34

แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�������

Page 2: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�1 11

Page 3: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�2 22

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก ก

� �����

�������������������������������������������

แบบฝกทกษะ เรอง โวหารภาพพจนในวรรณคดและวรรณกรรม

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย สำหรบชนมธยมศกษาปท ๖ จดทำขนเพอใหผเรยนไดฝก

วเคราะหความงามทางวรรณศลป ในวรรณคดและวรรณกรรม ตามแนวทางการจดการเรยนร

ทเนนผเรยนเปนสำคญ ชดฝกทกษะชดนจะชวยพฒนาผเรยนในการเรยนเรองโวหารภาพพจน

อยางเปนขนตอน และพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาภาษาไทยพนฐาน กลมสาระ

การเรยนรภาษาไทย สาระท ๕ วรรณคดและวรรณกรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

แบบฝกทกษะ เรอง โวหารภาพพจนในวรรณคดและวรรณกรรม น มจำนวน

๑๐ ชด ประกอบดวย

แบบฝกทกษะ ชดท ๑ เรอง โวหารภาพพจน งามงดวรรณศลป

แบบฝกทกษะ ชดท ๒ เรอง อปมา

แบบฝกทกษะ ชดท ๓ เรอง อปลกษณ

แบบฝกทกษะ ชดท ๔ เรอง สญลกษณ

แบบฝกทกษะ ชดท ๕ เรอง นามนย

แบบฝกทกษะ ชดท ๖ เรอง อตพจน

แบบฝกทกษะ ชดท ๗ เรอง สทพจน

แบบฝกทกษะ ชดท ๘ เรอง บคคลวต

แบบฝกทกษะ ชดท ๙ เรอง ปฏพากย

แบบฝกทกษะ ชดท ๑๐ เรอง เรยงรอยถอยรสวรรณคด

อาจาร ชสวรรณ

Page 4: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�3 33

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก ข

เรอง หนา คำนำ.................................................... ก

สารบญ.................................................. ข

คำแนะนำในการใชแบบฝกทกษะ............................... ๑

มาตรฐานการเรยนรและตวชวด............................... ๒

จดประสงคการเรยนร....................................... ๓

สาระสำคญ............................................... ๔

แบบทดสอบกอนเรยน...................................... ๕

ใบความรและแบบฝกทกษะ

ใบความรท ๑........................................ ๘

แบบฝกทกษะท ๑.................................... ๑๙

แบบฝกทกษะท ๒.................................... ๒๐

แบบฝกทกษะท ๓.................................... ๒๑

แบบฝกทกษะท ๔.................................... ๒๒

แบบทดสอบหลงเรยน...................................... ๒๓

บรรณานกรม............................................. ๒๗

ภาคผนวก

เฉลยแบบฝกทกษะ................................... ๒๙

Page 5: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�4 44

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก ๑

แบบฝกทกษะเลมน ใชประกอบการเรยนการสอนในรายวชาภาษาไทย

เพอฝกทกษะการวเคราะหและพจารณาความงามทางวรรณศลป เรองการใชโวหารภาพพจน

ผเรยนสามารถศกษาไดดวยตนเอง โดยการอานคำแนะนำและปฏบตกจกรรมตามแตละขนตอน

เพอผเรยนจะไดรบความรอยางครบถวนและเกดประโยชนสงสด ซงปฏบตไดตามขนตอน

ดงตอไปน

๑. ศกษาจดประสงคการเรยนรของแตละเรอง เพอใหทราบวาเมอจบบทเรยน

แตละบทเรยนแลว ผเรยนจะสามารถเรยนรอะไรไดบาง

๒. ทำแบบทดสอบกอนเรยน แลวตรวจคำตอบทเฉลยไวทายแบบทดสอบ

เพอเปนการประเมนพนความรของนกเรยนเกยวกบเรองทจะศกษา

๓. ศกษาเอกสารจนจบเรอง จากนนทำแบบฝกทกษะตามทกำหนดไว พรอมทง

ตรวจคำตอบเพอเปนการประเมนตนเอง

๔. ทำแบบทดสอบหลงเรยน เพอวดความรความเขาใจอกครง

๕. ผเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง โดยไมเปดดเฉลยกอนเรยน หลงเรยน

และเฉลยแบบฝกทกษะทกแบบฝก

๖. หากผเรยนสนใจศกษาเนอหาเพมเตมจากแบบฝก ผเรยนสามารถคนควาได

จากบรรณานกรม

Page 6: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�5 55

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ท๕.๑ เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคด

และวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและนำมาประยกตใชในชวตจรง

ตวชวด

ม.๔-๖/๓ วเคราะหและประเมนคณคาดานวรรณศลปของวรรณคด

และวรรณกรรมในฐานะทเปนมรดกทางวฒนธรรมของชาต

Page 7: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�6 66

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

ดานความร (K)

๑. เขาใจความหมายและลกษณะของภาษาวรรณศลปในวรรณคดและวรรณกรรม

๒. รจกลกษณะและประเภทของโวหารภาพพจนชนดตาง ๆ

ดานทกษะ/กระบวนการ (P)

๑. อธบายความหมายและลกษณะของภาษาวรรณศลปได

๒. จำแนกประเภทของโวหารภาพพจน และภาษาวรรณศลปอน ๆ ทพบใน

วรรณคดและวรรณกรรมได

๓. เกดทกษะในการวเคราะหขอมลและหาคำตอบอยางเปนขนตอน จนนำไปส

การเขยนสอความเพออธบายความรทได

ดานคณลกษณะอนพงประสงค (A)

๑. มมารยาทในการอาน การเขยน

๒. มวนยและซอสตยในการทำงาน

๒.

Page 8: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�7 77

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

ภาษาวรรณศลป

ภาษาวรรณศลป (The Art of Literature ) หมายถง

ศลปะการใชภาษาอนเกดขนจากการเรยบเรยงถอยคำ โดยการเลอกใชถอยคำ

สำนวน โวหาร ทมความไพเราะงดงาม สละสลวยตามแบบวธของภาษา เพอมง

การสอความหมายและอารมณสะเทอนใจใหเกดแกผอาน โวหารภาพพจน

โวหารภาพพจน (Figures of Speech) หมายถง การเลอกสรร

ถอยคำ สำนวน โวหารของผเขยน โดยใชกลวธการนำเสนอสารใหแปลกออกไป

จากภาษาตามตวอกษร เพอทำใหผอานเหนภาพในใจ เกดจนตนาการในการอาน

และเกดความซาบซง ประทบใจ สะเทอนใจ หรอเกดอารมณคลอยตามไปตาม

ความปรารถนาของผเขยนทตองการจะสงสารผานงานวรรณคดหรอวรรณกรรม

Page 9: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�8 88

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

แบบฝกทกษะเรอง โวหารภาพพจนในวรรณคดและวรรณกรรม

สำหรบชนมธยมศกษาปท ๖

ชดท ๑ เรอง โวหารภาพพจน งามงดวรรณศลป

คำชแจง ใหนกเรยนเลอกคำตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวทำเครองหมาย X ลงในกระดาษคำตอบ�

๑. ขอใดมสมผสสระและสมผสพยญชนะภายในวรรค ก. ไสตนความปวยเจบ ข. ผาแลวเยบพอเยยวยา ค. เรวเรยกปลาหมอมา ง. ใหชวยผาปลาไสตน

๒. “เขาขนคคค เคยงสอง” คำประพนธนมลกษณะเดนอยางไร ก. เลนเสยงสมผส ข. เลนคำไวพจน ค. เลนคำพองเสยง ง. เลนเสยงวรรณยกต

๓. คำประพนธในขอใดไมมการเลนคำ

ก. เคาโมงคดโมงนบ ลำดบไดกโมงยาม ข. งามทรงวงดงวาด งามมารยาทนาดกรกราย ค. นามแกวดอกแกวคอ แกวเนตรพนใชใคร ง. เสยงสรวลสระรน เสยงแกวพหรอเสยงใคร �

Page 10: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�9 99

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๔. คำประพนธตอไปนมการใชภาษาเดนทสดดานใด “เมอมงมมวลมตรมากเมยงมอง เมอไมมมตรมองเหมอนหมหมา เมอมงมมวลมตรมากมองมา เมอไมมหมหมาไมมามอง”

ก. เลนคำ ข. เลนสมผส ค. ใหขอคด ง. คำเปรยบเทยบ

๕. ขอใดไมมคำอพภาส ก. กหลาบงามหอมระรนชนนาสา ข. ลอยละลวปลวไปไพรระหง ค. เจาละเลยเรรอนไปหนไหน ง. แสงเรอเรองแดงระยบสลบคราม �

๖. ขอใดเปนการใชคำถามเชงวาทศลป ก. แมนใครรกรกมงชงชงตอบ ใหรอบคอบคดอานนะหลานหนา ข. ใครปองรายหมายมาดจงคลาดแคลว ใหผองแผวภญโญเดโชชย ค. สงหลอเลยงหวใจครหนรไหม คอศษยไดสงงดงามตามใฝฝน ง. อนวาความกรณาปราณ จะมใครบงคบกหาไม ๗. จนตภาพในขอใดตางจากพวก ก. พศพรรณปลาวายเคลา คลงกน ข. ครนครนใชฟารอง เรยมครวญ ค. นกเขาขนค กรกกรเชาเยน ง. เรอยเรอยหรงเรไร รำรอง

Page 11: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�101010

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๘. คำประพนธในขอใดใชอปมาโวหาร ก. นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย ข. ความรกเหมอนโรคา บนดาลตาใหมดมน ค. กาลวงวาหงสใหปลงใจ ดวยมไดดหงอนแตกอนมา

ง. เขยวขจระรกใบไหวเอนออน นำคางซอนไวจบใบเขยว �

๙. คำประพนธในขอใดมคำเลยนเสยงธรรมชาต ก. ชาวบานนอนตกใจรองไหดง ข. ตนสะดงเขาประดงระฆงกอง ค. เสยงครำครวญชวนใจใหหมนหมอง ง. บางกอบปรายเบยโปรยอยโกรยกราว ๑๐. “เสยงซากอฐปนสะอน สะเทอนพนสธาไหว” ขอความนใชโวหารภาพพจนชนดใด ก. บคคลวต ข. สทพจน ค. สญลกษณ ง. ปฏพากย

Page 12: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�111111

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

วรรณศลป แปลมาจากคำวา The Art of Literature ในภาษาองกฤษ

วรรณศลป เปนคณสมบตสำคญ ของการใชภาษาทจะทำใหวรรณกรรมมคณคาความ

งามถงขนไดรบการยกยองวาเปนวรรณคด

ภาษาวรรณศลป หมายถง ศลปะการใชภาษาอนเกดขนจากการเรยบเรยง

ถอยคำ โดยการเลอกใช ถอยคำ สำนวน โวหาร ทมความไพเราะงดงาม สละสลวย

ตามแบบวธของภาษา เพอมงการสอความหมายและอารมณสะเทอนใจใหเกดแกผอาน

สนทรยลกษณทางภาษา เสยง จงหวะ ทำนอง คำ และความหมาย

เปนลกษณะทางวรรณศลปอยางหนงทประกอบขนดวยความสอดคลองกลมกลนกน

อยางลงตว โดยสนทรยลกษณหรอลกษณะกลวธการประพนธทกอใหเกดภมปญญา

ทางภาษาและความงามในภาษา แบงออกเปน

(๑) เสยง ไดแก การเลนเสยงสมผส การเลนจงหวะเสยง

(๒) คำ ไดแก การเลนคำ การซำคำ การหลากคำ

(๓) โวหาร ไดแก การใชจนตภาพ การใชภาพพจน

Page 13: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�121212

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

เสยง ๑. การเลนเสยงสมผส

๑.๑ การเลนเสยงสมผสสระ

การเลนเสยงสมผสสระ เปนการเลนเสยงสระเสยงเดยวกน หรอเสยง สระกบตวสะกดในมาตราเดยวกน เพอใหเกดเสยงคลองจองและความไพเราะของบทประพนธ

แลวสอนวาอยาไวใจมนษย มนแสนสดลกลำเหลอกำหนด ถงเถาวลยพนเกยวทเลยวลด กไมคดเหมอนหนงในนำใจคน

(พระอภยมณ : สนทรภ) ๑.๒ การเลนเสยงสมผสพยญชนะ

การเลนเสยงสมผสพยญชนะ เปนการใชพยญชนะทมหนวยเสยงเดยวกน ในคำทตางกน ทำใหเกดความไพเราะในการเปลงเสยงของคำ เรยกวา การสมผสอกษรหรอ สมผสพยญชนะ

แลลงลงลอดไม ลางลง แลลกลงลงชง ลกไม ลงลมไลลมตง ลงโลด หนนา แลลกลงลางไหล ลอดเลยวลางลง (กาพยเหเรอ : เจาฟาธรรมธเบศไชยเชษฐสรยวงศ)

Page 14: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�13

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

1313

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๐

๒. การเลนเสยงวรรณยกต

การเลนเสยงวรรณยกต ไดแก การใชคำทเสยงวรรณยกตตามลำดบกน นำมาเรยบเรยงไวในตำแหนงใกลเคยงกน ทำใหเกดความไพเราะอกแบบหนง

เสยงซอออออออ เออยเพลง จบปเตรงเตรงเตรง เตงตอง

ขลยตรยตรยตรยเหนง เหนงเนง รนาดเฮย ฆองหนองหนองนองหนอง ผรงพรงพงตโภน

(นราศสพรรณ : สนทรภ)

๓. การเลนเสยง หนก-เบา (คร-ลห) พบในการแตงฉนทชนดตาง ๆ เชน คณาเนอนวลกครวญคลอขบ ระรกแคนรบสลบเสยงใส กระเดองตำขาวกกราวเสยงไกล สนกนำใจสมยสายณห (ณ ยามสายณห : สภร ผลชวน)

๔. การเลนจงหวะเสยง คอ ลลากลอนทมเสยงและจงหวะเดน โดยมจงหวะ ทจดวางเปนพเศษ เชน ดวงเนตรดาวราวรานสะทานเรอง ถนนเมองมากมนษยไรจดหมาย รอนเรอนใจไหวสะเทอนทกเรอนกาย ไหวดาวฉายแสงชำอยทวกาล (มากานกลวย : ไพวรนทร ขาวงาม)

๕. การดลเสยงและดลความหมาย คอ การเนนเสยงพยญชนะ สระ และ

ความหมายของคำเทา ๆ กน เชน รกววใหผก รกลกใหต, สวรรคในอก นรกในใจ �

Page 15: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�141414

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๑

คำ การใชกลวธการประพนธดวยการเลนคำ การซำคำ การหลากคำ หรอการกรอนคำ

ทำใหเกดเสยงเสนาะ หรอใหมความหมายซงกนใจยงขน ไดแก ๑.� การเลนคำ คอ การนำคำทมรปหรอเสยงพองกนหรอใกลเคยงกนมาเลนเชง

เสยงและความหมาย ไดแก ๑.๑ คำพองเสยง คอ การใชคำท ออกเสยงเหมอนกน แตร ปคำและ

ความหมายแตกตางกน เมอนำมาเรยงรอยเขาดวยกนจะทำใหเกดลกษณะพเศษทเรยกวา “การเลนเสยง” ซงกอใหเกดความไพเราะ สะดดใจ สะดดหไดเปนอยางด เชน

ถงบางพรมพรหมมอยสพกตร คนรจกแจงจตทกทศา ทกวนนมมนษยอยธยา เปนรอยหนาพนหนายงกวาพรหม

(นราศวดเจาฟา : สนทรภ) ๑.๒ คำพองรปพองเสยง คอ การใชคำทมทงเสยงคำและรปคำเหมอนกน

แตมความหมายไมเหมอนกน วางไปทวคำประพนธหลายจดอยางไมเปนระเบยบ เชน เหนเขาตกเขาแตกมาตกลก อนาถนกแลวนานำตาไหล

พตกยากจากนางมากลางไพร วตกใจตกมาถงคร (นราศพระบาท : สนทรภ)

Page 16: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�151515

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๒

๑.๓. การซำคำ (คำซำ) คอ การใชคำ ๆ เดยว วางซำไปทวคำประพนธ ซงทำใหเกดความหมายทเดนชด มนำหนกตอกยำความรสก และสรางจนตนาการ ไดเปนอยางด เชน ทนงชางชางลอมอยพรอมหมด ทนงรถรถลอมอยพรอมสลาง พลกลาดกลาดกลบในนภางค ดควางควางมดกลมในเมฆา (ลกษณวงศ : สนทรภ) ๑.๔. การหลากคำ (คำไวพจน) คอ การใชคำตางรปทมความหมายเดยวกนใน

ตำแหนงทใกลเคยงกนหรอในบรบทเดยวกน ทำใหเกดความไพเราะทไมตองใชถอยคำ

ซำซากเมอกลาวถงสงเดยวกน เชน เสยดายสายสวาทโอ อาวรณ รกพมโทษกรณ กบนอง จำจากพรากพลดสมร เสมอชพ เรยมเอย เสยนชดจทรวงตอง แตกฟาผาสลาย (นราศสพรรณ : สนทรภ)

๑.๕. การกรอนคำ (คำอพภาส) คอ คำซำประเภทหนงทกรอนเสยงพยางคหนา เปน “อะ” เชน สาดปนไฟยะแยง แผลงเปนพษยะยง พงหอกใหญคะควาง ขวางหอกซดคะไขว (ลลตตะเลงพาย : สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรส) �

Page 17: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�161616

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๓

ประโยค

กลวธเรยบเรยงคำ ขอความ หรอประโยค คอ การนำคำมารอยเรยงใหเกด ความไพเราะ เหมาะสม ทงในสวนของเนอหาสาระและความสมพนธของเนอความ กลวธเรยบเรยงคำ มหลายวธ ดงน

๑ เรยงขอความทบรรจสาระสำคญไวขางทายสด

การเรยงถอยคำแบบนจะมงเนนเขยนใจความไวในประโยคสดทายเสมอ มขอสงเกต คอ ประโยคตนๆจะแสดงสาเหตหรอเงอนไขสวนประโยคหลงจะเปนขอความสรป

ปลาราพนหอดวย ใบคา ใบกเหมนคาวปลา คละคลง คอคนหมไปหา คบเพอน พาลนา

ไดแตรายรายฟง เฟองใหเสยพงศ (โคลงโลกนต : กรมพระยาเดชาดศร)

๑.๒ เรยงคำ วล หรอประโยคทมความสำคญเทา ๆ กนเคยงขนานกนไป

การเรยบเรยงคำแบบน ทกประโยคจะมความสำคญเทากน การสรปประเดน ตองอาศยการอานใหครบทกประโยคถงจะเขาใจความหมายทตองการสอ เชน

หมอแพทยทายวาไข ลมคม โหรวาเคราะหแรงรม โทษให

แมมดวาผกม ทำโทษ ปราชญวากรรมเองไซร กอสรางมาเอง (โคลงโลกนต : กรมพระยาเดชาดศร)

Page 18: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�171717

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๔

๑.๓ เรยงประโยคใหเนอหาเขมขนขนไปตามลำดบ ดจขนบนไดจนถงขนสดทายซง

สำคญทสด การเรยบเรยงคำแบบนตองพจารณาจากลำดบความสำคญของเนอหา เพราะจะคลาย ๆ กบแบบท ๑ แตสงทแตกตางคอ จะมลำดบความคดทชดเจนไปจนถงแนวคดทสำคญทสด เชน

เสยสนสงวนศกดไว วงศหงส เสยศกดสประสงค สงร

เสยรเรงดำรง ความสตย ไวนา เสยสตยอยาเสยส ชพมวยมรณา

(โคลงโลกนต : กรมพระยาเดชาดศร) ๑.๔ การเรยงประโยคใหมเนอหาเขมขนขนไปตามลำดบ แตคลายความเขมขนลงในบางชวง

หรอประโยคสดทายอยางฉบพลน การเรยบเรยงถอยคำแบบนจะคลาย ๆ กบการหกมมในตอนจบ ซงผอานจะรสกตนเตนกบเนอหาทเขมขนขนเรอย ๆ แตตอนจบกลบหกมมไมเปนไปดงคาดการณ เชน

เบกทรพยวนละบาทซอ มงสา นายหนงเลยงพยคฆา ไปอวน

สองสามสนายมา กำกบ กนแฮ บงทรพยสสวนถวน บาทสนเสอตาย

(โคลงโลกนต : กรมพระยาเดชาดศร) ๑.๕ การเรยบเรยงถอยคำใหเปนประโยคคำถามเชงวาทศลป (ปฏปจฉา)

วธการนเปนการใชคำถามทไมตองการคำตอบแตมงใหคดและยอมรบความจรง ชาตใดไรรกสมครสมาน จะทำการสงใดกไรผล

แมชาตยอยยบอบจน บคคลจะสขอยอยางไร (บทชวนรกชาต : พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว)

Page 19: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�181818

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ� � � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๕

โวหาร ๑.� จนตภาพ เปนการใชถอยคำททำใหผอานเกดภาพในจนตนาการ ม ๓ ลกษณะ คอ

๑.๑ จนตภาพดานภาพ (แสง ส) เชน

สามยอดตลอดระยะระยบ วะวะวบสลบพรรณ ชอฟาตระการกลจะหยน จะเยาะยวทฆมพร (สามคคเภทคำฉนท : ชต บรทต) ๑.๒ จนตภาพดานเสยง เชน เสนาะดงจงหรดวะหวดแวว เสยงแจวแจวจกจนสนนเสยง (นราศวดเจาฟา : สนทรภ) ๑.๓ จนตภาพดานการเคลอนไหว (นาฏการ) เชน บนไดนาคนาคในบนไดนน ดผกผนเพยงจะเลอยออกโลดแลน (นราศพระบาท : สนทรภ) ในบางครงอาจจะปรากฏจนตภาพหลายลกษณะพรอม ๆ กนกได เชน กระโดดเผาะเกาะผบกระหยบคบ ถบกระทบมใครหลดสดแสยง ปลดทตนตดขาระอาแรง ทงขาแขงเลอดโซมชะโลมไป

(นราศเมองแกลง : สนทรภ)

Page 20: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�191919

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๖

๒. ภาพพจน เปนการเลอกสรรใชถอยคำ สำนวน โวหาร ททำใหผอานเกดภาพ ในจนตนาการหรอความคด ไดแก ๒.๑ อปมา คอ การเปรยบเทยบวาสงหนงเหมอนหรอคลายกบอกสงหนง มกใชคกบ อปไมย โดยมคำสำคญมาเชอมระหวาอปมากบอปไมย เชน เหมอน คลาย ดจ ดง ราวกบ เปรยบ ปาน ปน พาง เพยง ฯลฯ เชน * ผวขาวราวกบหยวกกลวย * ดำเหมอนอกา * หนานวลดงดวงจนทร * ปญญาประดจดงอาวธ ๒.๒ อปลกษณ คอ การเปรยบสงหนงใหเปนอกสงหนง โดยใชคำวา “เปน เทา คอ” มาเปนคำเชอม ซงอปลกษณอาจเปรยบโดยไมมคำเชอมกได เชน * เธอคอดอกฟา แตฉนคอหมาวด * ชาวนาเปนกระดสนหลงของชาต * ปาคอนกรต * ไฟโทสะ * เพชรนำคาง

Page 21: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�202020

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๗

๒.๓ สญลกษณ คอ การใชสงทมจดรวมกนมากลาวแทนถงกน โดยเกดจากการ

เปรยบเทยบและตความ ซงใชกนมานานจนเปนทเขาใจกนโดยทวไป เชน * อกา แทน คนใจดำ, คนชนตำ * หงส แทน คนชนสง * ดอกไม แทน ผหญง * แมลง แทน ผชาย * เมฆหมอก แทน อปสรรค * มด, ผง แทน ความขยน ๒.๔ นามนย คอ นามนย หมายถง การใชสวนประกอบทเดน ๆ ของสงใดสงหนง

มากลาวแทนสงนน เชน * ผลดแผนดนเปลยนราช เยยวววาทชงฉตร (ฉตร แทน ความเปนกษตรย) * เมองโอง (โอง แทน จงหวดราชบร) * รวจามจร (จามจร แทน จฬาลงกรณมหาวทยาลย) ๒.๕ อตพจน (อธพจน) คอ การกลาวเกนความจรง (ในเชงเพมปรมาณ) เปนการ

เนนยำความหมายอยางหนกแนนจรงจงของผกลาว เพอใหผฟงคลอยตามความรสก เชน * รอนตบจะแตก * เหนอยสายตวแทบขาด * รองไหจนนำตาเปนสายเลอด * การบนไทยรกคณเทาฟา แตถาในกรณทกลาวนอยเกนกวาความเปนจรง ซงนอยเกนไปจนไมนาเปนไปได

จะเรยกวา “อวพจน” เชน * ชวลดนวมอเดยว * คอยสกอดใจเดยว * เรองนเลกเทาขผง

Page 22: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�212121

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑๘

๒.๖ สทพจน คอ การใชคำเลยนเสยงธรรมชาต เชน * เสยงนำไหลดงจอกจอก * แออออยสรอยฟาสมาลย * ทงยงชมรมกดปดเปรยะประ เสยงผวะผะพบพบปบปบแปะ * ตะแลกแตกแตกจะแหลกแลวจา กระดงรบมาเถอะรบขาวไป

๒.๗ บคคลวต (บคลาธษฐาน, บคคลสมมต) คอ การสมมตใหสตว พช สงไมมชวตตาง ๆ กระทำหรอแสดงอาการ รวมถงรสกนกคดเหมอนอยางมนษย เชน * ลมหายใจแหงขนเขา * ดอกไมปาปรงกลนประทนปา

* ไสเดอนเทยวเกยวสาว * ความตายยางกรายเขามาทางประต ๒.๘ ปฏพากย (ปรพากย, วภาษ) หมายถง การกลาวในเชงขดแยงกน โดยการ นำคำในลกษณะตรงกนขาม มากลาวรวมกนไดอยางกลมกลนกน เชน

* สวรรคบนดน * ปดกนใหแซด * รกยาวใหบน รกสนใหตอ * นารอนปลาเปน นาเยนปลาตาย

Page 23: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�222222

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

........ ๑.บงบวตมตมตม กลางตม ก. เลนสมผสพยญชนะ

........ ๒.เรอยเรอยมาเรยงเรยง นกบนเฉยงไปทงหม ข. การเลนคำ

........ ๓.เอออเหมนะมงชชางกระไร ททาสสถลฉะนไฉน กมาเปน ค. เลนเสยงวรรณยกต

........ ๔.ดหนสรง งสดสหนสง ง. การดลเสยงและดลความหมาย

........ ๕.หวานพขเชนไร ยอมไดผลเชนนน จ. ใชคำถามเชงวาทศลป

........ ๖.เกอบรงฝงชางแซ แปรนแปรน ฉ. ใชคำอพภาส

........ ๗.นกนอยนอนแนบนำ ในนา ช. ใชคำทมเสยงหนกเบา

........ ๘.ระลอกนำระรนรวย ระยบพรบระยบพราว ซ. ใชคำเลยนเสยงธรรมชาต

........ ๙.ทงจากทจากคลองเปนสองขอ ยงจากกอนนกขนในคลองขวาง ฌ. การซำคำ

........ ๑๐.เมอไมเออมจะไดอยางไรม อนมณหรอจะโลดไปถงมอ ญ. เลนสมผสสระ

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๑๙

แบบฝกทกษะท ๑ ภาษาวรรณศลป แบบฝกทกษะท

คำชแจง จบคบทประพนธกบกลวธการประพนธทกำหนดให

ภาษาวรรณศลป

เกณฑการใหคะแนน (คะแนนเตม ๑๐ คะแนน)

ก.ตอบถกตองตามเฉลย ๑ คะแนน ข.ตอบผดไมตรงตามเฉลย ๐ คะแนน

Page 24: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�232323

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๑.เงอดาบฟนฉะฉาด งางาวฟาดฉะฉบ (จนตภาพดาน.........................) ๒.เรไรระรเรอยรองอยหรง ๆ (จนตภาพดาน.........................) ๓.ระฆงหงงหงงหงางลงครางครม (จนตภาพดาน.........................) ๔.หยาดยอยพลอยนำคางแวววาว (จนตภาพดาน.........................) ๕.กระจงกระจดเตย วงเรยเรยนาเอนด (จนตภาพดาน.........................) ๖.แสงเรอเรองแดงระยบสลบคราม (จนตภาพดาน.........................) ๗.ลงคางครางโครกครอก (จนตภาพดาน.........................) ๘.เมฆไหลลงหมเงอมผาชะโงก (จนตภาพดาน.........................) ๙.เสยงซอออออออ เออยเพลง (จนตภาพดาน.........................) ๑๐.ดทงกวางวางเวกหมอกเมฆมด (จนตภาพดาน.........................)

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๒๐

แบบฝกทกษะท ๒ เอบอมจนตนาการ แบบฝกทกษะท มจนตนาการ

คำชแจง จงเลอกเตมจนตภาพทปรากฏในบทประพนธใหถกตอง (บางขอตอบไดมากกวา ๑ ดาน)�

๑. ดานภาพ ๒. ดานเสยง ๓. ดานนาฏการ (การเคลอนไหว)

เกณฑการใหคะแนน (คะแนนเตม ๑๐ คะแนน)

ก.ตอบถกตองตามเฉลย ๑ คะแนน ข.ตอบผดไมตรงตามเฉลย ๐ คะแนน

Page 25: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�242424

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

��

๒๑

......... ๑. เสยงกระซบจากความเงยบ ก. อปมา

......... ๒. เสยงรถไฟหวดรองครวญครางมาแตไกล ข. อปลกษณ

......... ๓. เรยมรำนำเนตรถวม ถงพรหม ค. อปมานทศน

......... ๔. สองเตาหอยตงดงถงตะเคยว ง. สญลกษณ

......... ๕. นจนใจไมมเทาขเลบ ขเกยจเกบเลยทางมากลางหน จ. ปฏพากย

......... ๖. เธอคอโคมทองของชวตพ ฉ. บคคลวต

......... ๗. คนไทยไมยอมใหใครมาทำลายขวานทองได ช. อตพจน

......... ๘. สะทานสะทกโครมฟาดฉาดฉาดฉาน ซ. อวพจน

......... ๙. กาลวงวาหงสใหปลงใจ ดวยมไดดหงอนแตกอนมา ฌ. สทพจน ......... ๑๐.นทานเรอง“คนตาบอดคลำชาง ชใหเหนวาคนทม ญ. นามนย ประสบการณตางกน ยอมมความสามารถในการรบร ความเชอและทศนคตตางกน �

แบบฝกทกษะท ๓ โวหารงามงด แบบฝกทกษะท โวหารงามงด

คำชแจง จบคโวหารภาพพจนกบบทประพนธทกำหนดใหถกตอง�

เกณฑการใหคะแนน (คะแนนเตม ๑๐ คะแนน)

ก.ตอบถกตองตามเฉลย ๑ คะแนน ข.ตอบผดไมตรงตามเฉลย ๐ คะแนน

Page 26: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�252525

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

แบบฝกทกษะท ๔ ภาพพจนบทเพลง

๒๒

๑. เขาบอกวาฟารองไหออกมาเปนสายฝน ..........................�

คำชแจง จงเตมโวหารภาพพจนทายบทเพลงทกำหนดให�

๒. รกคอดวงจนทร รกคอตะวน รกคอไฟอนรอนแรงไรจดหมาย ..........................�

๓. แมจะเนนนานยงรกเธอ ตราบนานอสงไขยเวลา ..........................�

๔. เจาไมขดไฟกานนอยเดยวดาย แอบรกดอกทานตะวน ............................ ..........................๕. เปรยบเธอเพชรงามนำหนง หวานปานนำผงเดอนหา ............................ ..........................๖. ฮดเชย ฮดเชย ฮดเชย อยากรจงเลยวาใครเอยถงฉน ............................�

๗. คดจะไปเปนมอทสาม มนกควรจะโดนซกท ............................�

๘. โอนำ มาหลงคารมอะไรกบปลารปหลอ ............................�

๙. รองเหมยวเหมยวเดยวเดยวกมา เขามาเคลามาคลอกบเธอ ............................�

๑๐.ถงมวยดนสนฟามหาสมทร ไมสนสดความรกสมครสมาน ............................�

แบบฝกทกษะท ภาพพจนบทเพลง

เกณฑการใหคะแนน (คะแนนเตม ๑๐ คะแนน)

ก.ตอบถกตองตามเฉลย ๑ คะแนน ข.ตอบผดไมตรงตามเฉลย ๐ คะแนน

Page 27: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�262626

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๒๓

แบบฝกทกษะเรอง โวหารภาพพจนในวรรณคดและวรรณกรรม

สำหรบชนมธยมศกษาปท ๖

ชดท ๑ เรอง โวหารภาพพจน งามงดวรรณศลป

คำชแจง ใหนกเรยนเลอกคำตอบทถกทสดเพยงขอเดยว แลวทำเครองหมาย X ลงในกระดาษคำตอบ�

๑. “กลาแดดจากลาพายกลาตน กลาตานทนรอนลมระดมกลา ครนกลาแขงแปลงยดยงอตรา ชาวนามาถอนทำกลากำไป” บทประพนธนโดดเดนในดานใด ก. เลนคำ ข. เลนสมผส ค. เลนโวหาร ง. สรางภาพละเอยด �

๒. “มดสนแสงเทยนประทปสอง กผองแสงจนทรกระจางสวางสง บปผชาตสาดเกสรขจรลง บษบงเบกแบงระบดบาน เรณนวลหวนหอมมาโรยรน พระรายพดประทนกลนหวาน เฉอยฉวปลวรสสมามาลย ประสานสอดกอดหลบระงบไป” บทประพนธนใชกลวธการประพนธดานใด

ก. การซำคำ ข. การเลนคำ ค. การหลากคำ ง. การกรอนคำ

Page 28: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�272727

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๔. คำประพนธตอไปน ใชการเรยบเรยงคำแบบใด “คณแมหนาหนกเพยง พสธา คณบดรดจอา- กาศกวาง คณพพางศขรา เมรมาศ คณพระอาจารยอาง อาจสสาคร” ก. เรยงขอความทบรรจสาระสำคญไวขางทายสด

ข. เรยงขอความหรอประโยคทมความสำคญเทา ๆ กน เคยงกนไป ค. เรยงประโยคใหมเนอหาเขมขนขนไปตามลำดบดจขนบนไดถงขนสดทาย ง. เรยงถอยคำใหเปนประโยคคำถามเชงวาทศลป

๒๔

๕. ขอใดไมเกดนาฏการ ก. กระหวดหวดหววผวาเสยงฮาฮอ คนดออเออเอาสนนอง ข. บรรดาเพอนเตอนตนขนเซงแซ บางจอแจจดการประสานเสยง ค. ยามกระสอบกรอบแกรบกระไกรกรก กลกพรกพลกแพลงตะแคงหงาย ง. เหนโศกใหญใกลนำระกำแฝง ทงรกแซงแซมสวาทประหลาดเหลอ

๓. ขอใดใชกลวธการประพนธตางจากขออน ก. ลมระรวปลวหญาคาระยาบ ข. สนละเมยดเสยดยอดขนกอดฟา ค. ดอกหญายมหวานหวานกบลานหญา ง. แกวเอยงกลบเคลยนำคางอยางหงมหงม

Page 29: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�282828

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๒๕

๖. บทประพนธตอไปน ไมปรากฏลกษณะในขอใด “จะวาโศกโศกอะไรทในโลก ยงไมโศกใจหนกเหมอนรกสมร จะวาหนกหนกอะไรในดนดอน ถงสงขรกไมหนกเหมอนรกกน”

ก. การซำคำ ข. การหลากคำ ค. การเลนสมผส ง. การเปรยบเทยบ

๗. บทประพนธขางตน มการใชภาพพจนโวหารทงหมดกประเภท ก. ๒ ประเภท ข. ๓ ประเภท ค. ๔ ประเภท ง. ๕ ประเภท

พจารณาบทประพนธตอไปน แลวตอบคำถามขอ ๗-๘

“แมนโลกนพลนมดดบลบไปสน แตหวใจยงโบยบนถวลหา เสยงรำรองตกตอกของนาฬกา ปานเสยงใจรำหาเธอมคลาย”

๘. โวหารภาพพจนชนดใด ไมปรากฏในบทประพนธขางตน ก. อปมา ข. บคคลวต ค. สทพจน ง. อปลกษณ

Page 30: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�292929

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๙. “เราตางคงความกรอนในความแกรง และคงความเขมแขงในความเปราะ สะอนไหอยในเสยงหวเราะ และเงยบนงในเสนาะเสยงดนตร” คำประพนธนมลกษณะดเดนอยางไร ก. การเลนเสยงสมผส ข. การซำคำเพมความหมาย ค. การเลนคำหลากความหมาย ง. การใชคำทมความหมายขดแยงกน

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๒๖

๑๐.คำประพนธตอไปนใชภาพพจนตามขอใด “ฉนมองคลนรนเรเขาเหฝง พรำฝากฝงภกดไมมสอง

มองดาวเฟยมเยยมพกตรลกษณลำยอง จากคนฉองชลาลยใสสะอาง” ก. บคคลวตและอปลกษณ ข. อปลกษณและอตพจน ค. บคคลวตและสญลกษณ ง. สญลกษณและอตพจน

Page 31: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�303030

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท� � � � � � � � � � �� � ก

๒๗

กรมศลปากร. (๒๕๕๐). ชวตและงานของสนทรภ (ฉบบกรมศลปากรตรวจสอบชำระใหม). พมพครงท ๑๘. กรงเทพมหานคร : องคการคาของ สกสค.

กระทรวงศกษาธการ. (๒๕๔๕). โคลงโลกนต พระนพนธสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ

กรมพระยาเดชาดศร. พมพครงท ๑. องคการคาของ สกสค. ลอม เพงแกว.(๒๕๔๐). วายเวงวรรณคด. พมพครงท ๒. กรงเทพมหานคร : บรษท ตนออ

แกรมม จำกด.

สมเกยรต รกษมณ. (๒๕๕๑). ภาษาวรรณศลป. กรงเทพมหานคร: โครงการตำราภาควชา ภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (๒๕๕๗). วรรณคดวจกษ

ชนมธยมศกษาปท ๖. พมพครงท ๖. กรงเทพมหานคร: องคการคาของ สกสค. สจตรา จงสถตวฒนา. (๒๕๔๘). เจมจนทรกงสดาลภาษาวรรณศลปในวรรณคดไทย.

กรงเทพมหานคร: โครงการเผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

หชปธญนนท องกวราปยทช. พชต O-Net ภาษาไทย ม.๖.พมพครงท ๑.กรงเทพมหานคร: บรษท อกษรเจรญทศน จำกด.

ไพวรนทร ขาวงาม. (๒๕๕๒). มากานกลวย. พมพครงท ๒๖. กรงเทพมหานคร: แพรว สำนกพมพ.

Page 32: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�313131

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๒๘

Page 33: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�323232

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

๒๙

แบบทดสอบกอนเรยน

๑. ข ๒. ง ๓. ง ๔. ข ๕. ค ๖. ค ๗. ก ๘. ข ๙. ง ๑๐.ก

แบบฝกทกษะท ๑ ภาษาวรรณศลป

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

แบบทดสอบกอนเรยน

แบบฝกทกษะท

แบบทดสอบกอนเรยน

ภาษาวรรณศลป

เรอง โวหารภาพพจนในวรรณคดและวรรณกรรม

ชดท ๑ เรอง โวหารภาพพจน งามงดวรรณศลป

๑. ค ๒. ฌ ๓. ช ๔. ญ ๕. ง ๖. ซ ๗. ก ๘. ฉ ๙. ข ๑๐.จ

แบบฝกทกษะท ๒ เอบอมจนตนาการ

๑. ภาพ, เสยง, นาฏการ ๖. ภาพ

๒. เสยง ๗. เสยง

๓. เสยง ๘. ภาพ, นาฏการ

๔. ภาพ ๙. เสยง

๕. ภาพ ๑๐.ภาพ

แบบฝกทกษะทแบบฝกทกษะทแบบ เอบอมจนตนาการ

Page 34: แบบฝึกทักษะ โวหารภาพพจน์ ชุดที่ ๑ (ปก)4 4 ˜ $ ˘ ั˚ บ ั ˇ ˇ ทแ ˙˜ ั ˛ บัฝั˚ บ ั ˇ ˇ

�333333

� � $� � �� � � � � �บ�� � � � � � � � ทแ � � � � � � �� � � � � � � � � � � � �� � �บฝ � � �บ�� � � � � � � � ท�� � � � � � � � � �� � ก

๓๐

แบบฝกทกษะท ๓ โวหารงามงด

แบบฝกทกษะท ๔ ภาพพจนบทเพลง

แบบฝกทกษะทแบบฝกทกษะทแบบ โวหารงามงด

๑. จ ๒. ฉ ๓. ช ๔. ก ๕. ซ ๖. ข ๗. ญ ๘. ฌ ๙. ง ๑๐.ค

แบบฝกทกษะทแบบฝกทกษะทแบบ ภาพพจนบทเพลง

๑. บคคลวต ๖. สทพจน

๒. อปลกษณ ๗. นามนย

๓. อตพจน ๘. บคคลวต

๔. สญลกษณ ๙. สทพจน

๕. อปมา ๑๐.อตพจน

แบบทดสอบหลงเรยน

๑. ก ๒. ค ๓. ก ๔. ข ๕. ง ๖. ข ๗. ค ๘. ง ๙. ง ๑๐.ก

แบบทดสอบหลงเรยนแบบทดสอบหลงเรยน