การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

Perception, Attitude, and Behavioral Intension towards Cyberbullying

การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

Perception, Attitude, and Behavioral Intension towards Cyberbullying

ชนดนย ศรสมฤทย

การคนควาอสระเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร นเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ

มหาวทยาลยกรงเทพ ปการศกษา 2560

© 2561 ชนดนย ศรสมฤทย

สงวนลขสทธ

ชนดนย ศรสมฤทย. ปรญญานเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ, พฤษภาคม 2561, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพ. ศกษาดานการรบร ทศนคต และความตงใจในการเกด พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (65 หนา) อาจารยทปรกษา: ดร.ปภาภรณ ไชยหาญชาญชย

บทคดยอ

การวจยในครงน มวตถประสงคเพอศกษาการรบร ทศนคต และความตงใจในการเกด

พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ซงเปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research Method) แบบวดครงเดยว (One-shot Descriptive Study) โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวม ขอมลทใหกลมตวอยางเปนผตอบแบบสอบถามดวยตนเอง โดยเกบขอมลกลบกลมตวอยาง ทงเพศชาย และเพศหญง ซงเปนกลมเจเนอเรชนวาย อายระหวาง 17-36 ป ทอาศยอยในเขต กรงเทพมหานคร จ านวน 200 คน ในชวงเดอน มนาคม พ.ศ. 2561 จากผลการวจยพบวา กลมตวอยางมการรบร เกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในระดบมาก (M= 3.99) โดยใน สวนการรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร กลมตวอยางเหนดวยมากทสดวา การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทละเมดสทธสวนบคคล (M= 4.63) ในสวนทศนคตตอ การกลนแกลงบนโลกไซเบอร กลมตวอยางเหนดวยมากทสดวา พฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอรเปนสงทไมสมควรกระท า (M= 4.37( และในสวนของความตงใจในการเกด พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ผลการวจยยงชใหเหนวา กลมตวอยางมแนวโนมทจะไม แสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยางแนนอนมากทสด (M= 4.45 ( ซงจากผลการวจยในขางตนสะทอนใหเหนวาการรบร และทศนคต มกจะมความสมพนธกบ

ความตงใจในการเกดพฤตกรรม ค าส าคญ: การรบร, ทศนคต, ความตงใจในการเกดพฤตกรรม, การกลนแกลงบนโลกไซเบอร

Sirisomrutai, C. M. Com. Arts (Strategic Communication), May 2018, Graduate School, Bangkok University. Perception, Attitude, and Behavior Intention (65 pp.) Advisor: Papaporn Chaihanchanchai, Ph.D.

ABSTRACT

The purpose of towards cyberbullying this research was to study perception, attitude, and behavioral Intention. Using questionnaire, survey, The data were collected from 18-36 years old youth in a Central Thailand province The information provided by the respondents is self-administered. The samples were collected from both male and female, age group 17-36 years old (Generation Y) Bangkok, Thailand. The samples were perceived. High level of cyberbullying (M = 3.99). In perception of cyber bullying. Most of the sample agreed. Cyber bullying is a violation of personal rights (M = 4.63). Cyberbullying Most of the sample agreed. Bullying behavior This is not a good thing to do (M = 4.37). Cyberbullying The research also points out that The sample is unlikely to. Mostly cyberbullying behavior (M = 4.45). Based on the findings above, perceptions and attitudes tend to correlate with Attempt to always behave.

Keywords: Perception, Attitude, Behavioral Intention, Cyberbullying

ฉ

กตตกรรมประกาศ

ความส าเรจของงานวจยอสระ หรอ IS เลมนจะส าเรจลลวงออกมาอยางทเหนนตองบอก เลยวาเปนไปไมไดถาขาดบคคลทานน ดร.ปภาภรณ ไชยหาญชาญชย อาจารยจอย หรอถาเปน ทท างานกเรยก “พจอย” ไปแลว ทานกคออาจารยทปรกษาสดสวยของผมซงบอก ไดเลยวาถา ไมตงใจอานงานมา คนควางานมาไมเพยงพอ เขยนงานมาสงไมดตามมารตราฐาน ของอาจารย รบประกนไมสวยตามหนาตานะครบ อาจารยเปนคนเกงมากทงดานวชาการ ดานมมมอง วธคด และทส าคญอาจารยตงใจกบงานของทเหลาเดกกลมทอาจารยใหค าปรกษางานเปนอยางมาก อาจารยเสยสละเวลา ก าลงกาย ก าลงใจใหกบงานวจยเปนอยางมาก คอยใหค าแนะน า คอยสอน คอยแกๆๆๆ เลนเอาผมเหนอยทอบางในบางท แตสดทายกรเชนเหนชาตเอาในวนสงเลมนแหละครบ วางานเขยนทด งานวจยทออกมาแบบมคณภาพนนเปนอยางไร แลวความเหนอยทผานมากหาย เปนปลดทง เรยกไดวาอาจารยจอยเปนทกสงทกอยางในการเรยนของผมทรวมหาวทยาลยกรงเทพน อยากบอกอกครงวา ดใจ และโชคดทไดมาเปนลกศษยอาจารยครบ อกก าลงใจทขาดไมไดนนกคอ ทมเวรคทดไมวาจะเปนงานกลมแคมเปญ หรองานวจยเดยวทคอยชวยกนอยางไมมขาด และทคอยใหก าลงใจในการท างานกนเปนอยางมาก นนกคอกลม 198 เตย ฝน ปอป ใส พบว และนองนอยสดในทมนองพม เกดจากการรวมตวอยาง บงเอญแตผลออกมากลมกลอมเปนอยางมาก และสดทายกอยากจะขอบคณสมาชกในครอบครวทกคน ทงคณแม คณพอ ทคอยเปนก าลงใจ และเคยงขางมาโดยตลอด ไมวาจะเหนอยแคไหน ทกคนเหลานกเหมอนเปนแรงผลกดนทท าให ผมหายเหนอย และพรอมทจะกาวเดนหนาตอไป อกทงตองขอบเพอนๆ พๆ นองๆ ผใหขอมลทกคน ทใหความรวมมอในการวจยครงนเปนอยางด แลวกตองขอบคณตวเองทพยายาม และตงใจในการ ท าหนาทของตวเองอยางดทสดตลอดละยะเวลา 1 ปทผานมา จนกระทงวนทไดประสบความส าเรจ ในการศกษาอกขนหนงกมาถง ขอบคณจากใจจรงๆครบ

ชนดนย ศรสมฤทย

ช

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ง บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ฉ สารบญตาราง ฌ สารบญภาพ ญ บทท 1 บทน า 1.1 ทมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 3 1.3 ปญหาน าการวจย 3 1.4 ขอบเขตการวจย 3 1.5 นยามศพททใชในการวจย 3 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเอบร 5 2.2 แนวคดทเกยวกบการรบร 15 2.3 แนวคดทเกยวกบทศนคต 25 บทท 3 ระเบยบวธวจย 3.1 กลมตวอยางทใชในการวจย 34 3.2 วธการสมตวอยางในการวจย 34 3.3 เครองมอทใชในการวจย 36 3.4 การทดสอบคณภาพของเครองมอ 36 3.5 การวดคาตวแปรทใชในงานวจย 37 3.6 การเกบรวบรวมขอมล 39 3.7 การวเคราะหและการน าเสนอขอมล 39 บทท 4 ผลการวจย สวนท 1 พฤตกรรมการใชสอออนไลน 41 สวนท 2 ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง 43 สวนท 3 การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 46

ซ

สารบญ (ตอ) หนา บทท 4 (ตอ) ผลการวจย สวนท 4 ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 47 สวนท 5 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 48 บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 5.1 สรปผลการวจย 50 5.2 อภปรายผลการวจย 52 5.3 ขอเสนอแนะ 54 5.4 ขอจ ากดในงานวจย 54 5.5 ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 54 5.6 ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปประยกตใช 55 บรรณานกรม 56 ภาคผนวก 59 ประวตผเขยน 65 เอกสารขอตกลงวาดวยการอนญาตใหใชสทธในรายงานการคนควาอสระ

ฌ

สารบญตาราง หนา ตารางท 4.1: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระยะเวลาการ 41 ใชงาน ตารางท 4.2: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชงานผาน 42 แอปพลเคชน ตารางท 4.3: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการรจก 43 ความหมายของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ตารางท 4.4: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ 43 ตารางท 4.5: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย 44 ตารางท 4.6: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา 44 ตารางท 4.7: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ 45 ตารางท 4.8: แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามรายได 45 ตารางท 4.9: แสดงคาเฉลยของการรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 46 ตารางท 4.10: แสดงคาเฉลยของทศนคตตอกลนแกลงบนโลกไซเบอร 47 ตารางท 4.11: แสดงคาเฉลยแนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 48 ตารางท 4.12: แสดงคาเฉลยแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 49

ญ

สารบญภาพ หนา ภาพท 2.1: กระบวนการการรบร ของ Assael 17 ภาพท 2.2: กระบวนการการรบร ของ Danal. McBumer 17 ภาพท 2.3: กระบวนการการรบร ของ Solomon 18 ภาพท 2.4: องคประกอบของทศนคต ของ Lutz 27 ภาพท 2.5: องคประกอบของทศนคต ของ Schiffman และ Kanuk 28

บทท 1 บทน า

1.1 ทมาและความส าคญของปญหา ในสภาวะปจจบนเทคโนโลยการสอสารมการพฒนา และเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวท าให คนในสงคมสามารถเขาถงสอออนไลน และอนเทอรเนตไดเปนจ านวนมาก อกทงโทรศพทมอถอ ทใชกนอยในปจจบนกยงถกพฒนาใหกลายเปนโทรศพทมอถอในรปแบบสมารทโฟน (Smartphone) ทสามารถท ากจกรรมไดหลายอยางในเครองเดยวกน ไมวาจะเปนการเขาถงอนเทอรเนต การหาเพอน ผานแอปพลเคชน (Application) ตางๆ การเลนเกม การถายรป และคลปวดโอ รวมไปถงการ เผยแพร รปภาพ และวดโอตางๆ ไดอยางไรขดจ ากดในประเทศไทย ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส และคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ไดเคยจดท าสถตการใชอนเทอรเนตภายในประเทศ โดยประมาณการวาในป พ.ศ. 2553 มผใชอนเทอรเนตรวมทงสน 21 ลานคน ในสวนของสดสวน การมโทรศพทมอถอในเมองไทย พบวาวยรนมจ านวนของการใชโทรศพทมอถอมากทสดในเอเชย คอมถงรอยละ 72.0 โดยอปกรณเคลอนททใชเขาถงอนเทอรเนตมากทสด คอสมารทโฟน (Smart Phone) มถงรอยละ 91.60 (ปานเทพ พวพงษพนธ, 2553) และตวอยางทเหนชดมากทสดในความ เรวของเทคโนโลยกคอ กรณของเฟซบก (Facebook) ซงเปนเครอขายสงคมออนไลน (Online Social Networking) ประเภทหนงทในปจจบนเปนทนยมแพรหลาย โดยมผใชเฟซบกทวโลกรวม มากถง 600 ลานคนทวโลก ซงในประเทศไทย มจ านวนผใช 14 ลานคน สวนในกรงเทพมหานคร พบวามผใชถง 7.5 ลานคน ซงถอวาเปนเมองทมผใชเฟซบกมากเปนอนดบท 5 ของโลก รองจากเมอง ลอนดอนของประเทศองกฤษ ซงผใชเฟซบกสวนใหญจะเปนกลมวยรนทมอายระหวาง 18-25 ป คดเปน 35.8% (ศทธดา ชวนวน, 2555)

อกทงความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศรวมทงระบบการสอสารทไรขดจ ากดไดสงผล กระทบตอปญหาความมนคงในการด าเนนชวตตอคนทกกลมทกวย โดยเฉพาะในกลมนกเรยน นกศกษา ทมสถตการใชงานอนเทอรเนตสงทสดเมอเปรยบเทยบกบกลมอนถงรอยละ 58.40 (ส านกงานสถตแหงชาต, 2556) เมอมการใชสอออนไลนมากขนกสงผลใหเกดปญหาตางๆตามมา เชน เยาวชนขาดการกลนกรองในการเลอกรบสาร รวมถงการท เครอขายสงคมออนไลนเปนอกหนง ชองทางทเยาวชนเลอกใชกระท าความรนแรงตอกนมากขน และเปนสาเหตของการเกดการรงแกกน ประเภทใหมทสามารถเกดขนไดตลอดเวลาผาน เครองมอสอสารอยางคอมพวเตอร และโทรศพท มอถอซงเรยกกวา การรงแกบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) ซงการรงแกบนโลกไซเบอรเปน ความรนแรงทสามารถเกดขนไดโดยไมจ ากดเวลา และสถานทอยางแทจรง (วมลทพย มสกพนธ, 2552) การรงแกบนโลกไซเบอร มความหมายในลกษณะทเกยวกบพฤตกรรมกาวราว หรอการกระท าทเปน

2

อนตรายทตงใจกระท า โดยเปนการกระท าซ าในชวงเวลา หนงในความสมพนธ ระหวางบคคล ซงเปนลกษณะของความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกน ความหมายของการรงแก บนโลกไซเบอรจงมมตทส าคญในเรองความตงใจ ความอนตราย การกระท าซ าๆ และความสมพนธ เชงอ านาจทไมเทาเทยมกน (Huang & Chou, 2010)

เนองจากการรงแกบนโลกไซเบอรเปนลกษณะของความสมพนธเชงอ านาจทไมเทาเทยมกน ความหมายของการรงแกบนโลกไซเบอร จงมมตทส าคญในเรองของความตงใจ ความอนตรายจาก การกระท าซ าๆ ซงผลกระทบของการรงแกบนโลกไซเบอรตอวยรน ไดแก ความเครยด ความวตก กงวล ความเศราโศก อบอาย และเกดความหวาดกลว ในความปลอดภย และการใชชวต (Bonanno & Hymel, 2013) อกทงจากงานวจยยงพบวากอใหเกดอาการซมเศราไดอกดวย การรงแกบนโลก ไซเบอรเปนพฤตกรรมทเกดขนโดยการใชอนเทอรเนต โทรศพทมอถอ คอมพวเตอร และเครองมอ อเลกโทรนกสชนดอนๆ ในการกระท าพฤตกรรมใดๆ เพอตองการสรางความเสยหายแกผอน ซงครอบคลมถงการลวงละเมด การกอกวน การขมข การดถกดหมน ท าใหเสยชอเสยง การประจาน การดาทอ การสวมรอยแอบอาง เปนตน รปแบบความรนแรงดงกลาวเกดขนกบวยรนในระหวาง ทอยทโรงเรยน หลงเลกเรยน ทบาน และในทกๆ ทซงอาจไมคาดคด (Huang & Chou, 2010)

อกทงปญหาเกยวกบการรงแกในพนทไซเบอร ถอเปนปญหาใหญของสงคม โดยเฉพาะ ในกลม วยรนเนองจากผลกระทบจากการรงแกบนโลกไซเบอรนนมกสงผลกระทบคอนขางรายแรง ตอจตใจของผถกกระท า แตในการรบรของเยาวชนเองนน พวกเขากลบมองวาปญหาดงกลาว ไมใชปญหาใหญทควรตองไดรบการแกไขโดยเรงดวนแตอยางใด ซ าเยาวชนยงมองวาปญหาการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร นน ถอเปนเรองปกตธรรมดาทสามารถเกดขนไดในชวตประจ าวน ของพวกเขา และ จากการศกษา วจยทผานมากยงชใหเหนดวยวา ความรนแรงในเดก และเยาวชน ถกท าใหเหนวาเปนเรองธรรมดา สงคมจงมแนวโนมทจะยอมรบ และยอมทนตอปรากฏการณความ รนแรงดงกลาว เพราะความรนแรงสามารถเกดขน และหายไปไดเมอโตขน (เพญจนทร เชอรเรอร, 2551) เชนเดยวกบงาน วจยของ วมลทพย มสกพนธ (2552) ทศกษาถงทศนคตของกลมวยรนเพอส ารวจวา พฤตกรรมการรงแกกนถอเปนพฤตกรรมปกตทใครๆ กท า ผลการศกษากชวาการกลนแกลงกนบนโลกไซเบอรในสายตาของวยรนจ านวนมากมแนวโนมท จะเหนวาเรองนเปนเรองปกตททกคนมสทธทจะกระท าได

อยางไรกตามขอมลในขางตนเปนเพยงภาพสะทอนความจรงบางสวนเกยวกบการรบร และ ทศนคตของเยาวชน วาเยาวชนมองการกลนแกลงในพนทไซเบอรวาเปนเรองปกต แตเรายงไมทราบ ถงการรบร ทศนคต และความตงใจในเกดพฤตกรรมการกลนแกลงในพนทไซเบอร และยงไมม ขอมลเชงลกในแงของมมมองของวยรนกลม เจนเนอรเรชนวาย (Generation Y) เกยวกบ เรองดงกลาว จงไมสามารถทราบไดวากลมวยรน เจนเนอรเรชนวาย มมมมองดานการรบร และทศนคตตอพฤตกรรม

3

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยางไร โดยผวจยมความสนใจทจะศกษา ในประเดนดงกลาว เพอทจะไดทราบถงมมมองอยางลกซง ซงผลการศกษาในครงนจะเปนประโยชน ตอบคคล องคกร และหนวยงานทเกยวของในการควบคมดแล ปองกน ใหความชวยเหลอ หรอเปนแนวทางในการแกไขปญหาของเยาวชนทมพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรตอไป 1.2วตถประสงคของงานวจย 1.2.1 เพอศกษาการรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร 1.3ปญหาน าวจย 1.3.1การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนอยางไร 1.4 ขอบเขตของการวจย การวจยเรอง การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลก ไซเบอร ในครงน เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research Method) แบบวดครงเดยว (One-shot Descriptive Study) และใชแบบ สอบถาม (Questionnaire) ทมค าถามชนดปลายปด (Close-ended Questions) เปนเครองมอใน การเกบขอมลกบกลม เจนเนอรเรชนวาย ซงมอายระหวาง 17-36 ป จ านวน 200 คน ทอาศยอยในเขตกรงเทพมหานคร โดยท าการเกบขอมลในชวงเดอนมนาคม พ.ศ. 2561 1.5 นยามศพท การรบร หมายถง การตความ หรอใหความหมายเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ตามความเขาใจ ความเชอ หรอประสบการณของ ตนเอง ทศนคต หมายถง ความรสกทมตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร หมายถง แนวโนมทจะแสดง พฤตกรรมการรงแกบนโลกไซเบอร

การกลนแกลงบนโลกไซเบอร หมายถง การรงแกกนประเภทใหมทสามารถเกดขนไดตลอด เวลาผาน เครองมอสอสารอยางคอมพวเตอร และโทรศพทมอถอทเปนลกษณะของการเขยนขอความ ทเปนการตอวา ดถก ลอเลยน อกทงการใชรปภาพ คลปวดโอทเปนขอมลสวนตวของผอน ทงทเปน ความจรง และไมเปนความจรงเพอไปเผยแพร หรอสงตอผานระบบอนเทอรเนต โดยมวตถประสงค

4

เพอ กอกวน คกคาม ท าใหผอนไดรบความเสยหาย รสกอบอาย รสกเครยด เจบปวด สญเสยความมนใจ ในการใชชวตอยในสงคม ซงอาจน าไปสปญหาทางดานอารมณรนแรงตอไป 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.6.1 เพอเปนขอมลตอผทตองการศกษาเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ตลอดจน เพอเปนแนวทางในการท าการรณรงคเพอปองกนปญหา แกไข และ ลดพฤตกรรมการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร 1.6.2 เพอเปนประโยชนแกผใชงานสอสงคมออนไลนทวไป ตลอดจนบคคลทวไปใหทราบถง ความส าคญของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร อนจะน ามาซงความร และ ความเขาใจ ทถกตองในการใชสอสงคมออนไลนในทศทางทถกตองมากขน

บทท 2 แนวคดทฤษฎท และงานวจยทเกยวของ

งานวจยเรอง การรบ ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร โดยมวตถประสงคเพอศกษาการรบร ทศนคต ตอการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร ความหมาย รปแบบ ประเภท ผลกระทบ อกทงวธการจดการ และการปองกน พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร โดยมแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของซงน ามาเปน กรอบในการศกษา ดงน 2.1 แนวคดเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) 2.2 แนวคดเกยวการรบร (Perception) 2.3 แนวคดเกยวกบทศนคต (Attitude) 2.1 แนวคดเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying)

ในสภาวะปจจบนการเขาถงพนทไซเบอรสามารถกระท าไดงายกวาสมยกอนมาก โดยเฉพาะ เมอมโซเชยลมเดยซงทกคนสามารถเขาถงไดแมไมมคอมพวเตอร แคเพยงสมผสหนาจอโทรศพท เพยงเปดแอปพลเคชนกสามารถยอทกความไกลหางใหเชอมตอกนไดภายในเสยววนาท แตในทางกลบกน เทคโนโลยนนกเปรยบเสมอนดาบสองคมทมโอกาสท าใหเกดพฤตกรรม การกลนแกลงในพนทไซเบอร การการกลนแกลงในพนทไซเบอรนนเพงเกดขนในชวงไมกปทผานมา โดยเกดขนอยางมากมายโดยเฉพาะชองทางการสอสารผานทางโทรศพทมอถอ และอนเทอรเนต และเนองจากกลนแกลงบนโลกไซเบอรนนสามารถเกดขนไดหลายชองทาง และหลากหลายรปแบบ ดงนนการใหความหมายเกยวกบกลนแกลงบนโลกไซเบอร จงมนยามความหมายทแตกตางกนออกไป

Stom & Strom (2005) ไดใหความหมายของการการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) ไววาเปนการใชเครองมอทางอเลกทรอนกสเพอคกคาม หรอท ารายผอนผาน ชองทางการสอสาร ออนไลน เชน อเมล โทรศพทมอถอ (Mobile Phone) ขอความโตตอบแบบทนท (IM) ขอความสน (SMS) และหองสนทนาออนไลน เพอใหผอนเสอมเสย หวาดกลว และรสกสนหวง ในขณะท Payne & Sherry (2007) กลาววา การการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (CyberBullying) หมายถง การรงแก และคกคามผานอปกรณอเลกทรอนกส เชน อเมล โทรศพทมอถอ (Mobile Phone) ขอความโตตอบแบบทนท (IM) ขอความสน (SMS) บลอก และเวบไซต ซงท าใหเกดอาชญากรรมคอมพวเตอรได กลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนการกระท า โดยเจตนา และน าไปสความตงเครยดทางอารมณ ท าใหเกดความทกขอยางซ าๆ การกลนแกลงบนโลกไซเบอร อาจหมายรวมถง

6

การคกคาม และกลาวถงเรองทางเพศ การใชค าพด ทรนแรง การดถกดแคลน รวมทงการสงอเมลไปรบกวนผอนทไมตองการตดตอกบผสง สอดคลองกบ Smith & Peter (2008) กลาววา กลนแกลงบนโลกไซเบอร หมายถง พฤตกรรม ความกาวราวของบคคล หรอกลมบคคลทมเจตนาใชเครองมออเลกทรอนกสท ารายตอเหยอ ซงยากทจะปองกนตนเอง โดยกระท าอยางซ าๆ

ในขณะท ปองกมล สรตน (2553) กลาววา กลนแกลงบนโลกไซเบอร หมายถง การทบคคลหรอกลมบคคล (ผรงแก) ใชการตดตอสอสารผานชองทางเทคโนโลยและอนเทอรเนต เชน โทรศพทมอถอ อเมล หรอเวบไซตตางๆในการลงขอความ หรอรปภาพทรนแรง หยาบคาย ลอเลยน อนเกยวของกบ บคคลหรอ กลมบคคลทตกเปนเปาหมายใหปรากฏแกสาธารณะ หรอสงไปยงผถกรงแกโดยตรง จากการใหความหมายในขางตนของเหลานกวชาการทไดศกษามา จงสามารถสรปไดวา การกลนแกลงบนโลกไซเบอรนน หมายถงการกลนแกลง หรอการคกคามผอนผานชองทางออนไลน ไมวาจะเปน เวบไซต อเมล โทรศพทมอถอ ขอความสนผานแอพพลเคชนตางๆ รวมไปถงเครอขาย ทางสงคม (Socail Network Site) ซงเปนการกระท าโดยตงใจเจตนา และน าไปสความตงเครยด ทางอารมณ ท าใหเกดความทกขอยางซาๆ และตอเนอง อกทงสามารกระจายเรองดงกลาวไปส วงกวาง เชนการใชค าพด ทรนแรง การดถกดแคลน รวมทงการสงอเมล หรอโทรศพทไปรบกวนผอน ซงการกระท าในลกษณะนสามารถเกดขนไดในทกททกเวลา เนองจากในปจจบนเทคโนโลยการสอสาร และอนเทอรเนตสามารถเขาถงผงานใชไดทกททกเวลา การกลนแกลงบนโลกไซเบอรทเกดขนนน มสาเหตมาจากหลายขอดวยกน โดยสาเหตของการ เกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร สามารถอธบายไดดงน

ปจจยท 1 ความเปนนรนาม (Anonymous) ของพนทไซเบอรเนองดวยพนทไซเบอร มลกษณะเฉพาะคอ ความเปนนรนาม กลาวคอไมตองเปดเผยชอ หรอตวตนจรงๆของผทใชงาน โดยผใชอาจสามารถใชชอปลอม รปปลอม หรอแมกระทงสามารถสรางตวตนในโลกจตนาการ หรอตวตนขนมาใหมเพอหลอกลวงคนอนได ซงความเปนนรนามเหลานท าใหผรงแกมความกลาท จะกระท าการใดๆ ทจะสรางความเสยหายใหแกผถกกระท าไดอยางงายดาย ดงนน ความเปนนรนาม ของพนทไซเบอรจงสงผลใหผถกกระท าสามารถรกราน หรอกลนแกลงผอนไดอยางสาธารณะ โดยทไมมผใดรหรออยากทจะพสจนวาใครเปนผกระท า ท าใหผกระท าไมตองระวงถงผลกระทบ จากการไปท ารายผอน และเนองจากการสบคนขอมลทแทจรงของบคคลทกระท าในพนทไซเบอร นนท าไดยากหรออาจจะไมสามารถสบเสาะไดเลย ผกระท าพฤตกรรมดงกลาวจงไมเกดความเกรงกลว ตอการจะถก แกแคนหรอถกจบได ซงบนพนทไซเบอรมความแตกตางกนอยางชดเจนกบการรงแกใน พนทจรงทเหนกนชดเจน กลาวคอเมอเกดเหตการรงแกขนกสามารถบงบอกตวตนของผกระท าได อยางชดเจน ซงอาจเกดการแกแคนกนได หรอมโอกาสทจะถกจบด าเนนคดตามกฎหมายในกรณ ทผถกกระท าเกดความเสยหาย

7

ดงนน ความเปนนรนามในพนทไซเบอร จงกลายเปนหนงในสาเหตให เกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเกดขน (ปองกมล สรตน, 2553) ในขณะปจจยท 2 พนทไซเบอรในฐานะ พนทส าหรบระบายความรสก พนทไซเบอรมกถกมองวาเปนพนทสวนตว และยงถกมองวาเปน พนทเปด ส าหรบการระบายอารมณความรสกนกคดตางๆของตนเอง ดงนน การกระท า หรอการโพสตขอความ เพอระบายอารมณ ความรสกบางอยางในพนทไซเบอรจะไป สงผลกระทบตอผอนบางกถอวาเปนเรองปรกต หรอเรองธรรมดาทเกดขนได อกทงการระบายอารมร ความรสก ของผกระท าพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรนนบางอยางไมสามารถกระท าใน พนทในชวตจรงได เชน การบนระบายอารมณโดยการดาบคคลทตนไมพอใจ พนทออนไลนจงกลาย มาเปนทางออกในการระบายอารมณความรสกของตนเอง ซงการระบายอารมณความรสกดงกลาว ในพนทไซเบอร (ปองกมล สรตน, 2553) พฤตกรรมดงกลาวจงท าใหเกดความเสยหายตงแตในระดบ นอยจนถงมาก ดวยความคดและ เขาใจวาพนทไซเบอรนเปนพนทสวนตวจงน ามาซงปญหาพฤตกรรม กลนแกลงบนโลกไซเบอร ปจจยท 3 ความงาย และความสะดวกในการรงแกกนเนองดวยความกาวล า ของเทคโนโลยในยคปจจบนไดเอออ านวยความสะดวกสบายเปน อยางมากในการเขาถงพนทไซเบอร จงท าใหการเขาไปรงแกผอนบนพนทไซเบอรสามารถกระท าจาก ทไหนกได และเวลาไหนกได ทผกระท าตองการ เชน การโพสตดาผอนน าคลปวดโอทสรางผลกระทบในแงลบใหแกผอน ไปเผยแพร หรอแมกระทงการสรางกลมขนมาเพอโจมตบคคลใดบคคลหนง โดยผถกกระท า การรงแกไมสามารถทราบ หรอปองกนตนเองไดในพนทไซเบอร และเทคโนโลยในปจจบน เอออ านวยความสะดวกในการเขาใชงาน การกลนแกลงบนโลกไซเบอรรจงสามารถกระท าได งายยงขน (ปองกมล สรตน, 2553)

ปจจยท 4 การรงแกเพอตองการเรยกรองความสนใจจากการศกษาท าใหรบรวา การกระท าในลกษณะการกลนแกลงบนโลกไซเบอรนนสามารถเรยก รองความสนใจจากผคนในพน ทไซเบอรไดคอนขางมาก จงกลายเปนสงทเขาใจผดคดวาตนเองก าลงไดรบการยอมรบในความคด และพฤตกรรมทแสดงออกไป เชน ผกระท าไดรวมโพสตดามงใหเกด ความเสยหายไมวาจะเปนใน กระทใดๆ และมบคคลมากดไลคจ านวนมากๆ กยงท าใหผกระท าเกด ความเขาใจผดวามผคนเขามา สนนสนนการกระท านนและ ยงท าใหผกระท ามความรสกวาตนเอง ไดรบความสนใจจากผอน จงท าใหเกดพฤตกรรมในลกษณะนในพนทไซเบอรบอยครงมากยงขน ซงพฤตกรรมเหลาน ถกเรยกวาเปนการสรางกระแสใหกบตนเอง เพอใหไดรบการยอมรบและ สนบสนนจากผอนซงการ ตองการไดรบความสนใจในพนทไซเบอร ปจจยท 5 การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนผลทตอเนอง มาจากการกระท าในพนทจรง จากการศกษาพบวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอรนนโดยสวนใหญ สบเนองมาจากการกลนแกลงรงแกกนในโลกจรงแหงความเปนจรงแทบทงสน เชน เกดการไมชอบหนากน การหมนไสกนสวนบคคล หรอการมเหตทะเลาะเบาะแวงแลวน ามาขยาย ความตอในพนทไซเบอรตอเพอใหเกดความเสยหาย ความสะใจตอบคคลท มประเดนกนมากอนหนา เนองจากลกษณะเฉพาะตว ของพนทไซเบอรสามารถสง

8

ตอขอมลไปสคนหมมากไดอยางกวางขวาง รวดเรวแบบไมมขดจ ากด จงน ามาซงความเสยหายททวความรนแรงมากขน (ปองกมล สรตน, 2553) เชนเดยวกบแนวคด Berson, Berson & Ferron (2002) ทสนบสนน วาวยรนมความเสยงทจะนาไปสการมพฤตกรรมทไมเหมาะสมผานบนพนทไซเบอร หรอเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรได เนองจากสภาพแวดลอมในสงคมออนไลน มลกษณะเฉพาะทชดเจน ท าใหการมปฏสมพนธกนในโลกของความเปนจรง และโลกไซเบอร มความแตกตางกน ซงลกษณะเฉพาะทางจตวทยาของพนทไซเบอรนน ประกอบดวยลกษณะตางๆ ดงน

ลกษณะท 1 ลดความรสกในการสมผส (Reduced Sensations) ถงแมวาเทคโนโลย ในปจจบนท าใหการสอสารในพนทไซเบอรสามารถมองเหนถงการแสดงทางสหนา ภาษากาย สามารถสอสาร ไดทงภาพและเสยง ทาใหสามารถพฒนาความสมพนธไดคอนขางงาย แตสงเหลานกยงมขอจ ากดในการเขาถงของหลายกลม เนองจากการสอสารพนทไซเบอรนนสวนใหญ เปนการสอสารผานการ พมพขอความเปนหลก ท าใหลดการเผชญหนาโดยตรงซงจะท าใหเยาวชน สามารถแสดงพฤตกรรมทจะสงผลตอความรนแรงไดมากขน อกทงในในลกษณะท 2 การสอสาร ผานขอความ (Texting) ขอความถอเปนสารทมประสทธภาพในการแสดงออก ถงตวตน และพฤตกรรม ไมวาจะเปนผานอเมล หองสนทนา ขอความสน รวมถงผานเครอขายสงคม ออนไลน ซงการสอสารผานขอความถอเปนรปแบบของการสอสารทพบมากทสดผานการใช เครองมออเลกทรอนกส เนองจากสามารถใชไดสะดวก และเสยคาใชจายต า อกทงการพมพ ขอความใดขอความหนงสามารถนาเสนอความคด ของผสงไดเปนอยางด การสอสารผานขอความจง เพมโอกาสใหผกระท าสามารถแสดงพฤตกรรมทจะนาไปสความรนแรงไดงายมากขน

ในลกษณะท 3 ความยดหยนของเอกลกษณ (Identity Flexibility) การหลกเลยงการ เจอกนแบบตวตอตว สงผลตอการอยากรอยากเหนเกยวกบการน าเสนอตวตน ของคนอนๆ ดงนนการสอสาร ทมเฉพาะขอความท าใหมทางเลอกในการน าเสนอความเปนตวเอง มากขน การแสดงตวตนจงเปนเพยงการแสดงตวตนเพยงบางสวน หรอน าเสนอสงทเปนจนตนาการ กได บางคนกใชเพอแสดงบางอยางทไมเหมาะสม ในบางครงกท าใหพวกเขาสามารถเปดเผยปญหา สวนตวบางอยางทไมสามารถเปดเผย หรอปรกษาผอนในการเผชญหนาแบบตวตอตวได

และยงมในสวนในลกษณะท 4 เปลยนแปลงการรบร (Altered Perception) การไดพดคย กบบคคลตางๆ ผานหองสนทนา แชท หรออเมล ท าใหเกดจนตนาการผานโลกมลตมเดย ทจะสงผลตอการรบร ตอบางเรอง เพราะการสอสารผานโลกไซเบอรท าใหเกดจนตนาการทหลดพน ออกจากรปแบบเดมๆ ประสบการณจงสงผลตอจตส านกของผใชพนทไซเบอรในการสอสาร ในลกษณะท 5 สถานะทเทาเทยมกน (Equalized Status) บนพนทอนเทอรเนตสวนใหญทกคนจะ มสถานะทเทาเทยมกน ทกคนจะไมค านงถงสถานะทางเศรษฐกจ เชอชาต อาย เพศ ฯลฯ แต

9

สงทจะก าหนดอทธพลของเรากบคนอนกคอ ทกษะในการสอสาร ทกษะในการเขยน คณภาพของความคดและความรทางเทคนคเทานน ดงนนการแสดงพฤตกรรมทเกยวของกบ ความรนแรงจงสามารถเกดขนไดกบทกคน Berson, Berson & Ferron (2002)

สวนในลกษณะท 6 ระยะหางของพนท (Transcended Space) การสอสารผานโลกไซเบอร สามารถยอโลกใหแคบลงท าใหคนทอยหางกนสามารถสอสาร หรอแสดงพฤตกรรมในลกษณะตางๆ ระหวางกนได ปจจยทางภมศาสตรไมสามารถขดขวางพวกเขาได ซงปจจยนแมวาจะมประโยชนตอ การสอสาร หรอการชวยเหลอกน แตทางกลบกนกสงผลกระทบทางลบทท าใหคนทอยในพนทหางกน สามารถท ารายกนไดงายมากขนเชนเดยวกน อกทงในลกษณะท 7 การปรบตวใหเขากบสถานการณ แบบชวคราว (Temporal Flexibility) พนทไซเบอรสามารถสรางพนทชวคราวในการสอสารไดตลอด เครองมอในการสอสารสามารถเปลยนแปลงไดตลอดเวลา สามารถเปลยนอเมลไดเมอตองการ เปลยนชอผใชไดตลอดเวลา หรอระงบบญชได ท าใหเมอเผชญหนากบความรนแรงกสามารถจดการ กบปญหาได หรอในขณะเดยวกนกเปนการเพมชองทางในการถกกระท าความรนแรงไดเชนเดยวกน อกทงในลกษณะท 8 สงคมทหลากหลาย (Social Multiplicity) เปนทแนนอนวาพนทไซเบอร ท าใหเราสามารถพบเจอ และตดตอกบผคนไดนบรอยนบพนในเวลาเดยวกน การสรางความสมพนธ จงมลกษณะแบบชวคราวในระยะเวลาสนๆ การโพสตขอความในเครอขายสงคมออนไลนในแตละครง จะท าใหมผอานจ านวนมากจนนบไมถวน ท าใหผใชมทางเลอกในการเจอเพอนและศตรไดตลอดเวลา

ในลกษณะท 9 ความสามารถในการควบคมสอไดเอง (Media Disruption) ในพนทไซเบอรผใชจะมความ สามารถในการควบคมสอดวยตนเอง พวกเขาสามารถน าตวเอง ออกจากพนทไซเบอรไดทกเมอ ดงนนเมอผใชมความรสกวาพวกเขาตองเจอกบความรนแรง พวกเขาสามารถปดเครอง หรอออกจากพนทเหลานนไดตลอดเวลา ซงตางกบพนทจรงทพวกเขา ไมสามารถหนปญหาทเผชญตรงหนาได

และสดทายในลกษณะท 10 สามารถบนทกทกสงทกอยางได (Record Ability) กจกรรมตางๆ ทเกดขนในพนท ไซเบอรสามารถบนทกเกบไวในคอมพวเตอร ไดทกอยาง ไมวาจะเปนอเมล การสนทนา หรอแมกระทงขอความตางๆ บนเครอขายสงคมออนไลน ซงแนนอนเมอมขอความ หรอค าพดบางอยางทสงผลตอความอบอาย หรอกระทบตอจตใจ เรายอมไมอยากใหเกดกบตวเอง เมอเกดขนเรายอมหวาดระแวง ดงนนบางครงผใชจงตองมความ ระมดระวง เพราะสงทพดบางครงกจะกลบมาท ารายตวเขาเอง ซงปจจยนอาจชวยใหพวกเขามความ ระมดระวงในการใชสอ หรอแสดงความคดเหนในพนทไซเบอรมากขน (Berson, Berson & Ferron, 2002)

ดวยลกษณะเฉพาะของพนทไซเบอรตามทไดกลาวมาท าใหเหนไดวาการสอสารในพนท ไซเบอรนนมทงลกษณะดานบวกทท าใหผใชสามารถทจะแสดงพฤตกรรมบางอยางทไมสามารถแสดงออกในการเผชญหนาในโลกจรงได สามารถพดคยหรอปรกษาในสงทไมกลาพดตรงๆ ได แตการ

10

แสดงพฤตกรรมบางอยางบนพนทไซเบอรกสงผลทางลบไดเชนเดยวกน เนองจากตวตนในพนท ไซเบอรมกมลกษณะทเปนนรนาม ท าใหค าพดเหลานนไมสามารถทจะตรวจสอบถงความจรง หรอความถกตองได และไมสามารถทจะเอาผดกบผทมพฤตกรรมทไมดในพนทออนไลนได สงเหลานจงสงผลใหการกระท าในลกษณะของการกลนแกลงกนบนโลกไซเบอรกระจายตวเพมมากขน ในกลมเยาวชน ท าใหพนทไซเบอรจงกลายเปนชองทางในดถกซงกนและกน แลกเปลยนความคดเหน ทางเพศ โจมตความคดเหนของผอน โดยไมตองระวงในการแสดงพฤตกรรมตางๆ มากเทากบโลกของความเปนจรง (Berson, Berson & Ferron, 2002) จากการศกษาวจยเรองการรบรถงสาเหตของปญหาเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลก ไซเบอร สามารถแบงเปน 2 ประเดนหลกๆคอ

สาเหตทหนง เกดจากลกษณะเฉพาะตวของพนทไซเบอร ทงดานสถานะและการใชงาน โดยสาเหตปจจยทเกดขนจากลกษณะเฉพาะตวของพนทไซเบอรประกอบดวย ความเปนนรนามของพนทไซเบอรจงท าใหการกลนแกลวรงแกผถกกระท าไดอยางไมตองยงคด เนองจากบน พนทไซเบอรนนยากทจะระบตวตนทแนชดของผกระท า การมองวาพนทไซเบอรนนเปรยบเสมอน พนทส าหรบระบายความรสกสวนตวและยงมองวาเปนพนทสวนตวของบคคลนนๆ ทสามารถกระท า ไดโดยไมตองค านงถงผลกระทบทจะตามมา อกทงตวพนทไซเบอรกเปนอกหนงเครองมอทท าให บคลลสามารถเขาไปกลนแกลงรงแกผอนไดงายยงขนเนองมาจากเทคโนโลยการเขาถงทสามารถท าไดงายสะดวกรวดเรว ทกททกเวลา ขณะทการกลนแกลงบนโลกไซเบอรกเปรยบเสมอนการเรยกรองความสนใจ สรางความเชอและ เขาใจทผดเกยวกบการเขาไปมสวนรวมกบการคอมเมน ขอความ สงตอวดโอ ทเปนการละเมดผอนแลวมคนเขามากดไลค หรอแชรขอมลตอ (Berson, Berson & Ferron, 2002)

สวนในขณะสาเหตทตอเนองมาจากการกระท ากลนแกลงกนบนพนทจรง ในขณะสาเหตปจจยทเกดขนจากสาเหตทเปนผลเสอบเนองมาจากการกระท า หรอกลนแกลง พนทจรงไมวาจะเกดจากความหมนไสกนในเรองสวนตว หรอมปญหากนมาอยแลวในพนทจรง แลวน าเรองราวดงกลาวมาขยายความ ตอในพนทไซเบอรเนองจากพนทไซเบอรสามารถสงตอ ขอมมลไดอยางรวดเรวในวงกวาง และ สรางความเสยหายตอคกรณไดอยางรนแรงและตอเนอง โดยสงทกลาวมาขางตนนเกดจากการสะทอน มมมอง ความคด และประสบการณจรงของผ ทเคยมพฤตกรรมการกลนแกลงในพนทไซเบอร จากการศกษาของ Bhat, Christine & Suniti (2008) พบวาการกลนแกลง บนโลกไซเบอร นนมชองทางในการกลนแกลงไดหลากหลายชองทาง ไดแก ชองทางแรกขอความ โตตอบแบบทนท (Instant Message หรอ IM) เนองจากเปนรปแบบ ของการสนทนาโดยมการตอบ กลบโดยทนทระหวางผสนทนา 2 คน หรอมากกวาท าใหเปดโอกาส ใหเกดการรงแกกนไดงาย โดยการทะเลาะ หรอดาทอระหวางการสนทนาดวยกน ชองทางท 2 หองสนทนา หรอหองแชท (Chat Rooms) เปน

11

รปแบบของการประชมสนทนาระหวางบคคลหลายคนในเวลาเดยวกน จดประสงคเดม ของการสรางหองแชทคอ เพอแลกเปลยน ขอมลขาวสาร และมปฏสมพนธทางสงคมระหวางบคคล โดยอนญาตใหมการพดคย ใชเสยง และวดโอไดอยางอสระ ตวอยางของการรงแกผานหองแชท เชน การพดคยเรองเพศอยางเปดเผย โดยไมไดรบการยนยอม จากเหยอ การดาทอกนระหวางกลม การจโจมโดยท าใหเกดความเสยหาย หรออบอายซงเหยอมก ไววางใจในหองแชทบางหอง และอาจไมทราบวาสงทก าลงกระท าเปนสงท ไมสมควรและสงผลกระทบรายแรงแกบคคลอน ชองทางท 3 อเมล (E-mail) เปนอกชองทางท เปดโอกาสทท าใหคนจ านวนมากถกรงแกผานทาง ขอความในอเมล เนองจากในการสงอเมลใน แตละครงขอความสามารถถกสงไปยงคนจ านวนมาก โดยผานเครอขายทตดตอของแตละบคคล ในเวลาอนรวดเรว นอกจากน เสยงพดคย เสยงทบนทก และสงทเหนดวยตานน สามารถสงผาน อเมลไดทงหมด (Bhat, Christine & Suniti, 2008)

ชองทางท 4 เครอขายทางสงคม (Social Networking Site) เปนททราบกนดวา เครอขายทางสงคมนนเปนทนยมเปนอยางมากในกลมเยาวชน เชน Facebook Instragram Twetter โดยในเวบไซตกลมนเปดโอกาสใหผเลนสามารถสนทนากนดวย การแชท การลงรปถาย คลปวดโอ ขอความ ตลอดจนการแลกเปลยนไฟลขอมลตางๆ ซงสงเหลานท าใหคนจ านวนมาก สามารถเขาถงขอมลไดเชนเดยวกน การกลนแกลงบนโลกไซเบอรจงสามารถเกดขน จากการสงตอขอมลทท ารายผอน การปลอมตวเปนบคคลอน การทะเลาะดาทอกน รวมไปถงการวจารณไปในทางทเสยหาย เปนตน สวนชองทางสดทาย บลอก (Blog) เปนรปแบบของการเขยน ไดอารออนไลน หรอการถายทอดความคด ลงในเวบบลอก ซงการกลนแกลงกนอาจเกดขนไดโดยการโพสขอความเชงลบของเพอนรวมชนเรยน เชน รปรางหนาตา ความฉลาด รวมไปถงรสนยมทางเพศ ทอาจสรางความไมพงพอใจ และความ เสยหายตอผทถกพดถงได (Bhat, Christine & Suniti, 2008)

รปแบบของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากการศกษาของ วมลทพย มสกพนธ (2552) เรอง A study of cyber

bullying among Thai student in the whole kingdom ซงเปนงานทขยายจากงานเมอป 2552 โดยการเกบขอมลจาก 5 ภาคในประเทศไทย คอ ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนตก ภาคใตและ พนทกรงเทพฯ โดยไดแบงรปแบบของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ทกระท า กนในสงคมไทยพบวาโดยมประเภทหลกๆ ไดแก

ในประเภทแรก การโจมตกนดวยขอความทรนแรงหรอหยาบคายผานเวบไซตหรอมอถอ (Flaming) ประเภท 2 การกอกวน คกคามผอนผานมอถอหรอเวบไซตอยางซาๆ (Harassment) ประเภท 3 การน าขอมลสวนตวหรอขอมลทเปนความลบของผอน ไปเผยแพรทางมอถอ หรออนเทอรเนต (Outing and Trickery) ประเภท 4 การเผยแพรขอมลทเปนความเทจเกยวกบผอน ทางอนเทอรเนตหรอมอถอ สงผลใหบคคลนนไดรบ ความเสยหาย เสอมเสยชอเสยง อบอาย ถกดหมน

12

หรอเกลยดชง (Denigration) ประเภท 5 การแอบอางชอหรอตวตนของผถกกระท าเพอ ใหราย ดาทอ หรอกระท าการประสงครายทางมอถอ หรออนเทอรเนตตอผอน (Impersonation) ประเภท 6 การขมข หรอคกคามผอนอยางซาๆ อยางจรงจงและรนแรงผานมอถอหรออนเทอรเนต (Cyber talking) ซงมลกษณะท านองเดยวกบการกอกวนผอน แตมความเขมขนทรนแรงกวา ประเภท 7 การลบ บลอกหรอปฏเสธผอนออกจากกลมสงคมออนไลน (Exclusion or Ostracism) และในประเภทสดทาย 8 การเผยแพรคลปวดโอทเกยวของกบผอน ซงสวนใหญน าเสนอวดโอผนน ถกกระท าความรนแรง ทางกายอนเปนผลใหบคคลนนเกดความอบอายเสอมชอเสยง ในขณะทแนวคดของ Bhat, Christine & Suniti (2008) ไดพบวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร นน มวตถประสงคทแตกตางกนออกไป ไมวาจะเปนการทาใหเกดความอบอาย การคกคาม ทาใหเกดการเจบปวด หรอการตดออกจากกลม ซงไดแบงรปแบบของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ไวดงน ในรปแบบท 1 การเปดเผยขอมลสวน บคคล ครอบครว และเพอน ทงขอมลทเปนความจรง และความเทจทสงผลใหบคคลนนเกดความ อบอาย และเสอมเสยชอเสยง รปแบบท 2 การเผยแพรรปภาพทงทไดรบ และไมไดรบอนญาตจาก เจาของรปภาพ ตอมาในรปแบบท 3 การเผยแพรวดโอ หรอคลปโดยทไมไดรบอนญาต หรอวดโอคลป ทเจาของท าขนโดยเลอกเผยแพรเฉพาะ บางบคคล และในรปแบบสดทาย การตดออกจากกลมสงคม โดยการบลอกบคคลออกจากรายชอการเปนเพอน หรอการตดตอผลกระทบของพฤตกรรมการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร

ผลกระทบของพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร พฤตกรรมการรงแกกนในกลมวยรน สงผลใหเกดปญหาตางๆในวยรนตามมาอกมากมาย

ไมวาจะเปนปญหาดานการเรยน สขภาพ และจตใจ รวมถงปญหาทางพฤตกรรมตางๆ ซงไมวา จะเปนกลมผกระท าผอน (Bully) กลมผถกกระท า (Victim) หรอแมแตกลมทเปน ทงผรงแกผอนและผถกรงแก (Bully-victim) ลวนแลวแตไดรบผลกระทบจากพฤตกรรมรงแกกน ทงสนโดยมรายละเอยดในของกลมพฤตกรรม 3 ประเภทดงน จากการศกษาของ ชตนาถ ศกรนทรกล และ อลสา วชรสนธ (2557) ในกลมแรก กลมผกระท าผอน (Bully) ในกลมนจะมปญหาดานจตใจและพฤตกรรม โดยมอาการวตกกงวล มภาวะซมเศรา มความคดทจะฆาตวตาย และมปญหาสขภาพจต จากการ ศกษาระยะยาวพบวา การทบคคลทมพฤตกรรมเปนผกระท าการรงแกผอนในชวงวยเดก และวยรน จะสงผลใหมพฤตกรรมเกเร พฤตกรรมใชความรนแรง และพฤตกรรมตอตานสงคมเมอเตมโตเปนผใหญ กลมท 2 กลมผถกกระท า (Victim) พฤตกรรมรงแกกนจะสงผลใหผถกรงแกมความรสก กลวยกตวอยางเชนในกลมเยาวชน นกเรยน นกศกษา มอาจความรสกไมปลอดภยเมออยในโรงเรยน ผลการเรยนตกต า ไมอยากไปโรงเรยน มความรสกภาคภมใจในตนเองต าหรอแมกระทงรสกวาตนเอง ดอยคา มภาวะซมเศรา มความคดทจะฆาตวตาย มปญหาสขภาพจต มอาการสมาธสน และจาก

13

การศกษาระยะยาวพบวา การทถกรงแกในวยเดกจะสงผลใหมโอกาสเกดอาการทางจตเมอ ผถกกระท านนเตบโตเปนผใหญได นอกจากปญหาดานจตใจดงทกลาวมาแลวผถกรงแกอาจมปญหา ดานพฤตกรรมตามมา เชน มปญหาผลการเรยนตกต า มพฤตกรรมรนแรง มโอกาสหนไปใช สารเสพตด และม พฤตกรรมเสยงทางเพศ (ชตนาถ ศกรนทรกล และ อลสา วชรสนธ, 2557)

และในกลมสดทาย กลมทเปนทงผกระท าผอน และผถกกระท า (Bully- Victim) จากการศกษาทผานมาพบวา กลมนจดเปนกลมทมปญหาดานจตใจและพฤตกรรมมากกวากลมอน ๆ โดยมแนวโนมทจะมปญหาพฤตกรรม ไดแก Oppositional Defiant Disorder และ Conduct Disorder เปนตน มอาการเจบปวยทางกายโดยมสาเหตมาจากปญหาทางดานจตใจ (Psychosomatic Complaint) เชน อาการปวดทอง ปวดศรษะ และถกสงใหเขารบการ รกษาทางดานจตเวชมากทสด ผลการศกษาระยะยาวในประเทศองกฤษพบวาการทมประสบการณ พฤตกรรมรงแกกน ไมวาจะเปนผกระท าผอน ผถกกระท า หรอ ผกระท าการ และผถกกระท า ในชวงประถมศกษาสามารถท านายการเกดอาการ ทางจตเมอเรมเขาสวยรนได นอกจากน ผลการศกษาระยะยาวในประเทศฟนแลนดยงพบวาการทม ประสบการณพฤตกรรมรงแกกนในวยเดก ทงผกระท าผอนและผถกกระท าจะม แนวโนมทจะมปญหาตงครรภกอนวยอนควร (ชตนาถ ศกรนทรกล และ อลสา วชรสนธ, 2557) เยาวชนรบรวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอรจะสงผลกระทบตอผกระท า และผถกกระท าแต จะกระทบมากหรอนอยนนขนอยกบบคลกและลกษณะ และวธการรบมอขอแตละบคคล โดยผลกระทบ ตอผทกระท า อาจจะท าใหผระท านนรสกไมสบายใจ หรอรสกผดไดในภายหลง แตส าหรบผถกกระท า นน ผลกระทบนนอาจมหลายระดบตงแตผลกระทบตอตนเอง และผลกระทบในระดบปฏสมพนธ ทางสงคม โดยสามารถแบงมตดานผลกระทบออกเปน 2 ระดบดงน ระดบท 1 ผลกระทบในระดบบคคล ผลกระทบจากการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ไมวาจะ เปนการถกกลนแกลงรงแกในรปแบบใด ยอมสงผลกระทบโดยตรงกบตวผทถกรงแกโดยเฉพาะดานอารมณ ความรสก และจตใจ เนองจากการถกรงแกในพนทไซเบอรยอมสงผล ใหรสกอดอดใจ รสกไมด รสกเสยใจ และรสกเจบใจ เพราะการกระท าดงกลาวถอวาเปนการ คกคามพนทและละเมดสทธสวนบคคล อกทงผลกระท าในระดบบคคลจากการกลนแกลง บนโลกไซเบอร ยงสงผลกระทบในมตสขภาพของผถกกระท าอกดวย ซงท าใหผถกรงแกเกด ความเครยด วตกกงวล หดห และไมสบายใจ ซงความรสกเหลานกจะสงผลโดยตรงตอสขภาพ ของผถกการกะท ารงแก ในระยะยาว ซงสงผลเสยตงแตในระดบนอยจนถงมาก เชน นอนไมหลบ คดมาก มอาการทางจต หรอในกรณทรานแรงทสดอาจจะน าไปสถงขนการฆาตวตาย (ชตนาถ ศกรนทรกล และ อลสา วชรสนธ, 2557)

ในระดบท 2 ผลกระทบในระดบ ปฏสมพนธทางสงคม โดยสวนมากแลว การกลนแกลงบนโลกไซเบอร มกสงผลกระทบตอผถกรงแก ในระดบปฏสมพนธทางสงคม เนองจากการถกรงแกในพนทไซเบอร จะสงผลใหสงคมมองวา ผถกรงแกเปนคนไมด เพราะการกลนแกลงบนโลกไซเบอรสวน

14

ใหญมกจะ เกยวของและ จดประสงคเพอมงเนนในระดบ คนหมมาก เขาถงไดทกททกเวลา ดงนนผลกระทบ จากการกลนแกลงบนไซเบอร จงมกจะสงผลในระดบการมปฏสมพนธทางสงคม การรงแกบางรปแบบ ทเกดขนในพนทไซเบอร ทสงผลเสยใหกบผถกกระท าเกดความอบอาย เสอมเสยชอเสยงถงขนท ไมกลาทจะเขาสงคม หรอตดขาด จากสงคมทงในระยะสนและระยะยาว (ชตนาถ ศกรนทรกล และ อลสา วชรสนธ, 2557) จากการศกษาจะเหนไดวาการมประสบการณจากพฤตกรรมรงแกกนสงผลกระทบตามมาท หลากหลายมากนอยแตกตางกนไป แตไมวาจะเปน กลมผกระท าการรงแกผอน (Bully) กลมผถกกระท าการรงแก (Victim) หรอ กลมทเปนทงผกระท าการรงแกผอนและผถกกระท า การรงแก (Bully-Victim) กลวนแลวไดรบผลกระทบจากพฤตกรรมการรงแกกนผานพนทไซเบอร ทงสน และจากปญหาและผลกระทบทเกดขนเราทกคนทกภาคสวนในสงคมควรท จะตะหนก และใหความส าคญกบปญหาดงกลาว และรวมมอกนในการแกไขปญหาทเกดขนเพอไมให ปญหาดงกลาวทวความรนแรงมากขนในสงคม

วธจดการและปองกนพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร การปองกนการกลนแกลงบนไซเบอรส าหรบวยรน จากการศกษาของ Akbar, Huang, และ

Anwar (2014) กลาววาปจจยทส าคญทสดทจะชวยปองกน ปญหาการกลนแกลงบนไซเบอรของ วยรนไดนน คอ ตวของวยรนเอง วยรนควรทจะม การเรยนรมารยาทของการใชการสอสาร ผานทางพนทไซเบอรตางๆ ไมวาจะเปน Facebook, Twitter, Line, Youtube, E-mail หรอ พนทออนไลนอนๆ เพอปองกนปญหาและผลกระทบ ทอาจเกดขนกบทงตวผกระท าการรงแกเอง หรอผถกกระท าหลงการลงรป วดโอ หรอขอความ ทอาจไมเหมาะสมทงทตงใจ และไมตงใจกตามโดย โดยสามารถจดการ และปองกนพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ดงตอไปน

อนดบแรก สรางความตระหนกร วยรนตองตระหนกถงมารยาทในการสอสารกบบคคลอน ถงแมวา จะเปนการสอสารผานกลมทเปนกลมเฉพาะบคคล ควรพงตระหนกไวเสมอวาควรปฏบตตอ บคคลอน ใหเหมอนกบทเราอยากใหคนอนปฏบตกบเราทงการสอสารในโลกของความเปนจรง และการสอสารผานโลกไซเบอร ตอมาอนดบท 2 คดกอนโพสต ไมวาจะโพสตขอความใดๆ กตาม เชน รปภาพ วดโอ หรอขอความตางๆ ใหคดถงผลกระทบทงผลดและผลเสยทอาจจะเกดขนตามมา กอนทกครง เพราะเมอโพสตลงไปในพน ทไซเบอร แลว ขอความ รปภาพ หรอวดโอดงกลาว อาจยอนกลบมาท าราย ทงตวผโพสตเองและ ผทถกโพสตซ าแลวซ าอกจนอาจกอใหเกดผลดานลบ แกจตใจของทงสองฝาย และยงถามผน าโพสต ดงกลาวทเคยท ารายจตใจผอนมาโพสตซ าแลวซ า อกกยงเปนการตอกย าทางใจของ ผนนอยางไมมวนจบสน (Akbar, Huang & Anwar, 2014)

15

ดนดบท 3 ใหความสาคญกบภาษาทใช การตดตอสอสารกนผานสอสงคมออนไลนนน ทงผรบสาร และ ผสงสารจะไดเหนเพยงแตขอความหรอรปภาพทใชในการสอสารกน แตขาดความเขาใจถงอารมณ และความรสกของผสงสารวาในขอความหนงๆ ผสงสารตองการ สอสารใหผรบสารทราบนนจรงๆแลว ผสงสารตองกการสอสารอะไร บอยครงทเกดความเขาใจท ผดพลาดเพราะการสอสารผานทางสอสงคมออนไลน ดงนน กอนทจะโพสตสงใดกตาม หรอตองการจะสอสารสงใดกตามควรใหความสาคญถง ภาษาทจะใชเพอปองกนความเขาใจผด ทอาจเกดขนจากการสอสารทไมสามารถเหนหนาหรอเหน ความรสกของกนและกนได ตอมาอนดบท 4 ขอมลสวนตวควรเปนเรองสวนตว การโพสตขอมลทมความเปนสวนตวผดทผด เวลาสามารถน ามาซงปญหาทรายแรงตอตวผโพสตเองได จะเหนไดจากขาวตามหนาหนงสอพมพ หรอขาวตาม สงคมออนไลนหลายครงทการโพสตขอมลสวนตวของวยรนเองน ามาซงปญหา ทรายแรงกบตววยรน ไมวาจะเปนการถกน าขอมลไปแอบอางในการกระท าความผดตางๆ เพราะฉะนนวยรนตองพง ตระหนกไววา เมอไรกตามทโพสตขอมลบางอยางทมความเปนสวนตว ในสอสงคมออนไลนตางๆ ไมวาจะเปน Facebook, Twitter, Line และอนๆ เปนการจ ากดความเปน สวนตวของตววยรนเองมากขนเทานน (Akbar, Huang, &ะ Anwar, 2014)

สดทายอนดบท 5 การจ ากดเวลา สงส าคญอกอยางหนงทวยรนควรท าคอ การจ ากดเวลา ในการใชพนทไซเบอร หรอการสอสารผานสงคมออนไลน วยรนควรพยายามจ ากดเวลา หรอลดเวลา ในการเลนสอสงคมออนไลน และเพมเวลาในการสอสารซงกนและกนในโลกของความเปนจรง เชน การท ากจกรรมกลาง แจงตางๆ ไมวาจะเปนการออกก าลงกาย หรอการไปท ากจกรรมตางๆ กบเพอน หรอครอบครว แทนการใชเวลาสวนใหญไปกบสงคมออนไลน โดยเฉพาะอยางยงเมอเกดอารมณโกรธ หรอก าลง รสกไมพอใจกบสงใดสงหนงหรอบคคลใดบคคลหนง วยรนไมควรระบายอารมณของตนเอง ผานทาง พนทไซเบอรในทนทแตควรหากจกรรมอนๆ ทไมเกยวของกบสอสงคมออนไลนท าเพอชวย เพมเวลาในการคด และไตรตรองกอนทจะโพสตขอความ รปภาพ วดโอ หรอขอมลอะไรตางๆ ทอาจยอน กลบมาท ารายทงตนเองและคนอนไดในภายหลง (Akbar, Huang & Anwar, 2014) 2.2 แนวคดเกยวกบการรบร (Perception) การรบร เปนพนฐานการเรยนร ทส าคญของบคคล การเรยนร ทมประสทธภาพ ขนอย กบปจจยการรบร และสงเราทมประสทธภาพซงปจจยการรบรประกอบดวย ประสาทสมผส และ ปจจยทางจตคอ ความรเดม ความตองการ และทศนคต เปนตน

Solomon (2007) อธบายวา การรบร (Perception) คอ กระบวนการ (Process) ทเกดจากการทมการเลอกรบร จากนนกลไกทางความคดจดระบบเพอ ประมวลผลขอมล (Information) และตความ (Interpretation) นนออกมา โดยกระบวนการนจะถกกระตนผาน ทางประสาทสมผสทง 5

16

อนไดแก ตา ห จมก ปาก และผวหนง โดยสงเรา (Stimulus) มกไดแก แสง เสยง กลน รสชาต และผวสมผส ทงนการตความของแตละบคคลนน ขนอยกบทศนคต ความตองการ และประสบการณของแตละบคคล เชนเดยวกบ Kagan & Segal (1992) ไดอธบายไววาการรบร เปนกระบวนการทท าใหคนเรารเกยวกบสภาพแวดลอมรอบตว ซงเปนกระบวนการทเรมจากการ เลอก (Selection) การจดระเบยบ และการตความหมายจากประสาทสมผสทง 5 และเกดความ รสก รวมถงรวาความหมายของสงทไดรบมานนคออะไร

นอกจากน Etzel, Walker & Stanton (2001) กลาววา การรบรเปนกระบวนการท บคคลมการเลอกสรร (Select) จดระเบยบ (Organize) และตความหมาย (Interpret) เกยวกบสงเราโดยอาศยประสาทสมผสทง 5 ไดแก การเหน (Sight) ได กลน (Smell) ไดยน (Hearing) ไดลมรส (Taste) และสมผส (Touch) ในขณะเดยวกน Assael (1998) ไดใหความหมายไววา การรบร หมายถง กระบวนการทผบรโภค เลอกรบ จดองคประกอบ และแปลความหมายสงเราตางๆ ออกมาเพอใหมความหมายเขาใจได และยงไดอธบายเพมเตมวา คนเราจะมการรบรเพมขนหากสงเรามลกษณะทสอดคลองกบ ประสบการณทผานมาของผบรโภค สอดคลองกบความเชอของผบรโภค สวน Hanna & Wozniak (2001) เองกไดใหความหมายในท านองเดยวกนวา การรบรเปนกระบวนการของการคดเลอก จดระเบยบ และการตความ ความรสกเปนสงทมความหมาย

ในขณะทสรอร วชชาวธ (2549) กลาววา การรบรประกอบดวย กระบวนการ 2 กระบวนการ คอ กระบวนการท 1. การรสก (Sensation) เปนกระบวนการทางสรระของมนษย เปนกระบวนการแรก ทเกยวของกบสงเราภายนอกรางกายของมนษย กระบวนการรสกเปนกระบวนการเกบขอมลเกยวกบสงเราทผานเขามาทางประสาทสมผสทงหา และสงไปยงสมองเพอใหตความ และกระบวนการท 2. การรบร (Perception) คอ การตความวา สงทรสกนนคออะไร เปนกระบวนการทางความคด (Cognitive Process) ทสลบซบซอนซงสามารถท าใหบคคลเหนภาพ ทปรากฏตอตนนน บางครงตรงกบทเปนจรง และบางครงอาจแตกตางไปจากความเปนจรง กระบวนการรบร (The Perceptual Process)

กระบวนการรบร (The Perceptual Process) ของ Assael (1998, p. 218 อางใน ดารา ทปะปาล, 2542, หนา 58) ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1 การเลอกรบร 2 การจดองค ประกอบการรบร 3 และการแปลความหมาย ดงแผนภาพ

17

ภาพท 2.1: กระบวนการการรบร ของ Assael

ในขณะท Danal. McBumer ไดกลาวไววา การรบร คอ กระบวนการ ท

อวยวะตอบรบความรสกหรอตอบสนองตอ สงแวดลอม (McBumer & Collings, 1984, p. 366) โดยแปลความหมายตามแผนภาพดงน

ภาพท 2.2: กระบวนการการรบร ของ Danal. McBumer

ขณะท Solomon (2007) อธบายวา ขนตอน และความหมายของการรบร (Perception) ไวตามแผนภาพดงตอไปน

18

ภาพท 2.3: กระบวนการการรบร ของ Solomon

ทมา: Solomon, M.R. (2007). Consumer behavior. USA: Prentice-Hall.

การเลอกรบร (Perceptual Selection) Assael (1998) กลาววา เมอบคคลเปดรบตอสงเรา และตงใจรบตอสงเราทเขามากระทบแลว บคคลจะ เลอกสรรเฉพาะสงเราทตรงกบความตองการ และทศนคตของตน ตวอยางเชน ผทจะซอรถยนต จะเลอกทจะใหความสนใจโฆษณารถยนต เปนตน ทงนรปแบบของการเลอกรบร แบงออกเปน 3 ขนตอน คอ การเปดรบ (Exposure) การตงใจรบ (Attention) และการรบร แบบเลอกสรร (Selective Perception) โดยสามารถอธบายในรายละเอยดในแตละขนตอนดงน

ขนตอนท 1. การเปดรบ (Exposure) การเปดรบเกดขนเมอประสาทสมผสของบคคลไดรบ การกระตนจากสงเราท าใหเกดความรสก เชน การไดเหน การไดยน การไดฟง และการไดกลน เปนตน บคคลจะเปดรบสงเราเหลานน หรอไมขนอยกบความสนใจ และความเกยวของตอสงเรานน ทมตอตนเอง โดยจะเลอกเปดรบเฉพาะสงเราทตนสนใจ และอาจหลกเลยงการเปดรบสงเราทไมนา สนใจ หรอไมส าคญตอตนเอง ในขนตอนท 2. การตงใจรบ (Attention) การตงใจรบเปนกระบวนการ ซงผบรโภคจะแบงปนความสนใจมาสสงเราอยางใดอยางหนง โดยเฉพาะ อนเปนกจกรรมทางจตใจ (mental activity) เชน เมอผบรโภคสนใจดโฆษณาทาง โทรทศน ดผลตภณฑใหมวางขายบนชน ขายของ หรอการตงใจเดนทางไปดรถยนตรนใหมในโชวรมเปนตน (Assael, 1998)

สวนขนตอนสดทายขนตอนท 3 การเลอกการรบร (Selective Perception) ในการรบรสงเราทเขามากระทบนน บคคลจะไมรบรตอสงเราทงหมด แตจะเลอกรบรตาม ความตองการ ทศนคต ประสบการณ และลกษณะสวนบคคล นอกจากนในสงเราเดยวกนแตละคน อาจรบรแตกตางกน โดยการเลอกรบรของบคคลเกดขนในทกขนตอนของกระบวนการรบรนน คอ การเลอกเปดรบ (Selective Exposure) เกดขนเพราะความเชอของบคคลเปนตวชกจงใหเลอกสงท จะฟงหรอสงทจะอาน การเลอกจดองคประกอบ (Selective Organization) เกดขนเพราะบคคลจด ระเบยบขอมลนน

19

ใหสอดคลองกบความเชอของตน รวมทงการเลอกแปลความหมาย (Selective Interpretation) เกดขนเมอสงทรบรมานนสอดคลองกบความเชอและทศนคตของตนเองทมอยเดม ในกรณทสนคานนมความเกยวพนกบตวเองต า หรอไมส าคญมากนก บคคลจะกลนกรองขอมลตางๆ ออกใหมากทสด เพอลดปรมาณทหนาแนนของขอมล (Informational Clutter) และชวยให การตดสนใจงายขน ซงเปนการหลกเลยงกระบวนการทางความคด (Cognitive Activity) แตในกรณ ทสนคานนมความเกยวพนกบตนเองสง หรอมความส าคญมาก บคคลจะเลอกสรรขอมลเพอชวย ในการ ประเมนตราสนคาทตรงกบความตองการ และสอดคลองกบความเชอและทศนคตของตน การเลอก การรบรจะท าใหบคคลไดรบขอมลทตรงกบความตองการของตนเองมาก (Assael, 1998)

การจดองคประกอบการรบร (Perceptual Organization) Assael (1998) จากการศกษาการจดองคประกอบการรบร ถอเปนกระบวนการทผบรโภค ท าการรวบรวมขอมลจากการรบรแหลงตางๆ และในสถานะการตางๆ และแปลความออกมาเปนภาพ รวมเพอใหสามารถเขาใจความหมายไดงายขน และน าไปสพฤตกรรมการตอบสนองตอสงนนได หลกการพนฐานของการประมวลการ รบรน คอ การผสมผสาน (Integration) หมายถง การทบคคลรบรสงเราตางๆ ทหลากหลาย แลวมการจดระเบยบตความออกมาเปนภาพรวม หลกการนอางองมาจากหลกจตวทยาของ Gestalt (Gestalt Psychology) ซงไดอธบายไววา การสอสารขอมลใดๆถงบคคล เชน การโฆษณา ราคา และลกษณะของตราสนคาควรจะม ความสอดคลองเปนหนงเดยว เพราะบคคลจะรบร องคประกอบเปนภาพรวม และสรปผล โดยรวมกลายเปนภาพลกษณของสนคา (Brand Image) ดวย หลกการรบรแบบผสมผสาน โดยการสรางภาพรวมของสงทตนสนใจนน มอยดวยกน 3 ลกษณะดงน

ในลกษณะท 1. การตอเตมสวนทไมสมบรณ (Closure) หมายถง บคคลมแนวโนมทจะเตม ขอมลในสวนทขาดหายไปเมอสงเราไมสมบรณ เชน เมอขอมลมความคลมเครอ ไมชดเจน ขณะในลกษณะท 2. การจดกลม (Grouping) หมายถง บคคลมแนวโนมทจะรบขอมลตางๆ เปนกลมกอน มากกวาการรบรแยกเปนสวนยอยๆ เพอน าไปสการตความเปนภาพรวม หลกการน จะชวยใหบคคล ประเมนตราสนคาผานทางคณสมบตตาง ๆ หลายอยางโดยรวม ซงจะกอใหเกดความเขาใจ และการระลกถงไดงายขน (Schiffman & Kanuk, 2007, pp. 159-161 อางใน นลน พานสายตา, 2555, หนา 10) ในลกษณะสดทาย 3. บรบทแวดลอม (Context) หมายถง บคคลจะพจารณาถงสภาพแวดลอมโดยรวมของสง เราประกอบดวยเพอใหเขาใจขอมลเกยวกบ สงเรานนไดงายขน

20

การแปลความหมายการรบร (Perceptual Interpretation) จากการศกษา Assael (1998) การแปลความหมายการรบรเปนกระบวนการทเกดขน

หลงจากการจดองคประกอบการรบร หรอการทบคคลไดเลอก และรวบรวมขอมล หรอสงเราทตนเองไดรบมา หลงจากนนจะท าการแปร ความหมายของขอมลทไดรบจากสงเรา โดยอาศยหลกการพนฐานของการแปรความ 2 ลกษณะดงน

ในลกษณะท 1 การจดประเภท (Perceptual Categorization) เปนกระบวนการทชวยให บคคลสามารถเขาใจตอสงเรา หรอขอมลไดงาย รวดเรว และมประสทธภาพมากขนดวยการจด ประเภทขอมล หรอสงเรานนเขากบประเภทของขอมลเดมทตนมการรบรอยแลว เชน เมอบคคลไดรบขอมลหรอสงเราเกยวกบสถาบนการศกษาเปดใหม กจะสามารถเขาใจลกษณะ ของสถาบนการศกษานนไดงายและรวดเรวมากขน หากเคยรบรถงประเภทสถาบนการศกษานนๆ อยแลว รวมทงสามารถจดประเภทขอมลใหมทเพงไดรบมา เพอใหเขากบประเภทของขอมลทรบร อยแตเดมได และในลกษณะท 2 การอนมาน (Perceptual Inference) นนคอการทบคคลจะตความ ขอมล หรอสงเราทไดรบมาดวยการเชอมโยงขอมล หรอสงเรานนเขากบขอมลหรอสงเราอนๆ การเชอมโยงดงกลาวนเกดขนจาก ความเชอของบคคลอนสบเนองมาจากประสบการณทเคยประสบ พบเจอมาในอดต เชน บคคลมกเชอมโยงราคาของสนคาเขากบคณภาพ โดยมกอนมานวาสนคาทม ราคาแพง มกทจะเปนสนคาทมคณภาพดมากกวาสนคาทมราคาถกเปนตน

ศรวรรณ เสรรตน (2552) มองวาการรบรเปน กระบวนการซงบคคลนนๆจดระเบยบ และตความความรสกประทบใจของตนเองเพอใหความหมาย เกยวกบสภาพแวดลอม แตอยางไรกตามการรบรของคนๆ หนงสามารถตความหมายใหแตกตางจาก ความเปนจรงไดอยางมากขนอยกบหลายปจจย เชน การจดองคประกอบการรบร การแปรความหมาย และประสบการณทเคยไดรบมาของบคคลนนๆ จากแนวคดขางตน สามารถสรปความหมายของการรบรไดวา การรบรเปนกระบวนการ ทบคคลเลอกรบ และจดองคประกอบการรบรโดย การรวบรวมขอมลจากการรบรแหลงตางๆ และในสถานะการตางๆ แลวแปลความหมายของสงเรา ทผานเขามาทางประสาทสมผส โดยอาศยความร และประสบการณเดมเปนเครองมอในการตความหมาย และแปลความออกมา

ขนตอนของการรบร ในขณะท เสร วงษมณฑา (2542) กลาววาขนตอนของการรบรสามารถแบงไดเปน 4 ขนตอน

ดงตอไปน ในขนตอนแรกท 1 การเปดรบขอมลทไดเลอกสรร (Selective Exposure) เกดขนเมอผบรโภคเปด โอกาสใหขอมลเขามาสตวเอง เชน การชมโฆษณาโดยไมเปลยนไปชมชองอน เปนตน ขนตอนท 2 การตงใจรบขอมลทไดเลอกสรร (Selective Attention) เกดขนเมอผบรโภค เลอกทจะตงใจรบ สงกระตนอยางใดอยางหนง

21

สวนในขนตอนท 3 ความเขาใจในขอมลทไดเลอกสรร (Selective Comprehension) แมวาผบรโภค จะตงใจรบขาวสาร แตมไดหมายความวา ขาวสารนนถกตความไปในทางทถกตอง ในขนนจงเปน การตความหมายขอมลทไดรบเขามาวา มความเขาใจตามทนกการตลาดก าหนด ไวหรอไม ถาเขาใจ กจะน าไปสขนตอนตอไป การตความขนอยกบทศนคต ความเชอมน และประสบการณ และในขนตอนสดทายท 4 การเกบรกษาขอมลทไดรบเลอกสรร (Selective Retention) หมายถงการท ผบรโภคจดจ าขอมลบางสวนทไดเหน ไดอาน ไดยน หลงจากเกดการเปดรบขอมลและเกดความ เขาใจแลว

ระดบของการรบร (Perception Stages) ในความหมายของระดบของการรบรไดกลาวในรายละเอยดไววา ล าดบขน ของการรบรตางๆ

ทซบซอนขนตามระดบของการรบรไวดงตอไปน (Taylor, 1996) ระดบท 1 Field of Sensations คอ ในการเกดการรบรขนแตละครง จะมการรบขอมลเขา มามากกวา1 อยางเชนในขณะฟงการบรรยายเราจะเหนทงผบรรยายไดยนเสยงของผบรรยาย และเหนโสตทศนปกรณไปพรอมกนในคราวเดยว ตอมาในระดบท 2 Sensory Percept คอขนตอนทมการรบรขอมลเพยงรปรางลกษณะเทานน โดยยงไมมการเทยบเคยงกบสงทจดจ าได (Recognition) เปนขนตอนทยงไมทราบความหมาย เชน เหนวตถสงหนงแลวทราบแตเพยงวา เปนผาทมรปรางเปนสเหลยมผนผา โดยทยงไมรวาแทจรง เดนชดสงนนคอ ธงชาต สดทายในระดบท 3 Meaningful Percept คอ ขนตอนทมการรบรความหมายของสงเรา ซงขน ตอนนอาศยการเทยบเคยงกบสงทจดจ าได (Recognition) ทอยในความทรงจ า (Memory) เชน เมอ ผาทเปนสเหลยมผนผาทเปนแถบส 5 แถบโดยมแถบสน าเงนใหญอยตรงกลางถกประกอบ ดวย แถบสขาวและสแดงตามล าดบ ใหลกษณะทเปนรวแนวนอน กสามารถรบรไดวาเปน ธงชาตไทย (Taylor, 1996)

ประเภทของการรบร กลมรตน หลาสวงศ (2527) ไดกลาวไววา การรบรแบงออกเปน 4 ประการ คอ ในประการท 1 การรบรทางอารมณ หมายถง การรบรความรสกทเกดขนภายในจตใจ ประการท 2 การรบร ลกษณะของบคคลตองอาศยขอมลประกอบกน ประการท 3 การรบรลกษณะ ทางกายภาพ พฤตกรรม และค าบอกเลา และสดทายประการท 4 การรบรภาพพจนของกลมบคคล หมายถง มโนภาพหรอมโนคตของสงตางๆ ตามทบคคลรบรเปนภาพทอยในความคด หรอจนตนาการ ของบคคล และบคคลสามารถบอกลกษณะ ของภาพเหลานนใหผอนทราบไดดวย การรบรปรากฏการณทางสงคม เปนการตความ หรอแปลความหมายสงตาง ๆ หรอ เหตการณตางๆ ทเกดขนในสงคม ตามความเชอตนเอง เพอใหเกดความเขาใจ และอธบายสงตา ง ๆ เหลานนได การรบรปรากฏการณทางสงคมขนอยกบสาเหต 2 ประการ คอ

22

สาเหตประการท 1 ระดบการรบร หมายถง บคคลทมความร ความสามารถ ประสบการณเชาวน ปญญาหรอความเฉลยวฉลาดแตกตางกน ยอมจะตความหมายหรอแปลความหมายตอสงตาง ๆ แตกตางกน และประการท 2 การเปลยนการรบรคอถาผมการรบรต าไดมโอกาสสนทนา หรออภปรายกบผทม ระดบการรบรสง กอาจจะถกผทมระดบการรบรสงเปลยนแนวคด หรอแนวการรบรได

เสาวลกษณ ทรงสงวน (2540) ไดกลาววา การรบรของบคคลนนมทงการรบร เกยวกบตนเอง การรบรบคคลอน การรบรสงคมโดยสงคมเปนตวเราในลกษณะทกอใหเกด ประสบการณ ซงเปนผลของการท างานของระบบประสาทสมผส และมภาพการจงใจประสบการณม ทงทเปนความรสกความรสกนจะบรรยายเปนค าพดไมได หรอประสบการณทอธบายเปนค าพดได และสามารถถายทอดเปนค าพดได และถายทอดใหผอนฟงได หรอในลกษณะของประสบการณทเปน นามธรรม เปนประสบการณทอธบายเปนค าพดไดยาก แตสามารถทจะอธบายลกษณะของ พฤตกรรมทแสดงถงพฤตกรรมนได

ปจจยทสงผลตอการรบร กนยา สวรรณแสง (2544) ไดกลาวถงปจจยทเปนตวก าหนดการรบรไววาเปนสงเราอยาง

เดยวกนอาจจะท าใหคนสองคนสามารถรบรตางกนได การทมนษยสามารถรบรสงตางๆ ได ตอง อาศยปจจยหลายอยาง และจะรบรไดดมากนอยเพยงใดขนอยกบสงทมอทธพลตอการรบร เชน ประสบการณ วฒนธรรม การศกษา ดงนนการทบคคลจะเลอกรบรสงเราใจอยางใดอยางหนง ในขณะใดขณะหนงนน จงขนอยกบปจจยทมอทธพลตอการรบร

โดยปจจยทมอทธพลตอการรบรม 2 ปจจย คอ ปจจยท 1 อทธพลทมาจากภายนอกไดแก ความเขม และขนาดของสงเรา (Intensively and Size) การกระท าซาๆ (Repetition) สงทตรงกนขาม (Contrast) การเคลอนไหว (Movement) และปจจยท 2 อทธพลทมาจากภายใน ไดแก แรงจงใจ (Motive) การคาดหวง (Expectancy) ความสนใจ อารมณ ความคด และจตนาการความรสกตางๆทบคคลไดรบ โดยปจจยทมอทธพลตอ การรบรแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ ประการท 1 ลกษณะของผรบร สวนประการท 2 ลกษณะของ สงเรา ดงนนปจจยทสงผลตอการรบรม 2 ประเภทดงน

รปแบบท 1 ลกษณะของผรบร พจารณาจากการทบคคลจะเลอกรบรสงใดกอน หรอหลง มาก หรอนอยอยางไรนน ขนอยกบลกษณะของผรบรดวยเปนอยางมาก โดยปจจยทเกยวกบผรบร สามารถแบงออกไดเปน 2 ดาน คอ ทางดานกายภาพ และทางดานจตวทยาทางดานกายภาพ หมายถง อวยวะสมผส เชน ห ตา จมก และ อวยวะสมผสอนๆ โดยการรบรบางอยางอาจเกดจาก อวยวะรบสมผส 2 อยางท างานรวมกน เชนลน และจมกชวยกนรบรรสโดยการรบรจะมคณภาพดขน

23

ถาเราไดรบสมผสหลายทาง เชน เหนภาพ และไดยนเสยงในเวลาเดยวกนท าใหเราแปลความ หรอตความหมายของสงเราไดถกตองในดานปจจยทางดานจตวทยาของคนทมอทธพลตอการรบรน นนมหลายประการ เชน ความจ า อารมณ ความพรอม สตปญญา การสงเกตพจารณา ความสนใจความตงใจ ทกษะคานยม วฒนธรรม ประสบการณเดม และทศนคตเปนตน สงเหลานเปนผลจากการเรยนรเดม และประสบการณทไดสงสมผานมา (กนยา สวรรณแสง, 2544)

ในสวนของปจจยท 2 ลกษณะของสงเรา โดยลกษณะของสงเรานนมกพจารณาจาก การทบคคลจะเลอกรบรสงใดกอน หรอหลง มาก หรอนอย เพยงใดนนขนอยกบ วาสงเราดงดด ความสนใจความตงใจมากนอยเพยงใดหรอไม ลกษณะของสงเราทมอทธพลตอการรบรมดงน ในลกษณะแรก สงเราภายนอกทดงดดความสนใจ และความตงใจ ไดแกคณสมบต และคณลกษณะของสงเราทจะท าใหเกดการรบรนนนเอง ซงถาสงเรามคณสมบต และลกษณะ ทตอบสนองธรรมชาตในการรบรของคนเรา กจะท าใหผรบสารมความตงใจในการรบรดขน สวนในลกษณะท 2 การจดลกษณะหมวดหมของวตถทเปนสงเรา (กนยา สวรรณแสง, 2544)

ในขณะท เตมศกด คทวณช (2546) กลาววา หลงจากบคคลไดรบรสภาพแวดลอม หรอสงเราแลวจะมการแปลความหมาย และการตอบสนองตอสงเรานน โดยการแปลความหมาย ในแตละบคคลจะขนอยกบปจจยทมอทธพลตอการรบรซงมอย 2 ประการคอ ปจจย การรบรทมาจากตวบคคล และปจจยทมาจากคณลกษณะของสงเรา โดยองคประกอบในแตละปจจย มรายละเอยดดงตอไปน คอ

ประการท 1 การรบรทมาจากตวบคคล ประกอบดวย ปจจยแรก ความสมบรณของอวยวะทใช ประกอบการรบร (Sensory Organ) หากบคคลมความผดปกต ของอวยวะรบรยอมสงผลใหการรบร ในแตละบคคลมความแตกตางกน ปจจยตอมา ประสบการณเดม (Previous Experience) บคคลจะอาศยประสบการณเดมชวยในการรบร และการแปลความหมายของสงเรา และนอกจากน ประสบการณเดมยงมผลตอทศนะคตทบคคลนน ตอสงเรา เชน การทบคคลพบเหนเครองหมาย การรบประกนความปลอดภยดานอาหาร หรอยาบนตวสนคาสามารถท าใหรบรไดทนทวา สญลกษณนสอใหรบรถงการรบประกนความ ปลอดภยในตวสนคานนๆ ปจจยท 3 ความตองการ ทจะรบร (Need) บคคลเลอกรบรเฉพาะในสง ทตนตองการทราบ ปจจยท 4 ความใสใจ (Attention) และการเลอก (Selection) ทจะรบรในกรณทบคคล อยในสภาพแวดลอมทมสง เราจ านวนมาก มทงสงเราทมาจากภาพ เสยง และกลน บคคลกจะเลอกรบรเฉพาะสงเราทตนสนใจ ตอมาปจจยท 5 สภาวะทางอารมณ (Emotion) การทบคคลอยในสภาวะเครยด หงดหงด หรอ กงวลจะสงผลใหการรบรของบคคลนนนอยลง ปจจยท 6 ความคาดหวง (Expectancy) บคคลมความ คาดหวงตอสงทตนจะรบรในเหตการณทก าลงจะเกด ขนในภายภาคหนา 7) สตปญญา (Intelligence) บคคลทมสตปญญาด จะสงผลใหการรบรในสงเรานนๆ ไดอยางลกซงมากกวา ปจจยท 8 คณคา (Value) ตอสงทรบรบคคลม

24

การใหคณคาตอสงเรา เชน บคคลใหคณคา กบทองค า กยอมทจะสนใจเรองราวทเกยวกบทองค ามากเปนพเศษ และในปจจยสดทายปจจยท 9 การถกชกจง (Persuasion) ใหรบรอทธพลทางดานสงคมจะชกจงใหบคคลเกดความสนใจ ทจะรบรในสงเรา จากปจจยทกลาวมานนจะเหนไดวา ปจจยในตวบคคลทงในดานรางกาย และจตใจ ลวนมผลตอการรบร การตอบสนองพฤตกรรม และทศนคตทบคคลมตอสงเราโดยตรง

ประการท 2 ตอมาคอ ปจจยทเกยวของกบคณลกษณะของสงเรา ไดแก ปจจยท 1 ขนาดของสงเรา (Size) เปนสงทสามารถดงความสนใจใหบคคลสามารถรบร บคคลจะรบร สงเราทมขนาดใหญไดดกวา สงเราทมขนาดเลก ซงหลกการนไดน าไปใชในการออกแบบปายโฆษณา ทมขนาดใหญตามทอง ถนน รวมถงการพาดหวขาวโดยใชตวอกษรขนาดใหญเพอใหบคคลเกด ความสนใจในหวขอขาวนนๆ ตอมาในปจจยท 2 ความเขมของสงเรา (Intensity) บคคลจะรบร สงเราทมความเขมมากไดดกวาสงเราทม ความเขมนอย ความเขมของสงเรา ไดแก ความเขมของสของวตถ ความเขมของเสยง ซงในการออกแบบการแสดงขอความบนเวบไซต กรรณการ สวรรคโพธพนธ (2550) แนะน าใหใชตวอกษรหนา กบขอความทตองการดงความสนใจ ของผทเยยมชมเวบไซต ปจจยท 3 การเปลยนแปลง สงเราทมรปแบบใหมจะท าใหบคคลเกดความ สนใจมากกวาสงเราทมรปแบบเดม ทไมมการเปลยนแปลง ดงจะเหนไดจากการออกแบบสอโฆษณา ทมรปแบบแปลกใหมมาน าเสนอตลอดเวลา เพอดงดด ความสนใจของผชม ในปจจยท 4 การเคลอนไหว (Movement) การเคลอนไหวของสงเราจะท าใหบคคลเกด ความสนใจทจะรบรในสงเรานนมากขน เชน การแสดงภาพเคลอนไหว (Animation) บนเวบไซต หรอการออกแบบปายโฆษณาทมไฟกระพรบ ตอมาปจจยท 5 การกระท าซ า (Repetition) บคคลจะ รบรสงเราได เรวขนถาสงเรานนมการเกดขนบอยครงกจะท าใหบคคลรบรสงเราไดดกวา เชน สอโฆษณา ทางวทย ทมการเปดบอย หรอความถในการบบแตรรถยนตทสามารถกระตน ใหบคคล เกดความ สนใจและรบรในความหมายทตองการสอจากเสยงแตรนน และปจจยท 6 ส (Color) สงเราทมสสนฉดฉาดสามารถดงความสนใจของบคคล นอกจากนยงมผลตออารมณ และความรสกของบคคล โดยบคคลจะรบรสทฉดฉาดไดดกวาสออน แตบคคลจะใหความรสกเชอมน และไววางใจในสออนมากกวาสฉดฉาด (Wongrawee, 2005) ปจจยสดทาย 7 ความแตกตางสงเราทมลกษณะแตกตางไปจากสงเราทอยภายในกลม เดยวกนจะ ท าใหบคลครบรสงเรานนไดจากผลการศกษาขางตน แสดงใหเหนวาคณลกษณะของสงเรามผลตอการ รบรของบคล

จากการศกษาแนวคดเกยวกบการรบร (Perception) นท าใหทราบถงระบบกระบวนการ ของการรบร ทสอดคลองกบการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร โดยตวผวจยไดน า แนวคดของ Solomon (2007) ทไดกลาววา การรบร คอ กระบวนการทเกดจากการทมการเลอกรบรจากนนกลไกทางความคดจดระบบเพอ ประมวลผลขอมล และตความนนออกมาโดยกระบวนการน จะถกกระตนผานทางประสาทสมผสทง 5 อนไดแก ตา ห จมก ปาก และผวหนง โดยมสงเรา ทมกได

25

แก แสง เสยง กลน รสชาต และผวสมผส ทงนการตความของแตละบคคลนน ขนอยกบ ทศนคต ความตองการ และประสบการณของแตละบคคล ในสวนของงานวจยครงน กลมตวอยางไดมประสบการณทงในทางตรง และทางออม โดยการเปดรบสารผานการใชงานบน โลกไซเบอร ยกตวอยางเชน การทเกดกระแสสงตอขาวบนพนทไซเบอร โดยทผสงตอไมไดทราบถง ขอมลทแทจรงวาเปนเรองจรง หรอเปนเรองมการบดเบอนหรอไมจนเกดความเสยหาย ซงเปนการ สงผลเสยทงในดานทางตรง และทางออมแกผถกกระท าอยางชดเจน เปนตน จากประสบการณ ดงกลาวเมอกลมตวอยางไดรบสงเรานน จงเกดการเรยบเรยง ประมวลผล และตความวาการกระท า ดงกลาวเปนสงทไมด และเปนการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

2.3 แนวคดเกยวกบทศนคต (Attitude) ทศนคตเปนเรองหนงทไดรบความสนใจมากทงในแวดวงการศกษา หรอในวงการธรกจทวไป โดยเฉพาะการศกษาคณลกษณะของมนษยซงตองอาศยการวดผลทางการศกษาทมลกษณะทส าคญ อย 3 ดาน คอ ดานท 1 ดานการรคด )Cognitive Domain ( ดานท 2 ดานความรสก (Affective Domain) และดานสดทาย ดานการปฏบต (Psychomotor Domain) (ธรวฒ เอกะกล, 2542) โดยเฉพาะดานความรสกนนถอ เปนดานทวดไดยากทสด เพราะเนองจากตองเกยวของกบพฤตกรรม ความคด และความรสกของ มนษย จงเปนเรองยากทเราจะท าการวดพฤตกรรม ความคด ความรสกของมนษยไดอยางถกตอง ครบถวน สวนหนงทเราน ามาใชในการวดเรองเหลานนนกคอ ทศนคต

)Attitude (ทศนคตเปน อชฌาสย (Disposition) หรอแนวโนมทมอทธพลตอพฤตกรรม สนองตอบตอสงแวดลอม หรอสงเรา ซงอาจจะเปนไดทงคน วตถ สงของ หรอความคด (Ideas) (ราตร พฒนรงสรรค ,2544 ) การศกษาเรองทศนคตจงเปนพนฐานส าคญทจะชวยท าใหเราสามารถเขาใจในพฤตกรรม ความคด ความรสกของมนษยไดเปนอยางมาก ส าหรบค าวา “ทศนคต” นนไดมนกวชาการ และ นกจตวทยาใหความหมาย หรอค าจ ากดความไวมากมายแตกตางกนตามทศนะของแตละบคคล ซง มดงตอไปน

Lutz (1991) ใหนยามของทศนคต (Attitude) ไววาเปนแนวโนมการตอบสนองทเกดจาก การเรยนร (LearnedPredispositiontoResponse) ตอวตถ (Object) หรอ ประเภทของวตถ (Classof Objects) ซงจะแสดงออกมาในรปแบบของความชอบ (Favorable) หรอ ไมชอบ (Unfavorable) และแสดงออกอยางสอดคลองกน (Consistently) ไดสรป คณลกษณะทส าคญของ ทศนคตแบงออกไดเปน 4 ลกษณะ

26

ลกษณะท 1 วตถ หรอสงทมผลตอทศนคต (Attitude Objects) ทศนคตเปนเรองท เกยวของกบสงใดสงหนง (Attitude Objects) ซงอาจหมายถงวตถ (Objects) เชน ประเภทสนคา ตราสนคา รานคา เปนตนหรออาจหมายถงบคคล (Person) ประเดน (Issue) เชน ทศนคตใน เรองความเทาเทยมกน ทศนคตตอประเดนการท าแทง เปนตน และพฤตกรรม (Behavior) เชน ทศนคตตอการซอสนคา หรอทศนคตตอการลงสมครรบเลอกตงเปนตน นอกจากนสงทมผลตอ ทศนคต (AttitudeObject) อาจเปนสงเดยยว หมายถง คนเดยว, เรองเดยว, ประเดนเดยว, พฤตกรรมเดยว หรอหลายๆ สง (Collection of Items) และจะมลกษณะเฉพาะ (Specific) หรอเปนเรองทวๆ ไป (General) กได

ลกษณะท 2 ทศนคตเปน สงทเกดจากการเรยนร คนเราเรยนรความรสก (Feeling) ของตวเองจากขอมลเกยวกบวตถ (Objects) หรอประสบการณตรง (DirectExperience) ทมกบวตถนนๆ หรอในบางครงอาจเกดจากทงสองปจจยรวมกน โดยทศนคตนสามารถสรางขนได และเปลยนแปลงไดจากคณลกษณะขอนของทศนคต นกการตลาดทวไปจงพยายามสราง หรอปรบทศนคตทดใหเกดขนกบตราสนคาของตน โดยถายทอด ผานการสอสารทางการตลาด ในรปแบบตางๆ

ลกษณะท 3 ทศนคตเปนแนวโนมการตอบสนองของบคคลตอสงใดสงหนง (Attitude are Predispositions to Respond) ทศนคตไมสามารถสงเกตได มลกษณะซอนเรน (Covert) เปนการตอบสนองจากภายใน (InternalReactions) ดงนน ทศนคตทเราศกษากน ยงเปนเพยงโครงสรางสมมต (Hypothetical Construct) โดยการมอยของ ทศนคตเปน ความพยายามของนกวชาการทตองการจะอธบายพฤตกรรมของผบรโภค โครงสรางของทศนคตม ลกษณะเปนการกอรปทางความคดทมการจดระเบยบบ (Attitude Have Structure) จงมความคงทนถาวร ทศนคตไมไดอยโดดเดยวตามล าพง แตเกยวเนองสมพนธกน เปนกลมๆ ตามความสอดคลองกน (Consistency) ทศนคตตอเรองลกษณะเฉพาะเรองอาจน าไปอธบายเรอง ทวๆไปของกลมเรองนนได(Generalizable) และทศนคตตอเรองตางๆ กมความส าคญมากนอย ไมเทากน ลกษณะสดทาย ทศนคตเปนการตอบสนองทสอดคลองกบความรสกชอบ หรอไมชอบ (Consistency FavorableorUnfavorableResponse) ทศนคตท าหนาทเปนกลไกการจดระเบยบ ของบคคล (Organizing Mechanisms) เพอใหไดผลลพธคอความชอบ หรอไมชอบ อนจะสงผลตอ การแสดงออกดานพฤตกรรม อกทงรปแบบ (Pattern) ของพฤตกรรมจะมลกษณะคอนขางคงท โดยแบงมตของทศนคตเปน 3 มตคอ ทศนคตมทศทาง (Direction) เชนชอบหรอไมชอบ ทศนคตมระดบ (Degree) เชนชอบมากหรอ ชอบนอย และความมนใจในการแสดงทศนคต

27

ในขณะททางดาน Hanna & Wozniak (2001) ไดกลาวเพมถงลกษณะของทศนคตอก 3 ลกษณะดงน ลกษณะท 1 ทศนคตมทศทาง (Valence) โดยสามารถเปนไปไดทงในทศทางเชงบวก และทศทางเชงลบ กลาวคอถาผบรโภคมทศนคตในเชงบวกกจะเกดการตอบสนอง และยอมรบ ตอสงเรา แตถาผบรโภคมทศนคตในเชงลบกอาจปฎเสธหรอหลกเลยงตอสงเรา สวนลกษณะท 2 ทศนะคตมความเขมขนทแตกตางกน (Intensity) โดยกลาววาทศนคตของแตละบคคลมความ แตกตางกน บคคลทมทศนคตตอวตถในระดบความเขมขนมาก การทจะเปลยนแปลงทศนคตยอม เปนไปไดยาก ตรงกนขามกบบคคลทมทศนคตตอวตถในระดบความเขมขนนอย การทจะเปลยน แปลงทศนคตกสามารถเกดขนไดงาย

ในลกษณะท 3 ทศนคตมลกษณะเปนศนยกลาง (Centrality) ทศนะคตเปนสงท สะทอนถงคานยมหลก (Core Value) ของบคคลนนๆได โดยคานยมสวนกลาง (Central Value) หมายถงความเชอ เชอชาต ศาสนา จรยะธรรม และเปาหมายของแตละบคค ซงยากตอการ เปลยนแปลงเนองจากคานยมมคณคาทางดานจตใจส าหรบแตละบคคล โดย Lutz (1991) มความเหนวา ทศนคตมเพยงองคประกอบเดยวคอเปนสวนของความรสก หรอการประเมณเพยงอยางเดยว แยกออกจากสวนความเขาใจ และการตงใจ หรอแนวโนม ทจะเกดพฤตกรรม ตามแนวคดทวา ทศนคตมองคประกอบเดยว (The Unidimensional View of Attitude) ภาพท 2.4 : องคประกอบของทศนคต ของ Lutz

ทมา: Lutz, R.J. (1991). Perspectives in consumer behavior (4th ed.). Engelwood Cliffs, NJ: Prentice Hall.

จากภาพ 2.5 ความสมพนธของสวนประกอบทงหมดจะเปนไปตามลกษณะทเปนเหต และเปนผลตอกน โดยทมความเชอ (beliefs) เปนสงทเกดขนกอน และตอมาเปนเหตตอมา ท าใหเกดทศนคต (Attitude) ในขณะทความตงใจ (Intension) และพฤตกรรม (Behavior) เปนผลทเกดตามหลงมาจากการเกดทศนคต

28

จากการศกษารายละเอยดของทศนคต จะเหนวาทศนคตเปนความสมพนธในลกษณะ เปนเหตเปนผลกนขององคประกอบ ดานความคด ความเชอ ความรสก และแนวโนมของพฤตกรรม อนจะสงผลใหเกดพฤตกรรมในทสด ซงหมายความวา ทศนคตเปนสภาพของจตใจทมอทธพลตอ ความคด และสดทายสามารถกระตนใหเกดการแสดงพฤตกรรมออกมาได

ในขณะท Schiffman & Kanuk (2004) ใหความหมายของทศนคต (Attitude) วาเปนแนวโนมทเกดจากการเรยนร เพอใหเกดพฤตกรรมอน สอดคลอง (Consistent) กบลกษณะทพงพอใจ (Favorable) หรอไมพงพอใจ (Unfavorable) ตอสงใดสงหนง หรออธบายอยางงายวา การแสดงความรสกภายในใจของบคคลทสะทอนวาบคคลมความโนมเอยง ทจะพอใจ หรอไมพอใจตอสงใดสงหนง Hoyer และ Maclnnis (2001) กลาววา ทศนคต (Attitude) คอ การแสดงออกวาชอบ หรอไมชอบมากนอยเพยงใด จากการประเมนโดยรวมตอวตถ ประเดน บคคล หรอการกระท าอยางใดอยางหนง

นอกจากน Schiffman & Kanuk (2004) ยงไดเพมเตมคณลกษณะอกประการ นอกเหนอจากคณลกษณะทงสของ Lutz (1991) คอ ประการท 5. ทศนคตเกดขนภายใน สถานการณตางๆ (Attitudes Occur within a Situation) ทศนคตเกดขนภายในสถานการณ หรอไดรบอทธพลจากสถานการณตางๆ โดยในสถานการณทแตกตางกนยอมสงผลตอ ความสมพนธระหวางทศนคต และพฤตกรรมแตกตางกนออกไปดวย ซงความสมพนธดงกลาวน อาจออกมาในรปแบบทไมสอดคลองกนกได โดยไดก าหนดองคประกอบของทศนคตไว 3 สวน ดงน

ภาพท 2.5: องคประกอบของทศนคต ของ Schiffman และ Kanuk

ทมา: Kanuk, L.L., & Schiffman, L.G. (1994). Consumer behavior. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.

29

จากภาพท 2.2 แสดงถงองคประกอบของทศนคต 3 สวน (Tri-component Attitude Model) ดงมรายละเอยดดงน ในสวนท 1 สวนของความเขาใจ หรอความเชอ (Cognitive Component) คอ ความร (Knowledge) การรบร (Perception) ความเชอ (Beliefs) ซงผบรโภคมตอสงใดสงหนง อาจมาจากประสบการณโดยตรง หรอมาจากแหลงขอมลตางๆ เมอความร และการรบรเกดขนซงจะก าหนดความเชอซงกคอ การทผบรโภคมทศนคตตอสงหนง ตอคณสมบตสงหนง หรอตอพฤตกรรมเฉพาะอยาง และน าไปสผลลพทเฉพาะอยาง

ตอมาในสวนท 2 สวนของความชอบ หรอสวนของอารมณรสก (Affection or Feeling Component) จะสะทอนอารมณ (Emotion) หรอ ความรสก (Feeling) ของผบรโภคทมตอความคด หรอสงใดสงหนง โดยผบรโถคจะใหคะแนนความพงพอใจ หรอไมพงพอใจ ด หรอไมด เหนดวย หรอไมเหนดวย นอกจากนสภาพทเกยวของทางอารมณ เชน ความสข ความเศรา ความอาย ความรงเกยจ เปนตน จะสามารถเพมประสบการณทางดานบวก หรอลบ อนมผลกระทบตอจตใจ และวธทบคคลนนใชประเมณทศนคตตอสงใดสงหนง

และองคประกอบสดทายสวนท 3 สวนของพฤตกรรม (Behavioral or Action Tendency Component) จะสะทอนถงแนวโนมจะมพฤตกรรมของผบรโภค หรอแนวโนมการกระท าท แสดงออก หรอความโนม เอยงทจะซอสนคาจากทศนะทเกยวกบองคประกอบของทศนคต สรปไดวา ทศนคตนน มองคประกอบตางๆ ทจะสงผลใหเกดพฤตกรรมการซออยางตอเนองนน ผบรโภคจะตองมความร ความเขาใจ มการรบร และมความเชอทเกยวของ กบสนคา ซงจะท าใหเกดความชอบตามมา และจะมแนวโนมทเปนไปได ในการทจะตดสนใจซอสนคานนๆ (Kanuk & Schiffman, 1994)

องคประกอบของทศนคต จากความหมายของ ทศนคต ดงกลาว Zimbardo & Ebbesen (1970) สามารถแยก

องคประกอบของ ทศนคต ได 3 ประการคอ ประการท 1 องคประกอบดานความร (The Cognitive Component) คอ สวนทเปนความเชอของบคคลทเกยวกบสงตางๆ ทวไปทงทชอบ และไมชอบ หากบคคลมความร หรอคดวาสงใดดมกจะมทศนคตทดตอสงนน แตหากมความรมากอน วาสงใดไมดกจะมทศนคต ทไมดตอสงนนเชนกน ตอมาประการท 2 องคประกอบดานความรสก (The Affective Component) คอ สวนทเกยวของกบอารมณทเกยวเนองกบสงตางๆ ซงมผลแตกตางกนไป ตามบคลกภาพของคนนน เปนลกษณะทเปนคานยมของแตละบคคล ประการสดทาย 3 องคประกอบดานพฤตกรรม (The Behavioral Component) คอ การแสดงออกของ บคคลตอสงหนงหรอบคคลหนง ซงเปนผลมาจาก องคประกอบดานความร ความคด และความรสกจะ เหนไดวาการทบคคลมทศนคตตอสงหนงสงใด ตางกนเนองมาจากบคคล มความเขาใจมความรสก หรอมแนวความคดแตกตางกนนนเอง

30

ในขณะท Assael (1995) ไดเสนอแนวคดวาองคประกอบของทศนคตประกอบดวย 3 องคประกอบ ดงนนสวนประกอบทางดานความคด หรอความรความเขาใจจงนบไดวาเปนสวน ประกอบขนพนฐานของทศนคต และสวนประกอบนจะเกยวของสมพนธกบความรสกของบคคล อาจออกมาในรปแบบแตกตางกนทงในทางบวก หรอทางลบ ซงขนอยกบประสบการณและการเรยนร

คณลกษณะของทศนคต ตามท Schiffman & Kanuk (1994) ไดใหความหมายเกยวกบลกษณะของทศนคต

(Attitude) หมายถง ความโนมเอยงทเรยนรเพอใหมพฤตกรรมทสอดคลองกบลกษณะทพงพอใจ หรอไมพง พอใจทมตอสงใดสงหนง หรออาจหมายถง การแสดงความรสกภายในทสะทอนวา บคคลมความ โนมเอยงพอใจ หรอไมพอใจตอบางสงบางอยางเชน ตราสนคา บรการ รานคา เนองจากเปน ผลของกระบวนการทางจตวทยาทศนคตจงไมสามารถสงเกตเหนไดโดยตรง แตตองแสดงสงเกตวา บคคล กลาวถงอะไร หรอท าอะไร โดย ธงชย สนตวงษ (2539) ไดสรป คณลกษณะของทศนคตไวดงน

คณลกษณะท 1 ทศนคตเปนสงทมอยภายใน กลาวคอ เปนเรองของระเบยบความนกคด ทเกดขน ภายในกระบวนการคดของแตละบคคล ถดมาในคณลกษณะท 2 ทศนคตจะมใชสงทมมา แตก าเนดแตเปนเรองทเกยวของกบการเรยนรเรองราวตางๆ ทตนไดเกยวของดวยภายใน และทศนคตจะเกดขนจากการประเมนหลงจากทไดเกยวของกบสงภายนอกดงกลาว แสดงวา ทศนคตทมอย เปนผลทเกดขนจากการเรยนร คณลกษณะล าดบท 3 ทศนคตจะมลกษณะมนคงถาวร กลาวคอ ภายหลงจากททศ นคต ไดกอตวขนมาแลว ทศนคตนนจะมความมนคงถาวรตามสมควร และไมเปลยนแปลงทนททไดรบตวกระตน หรอสงเราทแตกตางไปทงน เพราะทศนคตทกอตวขนนน จะมกระบวนการคดวเคราะห ประเมน และสรปจดระเบยบ เปนความเชอ การทจะเกดการ เปลยนแปลงทศนคตยอมตองใช เวลา และ กระบวนการดงกลาวดวย และลกษณะสดทายท 4 ทศนคตจะมความหมายอางองถงตว บคคล และสงของเสมอ ทศนคตไมไดเกดขนมาจากภายใน แตเปนสงทกอตว หรอเรยนรจากสงทมตวตนท อางถงได สงทใชอางองเพอการสรางทศนคตอาจจะ เปนตวบคคล กลมคน สถาบน สงของ คานยม เรองราวทางสงคม หรอแมแตความนกคดตางๆ

การเกดทศนคต (Attitude Formation) ตามความหมายของ Allport (1975) ไดใหความเหนเรองทศนคตวาอาจเกดขนจากสงตางๆ

ดงน อนดบแรกเกดจากการเรยนรเดกเกดใหม จะไดรบการอบรมสงสอนเกยวกบวฒนธรรม และประเพณจากบดามารดาทงโดยทางตรง และทางออมตลอดจนไดเหนแนวการปฏบตของพอแม แลว

รบมาปฏบตตามตอไป อนดบท 2 เกดจากความสามารถในการแยกแยะความแตกตาง คอ แยกสงใดด ไมด เชน ผใหญกบ เดกจะมการกระท าทแตกตางกน ตอมาทอนดบท 3 เกดจาก ประสบการณของแตละบคคลซงมความแตกตางกนออกไป เชน บางคนมทศนคตไมดตอคร เพราะเคยต าหนตน แตบาง

31

คนมทศนคตทด ตอครคนเดยวกนนน เพราะ เคยเชยชมตนเสมอมา และอนดบสดทายเกดจากการ

เลยนแบบ หรอรบเอาทศนคตของผอนมาปรบเปนทศนคตของตน เชน เดกอาจรบทศนคต ของบดามารดา หรอครทตนนยมชมชอบมาเปนทศนคต ของตนได

สอดคลองกบแนวคดของ Krech & Crutchfield (1948) ไดใหความเหน และจ าแนก การเกดขนของทศนคตออกเปน 4 ปจจยดงน ปจจยแรกเกดขนได จากการตอบสนองความตองการ ของบคคลนน คอ สงใดตอบสนองความตองการของตนได บคคลนนกมทศนคตทดตอสงนน และหากสงใดตอบสนองความตองการของตนไมไดบคคลนนกจะม ทศนคตทไมดตอสงนน

ปจจยตอมา การไดเรยนรความจรงตางๆ อาจโดยการอาน หรอจากค าบอกเลาของผอนกได ฉะนนบาง คนจงอาจเกดทศนคตทไมดตอผอนจากการฟงค าตฉนทใครๆ มาบอกไวกอนกได ปจจยท 3 การเขาไปเปนสมาชก หรอสงกดกลมใดกลมหนง คนสวนมากมกยอมรบเอาทศนคตของกลมมา เปนของตนหากทศนคตนนไมขดแยงกบทศนคตเดมทมของตนเองมากจนเกนไป

และในปจจยสดทาย ทศนคตเปนสวนส าคญกบบคลกภาพของบคคลนนดวย คอถาผทม บคลกภาพสมบรณมกมองผอนในแงด สวนผปรบตวยากจะมทศนคตในทางตรงขามคอมกมองวา มคนคอยอจฉารษยา หรอคดรายตางๆ ตอตน ถวล ธาราโภชน (2532) กลาวถงการเกดทศนคต วาทศนคตไมเกดโดย เฉยบพลนแตจะคอย ๆ สะสมจากประสบการณหรอสงเหลาตางๆ หรอเกดจากการเรยนรและ ประสบการณของบคคลปจจยทกอใหเกดทศนคตสรปได 4 ประการดงน

ในประการแรก ประสบการณเฉพาะอยาง (Specific Experience) เปนประสบการณทเมอบคคล ไดพบกบเหตการณนนมาดวยตวของเขาเอง และในการพบนน ท าใหเกดความฝงใจกลายเปน ทศนคตของเขา เชน ถาเรามประสบการณทดในการตดตอ กบบคคลหนง เราจะมความร สกชอบในบคคลนน ในทางตรงกนขามถามประสบการณทไมด กมกจะมแนวโนมทไมชอบในบคคลนนไดประการท 2 การตดตอสอสารจากบคคลอน (Communication from others) โดยปกตใน ชวตประจ าวนของคนเราจะตองเกยวของกบบคคล อนในสงคมอยแลว จากผลของการ ตดตอสอสารกบบคคลอน จงท าใหเรารบเอาทศนคตหลาย ๆ อยางเขาไวโดยไมตงใจ ทงนเพราะ การเกยวของกนนนอยในลกษณะทไมมแบบแผน โดยมากจะเปนกลมในครอบครว วงศเครอญาต หรอผทสนทสนมกน นอกจากนสอมวลชน กเปนชองทางการสอสารชนดหนง ถงแมจะมอทธพลตอ ทศนคตนอยกวาการสอสาร แบบเผชญหนา (Face-to-face Communication) กตาม แตบางครง สอมวลชนกมสวนเสรมสราง ทศนคตของบคคลไดเชนเดยวกน

ตอมาในประการท 3 สงทเปนแบบอยาง (Models) มบอยครงททศนคตของเราพฒนา การขนมาจาก การลอกเลยนแบบคนอน กลาวคอ เปนการมองดบคคลอนวาเขากระท าหรอปฎบต ตอสงตางๆ อยางไรแลวเรากจ าเอารปแบบนนมาปฎบต ซงรปแบบนนจะกอใหเกดทศนคต มากนอยเพยงใดกขนอยกบวาผเปนรปแบบนนเปนบคคลทเขายอมรบนบถอเพยงใด

32

ในประการสดทาย ความเกยวของกบสถาบน )Institutional Factors ( ทศนคตหลายอยางของบคคล สบเนองจากสถาบน อนไดแก ครอบครว หนวยงาน สมาคม องคการตาง ๆ เปนตน ซงสถาบน เหลานเปนแหลงทมสวนในการสรางทศนคตไดเปนอยางมาก

หนาทของทศนคต ตามแนวคดของ Katz (1960) ไดอธบายถงหนาท หรอกลไกของทศนคต ทส าคญไว 4

ประการ ดงนคอ ในประการแรกหนาทในการปรบตว (Adjustment function) ทศนคตชวยใหเรา ปรบตวเขาหาสงทท าใหไดรบความพงพอใจ หรอไดรบรางวลขณะเดยวกนก จะหลกเลยงตอสงท ไมตองการ ไมพอใจ หรอใหโทษ นนคอยดแนวทางทกอใหเกดประโยชนตอตนเอง มากทสด และหลกเลยงสงทเปนโทษตอตนเองใหเกดนอยทสด ซงชวยในการปรบตวของแตละบคคล ใหเขากบสภาพแวดลอมตางๆ เพอใหบคคลเหลานนเกดความพอใจ คอ เมอเราเคยมประสบการณตอ สงใดสงหนงมากอน และเราไดประสบเหตการกบสงนนอก เรายอมจะพฒนาการตอบสนองของเรา ในทศทางทเรามความตองการ ในประการท 2 เพอปองกนตว (Ego–Defensive) โดยปกต ในคนทวไปมกจะมแนวโนมทจะไมยอมรบความจรง ในสงซงเปนทขดแยงกบความนกคดของตน (Self–Image) ดงนนทศนคตจงสามารถสะทอนออกมาเปนกลไกทปองกนตว โดยการแสดงออก เปนความรสกดถก เหยยดหยาม หรอตฉนนนท าคนอน และขณะเดยวกนกจะยกตนเองใหสงกวา ดวยการมทศนคตทถอ วาตนนนเหนอกวาผอน การกอตวทเกดขนมาของทศนคตในลกษณะน จะมลกษณะแตกตางจากการมทศนคตเปนเครองมอในการปรบตว ดงทกลาวมาแลวขางตน กลาวคอทศนคตจะมใชพฒนาขนมาจากการมประสบการณกบสงนนๆ โดยตรงหากแตเปนสงท เกดขนจากภายในตวผนนเอง และสงทเปนเปาหมายของการแสดงออกมา ซงทศนคตนนกเปนเพยง สงทเขาผนนหวงใชเพยงเพอการระบายความรสกเทานน

ถดมาในประการท 3 เพอการแสดงความหมายของคานยม (Value Expressive) ทศนคตนนเปนสวนหนงของคานยมตางๆ และดวยทศนคตนเองทจะใชส าหรบสะทอนใหเหนถง คานยมตางๆ ในลกษณะทจ าเพาะเจาะจงยงขน ดงนนทศนคตจงสามารถใชส าหรบอรรถาธบาย และบรรยายความเกยวกบคานยมตางๆ ได และในประการสดทาย เพอเปนตวจดระเบยบเปนความร (Knowledge) ทศนคตจะเปน มาตรฐานทตวบคคลจะสามารถใชประเมน และท าความเขาใจกบ สภาพแวดลอมทมอยรอบตวเขา ดวยกลไกดงกลาวนเองทท าใหตวบคคลสามารถร และเขาใจถง ระบบและระเบยบของสงตางๆ ทอยในรอบตวเขาได โดยจากการศกษาแนวคดเกยวกบทศนคต ท าใหทราบถง องคประกอบ หนาท และการเกดขนของทศนคตของแตละบคคล

โดยงานวจยชนนไดน าแนวคดของ Schiffman & Kanuk (2004) ทไดเสนอแนวคดวา องคประกอบของทศนคตแบงเปน 3 สวน (Tri-component Attitude Model) ดงมรายละเอยดดงน

33

ในสวนท 1 สวนของความเขาใจ หรอความเชอ (Cognitive Component) คอ ความร (Knowledge) การรบร (Perception) ความเชอ (Beliefs) ซงผบรโภคมตอสงใดสงหนง อาจมาจาก ประสบการณโดยตรง หรอมาจากแหลงขอมลตางๆ เมอความร และการรบรเกดขนซงจะ ก าหนดความเชอ ซงสอดคลองกบการวจยทผลออกมาวา กลมตวอยางสวนใหญทราบถงความหมาย ของการกลนแกลงบนโลก ไซเบอรอยแลว อกทงยงไดมการอธบายเพมเตมใหกลมตวอยาง ทราบถงความหมายทถกตองของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ซงกเปนความหมายทแสดงใหเหน ถงการกระท าทไมดอยแลว นนจงเปนสวนทท าใหกลมตวอยางมทศนคตดงกลาวตอการกลนแกลง บนโลกไซเบอร นอกจากนอาจเปนเพราะวากลม ตวอยางอาจจะไดรบขอมลขาวสารเกยวกบ ผลกระทบทเกดขนจากการกลนแกลงบนโลกไซเบอรผานสอตางๆ เชน จากงานวจยท Dtac (2017) ซงพบวาเดกไทยก าลงเผชญภยคกคามบนโลกออนไลนทหลากหลาย โดยเฉพาะเรองการกลนแกลง บนโลกออนไลน (Cyberbullying) หรอไดพบเจอพฤตกรรมดงกลาวบนโลกไซเบอรดวยตนเอง จงท าใหมองวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนสงทไมด

บทท 3 ระเบยบวธวจย

การศกษาเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบน โลกไซเบอร ในกลมเจเนอเรชนวาย” ในครงน เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research Method) แบบวดครงเดยว (One-shot Descriptive Study) โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล และใหกลม ตวอยางเปนผตอบแบบสอบถามดวยตวเอง (Self-Administration) โดยมรายละเอยดของกลมตวอยาง วธการสมกลมตวอยาง เครองมอทใชในการวจยการทดสอบคณภาพของเครองมอ การวดคาตวแปร และเกณฑการใหคะแนน การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล และการน าเสนอขอมล ดงน 3.1 กลมตวอยางทใชในการวจย การวจยในครงน ผวจยท าการศกษากบกลมตวอยางทงเพศชาย และเพศหญง ซงเปนกลม เจเนอเรชนวาย อายระหวาง 17-36 ป จ านวน 200 คน (กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย, 2559) ทอาศยอยในเขตกรงเทพมหานคร เนองจากชวงอายของกลมตวอยางดงกลาวเปนชวงอายทมการใช งานสอสงคมออนไลนมากทสด (ส านกงานพฒนา ธรกรรมทางอเลกทรอนกส, 2560) 3.2 วธการสมกลมตวอยางทใชในการวจย

การวจยในครงนผวจยไดท าการสมกลมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi-stage Sampling) โดยใชการสมตวอยางแบบความนาจะเปน (Probability Sampling) และแบบไมใชความนาจะเปน (Non-Probability Sampling) ซงมรายละเอยด ดงตอไปน

ขนตอนท 1 การสมกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จากขอมลการแบงเขตการปกครองของส านกงานผงเมองพบวา กรงเทพมหานคร

ประกอบดวยเขตการปกครองทงสน 50 เขต ไดแก เขตพระนคร เขตดสต เขตหนองจอก เขตบางรก เขตบางเขน เขตบางกะป เขตปทมวน เขตปอมปราบศตรพาย เขตพระโขนง เขตมนบร เขตลาดกระบง เขตยานนาวา เขตสมพนธวงศ เขตพญาไท เขตธนบร เขตบางกอกใหญ เขตหวยขวาง เขตคลองสานเขตตลงชน เขตบางกอกนอย เขตบางขนเทยน เขตภาษเจรญ เขตหนองแขม เขตราษฎรบรณะ เขตบางพลด เขตดนแดง เขตบงกม เขตสาทร เขตบางซอ เขตจตจกร เขตบางคอแหลม เขตประเวศ เขตคลองเตย เขตสวนหลวง เขตจอมทอง เขตดอนเมอง เขตราชเทว เขตลาดพราว เขตวฒนา เขตบางแค เขตหลกส เขตสายไหม เขตคนนายาว เขตสะพานสง เขตวงทองหลาง เขตคลอง

35

สามวา เขตบางนา เขตทววฒนา เขตทงคร เขตบางบอน จากพนททง 50 เขตน ถกแบงออกเปน 2 กลม กลมละ 6 เขตพนทตามโครงสรางการพฒนาเมองทก าหนดในผงเมอง รวมกรงเทพมหานคร (ปรบปรงครงท 2) (ส านกงานผงเมอกรงเทพมหานคร, 2548) ดงน

กลมท 1 พนทสงเสรมการพฒนาในลกษณะความหนาแนนสง (Compact City) ประกอบดวย 1. เขตอนรกษเมองเการตนโกสนทร ศนยกลางบรหารงานราชการ และแหลงทองเทยวเชงประวตศาสตร และวฒนธรรม 2. เขตศนยกลางธรกจ การคา การบรการ การบรการ และการทองเทยวระดบภมภาค 3. เขตเศรษฐกจใหม แหลงจางงาน ยานการคาบรการ และ ทอยอาศยหนาแนนมาก 4. เขตเศรษฐกจใหม รมแมน าเจาพระยา รองรบการขยายตวของ วงแหวนอตสหากรรม 5.เขตอนรกษกรงเกาธนบร แหลงวถชมชนดงเดม และแหลงทองเทยวเชง ประวตศาสตร และวฒนธรรม 6. เขตเศรษฐกจจางงานใหม และทอยอาศยหนาแนนมากรองรบ ศนยคมนาคม ศนยธรกจพาณชยกรรม และศนยราชการกรงเทพมหานครฝงตะวนตก

กลมท 2 พนทพฒนาตามแหลงเฉพาะ ประกอบดวย 1. เขตทอยอาศยรองรบการขยายตว ของเมองดานตะวนออกตอนเหนอ 2. เขตทอยอาศยรองรบการ ขยายตวของเมองดานตะวนออกตอนใต 3. เขตเกษตรกรรม และทอยอาศยตามสภาพแวดลอม 4. เขตชมชนชานเมองรองรบสนามบนสวรรณภม 5. เขตเกษตรกรรม อตสหกรรม ทอยอาศย และแหลงทองเทยวเชงนเวศน

จากการพจารณาลกษณะการแบงกลมดงกลาว ผวจยไดท าการเจาะจงเลอกในเขตพนท กลมท 1 ซงเปนพนทสงเสรมพฒนาการในลกษณะความหนาแนนสง (Compact City) เนองจากพนทดงกลาวเปน บรเวณทมคนอาศยหนาแนน อกทงยงเปนพนททรวมแหลงธรกจ อาคารส านกงาน มหาวทยาลย รานอาหารหางสรรพสนคา ตลอดจนสถานบนเทงของกลมเจเนอเรชนวาย จากนนผวจยไดเจาะจงเลอกเขตพนททเกยวกบการพาณชยกรรม ประกอบดวยเขตพนท 2, 3, 4, และ 6 โดยทดนเขตดงกลาวมจ านวน 18 เขต ไดแก เขตปทมวน เขตสาทร เขตบางรก เขตวฒนา เขตจตจกร เขตบางซอ เขตพญาไทย เขตหวยขวาง เขตราชเทว เขตคลองเตย เขตบางคอแหลม เขตยานนาวา เขตพระโขนง เขตบางนา เขตภาษเจรญ เขตจอมทอง และเขตราษฎบรณะ

ขนตอนท 2 การสมกลมตวอยางแบบงาย (Simple Random Sampling) ผวจยใชวธการสมตวอยางแบบงายโดยการเขยนชอเขตทง 18 เขต แลวท าการจบฉลากออกมา เปนจ านวน 1 ใน 3 ของจ านวนเขตทงหมด ซงท าใหไดเขตในการวจยทงสน 6 เขต ประกอบดวย เขตสาทร เขตบางรก เขตหวยขวาง เขตราชเทว เขตพระโขนง และเขตบางนา

ขนทตอนท 3 การสมกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) หลงจากไดเขตพนทกลมตวอยางดงกลาวแลว ผวจยไดท าการเกบขอมลกบกลมตวอยางตาม

สถานทตางๆ ทเปนแหลงชมชนของกลมตวอยาง อาท สถานทท างาน หางสรรพสนคา แหลงทองเทยว เปนตน โดยท าการเลอกเกบกบกลมตวอยางทมการใชสอออนไลน ในรอบ 6 เดอนทผานมา

36

ซงผวจยกระจายสดสวนการเกบเฉพาะขอมลในปรมาณทเทาๆ กน หรอใกลเคยงกนใหครบตามจ านวน 222 ชด ตามทผวจยก าหนดไว 3.3 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการเกบขอมลของการวจยในครงน คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) ซงเปนแบบใหผตอบกรอกแบบสอบถามดวยตนเอง (Self-Administration) และใชค าถามปลายปด (Closed-ended Question) โดยเนอหาของแบบสอบถามแบงออกเปน 6 สวน โดยมรายละเอยดใน แตละสวนดงน (ดภาคผนวก) สวนท 1 แบบสอบถามเพอคดเลอกกลมตวอยาง ( Screening Question) จ านวน 1 ขอ สวนท 2 ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการใชสอออนไลน จ านวน 3 ขอ และค าถามเกยวกบ ความหมายของพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จ านวน 1 ขอ สวนท 3 ค าถามเกยวกบลกษณะทางประชากรของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย ค าถามเกยวกบเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ รายไดตอเดอน และ ระยะเวลาในการใชสอสงคมออนไลน จ านวน 5 ขอ สวนท 4 ค าถามเกยวกบการรบรเกยวกบการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จ านวน 10 ขอ สวนท 5 ค าถามเกยวกบทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จ านวน 7 ขอ สวนท 6 ค าถามเกยวกบความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จ านวน 6 ขอ 3.4 การทดสอบคณภาพของเครองมอ ส าหรบเครองมอในการเกบขอมลของการวจยครงนคอแบบสอบถามซงผวจยไดศกษา และพฒนามาจากงานวจยกอนหนา โดยบางสวนไดมการทดสอบคาความตรง (Validity) และคาความเทยง (Reliability) มาแลวเปนทเรยบรอย นอกจากนในการศกษาครงนผวจยยงไดน า แบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาเปนผตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) และความเหมาะสมของภาษาทใชรวมถงความสอดคลอง และความครอบคลม ของขอค าถามอกครงหนง จากนนผวจยไดน าแบบสอบถามทปรบแกไขเรยบรอยแลวไปท าการ ทดสอบเบองตน (Pre-test) กบกลมคนทมคณสมบตใกลเคยงกบกลมตวอยางจ านวน 10 คน เพอทดสอบความเขาใจ และการสอความหมายของขอค าถาม อนจะน ามาซงผลการวจยทครอบคลม ตามวตถประสงค

37

หลงการทดสอบ เบองตนผวจยไดปรบปรงขอค าถามเพอใหงายตอความเขาใจ และน าไปใชวจยไดจรง และเมอเกบขอมลจนครบตามจ านวนทก าหนดไวแลว 200 ชด จงน าผลทไดไปค านวณหาคาความเทยง ดวยวธการวดคาความสอดคลองภายในของเครองมอ (Internal Consistency) ดวยสตรสมประสทธ อลฟาของครอนบาค (Cronbach’s reliability coefficient alpha) (Hair, Black, Babin, & Anderson, 2010) 3.5 การวดคาตวแปรทใชในงานวจย ตวแปรของงานวจยในครงนม 3 ตวแปรหลก คอ การรบรเกยวกบการการกลนแกลงบนโลก ไซเบอร ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร และ ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร ซงในแตละตวแปรนนมรายละเอยดในการวดดงน การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ผวจยไดศกษามาตรวดการรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากงานวจยของ Patchin & Hinduja (2012) โดยมคาความเทยงอยท .79 และเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ (5-pointed Likert Scale) โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน เหนดวยอยางยง 5 คะแนน เหนดวย 4 คะแนน ไมแนใจ หรอไมมความคดเหน 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน ทศนคตเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ผวจยไดพฒนามาตรวดทศนคตเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากงานวจยของ Aaker, Jennifer & Durairaj (1997) โดยมคาความเทยงอยท .95 และจากงานวจยของ Moon & Younger (2000) ซงมคาความเทยงอยท .87 โดยเปนมาตรวดค าคณศพททตรงกนขามแบบ 7 ระดบ (7-pointed Sematic Differential Scale) ทงน ผวจยน ามาปรบใชเปนมาตรวดค าคณศพท ทตรงกนขาม แบบ 5 ระดบ (5-pointed Sematic Differential Scale) ซงมเกณฑการใหคะแนน โดย 1 = นอยทสด และ 5 = มากทสด ยกเวนขอท 1 และ 3 กลบคาการใหคะแนน โดยเกณฑการใหคะแนน คอ 1 = มากทสด และ 5 = นอยทสด ดงน

38

(1) (2) (3) (4) (5) 1. แยมาก _____: _____: _____: _____: _____ ดมาก 2. ไมนาสนใจ _____: _____: _____: _____: _____ นาสนใจ 3. ไมท าแนนอน _____: _____: _____: _____: _____ ท าแนนอน 4. ไมซเรยส _____: _____: _____: _____: _____ ซเรยส 5. ไมโหดราย _____: _____: _____: _____: _____ โหดราย 6. ไมรนแรง _____: _____: _____: _____: _____ รนแรง 7. ไมเปนภยคกคาม _____: _____: _____: _____: _____ เปนภยคกคาม ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในสวนการวดความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบงออกเปน 2 สวน สวนแรกเปนการวดความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร โดยผวจยพฒนา มาตรวดความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากงานวจยของ Liang, Ekinci, Occhiocupo & Whyatt (2013) ซงมคาความเทยงอยท .84 และเปนมาตรวดแบบ 7 ระดบ (7-pointed Likert Scale) ซงผวจยน ามาปรบใชเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ (5-pointed Likert Scale) โดยมขอค าถาม 3 ขอ และมเกณฑการใหคะแนนดงน เหนดวยอยางยง 5 คะแนน เหนดวย 4 คะแนน ไมแนใจ หรอไมมความคดเหน 3 คะแนน ไมเหนดวย 2 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 1 คะแนน ยกเวนขอท 1 กลบคาการใหคะแนน โดยเกณฑการใหคะแนนดงน เหนดวยอยางยง 1 คะแนน เหนดวย 2 คะแนน ไมแนใจ หรอไมมความคดเหน 3 คะแนน ไมเหนดวย 4 คะแนน ไมเหนดวยอยางยง 5 คะแนน โดยมรายละเอยดของขอค าถามเกยวกบความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร ดงตอไปน

39

1. ทานจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรในอนาคต 2. ทานจะใชเวลามากขนในการไตรตรองกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน 3. ทานจะแนะน าเพอนใหใชเวลามากขนในการไตรตรองกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลก

ออนไลน และในสวนท 2 เปนการวดความตงใจในการเกดพฤตกรรม โดยผวจยยงไดท าการวด ความ

ตงใจ ในการเกดพฤตกรรมเพมเตม โดยน ามาตรวดจากงานวจยของ Yi (1992) ซงมคาความเทยงอยทระดบ .96 และเปนมาตรวดค าคณศพททตรงกนขาม แบบ 7 ระดบ (7-pointed Sematic Differential Scale) มาปรบใชเปนมาตรวดค าคณศพท ทตรงกนขามแบบ 5 ระดบ (5-pointed Sematic Differential Scale) ซงมขอค าถามทงหมด 3 ขอ โดยมเกณฑการใหคะแนน คอ 1 = มากทสด และ 5 = นอยทสด

ทานมความตงใจทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในอนาคต (1) (2) (3) (4) (5) ไมแนนอน _____: _____: _____: _____: _____ แนนอน เปนไปไมได _____: _____: _____: _____: _____ เปนไปได ไมเคยคดเลย _____: _____: _____: _____: _____ คดจะลอง 3.6 การเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมล โดยเกบกบกลมตวอยางทเปน เพศชาย และเพศหญง กลมเจเนอรเรชนวายทมชวงอายระหวาง 17-36 ป จ านวน 222 คน ณ บรเวณเขตทจบฉลากไดทงหมด 6 เขต ไดแก เขตสาทร เขตบางรก เขตหวยขวาง เขตราชเทว เขตพระโขนง และเขตบางนา ตามสถานทตางๆ เชน แหลงธรกจ อาคารส านกงาน มหาวทยาลย รานอาหารหางสรรพสนคา ตลอดจนสถานบนเทง เปนตน โดยกระจายการเกบขอมล ในแตละเขตเทาๆ กน โดยท าการเกบขอมลในชวงเดอน มนาคม พ.ศ. 2561 3.7 การวเคราะหและการน าเสนอขอมล

ภายหลงจากเกบขอมลอยางครบถวนพรอมทงตรวจสอบความเรยบรอยของแบบสอบถาม แลว ผวจยไดน าขอมลทงหมดทไดมาท าการลงรหส (Coding) และน าไปประมวลผลขอมลดวย โปรแกรมส าเรจรป SPSS (Statistical Package for the Social Sciences) for Windows เพอ

40

ค านวณ และวเคราะหขอมลคาสถตทเกยวของกบงานวจย คอ การวเคราะหสถตเชงพรรณา (Descriptive Analysis) ดวยการน าเสนอตารางแจกแจงความถ (Frequency Distribution) แสดงคารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) เพอประกอบการอธบายขอมลเกยวกบลกษณะประชากร การรบรเกยวกบการกลนแกลง บนโลกไซเบอร ทศนคตเกยวการกลนแกลงบนโลกไซเบอร และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร

บทท 4 ผลการวจย

การวจยเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลก

ไซเบอร” เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) ดวยวธการวจยเชงส ารวจ (Survey research method) แบบวดครงเดยว (Cross-sectional study) โดยผวจยไดท าการเกบ ขอมลดวยแบบสอบถาม (Questionnaire) กบผบรโภคในเขตกรงเทพมหานครทมอายระหวาง 17-36 ป ในชวงเดอนมนาคม พ.ศ. 2562 จ านวน 200 ชด ภายหลงทผวจยไดตรวจสอบความถกตอง ทงหมดแลว ขอมลทไดกลบมามความถกตองสมบรณสามารถน ามาใชในการประมวบลผลไดทงสน โดยสามารถรายงานผลการวจย 5 สวน ดงน

สวนท 1 พฤตกรรมการใชสอออนไลน สวนท 2 ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง สวนท 3 การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร สวนท 4 ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร สวนท 5 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

สวนท 1 พฤตกรรมการการใชสอออนไลน

ความถในการใชงานสอออนไลน จากการวเคราะหขอมลดงตารางท 4.1 พบวา ผใชสอสงคมออนไลนใชเฉลยนอยกวา 2 ชวโมง ตอวน จ านวน 44 คน คดเปนรอยละ 22. 0 ใชเสอสงคมออนไลนฉลย 2- 3 ชวโมง ตอวน มจ านวน 30 คน คดเปนรอยละ 15 .0 ถดมาใชสอสงคมออนไลนเฉลย 3-4 ชวโมง ตอวน มทงสน 29

คน คดเปนรอยละ 19 . 5 และ มากกวา 4 ชวโมง ตอวน มจ านวน 87 คน คดเปนรอยละ 43.5 ตารางท 4.1: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระยะเวลาการใชงาน

ระยะเวลาการใชงานตอวน จ านวน รอยละ

นอยกวา 2 ชวโมง 44 22.0

2-3 ชวโมง 30 15.0 3-4 ชวโมง 29 19.5

(ตารางมตอ)

42

ตารางท 4.1 (ตอ): แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระยะเวลาการใชงาน

ระยะเวลาการใชงานตอวน จ านวน รอยละ

มากกวา 4 ชวโมง 87 43.5

รวม 200 100

การใชงานสอออนไลนผานแอปพลเคชน

จากการวเคราะหขอมลดงตารางท 4.2 พบวา ผใชสอสงคมออนไลนผานแอปพลเคชน เฟสบค จ านวน 85 คน คดเปนรอยละ 42 . 5 ใช สอสงคมออนไลนผานแอปพลเคชน ไลน มจ านวน 81

คน คดเปนรอยละ 40 .5 ถดมา อนสตาแกรม มทงสน 27 คน คดเปนรอยละ 13. 5 และ ทวตเตอร มจ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 3.5 ตารางท 4.2: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชงานผานแอปพลเคชน

การใชงานผานสอ จ านวน รอยละ

Facebook 85 42.5

Line 81 40.5 Instagram 27 13.5

Twitter 7 3.5

รวม 200 100

การรบรความหมายของพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

จากการวเคราะหวากลมตวอยางรจกการกลนแกลงบนโลกไซเบอรหรอไมพบวา ดานการรบรความหมายของพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรในการวจยครงนพบวากลม ตวอยาง มผทรจกความหมายของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จ านวน 136 คน คดเปนรอยละ 68 และผทไมรจกความหมาย จ านวน 64 คน คดเปนรอยละ 32 ดงแสดงในตารางท 4.3

43

ตารางท 4.3: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการรจกความหมายของการกลน แกลงบนโลกไซเบอร

การรบรความหมายการกลนแกลงบนโลกออนไลน จ านวน รอยละ

รจก 136 68.0 ไมรจก 64 32.0

รวม 200 100

สวนท 2 ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง ในสวนนเปนการรายงานลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง ซงประกอบไปดวย เพศ กลมชวงอาย ระดบการศกษาสงสด รายไดตอเดอน และอาชพ โดยมรายละเอยดดงน

เพศ ในการวจยครงนมกลมตวอยางทงสน จ านวน 200 คน ประกอบไปดวยเพศชาย จ านวน 73 คน คดเปนรอยละ 36.5 และเพศหญง จ านวน 127 คน คดเปนรอยละ 63.5 ดงแสดงในตารางท 4.4 ตารางท 4.4: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ

เพศ จ านวน รอยละ

ชาย 73 36.5 หญง 127 63.5

รวม 200 100

อาย จากตารางท 4. 5 อายของกลมตวอยางในการวจยครงนแบงออกเปน 4 ชวง ไดแก ต ากวา 20

ป, 21 -25 ป , 26 -30 ป และ 31-35 ป โดยพบวา กลมตวอยางทมอายต ากวา 20 มทงสนจ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 2 .0 ชวงอาย 21-25 ป มจ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 13. 5 ชวงอาย 26- 30 ป

ม จ านวน 68 คน คดเปนรอยละ 34. 0 และชวงอาย 31-35 ป จ านวน 57 คน คดเปนรอยละ 28.5

44

ตารางท 4.5: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย

อาย จ านวน รอยละ

ต ากวา 20 4 2.0

21-25 ป 27 13.5

26-30 ป 68 34.0 31-35 ป 57 28.5

รวม 200 100

ระดบการศกษา

หากจ าแนกกลมตวอยางตามระดบการศกษาสงสด 4 ระดบ พบวา ไดแก ระดบต ากวา ปรญญาตร มจ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 7 . 5 ระดบปรญญาตรมทงสน 130 คน คดเปนรอยละ 65.0 ระดบปรญญาโท จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ 27. 0 และระดบปรญญาเอกมจ านวน 1 คน คด

เปนรอยละ 0 . 5 ดงแสดงในตารางท 4 .3 ตารางท 4.6: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา

ระดบการศกษา จ านวน รอยละ

ต ากวาปรญญาตร 15 7.5

ปรญญาตร 130 65.0 ปรญญาโท 54 27.0

ปรญญาเอก 1 0.5

รวม 200 100

อาชพ จากตารางท 4. 7 เมอจ าแนกกลมตวอยางตามอาชพพบวา อาชพทมรอยละของกลมตวอยาง

มากทสดคอ พนงงานบรษท จ านวน 83 คน คดเปนรอยละ 41.5 ธรกจสวนตว จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ 33. 0 รบราชการ - พนกงานรฐวสาหกจ จ านวน 44 คน โดยคดเปนรอยละ 22. 0 นกเรยน

- นกศกษา จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.0 พอบาน - แมบาน จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.5 ดงแสดงในตารางท 4.7

45

ตารางท 4.7: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ

อาชพ จ านวน รอยละ

รบราชการ - รฐวสาหกจ 44 22.0

พนกงานบรษท 83 41.5

ธรกจสวนตว 66 33.0 พอบาน - แมบาน 3 1.5

นกเรยน - นกศกษา 4 2.0

รวม 200 100

รายไดตอเดอน

จากการวเคราะหขอมลรายไดตอเดอนของกลมตวอยางพบวา กลมตวอยางสวนใหญมรายได 50, 001 บาทขนไปตอเดอน จ านวน 48 คน คดเปนรอยละ 24 .0 รองลองมาคอมรายไดตอเดอนอยท 20,001-30, 000 บาท จ านวน 47 คน คดเปนรอยละ 23. 5 ถดมาคอ 10 ,001-20, 000 บาท จ านวน 46 คน โดยคดเปนรอยละ 23.0 รองลองมาคอมรายไดตอเดอนอยท 30,001-40, 000 บาท จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 20. 5 และสดทายคอกลมตวอยางสวนนอยทสดมรายได 40,001-50,000 บาทตอเดอน ซงมจ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 9 . 0 ดงแสดงในตารางท 4.8 ตารางท 4.8: แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามรายได

รายไดตอเดอน จ านวน รอยละ

10,001-20,000 บาท 46 23.0

20,001-30,000 บาท 47 23.5

30,001-40,000 บาท 41 20.5 40,001-50,000 บาท 18 9.0

มากกวา 50,001 บาท 48 24.0

รวม 200 100

46

สวนท 3 การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในสวนนประกอบไปดวยค าถามทงหมด 10 ขอ โดยทผวจยไดพฒนาค าถามเกยวกบการรบรดงกลาวมาจากงานวจย ของ Patchin & Hinduja (2012) โดยเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ (5-pointed Likert Scale) และมคาความเทยงอยท .67 ซงอยในเกณฑทยอมรบได (Hair, et al., 2010) จากผลการศกษาทแสดงในตารางท 4. 9 พบวาและกลมตวอยางมคาเฉลยรวมของ การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร อยท 3.99 ขอความทมคะแนนเฉลยสงสด ไดแก “การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทละเมดสทธสวนบคคล ”โดยมคะแนนเฉลย 4.63 รองลงมาคอ “การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทสงผลเสยตอบคคลอน ”และ “ การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทไมด” โดยมคะแนนเฉลย 4.58 และ 4.57 ตามล าดบ ในขณะทขอความทมคะแนนคาเฉลยต าสด คอ " การมสทธในการพดอะไรกไดบนโลกออนไลน ”โดยขอความนมคะแนนเฉลยอยท 2 .43 ตารางท 4.9: แสดงคาเฉลยของการรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

ขอความ M SD การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทส าคญ 4.05 0.94

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทสงผลเสยตอบคคลอน 4.58 0.61 การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทละเมดสทธสวนบคคล 4.63 0.55

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทกระท าไดงาย 4.48 0.65

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทไมด 4.57 0.59 การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทเกดขนอยางแพรหลาย 4.34 0.70

คนรอบตวมการกระท าเขาขายการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 3.25 1.18 พฤตกรรมกลนแกลงบนโลกไซเบอรสมควรไดรบการลงโทษ 4.13 0.83

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองปรกตทเกดขนบนโลกออนไลน 3.40 1.17

การมสทธในการพดอะไรกไดบนโลกออนไลน 2.43 1.40

รวม 3.99 0.45

หมายเหต : การใหคะแนนเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ โดย 5 = มากทสด และ 1 = นอยทสด โดยมคาความเทยงอยท .67

47

สวนท 4 ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในสวนนประกอบไปดวยค าถาม ทงหมด 7 ขอ โดย

ทผวจยไดพฒนาค าถามมาจากงานวจยของ Aaker, Jennifer & Durairaj (1997) และจากงานวจยของ Moon & Younger (2000) โดยผวจยน ามาปรบใชเปนมาตรวดค าคณศพท ทตรงกนขาม แบบ 5 ระดบ (5-pointed Sematic Differential Scale) โดยมคาความเทยงอยท .83

จากผลการศกษาทแสดงในตารางท 4. 10 พบวา กลมตวอยางมคาเฉลยรวมของทศนคต เกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยท 4.01 ขอความทมคะแนนเฉลยสงสด ไดแก “พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนทไมสมควรกระท า ”โดยมคะแนนเฉลย 4.37 รองลงมาคอ “การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนพฤตกรรมทไมถกตอง ”และ “ การกลนแกลงบนโลก ไซเบอรถอเปนภยคกคามทางสงคม” โดยมคะแนนเฉลย 4.22 และ 4.20 ตามล าดบ ในขณะท ขอความทมคะแนนคาเฉลยต าสด คอ " ปญหาการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทนาสนใจ ”โดยขอความนมคะแนน

เฉลยอยท 3 .31 ตารางท 4.10: แสดงคาเฉลยของทศนคตตอกลนแกลงบนโลกไซเบอร

ขอความ M SD การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนพฤตกรรมทไมถกตอง 4.22 0.97

ปญหาการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทนาสนใจ 3.31 1.40

พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนทไมสมควรกระท า 4.37 0.94 การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองตองใหความส าคญ 3.85 1.09

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทโหดราย 4.07 0.95

การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนประเดนทรนแรง 4.05 0.98 การกลนแกลงบนโลกไซเบอรถอเปนภยคกคามทางสงคม 4.20 0.88

รวม 4.01 0.71

หมายเหต : การใหคะแนนเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ โดย 5 = มากทสด และ 1 = นอยทสด โดยมคาความเทยงอยท .83

48

สวนท 5 ความตงใจการเกดพฤตกรรมกลนแกลงบนโลกไซเบอร ดานความตงใจในเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร แบงการศกษา ออกเปน 2 สวน ในสวนแรก แนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ประกอบไปดวยค าถาม ทงหมด 3 ขอ โดยทผวจยไดพฒนาค าถามเกยวกบแนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรจากงานวจยของ Liang, Ekinci, Occhiocupo & Whyatt (2013) ซงเปนมาตรวด แบบ 7 ระดบ (7-pointed Likert Scale) มาปรบใชเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ (5-pointed Likert Scale) โดยมคาความเทยงรวมอยท .77 จากผลการศกษาทแสดงในตารางท 4. 11 พบวา กลมตวอยางมคาเฉลยรวม ของแนวโนม การกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยท 4.17 ขอความทมคะแนนเฉลยสงสด ไดแก “การทจะใชเวลา ไตรตรองมากขนกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน ”โดยมคะแนนเฉลย 4.35 รองลงมาคอ “การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทสงผลเสยตอบคคลอน ”และ “ การแนะน าคนอนตอใหใช เวลาไตรตรองมากขนกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน” โดยมคะแนนเฉลย 4.21 ในขณะ ทขอความทมคะแนนคาเฉลยต าสด คอ " แนวโนมทจะแสดง พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ”

โดยขอความนมคะแนนเฉลยอยท 3 .95 ตารางท 4.11: แสดงคาเฉลยแนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

ขอความ M SD แนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 3.95 1.09

การทจะใชเวลาไตรตรองมากขนกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน 4.35 0.80 การแนะน าคนอนตอใหใชเวลาไตรตรองมากขน กอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน 4.21 0.90

รวม 4.17 0.68

หมายเหต : การใหคะแนนเปนมาตรวดแบบ 5 ระดบ โดย 5 = มากทสด และ 1 = นอยทสด คะแนนโดยมคาความเทยงอยท .77 และในสวนท 2 ศกษาเกยวกบ แนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในสวนนประกอบไปดวยค าถาม ทงหมด 3 ขอ โดยทผวจยไดพฒนาค าถามเกยวกบแนวโนมทจะ แสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรจากงานวจยของ Yi (1990) ซงเปนมาตรวดค าคณศพท ทตรงกนขามแบบ 7 ระดบ (7-pointed Sematic Differential Scale) ทงนผวจยน ามาปรบใช เปน

49

มาตรวดค าคณศพททตรงกนขามแบบ 5 ระดบ (5-pointed Sematic Differential Scale) โดยมคาความเทยงรวมอยท .92 จากผลการศกษาทแสดงในตารางท 4.12 พบวาขอความทมคะแนนเฉลยสงสด ไดแก “ไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรแนนอน” มคะแนนเฉลย 4.45 รองลงมาคอ “ไมคดทจะจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร” โดยมคะแนนเฉลย 4.43 ในขณะทขอความทมคะแนนคาเฉลยต าสด คอ เปนไปไมไดทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร” โดยขอความนมคะแนนเฉลยอยท 4.31 และกลมตวอยางมคาเฉลยรวมของ แนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยท 4.39 ตารางท 4.12: แสดงคาเฉลยแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

ขอความ M SD

ไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรแนนอน 4.45 0.81 เปนไปไมไดทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 4.31 0.89

ไมคดทจะจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร 4.43 0.82

รวม 4.39 0.74

หมายเหต : การใหคะแนนเปนแบบ 5-pointed Sematic Differential Scale ซงมเกณฑการให คะแนน โดย 1 = นอยทสด และ 5 = มากทสด โดยมคาความเทยงรวมอยท .92

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลง

บนโลกไซเบอร (Cyberbullying)” โดยมวตถประสงคเพอศกษาการรบร ทศนคต และความตงใจ ในการเกดพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative research) ดวยวธการวจยเชงส ารวจ (Survey research method) แบบวดครงเดยว (Cross-sectional study) โดยผวจยไดท าการเกบขอมล ดวยแบบสอบถาม (Questionnaire) กบผบรโภคในเขตกรงเทพมหานคร ทมอายระหวาง 17-36 ป ในชวงเดอน มนาคม พ.ศ. 2561 จ านวน 200 ชด โดยสามารถสรปผลการวจยไดดงรายละเอยดตอไปน 5.1 สรปผลการวจย

จากการศกษาเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying)” ผวจยไดสรปผลการศกษาเปน 5 สวนดงน สวนท 1 พฤตกรรมการใชสอออนไลน สวนท 2 ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง สวนท 3 การรบรตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน สวนท 4 ทศนคตตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน สวนท 5 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน

สวนท 1 พฤตกรรมการใชสอออนไลน การวจยในครงน มกลมตวอยาง จ านวน 200 คน จากพฤตกรรมการใชสอออนไลน พบวา

ระยะเวลาการใชงานตอวนมากทสดคอ ระยะมากกวา 4 ชวโมงตอวน คดเปนรอยละ 43.5 รองลงมาคอ นอยกวา 2 ชวโมงตอวน คดเปนรอยละ 22.0 ลกษณะการใชงานสอออนไลนผาน แอปพลเคชน พบวา แอปพลเคชนทใชงานมากกสดคอ เฟสบก คดเปนรอยละ 42.5 รองลงมาคอ ไลน คดเปนรอยละ 40.5 มการรบรความหมายของพฤตกรรมการกลนแกลงบน โลกไซเบอร พบวา รจก คดเปนรอยละ 68.0 ไมรจก คดเปนรอยละ 32.0

สวนท 2 ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง ลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง พบวา สวนมากเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 63.5

สวนใหญมอายระหวาง 26-30 ป คดเปนรอยละ 34.0 ระดบการศกษาสวนใหญจบการ ศกษาระดบ ปรญญาตร คดเปนรอยละ 65.0 อาชพสวนใหญเปนพนกงานบรษท คดเปนรอยละ 41.5 สวนมาก มรายไดตอเดอนมากกวา 50,001 บาทขนไป คดเปนรอยละ 24.0

51

สวนท 3 การรบรตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน ผลการศกษาดานการรบรตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร พบวา กลมตวอยางม

คาเฉลยรวมการรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร อยท 3.99 โดยพบวา ประเดนทมคาเฉลยสงสด ไดแก“การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทละเมดสทธสวนบคคล” โดยมคาเฉลยท 4.63 รองลงมาคอ“การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทสงผลเสยตอบคคล อน”และ“การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองทไมด” โดยมคาเฉลยท 4.58 และ 4.57 ตามล าดบ ในขณะทประเดนทมคาเฉลยต าสด คอ“การมสทธในการพดอะไรกไดบนโลก ออนไลน” โดยขอความนมคาเฉลยอยท 2.43

สวนท 4 ทศนคตตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน จากผลการศกษาดานทศนคตเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร พบวา กลมตวอยาง ม

คาเฉลยรวมของทศนคตตอพฤตกรรมในการเกดการกลนแกลงบนโลกออนไลน อยท 4.01 โดยพบวาประเดนทมคาเฉลยสงสด คอ“พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนทไมสมควร กระท า” โดยมคาเฉลยท 4.37 รองลงมาคอ “การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนพฤตกรรม ทไมถกตอง” และ“การกลนแกลงบนโลกไซเบอรถอเปนภยคกคามทางสงคม” โดยมคาเฉลยท 4.22 และ 4.20 ตามล าดบ ในขณะทประเดนทมคาเฉลยต าสด คอ “ปญหาการกลนแกลงบนโลก ไซเบอรเปนเรองทนาสนใจ” โดยมคาเฉลยท 3.31

สวนท 5 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกออนไลน จากผลการศกษาดานความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร โดยแบง

การศกษาออกเปน 2 สวน คอแนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร และแนวโนม ทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร สามารถสรปไดดงน

5.1 แนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร พบวา กลมตวอยางมคาเฉลยรวมของแนวโนมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรอยท 4.17 โดยประเดนทมคาเฉลยสงสด คอ “การทจะใชเวลาไตรตรองมากขนกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน” โดยมคะแนน เฉลย 4.35 รองลงมาคอ “การแนะน าคนอนตอใหใชเวลาไตรตรองมากขนกอนทจะแสดงความ คดเหนบนโลกออนไลน” โดยมคาเฉลยท 4.21 ในขณะทประเดนทมคาเฉลยต าสด คอ “แนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร” มคาเฉลยท 3.95

5.2 แนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร พบวากลมตวอยางม คาเฉลยรวมของแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร อยท 4.39 โดยประเดนทมคาเฉลยสงสด คอ “ไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรแนนอน” มคาเฉลยท 4.45 รองลงมาคอ “ไมคดทจะจะแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร” มคาเฉลยท 4.43 ในขณะทประเดนทมคาเฉลยต าสด คอ “เปนไปไมไดทจะแสดงพฤตกรรมการ กลนแกลงบนโลกไซเบอร” มคาเฉลยท 4.31

52

5.2 อภปรายผลการวจย จากสรปผลการศกษาเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรม การกลน

แกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying)” สามารถอภปรายผลการศกษาได 3 ประเดน ดงน ประเดนท 1 การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ประเดนท 2 ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ประเดนท 3 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

ประเดนท 1 การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากผลการวจยทพบวา กลมตวอยางมการรบรมากทสดวา การกลนแกลงบนโลกไซเบอร

เปนเรองทละเมดสทธสวนบคคลนน (M= 4.63) ซงสอดคลองกบงานวจยของ Hinduja & Patchin (2015) ทพบวา กลมตวอยางสวนใหญมองวา การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนเรองของ การลวงละเมด สทธสวนบคคล อกทงยงเปนการรกรานตอบคคลอนอกดวย เชนเดยวกบงานวจยของ Fowler (2016) ทพบวา การรงแกบนโลกไซเบอรเปนการกระท าทเขาขายการละเมดสทธ สวนบคคลของผอนผานการ ใชโทรศพท การสงขอความ ภาพนง หรอภาพเคลอนไหวเพอคกคาม ขมขซ าๆ เเละเปนการรงแก อยางจงใจหรอมเจตนาเพอใหผถกรงแกไดรบผลกระทบ หรอความเสยหาย และยงสอดคลองกบ งานวจยของ ณฐรชต สาเมาะ (2556) ทไดท าการศกษาเกยวการรบรของ เยาวชนตอการรงแกบนพนทไซเบอร ซงจากศกษาผลการศกษาพบวา เยาวชนใหความหมายตอ การรงแกบนพนทไซเบอร วาหมายถง การใชโทรศพทมอถอ หรออนเทอรเนตในการท ารายกน ซงการรงแกบนพนทไซเบอร จะมมตทส าคญคอจะตองสรางความเสยหาย และสรางความร าคาญ และละเมดสทธสวนบคคลตอผ ถกกระท า ซงการทเยาวชนจะถอวาเปนการรงแกหรอไมนนขน อยกบเจตนาของผกระท า และความสมพนธระหวางผกระท ากบผถกกระท าดวยรปแบบของการรงแก ทรบรประกอบดวยการโจมต หรอดาทอผอนผานโทรศพทมอถอ และอนเทอรเนต จะเหนไดวาผลการวจยนสอดคลองตามแนวของ Solomon (2007) ทกลาววา คนเราจะเปดรบสารเขามา และตความหมายตามความคด ทศนคต และประสบการณ ของตนเอง โดยอธบายวา การรบร คอ กระบวนการทเกดจากการทมการเลอกรบร จากนนกลไก ทางความคดจะจดระบบเพอประมวลผลขอมล และตความนนออกมา โดยกระบวนการน ถกกระตนผานทางประสาทสมผสทง 5 อนไดแก ตา ห จมก ปาก และผวหนง โดยสงเรา อนไดแก แสง เสยง กลน รสชาต และผวสมผส ทงนการตความหมายของแตละบคคลนนจะขน อยกบทศนคต ความตองการ และประสบการณของแตละบคคล ในสวนของงานวจยครงน กลมตวอยาง ไดมประสบการณทงในทางตรง และทางออม โดยการเปดรบสารผานการใชงานบน โลกไซเบอร ยกตวอยางเชน การทเกดกระแสสงตอขาวบนพนทไซเบอร โดยทผสงตอไมได

53

ทราบถงขอมลทแทจรงวาเปนเรองจรง หรอเปนเรองมการบดเบอนหรอไม ซงเปนการสงผลเสย ทงในดานทางตรง และทางออมแกผถกกระท า เปนตน จากประสบการณดงกลาวเมอ กลมตวอยางไดรบสงเรานนจงเกดการตความวาการกระท าดงกลาวเปน การกลนแกลงบนโลก ไซเบอร และเปนเรองทละเมดสทธสวนบคล

ประเดนท 2 ทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร จากผลการวจยพบวากลมตวอยางมทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอรมากทสดวา

พฤตกรรมการการกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนสงทไมสมควรกระท านน (M= 4.37) ทเปนเชนนนเนอง จากกลมตวอยางสวนใหญทราบถงความหมายของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร อยแลว อกทง ยงไดมการอธบายเพมเตมใหกลมตวอยางทราบถงความหมายทถกตองของ การกลนแกลงบนโลกไซเบอร ซงกเปนความหมายทแสดงใหเหนถงการกระท าทไมดอยแลว นนจงเปนสวนหนงทท าให กลมตวอยางมทศนคตดงกลาวตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร นอกจากนอาจเปนเพราะวากลม ตวอยางอาจจะไดรบขอมลขาวสารเกยวกบผลกระทบทเกดขน จากการกลนแกลงบนโลกไซเบอรผานสอตางๆ เชน จากงานวจยท Dtac ท ารวมกบ Telenor Group ทดสอบเดก 1,336 คน อายระหวาง 12-18 ป ซงอยในหวเมองหลก พบวาเดกไทยก าลงเผชญ ภยคกคามบนโลกออนไลนทหลากหลาย โดยเฉพาะเรองการกลนแกลงบนโลกออนไลน (Cyberbullying) หรอไดพบเจอพฤตกรรมดงกลาว บนโลกไซเบอรดวยตนเอง จงท าใหมองวา การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนสงทไมสมควรกระท า

ประเดนท 3 ความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ส าหรบความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรนนเปนการส ารวจถง

แนวโนมในการแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรของกลมตวอยาง ซงจากผลการวจยพบวา กลมตวอยางมแนวโนมในการทจะใชเวลาไตรตรองมากขนกอนทจะ แสดงความคดเหนบนโลกออนไลนมากทสด (M=4.35) และจะไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอรแนนอน (M=4.45) ทเปนเชนนนอาจเปนเพราะวากลมตวอยางมการรบรเกยวกบ การกลนแกลงบนโลกไซเบอรวาเปนสงทไมด และมทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอร วาเปนเรองทไมด จงสงผลตอแนวโนมทจะเกดพฤตกรรม ตามมา ซงสอดคลองกบค าอธบายของ Lutz (1991) มความเหนวา ทศนคตมเพยงองคประกอบเดยวคอเปนสวนของความรสก หรอการประเมนเพยงอยางเดยว แยกออกจากสวนความเขาใจ และการตงใจ หรอแนวโนม ทจะเกดพฤตกรรม ตามแนวคดทวา ทศนคตมองคประกอบเดยว (The Unidimensional View of Attitude) นอกจากน การทกลมตวอยาง มแนวโนมทจะไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอรนนยงสบเนองมาจากการทกลมตวอยาง มการรบรเกยวกบการกลนแกลง บนโลกไซเบอรวาเปนสงทไมด และเปนพฤตกรรมทไมควรกระท า ซงสอดคลองกบค าอธบาย เรองการรบรของ Assael (1998) ทไดกลาววา การรบรถอเปนกระบวนการท บคคลท าการรวบรวม ขอมลจากแหลงตางๆ หรอจากสถานการณตางๆ และตความออกมา เปนภาพรวม

54

เพอใหสามารถ เขาใจความหมายตอสงนนไดงายขน ซงการรบรนนกสามารถน าไปสพฤตกรรมการตอบสนองตอ ไดเชนเดยวกน

ซงสอดคลองกบงานวจยของ Stom & Strom (2005) ทไดใหความหมายของ การกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) วาเปนการใชเครองมอทางอเลกทรอนกสเพอคกคาม ท าใหเกดความเสยหาย หรอท ารายผอนผานชองทางการสอสารออนไลน และนอกจากนการทกลม ตวอยางมทศนคตตอการกลนแกลงบนโลกไซเบอรมองวาเปนเรองทไมด จงเกด สงผลท าใหเกดการท พยายามปองกนไมใหเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร โดยการใชกระบวนความคดการ มเหตผลมาใชในการพจารณากอนทจะมการแสดงพฤตกรรมบนโลกไซเบอร

โดยสรปแลว การมการรบรถงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรในระดบมาก มทศนคตตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรวาเปนพฤตกรรมไมด ไมควรกระท าโดยการ แสดงออกถงการมทศนคตทจะปองกนการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร และมความตงใจ ในการไมแสดงพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในแงของการแสดง พฤตกรรมททดอยในระดบมาก สะทอนใหเหนวาการมพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนปญหาทควรไดรบการแกไข โดยเรมจากการสรางความรบร เมอมการรบรวาพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอรเปนสงทไมดแลว ยอมจะแสดงออกถงทศนคตทมตอพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอรวาเปนสงทไมด และน าไปส การตงใจทจะไมแสดงพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอร ดงผลการวจยทไดเสนอมาแลวขางตน 5.3 ขอเสนอแนะ

จากการศกษาเรอง “การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการ กลนแกลง บนโลกไซเบอร (Cyber bullying)” สามารถเสนอขอเสนอแนะ ดงน 5.4 ขอจ ากดในงานวจย

จากการวจยในครงนไดเกบขอมลจากการแจกแบบสอบถาม และน ามาวเคราะหผลการวจย ออกมาซงจากการท าวจยในครงนกบกลมตวอยางเพยง 200 คน ซงอาจจะสรปแนวโนมของประชากร ทงหมดไมได จงเปนเพยงคาเฉลยของกลมผตอบแบบสอบถามในงานวจยในครงนเทานน

5.5 ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป

จากการวจยควรมการศกษาในเรองเดยวกนนในพนทเขตหรอจงหวดอนๆ แลวน าผลการศกษามา เปรยบเทยบกนและมองในภาพรวมเพอเปนแนวทางในการใหผทเกยวของ รวม กบทงภาครฐ และภาคเอกชน ในการหาทางปองกนหรอหยดการรงแกผานโลกไซเบอร อกทงงานวจยนม

55

ขอจ ากด คอ ไมไดศกษาพฒนาโปรแกรมเพอลด หรอหาแนวทาง ปองกนการเกด พฤตกรรมเสยงตอการกลนแกลง บนโลกไซเบอร เพอน ามาใชในการแกไขปญหา ไดอยางเปนรปธรรม ดงนนควรมการศกษาในประเดนน ในการท าวจยครงตอไป 5.6 ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปประยกตใช

จากผลการวจย การรบรทมในระดบมาก และการมทศคตทไมดตอพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอร มผลความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร นนคอ เมอมการรบร ทมากขนแลว ยอมสงผลใหเกดทศคตทไมดตอพฤตกรรมดงกลาว และเปนผลใหเหนได วาจะไมมแสดงพฤตกรรมนน ดงนน บคคล ครอบครว หรอหนวยงานทมความเกยวของ ควนน าผลการวจยไป ปรบใชในการควบคมดแล ปองกน อกทงรวมไปถงการแกปญหาได โดยการ สรางองคความรเกยวกบ พฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอรใหมากขน การปรบทศนคตให เหนถงปญหา สะทอนใหเหนถงภย และความไมเหมาะสม ไมสมควรเกยวกบพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอร กอใหเกดทศนคต ทไมดตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร ซงอาจเปนผลท าใหไมเกดพฤตกรรมการกลนแกลง บนโลกไซเบอรในอนาคตขนได

56

บรรณานกรม กรรณการ สวรรคโพธพนธ. (2550). ออกแบบเวบใหนาใช. กรงเทพฯ: เคทพ คอมพแอนด คอน

ซลท. กลมรตน หลาสวงศ. (2527). จตวทยาสงคม. กรงเทพฯ: ภาควชาการแนะแนวและจตวทยา

การศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. กอรปบญ ภาวะกล และปราโมทย สคนชย. (2554). การศกษาพฤตกรรมรงแกขขมขกบระดบ

ความรสกมคณคาในตนเองในโรงเรยนมธยมแหงหนง กรงเทพมหานคร. ว.สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยม, 56(1), 35-44.

กนยา สวรรณแสง. (2544). จตวทยาทวไป (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: อกษรวทยา. ชตนาถ ศกรนทรกล และอลสา วชรสนธ. (2557). ความชกของการขมเหงรงแกและปจจยดานจต

สงคมทเกยวของในเดกมธยมตน เขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. ว.สมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 59(3), 221-230.

ณฐฐา วนจนยภาค. (2560). ทศนคตของเดกและเยาวชนไทยตอพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรการ.

ณฐรชต สาเมาะ. (2556). การรบรของเยาวชนตอการรงแกในพนทไซเบอร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยมหดล.

ดารา ทปะปาล. (2542). พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ: รงเรองสาสนการพมพ. เตมศกด คทวณช. (2546). จตวทยาทวไป. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน. ทรงเกยรต จรสสนตจต. (2560). Cyberbullying: ถารกฉน อยารงแกฉน. สารอาศรมวฒนธรรม

วลยลกษณ, 118-137. ธงชย สนตวงษ. (2539). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. ธระวฒ เอกะกล. (2542). เอกสารประกอบการสอนรายวชาการวดเจตคต ศกษาศาสตร.

อบลราชธาน: สถาบนราชภฏอบลราชธาน. นลน พานสายตา. (2555). การรบรภาพลกษณคณภาพบณฑต หลกสตรและการเรยนการสอน.

ของนกศกษาทมตอสถาบนอดมศกษาภาครฐ. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ปองกมล สรตน. (2553). พฤตกรรมการรงแกผาน โลกไซเบอรระหวางวยรน: กรณศกษานกเรยนระดบชนมธยมศกษาและอาชวศกษาเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยมหดล.

ปานเทพ พวพงษพนธ. (2553). โชคดทไมไปหาหมอ ปฏวตการกน 1. กรงเทพฯ: บานพระอาทพย.

57

เพญจนทร เชอรเรอร. (2551). มตทางสงคมวฒนธรรมทสงผลตอความรนแรงในเดกและเยาวชน. กรงเทพฯ: รายงานการวจยคณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตรมหาวทยาลยมหดล.

ราตร พฒนรงสรรค. (2544). การศกษาความพงพอใจในการท างานของพนกงาน บรษท ซ.พ. เซเวนอเลฟเวน. จ ากด (มหาชน). งานนพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลยบรพา.

วมลทพย มสกพนธ, ศวพร ปกปอง, นนทนช สงศร และปองกมล สรตน. (2552). พฤตกรรมการขมเหง รงแกผานโลกไซเบอรของเยาวชนไทยในเขตกรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: ปญญาสมาพนธเพอการวจยความเหนสาธารณะแหงประเทศไทย.

ศวพร ปกปอง และ วมลทพย มสกพนธ. (2553). ปจจยทมผลตอทศนคตและพฤตกรรมการกระท าความรนแรงทงทางกายภาพและการขมเหงรงแกผานโลกไซเบอรของเยาวชนไทย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล.

สรอร วชชาวธ. (2549). จตวทยาอตสาหกรรมและองคการเบองตน (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: พมพด.

สภาวด เจรญวานช. (2560). การรงแกกนผานพนทไซเบอร : ผลกระทบและการปองกนในวยรน. บทความวชาการ วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย, 25.

เสร วงษมณฑา. (2542). กลยทธการตลาด การวางแผนการตลาด. กรงเทพฯ: ธระฟลมและ ไซเทกซ.

เสาวลกษณ ทรงสงวน. (2540). การรบรบทบาทของคณะกรรมการองคการบรหารสวนต าบลตอการจดการสงแวดลอม ศกษาจากองคการบรหารสวนต าบล อ าเภอเมองยะลาจงหวดยะลา. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ส านกงานสถตแหงชาต. (2556). ส ารวจการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในครวเรอน พ.ศ. 2556. กรงเทพฯ: ส านกงานสถตแหงชาต.

Akbar, J., Huang, T.W., & Anwar, F. (2014). The development of cyberbullying scale to investigate bullies among adolescents. In Proceeding of International Conference on Human-ities Sciences and Education (ICHE), Kuala Lumpur, n.p. Asseal, H. (1998). Consumer behavior and marketing action (6th ed.). Cincinnati, OH:

South-Western College. Berson, R.l., Berson. J.M., & Ferron M.J. (2002). Emerging risks of violence in the digital age: lessons for educators from an online study of adolescent girls in the United state. Retrieved from www.ncsu.edu.cyberviolence/cyberviolence.pdf.

58

Dehue, F., Catherine, B., & Trijntje. (2008). Cyberbullying: Youngsters’ experiences and parental perception, Cyber Psychol. Behav, 11, 217-223. Fekkes, M., Pijpers, F.I., & Verloove-Vanhorick, S.P. (2004). Bullying behavior and associations with psychosomatic complaints and depression in victims. J. Pediatr. 144, 17-22. Hinduja, S., & Patchin, J.W. (2010). Bullying, Cyberbullying, and Suicide. Archives of Suicide Research, 14(3), 206-221. Kumpulainen, K., Rasanen, E., & Henttonen, I. (1999). Children involved in bullying: Psychological disturbance and the persistence of the involvement. Child Abuse Neglect, 23, 1253-1262. Litwiller, B.J., & Brausch, A.M. (2013). Cyber bullying and physical bullying in adolescent suicide: The role of violent behavior and substance use. J. Youth Adolesc, 42, 675-684. Lutz, R.J. (1991). Perspectives in consumer behavior (4th ed.). Engelwood Cliffs, NJ: Prentice Hall. Pengpid, S., & Peltzer, K. (2013). Bullying and its associated factors among school- aged adolescents in Thailand, Sci. World J., Article ID 254083, 6 p.Comp. Human Behav, 26, 277-287. Tokunaga, R.S. (2010), Following you home from school : A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Retrieved from https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S074756320900185X. Schiffman, L.G., & Kanuk, L.L. (2004). Consumer behavior (8th ed.). New Jersey: Pearson Education International. Solomon, M.R. (2007a). Consumer behavior: Buying, having and being (4th ed.).

Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall. Solomon, M.R. (2007b). Consumer behavior. USA: Prentice-Hall. Zweig, J.M., Sayer, A., Crockett, L.J., & Vicary, J.R. (2002). Adolescent risk factors for sexual victimization: A longitudinal analysis of rural women. J. Adolesc. Res, 17, 586-603.

59

ภาคผนวก

60

แบบสอบถาม

เรอง การกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying)

สวนท 1: ค าถามเกยวกบพฤตกรรมการใชสอออนไลน ค าชแจง: กรณาใสเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทตรงกบตวทานมากทสด

1. ในรอบ 6 เดอนทผานมาทานใชสอสงคมออนไลน เชน Facebook , Line , Instagram หรอไม ( ) 1. ใช ( ) 2. ไมใช (จบการสอบถาม) 2. ทานใชเวลาในการเลนสอสงคมออนไลนนานเทาไหร / วน

( ) 1. นอยกวา 2 ชวโมง / วน ( ) 2. 2-3 ชวโมง / วน ( ) 3. 3-4 ชวโมง / วน ( ) 4. มากกวา 4 ชวโมง / วน

3. ทานใชสอสงคมออนไลนใดมากทสด ( ) 1. Facebook ( ) 2. Line ( ) 3. Instagram ( ) 4. Twitter

แบบสอบถามนเปนสวนหนงของการศกษาคนควาอสระของนกศกษาระดบปรญญาโท สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยกรงเทพ จงใครขอความรวมมอจากทกทานในการตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง โดยขอมลททานตอบในแบบสอบถามทงหมดนจะถอเปนความลบ ซงจะน าเสนอผลการวจยในลกษณะโดยรวมเทานน และน าผลทไดไปใชในประโยชนทางการศกษาตอไป ขอขอบพระคณเปนอยางยงทรวมเปนสวนหนงในการสนบสนนการศกษาในครงน

61

4. ทานรจกการการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) หรอไม ( ) 1. รจก ( ) 2. ไมรจก สวนท 2: ค าถามเกยวกบขอมลทวไป ค าชแจง: กรณาใสเครองหมาย ลงในชอง ( ) ทตรงกบตวทานมากทสด 1. เพศ

( ) 1. ชาย ( ) 2. หญง

2. อาย ( ) 1. ต ากวา 20 ป ( ) 2. 21-25 ป ( ) 3. 26-30 ป ( ) 4. 31-35 ป ( ) 5. 36-40 ป

3. ระดบการศกษา ( ) 1. ต ากวาปรญญาตร ( ) 2. ปรญญาตร ( ) 3. ปรญญาโท ( ) 4. ปรญญาเอก

4. อาชพ ( ) 1. ขาราชการ - รฐวสาหกจ ( ) 2. พนกงานบรษท ( ) 3. ธรกจสวนตว ( ) 4. พอบาน / แมบาน ( ) 5. นกเรยน / นกศกษา ( ) 6. อนๆ__________

5. รายได ( ) 1. 10,001 - 20,000 บาท ( ) 2. 20,001 - 30,000 บาท ( ) 3. 30,001 - 40,000 บาท ( ) 4. 40,001 - 50,000 บาท ( ) 5. 50,000 ขนไป

62

สวนท 3: การรบรเกยวกบการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying)

ค าชแจง : จากความหมายของการกลนแกลงบนโลกไซเบอร (Cyberbullying) ในขางตน โปรด ท าเครองหมาย ลงในชองชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด (5 = เหนดวยอยางยง, 4 = เหนดวย, 3 = ไมแนใจ หรอไมมความคดเหน, 2 = ไมเหนดวย, 1 = ไมเหนดวยอยางยง)

ทานมความคดเหนอยางไรในแตละขอตอไปน

เหนดวย ไมเหนดวย อยางยง อยางยง

5 4 3 2 1

1. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองทส าคญตอทาน

2. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองทสงผลเสย ตอบคคลอน

3. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองทละเมด สทธสวนบคคล

4. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองทกระท าไดงาย

5. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองท ไมด

การกลนแกลงบนโลกไซเบอร (CyberBullying) หมายถง การรงแกประเภทใหมทสามารถ เกดขนไดตลอดเวลาผานเครองมอสอสารอยางคอมพวเตอร และโทรศพทมอถอ ซงเปนลกษณะของการเขยนขอความทเปนการตอวา ดถก ลอเลยน อกทงยงเปนการใชรปภาพ คลปวดโอทเปนขอมลสวนตวของผอนทงทเปนเรองจรง และไมเปนเรองจรงเพอน าไปเผยแพร หรอสงตอผานระบบอนเทอรเนตโดยมวตถประสงคเพอกอกวน คกคาม ท าใหผอนไดรบความเสยหาย รสกอบอาย รสกเครยด เจบปวด หรอถงขนสญเสยความมนใจในการด ารงชวตอยในสงคม ซงอาจน าไปสปญหาทางดานอารมณรนแรงตอไป

63

ทานมความคดเหนอยางไรในแตละขอตอไปน

เหนดวย ไมเหนดวย อยางยง อยางยง

5 4 3 2 1

6. ทานคดวาการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองทเกดขน อยางแพรหลายในสงคมออนไลน

7. ทานคดวาเพอน หรอคนรอบตวทานมการกระท าทเขาขายการรงแกบนโลกไซเบอร

8. ทานคดวาคนทมพฤตกรรมเขาขาย การกลนแกลงบนโลกไซเบอร ควรไดรบการลงโทษ

9. ในมมมองของทานการกลนแกลงบนโลกไซเบอร เปนเรองปกตทเกดขนบนโลกออนไลน

10. ทานคดวาทานมสทธในการพดอะไรกไดบนโลกออนไลน แมค าพดนนจะท ารายคนอนกตาม

สวนท 4 : ทานมทศนคตตอการเกด การกลนแกลงบนโลกไซเบอร อยางไร ค าชแจง : ท าเครองหมาย ลงในชอง ____ ทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

(1) (2) (3) (4) (5)

แยมาก _____: _____: _____: _____: _____ ดมาก ไมนาสนใจ _____: _____: _____: _____: _____ นาสนใจ ไมท าแนนอน _____: _____: _____: _____: _____ ท าแนนอน ไมซเรยส _____: _____: _____: _____: _____ ซเรยส ไมโหดราย _____: _____: _____: _____: _____ โหดราย ไมรนแรง _____: _____: _____: _____: _____ รนแรง

ไมเปนภยคกคาม _____: _____: _____: _____: _____ เปนภยคกคาม

64

สวนท 5 : แนวโนมในการเกด การกลนแกลงบนโลกไซเบอร ของทาน ค าชแจง : ท าเครองหมาย ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

ทานมความคดเหนอยางไรในแตละขอตอไปน

เหนดวย ไมเหนดวย อยางยง อยางยง

5 4 3 2 1

1. ทานมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรม การกลนแกลงบนโลกไซเบอร ในอนาคต

2. ทานจะใชเวลามากขนในการไตรตรองกอนทจะ แสดงความคดเหนบนโลกออนไลน

3. ทานจะแนะน าเพอนใหใชเวลามากขนในการ ไตรตรองกอนทจะแสดงความคดเหนบนโลกออนไลน

4. ทานมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรม การรงแกบนโลกไซเบอร ในอนาคตอยางไร ค าชแจง : ท าเครองหมาย ลงในชอง ____ ทตรงกบความคดเหนของทานมากทสด

(1) (2) (3) (4) (5) ไมแนนอน _____: _____: _____: _____: _____ แนนอน เปนไปไมได _____: _____: _____: _____: _____ เปนไปได ไมเคยคดเลย _____: _____: _____: _____: _____ คดจะลอง

---------- ขอขอบพระคณทกทานในการตอบแบบสอบถามครบ ----------

65

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล นายชนดนย ศรสมฤทย

วนเกด เกดวนท 4 ตลาคม พ.ศ. 2530

ประวตการศกษา ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตร ปการศกษา 2554 ภาควชา

ออกแบบนเทศศลป คณะสถาปตยกรรมศาสตร (SOA+D

International Program) จากมหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร

และเขาศกษาตอในระดบปรญญาโท ปการศกษา 2560

นเทศศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ

มหาวทยาลยกรงเทพ

ชนดนย ศรสมฤทย

อศวพเชษฐ บรมราชชนน บางระมาด

ตลงชน กทม. 10170

7600300318

การรบร ทศนคต และความตงใจในการเกดพฤตกรรมการกลนแกลงบนโลกไซเบอร

63/120

18 มถนายน 2561

ชนดนย ศรสมฤทย

นายชนดนย ศรสมฤทย