รายงานประจ าปี 2559 - Nicaonline.com Report 2016.pdf · 2019-03-19 · สถาบันวิจยัการเพาะเลี้ยงสัตวน์้าชายฝั่ง

รายงานประจ าป 2559

สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

ส านกวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

กรมประมง

ค าน า

รายงานประจ าป 2559 ไดสรปการด าเนนงานของสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ซงมภารกจในแผนงบประมาณปรบโครงการสรางเศรษฐกจภาคเกษตร และสรางสมดลของ การใชประโยชนและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพ ประกอบดวยกจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ กจกรรมเพมผลผลตสตวน า กจกรรมฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา กจกรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง นอกจากน ยงด าเนนงานโครงการงบเงนทนหมนเวยนเพอการผลตพนธสตวน าชายฝง เพอการจ าหนายภายใตการสนบสนนจากเงนนอกงบประมาณ

รายงานฉบบนประกอบดวยรายงานผลการปฏบตงานวจยและโครงการตางๆ โดยผล การด าเนนงานทงหมดไดบรรลวตถประสงคตามตวชวด และส าเรจตามภารกจทไดรบมอบหมาย ซงเปนผลจากความรวมมอรวมใจในการปฏบตหนาทดวยความขยนและเสยสละจากขาราชการ และเจาหนาทของสถาบนฯ ทกทาน รวมทงไดรบการสนบสนนและค าแนะน าทเปนประโยชน ตอการด าเนนงานเปนอยางดจากผบงคบบญชาของกรมประมงในทกล าดบชน ขอขอบพระคณทกทานมา ณ โอกาสน

นายยงยทธ ปรดาลมพะบตร

ผอ านวยการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

สารบญ หนา

1. ขอมลทวไป 1

ประวตสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง 1

ท าเนยบผบรหาร 3

วสยทศนและพนธกจของกรมประมง 6 หนาทและการจดการองคกร 7

งบประมาณ 9

อตราก าลง 12

2. ผลการด าเนนงาน 17

การบรหารงานองคกร 18 กจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ 23

กจกรรมเพมผลผลตสตวน า 63

โครงการฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา 66 กจกรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง 101

โครงการภายใตงบเงนทนหมนเวยนเพอการผลตสตวน า 103

3. การใหบรการ 105

หองสมด 105

การรบนกศกษาฝกงาน 106 การดงานจากบคคลภายนอก 107

บรการทางอนเตอรเนต 108 งานบรการออกหนงสอรบรอง 112

สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ขนาด 50 ไร

สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ขนาด 50 ไร

แผนทแสดงเสนทางมาสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

แผนททางดาวเทยมแสดงทตงสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง รายงานประจ าป 2559

1

1. ขอมลทวไป ประวตสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง เดมชอ “สถานประมงทะเลสงขลา” เปนหนวยงานหนงภายใตสงกดกองส ารวจและคนควา กรมประมง ซงด าเนนการกอตงขนเมอ พ.ศ. 2506 โดยใชพนทของ ราชพสด ณ ถนนวเชยรชม ต าบลบอยาง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา มพนทประมาณ 5 ไร 2 งาน ซงสถานทดงกลาวปจจบนเปนทตงของส านกงานประมงจงหวดสงขลา ศนยวจยและพฒนาประมงทะเล อาวไทยตอนลาง ศนยวจยและตรวจสอบคณภาพสตวน าและผลตภณฑสตวน าสงขลา และสถานวทยประมงชายฝงจงหวดสงขลา สถานประมงทะเลสงขลาในสมยนน มหนาทรบผดชอบในดานคนควาและวจยทางชววทยาประมงในทะเลสาบสงขลาและแหลงน าใกลเคยง รวมทงส ารวจและคนควาเพอพฒนาและสงเสรมอาชพการประมงและการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ประกอบดวยหนวยงานยอย 3 แหง คอ 1. หนวยทดลองเพาะเลยงปลาน ากรอย ตงอยทบานบอเกง ต าบลหวเขา อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา ปจจบนเปนทตงของศนยปองกนและปราบปรามประมงทะเลภาคใตตอนลางจงหวดสงขลา 2. หนวยปฏบตการทดลองและสาธตการเพาะเลยงสตวน ากรอย ตงอยทบานทาสะอาน ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา ปจจบนเปนทตงของสถาบนวจยสขภาพสตวน าชายฝง 3. หนวยเพาะพนธสตวน า ต งอยทบานเกาเสง ต าบลเขารปชาง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา ซงเปนทตงของสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝงในปจจบน


2

เมอ พ.ศ.2520 สถานประมงทะเลสงขลาไดยายไปสงกดกองประมงน ากรอย และเปลยนชอเปนสถานประมงจงหวดสงขลา มหนาทหลกในการคนควาและวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ซงตอมาในป พ.ศ. 2530 ไดเพมหนวยงานยอยอก 1 แหง คอ หนวยทดลองเลยงพอแมปลาในกระชง ทเกาะหน อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา จนกระทงป พ.ศ. 2522 กรมประมงไดตระหนกถงความส าคญของการเพาะเลยงสตวน าชายฝง จงไดจดตงโครงการพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝงของประเทศขน โดยเสนอโครงการจดตงศนยพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ผานกรมวเทศสหการ เพอขอความชวยเหลอทางดานเทคนคการวจยและงบประมาณจากรฐบาลญป น โดยรฐบาลญป นรบใหความชวยเหลอ ใชพนทในหนวยเพาะพนธสตวน าของสถานประมงจงหวดสงขลา ณ บานเลขท 1/19 ถนนเกาแสน ซอย 1 ต าบลเขารปชาง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา ในเนอทประมาณ 50 ไรเศษ กอสรางเปนอาคารศนยพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ดวยเงน ใหเปลา 80 ลานบาท ซงประกอบดวยอาคารส านกงาน หอพก และโรงเพาะพนธสตวน า เรมกอสราง เมอวนท 14 พฤษภาคม 2523 แลวเสรจวนท 15 กมภาพนธ 2524 และไดรบพระมหากรณาธคณจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ทรงเสดจมาท าพธเปด เมอวนท 10 กนยายน พ.ศ. 2524 อยางเปนทางการ ภายใตชอวา “สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝงแหงชาต” (National Institute of Coastal Aquaculture: NICA) เปนหนวยงานเทยบเทาระดบกองของกรมประมง

ในปงบประมาณ 2546 มการปรบเปลยนโครงสรางของหนวยงานภายในกรมประมงตามนโยบายการปฏรปราชการ ท าใหสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ถกจดรวมเปนหนวยงานในสงกดกองวจยและพฒนาประมงชายฝง กรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ ภายใตชอ สถาบนวจยการเพาะเลยง สตวน าชายฝง (Coastal Aquaculture Research Institute)

ท าเนยบผบรหาร


3

ท าเนยบผบรหาร

นบตงแตกอตงสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง มาตงแตป 2524 นบจนถงปจจบน สถาบนฯ มผด ารงต าแหนงผอ านวยการ จ านวน 18 ทาน ประกอบดวย

ท ชอ – สกล ปทด ารง ต าแหนง

ต าแหนง ปจจบน/กอนเกษยณ

1

นายไพโรจน พรหมานนท

2525 - 2526 ผเชยวชาญดานการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

2

นายวเศษ ชมเดช

2526 - 2529 ผอ านวยการกองเพาะเลยงสตวน าชายฝง

3

นายโกศล มทราสนทธ

2529 - 2530 ผอ านวยการกองการเจาหนาท

4

นายสมศกด สงหลกะ

2530 - 2532 อธบดกรมวชาการเกษตร

5

นายชนนทร ศรทองสข

2532 - 2532 ผตรวจราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ

6

นายค ารณ โพธพทกษ

2532 - 2533

ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนาพนธกรรมสตวน า


4



7

ดร.อปถมภ ภวภตานนท ณ มหาสารคาม

2533 - 2536 รองอธบดกรมประมง

8

นายนเวศน เรองพานช

2536 - 2537 เลขาธการ SEAFDEC

9

ดร.สทธ บณยรตผลน

2537 - 2540 อธบดกรมประมง

10

นายทรงชย สหวชรนทร

2540 - 2542 ผอ านวยการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

11

นายสมชาต สขวงศ

2542 - 2543 ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนาพนธกรรมสตวน า

12

นายสกล สพงษพนธ

2543 - 2546 ผเชยวชาญดานการประมงทะเล

13

นายคณต ไชยาค า

2546 - 2547

ผอ านวยการศนยศกษาการพฒนาอาวคงกระเบน

อนเนองมาจากพระราชด าร


5



14

นายฐานนดร ทตตานนท

2547 - 2548 ผตรวจราชการกรมประมง

15

นายสพล ตนสวรรณ

2549 - 2551 ผอ านวยการกองวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน า

ชายฝง

16

นายนพดล ภวพานช

2551 ผอ านวยการส านกวจยและพฒนาประมงน าจด

17

นายคมน ศลปาจารย

2551 - 2554 ผอ านวยการส านกวจยและพฒนาประมงชายฝง

18

นายยงยทธ ปรดาลมพะบตร

2554 - ปจจบน ผอ านวยการสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง


6

วสยทศน และพนธกจของกรมประมง

วสยทศน : พฒนางานวจยดานเพาะเลยงสตวน าชายฝง เพอเพมผลผลตทมคณภาพตามมาตรฐานสากล อยางย งยน คานยม : “มงมนพฒนางานวจย ท างานเปนทมถายทอดประสบการณจากรนสรน” พนธกจ 1. ศกษาวจยและพฒนาดานการเพาะเลยงสตวน าชายฝง รวมทงถายทอดเทคโนโลยจากงานวจยเพอใหเกด นวตกรรมเชงสรางสรรคและเพมมลคา 2. ศกษาวจยและพฒนาใหมการเพมผลผลตจากการเลยงสตวน าชายฝงอยางมประสทธภาพย งยนและเปนมตรตอสงแวดลอม 3. ศกษาวจยและพฒนากระบวนการผลตสตวน าชายฝงใหไดคณภาพและมาตรฐานระดบชาตและสากล 4. สงเสรมและพฒนาศกยภาพบคลากรใหมความร ความเชยวชาญในภารกจทรบผดชอบ


7

หนาทและการจดการองคกร

ความรบผดชอบของสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝงมหนาทและขอบเขตของการศกษา คนควา วจย เทคโนโลยการเพาะพนธและการเลยงสตวน าชายฝง รวมทงศกษาวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ทงในดานการศกษาคนควา ตดตาม ตรวจสอบ เฝาระวงแหลงท าการประมงชายฝง และก าหนดมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน าชายฝง ทงนเพอใหการด าเนนงานตามภารกจตามหนาท ความรบผดชอบ สถาบนฯ มการจดองคกร ตามหนาทความรบผดชอบ ออกเปน 1 งาน 3 กลมงานวจย ดงน

แผนผงการจดองคกร

ผอ านวยการ สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

งานธรการ

กลมงานวจย การเพาะพนธสตวน าชายฝง

กลมงานวจยระบบและ การจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

กลมงานวจย การเลยงสตวน าชายฝง


8

งานธรการ มหนาท รบผดชอบเกยวกบการดแลและประสานงานในระหวางกลมงานตางๆ เพอให

การด าเนนงานภายใตสถาบนฯ เปนไปตามแผนงานและภารกจทไดรบมอบหมายจากกรมประมง ผานส านกวจยและพฒนาประมงชายฝง ทงนจะประกอบไปดวย งานธรการ การเงน บญช พสด งบประมาณ และการตดตอกบหนวยงานของกรมประมง และสวนราชการภายนอก

กลมงานวจยการเพาะพนธสตวน าชายฝง มหนาทรบผดชอบดานการวจยการเพาะพนธ และการอนบาลสตวน าชายฝง ไดแก สตวน าชายฝงท

มกระดกสนหลง และไมมกระดกสนหลง ตลอดจนสาหรายและพรรณไมน า ทมคณคาทางเศรษฐกจและส าคญตอระบบนเวศ โดยศกษาและวจยชววทยาการสบพนธ การปรบปรง เทคนคการจดการพอแมพนธ ใหมคณภาพด การเพาะขยายพนธโดยวธธรรมชาตและใชฮอรโมนในรปแบบตาง ๆ เทคนคการอนบาล ทเหมาะสมกบสตวน าแตละชนด เนนการใชเทคโนโลยชวภาพและเทคโนโลยช นสง เพอน าไปส การเพาะเลยงในเชงพาณชยและถายทอดความรใหเกษตรกรและผสนใจ

กลมงานวจยการเลยงสตวน าชายฝง มหนาทรบผดชอบดานวจยเทคนคการเลยงสตวน าชายฝงชนดตางๆ ทงทมกระดกสนหลงและไมม

กระดกสนหลง รวมทงสาหรายและพรรณไมน า ทมความส าคญทางเศรษฐกจและส าคญตอระบบนเวศ เพอใหไดผลผลตสงและลดตนทน วจยเทคนคการเลยงในบอดน กระชง และในทะเล ตงแตระยะวยรนจนถงขนาดตลาด วจยการเลยงแบบผสมผสาน และการศกษาวศวกรรมการเลยงโดยใชเทคโนโลยชนสง เพอใหมสตวน าเพยงพอตอการบรโภคภายในประเทศและสงออก

กลมงานวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง มหนาทรบผดชอบดานวจยระบบและการจดการการเพาะเลยงสตวน าชายฝงในแหลงน าธรรมชาต

ในบอเลยงในระบบหมนเวยน ฯลฯ ประเมนศกยภาพของแหลงเพาะเลยงสตวน าเพอจ าแนกพนทส าหรบการเพาะเลยงสตวน าแตละชนด เฝาระวงตดตามตรวจสอบแหลงเพาะเลยงสตวน าชายฝง ประดษฐคดคนนวตกรรม ออกแบบบอ กระชงเพอเพมประสทธภาพในการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ออกแบบระบบบ าบดน าและก าจดของเสยจากการเพาะเลยงสตวน าเพอลดผลกระทบตอสงแวดลอม ก าหนดมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน าชายฝง


9

งบประมาณ ในปงบประมาณ 2559 สถาบนฯ ไดรบมอบหมายใหด าเนนภารกจ จ านวน 6 แผนงานโครงการ ภายใต จ านวน 9 กจกรรมหลก และจากเงนนอกงบประมาณ โดยไดรบการจดสรรงบประมาณตามแผนงานโครงการ/งบกลาง และเงนนอกงบประมาณ ทงสน 27,650,595.00 บาท แยกตามแหลงงบประมาณและหมวดรายจาย ดงน 1. เงนงบประมาณ งบบคลากร 6,813,065.00 บาท งบลงทน 1,968,630.00 บาท งบด าเนนการ 16,604,600.00 บาท งบรายจายอน 60,000.00 บาท รวม (1) 25,446,295.00 บาท

2. เงนนอกงบประมาณ งบบคลากร 1,290,900.00 บาท งบด าเนนการ 571,000.00 บาท งบลงทน 342,400.00 บาท รวม (2) 2,204,300.00 บาท รวมทงสน (1+2) 27,650,595.00 บาท

3. งบกลาง * งบกลาง 222,415.00 บาท * หมายถง เงนสวสดการตาง ๆ คารกษาพยาบาล, เงนชวยการศกษาบตร ส าหรบขาราชการ, ขาราชการบ านาญและลกจางประจ า เบกจายจากงบกลาง โดยไมตองโอนเงนจดสรร


10

งบประมาณประจ าป 2559 แยกตามแผนงาน/ผลผลต/โครงการ/กจกรรม

1. เงนงบประมาณทไดรบจดสรร

กจกรรม/โครงการ งบประมาณ

(บาท)

แผนงาน : สงเสรมสนคาดานการเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร ผลผลต : สนคาประมงมคณภาพไดมาตรฐาน กจกรรมหลก : ตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง 8,356,425.00 กจกรรมหลก : แกไขปญหาการเกดโรคระบาดในกง 291,500.00 กจกรรมหลก : เฝาระวง ปองกน ควบคมโรคสตวน า 187,900.00 แผนงาน : รกษาความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและแกปญหาทดนท ากน

ผลผลต : การจดการใหเกดผลผลตสตวน าในแหลงน าธรรมชาต กจกรรมหลก : ผลตพนธสตวน า 5,652,750.00 กจกรรมหลก : ฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา 7,697,250.00

แผนงาน : สงเสรมการวจยและพฒนา ผลผลต : วจยและพฒนาการประมง กจกรรมหลก : วจยและพฒนาการประมง 1,010,370.00 แผนงาน : จดการปญหาแรงงานตางดาวและการคามนษย

โครงการ : สงเสรมความรตามแนวทางปฏบตการใชแรงงานทดและตอตานการคามนษย กจกรรมหลก : สงเสรมความรตามแนวทางปฏบตการใชแรงงานทดและตอตานการคามนษย 60,000.00 แผนงาน : สงเสรมประสทธภาพการผลต การสรางมลคาภาคการเกษตรและการเสรมสราง ความเขมแขงใหแกเกษตรกรอยางเปนระบบ

ผลผลต : เกษตรกรไดรบการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ กจกรรมหลก : ถายทอดความรและเทคโนโลยการประมง 450,000.00

แผนงาน : สรางอาชพและรายไดทมนคงและยงยนแกเกษตรกรและผมรายไดนอย โครงการ : บรหารจดการเขตเกษตรเศรษฐกจส าหรบสนคาเกษตรทส าคญ กจกรรมหลก : เพมประสทธภาพการผลตใหกบเกษตรกรทเพาะปลกในพนทเหมาะสม 1,740,100.00

รวมเงนงบประมาณ 25,446,295.000


11

2. เงนนอกงบประมาณ

กจกรรม/โครงการ งบประมาณ

(บาท) โครงการภายใตงบเงนทนหมนเวยนเพอการผลตพนธสตวน า 2,204,300.00

รวม 2,204,300.00


12

อตราก าลง

แผนการด าเนนงานตามงบประมาณรายจายประจ าป 2559 สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง มขาราชการปฏบตงาน จ านวน 17 อตรา ประกอบดวย ผอ านวยการ 1 อตรา นกวชาการประมง 13 อตรา เจาพนกงานประมง 2 อตรา เจาพนกงานธรการ 1 อตรา เจาพนกงานการเงนและบญช 1 อตรา ลกจางประจ า 11 อตรา พนกงานราชการ และลกจางชวคราว จ านวน 46 อตรา ดงน 1. ขาราชการ

1.1 กลมงานบรหาร ล าดบท ชอ – สกล คณวฒ ต าแหนง/หมายเหต

1 นายยงยทธ ปรดาลมพะบตร M.Sc. (Coastal Management)

นกวชาการประมงช านาญการพเศษ e-mail: [email protected]

2 นางสจตรา ทองรกจนทร บธ.บ (การจดการ) เจาพนกงานธรการช านาญงาน e-mail: [email protected]

3 นางสมบรณ สวางพงศ ศศ.บ. (การจดการ) เจาพนกงานการเงนและบญชปฏบตงาน e-mail: [email protected]

1.2 กลมงานวจยการเพาะพนธสตวน าชายฝง

ล าดบท ชอ – สกล คณวฒ ต าแหนง/หมายเหต

4 นายมาวทย อศวอารย Ph.D. (Marine Science) นกวชาการประมงช านาญการพเศษ e-mail: [email protected]

5 นางลกขณา ละอองศรวงศ วท.ม. (วารชศาสตร) นกวชาการประมงช านาญการพเศษ e-mail: [email protected]

6 นายอตรา ไชยมงคล Ph.D. (Fisheries and Allied Aquaculture)

นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected] 7 นายจระยทธ รนศรกล วท.ม. (วารชศาสตร) นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected]

8 นางสราวรรณ บญชย คศบ. คหกรรมศาสตรบณฑต

เจาพนกงานประมงปฏบตงาน e-mail: [email protected]


13

1.3 กลมงานวจยการเลยงสตวน าชายฝง ล าดบท ชอ – สกล คณวฒ ต าแหนง/หมายเหต

9 นางอรญญา อศวอารย วท.บ. (ประมง) นกวชาการประมงช านาญการพเศษ e-mail: [email protected] e-mail: [email protected]

10 นางสาววลรตน มสกะสงข วท.ม. (วทยาศาสตรทางทะเล)

นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected]

11 นางกฤษณา องอาจ วท.บ. (ประมง) นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected]

12 นางสาวเพญศร เมองเยาว วท.ม. (วารชศาสตร) นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected]

13 นางสาวกมลศร รกกมล เทยบเทาปรญญาตร (ปทส.)

เจาพนกงานประมงปฏบตงาน [email protected]

1.4 กลมงานวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ล าดบท ชอ – สกล คณวฒ ต าแหนง/หมายเหต

14 นายภรณย ถมพลกรง วท.บ. (ประมง) นกวชาการประมงช านาญการ [email protected]

15 นางสาวนภสนธ รตนสมบรณ วท.บ. (ประมง) นกวชาการประมงช านาญการ e-mail: [email protected]

16 นายไวทศน หนกล า วท.บ. (เทคโนโลยการประมง)

นกวชาการประมงปฏบตการ e-mail: [email protected]

17 นางอจฉรย วฒสทธเมธาว วท.บ. (ประมง) นกวชาการประมงปฏบตการ e-mail: [email protected]


14

2. ลกจางประจ า

ล าดบท ชอ – สกล คณวฒ ต าแหนง/หมายเหต

1 นายสรยน ซนสวรรณ ปวช. (ชางยนต) ชางเครองเรอ ช 3

2 นายสวฒน วฒนพฤกษ มธยมศกษาปท 3 นายทายเรอกลชายทะเล ส 3

3 นายจตบญ เจรญสข ประถมศกษาปท 6 นายทายเรอ ส 2

4 นายถวล ปนทองพนธ มธยมศกษาปท 6 ชางปน ช 2

5 นายเธยรชย ศรนม ปวส. (ไฟฟา) พนกงานพสด ส 2

6 นายประสทธ ชสวสด ประถมศกษาปท 4 พนกงานรกษาความปลอดภย บ 1

7 นายอาทตย บญศร ปวช. (บญช) พนกงานขบรถยนต (เงนทนหมนเวยน)

8 นางวรรณา จระพนธ ปวช. (เลขานการ) พนกงานการเงนและบญช (เงนทน)หมนเวยน) 9 นายสมชย สรบรรณ ปวท. (เทคนคการบญช) พนกงานทวไป (ชวยราชการ)

10 นายสมพงษ แกวประไพ มธยมศกษาตอนตน (มศ.3)

พนกงานรกษาความปลอดภย (ชวยราชการ)

11 นายธงชย สนทวงศ มธยมศกษาตอนตน (มศ.3)

พนกงานสถานท บ 2

3. พนกงานราชการ ในงบประมาณรายจายประจ าป 2559 สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ไดรบจดสรรเงนงบประมาณ เพอจางพนกงานราชการ จ านวน 39 อตรา และลกจางชวคราว (งบเงนทนหมนเวยน) จ านวน 7 อตรา แยกตามแผนงาน/โครงการตางๆ ดงน

งบวจยและพฒนาการประมง จ านวน 10 อตรา งบเพมผลผลตสตวน า จ านวน 11 อตรา งบตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง จ านวน 18 อตรา งบเงนทนหมนเวยน จ านวน 7 อตรา


15

พนกงานราชการ ล าดบท ชอ – สกล ต าแหนง/หมายเหต คณวฒ

1 นางสาวขวญเรอน สวรรณรตน นกวทยาศาสตร ปรญญาตร

2 นายอนเชษฐ อรชร นกวชาการประมง ปรญญาตร

3 นายอ ารน บงกสน นกวชาการประมง ปรญญาตร(ปทส.)

4 นายนรนทร ใหมวด นกวชาการประมง ปรญญาตร

5 นายเฉลมพล แกวหมน นกวชาการประมง ปรญญาตร

6 นางฉววรรณ หนนน นกวชาการประมง ปรญญาตร

7 นายโกวทย พฒทว เจาพนกงานประมง ปรญญาตร

8 นางชโลม เขาะหมาน เจาหนาทประมง ปรญญาตร

9 นายตลฮาบ หวงสข เจาหนาทประมง ปรญญาตร

10 นายพลสนธ ววฒน เจาหนาทประมง ปวส.

11 นายจ านง ถราวฒ เจาหนาทประมง ปรญญาตร

12 นางเครอวลย ออนทอง เจาหนาทประมง ปวส.

13 นางนาตยา หวนเจะ เจาหนาทประมง ปวส.

14 นายบญยา คงคาลหมน เจาหนาทประมง ปวส.

15 นางพชชา เพมสข พนกงานผชวยประมง มธยมศกษาตอนตน

16 นางกมลวรรณ ชสวรรณ พนกงานผชวยประมง ปวส.

17 นางสาวรจรา ฐาการ พนกงานผชวยประมง ปรญญาตร

18 นายวจารณ หนนอย พนกงานผชวยประมง ปรญญาตร

19 นายประยต มวงจนทร พนกงานผชวยประมง ปวส.

20 นางรจนา พรหมสวรรณ พนกงานผชวยประมง ปรญญาตร

21 นางสาววลยา แซเอยว พนกงานผชวยประมง ปรญญาตร

22 นายสรพล สวรรณศร พนกงานผชวยประมง ประถมศกษา

23 นายวระวทย ทองรกษา พนกงานผชวยประมง มธยมศกษาตอนตน

24 นายอรณ รตนมณ พนกงานผชวยประมง ปวส.

25 นางดษด ชมจนทร พนกงานผชวยประมง ปวท. 26 นายธรวทย สวรรณทว พนกงานผชวยประมง ปวส.


16

27 นายบญสง ชโชต พนกงานผชวยประมง ปวส.

28 นางมยร พฒโนทย พนกงานผชวยประมง มธยมศกษาตอนตน

29 นางสาวมณ บตรจนทร พนกงานผชวยประมง มธยมศกษาตอนตน

30 นางสาวนนรกา คงเรอง พนกงานผชวยประมง ปรญญาตร

31 นายจกรพงษ สนหมด พนกงานผชวยประมง ปวช

32 นายอนนต มตรชวยรอด พนกงานหองทดลอง ปวส.

33 นายศภชย ประยรชวย พนกงานผชวยประมง ปวช.

34 นายวรทธ จระพนธ ชางไฟฟา ปวส.

35 นายอรรถศาสน วาจ เจาหนาทบนทกขอมล ปวส.

36 นางจ าเนยร ธรรมโชต เจาหนาทธรการ ปวช.

37 นางนพวรรณ ศรนม เจาหนาทธรการ ปรญญาตร

38 นางเจยมจตร หนฤทธ เจาหนาทธรการ ปวส.

39 นางสภาวด มะยะกล เจาหนาทธรการ ปรญญาตร 4. ลกจางชวคราว ล าดบท ชอ – สกล ต าแหนง/หมายเหต คณวฒ

1 นางนภา บรสทธ คนงานประมง ปวส.

2 นายสรยนต หมาดเสม คนงานประมง ปรญญาตร

3 นางบปผา ทองรกษา คนงานประมง มธยมศกษาตอนตน

4 นางสพฒน ไวยภกด คนงานประมง ปวส.

5 นายจตรงค แกวมณ คนงานประมง ม.ศ.3

6 นายสมรก ชทอง คนงานประมง ปรญญาตร

7 นายซเปยน แลกามา คนงานประมง ปรญญาตร


17

2. ผลการด าเนนการ

ผลการด าเนนงานในรอบปงบประมาณ 2559 ภายใตการสนบสนนงบประมาณจากงบปกต และการด าเนนงานภายใตการสนบสนนจากเงนนอกงบประมาณ โดยมรายละเอยดตามหวขอ ดงตอไปน

2.1 การด าเนนงานภายใตการสนบสนนจากงบประมาณปกต ประกอบดวย 2.1.1 การบรหารงานองคกร 2.1.2 กจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ 2.1.3 กจกรรมเพมผลผลตสตวน า 2.1.4 โครงการฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา

- โครงการท 1 การพฒนาฟารมทะเลโดยชมชน - โครงการท 2 การเพาะขยายพนธสตวน าทเสยงตอการสญพนธ - โครงการท 3 การพฒนาระบบฐานขอมลและสารสนเทศการประมงและการเพาะเลยง สตวน า - โครงการท 4 การเสรมสรางจตส านกในการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรสตวน า

อยางย งยน 2.1.5 กจกรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง

2.2 การด าเนนงานภายใตการสนบสนนจากเงนนอกงบประมาณ ประกอบดวย 2.2.1 โครงการภายใตงบเงนทนหมนเวยนเพอการผลตสตวน าฯ


18

การบรหารงานองคกร

ลกษณะงาน เปนงานธรการ เพอสนบสนนการด าเนนงานของสถาบนฯ ใหเปนไปตามนโยบาย และอ านาจหนาททก าหนดไว โดยผานรปแบบของงานธรการ การเงน บญช พสด งบประมาณ และตดตอกบหนวยงานของกรมประมง และสวนราชการภายนอก

งบประมาณ 27,650,595.00 บาท ( งบประมาณท งหมดทสถาบนฯ ได รบการจดสรร

ทงงบประมาณปกต และเงนนอกงบประมาณ) ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 โดยแยกตามประเภทของงาน ดงน

1. งานการเงนและบญช

กจกรรม หนวยวด ผลการด าเนนงาน

1. การเบกจายเงนตามโครงการตางๆ 1.1 เงนงบประมาณ

- งบบคลากร บาท 6,804,774.27 - งบด าเนนงาน บาท 16,595,964.56 - งบลงทน - งบรายจายอน

รวมเงน คาตอบแทนใชสอยและวสด

รวมเงนทงสน

บาท บาท บาท

บาท

1,955,570.00 21,819.00

25,378,127.83

25,378,127.83

1.2 เงนนอกงบประมาณ (เงนทนหมนเวยน) - งบบคลากร - งบด าเนนการ - งบลงทน (ครภณฑ)

รวมเงน รวมรายจายตามแผนงาน/โครงการ

บาท บาท บาท บาท บาท

1,288,800.00

570,607.88 342,400.00

2,201,807.88 27,579,935.71


19

1.3 งบกลาง (เบกตรงจากกรมบญชกลาง)

บาท

222,415.00

- รายไดจากการจ าหนายพนธสตวน า บาท 1,284,985.00 2. จดท าเอกสารเบกจายเงน (ใน/นอก งบประมาณ) ขบ./ป 1,457 3. จายเงนเดอนพนกงานราชการและลกจางเงนทนฯ ครง/ป 24 4. จายเงนคาตอบแทน ใชสอย และวสด ครง/ป 155 5. จายเงนคาเลาเรยน และคารกษาพยาบาล ครง/ป 14 6. รวบรวมใบส าคญเพอเบกจายเงน ฉบบ 1,908 7. ตรวจสอบเอกสารใบส าคญตางๆ (คาตอบแทน ใชสอย

วสดงบกลาง และคาครภณฑทดนและสงกอสราง) ฉบบ 1,921

8. จดท าบญชงบประมาณรายจายตามแผนงาน/โครงการตางๆ (รายจายรวมทงหมด เงนใน/นอกงบประมาณและงบกลาง)

บาท 27,802,350.71

9. น าสงเงนรายไดแผนดน (ในสวนของเงนงบประมาณ) ครง/ป 28 10. จดท ารายงานการเงนประจ าเดอน(ใน/นอก งบประมาณ) ฉบบ/ป 127 11. กนเงนเหลอมปตามแผนงานและโครงการตางๆ ฉบบ/ป - 12. จดท าค าของบประมาณ (ในปถดไป) ฉบบ/ป 2 2. งานการเบกจายงบประมาณ ในปงบประมาณ 2559 สถาบนฯไดรบการจดสรรงบประมาณส าหรบด าเนนงานตามแผนงาน/ผลผลต/โครงการ/กจกรรม ทไดรบมอบหมาย จ านวนเงนทงสน 27,650,595.00 บาท ซงเปนเงนงบประมาณปกต และเงนนอกงบประมาณไมรวมถงเงนงบกลางทเบกจายตรงจากกรมบญชกลาง โดยสถาบนฯ ไดใชจาย เงนส าหรบการด า เ นนงานตามแผนงานโครงการตางๆ ประจ า ป 2559 จ านวน 27,579,935.71 คดเปนการใชจาย 99.74 % ของเงนงบประมาณทไดรบ โดยมงบประมาณคงเหลอ 70,659.29 บาท คดเปน 0.26 % หมายเหต เงนงบประมาณ คงเหลอ 68,167.17 บาท เงนนอกงบประมาณ คงเหลอ 2,492.12 บาท


20

3. งานสารบรรณ

งานทปฏบต หนวยวด ผลการด าเนนงาน

1. จดทะเบยนรบเอกสาร ฉบบ 5,058

2. จดทะเบยนหนงสอออก ฉบบ 1,066

3. ค าสงสถาบนฯ ฉบบ 143

4. ถายเอกสาร แผน/ครง 53,880

4. งานพสด

4.1 งานจดการดานพสด

งานทปฏบต หนวยวด จ านวน

1. การจดซอจดจางตามระเบยบส านกนายกรฐมนตร

- จดซอ จดจาง โดยวธสอบราคา ครง 6

- จดซอ จดจาง โดยวธตกลงราคา ครง 655

- จดซอ จดจาง โดยวธตกลงราคา (ระบบ e-GP) ครง 325

- จดซอโดยวธจดท าเอง ครง 2

- ออกใบสงซอ/จาง ฉบบ 857

- จดท าสญญาซอขาย ฉบบ 6

- จดท าสญญาจาง ฉบบ -

- จดท าหนงสอตกลงจางและตกลงซอขาย ครง 50

- ปฏบตงาน GFMIS ระบบ Web Online “ระบบจดซอจดจาง” ฉบบ 319

2. ลงทะเบยนรบใบส าคญ ฉบบ 1,045

3. จดท าทะเบยนคมการรบ – จายวสดประเภทตางๆ รายการ 2,193

4. จดท าประวตซอมบ ารงรกษายานพาหนะ, ซอมแซมตาง รายการ 980

5. จดท าประวตจางเหมาบรการ ชด 50

6. ลงทะเบยนรบใบขออนมตซอ/จาง และใบเบก ฉบบ 1,720

7. ลงทะเบยนรบใบขออนมต-ใบสงซอน ามนเชอเพลง ฉบบ 364

8. จ าหนายครภณฑทช ารด และครภณฑต ากวาเกณฑประจ าป 2558 รายการ 195

9. จดและตอทะเบยนรถยนต ครง 12


21

4.2 งานจดการดานครภณฑ

ประเภท / รายการ จ านวน ราคา (บาท)

ตอหนวย รวม

ครภณฑส านกงาน 1. เครองปรบอากาศแบบแยกสวนชนดแขวน

(มระบบฟอกอากาศ) ขนาด 26,110.67 บทย 2. เครองถายเอกสารขาวด า ระบบดจตอล 3. เครองโทรสารขาวด า

ครภณฑการเกษตร 1. เครองปมลม แบบคอมา ขนาด 3 นว มอเตอร 7.5

แรงมา 2. เครองฉดน าแรงดนสง ขนาด 3 แรงมา 3. เครองฉดลางและก าจดตะกอน 4. เครองปมน า แบบจม ขนาด 3 แรงมา 5. เครองสบน าทะเลสแตนเลส แบบหอยโขง ขนาด

ทอดด 6 นว 6. เครองสบน าไดโวสแตนเลส ขนาด 2 นว

1 เครอง

1 เครอง 1 เครอง

5 ชด

1 ตว

1 เครอง 5 เครอง

1 ชด

2 เครอง

28,000

82,390 18,000

60,226

16,200

139,100 35,000

342,400

5,800

28,000

82,390 18,000

301,130

16,200

139,100 175,000 342,400

11,600

ครภณฑวทยาศาสตรหรอการแพทย 1. เครองชงทศนยม 2 ต าแหนง 2. เครองวดปรมาณสารพนธกรรมพรอมอปกรณ

ประกอบดวย - อางน าควบคมอณหภม - เครองดดจายสารละลาย Manual Pipette 20-200 ul - เครองดดจายสารละลายอเลคทรอนกAuto Pipette 0.5-10 ul - คอมพวเตอรแบบพกพา (โนตบค) - เครองพมพผล

1 ตว 1 เครอง

57,500 450,000

57,500 450,000


22

3. เครองวดคณภาพน าแบบหลายตวแปรพรอมอปกรณ ประกอบดวย - เครองคอมพวเตอรโนตบค

4. เครองวดแสง ครภณฑไฟฟาและวทย

1. เครองปนไฟภาคสนาม ขนาด 7 แรงมา ครภณฑอนๆ

1. อปกรณด าน า

รวมเปนเงน

1 ชด

1 เครอง

1 ตว

6 ชด

279,500

17,500

15,800

62,575

279,500

17,500

15,800,

375,450

2,309,570


23

กจกรรมพฒนาการเพาะเลยงและปรบปรงพนธ

ลกษณะงาน เปนการด าเนนงานดานการศกษา คนควา วจย เทคโนโลยการเพาะพนธและการเลยง สตวน าชายฝง รวมทงศกษาวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ทงในดานการศกษาคนควา ตดตาม ตรวจสอบ เฝาระวงแหลงท าการประมงชายฝง และก าหนดมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน าชายฝง

เปาหมาย ไดด าเนนงานวจย ดานการศกษา คนควา วจย เทคโนโลยการเพาะพนธและการเลยง สตวน าชายฝง รวมทงศกษาวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง มงานวจย จ านวน 2 เรอง

ผลการด าเนนงาน ปงบประมาณ 2559 สถาบนฯ รายงานผลการศกษาวจยและความกาวหนา จ านวน 2 เรอง ดงน

1. ผลของอาหารตางชนดและความถในการใหอาหารตอศกยภาพในการเพาะพนธของปลาตะกรบ Scatophagus argus (Linnaeus, 1766) 2. อตราการหมนเวยนน าของโปรตนสกมเมอรตอการก าจดอนภาคสารอนทรยแขวนลอยในระบบน าหมนเวยน


24

ผลของอาหารตางชนดและความถในการใหอาหารตอศกยภาพในการเพาะพนธ

ของปลาตะกรบ Scatophagus argus (Linnaeus, 1766) Effect of Different Feed Type and Feeding Frequency on

Reproductive Performance of Spotted Scat Scatophagus argus (Linnaeus, 1766)

อตรา ไชยมงคล จระยทธ รนศรกล ลกขณา ละอองศรวงศ สราวรรณ บญชย อนเชษฐ อรชร มาวทย อศวอารย

Atra Chaimongkol Jirayuth Ruensirikul Lakana La-ongsiriwong Sirawan Boonchai Anuchet Orachon and Mavit Assava-aree

บทคดยอ

เลยงพอแมปลาตะกรบทมน าหนกเฉลยเรมตน 63 - 64 กรมส าหรบเพศเมย และ 38 - 40 กรม ส าหรบเพศผ ดวยอาหารปลาทะเลกนเนอและอาหารปลาดก โดยมความถในการใหอาหารแบบทกวนและวนเวนวน จากนนตดตามการเปลยนแปลงของน าหนกของปลา และตรวจวดศกยภาพในการเพาะพนธ ไดแกความสามารถในการสรางไข ความส าเรจในการตกไข ความดกไข เปอรเซนตการผสม เปอรเซนตความผดปกตของไข ขนาดไข และอตราการฟก ในสปดาหท 8, 10 และ 12 หลงไดรบอาหารทดลอง ส าหรบผลของอาหารทดลองตอการเปลยนแปลงน าหนกของปลาตะกรบเพศเมย การใหอาหารปลาทะเลทกวนท าใหพอปลาและแมปลามน าหนกมากทสด(P<0.05) ตงแตสปดาหท 10 เปนตนไป ขณะทน าหนกเฉลยของปลาตะกรบเพศผทไดรบอาหารปลาทะเลทกวนเมอสนสดการทดลองจะมคาไมแตกตางจากปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกทกวน(P>0.05) แตสงกวาปลาทไดรบอาหารชดการทดลองอนๆ (P<0.05) ผลของอาหารทดลองตอความสามารถในการสรางไข พบวาปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอ ทกวนจะมเปอรเซนตปลาเพศเมยทสามารถสรางไขไดมากกวาชดการทดลองอนๆ ขณะทปลาตะกรบเพศผ มเปอรเซนตปลาตะกรบเพศผทมน าเชอมากทสดในกลมทไดรบอาหารปลาดกทกวน นอกจากนพบวาการใชอาหารปลาทะเลและอาหารปลาดกเลกส าหรบใชเปนอาหารทดลอง พบวา ไมมผลท าใหคาความดกไข เปอรเซนตการผสม เปอรเซนตการฟก พบวาไมมความแตกตางกนทางสถต(P>0.05) ทระยะเวลา 8, 10 และ 12 สปดาห การจ ากดปรมาณอาหารใหเหลอเพยงวนเวนวนมผลท าใหปรมาณปลาเพศเมยทสามารถสรางไขมจ านวนลดลง และมผลคอนขางมากกบปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกเปนอาหารจากการศกษาครงนอาจกลาวไดวาการใชอาหารปลาทะเลกนเนอวนละครงทกวนใหผลดทสด และดกวาการใชอาหารปลาดกเปนอาหารพอแมพนธ แตอยางไรกตามยงควรศกษาเพมเตมถงผลการเพมสารอาหารอนๆ เพอเพม


25

ความส าเรจในการผสม อตราการผสม และ อตราการฟกของไข เพอใหการผลตปลาตะกรบมประสทธภาพมากขน ค าส าคญ : ปลาตะกรบ อาหารพอแมพนธ ศกยภาพในการเพาะพนธ

ค าน า

ปลาตะกรบ หรอ spotted scat Scatophagus argus เปนปลาทอาศยอยตามชายฝง มการแพรกระจายตงแตชายฝงอนเดย ศรลงกา ตอนใตของญป น ตาฮต(Tahiti) ประเทศในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตลอดจนตอนเหนอของออสเตรเลย โดยสามารถอาศยไดในทงในน าจด น ากรอย และน าเคม (Schofield, 2013) ส าหรบในประเทศไทยสามารถพบปลาตะกรบไดตามแนวชายฝง ทงน าเคมและน ากรอย การใชประโยชนจากปลาตะกรบในประเทศไทยนน สามารถใชประโยชนเพอเปนสตวน าสวยงามและเพอการบรโภค โดยปลาชนดนจะเปนทนยมส าหรบบรโภคในบางพนทเทานนโดยเฉพาะในพนทลมน าทะเลสาบสงขลาและจงหวดใกลเคยง ท าใหปลาชนดนมราคาคอนขางสง ปจจบนมการเลยงเพอการบรโภคมากขน และดวยเหตทปลาตะกรบเปนปลาทไดรบความนยมบรโภคในพนท ลมน าทะเลสาบสงขลา ท าใหสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ซงเปนหนวยงานวจยดานการประมงในพนทไดศกษาวจยเพอพฒนาการเพาะพนธปลาตะกรบ และประสบความส าเรจในการเพาะพนธปลาตะกรบในป 2551 (จระยทธ และคณะ 2551) ซงในการเพาะพนธนนจะมการน าพอแมพนธจากแหลงน าธรรมชาตมาใชอยอยางตอเนอง แตอยางไรกตามเพอใหการเพาะพนธปลาตะกรบท าไดอยางตอเนอง ย งยน และรบกวนแหลงพนธ ในธรรมชาตใหนอยทสด สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง จงไดเรมพฒนาการเลยงพอแมพนธปลาตะกรบขนมาใชเอง และไดมการปรบปรงวธการและเทคนคการเลยงทสามารถท าใหปลาตะกรบสามารถพฒนาระบบสบพนธไดอยางเหมาะสมมาอยางตอเนอง แตกยงประสบปญญาความไมสม าเสมอของคณภาพลกปลา ซงความเปนไปไดของสาเหตทท าใหไมสามารถผลตลกพนธปลาคณภาพดอยางสม าเสมอนน พบวาอาหารพอแมพนธนาจะเปนปจจยส าคญของปญหาดงกลาว ซงปจจยดานอาหารนนเปนทยอมรบอยางกวางขวางวามความส าคญส าหรบการพฒนาระบบสบพนธของสตวน า (Izquierdo et al, 2001; Wouters et al, 2001; Watanabe and Vassallo-Agius, 2003; Velasco and Barros, 2007; Martin et al, 2009)


26

อยางไรกตามการพฒนาอาหารส าเรจรปส าหรบพอแมพนธปลาสตวน าชนดใดชนดหนงโดยเฉพาะนน จ าเปนตองมการศกษาในหวขอวจยทเกยวของในหลายๆหวขอ เชน ระดบโปรตนทเหมาะสม ระดบโปรตนและพลงงานทเหมาะสม คณภาพของโปรตนทเหมาะสม ระดบไขมนทเหมาะสม สดสวนระหวางกรดไขมนทเหมาะสม ชนดของไขมนทเหมาะสม ระดบวตามนอทเหมาะสม ระดบของวตามนซ ทเหมาะสม ระดบสารสทเหมาะสม และอตราการใหอาหารทเหมาะสม (Fernandez-Palacios et al, 1995; Verakunpiriya, 1997; Izquierdo et al, 2001; Wouters et al, 2001; Watanabe and Vassallo-Agius, 2003; El-Sayed and Kawanna, 2008; Herbert et al., 2009; Martin et al, 2009; Bogevik, et al., 2014) ซงจะตองใชนกวจยจ านวนหลายทานและงบประมาณจ านวนมากพอสมควร เพอจะรวมกนวจยในหวขอตางๆใหส าเรจในเวลาอนเหมาะสม และสามารถน าไปใชประโยชนไดอยางทนทวงท ซงการรวมกนวจยและลงทนในดานงบประมาณนาจะสามารถท าไดงายและเกดขนไดไมยากกบสตวเศรษฐกจส าคญๆ เชน กงทะเล หรอปลาทะเลบางชนดทมมลคาทางเศษรฐกจและปรมาณการผลตคอนขางสง แตส าหรบปลาตะกรบซงเปนปลาทมความส าคญทางเศรษฐกจเฉพาะในพนทบางสวนของประเทศจงอาจจะไดรบความสนใจจากนกวจยทอยในพนทอนๆไมมากนก และหรอหากมการวจยจนพฒนาสตรอาหารทเหมาะสมโดยเฉพาะส าหรบพอแมพนธขนมาไดแลว กอาจจะไมเปนทสนใจของบรษทผผลตอาหารทจะผลตอาหารพอแมพนธปลาตะกรบขนมาจ าหนาย เนองจากผลตอบแทนทางเศรษฐกจทอาจจะไมจงใจตอการผลตอาหารพอแมพนธปลาตะกรบเพอจ าหนายโดยเฉพาะ จงท าใหผลงานวจยทไดมา(หากมการศกษาวจย)ไมสามารถน ามาใชใหเกดประโยชนได ทางศนยวจยฯไดตระหนกถงขอจ ากดและอปสรรคดงกลาวเปนอยางดจงไดปรบกระบวนการวจยเพอบรรเทาปญหาการจดการดานอาหารพอแมพนธส าหรบปลาตะกรบของศนยวจยฯ โดยปรบเปลยนมาทดลองเปรยบเทยบใชอาหารส าเรจรปทมขายอยในทองตลาดเพอเลอกใชอาหารส าเรจรปทใหผลดทสด การทดลองครงนจงตองการศกษาถงผลของการใชอาหารปลาทมลกษณะเปนไปตามมาตรฐานอาหารสตวน าของกรมประมงสองชนด คออาหารปลาทะเลกนเนอ และอาหารปลาดกเลก เพอใหไดขอมลเชงประจกษทชวยใหตดสนเลอกชนดอาหารและการจดการ(ความถในการใหอาหาร)ทเหมาะสมส าหรบเลยงพอแมพนธปลาตะกรบเพอใหการผลตตวออนของปลาใหมประสทธภาพมากทสด โดยศกษาผลของอาหารดงกลาวและความถในการใหอาหารตอความสามารถในการสรางไข และตวออนของปลาตะกรบ ทงนเพอน าผล ทไดมาประกอบการเลอกใชอาหาร และจดการดานอาหารส าหรบเลยงแมพนธปลาตะกรบไดอยางเหมาะสม


27

วตถประสงค 1. เพอทราบถงความสามารถในการสรางไขและตวออนของปลาตะกรบเมอไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอ

ทความถของการใหอาหารตางกน

2. เพอทราบถงความสามารถในการสรางไขและตวออนของปลาตะกรบเมอไดรบอาหารปลาดกทความถ

ของการใหอาหารตางกน

วธทดลอง

1. ชดการทดลองและอาหารทดลอง ชดการทดลองท 1 เลยงดวยอาหารปลาทะเลโดยใหอาหารทกวน วนละครง ชดการทดลองท 2 เลยงดวยอาหารปลาทะเลโดยใหอาหารวนเวนวน วนละครง ชดการทดลองท 3 เลยงดวยอาหารปลาดกโดยใหอาหารทกวน วนละครง ชดการทดลองท 4 เลยงดวยอาหารปลาดกโดยใหอาหารวนเวนวน วนละครง โดยอาหารทดลองทใชเปนอาหารเมดส าเรจรปส าหรบปลาทะเลและส าหรบปลาดกทมขายอยท วไป

ในทองตลาด และเปนอาหารทมทะเบยนอาหารตามมาตรฐานของกรมประมง คณคาทางโภชนาการของอาหารทดลองทไดจากการวเคราะหแสดงดงตารางท 1


28

ตารางท 1 แสดงคณคาทางโภชนาการของอาหารทดลองทงสองชนด ชนดของสารอาหาร(g/100g) อาหารปลาทะเล*1 อาหารปลาดก*2 โปรตน 46.15 35.42 ไขมน 10.38 5.31 เถา 15.38 10.56 NFE (คาจากการค านวณ) 28.09 48.71 พลงงาน (คาจากการค านวณ)*3 470.7 448 ความชน* 6.64 8.51 Oleic acid(18:2n9) 2.9 1.8 Linoleic acid(18:2n6) 1.1 0.8 Linolenic acid(18:3n3) 0.08 0.06 ARA(20:4n6) 0 0.01 EPA(20:5n3 0.33 0.04 DHA(22:6n3) 0.99 0.08 n3-HUFA 1.5 0.1 total n3 1.6 0.2 total n6 1.1 0.9 n3:n6 1.4 0.2

หมายเหต คาทแสดงไดจากการสงวเคราะหทหองปฏบตการกลาง(ประเทศไทย) จ ากด สาขาสงขลา,

คาวเคราะห รายงานเปนคาตามเปอรเซนต

น าหนกแหง (% dry basis), *เปนคาทรายงานตามลกษณะตวอยางทสงวเคราะห, *1 เปนอาหารปลากะพงขาวเบอร 2 ทมขายอยใน

ทองตลาด, *2 อาหารปลาดกเลกทมขายอยในทองตลาด, ARA : arachidonic acid , EPA :ecosapentinoic acid, DHA : Docosahexanoic acid *3 โปรตนคณดวย 5.59, ไขมนคณดวย 9.37 และ คารโบไฮเดรต คณดวย 4.11 กโลแคลลอร/กรม (Cho and Watanabe, 1988, NRC , 1993)


29

2. สตวทดลอง และการจดการ น าปลาตะกรบทไดจากการเพาะพนธในคราวเดยวกนมาเลยงดวยอาหารส าเรจรปจนมความยาวไมนอยกวา 6 เซนตเมตร แยกปลาตะกรบเพศเมยลงในกระชงขนาด 1x1x1 เมตร โดยแตละชดการทดลองจะประกอบดวยกระชงขนาดเดยวกน 2 กระชง แตละกระชงมจ านวนปลาเรมตนเพศผจ านวน 14-15 ตว น าหนกเฉลยเรมตน 37-44 กรม และปลาเพศเมยจ านวน 33-34 ตว น าหนกเฉลยเรมตน 61-65 กรม โดยมน าหนกเฉลย และน าหนกรวมของปลาในแตละเพศใกลเคยงกนในทกชดการทดลอง และมการตดเครองหมายตดตามตวสตว (Passive integrated transponder, PIT tag) ใหกบปลาทกตว จากนนจงเรมใหอาหารตามชดการทดลองตามทก าหนดไว กระชงส าหรบเลยงปลาทงหมดจะลอยอยในบอ 25 ลกบาศกเมตร จ านวน 2 บอ ทเชอมตอกบระบบน าหมนเวยนกงปด และมการใชสารเคมเพอควบคมโรคตามความเหมาะสมเมอมปญหาเรองโรคสตวน าเกดขน บนทกการตายของปลา และสาเหตการตายตลอดการทดลอง

3. การเกบขอมล และการวเคราะหขอมล 3.1 การเกบขอมล เมอเรมทดลองจะบนทกน าหนกปลาแตละตวและตรวจความสามารถในการสรางไข โดยท า canulation กบปลาเพศเมยทกตว โดยเลอกปลาทยงไมมการสรางไขส าหรบใชในการทดลอง หลงจากใหอาหารตามชดการทดลองเปนเวลา 2 เดอน จะมการตรวจสอบการเปลยนแปลงของน าหนกแมปลาและความสามารถในการสรางไขทก 2 สปดาห ทกครงทตรวจเชคความพรอมของแมปลา กจะอานเลขประจ าตวปลา (PIT tag) พรอมกบบนทกน าหนกของปลาทกตว บนทกจ านวนปลาทสามารถสรางไขได ตรวจเชคปลาทสามารถสรางไขไดโดยการท า canulation หากตวเมยทมไขตดมากบ canulation tube โดยในแตละชดการทดลอง บนทกเลขประจ าตว (PIT tag) ของปลา และน าปลามากระตนใหวางไขดวยฮอรโมน LHRHa ส าหรบปลาเพศผจะบนทกขอมลความสามารถในการสรางน าเชอได (running sperm male) เทานน การบนทกขอมลเมอมการกระตนใหวางไข จะบนทกน าหนกแมปลาแตละตว เวลาทฉดฮอรโมน เวลาทสามารถรดไขได (latency time) จ านวนแมปลาทใหไขได (ovulated female) จ านวนไขปลาทงหมดตอแมปลาเพอค านวณจ านวนไขปลาตอน าหนกตวปลา(fecundity) เปอรเซนตไขปลาทมหยดไขมนลกษณะปกต ขนาดของไขปลา และเปอรเซนตการผสม (fertization rate) และจ านวนรวมของตวออนทผลตไดในแตละชดการทดลอง ส าหรบการฉดฮอรโมนและการผสมเทยมจะท าตามวธของ จระยทธ และคณะ (2551) โดยปลาเพศเมยทพรอมจะวางไข จะถกกระตนดวยฮอรโมน LHRHa ความเขมขน 25 ไมโครกรมตอ


30

น าหนกปลา 1 กโลกรม โดยไขทไดจากปลาเพศเมย 1 ตว จะใชผสมกบสเปรมจากปลาเพศผ 2 - 3 ตว ส าหรบปลาเพศผทใหสเปรมในการทดสอบการผสม จะเปนปลาเพศผทใชอยเปนปกตในงานผลตปลาตะกรบเพอจ าหนายของศนยฯ หลงจากปลาวางไขจะน าปลากลบมาเลยงในกระชงเดม และใหอาหารตามชดการทดลองเดม เลยงปลาตะกรบตอไป และตรวจสอบความสามารถในการสรางไข ทกๆ 15-20 วน บนทกระยะเวลาทปลาแตละตวสามารถสรางรงไขไดเปนครงทสองหลงจากรดไขครงแรก หากชดการทดลองใดมปลาทสามารถสรางไขไดถง 50 เปอรเซนตหรอมากกวา ของจ านวนปลาทงหมดในชดการทดลองกจะถอวาเปนการสนสด การทดลอง 3.2 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล ขอมลทไดจากการเกบระหวางการทดลองจะรายงานเปนคาเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐาน ขอมลทไดจะทดสอบการกระจายตวแบบปกต (normality test) หากขอมลชดใดไมมการกระจายตวแบบปกต กจะจะมการแปลงขอมลดวยการถอด square root (square root transformation) ส าหรบการเปรยบเทยบน าหนกเฉลยของปลาระหวางชดการทดลอง ซงแตละชดการทดลองจะม 2 กระชง เปรยบเทยบความแตกตางระหวางกระชง จะทดสอบเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกระชง (อทธพลของกระชง) หากไมพบความแตกตางระหวางกระชง กจะรวมขอมลทเกยวกบน าหนกของปลาในชดการทดลองเดยวกนจากทงสองกระชง เพอใชคดวเคราะหความแตกตางระหวางชดการทดลองตอไป

ทดสอบเพอทราบถงความเปนไปไดทจะเกดอทธพลรวม (interaction) ระหวางชนดของอาหาร และความถในการใหอาหารตอคาสงเกตตางๆไดแก เวลาทสามารถรดไขไดหลงจากฉดฮอรโมน (latency time) จ านวนไขปลาตอกรมของน าหนกแมปลา (relative fecundity) ขนาดของไขปลา เปอรเซนตการผสม เปอรเซนตการฟก โดยใชสถตทดสอบแบบแฟคทอเรยล (factorial experiment) หากไมพบการเกดอทธพลรวม กน าขอมลมาทดสอบโดยเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดการทดลอง ดวยการวเคราะหวารเรยนส และเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดการทดลองดวยวธ Tukey’s Multiple Range Test ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต เปรยบเทยบสดสวนของปลาตะกรบเพศเมยทสามารถสรางไขไดกบปลาตะกรบเพศเมย ทไมสามารถสรางไขได ตลอดจนปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm) และไมมน าเชอในแตละครงทตรวจสอบปลาเพอท าการผสมเทยม โดยเปรยบเทยบความแตกตางระหวางสดสวนดงกลาโดยการทดสอบไคแสควร ( χ2 test ) ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต


31

ผลการทดลองและวจารณผลการทดลอง

4. ผลการทดลอง 4.1 ผลตอการเจรญเตบโตของพอแมพนธปลาตะกรบ

ภาพท 1 แสดงน าหนกเรมตนเฉลยของปลาตะกรบเพศเมย และน าหนกเฉลยของปลาตะกรบเพศเมยทสปดาหท 8, 10 และ 12 (คาเฉลย +คาเบยงเบนมาตรฐาน), ตวอกษรในแตละชดการทดลองทอยในสปดาหดยวกน หากตวอกษรตางกนแสดงวามคาแตกตางกนทางสถต (P<0.05), T1: ชดการทดลองท 1, T2: ชดการ ทดลองท 2, T3: ชดการทดลองท 3, T4: ชดการทดลองท 4

ผลของชนดอาหารและความถในการใหอาหารตอการเปลยนแปลงน าหนกเฉลยของปลาตะกรบเพศเมย แสดงดงภาพท 1 โดยพบวาวธการใหอาหารทงแบบใหทกวน และวนเวนวน โดยใชอาหารปลาทะเล และอาหารปลาดก ไมไดท าใหน าหนกของปลาลดลง แตมผลใหน าหนกปลาเพศเมยทไดรบอาหารแตละชดการทดลองมคาเฉลยเพมขนแตกตางกน โดยแมปลาทไดรบอาหาร ปลาทะเลทกวน (ชดการทดลองท 1) มน าหนกเฉลยสงสด และสงกวาปลาทไดรบอาหารชดการทดลองอนๆ อยางมนยส าคญ(P<0.05) ตงแตสปดาหท 10 ขณะทปลาทไดรบอาหารปลาดกวนเวนวน (ชดการทดลองท 4) จะมคาต าสดแตกตางจากชดการทดลองอนๆ อยางมนยส าคญ (P<0.05) เมอสปดาหท 12 ของการทดลอง

63.3

96.5

100.

9

104.

4

64.4

76.0

80.3

83.3

63.6

86.1

86.8

87.5

63.1

66.4

66.0

68.6

0.0

20.0

40.0

60.0

80.0

100.0

120.0

140.0

สปดาห0 สปดาห8 สปดาห10 สปดาห12

น าหนกเฉลยปลาตะกรบเพศเมย(กรม)

T1

T2

T3

T4a a bc a c bd c d a a a a

a bc c d


32

ภาพท 2 แสดงน าหนกเรมตนเฉลยของปลาตะกรบเพศผ และน าหนกเฉลยของปลาตะกรบเพศผทสปดาหท 8, 10และ 12

(คาเฉลย +คาเบยงเบนมาตรฐาน), ตวอกษรในแตละชดการทดลองทอยในสปดาหเดยวกน หาก ตวอกษรตางกน แสดงวามคาแตกตางกนทางสถต (P<0.05), T1: ชดการทดลองท 1, T2: ชดการทดลองท2, T3: ชดการทดลองท 3,

ชดการทดลองท 4

ผลของชนดอาหารและความถในการใหอาหารตอการเปลยนแปลงน าหนกเฉลยของปลาตะกรบ

เพศผ แสดงดงภาพท 2 พบวาน าหนกเฉลยปลาตะกรบเพศผ ทไดรบอาหารปลาทะเลทกวน (ชดการทดลองท 1) มน าหนกเฉลยสงสด สงกวาปลาทไดรบอาหารชดการทดลองท 2 และ 4 อยางมนยส าคญ (P<0.05) เมอสปดาหท 8 หลงจากไดรบอาหารทดลอง โดยทปลาตะกรบเพศผทไดรบอาหารปลาดกทกวน (ชดการทดลองท 3) โดยปลาเพศผทมน าหนกเฉลยนอยทสดไดแกปลาตะกรบเพศผทไดรบอาหารปลาดกแบบ วนเวนวน (ชดการทดลองท 4)

40.6

53.8

56.5

57.1

38.0

42.8

46.2

45.5

40.8

48.8

48.9

50.6

41.1

39.8

40.7

41.7

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

สปดาห0 สปดาห8 สปดาห10 สปดาห12

น าหนกเฉลยปลาตะกรบเพศผ (กรม)

T1

T2

T3

T4a a a a a bcd ac d a ab a b a bcd ac d


33

4.2 ศกยภาพการเพาะพนธของปลาตะกรบ

ภาพท 3 แสดงสดสวนปลาตะกรบเพศเมยทมไขและไมมไขในสปดาหท 8 10 และ12 ทตรวจสอบโดยวธ canulation, T1:ชดการทดลองท1, T2:ชดการทดลองท2, T3:ชดการทดลองท3, T4:ชดการทดลองท 4 *: χ2 test (P<0.05) ระหวางชดการทดลองส าหรบสดสวนปลามไขและไมมไขในสปดาหท 8, **: χ2 test (P<0.05) ระหวางชดการทดลองส าหรบสดสวนปลามไขและไมมไขในสปดาหท 10, ***: χ2 test (P<0.05) ระหวางชดการทดลองส าหรบสดสวนปลามไขและไมมไขในสปดาหท 12

ผลของชนดอาหารและความถในการใหอาหารตอความสามารถในการสรางไขได ตรวจสอบดวย

วธ cannulation พบวาปลาตะกรบทไดรบอาหารทกชดการทดลองมจ านวนปลาทสามารถสรางไขไดเพมขนจากสปดาหท 8 เพมขนสงสดในสปดาหท 10 และมแนวโนมลดจ านวนลงในสปดาหท 12 (ภาพท 3) โดยเปรยบเทยบสดสวนระหวางปลาทสรางไขไดและปลาทยงไมสรางไขในสปดาหท 8, 10 และ 12 พบวาสดสวนดงกลาวมความแตกตางกนระหวางชดการทดลองในแตละสปดาห (χ2 test , P<0.05)

12

40 27

6

26 14 12

25 21 5

17 10

52

24 37

60

40 49 54

41 41

60 48

53

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

T1 T2 T3 T4

แสดงสดสวนปลาตะกรบเพศเมยทมไขและไมมไข

มไข ไมมไข

* ** *** * ** *** * ** *** * ** ***


34

ภาพท 4 แสดงเปอรเซนตการสรางไขซ าไดของปลาตะกรบเพศเมยทมไขในสปดาหท 8, 10 และ12 ตรวจสอบการมไขโดยใชวธ canulation, T1: ชดการทดลองท1, T2: ชดการทดลองท2, T3: ชดการทดลองท 3,T4: ชดการทดลองท 4

ส าหรบความสามารถในการสรางไขไดซ า พบวาปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารปลาทะเลทกวน (ชดการทดลองท 1) มเปอรเซนตแมปลาทสามารถสรางไขซ าไดมากกวา 50 เปอรเซนต (ภาพท 4) ในชวงสปดาหท 8 และ 10 หลงจากนนจงลดลงต ากวา 50 เปอรเซนตในสปดาหท 12 ขณะทปลาทไดรบอาหารปลาทะเลแบบวนเวนวน (ชดการทดลองท 2) และปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกทกวน (ชดการทดลอง ท 3) มปลาตะกรบทสามารถสรางไขซ ามากวา 50 เปอรเซนต เพยงแคในสปดาหท 8 หลงจากไดรบอาหารทดลองเทานน และในปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกวนเวนวน (ชดการทดลองท 4) ไมมแมปลาตะกรบทสามารถสรางไขซ าไดเลยในสปดาหท 8 และ 10 ของการทดลอง แตจะเรมมปลาทสามารถสรางไขซ าไดในสปดาหท 12 สปดาห (14.3 เปอรเซนต)

66.7

71.4

23.8

50.0

25.0

14.3

57.1

31.3

28.0

0.0

0.0

14.3

สปดาห8

สปดาห10

สปดาห12

แสดงเปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทสามารถสรางไขซ าไดเมอเทยบกบ

สองสปดาหกอนหนา

T4 T3 T2 T1


35

ภาพท 5 แสดงเปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทมไขในสปดาหท 8, 10 และ12 T1: ชดการทดลองท1, T2: ชดการทดลองท2, T3: ชดการทดลองท3, T4: ชดการทดลองท 4

ส าหรบเปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทสามารถสรางไขไดในแตละสปดาหแสดงดงภาพท 5 โดยปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารทกชดการทดลองมเปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทสามารถสรางไขไดในสปดาหท 10 โดยมคา 60.9, 37.9, 34.4 และ 30.4 เปอรเซนต ส าหรบปลาทไดรบอาหารชดการทดลองท 1, 3, 2, และ 4 ตามล าดบ

18.8

60.9

42.2

10.4

34.4

22.2 24.2

37.9 33.9

1.4

30.4

15.2

สปดาห8 สปดาห10 สปดาห12

แสดง เปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทมไข

T1 T2 T3 T4


36

ภาพท 6 แสดงสดสวนปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm male) และไมมน าเชอ ในสปดาหท 8, 10 และ12, T1: ชดการทดลองท 1, T2: ชดการทดลองท2, T3: ชดการทดลองท 3, T4: ชดการทดลองท 4 *: χ2 test (P<0.05) ระหวางชดการทดลองส าหรบสดสวนปลามสเปรมและไมมสเปรมในสปดาหท 12

ส าหรบผลของชนดอาหารและความถในการใหอาหาร ตอความสามารถในการสรางเซลสบพนธ เพศผ โดยการบนทกจ านวนปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm male) กบปลาตะกรบเพศผทไมมน าเชอ ผลการบนทกแสดงดงภาพท 6 พบวาปลาตะกรบเพศผทไดรบอาหารทกชดการทดลองจะมจ านวนปลาตะกรบเพศผทมน าเชอต าสดในสปดาหท 10 ขณะทสดสวนระหวางปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ และ ไมมน าเชอมความแตกตางกนระหวางชดการทดลองเฉพาะในสปดาหท 12 (P<0.05, χ2 test) โดยเปอรเซนตปลาตะกรบเพศผท มน าเชอแสดงดงภาพท 7 ซงปลาตะกรบเพศผทไดรบอาหารชดการทดลองท 3 มเปอรเซนตปลาตะกรบเพศผทมน าเชอมากทสดในสปดาหท 12 (96.7%)

24 17

21 22 16

22 24 21 29

16 12

17

6 12 7 6

12 6

6 9 1

9 13

8

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

สปดาห8

สปดาห1

0

สปดาห1

2

T1 T2 T3 T4

แสดงสดสวนปลาเพศผทมสเปรมและไมมสเปรม

มสเปรม ไมมสเปรม

* * *

*


37

ภาพท 7 แสดงเปอรเซนตปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm male) ในสปดาหท 8, 10 และ 12

T1: ชดการทดลองท1, T2:ชดการทดลองท2, T3:ชดการทดลองท3, T4:ชดการทดลองท4

เปอรเซนตปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm male) แสดงดงภาพท 7 โดยปลาตะกรบเพศ

ผเกอบทกชดการทดลองมจ านวนปลาตะกรบเพศผท

ภาพท 8 แสดงอตราการรอดตายรวมของปลาตะกรบเพศผและปลาตะกรบเพศเมย ในสปดาหท 8, 10 และ 12

T1: ชดการทดลองท 1, T2: ชดการทดลองท2, T3: ชดการทดลองท 3, T4: ชดการทดลองท 4

80.0

58.6

75.0 78.6

57.1

78.6 80.0 70.0

96.7

64.0

48.0

68.0


แสดงเปอรเซนตปลาตะกรบตวผทมสเปรม

T1 T2 T3 T4

100

97

96

99

98

95

100 100

96

99

98 98

92

93

94

95

96

97

98

99

100


อตราการรอดของพอแมปลาตะกรบ

T1 T2 T3 T4


38

ตารางท 2 แสดงคาเวลาทตกไข (latency time), ความดกไข, สดสวนปลาเพศเมยทตกไข, เปอรเซนตไขทมหยดน ามนปกต, ขนาดไขปลา, อตราการผสม และอตราการฟก ของปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารและ

ความถในการใหอาหารตางๆกน ในสปดาหท 8 (คาเฉลย + คาเบยงเบนมาตรฐาน) ชดการทดลองท 1 2 3 4 เวลาทตกไข (Latency time)

38.8 + 0.5a(n=5) 38.0 + 3.6a (n=3) 38.9 + 2.5a (n=4) 36.6 + 1.1a (n=4)

ความดกไข (eggs/g fish)

763 + 446 a (n=5) 925 +194a (n=3) 953 + 231a (n=4) 1229 + 203a (n=4)

สดสวนปลาท ตกไข (ฉดฮอรโมน: ตกไข) (%)

12 : 5 *(29.4%) 6 : 3 *(50%) 12 : 4 * (33%) 5 : 4 * (80%)

เปอรเซนตไขทมหยดน ามนปกต (%)

41.8 + 28.9 a (n=5)

75.2 + 18.0 a (n=5) 51.9 + 29.0 a (n=4) 94.1 +1.59 a (n=4)

ขนาดไขปลาแรก ฟก (µm)

582.4 + 33.3a (n=100)

573.4 + 28.6a (n=100)

576.2 + 22.8a (n=100)

602.3 +35.2a (n=100)

อตราการผสม (%) 58.2 + 34.0a (n=4)

66.15 + 2.6a (n=4) 75.5 + 8.3a (n=4) 62.5 + 25.8a (n=4)

อตราการฟก (%) 44.7 +53.7 (n=2) 44.4 (n=1) 0 0

หมายเหต ตวอกษรในแตละชดการทดลองทอยในสปดาหเดยวกน หากตวอกษรไมตางกนแสดงวามคาไมแตกตางกน ทางสถต(P<0.05), *: χ2 test (P<0.05) ส าหรบสดสวนปลาตะกรบเพศเมยทไดรบฮอรโมนกบปลาทตกไขในสปดาหท 8

ผลของชนดอาหารและการใหอาหารตอศกยภาพในการเพาะพนธของปลาตะกรบในสปดาห 8

หลงจากไดรบอาหารทดลองแสดงดงตารางท 2 โดยส าหรบแมปลาตะกรบทไดรบอาหารทง 4 ชดการทดลอง พบวามชวงเวลาทตกไข 36.6 - 38.9 ชวโมงหลงจากไดรบฮอรโมน มความดกไขอยในชวง 763 -1,229 ฟองตอน าหนกแมปลา 1 กรม มคาเปอรเซนตไขปลาทมหยดไขมนปกตอยในชวง 41.8 - 94.1 เปอรเซนต อตราการผสมอยในชวง 58.2 - 75.5 เปอรเซนต มเพยงแมปลาทไดจากชดการทดลองท 1 และ 2 เทานนทสามารถฟกเปนตวได โดยภาพรวมพบวาชนดของอาหารและความถในการใหอาหารไมมอทธพล


39

รวมกน และไมท าให เวลาทตกไข (latency time) ความดกไข, เปอรเซนตไขปลาทมหยดไขมนผดปกต, ขนาดของไขปลา และอตราผสม แตกตางกน (P>0.05) แตท าใหสดสวนของปลาตะกรบเพศเมยทตกไขกบปลาตะกรบเพศเมยทถกกระตนดวยฮอรโมนทงหมดแตกตางกน (P<0.05) ตารางท 3 แสดงคาเวลาทตกไข (latency time), ความดกไข, สดสวนปลาเพศเมยทตกไข, เปอรเซนตไขทม หยดน ามนปกต, ขนาดไขปลา, อตราการผสม และอตราการฟก ของปลาตะกรบเพศเมยทไดรบ อาหาร และความถในการใหอาหารตางๆกน ในสปดาหท10 (คาเฉลย + คาเบยงเบนมาตรฐาน)

ชดการทดลองท 1 2 3 4

เวลาทรดไขได (Latency time)

36.3 (n=1)

- 39.08 (n=1) 36.7 + 1.8 (n=4)

ความดกไข (eggs/g fish)

1179 (n=1) - 722(n=1) 768 + 192(n=4)

สดสวนปลาทตกไข (ฉดฮอรโมน:ตกไข)(%)

40 : 1* (2.5%) 26 : 0* (0%) 25:1* (4%) 17: 4* (19.5%)


39.4 (n=1) - 71.4 (n=1) 38.5 + 27.7 (n=4)

ขนาดไขปลาแรกฟก (µm)

631.6 + 17.5 a (n=50)

609.4 + 12.4a (n=50)

626.7 + 29.9 a (n=100)

อตราการผสม 0 - 0 21.1 (n=1) อตราการฟก (%) 0 0 0 0

หมายเหต ตวอกษรในแตละชดการทดลองทอยในสปดาหเดยวกน หากตวอกษรไมตางกนแสดงวามคาไมแตกตางกน ทางสถต (P<0.05), *: χ2 test (P<0.05) ส าหรบสดสวนปลาตะกรบเพศเมยทไดรบฮอรโมนกบปลาทตกไขในสปดาห ท 10


40

ผลของอาหารทดลองและความถในการใหอาหาร ตอศกยภาพในการเพาะพนธในสปดาหท 10 หลงจากไดรบอาหารทดลอง ผลแสดงดงตารางท 3 ไมพบอทธพลรวมระหวางความถในการใหอาหารและชนดอาหารทให โดยปลาทไดรบอาหารชดการทดลองท 1 มจ านวนตวเมยทพรอมจะวางไขมากทสด (40ตว) ขณะทชดการทดลองท 4 มจ านวนแมปลาทพรอมจะวางไขนอยทสด (17 ตว ) แตหลงจากการกระตนใหวางไข พบวา แมปลาจากชดการทดลองท4 มจ านวนแมปลาทตกไขมากทสด (19.5%) โดยปลาทไดรบอาหารชดการทดลองท 2 ไมมแมปลาทตกไขเลย และเมอทดสอบความแตกตางระหวางสดสวนปลาทฉดกระตนดวยฮอรโมนกบปลาทตกไขได พบวามความแตกตางกน (χ2 test, P < 0.05) ขนาดไขปลาหลงจากตกไข มขนาดอยในชวง 609.4 - 631.6 ไมโครเมตร โดยไมมความแตกตางกน (P > 0.05) หลงจากการผสมมเพยงไขปลาจากชดการทดลองท 4 เทานนทไดรบการผสม แตไขปลาทงหมดไมฟกเปนตว ตารางท 4 แสดงคาเวลาทตกไข (latency time), ความดกไข, สดสวนปลาเพศเมยทตกไข, เปอรเซนตไขทมหยดน ามนปกต, ขนาดไขปลา,อตราการผสม และอตราการฟก ของปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารและ

ความถในการใหอาหารตางๆกน ในสปดาหท12 (คาเฉลย + คาเบยงเบนมาตรฐาน)

ชดการทดลองท 1 2 3 4 เวลาทรดไขได*1 (Latency time,Hours)

37.7 + 2.6 a (n=3) 36.6 + 2.2 a (n=3) 37.7 + 2.3 a (n=6) -

ความดกไข (egg/g fish) 1157.7 + 359.0 a

(n=3) 1210.1 + 113.0 a

(n=3) 1008.2 + 241.7 a

(n=6) -

สดสวนปลาทตกไข (ฉดฮอรโมน:ตกไข) (%)

26:3* (11.1%) 14:3*(21.4%) 21:6*(28.6%) 10:0* (0%)


72.54+21.1 a (n=3)

77.6 +17.3 a (n=3) 62.2 + 30.6 a (n=6)

-

ขนาดไขปลาแรกฟก (µm)

638.9 + 26.2a (n=150)

663.0 + 22.5b (n=150)

646.2 + 23.8a (n=150)

-

อตราการผสม (%) 48.9 + 23.0a (n=3) 44.7 + 16.4a (n=3) 5.7 + 9.0a (n=3) - อตราการฟก (%) 4.9 + 5.4a (n=3) 10.5 + 14.5a (n=2) 8.9 + 12.2a (n=3) - หมายเหต ตวอกษรในแตละชดการทดลองทอยในสปดาหเดยวกน หากตวอกษรไมตางกนแสดงวามคาไมแตกตางกน

ทางสถต (P<0.05), *: χ2 test (P<0.05) ส าหรบสดสวนปลาตะกรบเพศเมยทไดรบฮอรโมนกบปลาทตกไขใน สปดาหท 12


41

ผลของอาหารทดลองและความถในการใหอาหารตอศกยภาพในการเพาะพนธของแมปลาตะกรบหลงจากไดรบอาหารทดลองผานไป 12 สปดาห แสดงผลดงตารางท 4 ไมพบอทธพลรวมระหวางชนดของอาหารและความถในการใหอาหาร โดยแมปลาตะกรบทไดรบอาหารทดลองชดท 1 ยงคงมจ านวนแมปลาทพรอมจะกระตนดวยฮอรโมนมากทสด (เชนเดยวกบในสปดาหท 8 และสปดาหท 10) แตแมปลาจากชดการทดลองท 3 มเปอรเซนตการตกไขมากทสด (28.6 %) ขณะทแมปลาชดการทดลองท 4 ไมมแมปลาทตกไขไดเลย และพบความแตกตางระหวางสดสวนของปลาทกระตนดวยฮอรโมนกบปลาทตกไข (χ2 test, P<0.05) คาเวลาทตกไขหลงจากไดรบฮอรโมน ความดกไข เปอรเซนตไขด อตราผสม และอตราการฟก มคาไมแตกตางกน (P > 0.05) แตกลบพบความแตกตางของขนาดไขหลงรด (P < 0.05) โดยไขจากแมปลาชดการทดลองท 2 มคาสงสด (663 ไมโครเมตร) และไขปลาจากแมปลาชดการทดลองท 1 (638.9 ไมโครเมตร)

วจารณผลการทดลอง

ผลของการใชอาหารปลาทะเลกนเนอ และอาหารปลาดก ทความถแตกตางกน เพอเลยงพอแมปลาตะกรบ ตอการเปลยนแปลงของน าหนก พบวาการใชอาหารปลาทะเลกนเนอเลยงพอแมปลาตะกรบทกวน ท าใหแมปลามน าหนกเฉลยสงกวาแมปลาตะกรบชดการทดลองอนๆ อยางมนยส าคญ (P<0.05) และเปนไปในลกษณะเดยวกนกบการเปลยนแปลงน าหนกของปลาตะกรบเพศผ โดยในปลาตะกรบเพศเมยพบวาปลาทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอทกวนท าใหมการเพมขนของน าหนกเทานน แตไมไดท าใหคาความดกไข อตราการผสม และอตราการฟก แตกตางจากปลาตะกรบชดการทดลองท 2, 3 และ 4 (ตารางท 2, 3 และ4) ซงอาหารปลาทะเลกนเนอทใชมปรมาณโปรตนประมาณ 46 เปอรเซนตมากกวาอาหารปลาดกเลกทมปรมาณโปรตนในอาหารประมาณ 35 เปอรเซนต เปนไปในลกษณะเดยวกบการศกษาของ (Quientero et al., 2009) ในปลา channel catfish ทพบวา การเพมปรมาณโปรตนในอาหารจากระดบ 32 เปน 42 เปอรเซนต ไมไดสงผลดานบวกตอความสามารถในการวางไข ความดกไข และอตราการผสม แตมผลตอการเปลยนแปลงขนาดของไข และองคประกอบทางเคมของไขปลาเทานน แตอยางไรกตามส าหรบการศกษาครงนใชอาหารส าเรจรปส าหรบปลาทะเลกนเนอทนอกเหนอจะมปรมาณโปรตนสงกวาแลว ยงปรมาณไขมน และกรดไขมนจ าเปนบางชนด และพลงงานรวมทมปรมาณสงกวาดวย (ตารางท 1) แตสารอาหารทสงกวาเหลานกไมสงผลใหความดกไข อตราการผสม และอตราการฟกแตกตางจากปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกเปนอาหารเชนกน จงเปนอาจเปนไปไดวาสารอาหารเหลานทมสงกวาในอาหารปลาทะเลกนเนอ สงผลใหเกดการเพมขนของน าหนก (somatic growth) มากกวาไปเพมการพฒนารงไขในปลา หรออกนยหนงสารอาหารทมอยในอาหารปลาทะเลกนเนอทมอยมากกวาในอาหารปลาดกอาจจะมอยในปรมาณ


42

ทไมสมดลหรอไมเพยงพอส าหรบพอแมพนธ จงยงไมสงผลดานบวกตอศกยภาพในการเพาะพนธ ในการศกษาครงน ซงจากขอมลจากการรวบรวมเอกสารของ Izquierdo et al.(2001) กลาวไววาการลดลงของความดกไขในสตวทะเลมสาเหตมาจากความไมสมบรณของสารอาหารทไปกระตนระบบฮอรโมนทเกยวกบการพฒนารงไขหรอการทมสารอาหารทใชส าหรบสรางไขมอยอยางจ ากด

แมวาในการทดลองครงนปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอทกวนจะมคาความดกไข อตราการผสม และอตราการฟก ทไมแตกตางจากการไดรบอาหารปลาดกเลกทกวน และกบชดการทดลองอนๆดวย แตปลาทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอทกวนกมปรมาณปลาเพศเมยทมไข และจ านวนปลาทสามารถสรางไขซ าไดในทกสองสปดาห ในปรมาณทมากกวาปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารปลาดกทกวน (ภาพท3, 4 และ 5) จงอาจเปนไปไดวาปรมาณโปรตน ไขมน และกรดไขมนบางกลมทมปรมาณสงในอาหารปลาทะเลนาจะมผลบวกตอการพฒนารงไขของปลาตะกรบ ซงการศกษาของ Zhang et al. (2013) ไดทดลองเตมน ามนปลาในอาหารแมปลาตะกรบทระดบตางๆกนคอ 0, 2 และ 6 เปอรเซนต ในอาหารทดลองทมระดบโปรตนใกลเคยงกนทกสตรคอ 48 เปอรเซนต ผลการทดลองแสดงใหเหนวาการเตมน ามนปลาทระดบ 6 เปอรเซนต ชวยกระตนการพฒนารงไข และมความเกยวของกบการเพมขนของฮอรโมน estradiol-17B และการแสดงออกทเพมขนของ vitellogenin mRNA ในตบ จงอาจเปนไปไดวาปรมาณน ามนปลา รวมทงปรมาณกรดไขมนทอยน ามนปลานาจะเปนสารอาหารทมผลตอการเปลยนแปลงศกยภาพในการเพาะพนธของปลาตะกรบมากกวาปรมาณโปรตน ซงจากการศกษาในปลา gilthead seabream (Sparus aurata) พบวาการเพมขนของกรดไขมนชนด n-3 HUFA จนถงระดบ 1.6 เปอรเซนต ท าใหความดกไขเพมขน แตหากมระดบกรดไขมน n-3 HUFA มากเกนไปกสงผลท าใหความดกไขของปลา gilthead seabream ลดลงไดเชนกน (Fernandez-Palacous et al. 1995) และการศกษาของ Almansa et al. (1999) เกยวกบผลของกรดไขมนในอาหารแมพนธปลา gilthead seabream กบคณภาพไขและองคประกอบของกรดไขมนในไขปลา ชใหเหนวาไมเพยงจะใหความส าคญของการการรกษาระดบของกรดไขมน n-3 HUFAเทานน แตตองรกษาสมดลระหวางกรดไขมน n-3 HUFA กบกรดไขมนชนดอนๆ เชน18:1n-9 และ 18:3n-3 ดวยเชนกน และส าหรบปลา Japanese flouder ซงเปนการทดลองของ Furuita et al. (2000) พบวา การเพมระดบกรดไขมนชนด arachidonic acid (ARA) ในอาหารใหอยทระดบ 0.2 เปอรเซนตของกรดไขมนทงหมดมผลดานบวกตอความสามารถในการวางไขของปลา และเพอใหตวออนมการพฒนาทเปนปกตและมอตรารอดเพมขนควรเพมระดบ n-3 HUFA ในอาหารใหอยทระดบ 1.5 - 2.0 เปอรเซนต ซงจากผลการวเคราะหคณคาทางโภชนาการในอาหารทใชในการศกษาครงน อาหารปลาทะเลกนเนอ มระดบn3-HUFA ทงหมดอยท 1.5 เปอรเซนตของไขมนทงหมด ขณะทอาหารปลาดกเลกมปรมาณ n3-HUFA อยทระดบต ากวาอาหารปลาทะเลกนเนอมากคอมเพยง 0.1 เปอรเซนตของปรมาณไขมนทงหมด แตทงอาหารปลาทะเลกนเนอและอาหารปลาดกเลกมปรมาณกรดไขมน arachidonic acid (ARA) นอยมาก คอ 0 และ 0.01 เปอรเซนต


43

ตามล าดบ (ตารางท 1) แตอยางไรกตามไมเพยงแตสารอาหารกลมกรดไขมนเทานนทมผลตอศกยภาพ การเพาะพนธของปลา มรายงานถงผลของวตามนอ วตามนซ และแอสตราแซนทน วามผลตออตราการฟก อตราการผสม ดวยเชนกน (Izquierdo et al., 2001; Watanabe and Vassallo-Agius, 2003; Veriyakunpiriya,) แมวาการศกษาครงนไมมการวเคราะหปรมาณวตามนอ วตามนซ และแอสตราแซนทนในอาหารทใชทดลอง แตโดยทวไปความตองการสารอาหารส าหรบพอแมพนธปลาจะมปรมาณมากกวาความตองการสารอาหารส าหรบปลาระยะวยรน (Zohar,) ซงอาจเปนเหตใหการทดลองนปลาตะกรบทงทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอและปลาดกเลก มคาความดกไข อตราการผสม และอตราการฟก ไมแตกตางกน โดยอาจจะมสาเหตมาจาก ระดบสารอาหารสารอาหารเหลานทไดรบเปนระดบทเหมาะส าหรบสตวน าระยะวยรนเหมอนกนทกชดการทดลอง สารอาหารทไดจงยงสงผลทไมแตกตางกน หรออาจจะเปนเพราะวาสารอาหารเหลานในอาหารไมเพยงพอตอความตองการของพอแมปลาทจะใชเพอการพฒนารงไข

ผลของความถในการใหอาหารตอความสามารถในการสรางไข พบวาการศกษาผลของสดสวนระหวางปลาทมไขและไมมไข พบวาสดสวนระหวางปลาทมไขกบไมมไขระหวางชดการทดลองมความแตกตางกน (*: χ2 test (P<0.05) (ภาพท 3) ไมพบอทธพลรวมระหวางชนดอาหารกบความถในการใหอาหาร โดยปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารปลาทะเลทกวน จะมเปอรเซนตปลาตะกรบเพศเมยทมไขมากทสดมากกกวาชดการทดลองอนๆในสปดาหท 10 หลงจากไดรบอาหารทดลอง (ภาพท 5) และ จะมปรมาณปลาทมไขทตรวจสอบดวยการท า cannulation มากทสด โดยเฉพาะอยางยงแมปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาทะเลกนเนอทกวน มจ านวนปลาทสามารถสรางไขซ าไดในมากกวา 50 เปอรเซนตในสปดาหท 8 และ 10 และมากกวาชดการทดลองอนๆ ในทกสปดาห (ภาพท 4 ) ขณะทปลาตะกรบทไดรบอาหารปลาดกวนเวนวน ไมมปลาทสามารถสรางไขซ าไดเลยในสปดาหท 8 และ 10 อาจชใหเหนวาอทธพลของอาหารและความถในการใหอาหารมผลตอความสามารถในการสรางไขอยางชดเจน ซงในปลาทไดรบอาหารวนเวนวนจะสงผลใหความสามารถในการสรางไขไดซ าชาลง โดยอาจจะสงผลถงความสามารถในการผลตลกปลาในโรงเพาะฟก และนาจะอนมานไดวาในปลาตะกรบนาจะมการน าสารอาหารจากอาหารทไดรบจากอาหารไปสรางไขโดยตรง และสามารถน าไปใชไดภายในไมกสปดาหหลงจากไดรบอาหาร ซงนาจะคลายคลงกบปลา gilthead seabream ทเปนปลาทสามารถวางไขไดหลายๆครงใน 1ป (continuous spawning) สารอาหารทอยในอาหารจงสามารถสงผลถงการเปลยนแปลงของสารอาหารในไขปลาไดโดยตรง (Fernandezd et al, 1995) ขณะทปลาเซลมอน และ turbot (Scophthalmus maximus) กลามเนอของปลาจะท าหนาทเปนแหลงส ารองสารอาหารโดยเฉพาะกลมไขมน และปลาจะน าไปใชระหวางการพฒนาความสมบรณของรงไข ( Lie et al., 1993 cited by Izquierdo et al. 2001) แตอยางไรกตามในการศกษาครงนการใหอาหารทความถนอยลงไมไดท าใหน าหนกพอแมปลาตะกรบลดลงจากกน าหนกเรมตน (ภาพท1 และ 2) เพยงแตท าใหมน าหนกเพมขนนอยกวาปลาทไดรบอาหารทกวน ซงคลายคลงกบรายงานของ Kjesbu and Holm (1994) ทศกษาผลของ


44

อตราการใหอาหารทระดบตางๆกน คอ สง-สง ต า-สง และ สง-ต า เปนระยะเวลา 1 ปเตม กบปลา Atlantic cod (Gadus morhua) ระยะกอนเจรญพนธ (adolescent) พบวาความดกไขของปลาไมแตกตางกน แตท าใหน าหนกเฉลยสดทายของปลาแตกตางกน Quientero et al. (2009) รายงานถงผลของความถในการใหอาหารแมพนธปลา channel catfish พบวาไมมความแตกตางกนในเรองความดกไข และ อตราการผสม ระหวางแมปลาทไดรบอาหาร สามวนตอสปดาห และ หกวนตอสปดาห โดยแมปลาจะไดรบอาหารทดลองเปนระยะเวลานาน 3 - 4 เดอนกอนเรมฤดกาลวางไข ผลการศกษาพบวาการใหอาหารแบบหกวนตอสปดาห ท าใหไขของปลามขนาดใหญขนเทานน แตมผลเสยคอท าใหปลามไขมนสะสมคอนขางมากในชองทองและท าใหการรดไขผสมเทยมท าไดยาก แตส าหรบปลา turbot (Scophthalmus maximus) ระยะกอนเจรญพนธ(adolescent) พบวาการไดรบอาหารในสดสวนทต ากอนฤดวางไข 4 เดอน ท าใหน าหนกรงไขลดลง 70 เปอรเซนต และมไขทอยในชวงการสะสมไขแดง (vitellogenic oocytes) นอยหรอไมมเลย และหากใหอาหารในสดสวนทต ากอนฤดกาลวางไข 4-8 เดอน มผลท าใหพบแมปลาจ านวนนอยมากทมไขอยในชวงการสะสมไขแดง แตโดยสวนใหญจะไมพบการพฒนาของไขทอยในระยะการสะสมไขแดง และพบกรณการฝอของรงไขในระดบทสง (Bromley et al., 2012) ดงนนอาจกลาวไดวาชวงเวลาทใหอาหารและปรมาณอาหารทใหเพอใหเกดผลดทสดส าหรบแมปลาแตละชนดนาจะมความแตกตางกน

ส าหรบผลการศกษาครงนกบความสมบรณเพศของปลาตะกรบเพศผ พบวาสดสวนระหวางปลาตะกรบเพศผทมน าเชอ (running sperm male) และปลาทไมมน าเชอ มความแตกตางกนเฉพาะในชวงสปดาหท 12 (ภาพท 6) หลงจากปลาไดรบอาหารทดลอง (P<0.05, χ2 test) ขณะทเปอรเซนตปลาตะกรบเพศผทมสเปรมในทก 2 สปดาหมเปอรเซนตคอนขางสงทกชดการทดลอง คอมากกวา 50 เปอรเซนตเกอบทกสปดาห (ภาพท 7) และทกชดการทดลอง (ยกเวนชดการทดลองท 4 ในสปดาหท 10) ในทางตรงกนขามกบปลาตะกรบเพศเมยทเปอรเซนตความสามารถสรางไขของปลาแตละชดการทดลองมความแตกตางกนคอนขางสง (ภาพท 5) และมคาคอนขางต ามากในบางชดการทดลอง โดยมคาต าสดคอ 1.4 เปอรเซนต ในปลาตะกรบเพศเมยทไดรบอาหารชดการทดลองท 4 ในสปดาหท 8 จงอาจจะกลาวไดวาอทธพลของอาหารนาจะมผลตอแมปลาตะกรบคอนขางชดเจนกวาปลาตะกรบเพศผ โดยความสมดลของสารอาหาร ทไดรบมผลตอความสามารถในการสะสมไขแดง (vitellogenesis) ของปลาตะกรบคอนขางมากจงท าใหมความแตกตางระหวางชดการทดลองคอนขางมาก หรอ ขบวนการสรางสเปรม(spermatogenesis) เรวกวาขบวนการสรางไข (oogenesis) จงท าใหไมสามารถเหนความแตกตางกนมากนกในชวงระยะเวลา 2 สปดาหส าหรบปลาตะกรบเพศผ แตเนองจากการศกษาครงนไมไดเกบขอมลเชงคณภาพอนๆส าหรบสเปรม ปลาตะกรบจงท าใหสรปไดยากวาผลของอาหารทดลองครงนจะสงผลตอความสามารถในการวางไขหรอตอความสามารถในการผลตพนธลกพนธปลาตะกรบอยางไร แตอยางไรกตามมรายงานวาปรมาณกรดไขมนในสเปรมมการเปลยนแปลงตามกรดไขมนทอยในอาหารทงในปลา yellow tail Virikunpiryiya และ


45

European sea bass ( Bell et al. 1996) สารอาหารทอยในอาหารทใชในการศกษาครงนจงนาจะสงผลตอคณภาพของน าเชอปลาตะกรบเพศผเชนกน

ส าหรบผลการทดลองตออตราการรอดของพอแมปลาพบวาอตรารอดตายรวมของแตละชดการทดลองสงกวา 95 เปอรเซนต (ภาพท 8) อาจจะกลาวไดวาชนดของอาหารและความถในการใหอาหาร ส าหรบการศกษาครงนไมนาจะมผลเสยตอสขภาพของปลาจนถงท าใหเกดการตายทเกดจากการขาดสารอาหารหรอไดรบสารอาหารมากเกน (malnutrition) ซงหากมการตายทเกดจากการใหอาหารทไมเหมาะสม อตราการรอดของปลาควรจะต ากวานมาก ตวอยางเชนการศกษาของ Lim et al. (2000) อตราการรอดตายของปลาดกอเมรกนทไดรบอาหารทไมมการเตมธาตเหลกรวมกบการทมวตามนซในอาหารมากเกน (3000 มลลกรมตอกโลกรม) อตราการรอดตายของปลาจะลดลง (56.9 เปอรเซนต) ต าวาปลาทไดรบธาตเหลก และวตามนซในระดบตางๆอยางมนยส าคญ ซงมอตรารอดตายอยในชวง 88.2 - 100 เปอรเซนต

สรปผลการทดลอง และขอเสนอแนะ จากการศกษาครงนอาจกลาวไดวาการใชอาหารปลาทะเลกนเนอ และใหอาหารทกวนส าหรบ แมพนธปลาตะกรบใหผลดทสดในแงของจ านวนแมปลาทสามารถสรางไขได และท าใหแมปลาสามารถสรางไขไดเรวกวาการใชอาหารปลาดกเลก และหรอการใหอาหารแบบวนเวนวน โดยพจารณาจากจ านวนแมปลาทสามารถสรางไขไดซ าในระยะเวลา 2 สปดาห แตอยางไรกตามอาหารทใชทดลองทงสองชนดใหผลในแงของความดกไข อตราการผสม และอตราการฟกทไมแตกตางกน ดงนนควรมการศกษาเพมเตมถงการเสรมสารอาหารอนๆ เชน วตามนซ วตามนอ สารส และกรดไขมน ซงลวนแตเปนสารอาหารทเคยมการรายงานวาสามารถท าใหประสทธภาพการเพาะพนธของสตวน าเพมขน โดยควรระดบทจะใหผลดทสดเมอเสรมสารอาหารเหลานลงในอาหารปลาทะเลกนเนอ


46

เอกสารอางอง Bell, M., J.R. Dick, M. Thrush and J.C. Navarro. 1996. Decreased 20:4n-6/20:5n-3 ratio in sperm from cultured sea bass, Dicentrarchus labrax, broodstock compared with wild fish. Aquaculture, 144:189-199. Bromley, P.J., C. Ravier and P.R. Witthames. 2012. The influence of feeding regime on sexual maturation, fecundity and atresia in first-time spawning turbot. Journal of Fish Biology, 97:1(1-11) El-Sayed, A. M., C. R. Mansoru, and A. A. Ezzat. 2005. Effect of dieatary lipid source on spawning performance of Nile tilapia (Oreochromis niloticus) broodstock reared at different water salinities. Aquaculture, 248:187-196. Zhang, Min-Zhi., Guang-Li Li, Chun-Hua Zhu and Si-Ping Deng. 2013. Effects of fish oil on ovarian development in spotted scat (Scatophagua argus. Aquaculture Reproductive Science, 141:90-97. Fernandez-Palacios, H., M.S. Izquierdo, L. Robaina, A. Valencia, M. Salhi and J. Vergara. 1995. Effect of n-3 HUFA level in broodstock diets on egg quality of gilthead seabream (Sparus aurata L.) Aquaculture, 132:325-337. Izquierdo, M.S., H. Fernandez-Palacios and A.G.J. Tacon. 2001. Effect of broodstock nutrition on reproductive performance of fish. Aquaculture, 197:25-42. Kjesbu, O.S. and J.C. Holm. 1994. Oocyte Recruitment in First-Time Spawning Atlantic Cod (Gadus morhua) in Relation to Feeding Regime. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 51(8):1893-1898. Lie, O., A. Mangor-Jensen and G.I., Hemre. 1993. Broodstock nutrition in cod (Gadus morhua) effect of dietary fatty acids. Fisheridir. Skr. Ernaer. 6:11-19. Cited by Izquierdo 2001. Lim, C., P.H. Klesius, M.H. Li and E. H. Robinson. 2000. Interaction between dietary levels of iron and vitamin C on growth, hematology, immune response and resistance of channel catfish (Ictalurus punctatus) to Edwardsiella ictaluri challenge. Aquaculture, 185:313-327. Quientero, H.E., A. Hutson, A. Chaimongkol, A. Davis, R. Dunham and A. Abebe. 2009. Effect of varying dietary protein levels and feeding frequencies on condition

and reproductive performance of channel catfish to produce hybrid catfish.

Journal of the world Aquaculture Society, 40(5):601-615.


47

Furuita, H., H. Tanaka, T. Yamamoto. M. Shiraishi, T. Takeuchi. 2000. Effects of n-3 HUFA levels in broodstock diet on the reproductive performance and egg and larval quality of the Japanese flounder Paralichthys olivaceus. Aquaculture, 187:387-398. Watanabe, T. and R. Vassallo-Agius. 2003. Broodstock nutrition research on marine

finfish in Japan. Aquaculture, 203:35-61.

Almansa, E., M. J. Perez, J. R. Cejas, P. Badia, J. E. Villamandos and A. Lorenzo. 1999. Influence of broodstock gilhead seabream (Sparus aurata L.) dietary fatty acids on egg quality and egg fatty acid composition throughout the spawning season. Aquaculture, 170:323-336. Bromly, P.J., C. Ravier and P.R. Witthames, 2012. The Influence of Feeding Regime on Sexual

Maturation, Fecundiyt and Atresia in First-time Spawning Turbot. Journal of Fish Biology, 97(1): 1-11.

Cho, C.Y. and T. Watanabe. 1988. Nutritional Energetics, . In: Fish Nutrition and Mariculture. JICA TEXTBOOK. Tokyo Japan. pp. 79 – 92.

Kjesbu, O.S. and J.C. Holm. 1994. Oocyte Recruitment in First-Time Spawning Atlantic Cod (Gadus morhua) in Relation to Feeding Regime. Cannadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 51(8):1893-1898.

Skjaeraasen, J. Egil., James Kennedy, Anders Thorsen, Merete Fonne, Bente N. Strand, Ian Mayer and Olav S. Kjesbu. 2009. Mechanisms Regulating Oocyte Recuritment and Skipped Spawning in Northeast Artic cod (Gadus morhua). Canadian journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 66(9):1582-1596.

Zeng, Xiangling., Xiaoto Lin, Zhongneng Xu, Xinjian Xia and Jun Sun. 2012. Effect of Ration on Growth and Reproductive Investment from Larva to Sexual Maturity in the Female Cyprinid Minnow, Tanichthys albonules. International Review of Hydrobiology, 97(1):1-11


48

อตราการหมนเวยนน าของโปรตนสกมเมอรตอการก าจดอนภาคสารอนทรยแขวนลอยในระบบน าหมนเวยน

ไวทศน หนกล า๑* เพญศร เมองเยาว๑ นคม ละอองศรวงศ๒ และ ยงยทธ ปรดาลมพะบตร๑ ๑ศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝงเขต 6 (สงขลา)

๒ศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝงนราธวาส บทคดยอ การศกษาความเหมาะสมของโปรตนสกมเมอรตอการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอย ในการเลยงปลากะพงขาวระบบน าหมนเวยน ทใชบอเลยงขนาด 35 ลบ.ม. แบงการทดลองออกเปน 3 ชดการทดลอง คอ ใชถงสกมเมอรขนาด 700 ลตรกบ ปมน าขนาด 1, 1.5 และ 2 แรงมา ตามล าดบ แตละชดการทดลองออกแบบใหท างานแยกกนอยางชดเจน เกบตวอยางน าทผานสกมเมอรเรมตนชวโมงท 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 และ 8 หลงจากใหอาหาร ผลการศกษาพบวาประสทธภาพการก าจดสารอนทรยแขวนลอยของ ชดการทดลอง 1, 2 และ 3 เทากบ 25.00 ± 1.00, 31.66 ± 5.85 และ 45.66 ± 5.13 % ตามล าดบ โดยทกชดการทดลองมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ปรมาณการก าจดสารอนทรยแขวนลอยเทากบ 19.78 ± 6.80, 38.12 ± 10.10 และ 50.05 ± 10.22 กรมตอชวโมง ตามล าดบ ชวงเวลาทเหมาะสมของการเปดใชงานโปรตนสกมเมอรตอการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยเทากบ ชวโมงท 7 ± 0.30, 6 ± 0.40 และ 5 ± 0.45 หลงจากใหอาหาร ตามล าดบ สดสวนของอากาศตอปรมาตรน าทเหมาะสมทสดตอการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยเทากบ 1:6.6 ± 0.66, 1:5.7 ± 0.70 และ 1:4.6 ± 0.20 ซงทกชดการทดลอง มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ผลการทดลองในครงนแสดงใหเหนวาโปรตนสกมเมอรทมขนาดถง 700 ลตรและท างานรวมกบปมน าขนาด 2 แรงมา เปนชดการทดลองทมประสทธภาพ ในการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยดทสด มความคมคา และเหมาะสมตอการน ามาใชงานในการเลยงปลากะพงขาวในระบบน าหมนเวยน ค าส าคญ : โปรตนสกมเมอร ประสทธภาพการก าจดสารอนทรย ปลากะพงขาว ระบบน าหมนเวยน * ผรบผดชอบ 1/19 ถ.เกาแสน ต.เขารปชาง อ.เมอง จ.สงขลา 90000 E-mail: [email protected]


49

Suitable Water Flow Rate of Protein Skimmer on Particulate Organics Matter Removal Efficiency in Recirculating Aquaculture System

Waitat Nooklum๑* Pensri Muangyao๑ Nikhom La-Ongsiriwong๒ Youngyut Predalumphaburt๑

๑Coastal Aquaculture Research and Development Regional Center 6 (Songkhla)

๒Narathiwat Coastal Aquaculture Research and Development Center

Abstract The experiment was conducted to determine the suitable water flow rate of protein skimmer for effectively removal of particulate organic matter (POM). Three protein skimmers, 700 liters in size, were equipped with 3 sets of 35 cubic meters Asian seabass culture ponds. Three different pumps were individually set at each protein skimmer; treatment 1 (T1) =1.0 Horse Power (HP), treatment 2 (T2) =1.5 HP and Treatment 3 (T3) =2.0 HP, in order to generate different water flow rates. Each treatment was set to a proportional ratio of air and water flow rate. The effectiveness of each protein skimmer was checked at 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 and 8 hrs after feeding. The POM removal efficiency was 25.00 ± 1.00, 31.66 ± 5.85 and 45.66 ± 5.13 % inT1, T2 and T3, respectively, which was significantly different (p<0.05) among treatments. The POM removal rates of protein skimmer in T1, T2 and T3 were 19.78 ± 6.80, 38.12 ± 10.10 and 50.05 ± 10.22 g/hr, respectively. The suitable times of POM removal efficiency were 7 ± 0.30, 6 ± 0.40 and 5 ± 0.45 hrs after feeding in T1, T2 and T3, respectively. The ratios of air and water flow rate of each treatment was 1:6.6 ± 0.66 (T1), 1:5.7 ± 0.70 (T2) and 1:4.6 ± 0.20 (T3) and showed significant difference among treatments (p<0.05). It could be concluded, in this study, that the 700 liter protein skimmer tank with a 2 HP pump is the most effective design to remove POM and is recommended to use for POM removal from recirculating aquaculture system. Key words: Protein skimmer, POM Removing Efficiency, Seabass, RAS *Corresponding author: 1/19 Moo 3,Khaorubchang, Muang District, Songkhla Province 90000. Tel. 0 7431-1895 e-mail: [email protected]


50

ค าน า ปจจบนผลผลตสตวน าของไทยมปรมาณทมากข นหลากหลายชนดดวยกน รปแบบการเลยง กมแตกตางกนไป เชน เลยงในบอดน กระชง บอผาใบ และ อนๆ ซงรปแบบการเลยงแตละชนดกมขอจ ากดแตกตางกนไป บางรปแบบตององธรรมชาตหรอสภาพแวดลอมภายนอก แตบางรปแบบการเลยงสภาพแวดลอมภายนอกอาจจะไมมผลตอสตวน าทเลยง โดยเฉพาะการเลยงในระบบน าหมนเวยน ซงเปนการเลยงทคณภาพน าภายนอกมผลกระทบนอยมาก แตการเลยงรปแบบนในระบบการเลยงจะมการสะสมของปรมาณตะกอนในระบบคอนขางมากซงหากมการจดการไมดจะท าใหระบบการเลยงไมประสบผลส าเรจ สารแขวนลอยประกอบดวยอนภาคของดน ( sand, silt และ clay) สารอนนทรย และอนทรยสารทมขนาดเลก แพลงกตอน ตลอดจนสงมชวตเลกๆ อนทอยในน า สารแขวนลอยจะบดบงการสองผานของแสงลงสแหลงน า ซงมผลตอผลผลตขนตนของแหลงน า สารแขวนลอยทอยในน าปรมาณทสงมากจะมอนตรายตอสตวน าโดยตรงโดยจะเขาไปอดชองเหงอก ท าใหการหายใจตดขด ท าใหการเจรญเตบโตชาลงกวาปกต การฟกเปนตวของไข และการเจรญเตบโตของตวออนหยดชะงก หรอชาลง คาทเหมาะสมของสารแขวนลอยในน าตอการเจรญเตบโตของสตวน าอยระหวาง 25-80 มลลกรมตอลตร (ไมตร และจารวรรณ, 2528) กระบวนการก าจดสารอนทรย และสารแขวนลอยในระบบการเลยงแบบปด หรอแบบน าหมนเวยน โดยเฉพาะการเลยงแบบการปลอยสตวน าแบบหนาแนนสงนน นบเปนปจจยหรอกระบวนการหลกทส าคญอยางยงทจะบงบอกไดถงความส าเรจของการเลยง สารอนทรยทสะสมในรปแบบตางๆในระบบน าหมนเวยนไดแก สงขบถาย เศษอาหารเหลอ พาราไซด และ จลชพตางๆ เปนสาเหตท าใหคณภาพน าเสอมลง และท าใหสตวน าเกดความเครยด น าไปสการเกดโรค (Timmons, 1994; Cripps and Bergheim, 2000) ในการเลยงสตวน าระบบหมนเวยนจ านวนของจลชพนบเปนสงส าคญตอกระบวนการตางๆในระบบ ซงมผลโดยตรงตอคณภาพของน าในระบบการเลยงสตวน า (Michaud et al., 2006) ซงรวมไปถงสารอนทรยทมาจากการขบถาย เศษอาหารเหลอ การตายของสตวน า และการยอยสลายสารอนทรยของพวกจลนทรยตางๆ รวมทงการปลดปลอยของเสยของสตวน าทมอยในรปของแอมโมเนย ซงระดบของแอมโมเนยในบอเลยงจะเปนตวบงบอกคณภาพของน าทใชเลยงในระบบหมนเวยนทมตอสตวน านนๆ (Zhu and Chen, 1999)

ปจจบนการเลยงสตวน าในระบบน าหมนเวยน โดยเฉพาะทสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง มกจกรรมการเลยงสตวน าหลายชนด ไดแก ปลากะพงขาว ปลาเกา ปลาหมอทะเล ปลาตะกรบ และปลาการตน โดยเฉพาะปลากะพงขาวจะด าเนนการตงแต เพาะ อนบาลจากปลาขนาด 1 เซนตเมตร เปนปลาขนาด 3 นว จากปลาขนาด 3 นว เปนขนาด 6 นว และบางสวนเลยงจนเปนปลาโตตามตลาดตองการ ซงในกระบวนการเลยงปลาในระบบน าหมนเวยนนน นอกเหนอจากอาหารทมความส าคญแลว ระบบการบ าบดน าหรอกระบวนการบ าบดน ากมความส าคญ ถอเปนกญแจทจะน าไปสความส าเรจของการเลยงเชนกน


51

ของเสยทเกดขนจากกระบวนการเลยงปลานนสามารถก าจดออกไปได โดยใชระบบกรอง ระบบบ าบดแบบชวภาพ แตปญหาสวนของการเลยงในระบบน าหมนเวยนนาจะเปนเรองของตะกอนทอยในบอ ซงไมสามารถก าจดออกไปไดโดยการกรองแบบชวภาพ จ าเปนตองมกระบวนการจดการ ซงวธการทใชกนอยางแพรหลายในปจจบนไดแกการใชโปรตนสกมเมอร มหลกการท างานโดยแยกโปรตนหรอสารแขวนลอยออกจากน า เนองจากโปรตนมคณสมบตทไมชอบน า (Hydrophonic) โดยโปรตนสกมเมอรจะท างานโดยการสรางพนทผวสมผสระหวางน ากบอากาศเพอใหโปรตนหรอสารประกอบอนทรยแยกออกจากน าใหไดมากทสดโดยความสามารถในการก าจดของเสยนนขนกบความละเอยดของฟองอากาศ ทจะเพมพนทผ ว ส ม ผส ร ะหว า ง อ า ก า ศ กบน า http://thai-marinefish.blogspot.com/2012/05/protein-skimmer.html ซงโปรตนสกมเมอรทผลตใชกนในปจจบนน นมราคาคอนขางแพง และสวนใหญตองน าเขามาจากตางประเทศ แตในประเทศไทยกมการผลตข นใชเองเชนกน โดยศนยวจยและพฒนาประมงชายฝงสมทรสาคร ไดออกแบบและน ามาใชในการเลยงสตวน าทงการอนบาลและการเลยง ซงขนาดของโปรตน สกมเมอรมขนาดทแตกตางกนไป สวนใหญจะใชในการเลยงสตวน าทมอตราการปลอยทระดบความหนาแนนคอนขางต า จงสามารถใชงานไดด

การเลยงปลาระบบน าหมนเวยนโดยเฉพาะการเลยงแบบหนาแนนสงในระบบการเลยงเชงพาณชย สดสวนขนาดของบอเลยง ตอขนาดของโปรตนสกมเมอร และขนาดของปมตอปรมาตรน า ประสทธภาพการก าจดสารอนทรยของโปรตนสกมเมอรตอระยะเวลาการท างาน มความส าคญอยางยงตอการใชงานในการเลยงระบบน อตราสวนหรอรปแบบทเหมาะสมจะท าใหประสทธภาพ การก าจดสารแขวนลอยและเศษอาหารเหลอในบอเลยงมประสทธภาพสงสด ดงนนจงตองค านงถงสดสวนของโปนตนสกมเมอร อตราการไหลเวยนของน า ขนาดของบอ ใหมความเหมาะสม ดงนนจงตองศกษารปแบบของโปรตนสกมเมอร สดสวน ระยะเวลาการท างานของโปรตนสกมเมอร ใหมความเหมาะสมตอการใชงานทดทสด

วตถประสงคของโครงการ 1. เพอศกษา ความเหมาะสมของอตราการหมนเวยนน า ตอประสทธภาพการก าจดสารอนทรยแขวนลอยใน

ระบบการเลยงปลาหนาแนนสงระบบน าหมนเวยน 2. เพอออกแบบลกษณะของโปรตนสกมเมอร ใหเหมาะสมตอการเลยงสตวน าความหนาแนนสง


52

วธด าเนนการ 1. สถานทศกษาและระยะเวลาในการทดลอง ทดลองทสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ใชระยะเวลาการทดลอง 2 ป 2. แผนการทดลอง แบงการทดลองออกเปน 3 ชดการทดลองในบอเลยงปลากะพงขาวปรมาตรน า 35 ลกบาศกเมตร ในระบบน าหมนเวยน ประกอบกบโปรตนสกมเมอรขนาด 700 ลตร ดงน ชดการทดลองท 1 ใช ปมน าขนาด 1.0 แรงมาอตราการหมนเวยนน าท 0 - 250 ลตรตอนาท ชดการทดลองท 2 ใช ปมน าขนาด 1.5 แรงมาอตราการหมนเวยนน าท 0 - 450 ลตรตอนาท ชดการทดลองท 2 ใช ปมน าขนาด 2.0 แรงมาอตราการหมนเวยนน าท 0 - 500 ลตรตอนาท

ในการทดลองจะออกแบบโปรตนสกมเมอร โดยใชถงขนาด 700 ลตร ท างานรวมกบปมน า

โดยดดน าใบบอผานทอเวนจรเพอผสมอากาศกบน ากอนทจะเขาสถงโปรตนสกมเมอร โดยมลกษณะของโปรตนสกมเมอรดงภาพท 1 (ก,ข,ค)

ก. โครงสรางของโปรตนสกมเมอร


53

ข. ลกษณะทอดดอากาศเขาสโปรตนสกมเมอร

ค. การหมนเวยนน าในถงโปรตนสกมเมอร

ภาพท 1 ภาพรวมโครงสรางของโปรตนสกมเมอร ก.โครงสรางของโปรตนสกมเมอร,

ข. ลกษณะทอดดอากาศเขาสโปรตนสกมเมอร ค.การหมนเวยนน าในถงโปรตนสกมเมอร

2.2 บอเลยง ลกษณะบอเลยงเปนบอผาใบ ทรงกลม เสนผานศนยกลาง 5 เมตร ความลกตรงขอบบอ

ประมาณ 2 เมตร ตรงกลางบอ 2.50 เมตร ฝงลกลงไปในพนดน 2 เมตร มปรมาตรน าประมาณ 35 ลกบาศกเมตร ระบบการหมนเวยนน า ออกจากบอเลยง ใชทอพวซขนาด 12 นว เปนทอหลกเพอรวมน าทออกจาก ทกบอ โดยเชอมตอเขากบทอ 4 นวทใชส าหรบน าน าจากบอเลยงผานทางทอระบายน ากลางบอเพอหมนเวยนน าออกสระบบบ าบด สวนระบบการหมนเวยนน าเขาบอเลยง ใชทอพวซขนาดเสนผานศนยกลาง 12 นว เปนทอหลกเชอมตอกบทอพวซ 4 นวพรอมมวาลว เปดปดเพอปรบอตราการไหลเวยนของน า ใหเหมาะสม ตดตงระบบใหอากาศ โดยใช Submersible Ejector Pump ขนาด 1 และ 2 แรงมาอยางละ 1 ตว


54

2.3 บอบ าบด บอบ าบดประกอบดวย 3 สวนดวยกนคอ สวนท 1 บอตกตะกอนเปนบอคอนกรต ทรงกลม ลกษณะเปนกรวย ขนาดเสนผานศนยกลาง 5

เมตร ความลก 1.5 เมตร คดเปนปรมาตรน าโดยประมาณ 25 ลบ.ม. ในบอใสเนออวนประมาณ 100 กโลกรม คดเปนพนทผวสมผส 300 ตารางเมตร

สวนท 2 บอกรองชวภาพ เปนบอคอนกรตทรงสเหลยมผนผา ขนาดความกวาง 9 เมตร ยาว 12 เมตร แบงออกเปน 9 ชอง แตละชองมปรมาตรน าประมาณ 20 ลกบาศกเมตร มชองใหน าผานทะลถงกนได และใสเนออวนทกชองรวมน าหนกประมาณ 1,500 กโลกรม คดเปนพนทผวประมาณ 5,600 ตารางเมตร ปรมาตรน ารวมทงหมดประมาณ 200 ลกบาศกเมตร

สวนท 3 บอพกน า เปนบอคอนกรตทรงกลมส าหรบพกน าหลงจากบ าบด ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 5 เมตร ความลก 1.5 เมตร คดเปนปรมาตรน าโดยประมาณ 25 ลบ.ม. บอนจะใชเกบน า ทบ าบดแลวกอนหมนเวยนกลบเขาไปยงบอเลยง

2.4 รปแบบการหมนเวยนน า ใชปมน าขนาดเสนผานศนยกลางทอ 6 นว มอเตอรขนาด 3 แรงมา ดดน าจากบอทผานการ

บ าบดน าแลว โดยมอตราการหมนเวยน 1,500 - 2,200 ลตรตอนาท ไหลผานทอพวซขนาดเสนผานศนยกลาง 12 นว และ 4 นว เพอล าเลยงน าเขา บอ โดยทอ 4 นว จะมวาลว ส าหรบเปด-ปดน า เพอปรบอตราการหมนเวยนน าลงบอเลยง สวนน าทออกจากบอเลยงเพอลงสบอบ าบดจะมทอขนาดเสนผานศนยกลาง 4 นว ตดตงอยตรงสะดอบอ เชอมตอเขากบทอพวซเสนผานศนยกลาง 12 นว น าน าจากบอเลยงไหลลงบอตกตะกอน และเขาสระบบบ าบดตอไป รายละเอยดของบอดงแสดงดงภาพท 4

ภาพท 2 แผนผงบอทดลอง และ ต าแหนงวางโปรตนสกมเมอร

บอบ าบดชวภาพ

บอทดลอง

บอตกตะกอนท 1

ต าแหนงวางโปรตนสกมเมอร

T3r1 T2r1 T1r1 T2r2

T3r3 T1r2 T2r3 T3r2


55

ภาพท 3 ต าแหนงวางโปรตนสกมเมอร บรเวณขางบอทดลองทกบอ

3. การเตรยมลกพนธปลากะพงขาว และการเลยงการจดการการใหอาหาร ใชลกพนธปลากะพงขาวขนาด 6 นวจ านวน 1,500 ตวตอบอ จากโรงเพาะและอนบาล ของสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ในระหวางการทดลองเลยงจะใหอาหารเมดส าเรจรปวนละ 1 มอ ปรมาณ 2.5 - 3 เปอรเซนตของน าหนกตวปลาตลอดระยะเวลาการทดลอง 4. การตรวจคณภาพน าในบอระบบน าหมนเวยน ตรวจวดคณภาพน าในบอเลยง และระบบบ าบดทกวนไดแก ความเคม ใช refracto-meter ยหอ ATAGO อณหภมและความเปนกรด – ดาง (pH) ใช pH meter model multiline 4 ยหอ WTW ปรมาณออกซเจนทละลายน าใชเครอง DO meter model multiline 4 ยหอ WTW ความเปนดาง (Alkalinity) ใชวธ Potentionmetric titration to pre-selected pH ไนไตรท (nitrite-nitrogen) โดยวธ Grasshoff (1976) วเคราะหโดยเครอง Spectrophotometer UV-1800 Shimadzu และคาแอมโมเนย (ammonia-nitrogen) โดยใชวธ Phenol-hypo-Chlorite method วเคราะหโดยเครอง Spectrophotometer UV-1800 Shimadzu และ สารอนทรยแขวนลอย Particulate Organics Matter (POM) โดยการอบท 110 องศาเซยลเซยส 24 ชวโมงและเผาท 450 -550 องศาเซลเซยสเปนเวลา 24 ชวโมง (คณต และคณะ, 2537) 5. วธด าเนนการ และการเกบขอมล

1. แตละชดการทดลองตดตงโปรตนสกมเมอรแตละขนาด ตามชดการทดลองทวางไวใหครบทกบอ

2. ปลอยปลาทดลองลงเลยง และเกบน าในบอเลยง

3. ใชโปรตนสกมเมอรทความจของถง 700 ลตร ท างานรวมกบปมน าขนาด 1, 1.5 และ 2 แรงมาโดยออกแบบการท างานรวมกบ Venturi ขนาด 2 นว เพอใชในการดดอดอากาศ


56

ผสมกบน า เพอใหดงเอาตะกอนสารอนทรยแขวนลอยในบอเลยงปลากะพงขาวในระบบน าหมนเวยน

4. เกบตวอยางน าในบอเลยง และจากทผานโปรตนสกมเมอร เวลาท 0 (กอนใหอาหาร) และหลงใหอาหารชวโมงท 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 and 8 โดยเกบขอมลสปดาหละ 2 ครง เปนระยะเวลา 6 เดอน น าไปตรวจสอบปรมาณสารอนทรยแขวนลอย โดยการอบและเผาทอณหภม 450 - 550 องศาเซลเซยส

5. พรอมสมชงวดปลาเดอนละครงของแตละชดการทดลอง เพอตรวจสอบอตราการเจรญเตบโต อตรารอดตาย และอตราการเปลยนอาหารเปนเนอ

6. ค านวณอตราการไหลเวยนของของน า และของอากาศ (โดยใช Flow meter) ของโปรตนสกมเมอรทกชดการทดลองตามแตละชวงเวลาทเกบตวอยางน า (ตามขอ 2) ของทกชดการทดลอง

น าขอมลทไดมาค านวณหา คาตางๆ ดงน

1. น าหนกปลาเพมขนตอวน (Daily Weight Gain,DWG) (กรม/วน) น าหนกตอวน = (w2-w1) (t2-t1) เมอ W2 = น าหนกปลาเฉลย (กรม) เมอเวลา(วน)ท t2 เมอ W1 = น าหนกปลาเฉลย (กรม) เมอเวลา(วน)ท t1

2. อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ (Food Conversion Rate; FCR) FCR = น าหนกอาหารแหงทกน น าหนกปลาทเพมขน

3. อตรารอดตาย (Survival rate) % อตรารอดตาย = จ านวนปลาเมอสนสดการทดลอง x 100

จ านวนปลาเรมตน 4. ประสทธภาพการก าจดตะกอนสารอนทรยของโปรตนสกมเมอร (%)

= (สารอนทรยแขวนลอยกอนเขาโปรตนสกมเมอร-สารอนทรยแขวนลอยหลงผานโปรตนสกมเมอร)x100 สารอนทรยแขวนลอยกอนเขาโปรตนสกมเมอร


57

หมายเหต วธการประเมนประสทธภาพการก าจดตะกอน ค านวณ โดยการน าคาตะกอนสารแขวนลอย และสารอนทรยแขวนลอยทไดจากตวอยางน าทเกบกอนทจะผานโปรตนสกมเมอร (น าใน บอเลยง) มาหกลบกบคาของตะกอนสารแขวนลอย และสารอนทรยแขวนลอยทไดจากตวอยางน าทเกบหลงจากผานโปรตนสกมเมอร คณดวย 100 เพอคดเปนเปอรเซนต

5. อตราการก าจดตะกอนสารอนทรย (กรมตอชวโมง) = ปรมาณตะกอนสารสารอนทรยทก าจดได

ชวโมงท างาน

6. สดสวนความเรวของปรมาณอากาศ และน าทไหลผานโปรตนสกมเมอร (ลตร/นาท) ความเรวของอากาศ ค านวณจาก ปรมาณอากาศทเขาไปในทอจากการดดผานเวนจร โดยใช Flow meter มาตรวจวด (ลตร/นาท) ความเรวของน า ค านวณ จากปรมาณน าทไหลออกจากถงโปรตนสกมเมอร ลตร/นาท โดยทงปรมาณอากาศและปรมาตรน าตรวจสอบในชวงเวลาการท างานทเหมอนกน

6. การวเคราะหขอมลทางสถต

น าขอมลประสทธภาพการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอย น าหนกตะกอน สดสวนอากาศและน า ของแตละชวงเวลา ของแตละชดการทดลอง มาวเคราะหเปรยบเทยบขอมลทางสถต โดยวเคราะหความแปรปรวน แบบ one way analysis of variance และเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยระหวางชดการทดลองดวยวธ Duncan’s new multiple range test ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต ดวยโปรแกรมวเคราะหสถตส าเรจรป รวมทงศกษาอตราการเจรญเตบโต อตราการเปลยนอาหารเปนเนอ และอตรา การรอดตาย

ผลการศกษา

ผลการศกษา พบวาท ง 3 ชดการทดลองจะมประสทธภาพการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยไดดทสด ตอเมอระยะเวลาหลงจากใหอาหารไปแลวชวโมงท 7.0 ± 0.30, 6.00 ± 0.40 และ 5.00 ± 0.45 ชวโมง ตามล าดบ มคาการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยเทากบ 25.00 ± 1.00, 31.66 ± 1.00 และ 45.66 ± 5.13 เปอรเซนต ตามล าดบ อตราการก าจดสารอนทรยแขวนลอยเทากบ 19.78 ± 6.80, 38.12 ± 10.10 และ 50.65 ± 10.22 กรมตอชวโมง ตามล าดบ ในขณะทสดสวนทเหมาะสมทสดตอการก าจดสารอนทรยแขวนลอย ของอากาศ และน าเทากบ 1:6.6 ± 0.66, 1:5.7 ± 0.70 และ 1:4.6 ± 0.20 เทา และเวลาทแตละชด


58

การทดลองใชในการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยจนมคาต ากวา 10 มลลกรมตอลตร มคาเทากบ 5, 3.5 และ 2 ชวโมง ตามล าดบ ตารางท 1 ประสทธภาพการก าจดตะกอนสารอนทรย

Parameter T 1 ( 1 Hp )

T2 ( 1.5 Hp )

T3 ( 2.0 Hp )

ประสทธภาพการก าจดสารอนทรยแขวนลอย (เปอรเซนต)

25.00 ± 1.00a 31.66 ± 1.00a 45.66 ±5.13c

อตราการก าจดสารอนทรยแขวนลอย (กรม/ชวโมง)

19.78 ± 6.80a 38.12 ± 10.10b 50.65 ± 10.22c

ชวงเวลาทดทสดของการก าจดสารอนทรยแขวนลอยหลงการใหอาหาร(ชวโมง)

7 ± 0.30 6 ± 0.40 5 ± 0.45

สดสวนอากาศ:น า 1:6.6 ± 0.66 1:5.7 ± 0.70 1:4.6 ± 0.20

จ านวนเวลาทใชก าจดตะกอน (ชวโมง) 5 3.5 2

ก ข ภาพท 4 ลกษณะทางกายภาพของน าหลงผานถงโปรตนสกมเมอร ก) ขนาดปม 1 แรงมา, ข) ขนาดปม 1.5 และ 2 แรงมา


59

ภาพท 5 ฟองสารอนทรย : ลกษณะเปนฟองสารอนทรยทละลายน า และตะกอนสารอนทรยบางสวน

ชดการทดลองท 1, 2 และ 3 อตรารอดตาย เทากบ 92.09 ± 2.18, 93.22 ± 1.02 และ 94.12 ± 1.41 อตราการเจรญเตบโตตอวน เทากบ 2.55 ± 0.23, 2.89 ± 0.25 และ 2.88 ± 0.64 กรมตอวน และอตราการเปลยนอาหารเปนเนอ เทากบ 1.35 ± 0.13, 1.33 ± 0.11 และ 1.30 ± 0.07 ขนาดของปลาทเลยงเทากบ 675.12 ± 13.10 719.87 ± 32.21 และ 765.40 ± 24,23 กรม ตามล าดบ สรปและวจารณผล

ผลการทดลองใชโปรตนสกมเมอรขนาด 700 ใหท างานรวมกบปมน า ขนาด 1, 1.5 และ 2 แรงมาโดยออกแบบโปรตนสกมเมอรใหมการผสมอากาศผานทออดอากาศ Venturi ผสมกบน าทสบผานปมเพอใชในการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอย ในบอเลยงปลากะพงขาวขนาด 35 ลกบาศกเมตร ปลอยปลาขนาดเรมตน 23 - 24 เซนตเมตร ทอตราความหนาแนน 2,000 ตวตอบอ โดยเลยงจนปลาไดขนาดไมนอยกวา 600 กรม ระยะเวลาการเลยง 6 เดอน พบวารปแบบของโปรตนสกมเมอรทท างานรวมกบปมน าขนาด 2 แรงมา มประสทธภาพการก าจดสารอนทรยแขวนลอยดทสด และตองหลงจากใหอาหารไปแลวในชวโมงท 5 โปรตนสกมเมอรจะมประสทธภาพการก าจดตะกอนสารอนทรยแขวนลอยไดดทสด ดงนนชวงเวลาทเหมาะสมในการใชโปรตนสกมเมอรเพอก าจดโปรตนหรอสารอนทรยแขวนลอยในบอเลยง ควรใชหลงจากใหอาหารไปแลว 5 ชวโมง หากใชในชวงเวลากอนหนานจะไมสามารถก าจดโปรตนหรอสารอนทรยแขวนลอยไดซงอาจจะมาจากในชวงนนปลายงไมมการขบถายของเสยออกมาท าใหปรมาณโปรตนหรอสารอนทรยตางๆมคอนขางนอย และอกสาเหตหนงอาจจะมาจากสวนผสมบางชนดในอาหาร อาจมคณสมบตท าใหน าในบอเลยงความหนดมากข นท าใหกลไกการผสมอากาศกบน าของโปรตน สกมเมอร ไมสามารถท าไดเตมท ปรมาณฟองทเกดข นจงมนอยมาก หลงจากเวลาผานไประยะหนง คณสมบตของน าในบอเรมเปลยนไปเนองจากการหมนเวยนน าใหมเขามา และถายน าเกาออกไป และ


60

สวนผสมบางอยางในอาหารปลาเรมสลายตวลง จงท าใหโปรตนสกมเมอรเรมมประสทธภาพการท างานไดเตมประสทธภาพ

ในอนาคตการเลยงสตวน าระบบหมนเวยนเปนรปแบบทส าคญ และเปนรปแบบทตองน ามาใชในการเลยงสตวน าอยางแนนอน เพอรองรบการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมในธรรมชาตทแยลง ผลงานวจยดงกลาวเปนการเตรยมความพรอมเพอจดเตรยมปจจยทจ าเปนในการเลยงรปแบบนใหครอบคลมครบถวน และสามารถใชไดอยางมประสทธภาพมากทสด


61

เอกสารอางอง

คณต ไชยาค า, สร ทกขวนาศ, ยงยทธ ปรดาลมพะบตร, พทธ สองแสงจนดา และดสต ตนวไลย. 2537.

คณภาพน าเพอการเพาะเลยงสตวน าชายฝง ความรเบองตนและวธวเคราะห. สถาบนวจยการ

เพาะเลยงสตวน าชายฝง, กรมประมง. 109 หนา

นงลกษณ สวรรณพนจ และปรชา สวรรณพนจ.2548. จลชววทยาทวไป. พมพครงท 5. ส านกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. หนา 74-96.

ไมตร ดวงสวสด และจารวรรณ สมศร. 2528. คณสมบตของน าและวธวเคราะหส าหรบการวจยทางการ

ประมง. ฝายวจยสงแวดลอมสตวน า, สถาบนประมงน าจดแหงชาต. กรมประมง. 115 หนา.

Bertrand Barrut, Jean-Paul Blancheton, Myriam Callier, Jean-Yves Champagne, Alain Grasmick. Foam

fractionation efficiency of a vacuum airlift-Application to particulate matter removal in

recirculating systems. Aquacultural Engineering 2012. pp. 1-6.

Marinefish. http://thai-marinefish.blogspot.com/2012/05/protein-skimmer.html

Michaud, L., Blancheton, J.P., Bruni, V., Piedrahita, R., 2006. Effect of particulate organic carbon on

heterotrophic bacterial population and nitrification efficiency in biological filters. Aquacultural

Engineering 34, 224-233.

Piper, R.G., Mcelwain, I.B., Orme, L.E., Mccraren, J.P., Fowler, L.G., Leonard, J.R., 1982. Fish Hatchery

Management. U.S. Fish and wildlife service, Washington, DC, 517 pp.

Summerfelt, S.t., 1999. Waste handing systems. In: Bartail, E.H., Wheaton, F.w.(Eds.) CIGR Handbook

of Agricultural Engineering: Animal Production and Aquacultural Engineering, vol. II. American

Society of Agricultural Engineering, St. Joseph, MI, pp. 309-350.

Timmons, M.B., 1994. Use of foam fractionation in aquaculture. Aquaculture Water Reuse System:

Engineering Design and Management. Amterdam, pp. 247-279.

Timmons, M.B., Chen, S., Weeks. N.C., 1995. Mathematic model of a foam fractionator used in

aquaculture. Journal of the World Aquaculture Society 26, 225-233.


62

Timmons, M.B., Ebeling, J.M., 2010. Recirculating Aquaculture, 2nd ed. Cayuga Aquaculture Ventures,

Ithaca. NY, USA, 948 pp.

Zhu, S., Chen, S., 1999. An experimental study on nitrification biofilm performances using a series reactor

system. Aquacultural Engineering 20, 245-259.


63

กจกรรมเพมผลผลตสตวน า

ลกษณะงาน เปนการด าเนนงานดานการผลตพนธสตวน าชายฝง ปลอยลงแหลงน า ธรรมชาตภายใน เขตจงหวดสงขลา และพนทรบผดชอบ เพอเปนการเพม ผลผลตสตวน าในแหลงน านน ๆ เปาหมาย ผลตพนธสตวน าชายฝง ดงน 1. ผลตพนธกงแชบวย จ านวน 11,480,000 ตว 2. ผลตลกปลากะพงขาว จ านวน 750,000 ตว 3. ผลตลกพนธปมา จ านวน 2,000,000 ตว ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2558 มดงน 1. ผลตพนธกงแชบวย จ านวน 11, 500,000 ตว ปลอยลงในแหลงน าธรรมชาตของ จ.สงขลา รวม 8 แหลง

2. ผลตลกปลากะพงขาว จ านวน 762,500 ตว ปลอยลงในแหลงน าธรรมชาตของ จ.สงขลา และพนทรบผดชอบ รวม 18 แหลง

3. ผลตลกพนธปมา จ านวน 2,000,000 ตว ปลอยลงในแหลงน าธรรมชาตของ จ.สงขลา รวม 1 แหลง 4. สถานทปลอยพนธสตวน า มรายละเอยด ดงน


64

สถานทปลอยพนธสตวน า กจกรรมเพมผลผลตสตวน า

ล าดบท

สถานทปลอย วน/เดอน/ป ชนดสตวน า (ตว)

กงแชบวย ปลา กะพงขาว

ปมา รวม

1 สวนประวตศาสตรปาเปรม ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

5 ตค.58 - 7,000 - 7,000

2 ทะเลอาวไทย หมท 2 ต าบลชมพล อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา

15 ตค.58 - 10,000 - 10,000

3 คลองปากรอ หมท 6 ต าบลควนโส อ าเภอควนเนยง จงหวดสงขลา

24 พย.58 - 25,000 - 25,000

4 ปากคลองเทพา หมท 7 ต าบลเทพา อ าเภอเทพา จงหวดสงขลา

4 ธค.58 1,000,000 - - 1,000,000

5 ปากคลองสเกา หมท 3 ต าบลไมฝาด อ าเภอสเกา จงหวดตรง 25 มค.59 - 14,000 - 14,000 6 อาวปตตาน ต าบลรสะมแล อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน 4 กพ.59 - 90,000 - 90,000 7 ปากน าเทพา หมท 1 ต าบลเทพา อ าเภอเทพา จงหวดสงขลา 22 กพ.59 - 80,000 - 80,000 8 ทะเลสาบสงขลา หมท 2 ต าบลหวเขา อ าเภอสงหนคร

จงหวดสงขลา 26 กพ.59 - 140,000 - 140,000

9 ทะเลสาบสงขลา หมท 5 ต าบลปาขาด อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา

5 กพ.59 1,000,000 - - 1,000,000

10 ปากน าเทพา หมท 1 ต าบลเทพา อ าเภอเทพา จงหวดสงขลา 5 กพ.59 1,000,000 - - 1,000,000 11 ทะเลสาบสงขลา หมท 8 ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวด

สงขลา 5 กพ.59 1,200,000 - - 1,200,000

12 ฟารมทะเลสาบบานโคกเมอง หมท 12 ต าบลบางเหรยง อ าเภอควนเนยง จงหวดสงขลา

5 กพ.59 1,000,000 - - 1,000,000

13 ทะเลสาบสงขลา หมท 3,6,8 ต าบลฝาละม อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

2 มค.59 - 160,000 - 160,000

14 คลองวง หมท 6 ต าบลน านอย อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 6 มค.59 - 30,000 - 30,000 15 บานหวแหลม หมท 6 ต าบลจะโหนง อ าเภอจะนะ จงหวด

สงขลา 22 มค.59 - 20,000 - 20,000

16 คลองวง หมท 2 ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา 1 มค.59 2,000,000 - - 2,000,000 17 ทะเลสาบสงขลา หมท 4,5,6 ต าบลปากรอ อ าเภอสงหนคร

จงหวดสงขลา 22 มค.59 1,000,000 - - 1,000,000

18 คลองวง ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา 22 มค.59 1,000,000 - - 1,000,000


65

ล าดบท

สถานทปลอย วน/เดอน/ป ชนดสตวน า (ตว)

กงแชบวย ปลากะพงขาว

ปมา รวม

19 ทะเลอาวไทย หมท 3 ต าบลเขารปชาง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

23 มค.59 100,000 - - 100,000

20 คลองวง ต าบลพะวง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา 23 มค.59 200,000 - - 200,000 21 บานบางเขยด หมท 3 ต าบลบางเขยด อ าเภอสงหนคร จงหวด

สงขลา 1 เมย.59 - 17,000 - 17,000

22 ทะเลสาบสงขลา หมท 2 ต าบลหวเขา อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา

1 เมย.59 - 15,000 - 15,000

23 พงเตานอย หมท 2 ต าบลบอตร อ าเภอระโนด จงหวดสงขลา 1 เมย.59 - 20,000 - 20,000 24 บานบางเขยด หมท 3 ต าบลบางเขยด อ าเภอสงหนคร จงหวด

สงขลา 4 เมย.59 - 5,000 - 5,000

25 ทะเลสาบสงขลา หมท 4 ต าบลชะแล อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา

8 เมย.59 - 20,000 - 20,000

26 เขตอนรกษบานบางมวง หมท 3 ต าบลฝาละม อ าเภอ ปากพะยน จงหวดสงขลา

9 เมย.59 - 52,500 - 52,500

27 ทะเลสาบสงขลา หมท 2 ต าบลสทงหมอ อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา

22 เมย.59 - 57,000 - 57,000

28 ปากคลองนาทบ หมท 12 ต าบลนาทบ อ าเภอจะนะ จงหวดสงขลา

8 มย.59 1,000,000 - - 1,000,000

29 ทะเลสาบสงขลา หมท 5 ต าบลเกาะยอ อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

9 มย.59 500,000 - - 500,000

30 ทะเลสาบสงขลา หมท 2 ต าบลหวเขา อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา

18 มย.59 500,000 - - 500,000

31 ทะเลสาบสงขลา หมท 9 ต าบลเกาะยอ อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

28 กค.59 - - 1,000,000 1,000,000

32 ทะเลอาวไทย หมท 3 ต าบลเขารปชาง อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

26 สค.59 - - 1,000,000 1,000,000

รวมทงสน 11,500,000 762,500 2,000,000 14,262,500


66

โครงการฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา ปงบประมาณ 2559

โครงการท 1 การพฒนาฟารมทะเลโดยชมชน

กจกรรมยอยท 1 การเลอกพนทและปลอยพนธสตวน า

ด าเนนการคดเลอกพนททเหมาะสม ทมความอดมสมบรณพรอมทจะเปนแหลงอาหารของสตวน าวยออน และชมชนตอบรบเขามามสวนรวม พรอมทจะด าเนนกจกรรม เพอจดท าเขตฟารมทะเล มการดแลทรพยากร ตลอดจนการใชทรพยากรอยางคมคา และปลอยพนธสตวน าใหสอดคลองกบสภาพแวดลอม ซงในกจกรรมนหลายหนวยงานของกรมประมงในพนทรอบทะเลสาบสงขลา แบงเขตการรบผดชอบด าเนนการ จดสรางเขตฟารมทะเลและปลอยพนธสตวน า รวม 7 เขต ไดแก

1. เขตพนทฟารมทะเล ต.ท านบ อ. สงหนคร จ. สงขลา 2. เขตพนทฟารมทะเล ม.5 ต. เกาะใหญ อ. กระแสสนธ จ. สงขลา 3. เขตพนทฟารมทะเล ม.6 และ ม.11 ต.เกาะหมาก อ.ปากพะยน จ.พทลง 4. เขตพนทฟารมทะเล ต. เกาะนางค า อ.ปากพะยน จ.พทลง 5. เขตพนทฟารมทะเล ต. คขด อ.สทงพระ จ.สงขลา 6. เขตพนทฟารมทะเล ต. คลองร อ.สทงพระ จ.สงขลา 7. เขตพนทฟารมทะเล ต. ทาหน อ.สทงพระ จ.สงขลา

จ านวนสตวน าทปลอย รวมทงสน 64.57 ลานตว ไดแก 1. กงกลาด า 11.70 ลานตว 2. กงแชบวย 18.05 ลานตว 3. กงกามกราม 22.97 ลานตว


67

ภาพท 1 กจกรรมการปลอยพนธสตวน าในเขตพนทฟารมทะเล

กจกรรมยอยท 2 การส ารวจสภาวะทรพยากรประมงและประเมนผลผลตสตวน า

ส ารวจปรมาณสตวน าจากทาขนสตวน ารอบทะเลสาบสงขลาในพนทจงหวดสงขลา พทลงและนครศรธรรมราช จ านวน 63 จด ตงแตเดอนตลาคม 2558 ถงเดอนกนยายน 2559 โดยเกบตวอยางแยกเปนรายชนด เดอนละ 1 ครง เปนตวแทนปรมาณ (น าหนก) สตวน า 1 วนของแตละเดอน และใน 1 เดอน มสตวน าขนทาเฉลย 25 วน จากนนน าขอมลมาค านวณเปนปรมาณสตวน าจากทาเปนรายเดอน ซงตลอดปงบประมาณ 2559 พบชนดสตวน าจากทาขนสตวน า จ านวน 110 ชนด โดยมสตวน าเศรษฐกจ ไดแก กงกามกราม จ านวน 65,122.5 กโลกรม ก งกลาด า จ านวน 14,095 กโลกรม ก งแชบวย 32,945 กโลกรม กงหวมน จ านวน 262,195 กโลกรม ปลากะพงขาว จ านวน 2,150 กโลกรม ปทะเล (ปด า) จ านวน 7,887.5 กโลกรม ปมา จ านวน 35,355 กโลกรม ปลากระบอกขาว 18,405 กโลกรม ปลาชอน 120,675 กโลกรม และ ปลาดกทะเล 102,675 กโลกรม สวนสตวน าทเสยงตอการสญพนธและสตวน าอนทมการผลตปลอยในทะเลสาบสงขลาและสามารถเกบรวบรวมผลผลตได ไดแก ปลาบทราย จ านวน 2,140 กโลกรม ปลาตะกรบ จ านวน 12,887.5 กโลกรม ปลาพรหม จ านวน 2,877.5 กโลกรม ปลาชะโอน 430 กโลกรม ปลาแกมช า 30 กโลกรม ปลาแขยงนวล 167.5 กโลกรม ปลาตะเพยนขาว 6,577.5 กโลกรม ปลาดกอย 12,065 กโลกรม ปลาดกดาน 67.5 กโลกรม ปลาสลด 2,680 กโลกรม และปลาหมอไทย 7,245 กโลกรมเปนตน รวมปรมาณผลผลตสตวน าจากทาทงสน 1,825,277.5 กโลกรม


68

a

b

c

d

e

f

g

h

i

j

ภาพท 2 ตวอยางสตวน าเศรษฐกจทส ารวจพบจากทาขนสตวน า (a = กงกามกราม, b = กงแชบวย

c = กงหวมน, d = ปลากะพงขาว, e = ปด า, f = ปมา, g = ปลากระบอกขาว,

h = ปลาชอน, I = ปลาดกทะเล, j = ปลาตะกรบ)

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwj0zIimy6rRAhWJtY8KHRNkC7kQjRwIBw&url=http://www.pkfood.co.th/th/our-products.html&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNHf8-vCeABMMIPO0AbyZqDJ2s0i2Q&ust=1483691379877462

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwip2ZXDzqrRAhVIpI8KHSGQD7YQjRwIBw&url=http://www.bansuanporpeang.com/node/27764&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNGKfHOjBSkTcPqf-N4ESCK0wlw4AQ&ust=1483692215355766

https://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjFhIXqy6rRAhUKPI8KHR51BSIQjRwIBw&url=https://www.wongnai.com/restaurants/229727Gj-crab-house/photos/c21cec5e9de645d4888ed992d3f79369&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNGVgeMppMCl1EHUpSJBDCyagLaapA&ust=1483691523010010

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjYn-yjzKrRAhXLvY8KHaKaDoUQjRwIBw&url=http://topicstock.pantip.com/food/topicstock/2012/05/D12074418/D12074418.html&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNF4dgbHJP-bLuyYATTXbJQ2Y7_TLg&ust=1483691639466605

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiyvZDJzKrRAhVEOo8KHQwtCRwQjRwIBw&url=http://topicstock.pantip.com/food/topicstock/2011/03/D10351046/D10351046.html&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNG1kUhbnL3dRJoaHEDKjD81cwUO_w&ust=1483691690377547

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiZlPTnzKrRAhULKo8KHUGvBDIQjRwIBw&url=http://bangkrod.blogspot.com/2012/07/blog-post_07.html&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNE4Le2phGqcHx5dI1yrhQvSyCOf8Q&ust=1483691778227106

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjW-Zn7zKrRAhXGQo8KHe6OA-kQjRwIBw&url=http://pasusat.com/%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99/&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNHV1wPV7d2HmDbyIiV2iU2-MQGiCw&ust=1483691836131378

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiAmamXzarRAhWBMo8KHXXyCSYQjRwIBw&url=http://www.bansuanporpeang.com/node/23512&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNFHMduSIA11orYTzYvP-d7XNkJqRw&ust=1483691884021253

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjnkZezzarRAhXBK48KHYKOBsYQjRwIBw&url=http://www.siamfishing.com/content/view.php?nid=152916&cat=recipe&bvm=bv.142059868,d.c2I&psig=AFQjCNEk92I7vh42mQIBipHvee3TE5NhBw&ust=1483691937155797




























































































69

กจกรรมยอยท 3 การเสรมสรางความเขมแขงของชมชนดานการประมง

โดยจดการอบรมใหความร เพอทราบหลกการและวตถประสงค ของการด าเนนโครงการฯ หลกสตร “การเสรมสรางความเขมแขงของกลมประมงและการมสวนรวมในการจดการทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลาอยางย งยน” จ านวน 3 รน 70 คนจากแผน 60 คน ระหวางวนท 5 - 7 มกราคม 2559 ไดแก ต าบลท านบ อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา ชมชนหม 5 ต าบลเกาะใหญ อ าเภอกระแสสนธ จงหวดสงขลา และชมชนหม 6 และหม 11 ต าบลเกาะหมาก อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภาพท 3 การจดฝกอบรมเพอเพมความเขมแขงใหกบชมชน


70

กจกรรมยอยท 4 การจดตงแพปลาชมชน 1. แพปลาชมชน หมท 4 ต าบลคขด อ าเภอสทงพระ จงหวดสงขลา ประสบความส าเรจด

บรหารจดการเองได เรมตนจากสมาชก 17 ราย ปจจบน 235 ราย ซงมทงสมาชกในเขตต าบลคขดและต าบลใกลเคยง มการแตงตงคณะกรรมการและมการก าหนดเปอรเซนตในการปนผลคนสมาชกจากก าไรทไดรบในแตละเดอน โดยปนผลก าไรคนสมาชกรอยละ 60 พฒนากลมแพปลาชมชนรอยละ 5 ฟนฟทะเลสาบและพฒนาสงคมรอยละ 10 คาตอบแทนเจาหนาทรบซอสตวน าและท าบญชรอยละ 15 และกองทนสวสดการรอยละ 10 ซงมทนหมนเวยนในการรบซอพนธสตวน าเดอนละ 150,000-500,000 บาท

2. แพปลาชมชนบานชองฟน ต าบลเกาะหมาก อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง ประสบความส าเรจด บรหารจดการเองได ซงปจจบนมสมาชกลงหน 109 คนและสมาชกทไมลงหนจะขายผลผลตอยางเดยว 34 คน มการจดสรรปนผลก าไร 100 % ปละ 1 ครง โดยแบงเปนเฉลยคน 50% ปนผลคน 10% ฟนฟทะเลสาบโดยการซอพนธสตวน าปลอย 10% พฒนากลม 5% ชวยเหลอผประสบภย 2% จายคาตอบแทนกรรมการ 3% ใหคนรบซอ 20% ซงจะมก าไรปละประมาณ 300,000 - 400,000 บาท

ภาพท 4 อาคารส าหรบด าเนนการกจกรรมแพปลาชมชน

กจกรรมยอยท 5 การรวบรวมพอแมพนธเพอท าธนาคารสตวน า วตถประสงคของกจกรรมนเปนการสรางจตส านกใหชมชนไมท าลายพนธสตวน าทมไขหรอไมจบสตวน าทมไขมาขาย โดยการปลอยไวใหวางไขเพอใหลกพนธเกดขนในธรรมชาต เปนการสรางปรมาณลกพนธเพมเตมแทนทการถกจบมากน โดยมการเตรยมกระชงเพอรวบรวมแมพนธกงทมไข โดยทยอยเกบรวบรวมเพอใหแมก งสลดไข รวมทงสน 373 ตว ซงพบวาปรมาณสงกวาในปทผานมา เนองจากน าในทะเลสาบสงขลามชวงทน าความเคมต ายาวนาน ท าใหชวงระยะเวลาทปลอยพนธกงกามกรามในทะเลสาบเพมขน แตมการปลอยกงกลาด าลดลง โดยมพนทเขารวมกจกรรมดงน


71

1. ต าบลท านบ อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา 2. หม 5 ต าบลเกาะใหญ อ าเภอกระแสสนธ จงหวดสงขลา 3. หม 6 และ หม 11 ต าบลเกาะหมาก อ าเภอปากพะยน จงหวดพทลง

ภาพท 5 การสงมอบอปกรณในการจดท าธนาคารสตวน า

กจกรรมยอยท 6 การถายทอดฟารมสาธตการเลยงปลาทะเลระบบปด ด าเนนการสรางฟารมสาธตการเลยงปลาทะเลระบบปดน าหมนเวยน 1 ชด (ป 2556) ซงเปนกจกรรมตอเนอง โดยมการถายทอดองคความรใหกบเกษตรกร นกเรยน นกศกษา และบคลากรหนวยงานกรมประมงทสนใจ ไดศกษาดงานเกยวกบการเลยงปลาในระบบปด โดยมเปาหมายผเขาชม 100 คน ผลการด าเนนงานพบวามผเขาชม รวมทงสน 644 คน

ภาพท 6 การเยยมชมและศกษาดงานการเลยงสตวน าในระบบน าหมนเวยน


72

กจกรรมยอยท 7 การอนบาลสตวน าเพอเพมความอดมสมบรณ ด าเนนการอนบาลลกกงกลาด าขนาดกงพ ในบอดนของสถาบนวจยสขภาพสตวน าชายฝง ใหได ลกกงขนาด 1 นว จ านวน 100,000 ตว แลวท าการรวบรวมเพอปลอยลงสทะเลสาบเพอเพมอตรารอด

ภาพท 7 การอนบาลลกกงกลาด าในบอดนและน าปลอยลงสทะเลสาบสงขลา

กจกรรมยอยท 8 การศกษาขอมลทางวชาการ

ชอโครงการวจย สถานภาพทรพยากรประมงคลองส าโรงตอนบนจงหวดสงขลาภายหลงการขดลอก (Status of Fishery Resource in the Upper Region of Samrong Canal, Songkhla province after Dredging) โดย นางอจฉรย วฒเมธาว

บทน า คลองส าโรง เปนคลองในพนทอ าเภอเมอง จงหวดสงขลา ซงไหลมาจากต าบลเกาะแตว ขนมาทางทศเหนอถงต าบลเขารปชาง ระยะทาง 10.5 กโลเมตร จากนนแยกออกเปน 2 สายทแยกก าปน สายท 1 ไหลไปทางทศตะวนออกสทะเลอาวไทย บรเวณหวนายแรง ระยะทางประมาณ 1 กโลเมตร สายท 2 ไหลไป


73

ทางทศตะวนตกไปไดประมาณ 1 กโลเมตรจงไหลเขาไปพนทเขตเทศบาลนครเมองสงขลาออกสทะเลสาบสงขลาระยะทาง 4 กโลเมตร จากแยกก าปนนเองทมการแยกคลองส าโรงออกเปน 2 สวน คอ คลองส าโรงตอนบน (สวนทไหลไปทางทศตะวนออก) และคลองส าโรงตอนลาง (สวนทไหลไปทางทศตะวนตก) สภาพของคลองส าโรงมบานเรอนราษฎร และอตสาหกรรมครวเรอนทเกยวกบสตวน าหรอการแปรรปสตวน าเบองตนตงอยตลอดแนวความยาวของคลองท าใหมการระบายน าทงสคลองส าโรง นอกจากนยงรบน าทงจากระบบระบายน าและล ารางสาธารณะ อตสาหกรรมชมชน โรงงานอตสาหกรรม ครวเรอนทตางระบายลงสคลองส าโรง โดยเฉลยวนละ 7,335.44 ตารางเมตร (แผนปฏบตการฟนฟสงแวดลอมคลองส าโรง, 2556) ซงมทงน าทงและสงสกปรก ขยะตางๆ ปะปนลงคลองส าโรง สงผลใหน าในคลองมสด าและมกลนเหมน ประกอบกบการตนเขนของคลอง เปนอปสรรคในการระบายน า นอกจากนยงพบมการเจรญเตบโตของผกตบชวา เนองจากน าไมมการไหลเวยน จนกลายเปนน าจดและมสารอนทรยเปนจ านวนมาก ผกตบชวาเองวงจรการเหยวเฉาและตายหมด เมอน าทะเลจากอาวไทยทางดานทศตะวนออกของคลองไหลเขาสชวงฤดมรสมสงผลใหน าทมความเคมรกเขามาในคลอง การไหลเวยนของน าในคลองส าโรงจะอาศยการรกเขาของน าทะเลในชวงน าขน และไหลออกในชวงน าลง ซงฤดมรสมจะเปนชวงทน าในคลองส าโรงมความใสสะอาดสงทสด (อบจ.สงขลา, 2535) เนองจากเปนคลองทเชอมตอระหวางทะเลอาวไทยกบทะเลสาบสงขลา การรกเขาและไหลออกจะสามารถเกดไดพรอมกนทงสองทศทาง และปญหาทพบในการขดขวางการไหลของน าในคลองส าโรง ยงเกดจากการเกดสนทรายบรเวณปากคลองส าโรงฝงตะวนออกในชวงฤดรอน ซงคลนจะซดเอาทรายขนมาการเปนสนทราย สวนฝงตะวนตกปากคลองจะมการสะสมของตะกอนเลนซงพกตามกระแสน าเขาสฝง ในป 2557 เทศบาลนครสงขลาไดท าการขดลอกคลองเพอกระตนใหมการไหลผานของน าเชอมทะเลสาบสงขลากบทะเลอาวไทยความลกเฉลย 2 เมตร ในขณะเดยวกนการด าเนนการดงกลาวอาจสงผลกระทบตอปลาน าจดทอยในคลองส าโรง เมอน าทะเลสามารถรกเขาไปได คลองส าโรงจงแปลสภาพมทง 3 น า น าจด น ากรอย และน าเคม เพราะฉะนนสตวน าจดทอาศยอยจะมการปรบตว สตวน ากรอยจะสามารถเขามาหรออาจมสตวน าเคมบางชนดเขาไปอาศยในคลองตามชวงวยของวงจรชวต อศวน (2554) ไดท าการศกษาปลาเดอน ปลาหายาก ทะเลสาบสงขลา พบปลาเดอน ปลาใกลสญพนธในคลองส าโรง แสดงใหเหนวาคลองส าโรงเปนแหลงเลยงตวของปลาเดอนขนาดเลก และจากค าบอกเลาของชาวบานทท าการประมง จะพบปลาเดอนในคลองส าโรงมากกวาคลองอนๆ ทเชอมตอกบทะเลสาบสงขลา และจากการส ารวจสตวน าในคลองส าโรงทผานมา มการพบปลาเดอน (ปลาตาเหลอกสน)ทบรเวณคลองส าโรงบานออกเขา บรเวณหมท 3 ต าบลเขารปชาง (จ านง, 2554) เนองจากเปนปลาทสามารถปรบตวใหอยในน าจดหรอน ากรอยได


74

ดงนน หลงจากมความรวมมอของชมชน องคกรภาครฐในการชวยกนฟนฟแหลงน าคลองส าโรง ใหกลบมามคณภาพน าทดและระบบการไหลเวยนของน าด าเนนไปไดตามสภาพการขนลงของน า และ การเชอมตอระหวางทะเลสาบสงขลาและทะเลอาวไทย อนจะสงผลใหระบบสงแวดลอมของแหลงน ากลบมาอดมสมบรณดงเดม สตวน ากเชนกน การศกษาองคประกอบชนด การแพรกระจายและความชกชมของสตวน าในแตละฤดกาลในคลองส าโรงตอนบน จงหวดสงขลา กระตนใหมการหวงแหนแหลงน า มการจดการแหลงน าอยางเปนระบบ และเปนตนแบบในการจดการแหลงน าของชมชนตอไป

วตถประสงคของโครงการวจย 1. เพอศกษาชนดสตวน าในคลองส าโรงตอนบน 2. เพอศกษาการแพรกระจายและการชกชมของสตวน าในคลองส าโรง 3. เพอศกษาการเปลยนแปลงคณภาพน าทส าคญ 4. เพอวเคราะหการเปลยนแปลงของทรพยากรประมง และคณภาพน าท เกยวของกบการขดลอกคลองส าโรง

วธการศกษา 1. ส ารวจพนทพรอมก าหนดสถานตวอยาง ตลอดคลองส าโรงตอนบน ซงแยกออกเปน 3 สวน

รวม 6 สถาน ประกอบดวย สวนท 1 ตงแตปากคลองส าโรงทศตะวนออกเชอมตอกบทะเลอาวไทย จนถงแยกก าปน ระยะทาง

1 กโลเมตร ประกอบดวย 1 สถาน สวนท 2 ตงแตแยกก าปนไปทางทศตะวนตกไปถงรอยตอระหวางต าบลเขารปชางและต าบลบอยาง

(บรเวณสะพานขามคลองส าโรง สามแยกส าโรง) ระยะทาง 1 กโลเมตร ประกอบดวย 1 สถาน สวนท 3 ต ง แ ต แ ยกก า ป น ไปทา งท ศ ใต จน ถ งประ ตควบ คมก า รระบายน า บ ร เ วณ

บานทงใหญ ต าบลเขารปชาง ระยะทาง 4 กโลเมตร ประกอบดวย 4 สถาน


75

ตารางท 1 ทตงของสถานส ารวจตวอยาง จ านวน 5 สถานพนทคลองส าโรงตอนบน ตงแต ตลาคม 2558 - กนยายน 2559

สถาน พกด หมายเหต

Breite Lange 1 7.17981 100.61810 ปากคลองส าโรง 2 7.17638 100.61431 สามแยกส าโรง 3 7.17801 10061727 แยกก าปน 4 7.17570 100.61946 สะพาน-คลองส าโรง 5 7.17375 10062367 กลางคลองทศใต 6 7.16584 100.62470 หนาฝายกนน า 2. การเกบตวอยางสตวน า

2.1 โดยใชอวนลอมจบขนาด 30 เมตร ลก 3 เมตร ตาอวน 0.5 เซนตเมตร ลอมจบแบบทบตลง บรเวณจดส ารวจทก าหนด โดยในแตละจดจะท าการเกบตวอยาง 2 ครง เกบตวอยางสตวน าทกเดอน ตงแตเดอน ตลาคม 2558 - กนยายน 2559 รวม 6 ครง

2.2 น าตวอยางสตวน าทไดมาจ าแนกชนด โดยจ าแนกชนดสตวน าตามคมอ fish of the world (Nelson,1976) ชงน าหนกหนวยเปนกรม และวดความยาวล าตวเหยยด total length หนวยเปนเซนตเมตร จากนนน าตวอยางปลาตรงสภาพในน ายาฟอรมาลน เขมขน 10% เปนเวลา 14 วน แลวท าการรกษาตอในแอลกอฮอลเขมขน 75 %

2.3 วเคราะหองคประกอบชนดสตวน า โดยการนบจ านวนรวมของสตวน าแตละชนด โดยมหนวยเปนตว พรอมค านวณหารอยละของสตวน าจากจ านวนตวทจบได

2.4 ศกษาชนดเดนทพบในแตละเดอนทด าเนนการส ารวจ และเปรยบเทยบความชกชมของจ านวนสตวน าในแตละสถาน


76

3. เกบตวอยางน า การเกบตวอยางน าเนองจากคลองส าโรงมความกวางเฉลย 20 เมตร ความลกเฉลย 2 เมตร จงใหวธเกบบรเวณชายฝงแนวล าคลอง บรเวณต าจากผวน า 50 เซนตเมตร ซงการเกบตวอยางน าจะด าเนนการใน 2 ลกษณะ คอ

3.1 เกบตวอยางและวเคราะหภาคสนาม ประกอบดวย อณหภม ความเคม ออกซเจนละลายน า ความโปรงแสง

3.2 เกบตวอยาง แลวน ามาวเคราะหในหองปฏบตการ ไดแก สารแขวนลอยทงหมด คลอโรฟลล บโอด ไนโตรเจนทงหมด และฟอสฟอรสทงหมด

4. การวเคราะหขอมล วเคราะหความหลากหลายของประชากรสตวน า ปรมาณชนด ความหลากหลายของประชากร น าคาจ านวนสตวน าทได มาค านวณหาคาความสมพนธความหนาแนนของสตวน าในแตละสถานและแตละครงทท าการส ารวจ (หนวย: ตว/ตารางเมตร) โดยมสมการและวธการทางสถตโดยใชโปรแกรมส าเรจรปในการศกษาคอ

4.1 การศกษาดชนความหลากหลาย และคาความเทาเทยม 4.2 การศกษาดชนความส าคญสมพนธ 4.3 การวเคราะหความแปรปรวน เพอศกษาผลของปจจยตางๆ ทมผลตอการเกดความ

แปรปรวนของคาพารามเตอรทท าการศกษา โดยก าหนดสมมตฐานวาความพารามเตอรทท าการศกษามการแพรกระจายแบบปกต 5. ผลทคาดวาทจะไดรบ สามารถทราบสภาวะทรพยากรประมงในคลองส าโรง จงหวดสงขลา เพอน ามาเปนแนวทางในการบรหารจดการคลองส าโรง ใหมคณสมบตเหมาะสมเพอความย งยนของ แหลงน า

ผลการศกษา 1. การศกษาปรมาณสตวน า (ก าลงวเคราะหขอมล) 2. ผลการศกษาคณภาพน า (ก าลงวเคราะหขอมล)


77

โครงการท 2 การเพาะขยายพนธสตวน าทเสยงตอการสญพนธ กจกรรมยอยท 1 การวจยวถชวตและวงจรชวตของสตวน าทเสยงตอการสญพนธ

ชนดท 1 ปลาซกเดยว (Indian spiny turbot ) ปลาซกเดยวทศกษาในครงนเปนชนด Indian spiny turbot หรอ Indian halibut มชอวทยาศาสตรวา Psettodes erumei (Bloch & Schneider, 1801) (ภาพท 1) เปนปลาในกลมปลาซกเดยวชนดหนงทพบในทะเลสาบสงขลา แตพบไดบรเวณทน ามความเคมคอนขางสงดงเชน ในทะเลสาบตอนนอก ปากทะเลสาบ เกาะหน เกาะแมว และบรเวณชายฝงทะเลโดยทวไป เปนปลาทมขนาดใหญทสดในกลมปลาซกเดยวทพบในทะเลสาบสงขลาคอมความยาวสงสดถง 64 เซนตเมตร และพบน าหนกสงสดถง 9 กโลกรม ลกษณะเดน คอ มฟนซเลกๆทแหลมคม (ภาพท 2) เปนปลากนเนอ (carnivorous fish) โดยกนสตวหนาดนและลกปลาขนาดเลกเปนอาหาร หากนบรเวณพนทองน าทเปนทรายหรอโคลน โดยเฉพาะในเวลากลางคน (Fishbase, 2016)

ภาพท 1 ปลาซกเดยว (Psettodes erumei Bloch & Schneider, 1801) ดานหลง (บน) และดานทอง (ลาง)


78

ภาพท 2 ซฟนทแหลมคมของปลาซกเดยวซงเปนลกษณะของปลากนเนอ

ผลการตรวจสอบการกนอาหารจากกระเพาะปลาทจบไดยนยนไดอยางชดเจนวาปลาซกเดยวเปนปลากนเนอ อาหารทพบสวนใหญเปนลกปลาขนาดเลกแมกระทงในกลมปลาซกเดยวดวยกนเองในปรมาณ 0.34 - 2.33 เปอรเซนต/วน นอกจากนนยงพบวาปลาชนดนกนปลาหมกเปนอาหารดวย (ภาพท 3) ชนดของอาหารทกนชใหเหนวานอกจากการกนอาหารบรเวณหนาดนแลว ยงมพฤตกรรมการกนบรเวณกลางน าไดอกดวย

ภาพท 3 อาหารทพบในกระเพาะอาหารของปลาซกเดยว


79

ปลาซกเดยวเปนปลาทมความเสยงตอการสญพนธชนดหนงในทะเลสาบสงขลา จากการสอบถามชาวประมงพนบานพบวาปรมาณปลาทจบไดลดนอยลงเรอยๆ เชนเดยวกบปลาชนดอนๆ อกหลายชนด การศกษาชววทยาสบพนธปลาซกเดยวชนดนมไมมากนก ทงๆทเปนปลาทมศกยภาพในการเพาะขยายพนธสงอกชนดหนง เนองจากมรสชาตด มสดสวนของเนอมากเนองจากสวนหวมขนาดเลกเมอเทยบกบล าตว จงมการศกษาการเพาะขยายพนธ และเพาะเลยงปลาในกลมนแลวในหลายประเทศโดยเฉพาะประเทศในเขตอบอน (Daniels and Watanabe, 2010) ศนยวจยฯ จงไดศกษาขอมลชววทยาสบพนธเบองตนของปลาซกเดยว เพ อเปนขอมลพนฐานในการศกษาการเพาะขยายพนธตอไปในอนาคต โดยการรวบรวมพนธปลาทจบไดบรเวณปากทะเลสาบสงขลาจากเครองมอประมงประเภทอวนลอย ในชวงเดอนมกราคม ถงเดอนเมษายน ซงพบวาชวงดงกลาวนนาจะเปนชวงฤดวางไขของปลาชนดน เนองจากพบปลาทมความสมบรณเพศคอนขางมาก (ภาพท 4) นอกจากน ยงพบวาหลงจากชวงเวลาดงกลาวไมสามารถจบปลาชนดนไดอก หรอจบไดนอยมาก จงเปนไปไดวาปลาชนดนอาจอพยพมาวางไขในแหลงวางไขบรเวณดงกลาวแลวอพยพเคลอนยายออกไปบรเวณอน ซงตองมการศกษาเพมเตมในอนาคต ส าหรบชววทยาสบพนธของปลาซกเดยวในเบองตนสามารถจ าแนกไดดงน

1. การจ าแนกเพศและสดสวนเพศ การจ าแนกเพศของปลาซกเดยวโดยใชลกษณะภายนอกพบวาคอนขางยาก เนองจากรปรางลกษณะมความคลายคลงกนมาก นอกจากเปนปลาทมความสมบรณเพศซงเพศเมยจะมทองอมเปงมากกวาเพศผอยางเหนไดชด รวมทงเพศผทสามารถรดน าเชอออกมาได อยางไรกตามพบวาปลาเพศผมกมขนาดเลกกวาปลาเพศเมย และพบปลาทงสองเพศในสดสวนทใกลเคยงกน

ภาพท 4 ปลาซกเดยวสมบรณเพศ เพศเมยมไข (บน) และเพศผทมอณฑะ (ลาง) (ศรช)


80

2. ขนาดปลาสมบรณเพศ ปลาซกเดยวสมบรณเพศทจบไดพบวาปลาเพศผมขนาดเลกกวาปลาเพศเมยประมาณ 1 เทา คอ มน าหนกเฉลย 302.13 + 70.42 กรม และ 602.50 + 216.58 กรม ในปลาเพศผและเพศเมย ตามล าดบ และมความยาวเหยยด 28.04 + 2.95 เซนตเมตร และ 35.00 + 2.12 เซนตเมตร ในปลาเพศผและเพศเมย ตามล าด บ (ตารางท 1)

ตารางท 1 น าหนกและความยาวเหยยดของปลาซกเดยว (n=80) เพศ น าหนก (กรม) เฉลย ความยาวเหยยด (ซม.) พนธเฉลย

สงสด ต าสด สงสด ต าสด ผ 514 212 302.13 + 70.42 32.5 25.0 28.04 + 2.95 เมย 1,610 346 602.50 + 216.58 45.5 29.5 35.00 + 2.12

3. อวยวะสบพนธและดชนความสมบรณเพศ

รงไข : รงไขปลาปลาซกเดยวมลกษณะเชนเดยวกบปลาทะเลทมไขนาดเลกโดยทวไป เชน ปลากะพงขาว ปลากะรง เปนตน กลาวคอ รงไขม 2 พ คอ ซกซายและขวา เปนรปสามเหลยมยาวขนานไปกบความยาวของล าตวไปทางดานหลง (ventral) แทรกตวอยภายในชองทองตดกบตบและล าไส มสเหลองปนสม จดเปนประเภท cystovarian ovary (ภาพท 5) สวนใหญพบแมปลาทมไขแก (ระยะท 3 - 4) ทรงไขอยในระยะ vitellogenic oocyte (ภาพท 6) ซงเปนระยะทเหมาะสมในการกระตนการวางไขหรอตกไขโดยใชฮอรโมน มขนาดเสนผานศนยกลางเฉลย 844.75 + 197.53 ไมโครเมตร

ภาพท 5 รงไขปลาซกเดยวระยะท 4


81

ภาพท 6 ไขปลาซกเดยวระยะ vitellogenic oocyte

อยางไรกตามการศกษาในครงนพบแมปลาในระยะท 5 หรอระยะวางไข (spawning) ดวย กลาวคอ สามารถรดไขออกมาได เมอใชมอบบบรเวณทองเบาๆ ระยะนแมปลาจะมขนาดของรงไขขยายใหญจนเตมชองทอง (ภาพท 7) เนองจากเมดไขมการดดซบน าเขามาในเซลลไข (hydration) เพอเตรยมทจะวางไข ท าใหไขมขนาดใหญทสด นอกจากนนเมดไขมนขนาดใหญจะปรากฏอยกลางเซลลไขเพยงเมดเดยว มขนาดเสนผานศนยกลางเฉลย 1,326.83 + 216.23 ไมโครเมตร (ภาพท 8) เชนเดยวกบปลากะพงขาวแตขนาดไขใหญกวา ปลาซกเดยวชนดนจงจดเปนปลาทะเลไขลอยทมไขขนาดใหญชนดหนง ขอสงเกตประการหนงทพบคอ ไขปลาจะทยอยสกไปจากดานขาง (lateral) ของรงไข ไมไดสกพรอมกนในครงเดยว ฤดกาลวางไขของปลาชนดนจงอาจมการวางไขหลายครงในฤดวางไขเปนแบบ multiple-spawning ดชนความสมบรณเพศเฉลยของแมปลา คอ 4.05 + 3.69

ภาพท 7 รงไขปลาซกเดยวระยะ spawning


82

ภาพท 8 ไขปลาซกเดยวเมอตกไข

อณฑะ : อณฑะปลาซกเดยวมลกษณะเปนพรปสามเหลยมดานเทา 2 พ เชนเดยวกบรงไขแตมขนาดเลกกวามากและมสขาวขน (ภาพท 9) เมอมความพรอมทจะผสมพนธ หรอ running male กลาวคอ เมอบบสวนทองของพอปลาเบาๆ กจะมน าเชอสขาวขนไหลออกมา (ภาพท 10) ซงจะเปนผลดตอการเพาะพนธ ในอนาคตโดยเฉพาะหากใชวธผสมเทยม ดชนความสมบรณเพศเฉลยของพอปลา คอ 1.48 + 0.64 ส าหรบคณภาพและปรมาณน าเชออาจตองมการศกษาเพมเตมตอไปเพอเปนขอมลพนฐานส าหรบการเพาะขยายพนธ

ภาพท 9 อณฑะปลาซกเดยวทพรอมผสมพนธ (running male)


83

ภาพท 10 ปลาซกเดยวทพรอมผสมพนธ (running male) จะมน าเชอไหลออกมาเมอบบบรเวณสวนทองเบาๆ

4. ความดกไข จ านวนไขของปลาซกเดยวอยในชวง 38,063 - 192,630 ฟอง (เฉลย 78,301 + 11,715 ฟอง) เมอค านวณโดยเทยบกบน าหนกของแมปลา (relative fecundity) พบวามคาเฉลยท 104.25 + 10.72 ฟอง/กรม

ปญหาและอปสรรค การรวบรวมปลาซกเดยวจะใชวธการจบดวยอวนลอย ปลาทไดโดยสวนใหญมความบอบช าและตายในเวลาตอมา พอแมปลาทรวบรวมไดสามารถเลยงไดนานทสดเพยง 5 - 6 วน และเนองจากความบอบช าของแมปลาๆ จงเกดความเครยด การทดลองกระตนการตกไขโดยใชฮอรโมนกระตน 2 ครง จงไมไดผลเนองจากแมปลาไมตอบสนองตอฮอรโมน (ภาพท 11)

ภาพท 11 การทดลองฉดฮอรโมนกระตนการตกไขปลาซกเดยวเพอการผสมเทยม


84

เอกสารอางอง Fishbase. 2016. Species summary : Psettodes erumei. http://fishbase.org. Daniels, H. and W.O. Watanabe, (eds.). 2010. Practical Flatfish Culture and Stock Enhancement. United States Aquaculture Society, Oxford. 392 pp.

กจกรรมยอยท 2 การเพาะพนธสตวน าทเสยงตอการสญพนธ เพอปลอยลงสทะเลสาบสงขลา ไดแก ปลากระแห (ล าป า) จ านวน 2.91 ลานตว ปลาบทราย จ านวน 20,000 ตว และปลาพรมหวเหมน จ านวน 100,000 ตว ปลอยโดยศนยวจยและพฒนาประมงน าจดพทลง ปลาดกดาน จ านวน 30,000 ตว ปลาแกมช า 810,000 ตว ปลาแขยงนวล 1.42 ลานตว ปลาชะโอน 440,000 และปลาบทราย 180,000 ตว ปลอยโดยศนยวจยและพฒนาประมงน าจดสงขลา และปลอยลกปลาตะกรบ 30,000 ตว โครงการท 3 การพฒนาระบบฐานขอมลและสารสนเทศการประมงและการเพาะเลยงสตวน า แผน : ด าเนนการพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศการประมงและการเพาะเลยงสตวน า จ านวน 1 ระบบ ผล : ไดด าเนนการพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศการประมงและการเพาะเลยงสตวน า จ านวน 1 ระบบ ซงตงอยทสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง อ.เมอง จ.สงขลา และเผยแพรขอมลทเวบไซด http://www.sklonline.com ประกอบดวย 1. ระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) 1.1 ซอฟแวรและฮารดแวร ซอฟแวรทใชในการจดการระบบสารสนเทศภมศาสตร คอ ArcView 3.2 และ Arc/GIS 9.1 ซงท างานบนเครองคอมพวเตอรสวนบคคลทมระบบปฏบตการ Windows 7 สามารถพมพแผนทตงแตขนาด A4 ถง A0 ไดโดยเครองพมพองคเจตหนากวาง 42 นว รน Designjet 500 1.2 ฐานขอมลภมสารสนเทศ (ระบบพกด UTM, Map datum: WGS84, Indian 1975) ไดรวบรวมขอมลภมสารสนเทศทงดานขอมลพนฐาน และขอมลดานประมงและการเพาะเลยงสตวน าชายฝง เชน ไซนง โพงพาง พนทนากงรายฟารมจงหวดพทลง พนทเลยงกงทะเลบรเวณทะเลสาบสงขลาป 2556 กระชงเลยงปลารายแปลงในทะเลสาบสงขลา และคลองนาทบ จดส ารวจผลผลตสตวน า (ทาขนสตวน า) เขตฟารมทะเลในทะเลสาบสงขลา คณภาพน าทะเลสาบสงขลารายประหวาง 2546-2550 ใน 15 พารามเตอร (73 ชนขอมล) คณภาพน า ตะกอนดน และความชกชมสตวหนาดน บรเวณทะเลสาบสงขลาตอนกลาง จดวางปะการงเทยมระหวางป 2526-2552 และการประเมนผลผลตสตวน าจากทาขนสตวน ารอบทะเลสาบสงขลา ป 2549, 2552-59 โดยในป 2559 ไดจดท าแผนทเขตฟารมทะเลทสถาบนฯ ด าเนนการป 2559 ดงภาพท 1 แผนทแสดงผล

http://fishbase.org/


85

ผลตสตวน าทขนทาสตวน ารอบทะเลสาบสงขลารวม และ 10 อนดบแรก ดงภาพท 2-12 และแผนทโพงพางป 2559 ดงภาพท 13 1.3 ผปฏบตงานและผใชงาน (Operator and User) ไดพฒนาบคลากรโดยเขารวมประชมในโอกาสตาง ๆ ซงจดโดย สทอภ. และศนยภมภาคของ สทอภ. ในภาคใต และสถาบนฯ ใหความรวมมอในโครงการตางๆ ของกรมประมง 2. ระบบการส ารวจระยะไกล (RS: Remote Sensing) ไดแกโปรแกรม Erdas Imagine 8.7 (Professional) มาใชในการแปลภาพถายดาวเทยม เพอใหไดมาซงขอมลตาง ๆ เชน พนทเลยงกงทะเล การเลยงปลาในกระชง การท าการประมง เชน เครองมอประมงโพงพาง และไซนง เปนตน 3. ระบบก าหนดต าแหนงบนพนโลก (GPS: Global Positioning System) โดยใชเครอง GPS ยหอ GARMIN รน GPSmap 76CS ซงมคาความถกตองทางราบ +15 เมตร น ามาใชในการบนทกคาพกดภมศาสตรในการส ารวจภาคสนาม เชน ขอบเขตทอนญาตเพาะเลยงสตวน า ขอบเขตฟารมทะเล ขอบเขตฟารมเลยงกงทะเล ทตงโพงพาง และ จดส ารวจผลผลตสตวน า เปนตน 4. การเผยแพรขอมลและสารสนเทศทางอนเตอรเนต เผยแพรขอมลและสารสนเทศภายใตโครงการฟนฟทรพยากรประมงในทะเลสาบสงขลา ผานระบบอนเตอรเนตทเวบไซด http://www.sklonline.com ในรปแบบสารสนเทศตาง ๆ เชน บทความ ขาวสารความเคลอนไหวของกจกรรมตาง ๆ แผนท โปสเตอร แบนเนอร โบชวร จดหมายขาว ( 6 ฉบบ ; 1/2559 -6/2559) ในปนไดปรบปรงรปแบบเวบไซดของโครงการฯ ใหเหมาะกบผใชสมารทโฟนมากขนดงภาพท 14 นอกจากนไดสนบสนนกจกรรม และโครงการอนๆ ภายใตโครงการพฒนาลมน าทะเลสาบสงขลา เชน โครงการจดระเบยบเครองมอประมง และก าหนดแนวรองน า และงานวจย เปนตน และใหความอนเคราะหขอมลแกหนวยงานราชการและเอกชน


86

ภาพท 1 แผนทแสดงเขตฟารมทะเลโดยชมชนทด าเนนการโดยฯ สถาบนฯ ป 2559


87

ภาพท 2 แผนทผลผลตสตวน ารวม 1,765,539 กก. ทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลา ป 2559


88

ภาพท 3 แผนทผลผลตกงตะกาดขาวทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 1 ป 2559


89

ภาพท 4 แผนทผลผลตกงหวมนทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 2 ป 2559


90

ภาพท 5 แผนทผลผลตกงกะตอมทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 3 ป 2559


91

ภาพท 6 แผนทผลผลตปลาชอนทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 4 ป 2559


92

ภาพท 7 แผนทผลผลตปลาดกทะเลทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 5 ป 2559


93

ภาพท 8 แผนทผลผลตปลาหวแขงหนวดออนทขนทาสตวน าทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 6 ป 2559


94

ภาพท 9 แผนทผลผลตปลานลด าทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 7 ป 2559


95

ภาพท 10 แผนทผลผลตกงกามกรามทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 8 ป 2559


96

ภาพท 11 แผนทผลผลตกงตะกาดทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 9 ป 2559


97

ภาพท 12 แผนทผลผลตปลาสลาดทขนทาสตวน าบรเวณทะเลสาบสงขลามากเปนอนดบ 10 ป 2559


98

ภาพท 13 แผนทโพงพางบรเวณทะเลสาบสงขลาป 2559


99

ภาพท 14 แสดงหนาแรกเวบไซด www.sklonline.com


100

โครงการท 4 การเสรมสรางจตส านกในการอนรกษและใชประโยชนทรพยากรสตวน าอยางยงยน

1. กจกรรมการจดท าจดหมายขาว ศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝงเขต 6 (สงขลา) ด าเนนการแจงขอมลขาวสาร บทความวชาการ เพอประชาสมพนธแกหนวยงาน และชมชน จ านวน 6 ฉบบ 2. กจกรรมแลกเปลยนเรยนร จดฝกอบรม หลกสตร “คายเยาวชนรกษทะเลสาบสงขลา” ใหแกเยาวชนโรงเรยนวดทงบว อ.กระแสสนธ จ.สงขลา จ านวน 101 คน ในวนท 27 - 28 มกราคม 2559

ภาพท 1 การอบรมนกเรยน


101

กจรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมง

ในปงบประมาณ 2559 สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง รบผดชอบกจกรรมตรวจสอบและรบรองคณภาพสนคาประมงในเขตพนท จงหวดพทลง เพอใหการผลตสตวน ามมาตรฐานตามมาตรฐาน GAP (Good Aquaculture Practice) เปนสตวน าทมคณภาพ ถกสขอนามย ไมมยาปฏชวนะตกคาง ออกมาจ าหนายใหกบผบรโภค กลมงานทรบผดชอบ กลมวจยระบบและการจดการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

รบผดชอบฟารมกงทะเล กลมวจยการเลยงสตวน าชายฝง รบผดชอบฟารมปลาทะเล

งบประมาณ 1,604,300 บาท ระยะเวลาด าเนนการ เดอนตลาคม 2558 - เดอนกนยายน 2559 เปาหมาย สงเสรมใหเกษตรกรผ เลยงสตวน าชายฝงในเขตอ าเภอปากพะยน จ.พทลง

ประกอบดวย ต าบลปากพะยน, ต าบลเกาะหมาก, ต าบลเกาะนางค า และต าบล ฝาละม เขา รวมโครงการเ ลยงสตวน าชายฝงตามมาตรฐาน GAP (Good Aquaculture Practice) รวมถงตออายใบรบรองฟารมใหแกฟารมเลยงสตวน าชายฝงทใบรบรองหมดอายมแผนการตรวจรบรองฟารมรวมทงสน 127 ฟารม แบงเปนฟารมเลยงกงทะเล จ านวน 14 ฟารม และเลยงปลากะพงขาว จ านวน 113 ฟารม

ผลการด าเนนงาน กจกรรมท 1 ตรวจสอบและรบรองมาตรฐานฟารมเพาะเลยงสตวน า

1.1 จ านวนฟารมทเขาตรวจประเมนมาตรฐาน GAP - ผลการปฏบตงาน 100 ฟารม 1.2 จ านวนฟารมทรบรองมาตรฐาน GAP

- ผลการปฏบตงาน 100 ฟารม กจกรรมท 2 ตรวจวเคราะหคณภาพวตถดบสตวน าจากแหลงเพาะเลยงสตวน าชายฝง

- เปาหมาย 2,134 ตวอยาง - ผลการปฏบตงาน 2,235 ตวอยาง


102

ปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน ในพนทจงหวดพทลงผเลยงสตวน าจะตองอาศยน าจากทะเลสาบสงขลาในการเลยงสตวน าเปนหลก

แตดวยปญหาความเคมของน าในทะเลสาบต า ท าใหเกษตรกรผเลยงสตวน าชะลอ การปลอยพนธสตวน าลงเลยง โดยตองรอจนกระทงความเคมของน ามความเหมาะสมจงจะเรมเลยงสตวน า ซงสาเหตดงกลาวไมสามารถจะแกไขไดเนองจากไมสามารถควบคมธรรมชาตไดนนเอง สวนปญหาอนๆ ไดแก ปญหาราคาสนคาสตวลดลง แตตนทนในการผลตเพมสงข นท าใหเกษตรกรบางรายประสบกบภาวะขาดทน ตองปรบเปลยนอาชพของตนเอง เกษตรกรบางรายหนมาใชพนทในการปลกปาลมน ามนหรอยางพาราแทนการเลยงสตวน า


103

โครงการภายใตงบเงนทนหมนเวยนเพอการผลตสตวน า ลกษณะงาน เปนการบรหารการลงทนในเงนประเภทเงนทนหมนเวยน ซงจะเปนไปในรปแบบ

ของการจดจางแรงงานและจดซอวสดครภณฑ ทไ มไดรบการสนบสนนงบประมาณจากงบปกต โดยทเงนลงทนดงกลาวเมอท าการปดงบเมอสนสด 1 ปงบประมาณ จะตองอยในสภาพการคงทหรอเกนดล ทงน สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง จะด าเนนการบรหารเงนทนดงกลาวในรปของการผลตพนธสตวน าชายฝง (ปลากะพงขาว ปลาตะกรบ ก งกลาด า ก งแชบวย ฯลฯ) จ าหนายใหแกเกษตรกรผเพาะเลยงสตวน าชายฝงทวไป รายไดท เกดจากการจ าหนายลกพนธสตวน าชายฝงดงกลาว น าสงคนโครงการ

งบประมาณ 2,204,300.- บาท เปาหมาย ผลตพนธสตวน าชายฝง ดงน ปลากะพงขาว ขนาด 1 เซนตเมตร จ านวน 650,000 ตว ปลากะพงขาว ขนาด 6 นว จ านวน 10,000 ตว ปลาตะกรบ ขนาด 2 - 3 เซนตเมตร จ านวน 240,000 ตว กงขาวแวนนาไม ขนาด P10 - 15 จ านวน 2,500,000 ตว กงแชบวย ขนาด 1.0 - 1.5 ซม. จ านวน 3,000,000 ตว กงกลาด า ขนาด P10 - P15 จ านวน 2,500,000 ตว แพลงกตอนพช จ านวน 14,000 ลตร


104

ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 มดงน 1. ผลการผลตพนธสตวน าและการจ าหนาย

2. รายไดจากการจ าหนายพนธสตวน า เปนเงน 1,284,985.00 บาท 3. งบประมาณทใชด าเนนงาน 2,201,807.88 บาท 4. เงนคงเหลอหลงจากหกคาด าเนนงานแลว 2,492.12 บาท

พนธสตวน า จ านวน (ตว) เงนทไดจากการจ าหนาย (บาท) ปลากะพงขาว ขนาด 1 ซม. 616,200 616,200 ปลากะพงขาว ขนาด 10 ซม. 900 9,000 ปลาตะกรบ ขนาด 2 - 3 ซม. 67,800 203,400 กงแชบวย ขนาด 1.0 - 1.5 ซม. 9,000,000 360,000 กงกลาด า ขนาด P 16 - 20 20,000 3,000 แพลงกตอนพช (ลตร) 3,053 93,385

รวม 9,704,900 1,284,985


105

3. การใหบรการ หองสมด

ลกษณะงาน ด าเนนการรวบรวม หนงสอ เอกสารวชาการ วารสาร สงพมพตางๆ ดานการประมง เพอใหบรการแก นสต นกศกษา นกเรยน และบคคลทวไป และเผยแพรเอกสารวชาการทตพมพของสถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง

ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 มดงน

ท รายการ หนวยวด จ านวน

1 สถตผใชหองสมด คน 492

2 ใหบรการยม - คน หนงสอ เอกสาร วารสาร VCD และ CD ครง 352

3 ออกบตรแกสมาชกรายใหม ราย -

4 ท าบตรรายการ (หนงสอ เอกสาร วารสาร) เรอง 2,991

5 จดท าซองบตร ยม คน หนงสอ เอกสาร วารสาร เลม 130

6 ลงทะเบยน หนงสอ เอกสาร วารสาร เลม 190

7 จดซอวารสารและนตยสาร ฉบบ 4

8 รวบรวมเขาปกเยบเลมหนงสอเอกสาร วารสาร เลม -

9 ตอบรบเอกสาร ครง 38

10 ซอม หนงสอ เอกสาร วารสาร เลม 51

11 จดสงเอกสารจดหมายขาวใหหนวยงานอน ๆ และเกษตรกร ฉบบ/ชด 198

12 บรการใหค าแนะน าการใชหองสมด สวช. ครง 374

13 ใหเลขหมหนงสอ (ใหม - เกา) เรอง 100


106

การรบนกศกษาฝกงาน

ผลการด าเนนงาน ใ น ป ง บป ร ะ ม าณ 2559 ส ถ า บน ว จ ย ก า ร เ พ า ะ เ ล ย ง ส ต วน า ช า ย ฝ ง รบนกศกษาเขาฝกงานจาก 3 วทยาลย 1 สถาบนฯ 16 มหาวทยาลย รวม 112 คน ดงน

ท สถาบนการศกษา ระดบการศกษา จ านวนนกศกษา (คน)

1. มหาวทยาลยราชภฎสงขลา ปรญญาตร 15 2. มหาวทยาลยสารคาม ปรญญาตร 6 3. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตสราษฎรธาน ปรญญาตร 2 4. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย สงขลา ปรญญาตร 3 5. มหาวทยาลยแมโจ-ชมพร ปรญญาตร 4 6. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ ปรญญาตร 6 7. สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

วทยาเขตชมพร ปรญญาตร 8

8. มหาวทยาลยบรพา วทยาเขตจนทบร ปรญญาตร 4 9. มหาวทยาลยทกษณ วทยาเขตพทลง ปรญญาตร 2 10. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย ตรง ปรญญาตร 5 11. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปรญญาตร 14 12. มหาวทยาลยฟาฎอน ปรญญาตร 3 13. วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยนครศรธรรมราช ปวช. 2 14. วทยาลยเทคโนโลยการเกษตรและประมงปตตาน ปวช.

ปวส. 1 3

15. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย นครศรธรรมราช ปรญญาตร 4 16. มหาวทยาลยร าไพพรรณ จนทบร ปรญญาตร 3 17. วทยาลยประมงตณสลานนท ปวช.

ปวส. 10 9

18. มหาวทยาลยศลปากร เพชรบร ปรญญาตร 5 19. มหาวทยาลยราชภฏภเกต ปรญญาตร 1 20. มหาวทยาลยราชภฏยะลา ปรญญาตร 2

รวมทงสน 112


107

การดงานจากบคคลภายนอก ผลการด าเนนงาน ในปงบประมาณ 2559 สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง รบกลมบคคล

เขาเยยมชมงานและกจกรรมจาก 15 หนวยงาน รวม 1,086 คน ดงน

ท หนวยงาน จ านวน (คน)

1. กลมแพปลาชมชนบานคขด 15 2. โรงเรยนบสมวทยามลนธ 90 3. วทยาลยตนเฝาทะเล 8 4. โรงเรยนวชรานกล 136 5. มหาวทยาลยราชภฏสงขลา 30 6. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ 134 7. โรงเรยนวชรานกล 102 8. ชมรมผเลยงกงสราษฎรธาน 5 9. โรงเรยนสามารถดวทยา 108 10. โรงเรยนบานก าแพงเพชร 109 11. มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 9 12. โรงเรยนสวรรณวงศ 105 13. โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลยสตล 123 14. โรงเรยนเทศบาล 4 (วดคลองเรยน) 67 15. โรงเรยนอนบาลสงขลา 45

รวมทงสน 1,086


108

บรการทางอนเตอรเนต

ลกษณะงาน สถาบนวจยก าร เพ าะ เ ล ยงสต วน า ชา ย ฝ ง ไ ด เ รม ใหบ รก า ร เ วบ ไซต www.nicaonline.com เมอวนท 1 พฤศจกายน 2544 โดยตลอดชวงเวลาทผานมาไดท าการเผยแพรขาวสารความรเกยวกบการเพาะเลยงสตวน า การประมง ตลอดจนขาวสารจากหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของกบการการเพาะเลยง การประมง ขาวสารและระเบยบตาง ๆ ของกรมประมง ซงเปนทสนใจของประชาชน ตลอดจนนกเรยน นกศกษาทตองการขอมลตาง ๆ เปนอยางมาก

ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 มดงน 1. สรปรายงานสถตป 2559

1.1 สถตจ านวนการ click ทหนาเวบไซตในป 2559 รวมทงหมด 546,141 ครง เดอนทมการ click ทหนาเวบไซตมากทสดคอเดอนกนยายน จ านวน 54,863 ครง เดอนทมการ click ทหนาเวบไซตนอยทสดคอเดอนธนวาคม จ านวน 36,987 ครง 1.2 สถตจ านวนผเขาชมเวบไซตในป 2559 รวมทงหมด 297,318 คน เดอนทมผเขาชมเวบไซตมากทสดคอเดอนกนยายน จ านวน 30,653 คน เดอนทมผเขาชมเวบไซตนอยทสดคอเดอนธนวาคม จ านวน 20,417 คน

(ทมา : www.truehits.net)


109

Average page views per visit Year : 2016

(ทมา : www.truehits.net)

2. ระบบขาวสาร ถงสมาชกแบบอตโนมต (Maillist) สมาชกจะไดรบขาวสารจาก nicaonline ทกครงทมขาวใหม ๆ 3. ระบบฟรอเมล (Free- E-mail) ไมจ ากดพนท ส าหรบสมาชกทตองการอเมลเปนของตวเอง สามารถสมครไดโดยกรอกชอทตองการใชและรหสผาน สงมาท [email protected] ทางทมงานจะจดการสมครใหทนท 4. ระบบการคนหา (Search Engine) ม 2 แบบ คอ สามารถคนหาไดจากบทความและคนหาจากทกสวนของเวบไซต ท าใหสะดวกแกผใชบรการ 5. เวบบอรด เมอเดอนตลาคม 2549 ไดปรบปรงระบบเวบบอรดใหทนสมยยงขน โดยในบอรดจะมรายละเอยดเกยวกบวนททต งหวขอ วนทมคนตอบลาสด แตละกระทมผเขาอานกคน และมผตอบแลวจ านวนกคน หวขอทตองการเนนจะสามารถปกเขมหมดไวได (ตรงหวขอ) สามารถแทรกภาพได สงจดหมายถงสมาชก และสมาชกสามารถเลอกรปแบบเวบบอรดทตองการไดเอง มการน าเสนอขาวสารใหม ๆ จากหนงสอพมพทกวน ซงเปนทนยมของผเขาเยยมชมเปนจ านวนมาก ปจจบนมผเขาเยยมชมเปดอานเฉลยวนละ 5,000 หนา และไดมการใหดาวนโหลดโคดขาวสารออนไลนไปตดทหนาเวบได ทงน ในเดอนตลาคม 2551 ไดมการเปลยนแบบ (Theme)


110

เวบบอรดใหม โดยใช Themis theme แทนแบบเกา อกทงไดท าการปรบปรงและเพมหมวดหมบนเวบบอรด จาก 3 หมวดใหญ เปน 5 หมวดใหญซงจ าแนกออกตามหมวดและจ านวนกระทดงน

5.1 ขาวสารจาก NICAONLINE แบงออกเปน5 หมวดดงน ขาวสารจาก nicaonline ม จ านวน 29 กระท เทคโนโลยการเพาะเลยงสตวน า ม จ านวน 0 กระท ดาวนโหลดเอกสารวชาการ ม จ านวน 0 กระท การฟนฟทรพยากรประมง ม จ านวน 1 กระท ซอขาย แลกเปลยนสตวน า ม จ านวน 2 กระท

5.2 Aquaculture and Fisheries News Aquaculture News ม จ านวน 0 กระท Ornamental Fish ม จ านวน 0 กระท Fisheries News ม จ านวน 0 กระท Aquaculture Technology ม จ านวน 0 กระท

5.3 ขาวสารการเพาะเลยงสตวน า แบงเปน 8 หมวดดงน เกษตรและอาหาร ม จ านวน 196 กระท มมปลาสวยงาม ม จ านวน 9 กระท การเพาะเลยงกง ม จ านวน 23 กระท การเพาะเลยงสตวน าอน ๆ ม จ านวน 42 กระท การตลาดและการสงออก ม จ านวน 107 กระท การประมง ม จ านวน 739 กระท สงแวดลอมทางน า ม จ านวน 91 กระท

5.4 งานราชการ ประกาศหางาน รบสมครงาน จดซอจดจาง งานราชการ ม จ านวน 119 กระท ประกาศ ม จ านวน 0 กระท ซอขายแลกเปลยน ม จ านวน 21 กระท

5.5 คอมพวเตอรไอท คอมพวเตอรอพเดท ม จ านวน 154 กระท


111

6. บทความ (Article) ซงไดแบงออกเปน 9 หมวด การเพาะเลยงปลา : เปนบทความทใหความรเกยวกบการเพาะเลยงปลาทกชนด

มทงหมด 10 บทความ การเพาะเลยงกง กง : เปนบทความทใหความรเกยวกบการเพาะเลยงกง กง

มทงหมด 8 บทความ ปลาสวยงาม : เปนบทความทใหความรเกยวกบปลาสวยงาม

มทงหมด 15 บทความ โรค ยาและสารเคม : เปนบทความทใหความรเกยวกบโรค ยา และสารเคม

มทงหมด 0 บทความ ทรพยากรและสงแวดลอม : เปนบทความทใหความรเกยวกบทรพยากรและสงแวดลอม

มทงหมด 4 บทความ นานาสาระ : เปนบทความทใหความรเกยวกบเรองราวตาง ๆ ทนอกเหนอจากหวขอท

กลาวมา มทงหมด 4 บทความ งานวจยการเพาะเลยงสตวน า : เปนบทความทท าการเผยแพรเกยวกบงานวจยของ

นกวชาการทไดมการท าวจยในเรองตาง ๆ มทงหมด 0 บทความ

Web site หนาแรกของ www.nicaonline.com


112

งานบรการออกหนงสอรบรอง

ลกษณะงาน สถาบนวจยการเพาะเลยงสตวน าชายฝง เปนหนวยงานในการบรการออกหนงสอก ากบการจ าหนายสนคาสตวน า (AQUATIC ANIMAL MOVEMENT DOCUMENT) และออกใบรบรองคณภาพผลตภณฑเพอการสงออก (ใบรบรอง DS - 2031 เพอสงกงไปประเทศสหรฐอเมรกา)

ผลการด าเนนงาน ผลการด าเนนงานในปงบประมาณ 2559 มรายละเอยดดงน

เดอน จ านวนราย

จ านวนใบMD

(ฉบบ)

จ านวนใบ DS (ชด)

ปรมาณวตถดบ (กก.)

กงขาว กงกลาด า

ตลาคม 58 3 248 23 215,459.11 -

พฤศจกายน 58 4 100 12 119,031.01 7,241

ธนวาคม 58 3 97 15 96,053.00 -

มกราคม 59 2 50 8 91,966.45 -

กมภาพนธ 59 4 153 18 143,101.69 14.70

มนาคม 59 3 174 20 252,585.35 -

เมษายน 59 2 150 15 209,384.09 -

พฤษภาคม 59 2 111 14 201,428.96 -

มถนายน 59 4 217 26 288,578.55 -

กรกฎาคม 59 4 298 27 403,783.37 26,932.10

สงหาคม 59 4 219 23 324,912.76 -

กนยายน 59 3 261 25 331,364.72 14,620.30

รวม 4 2,078 226 2,677,919.06 48,808.10

Annual Report 2016

Coastal Aquaculture Research Institute

Coastal Fisheries Research and Development Bureau

Department of Fisheries

Documents

รายงานประจ าปี 2559 - Nicaonline.com Report 2016.pdf · 2019-03-19 · สถาบันวิจยัการเพาะเลี้ยงสัตวน์้าชายฝั่ง