กจะท�าชวตใหเขาถงอมตธรรม

Page 13: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น12

“อมตธรรม” แปลวา  ธรรมทไมตาย คอ นพพาน นพพานไมมการตายเพราะไมมการเกด ไมตองมรปมนามไปอบตบงเกด  จงไมตองม รป-นามทจะตองตาย  ฉะนน  ผ ทเจรญสต ฝกฝนสตปฏฐาน ชอวาเปนผไมประมาท เปน ผเดนเขาสทางแหงอมตะ คอ ทางแหงความ ไมตาย ชวตในรอบ ๑ ป เรามาท�าความด เจรญ สตปฏฐาน ๗ คนบาง หรอ ๘ คน ๙ วนบาง ถานอกนนปลอยไปตามเรองตามราว  ไวคอย ปหนามาเกบตวอก ๘  คน ๙  วน  นอกนนก ปลอยไปตามเรอง  แลวมนจะทนกนไดอยางไร เพราะเวลาทสะสมกเลสตง ๓๕๐ กวาวน  แต เวลาทจะมาละกเลสมเพยง ๗ คน หรอ ๘ คน ๙ วน มนไมทนกน  เหมอนคนทใสเสอผาทงป 

Page 14: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 13

แลวไมไดซกเลย ใสแลวกใสอก  เปอนทกวน  เกบ มาซก ๙ วน แลวกปลอยเปอนอก ๓๐๐ กวาวน มนกซกกนไมไหวเพราะเปอนมาก พอจะมาซก พอจะจางๆ หนอยกหมดเวลา  ไปเปอนใหมอก มนกเลยไมทนกน  ฉะนน  เราจะตองคอยซก อยเรอยๆ ดกวา  ใสไปซกไปเรอยๆ ขดเกลา  ถา เปนอยางน  พอถงเวลาจะมาซกจรงๆ มนกจะ สะอาดไดงาย  เพราะวาซกฟอกอยเสมอๆ การ ปฏบตเจรญสตเปนการซกฟอกจตใจอยเสมอๆ

จากการมาอบรมหลายวน  เราคงพอเขาใจ แลววา การเจรญสตหรอเจรญวปสสนา  เขาท�า กนอยางไร  อะไรเปนตวเจรญ คอ  สต  สมป- ชญญะ  และความเพยรตองเปนผเจรญ หรอ 

Page 15: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น14

องคมรรค สมมาสต สมมาวายามะ สมมาสมาธ สมมาทฏฐ  พดยอๆ กคอ  การเจรญสตสมป- ชญญะ  ตองท�าใหเจรญเกดขน  แลวจะตอง เจรญสตระลกรอะไรจงจะเขาถงวปสสนา  เราก รแลววา สตจะตองระลกรสภาวธรรมทก�าลง ปรากฏ

“สภาวธรรม” กคอ  สภาพธรรมทมอย เปนอยจรงๆ จะเรยกวา “ปรมตถธรรม” กได สตระลกรปรมตถธรรม หรอจะแยกออกมาวา ปรมตถธรรม กคอ จต  เจตสก รป ทปรากฏอย สวนนพพานกเปนปรมตถเหมอนกน แตเรายง ไปไมถง  ยงไมได  กมแตจต  มแตเจตสก มแต รป ทตองก�าหนดร  จตเปนปรมตถ  เจตสกตางๆ 

Page 16: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม
Page 17: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น16

เปนปรมตถ  รปตางๆ กเปนปรมตถ  “ปรมตถ” กคอสภาพทมจรง  ธรรมชาตทเปนจรง  ฉะนน จะเรยกวาสตระลกรธรรมชาตกได การเจรญ วปสสนาคอการระลกรธรรมชาต สงทเปนเอง เปนจรง พจารณาระลกรธรรมชาตตามความ เปนจรง หรอเรยกวาระลกรรปธรรม-นามธรรม กได กคอปรมตถธรรมนนเอง ปรมตถสวนหนง เรยกวา  “รป” ปรมตถสวนหนงเรยกวา  “นาม” หรอจะเรยกวาระลกรขนธ ๕ กได

ธรรมชาตทเปนกลมเปนกอน  รป-นาม นนแหละ ขยายออกมากเปนขนธ ๕  รปกเปน รปขนธ นามกได ๔ ขนธ  คอ  เวทนา...ความ รสกเสวยอารมณสข  ทกข  เฉยๆ  เปนเวทนา 

Page 18: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 17

ขนธ,  สญญา...ความจ�าไดหมายร  เปนสญญา ขนธ, เจตสกอนๆ  เชน วตก วจารณ วจย สงสย พอใจ  ไมพอใจ  เปนตน  เปนสงขารขนธ, วญญาณ...ธาตรรบรอารมณ  กเปนวญญาณ ขนธ หรอเรยกวาจตทงหมดเปนวญญาณขนธ ฉะนน นามหรอนามธรรม กคอ เวทนา สญญา สงขาร  วญญาณ  รปกคอรปขนธ  ตา ห  จมก ลน กาย  เปนรปตางๆ ส เสยง กลน  รส  โผฏ- ฐพพะ  เปนรปตางๆ กคอธรรมชาตนนเอง

ชวตจรงกคอธรรมชาต  ธรรมชาตกคอ สงทปฏเสธความเปนสตว  เปนบคคล  ไมใช สตว  ไมใชบคคล  ไมใชหญง  ไมใชชาย  ไมใช เราใชเขา ความยดวาเปนเราเปนเขา  เปนสตว 

Page 19: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น18

เปนบคคล  เปนความหลงผดยดผดอย  เพราะ ไมรตามความเปนจรงกหลงเอา หลงยดเปนตว เปนตน แตในความเปนจรงแลว ชวตนไมใช ตวตน ไมใชตวเราของเรา สกแตวาเปนธรรม- ชาตตางๆ ทประกอบขน  เกดขน  เปนเหต เปนปจจยกนอย จะเรยกวา  “ธาต”  กได  คอ ธรรมชาตททรงไวซงลกษณะของตนๆ

ผปฏบตอยางเรากเขาใจแลววา  วปสสนา กคอสต  เจรญสตระลกร ตอสภาวธรรมตางๆ ทก�าลงปรากฏ เชน การระลกรสภาพเหน สภาพ ไดยนเสยง สภาพรกลน สภาพรรส สภาพรสก โผฏฐพพะ  รสกเยน  รสกรอน  รสกออน  รสก แขง รสกหยอน รสกตง สภาพคดนก สภาพรสก 

Page 20: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 19

ทางใจ พอใจบาง  ไมพอใจบาง  สงบบาง  ไม สงบบาง  ขนมว ผองใส สภาพใจทเปนสภาพร เราฟงมาแลว  เรากเขาใจ และเมอเราฝกปฏบต เรากไดไปท�าความรจกแลววา ออ...สภาวะทาง กายทมความรสกเยน-รอน-ตง-หยอน-ไหว  ได เจอแลว  เปนอยางนๆ  เวทนา...ความสบาย ความไมสบายกเจอ จตใจกเจอ ความคดความ นก  ความรสกตางๆ  ธรรมารมณ  ไดรจกแลว ไดไปท�าความรจกอยเรอยๆ  เจอเขาอยเรอยๆ ตอไปกจะรแจงวา  ออ...สงเหลานไมเทยงจรง มนเปลยนแปลงจรงๆ  เหนแลวกเปลยนแปลง ไดยนกเปลยนแปลง รกลน  รรส รสมผส คดนก รสกอะไร ทงหมดเปลยนแปลง  แลวกเปลยน ทนท  เปลยนไปทนท มความเกด มความดบ ม 

Page 21: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น20

ลกษณะตงอยในสภาพเดมไมได  เรยกวา  “ทกข” เราไดเขาไปเหนจรงๆ  วามนเกดแลวมนกดบ จรงๆ  เกดแลวกดบไปจรงๆ การเกดขนแลวดบ ไป  เปนสงทบงคบไมไดจรงๆ กเหนอนตตา

การระลกร ธรรมชาตใหเหนตามความ เปนจรงอยางน  เรยกวาเปนการเจรญวปสสนา กรรมฐาน ถาเราระลกไดตรงตอสภาวะปรมตถ ธรรมทก�าลงปรากฏ กเรยกวาเราเดนสายตรง ไมออม ดตรงๆ ตอสภาวะทเกดขน แตถาเดน ตรงไมได  เรากตองออมไปกอน ปพนฐาน  เอา สมมตบญญต  เอารปแบบเขามาใช แตกอยาไป ตดอยกบรปแบบ อยาไปตดอยกบสมมต  เพยง เอาเปนฐาน  เอาเปนสะพานเชอมเขามาส  

Page 22: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 21

ปรมตถธรรม  เขามาสสภาวธรรม

เราตองสรปและประเมนตวเอง  เราปฏบต มา  เราฟงมาแลว  เรารเรองเขาใจไหม เขาใจไหม วาจะเจรญสต  เจรญวปสสนา  ระลกรสภาวะ ปรมตถเปนอยางไร  ถาเขาใจกถอวาเรามสมมา ทฏฐ  มความเหนชอบ  ไดรจกสภาวะรป-นาม ร จกองคธรรมของทกขสจจะ  และนอกจากน กยงตองมการวางใจใหถกประกอบกน  วางใจ เปนกลาง  อนนเปนสงทตองค�านงถงทจะมา ประกอบการปฏบตใหถกตอง  ไมใชวาเพยง ระลกรตรงปรมตถธรรมแลวจะไดดเสมอไป มน อยทการวางทาททถกตองดวย ถาเราวางทาท ของการระลกรไมเปนกลาง  เอาแตจะดใหได 

Page 23: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น22

เอาใหทน  เอาใหเหน  เอาใหชด  มนกเปน ผลเสยตามมา  จะเกดความตง  ความเกรง ความเครงเครยด แลวกบงสภาวะดวย มนตอง มความพอด  วางทาทของการระลกร อยาง พอเหมาะพอด  ความพอดจะอยในลกษณะ ทไมบงคบ  ไมยนด  ไมยนราย  ไมวาอะไร ไมเอาอะไร จะเรยกวา  “สกแตวา”  กแลวแต เหน...สกแตวาเหน  ไดยน...สกแตวาไดยน  ร... สกแตวาร  ทราบ...สกแตวาทราบ หรอจะเรยก วา  “ปลอยวาง” ปลอยวางกคอไมวาอะไร มสต เขาไปรสภาวธรรมอนใด สภาวธรรมอนนนจะด จะไมด  จะเปนอยางไร กไมวาอะไร ท�าหนาท เพยงผรผด  ไมไปจดแจง  ไมไปขดขน  ไมไปฝน สภาวะ มรมละผสมกลมกลนกนไป

Page 24: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 23

นอกจากน  เรายงตองพจารณาสภาพธรรม ทปรากฏ อนนเปนตวสมปชญญะ  เปนตวธมม- วจยะ  (คอ การสอดสองพจารณาในธรรม)  เปน ตวปญญา  จะตองปลกสรางไปพรอมกบการ มสต สตเปนตวไปจบสภาวะทก�าลงปรากฏ ตองจบอยางพอด  แคระลกร  ตวปญญาจะ ท�างานในการพจารณาสภาวธรรมนน  คอ เขาไปสงเกตวาสภาวธรรมนนมลกษณะ อยางไร ความเยนกมลกษณะอยางหนง ความ ไหวกอยางหนง  แขงกอยางหนง  สบายกอยาง หนง  ไดยนเสยงกอยางหนง คดนกกอยางหนง พอใจกอยางหนง  ไมพอใจกอยางหนง มลกษณะ ไมเหมอนกน เขาเรยกวา พจารณาวเสสลกษณะ หมายถงลกษณะพเศษ คอ ลกษณะประจ�าตว 

Page 25: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น24

ของสภาวธรรมแตละอยางๆ มนมสภาวะประจ�า ตวไมเหมอนกน  ดนมลกษณะแขง-ออน  ไฟก รอน-เยน  ลมกตง-หยอน-ไหว  ความโลภกม ลกษณะอยางหนง ความโกรธกมลกษณะอยาง หนง  ความหลงกมลกษณะอยางหนง  สตกม ลกษณะอยางหนง  (คอการระลกได) ความเพยร กมลกษณะอยางหนง  ความทอแททอถอยกม ลกษณะอยางหนง  เราจะตองเขาไปพจารณา ลกษณะของสภาวะทมตางๆ กน ทกายกมตางๆ เยนบาง  รอนบาง  ตง-หยอน-ไหว ปวดเมอย สบาย-ไมสบาย มส  มเสยง มไดยน มเหน ม กลน มรกลน มนคนละอยางกนทงนน ความคด นกคด  สตระลก  เกดความรสกพอใจ...สงเกต ไมพอใจ...สงเกต สงบกอยางหนง 

Page 26: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 25

เมอระลกถงลกษณะทเรยกวา  วเสส- ลกษณะ ลกษณะของสภาวธรรม  เหนมนตางๆ กน ทสดกจะเขาไปเหนสามญลกษณะ ลกษณะ เสมอกน คอไมวาจะรปหรอนามอนไหน กเปน อนจจง ทกขง อนตตา ทงนน คอเปลยนแปลง ทงนน  รปแตละรปมการเปลยนแปลง  นาม แตละนามกเปลยนแปลง  เรยกวาเปนอนจจง ทกขง อนตตาทงนน  เมอเปลยนแปลงกเกดดบ การเกดดบกบงคบไมได การทบงคบไมได กคอ มนเกด  มนดบ  บงคบไมได  มนเกด  มนดบ กคอ  มนไมเทยงนนแหละ  มนกอย ด วยกน อนจจง ทกขง อนตตา นคอความเปนจรงของ ปรมตถหรอธรรมชาต

Page 27: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น26

เมอเหนอนจจง ทกขง อนตตา กเทากบ ไดเหนความไมใชตวตน  เหนวาเปนเพยง แตธรรมชาตทมเกด  มดบ มนเปนของมน อยางนน  เปนเชนนนเอง  คอ มความเกดขน เปนธรรมดา มความดบไปโดยธรรมดา ธรรมดา อยางไร  เมอเวลาเกด มนกเกดเพราะเหตปจจย ตวเหตตวปจจยประกอบกน  รป-นามกเกด มน กเปนธรรมดา  เพราะเหตปจจยท�าใหเกด มนก เกด  ไมไดมผใดมาดลบนดาลสรางใหเกด  แลว กดบไปเปนธรรมดา  กเพราะวาเมอเหตปจจย หมด มนกดบ  เหมอนแสงไฟ  เมอหมดน�ามน หมดไส  มนกดบ  เปดสวทชขนมา  มไฟฟา ขวบวกขวลบมาเจอกน  กเกดแสงสวาง  มสง ประกอบกนครบ มดวงไฟ มไฟฟา  กเกดแสง 

Page 28: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 27

สวาง  เมอตดสวทชไฟ มนจากกน มนกตองดบ ไป มนเปนธรรมดาของมนอยางนน

ฉะนน สงขารชวตทไมเทยง  เปลยนแปลง เปนทกข ตงอยสภาพเดมไมได บงคบไมได มน กเปนธรรมดา  เมอเหนความเปนธรรมดาอยางน จตกยอมรบ  ยอมรบวามนกตองเปนอยางน จะใหมนเปนอยางอนไดอยางไร  สงทตองเกด ตองดบไปตามเหตตามปจจย  จะไปฝนใหมน เปนอยางอนกไมได  เมอมดวงไฟ มสวทชไฟ ม ไฟฟามาบวกกน  กมแสงสวางขนมา  จะใหมน ไมสวางไดอยางไร พอสวทชตดไป  ไฟมนขาด จากกน มนกตองมด จะไมใหมนมดกไมได มน ตองเปนไปตามเหตตามปจจย

Page 29: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม
Page 30: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 29

จตทรตามเหตตามปจจย ยอมรบเหต ปจจย จะเปนจตทไมทกข ทเราทกขอยทกวนน เพราะเราไมยอมรบ  ไมยอมรบดวยเหตดวย ปจจยวาจะตองไมเทยง  เปนทกข  บงคบไมได เราจะบงคบใหได จะใหคนนนเปนอยางนน  จะ ใหคนนเปนอยางน  จะเอาใหได  เรากมแตโทษ คนอนตลอด แลวกทกข ทกขเพราะอะไร ทกข เพราะไมไดดงใจ  เรากจะบนวาท�าไมอนนเปน อยางนน แตทจรง...ทกสงทกอยางสมควรแก เหตทงนน  เปนไปตามเหตปจจย  เราปวยขน มามนกสมควรแกเหต  เพราะมนกเปนไปตาม เหตปจจย  โรคเกดจากกรรม  เกดจากจต  เกด จากอต  เกดจากอาหาร  เหตปจจยท�าใหเกด มนกเกด  เราจะไปฝน  ไปปรารถนาจะไมใหมน 

Page 31: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น30

เกดกไมได  เพราะเหตปจจยท�าใหเกด มนกตอง เกด ฉะนน  เมอรซงในตนเองตามความเปนจรง มนกรเขาใจทกสงทกอยาง จตมนกเลยตองวาง

เพราะฉะนน  เรากเขาใจแลววา  ในการ ปฏบตเจรญวปสสนา  เราตองก�าหนดรสภาวะ ปรมตถธรรม ก�าหนดรธรรมชาตทปรากฏ  คอย ระลกพจารณาไปอยางเหมาะสม  อยางเปน กลาง ทนเมอเราใชชวตแบบผครองเรอน  เราม อาชพ มการงาน  เวลาเราท�างาน  เราท�าอะไร เราตองเปนไปตามสมมต  ใชไหม  เราตองรเรอง รราววาอะไรเปนอะไร  เขาพดมาหมายความวา อยางไร  จตตองคด  ตองนกถงความหมายซง เปนสมมต  ตองตความหมายเวลาทเราฟง  เวลา 

Page 32: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 31

ทเราพด  เวลาทเราคดวางแผน ตองมมโนภาพ ท�าอยางนน  เกดอยางนน  เปนอยางนน  เทากบ วาในการท�าการงาน  จตจะตองมอารมณเปน สมมต  ในขณะทการเจรญวปสสนามอารมณ เปนปรมตถ  เปนสภาวะทปรากฏ

อยางนแลว  เราจะก�าหนดระลกรไดอยางไร ในการท�างาน  มนไมขดขวางขดแยงกนหรอ ท�างานตองมสมมต  เจรญวปสสนาตองรปรมตถ รสภาวะ  แลวไหนวาเจรญกรรมฐานไดในชวต ประจ�าวนหรอในการท�างาน  ในความเปนจรง กเจรญได  สามารถจะเจรญสตรสภาวะปรมตถ ในขณะท�างานได  เนองจากวาจตมความเรว ในการรบอารมณ เปลยนอารมณไปตางๆ เรา 

Page 33: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น32

จงสามารถแบงใจระหวางการรสมมตบญญต กบการร ปรมตถได  ตองแบงกนไป  ร ขณะ หนงๆ กไปรสมมตบญญตดวย ขณะหนงๆ กร ปรมตถดวย  รบญญตบาง ปรมตถบาง สลบๆ กนไป  จะเปนไปไดไหมในขณะทเราฟงๆ อย รสมมตบญญตอย  แลวพอมสตรสภาวะปรมตถ ในกายในใจแลวกกลบไปฟงไมรเรองเลย  ขาด ตอนไปหมด มนเปนอยางนนหรอเปลา หรอวา เวลาทเราพดอย  เราตองนกในสมมต  ในภาษา ในเรองราวทจะพด พอเรามสตรสภาวะในกาย ใจตวเอง  เรากพดไมรเรองเลย มนเปนอยางนน หรอเปลา มนกไมเปนอยางนน  เราสามารถฟง รเรอง รความหมาย มสตรสภาวะในกายใจ แลว กกลบไปรบเรองราวทฟง กปะตดปะตอเรองราว 

Page 34: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 33

ทฟงได  มนกลบไปกลบมาระหวางร สภาวะ ปรมตถกบรสมมตบญญต กลบไปกลบมาอยาง รวดเรวเพราะจตมนเรว

เหมอนอยางทเราฟงอยขณะน  ในฐานะ ทเราใสใจรสภาวะเปนแลว  เราลองระลกดซวา ขณะน  ขณะทก�าลงฟง  ลองระลกในกายใจ ตวเองไดไหม  เจอความรสกในกายไหม มเมอย มตง  มปวด  มชา  มเยนไหม  รสกกายไดไหม รสกใจไดไหม  ใจขณะนรสกเปนอยางไร  ก�าลง ตงใจฟง...ใจเปนอยางไร สบายใจหรอไมสบายใจ ระลกไดไหม ขณะนกระลกได แลวถามวาเมอก ทระลกๆ มา ยงฟงรเรองไหม มนกรเรอง แสดง วาจตมนเรวมาก มนกลบไปกลบมาระหวางการ 

Page 35: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น34

รสภาวะกบการรสมมต มนท�างานอยางรวดเรว กปะตดปะตอเรองทฟงได ถาเราปฏบตเปน กจะระลกสภาวะกบรสมมตบญญตสลบไป สลบมาได ปฏบตใหเปน  ลองไปหดด  เวลา เราพด  เราจะพดอยางมสตไดไหม สามารถจะ ระลกรในตวเอง รความรสกตางๆ ในกายไดไหม เวลาพด  ปากกไหวๆ ปากมความเคลอนไหว ตากกระพรบ อวยวะสวนอนๆ กท�างาน ระบบ การหายใจกยงหายใจ ขาแขน ความรสกในตว สภาพจตใจขณะทเราพดเปนอยางไร  เราพด ดวยใจมสมาธหรอไมมสมาธ พดดวยจตใจสงบ ผองใสหรอจตใจเรารอน ถาระลกรอยางนแลว เรากยงพดไปได  กสามารถจะพดรเรองรราวได แสดงวาจตมนเรว  มนกลบไปกลบมาระหวาง 

Page 36: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 35

การรสภาวะในกายดวย และพดรเรองดวย

ในชวตจรง  เรามการพด  มการฟง  บาง คราวเรากมการคด  นงคดนก  วางแผน  ท�า อยางนนเรองนน  ในขณะทก�าลงคดไปๆ มสต มารความคด  รสมองทเครงตง  รกายรใจไดไหม แลวกคดตอไป มนคดไปอก กมสตตามระลกร ระบบรางกาย  ระบบจตใจตวเอง  แลวกยงคด ตอไปอกได  ฉะนน ถามการระลกรควบคกบ การคด กจะมการผอนคลายเปนระยะๆ จตจะ ผอนคลาย จตจะดงามเปนระยะๆ  ถาเผลอ ตว คดแลวไมมสต  จตกชกวนวาย สมองชกตง ชกเครยด แตเมอเราเจรญสตเปน  เราเจรญสต พรอมกบวางใจเปนกลาง  เวลามสตอยางถกตอง 

Page 37: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น36

ทไร มนกจะปรบคลาย สมองคลาย  ใจเบา คด อก นกอก รอก สตกจะคอยควบคมรกษาระบบ รางกายใหคลคลายเปนระยะๆ  รกษาจตใจให ไมรอนไมว นวายเปนระยะๆ นคอประโยชน นอกจากจะด�าเนนชวตไปดวยความผอนคลาย คลคลายจากความวนวายเครงเครยดแลว ยงมโอกาสสะสมสตสมปชญญะไปทกวนๆ ดไหมอยางน

ตรงกนขาม ถาเราไมเจรญสต  เราสะสม อะไร  สะสมกเลสไปทกวนๆ  เวลามสต  จต เปนกศล  กเลสเขาแทรกไมได  หรอเขาได นอยลง และไดสะสมสตสมปชญญะ แตเมอ ไมเจรญสต  กเปนการสะสมกเลสเตมท  แลว 

Page 38: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 37

เวลาคดไปเรอยๆ คดมาก วางแผนอะไรตางๆ ใจว นวายไหม  สมองเครยดไหม  กเปนทกข ทกขทางรางกาย ทกขทางจตใจ ดไมดกวนวาย มาก ฟงซาน  เรารอน พอจะหยดคดกไมยอม หยดแลว  ตอนนมนคดจนเคยชน  เคยตว  จะ นอนกคดมาก  เหมอนเครองยนตทเมอตดแลวก หยดไมอย  เพราะฉะนน  ถามสตกจะชวยยบยง แกไขได

เวลาทเราฟงเขาพด  ถาเรามสตกบเราไมม สต  มนตางกนอยางไร  ถาเรามสต  เราฟงกจะ ฟงดวยด  ฟงดวยจตใจทด  คอยระวงรกษาจต ถาจะโมโหหรอโกรธในเรองทเขาพดมา  เรากจะ รทน  เขาพดไมดมา  ใจกรทน มสตร  กควบคม 

Page 39: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม
Page 40: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 39

รกษาจตไวได  หรออกอยางหนง  เมอฟงอยาง มสต  เรากจะมการรบค�าทเขาพดไดด  จตไม เลอนลอย ถาไมเจรญสต  บางทเราฟงไปดวย ใจเลอนลอย  เขาพดกพดไป แตใจเราไปคดถง คนนนคนน ลอยไปไหนๆ เรากฟงไมคอยรเรอง เวลาเราฟงเขาพด  เวลาเราพดใหเขาฟง ถา เราเจรญสต มนจะรจกพอเหมาะพอด  รจก ควรไมควร  ไมเชนนนเราจะพดอยางขาดสต คนพดอยางขาดสตนนกพดไปเรอย คนเขาจะ ฟงหรอไมฟงกพดไป  บางทเปนเรองทเขาไม อยากฟงกจะคยไปไมรตว  เพราะขาดสต คน ทมสตยอมรตวเอง แลวกจะรจกสงเกตคนอน วาเปนอยางไร  เราพดอยางนเขาเปนยงไง  เขา พดอยางนนเราเปนยงไง  เปนประโยชนในดาน 

Page 41: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น40

ปฏสมพนธ  ในการใชชวต ท�าใหเราฉลาด ท�าให เราสขมรอบคอบในการพด  ในการฟง  ในการ ด�าเนนชวต

คนมสตท�าการงานอะไรกละเอยดรอบคอบ เพราะฉะนน  จะเหนวาประโยชนพลอยไดกม อย  ท�าใหปฏบตการงานไดด ท�าใหรกษาสภาพ จตใจตวเองไดด  แตประโยชนทส�าคญทสดก คอ  ไดสะสมเหตปจจยของปญญา ของการ ทจะรแจง ของการทจะละกเลส  เพราะฉะนน เราตองเอาการเจรญสตปฏฐาน  เจรญวปสสนา กรรมฐาน  ไปแทรกอยในวถชวตประจ�าวน  เรา เดนไปท�างาน  เดนไปไหนๆ แทนทเราจะเดนไป ดวยใจคดเรองโนนเรองน  เรากหดเดนไปอยาง 

Page 42: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 41

มสต  หรอเวลาเราเดนเรวๆ มนกร ความรสก เคลอนไหวๆ  ในตวไปได  เรารแบบรวมๆ  ไม ตองไปเนนใหรทงตว  รสกกายสะเทอนๆ ไหวๆ กรใจไปดวย  กายกไหว...ใจกร  ในชวตจรงเรา จะมาเดนยองชาๆ  กไมได  เราตองเดนปรกต บางทกเดนเรว  เคลอนมอ  เคลอนเทา  ในขณะ นนใหมสตใสใจรตวไปดวย  เวลาออกก�าลงกาย เราบรหารกาย  แทนทจะบรหารแตกาย  เราก บรหารใจไปดวย กายเคลอนไปเคลอนมา บด กายไปมา กมสตรความรสกในกาย  เจอความ ตง-หยอน-ไหว กใหรสก แลวกเจอใจดวย ดใจ ตวเองไปดวย กไดประโยชนทงการบรหารกาย และบรหารใจสะสมสต

Page 43: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น42

หรอแมในขณะทวงอย กยงเจรญสตได วงไปเจอกายไหวๆ  เจอกายสะเทอน อารมณ ยงแรงเดนชด  วง...กายสะเทอนมาก  กร กาย สะเทอนไหวๆ  แลวกเจอใจไปดวย  เจอกาย ทมนเหนอย  มนเหนอย  มนไหวๆ  เหนอย... สะเทอน...ใจเปนอยางไร ฉะนน  เราสามารถวง เจรญสตได  เปนการวงการกศลจรงๆ แตทเขา วงกน  เรยกกนวา  วงการกศล บางทกไมเปน กศลจรง  เราวงมสตแบบนเราวงเปนกศล เพราะสตเปนเจตสกทประกอบกบมหากศล- จต  แลวยงเปนกศลววฏฏคามน คอ  กศล ทจะน�าออกจากวฏฏสงสารดวย  ไมใชกศล ธรรมดา  อยางเราไปวงเพอจะบรจาคเงนก เปนกศล แตเปนกศลทยงเปนไปในวฏฏสงสาร 

Page 44: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 43

แตถาเราวงอยางมสต  เดนอยางมสต  กเปนวง การกศล  เดนการกศลแทๆ  เพราะวาสตสมป- ชญญะทรเทาทนตอสภาวะจะเปนเหตใหเกด ปญญาตามมา  เปนปญญาทร แจงเหนจรง หรอเวลาเรานงไปในรถ นงไป...รถโยกไปโยกมา ตวเรากตองสะเทอน กายสะเทอน สภาวะกจะ ชด มแรงกระทบสมผส  สะเทอนๆ  ในอวยวะ ในกาย กระลกไปได แลวกรใจไปดวย ใจเรารอน หรอเปลา  กลวจะไปท�างานไมทน  ใจรอนกร  รทน  รทนจตใจตวเอง

มเวลาไหนทเจรญสตไมไดบาง  ไมมเลย สามารถเจรญไดทงหมด สามารถรเนอรตว  ร กายรใจไดตลอดเวลา  ในชวตประจ�าวนของเรา 

Page 45: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น44

มการกวาด  ถ  ท�าอาหาร  ลางหนาแปรงฟน ฯลฯ กระลกไป รตวทวพรอมไป แตเมอถงเวลา ทเราวางภาระในวนหนงๆ ซงเรากควรจะมเวลา เปนสวนตวของเราทจะใหประโยชนกบตวเรา เองอยางเตมท  เวลาทเราอยเฉยๆ อยนงๆ ถงตอนนเรากทงสมมตไปใหเตมท ปลอยวาง สมมต รปราง ความหมาย ชอ ภาษาออกไป ระลกรเฉพาะปรมตถธรรมหรอสภาวธรรม ทปรากฏในกายในใจ พยายามรปรมตถให มากทสด  เพราะเวลาไปท�างาน  เรากตองแบง จะรแตปรมตถลวนๆ  ไมได  ใครพดอะไรมาก ก�าหนดแต  “ไดยน  ไดยน”  ดใจแตไมตความ หมาย อยางนมนกไมรเรอง ท�างานไมได หรอ ขบรถไป ดแตใจ ดแตความรสก  ไมตความหมาย 

Page 46: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 45

ไฟเขยวไฟแดง มนกขบรถไปไมได

ฉะนน  เราตองแบงใหเหมาะสม  เวลา ท�างานเรากแบงระหวางบญญตกบปรมตถ  ร สมมตบญญตดวย  รปรมตถดวย  ไมใชวาเคย สบายอยกบปรมตถ มนสบาย  ไมยอมรบสมมต พอไปใชชวตจรงกจะดแตสภาวะปรมตถ  มน สบายด  เลยไมรเรองวาเขาพดอะไร อยางนไมได ถาจะเอาประโยชนดานการงานดวย เรากตอง รสมมต แตกใหรปรมตถหรอสภาวะสลบไป ดวย  กจะไดประโยชนทงทางโลกและทาง ธรรม  แตเวลาวางจากกจการงานตางๆ  เราก วางเตมท  ปลอยสมมตทงหมด  ไมตองนกถง สถานท  ไมตองนกถงสมมตอะไรทงหมด  ตด 

Page 47: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น46

อดต-อนาคต ก�าหนดรในตวเองอยางเตมท

ฉะนน  ในวนหนงๆ  เราควรตองมเวลา เปนของตวเองเพอจะปฏบตใหเตมท  อาจจะ ปฏบตกอนนอน หรอตนนอนมาปฏบต หรอถา มเวลากลางวนกปฏบต  โยมทอยบานกเอาบาน เปนส�านกกรรมฐาน  เดนจงกรม  นงภาวนา จดใหมทเดนจงกรม  เดนบาง  นงบาง ท�าให สม�าเสมอ กจะเรยกไดวาเปนผไมประมาท เปนผไดสะสมเหตปจจยของสตปญญาอย เสมอ  และเมอถงคราวทมเวลาปลกตวมา เกบตว  กจะสามารถพฒนาตอไดเลย  ไมตอง มาเรมใหม การเรมใหมแตละครง...กวาจะเขาท เขาทางกหมดเวลาไปอก แมคนทเคยท�าไดแลว 

Page 48: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 47

เคยฝกมาแลว  เคยท�าจตได พอปลอยปละละเลย มนกจะตก  พอจะมาท�าใหม  กวาจะเขาทก ใชเวลาอก ยงเคยท�าไดแลว พอมาท�าใหม  ไม ระวงใจ  ปลอยใหความอยากน�าหนา  เคยได อยางนน  เคยสงบ  เคยเบา คราวนท�าไมไมได เหมอนเกา พยายามจะใหได  มนกยงชาใหญ ยงเนนชา ตวความอยากมาท�าใหเสยการ  เพราะ ฉะนน  ในการปฏบต  ตองระวงรกษาใจ อยาให ความอยากมาน�าหนา มาบงการได

ความอยากเปนเหตแหงทกข  เปนสงท ตองละ ทกข...ใหก�าหนดร  ไมตองไปละ สงท ตองละคอสมทย  (เหตใหเกด) อนไดแก ตณหา คอตวอยาก ก�าหนดรทกข ละสมทย  เจรญองค 

Page 49: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น48

มรรค  เจรญสตสมปชญญะไป ทสดกจะเขาไป แจงนโรธ คอความดบทกข  นเปนกจทควรท�า คอ กจในอรยสจจะทง ๔

กจขอแรก คอ กจในการก�าหนดรทกข เรยกวา  “ปรญญากจ”  ปรญญาขนท  ๑  คอ ขนรจก  เรยกวา ญาตปรญญา  เรารจกหรอยง... สภาวะ...รป-นาม...ปรมตถธรรม...ธรรมชาตท เปนจรง  ถารจกแลวกถอวาเรามญาตปรญญา เมอรจกแลวกไปเจอเขาอยเรอยๆ ไปร  ไปดเขา อยเรอยๆ แลวกพจารณา เมอไปรจก  ไปเจอเขา พจารณาสภาวธรรมเหลานนเพอใหเหนตาม ความเปนจรงวา  สภาวธรรมเหลานนมสภาพ ธรรมตางๆ กน แลวกไมเทยง  เปลยนแปลงๆ 

Page 50: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 49

หมดไปดบไป บงคบไมได อยางนกเปนปรญญา ขนท  ๒  คอ  ปรญญาขนพจารณา  เรยกวา ตรณปรญญา จนทสดเรากจะเขาถงปรญญา ขนท ๓  เรยกวา ปหานปรญญา คอ ปรญญา ขนประหารกเลสได

เรมตนดวย ปรญญากจ  คอ  กจในการ ก�าหนดรทกข  ถาไดก�าหนดรสภาพธรรมตาม ความเปนจรง มนมโอกาสจบกจ กจทควรท�าได ท�าจบแลว คอ กจในการก�าหนดรทกข

กจในการละเหตแหงทกข  เรยกวา ปหาน- กจ

กจในการท�านพพานใหแจง  เรยกวา สจ- 

Page 51: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น50

ฉกรยากจกจในการท�ามรรคใหเกดขน  เจรญขน  เรยก 

วา ภาวนากจภาวนากจ จะท�าใหเขาถง สจจญาณ กจจ- 

ญาณ แลวก กตญาณ“สจจญาณ” คอ ญาณทรจกอรยสจจะ 

ทง ๔

รจกทกข  ทกขเปนอยางนๆ  กคอ  รป- นามตางๆ  เปนทกข ปรมตถธรรมทปรากฏทาง กายทางใจ นคอสภาวะ คอทกข ทกขเปนอยาง นๆ  มความเกด มความดบ มสภาพบงคบไมได ส  เสยง กลน  รส  โผฏฐพพะ  เหลานเปนสภาพ ทกขทงนน  เหน  ไดยน  ร กลน  ร รส  ร สมผส 

Page 52: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 51

คดนก มสภาพทเกดแลวกหมดไป ดบไป ตงอย ในสภาพเดมไมได  เปนทกขตองก�าหนดร  การ ก�าหนดรรป-นามเรยกวาเปนการก�าหนดรทกข รป-นามเปนทกข  เปนองคธรรมของทกขสจจะ นคอไดรจกทกข ทกขเปนอยางนๆ

สมทย  เหตใหเกดทกข  เปนอยางนๆ คอ ตณหาทงหลาย กามตณหา ภวตณหา  วภว- ตณหา

นโรธ  ความดบทกข  คอ  ความสนอาลย สนตณหา สละได  สละคน ปลอยวาง ส�ารอก กเลส ความสนอาลยในตณหาคอ นโรธ ความ ดบทกข  ความดบทกขทจะเกดขนมากคอความ 

Page 53: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น52

สนตณหา ถาละตณหาไดกเปนความดบทกข

มรรค  ทางดบทกข  ตองท�าใหเจรญขน มรรคเปนอยางน  อะไรเปนมรรคบาง สมมา- ทฏฐ  (ความเหนชอบ), สมมาสงกปปะ  (ความ ด�ารชอบ), สมมาวาจา  (พดชอบ), สมมากม- มนตะ  (ท�าชอบ), สมมาอาชวะ  (อาชพชอบ), สมมาวายามะ  (เพยรชอบ), สมมาสต  (ระลก ชอบ) และ สมมาสมาธ  (ตงมนชอบ)  ตองท�าให เจรญเกดขน

“กจจญาณ” คอ ญาณทรจกกจทควรท�า ในอรยสจจะทง ๔  (ตามทพดไปแลว)

Page 54: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 53

“กตญาณ” คอ ญาณทรวาไดท�ากจเสรจ แลว ญาณใหเขาถง ญาณทท�าไดแลว

พระพทธเจานนทานมญาณทง  ๓  คอ สจจญาณ กจจญาณ กตญาณ  ทกขเปนสงท ตองก�าหนดร  พระองคกรแลว,  สมทย  (เหตให เกดทกข)  เปนสงทตองละ พระองคกละไดแลว, นโรธ  (ความดบทกข)  เปนอยางนๆ  เปนกจท ตองท�าใหแจง พระองคกท�าใหแจงแลว, มรรค (ทางดบทกข)  เปนอยางนๆ  เปนสงทควรท�าให เกดขน พระองคกท�าใหเกดขนแลว  เรยกวา ม สจจญาณ กจจญาณ แลวก กตญาณ

Page 55: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น54

ญาณทง ๓ น เรยกวาหมนรอบในอรย-สจจะทง ๔  รวมเปนอาการ ๑๒  (๓x๔) ตามท เราไดยนวา  “ปรวฏฏ  ๓  อาการ  ๑๒”  ค�าวา “ปรวฏฏ ๓” กคอ ญาณทง ๓, ค�าวา  “อาการ ๑๒” กคอ ปรวฏฏญาณหมนรอบในอรยสจจะ ทง ๔ นบไดเปนอาการ ๑๒ พระพทธองคจง ปฏญาณตนเองวา  เปนผตรสรพรอมเฉพาะแลว ซงอนตตรสมมาสมโพธญาณในโลก  เทวโลก ในหมสตว  พรอมทงสมณพราหมณ พรอมทง เทวดาและมนษยทงหลาย  เพราะวากจทควร ท�าไดท�าจบแลว  กจอนเพอความเปนอยางน ไมมอกแลว กจในอรยสจจะ ๔  เปนกจทควร ท�า  เพราะเมอท�าแลวน�าใหพนทกข ดบทกข กจอนทจะเปนไปเพอความดบทกขอยางน 

Page 56: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 55

ไมม  จบแลว ชาตสนแลว พรหมจรรยอยจบแลว การเวยนวายตายเกดไมมอกตอไป  ภพชาต ไมมอกตอไป พระองคจงปฏญาณวาชาตนของ พระองคเปนชาตสดทายแลว  การเกดของ พระองคไมมอกตอไป

เพราะฉะนน ขอใหเราปฏบตตามค�าสอน ของพระองค  เพอจะไดเขาถงซงชาตสนแลว พรหมจรรย  (คอการประพฤตเพอความดบทกข) ไดอยจบแลว  กจทควรท�าไดท�าจบแลว  กจอน เพอความเปนอยางนไมมอกแลว

ขอความสข ความเจรญในธรรม จงมแก ทกทานเทอญ.

Page 57: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น56

Page 58: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ขอเชญรวมสรำงอโบสถปรำสำทพระบรมธำตเจดย

มหำวหำร วดมเหยงคณ

ควำมส�ำคญอโบสถปราสาทพระบรมธาตเจดยมหา 

วหารวดมเหยงคณ นอกจากจกเปนพทธศาสน สถานประกอบสงฆกรรม ประดษฐานพระบรม สารรกธาต และพระพทธรปล�าคาควรแกการ สกการะสงสดแลว ยงจะเปนการสบสานเอก ลกษณภมปญญาทเปนเลศอนเปนมรดกททรง คณคา ซงมความงามวจตรแหงสถาปตยกรรม ไทยสมยอยธยาใหฟนคนกลบมา เพออนชน คนรนหลงไดศกษาและรวมภาคภมใจ ในความ เปนไทยทมศลปวฒนธรรมล�าเลศ (อรยธรรม) บงเกดพลงศกดสทธเหนยวน�าหลอหลอมดวงจต น�าใจ ใหเกดความรก ความสามคคของชน ในชาตยงความสงบ รมเยน เปนสข เจรญ รงเรอง สบไป

Page 59: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ภำพอโบสถฯ ทก�ำลงด�ำเนนกำรกอสรำงถงขณะปจจบนน

Page 60: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 59

๑. ธนาคารกสกรไทย สาขาถนนโรจนะ   เลขทบญช ๔๕๒-๒๖๒-๖๗๘๙

๒. ธนาคารกรงไทย สาขาตลาดหวรอ  เลขทบญช ๒๖๕-๐๑๖-๖๑๑๘

๓. ธนาคารกรงเทพ สาขาตลาดเจาพรหม  เลขทบญช ๔๗๘-๐๙๐-๘๗๒๑

๔. ธนาคารไทยพาณชย สาขาอยธยา  เลขทบญช ๕๗๕-๔๒๗-๘๗๘๕

๕. ธนาคารออมสน สาขาคลองสวนพล  เลขทบญช ๐๒๐๐-๗๕๖๘-๐๕๒๘

ขอเชญบรจำคโดยโอนเงนเขำบญชธนำคำรชอบญช

“สรำงอโบสถวดมเหยงคณ”

Page 61: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น60

มลนธสปฏปนโน ตงขนตามด�ารของ พระภาวนาเขมคณ ว. (หลวงพอสรศกด เขมร�ส) เจาอาวาสวดมเหยงคณ ทมเจตนาประสงคจะใหเปนองคกรสาธารณกศล ด�าเนนงานดานสาธารณะสงเคราะห ภายใตการบรหารจดการตามนโยบายของคณะกรรมการ ซงลวนเปนผ ทรงคณวฒ คณธรรม จรยธรรม และมประสบการณ ศกยภาพ และมจตศรทธา ทจะรวมกนบรหารงาน และวางแนวนโยบาย ด�าเนนงานของมลนธใหบรรลเปาหมายตามวตถประสงคของหลวงพอสรศกด เขมร�ส ทตองการใหสงเสรมงานเผยแผพระพทธศาสนา ดงตอไปน

วตถประสงคของมลนธสปฏปนโน

Page 62: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 61

๑. สนบสนนและสงเสรมการเผยแผวปสสนา   กรรมฐาน๒. อปถมภบ�ารงการศกษาพระปรยตธรรมทก   แขนงของพระภกษ สามเณร แมช อบาสก    อบาสกา และสาธชนทวไป๓. สรางธรรมทายาท เพอเปนสวนหนงของการ   สบทอดอายพระพทธศาสนา๔. สงเสรมกจกรรมสรางความรความเขาใจใน   ธรรม  ปลกฝงคณธรรม  จรยธรรมใหแก   เยาวชน  และประชาชนทวไป  เพอใหเกด   สนตสขในสงคม๕. ท�างานรวมกบหนวยงานของรฐบาลและเอก-   ชน รวมถงองคกรการกศลอนๆ โดยไมหวง   ผลตอบแทนหรอผลก�าไรใดๆ ทงสน

Page 63: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น62

ขอเชญสำธชนทกทำนตดตอสอบถำมรำยละเอยด

และรวมกจกรรมกบมลนธสปฏปนโน ไดท

ส�านกงานมลนธสปฏปนโนอาคารเกษมธรรมทต วดมเหยงคณ

๙๕ หมท ๒ ต�าบลหนตราอ�าเภอพระนครศรอยธยา

จงหวดพระนครศรอยธยา ๑๓๐๐๐ทกวน ระหวางเวลา ๐๘.๐๐-๑๗.๐๐ น.

ไมเวนวนหยดราชการโทรศพท ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๔หรอ ๐๘๓-๐๗๙-๙๓๐๒โทรสาร ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๕

Page 64: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 63

ส�าหรบทานทประสงคจะบรจาคเงนเพออปถมภบ�ารงมลนธสปฏปนโน

ขอเชญโอนเงนเขาบญชออมทรพยธนาคารกรงไทย สาขาตลาดหวรอชอบญช “มลนธสปฏปนโน”

เลขทบญช ๒๖๕-๐-๐๙๙๙๗-๖

เสฏฐนทโท เสฏฐมเปต ฐำน�ผใหสงประเสรฐ ยอมถงฐำนะทประเสรฐ

จากพทธสภาษต

Page 65: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น64

ขอเชญฟงรำยกำรธรรมสปฏปนโนเสยงธรรมจากวดมเหยงคณ

ปรารภธรรมโดยพระภำวนำเขมคณ ว. (สรศกด เขมร�ส)ทางสถานวทยทหารอากาศ ๐๑ มนบร

คลน ๙๔๕ ระบบ AM ทกวน (เวนวนอาทตย)วนจนทร-วนเสาร เวลา ๐๔.๐๐-๐๕.๐๐ น.วนจนทร-วนศกร เวลา ๐๖.๐๐-๐๖.๓๐ น.

หากประสงคจะท�าบญสนบสนนการใหธรรมเปนทานขอเชญทานอปถมภรายการไดตามก�าลงศรทธาโดยสงเปนธนาณต/ตวแลกเงน/เชคขดครอม

ในนามวดมเหยงคณหรอโอนเขาบญชธนาคารกรงเทพฯ

สาขาตลาดเจาพรหม ประเภทสะสมทรพยชอบญช วดมเหยงคณ

บญชเลขท ๔๗๘-๐-๖๑๖๖๗๐

Page 66: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 65

๑. จดอบรมวปสสนากรรมฐาน รนระยะเวลา   ๙ วน เปนประจ�าทกๆ เดอน ทงบรรพชต   และคฤหสถ รนละ ๘๐ ทาน๒. จดอบรมปฏบตธรรม บวชเนกขมมภาวนา   ในวนส�าคญชาต ศาสนา พระมหากษตรย   และวนประเพณไทย ปละ ๘ ครง๓. บวชถอศล ปฏบตธรรม เปนประจ�าทกวน๔. อปสมบทหม เพออบรมวปสสนากรรมฐาน   ทกเดอน๕. บรรพชาสามเณรภาคฤดรอน  บวชศลจารณ-ชนอย๖. อบรมปฏบตธรรมพเศษ ใหกบหนวยงานทง   ภาครฐและเอกชน ทขอเขาอบรมเปนคณะ๗. เผยแผธรรมทางสอวทย โทรทศน หนงสอ   ซด อนเตอรเนต www.mahaeyong.org   และ www.watmaheyong.org

กจกรรมปฏบตธรรมของวดมเหยงคณ

Page 67: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

ว ป ส ส น า ก ร ร ม ฐ า น ใ น ช ว ต ป ร ะ จ า ว น66

วดมเหยงคณเพมชองทำงกำรรบขำวสำรและกจกรรม

ผาน Application Mahaeyong

ใน iPhone - iPad ไดแลวเพยงพมพค�าวา

mahaeyong ใน App Storeแลวกดโหลด ฟร

(ส�าหรบผใช IOS4.3 ขนไป)และพรอมเปดโอกาสใหพทธศาสนกชนทกทานไดรบฟงธรรมบรรยาย

และน�าปฏบตกรรมฐานไดแลววนน

Page 68: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

เ ข ม ร ง ส ภ ก ข 67

อกหนงชองทาง ผานไอทนแอพส หากสนใจใหเขาไปท ลงคตรงของหนาเพจท iTunes คอ https://itunes.apple.com/th/artist/watmaheyong/id692813656?mt=2Connecting to the iTunes Store.itunes.apple.comConnecting to the iTunes Store.

หรออกทางเลอกทงายกวาคอ พมพคนหาชอ วดมเหยงคณ พระครเกษมธรรมทต สรศกด เขมรงส 

ค�าใดค�าหนง ในชอง search (อยมมบนขวาของหนา iTunes Store)

วดมเหยงคณเพมชองทำงกำรรบขำวสำรและกจกรรม

Page 69: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

วดมเหยงคณต.หนตรา อ.พระนครศรอยธยา จ.พระนครศรอยธยาโทรศพท : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๑-๒, ๐๘๒-๒๓๓-๓๘๔๘โทรสาร : ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๓, ๐๓๕-๘๘๑-๖๐๕www.mahaeyong.org, www.watmaheyong.org

e-mail : [email protected]

แ ผ น ท ว ด ม เ ห ย ง ค ณ

Page 70: วิปัสสนากรรมฐาน ในชีวิตประจําวันkanlayanatam.com/book/Vipassana.pdf · 6วิ ปั ส ส น า ก ร ร ม

www.mahaeyong.orgwww.watmaheyong.org

e-mail : [email protected]

ผทเจรญสต 

ฝกฝนสตปฏฐาน

ชอวาเปนผไมประมาท

เปนผเดนเขาสทางแหงอมตะ

คอ ทางแหงความไมตาย