ผ ชวยศาสตราจาร ย ศกด สท ธ กลวงษ

ภ า ค ว ช า ส ข ศ า ส ต ร อ ต ส า ห ก ร ร ม แ ล ะ ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย

ค ณ ะ ส า ธ า ร ณ ส ข ศ า ส ต ร ม ห า ว ท ย า ลย บ ร พ า

ฉ. การยศาสตรในสานกงาน (Office Ergonomics)

ปญหาหลกของพนกงานทใชคอมพวเตอร

การยศาสตรในสานกงาน

การยศาสตรในสานกงาน (Ergonomics in office work)

ปญหาหลกของพนกงานทใชคอมพวเตอร คอ ทาทางทไมถกตอง ปวดกระดกสนหลง และ

ไมสบาย การลาสายตา ความเมอยลา เปนปญหาทพบมากกวาครงของปญหาสขภาพอนๆ ซง

ปญหาเกยวกบทาทางของคนทางานจะขนกบสภาวะของสถานททางาน ไดแก เฟอรนเจอร

อปกรณ และสงแวดลอม ซงทกอยางตองเหมาะสมกนระหวางคนกบงาน จะทาให

ผปฏบตงานมความปลอดภยสขภาพอนามยด และสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

ซงสามารถอธบายไดดงรป

แสดงสภาวะของสถานททางานตองเหมาะสมกนระหวางผปฏบตงานกบลกษณะงานเพอให การปฏบตงานมประสทธภาพ

แนวคดการทางานโดยใชระบบคอมพวเตอร

สวนแสดงผลของระบบคอมพวเตอร

สวนแสดงผลของระบบคอมพวเตอร หรอทเรยกวา Visual Display Terminal

(VDT) หมายถง อปกรณสวนหนงของระบบคอมพวเตอรทใชแสดงผล ซงขอมล

อาจอยในรปตวหนงสอ ตวเลข เสนกราฟ หรอภาพตางๆ แสดงใหเหนบนจอแสดง

ภาพ โดยผทปฏบตงานกบ VDT จะทางานประเภทตางๆ แตกตางกนไป เชน งาน

ปอนขอมล งานเรยกขอมล งานจดรปแบบขอความ หรองานออกแบบและควบคม

การผลต

สภาวจยแหงชาตของสหรฐอเมรกา ไดแบงการปฏบตงานกบ VDT ออกเปน 5 ประเภท

ดงน

งานปอนขอมล

งานเรยกหาขอมล

งานสอสารขอมล

งานจดรปแบบขอความ

งานออกแบบและควบคมการผลต

สวนแสดงผลของระบบคอมพวเตอร

ผปฏบตงานกบ VDT มลกษณะการทางานทเดนชดอย 3 ลกษณะดงน

ผปฏบตงานมการเคลอนไหวของอวยวะตางๆ อยางจากด

สายตาเพงจองทจอแสดงภาพอยตลอดเวลา

มอของผปฏบตงานวางทแปนพมพ อยตลอดเวลา

สวนแสดงผลของระบบคอมพวเตอร

ผลกระทบดานสขภาพอนามยทอาจเกดจากการปฏบตงานกบ VDT

ผลกระทบดานสขภาพของดวงตา

ผลกระทบดานนพบไดมากทสดในกลมผปฏบตงานกบ VDT ลกษณะหรออาการของผลกระทบ

ดานสขภาพดวงตา ไดแก ความเมอยลาของดวงตา การระคายเคองทดวงตา การมสายตาพรา

หรอมอาการปวดศรษะ เปนตน

สาหรบปจจยทอาจเปนสาเหตของปญหาดานน ไดแก

ก. สงแวดลอมดานแสงสวาง

การเกดภาวะทแสงสวางสองเขาตา

ระดบความเขมของแสงนอยหรอมากเกนไป

ข. คณสมบตและคณภาพของตวเครอง

ภาพหรอตวอกษรบนจอภาพไมมความคมชด

อปกรณปรบความสวางของภาพหรอตวอกษรชารด

ผลกระทบทมตอระบบกลามเนอและโครงสราง

การเกดความเมอยลาของรางกายซงไดแก อาการปวดหลง ปวดเมอยบรเวณคอ และไหล

หรอบรเวณแขน และขอมอ เปนปญหาทพบไดในกลมผปฏบตงานกบ VDT

ปจจยทเปนสาเหตของปญหาทางดานระบบกลามเนอและโครงสราง ไดแก

1. องคประกอบของสถานทปฏบตงาน ซงไดแก เกาอนง โตะตง VDT และแปนพมพท

ไดรบการออกแบบ

2. การทผปฏบตงานตองนงอยกบทตลอดระยะเวลาการทางาน มการเคลอนไหวของสวน

ตางๆ ของรางกายอยางจากด และมการใชมอ แขน ไหล เพอปฏบตงานในทาเดมซ า

แลวซ าอก ภาวะเหลานสงผลใหเกดความเคนทกลามเนอสวนคอ ไหล แขน และหลง

ความเมอยลาทเกดขน

ผลกระทบดานจตใจและอารมณ

การปฏบตงานกบ VDT นอกจากมผลกระทบตอสขภาพของรางกาย คอ ดวงตา คอ

ไหล แขน และหลงแลว ยงสงผลกระทบตอภาวะทางจตใจและอารมณของผปฏบตงาน

ในรปของความเครยดและความกงวล ซงสาเหตทกอใหเกดผลกระทบดานจตใจและ

อารมณ ดงน

1. ผปฏบตงานมความรสกหรอทศนคตทไมดตอการปฏบตงานกบคอมพวเตอร

ซงถาเกดภาวะเชนนทาใหผปฏบตงานเกดความรสกไมสนกกบงาน เกดความเบอหนาย

และเกดความเครยด

2. ตองปฏบตงานกบ VDT เปนกะทงในเวลากลางวนและกลางคน

3. งานทตองปฏบตมตอเนองตลอดเวลา

4. งานทตองปฏบตมลกษณะการใชทาเดมซ าแลวซ าอก

5. การปฏบตงานกบ VDT จะทาใหผปฏบตงานสอสารหรอสนทนากบเพอนรวมงาน

นอยลง โดยเฉพาะในสถานทปฏบตงานทเปนสดสวน

ผลกระทบดานจตใจและอารมณ

แนวทางในการจดสภาพงานในการปฏบตงานกบ VDT สามารถแบงออกเปน 4 สวนดวยกนดงน

1. แนวทางจดสภาพงานในสวนทเกยวกบตวผปฏบตงาน

» ผปฏบตงานทแพแสงสวาง ควรไดรบคาปรกษาจากแพทยกอนทจะเขาทางานกบ VDT

» ผปฏบตงานควรไดรบการตรวจสายตา กอนเขาทางานกบ VDT และผปฏบตงานทมอายมากกวา 40 ป ควรไดรบการตรวจสายตาซ าอยางนอยทกๆ 5 ป

» ผปฏบตงานหญงซงอยระหวางการตงครรภมความกงวลวา อาจมผลกระทบตอทารกในครรภ ซงความกงวลนตองรบการพจารณาทเหมาะสม โดยคานงถงความสบายใจของผปฏบตงานเปนหลก เชน เปลยนใหไปปฏบตงานอนชวคราว เปนตน

2. แนวทางการจดสภาพงานในสวนทเกยวกบเครอง VDT

» ทจอแสดงภาพตองไมใหมภาวะทเกดแสงรบหร วบวาบ หรอกระพรบ

» ตวอกษร ภาพหรอลายเสน ทแสดงบนจอภาพตองปรบใหมความคมชดอยเสมอแตถาอปกรณ

ปรบความคมชดเสยตองทาการแกไขทนท

» จอแสดงภาพตองสามารถปรบมมกมเงย หรอเอยงได เพอความคมชดของตวอกษร ภาพหรอ

ลายเสน หลกเลยงภาวะทแสงสองเขาตา และใหมความเหมาะสมกบระดบศรษะของ

ผปฏบตงาน

» ตาแหนงของจอแสดงภาพควรจะอยขางหนา และมมมไมเกน 35 องศา จากซายไปขวา เนองจาก

การทางานทศรษะตองหมนไปดานใดดานหนงเปนเวลานานจะเปนการเพมความเมอยลาและ

ความเจบปวดตอกลามเนอ

» ตาแหนงมมกมเงยในการปฏบตงานกบคอมพวเตอรนน ตองใหสายตามองแนวตรง

» ในแนวระนาบกบจอแสดงผล โดยทามมกมลง 20 – 60 องศา หรออยระดบสายตาและใบห ดงรป

ตาแหนงมมกมในการปฏบตงานกบคอมพวเตอร

3. แนวทางจดสภาพงานในสวนทเกยวกบสถานทปฏบตงาน

การทางานกบคอมพวเตอร สานกงานทวไปจะวางเอกสารสาหรบอานหรอเขยนไวบน

โตะทางานทระดบความสงเหนอขอศอกขนไป และยกขนมาใกลตามากขนเมอ

ตองการมองใหชดขนและมกวางเอกสารไวราบกบพนโตะดานขาง ทาใหทาทาง

ทางานไมเปนธรรมชาต เนองจากตองมการบดเอยวตว ศรษะ และตาตองมอง

กลบไปมาระหวางเอกสาร แปนพมพ และสอแสดงผลหรอจอแสดงภาพ ดงรป

การมองเหนขอความในเอกสารใหชดเจนขน และสายตาไมตองเพงมาก ควรยก

เอกสารขนใหเหมาะสมกบระดบสายตา รวมทงควรวางเอกสารทางดานหนาโดยอาจม

อปกรณรองรบทสามารถปรบระดบได และมเนอทวางอปกรณอนๆ ทจาเปนตองใช

ในการปฏบตงานไดอยางเพยงพอ และอยในระยะทมอเออมถง

การจดตาแหนงจดปฏบตงานกบ VDT นน ตองคานงถงภาวะทแสงสองหรอสะทอน

จอแสดงภาพเขาตาทเกดจากหลอดไฟหรอแสงทสองผานทางหนาตาง การจด

ตาแหนงจดปฏบตงานควรอยในลกษณะทขนานกบแถวของหลอดไฟทอยบนเพดาน

โดยทจดปฏบตงานอยระหวางแถวของหลอดไฟ ดงรปท 4 ในกรณทสถานท

ปฏบตงานมหนาตาง การเรยงจดปฏบตงานควรอยในลกษณะทขนานกบหนาตางดง

แสดงในรปท 5

แนวทางจดสภาพงานในสวนทเกยวกบสถานทปฏบตงาน

การจดวางตาแหนง VDT ทม

ความเหมาะสมกบแถวของหลอดไฟ

การจดวางตาแหนง VDT ทมความ

เหมาะสมกบหองทมหนาตางใหแสงเขา

ภายในสถานทปฏบตงานนอกจากจะตดต ง เครองปรบอากาศแลว ย ง

จาเปนตองหลกเลยงไมใหมแหลงกาเนดความรอนทไมจาเปน

สวนรองรบแปนพมพ ตองอยในระดบตากวาสวนรองรบจอแสดงภาพ และ

บรเวณเนอทใตสวนรองรบแปนพมพ และจอแสดงภาพตองไมมสงกดขวาง

การเคลอนไหวของขาทงสองของผปฏบตงาน

แนวทางจดสภาพงานในสวนทเกยวกบสถานทปฏบตงาน

สวนเกาอสาหรบผปฏบตงานกบ VDT ควรมลกษณะดงรป

4. แนวทางจดสภาพงานเกยวกบระยะเวลาในการทางาน

ชวงระยะเวลาในการทางานกบ

VDT ค ว ร แ บ ง อ อ ก เ ป น 4

ชวง คอ 2 ชวงเชา และ 2 ชวง

บาย แตละชวงจดใหมการหยด

พกประมาณ 10 – 15 นา ท

ย ก เ ว น พ ก เ ท ย ง ซ ง ค ว ร ม

ระยะเวลาประมาณ 45 นาท

เปนอยางนอย