1  

 

หนวยท 11

กฎหมายทเกยวของกบการศกษา

อาจารย ดร.พรศร ฉมแกว

2  

 

หนวยท 11

กฎหมายทเกยวของกบการศกษา

เคาโครงเนอหา

ตอนท 11.1 ความรทวไปเกยวกบกฎหมาย

11.1.1 ความหมาย ความสาคญของกฎหมาย

11.1.2 ประเภทของกฎหมาย ลาดบชนของกฎหมาย

ตอนท 11.2 สาระสาคญของกฎหมายการศกษาทจาเปนสาหรบคร

11.2.1 นโยบายการศกษา

11.2.2 การจดการองคการบรหารสถานศกษา

11.2.3 องคกรวชาชพและการบรหารงานบคคล

ตอนท 11.3 กฎหมายการควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษา

11.3.1 กระบวนการควบคมการเขาสวชาชพคร

11.3.2 การดารงอยในวชาชพคร

แนวคด

1. กฎหมาย เปน กฎ ขอบงคบ ทมความสาคญ เพราะทาใหประชาชนรถงสทธและหนาทของตน

และปฏบตตามกฎหมาย เพอใหบคคลสามารถอยรวมกนในสงคมอยางสงบสข กฎหมายมเกณฑการแบง

หลายประเภท มลาดบความสาคญตามศกดของกฎหมาย

2. กฎหมาย มความสมพนธกบการศกษา ครซงเปนบคลากรหลกในการจดการเรยนการสอน จงตอง

มความรความเขาใจเกยวกบกฎหมายการศกษา ซงไดระบเกยวกบการจดการศกษา ตงแตในรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย แผนการศกษาแหงชาต พระราชบญญตการศกษาแหงชาต การจดการองคการบรหาร

3  

 

สถานศกษาตามทกาหนดในพระราชบญญต และกฎหมายทเกยวของ รวมทงบทบาทอานาจหนาทของ

องคกรวชาชพและการบรหารงานบคคล

3. กฎหมายควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษา เปนการดาเนนงานตามขอบงคบและประกาศ

ทออกตามพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา ในการประกอบวชาชพควบคม

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 11.1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบาย ความสาคญของกฎหมาย และลาดบชนของกฎหมายได

2. อธบายแนวทางการจดการศกษา การบรหารและการจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตได

3. อธบายหลกเกณฑและวธการ การควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษาได

------------------------------------

4  

 

ตอนท 11.1

ความรทวไปเกยวกบกฎหมาย

โปรดอานแผนการสอนประจา ตอนท 11.1 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมในแตละ

ตอน

หวเรอง

เรองท 11.1.1 ความหมาย ความสาคญของกฎหมาย

เรองท 11.1.2 ประเภทของกฎหมาย ลาดบชนของกฎหมาย

แนวคด

1. กฎหมาย เปนขอบงคบของรฐ ซงออกโดยองคกร หรอบคคลทมอานาจสงสดในรฐ เพอใชบงคบ

แกประชาชน ใหอยรวมกนโดยปกตสข ผใดฝาฝน ตองถกลงโทษ กฎหมายมความสาคญ หากทกคนร

กฎหมายและปฏบตตามยอมเปนประโยชนในการประกอบวชาชพ ประโยชนตอบานเมอง และการปกครอง

ประเทศ

2. กฎหมาย มหลายประเภท แบงตามลกษณะการใช ไดแก กฎหมายมหาชน กฎหมายเอกชน และ

กฎหมายระหวางประเทศ ลาดบชนของกฎหมายตงแตกฎหมายแมบททกาหนดการบรหารประเทศชนสงสด

คอ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พระราชบญญต และประมวลกฎหมาย พระราชกาหนด ประกาศพระ

บรมราชโองการ พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ขอบญญตทองคกรปกครองสวนทองถนบญญต

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 11.1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบาย ความหมาย ความสาคญของกฎหมายได

5  

 

2. อธบาย ประเภทของกฎหมาย และลาดบชนของกฎหมายได

6  

 

เรองท 11.1 ความหมาย ความสาคญของกฎหมาย

กฎหมายมหนาทในการขจดขอขดแยงในสงคมและประสานประโยชน เพอใหผศกษามความเขาใจ

ชดเจน จงควรไดศกษาถงความหมายและความสาคญของกฎหมาย สามารถนาไปใชในการปฏบตตนได

ถกตอง เพราะหากไมปฏบตตาม หรอละเวน หรอมการละเมด จะตองมความผด หรอไดรบโทษตามท

กฎหมายไดบญญตไว

1. ความหมายของกฎหมาย

มผอธบายเกยวกบความหมายของ กฎหมาย ไวหลายทาน จงขอยกมากลาวถงพอสงเขปดงน

พระเจาบรมวงศเธอกรมหลวงราชบรดเรกฤทธบดาแหงกฎหมายไทยทรงอธบายวา กฎหมายคอคาสง

ทงหลายของผปกครองแผนดนตอราษฎรทงหลายเมอไมทาตามตองไดรบโทษ สบคนวนท 28 พฤษภาคม

2559) (www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/Knowledge/2158-00/)

กฎหมาย คอ กฎขอบงคบของรฐ ซงออกโดยองคกรหรอบคคล ทมอานาจสงสดในรฐเพอใชบงคบ

แกประชาชนใหอยรวมกนโดยปกตสขหากผใดฝาฝนกอาจจะตองถกลงโทษ (ศรราชาเจรญพานช 2524, น.

467)

กฎหมายคอขอกาหนดทบงคบใหบคคลปฏบตตาม เพอความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง

(ฝายหนงสอสงเสรมเยาวชน, 2543, น. 2)

กฎหมาย คอ คาสงของผเปนใหญในสงคม ซงมอานาจในการออกคาสงนน และการละเมดคาสง

ยอมไดรบผลรายอยางใดอยางหนงเสมอ (วษณ เครองาม อางถงใน นรเศรษฐ เจยมจโรจน, 2557, น. 1)

สรปความหมายของกฎหมายคอขอบงคบของรฐซงออกโดยองคกรหรอบคคลทมอานาจสงสดใน

รฐเพอใชบงคบแกประชาชนใหอยรวมกนโดยปกตสขหากผใดฝาฝนตองถกลงโทษ

7  

 

2. ความสาคญของกฎหมาย¹

กฎหมาย เปนเครองมอในการควบคมความประพฤตและพฤตกรรมของคนในสงคม และกฎหมายเปนเรองท

บงคบใชแกบคคลทวไปอยางเสมอภาค เปนเรองททกคนในสงคมตองรและปฏบตตาม กรณมการทาผด

กฎหมายหรอละเมดกฎหมาย หากใหมการยกขออางดงกลาววาไมรกฎหมาย เพอใหพนผดแลว คนททาผด

ยอมยกเปนขออางอยเสมอเพอใหตนเองพนผด การบงคบใชกฎหมายนนกไมศกดสทธ ไมสามารถแกไข

ปญหาของสงคมได สงคมและบานเมองนนกจะอยไมได แมวาในบางกรณอาจใหความเปนธรรมแกผท

พสจนไดวาไมรกฎหมายบางกเปนเพยงเหตบรรเทาโทษหรอความผดเทานน ไมเปนเหตใหไดรบการยกเวน

โทษโดยสนเชงแตประการใด

วษณ เครองาม (2542 น. 14–15) สรปความสาคญของกฎหมายไว ดงน

1. เพอใหเรยนรเรองกฎหมายและการควบคมพฤตกรรมของมนษย โดยใชกฎหมายเพอความสงบ

สขและความเปนธรรมของการอยรวมกนในสงคม รวมถงการบงคบใชกฎหมายในกรณทมการกระทาละเมด

กฎหมายเกดขน

2. เพอจะไดรถงสทธและหนาทของตนทตองรและปฏบตตามกฎหมาย เพอใหการอยรวมกนใน

สงคมมความราบรนและสนตสข

3. เพอเปนการปองกนตวเองไมใหทาผดกฎหมายโดยรเทาไมถงการณ หรออาจทาผดโดยไมรวาม

กฎหมายกาหนดความผดไวในเรองนน

4. เพอประโยชนในทางวชาชพและการประกอบอาชพ ซงเปนประโยชนโดยตรงเฉพาะผบรหาร

การศกษาหรอผทเกยวของ เพราะในการประกอบอาชพและการใชวชาชพตองใชและปฏบตตามกฎหมาย

และระเบยบของบงคบทงสน

5. เพอประโยชนตอบานเมองและการปกครองประเทศ เพราะถาประชาชนพลเมองรเรองกฎหมาย

และปฏบตตามกฎหมายแลว จะทาใหทกคนอยรวมกนโดยสงบสขและเสรมสรางความมนคงของสงคมและ

ประเทศ

¹ยกมาจาก จาลอง นกฟอน “กฎหมายทเกยวของกบการบรหารการศกษา” ใน เอกสารประกอบการศกษาชดวชา

23700 ทฤษฎและแนวปฏบตในการบรหารการศกษา นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. น. 4

– 5.

8  

 

อนง สาหรบนกศกษา คร ผบรหารการศกษา และเจาหนาทหรอบคลากรทางการศกษาจะไดรบ

ประโยชนอยางยงตอการรกฎหมายและระเบยบขอบงคบ เพอใหสามารถปฏบตงานในวชาชพและใน

ตาแหนงหนาท และความรบผดชอบของตนไดอยางถกตอง ทาใหเกดความระมดระวงไมใหกระทาผด

กฎหมาย ซงอาจจะไดรบความผดทางอาญา ทางแพง และทางวนยได ถาปฏบตตนและปฏบตงานใหเปนไป

ตามกฎหมาย จะทาใหเกดความกาวหนาและมนคงในวชาชพและชวตการทางานเพมขนอกดวย

9  

 

เรองท 11.1.2 ประเภทของกฎหมาย ลาดบชนของกฎหมาย

1. ประเภทของกฎหมาย

การแบงประเภทของกฎหมาย สามารถแบงตามหลกเกณฑ ไดดงน (นรเศรษฐ เจยมจโรจน, 2557,

น. 4 – 5)

เกณฑการแบงประเภทของกฎหมาย

ลกษณะแหงการใช กฎหมายสารบญญต กฎหมายวธบญญต

เกณฑการแบงประเภทของกฎหมาย

ลกษณะแหงการใช ทมาของกฎหมายลายลกษณอกษร ลกษณะความสมพนธของคกรณ

กฎหมายลายลกษณอกษร

ซงบญญตโดยฝายบรหาร

กฎหมายลายลกษณอกษร

ซงบญญตโดยฝายนตบญญต

กฎหมายระหวางประเทศ

กฎหมายเอกชน

กฎหมายมหาชน กฎหมายสารบญญต

กฎหมายวธบญญต

กฎหมายลายลกษณอกษร

ซงบญญตโดยองคการบรหารสวนทองถน

10  

 

ลกษณะความสมพนธของคกรณ กฎหมายมหาชน กฎหมายเอกชน กฎหมายระหวางประเทศ

ทมาของกฎหมายลายลกษณอกษร กฎหมายลายลกษณอกษรซงบญญตโดยฝายนตบญญต

กฎหมายลายลกษณอกษรซงบญญตโดยฝายบรหาร

กฎหมายลายลกษณอกษรซงบญญตโดยองคการบรหารสวนทองถน

ภาพท 11.1 แสดงเกณฑการแบงประเภทของกฎหมาย

จากภาพท 11.1 การแบงประเภทของกฎหมายทนาสนใจ และเขาใจงายสาหรบผทไมใชนกกฎหมาย

ควรแบงตามลกษณะความสมพนธของคกรณ ซงม 3 ประเภท ดงน

1.1 กฎหมายมหาชน หมายถง กฎหมายทวาดวยความสมพนธระหวางรฐกบรฐ หรอหนวยงาน

ของรฐกบหนวยงานของรฐดวยกนเอง หรอระหวางรฐกบราษฎร ในฐานะทรฐมอานาจเหนอราษฎร เชน

รฐธรรมนญ กฎหมายปกครอง กฎหมายอาญา กฎหมายวธพจารณาความอาญา กฎหมายวธพจารณาความ

แพง พระธรรมนญศาลยตธรรม

1.2 กฎหมายเอกชน หมายถง กฎหมายทวาดวยความสมพนธระหวางราษฎรกบราษฎร ในฐานะท

เทาเทยมกน เชน กฎหมายแพง กฎหมายพาณชย

1.3 กฎหมายระหวางประเทศ หมายถง กฎหมายทวาดวยความสมพนธ ระหวาง รฐกบรฐดวยกน

เชน กฎบตรสหประชาชาต กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดเมอง

11  

 

2. ลาดบชนของกฎหมาย

ลาดบชนของกฎหมาย หมายถง คาบงคบทไมเทากนของกฎหมายในแตละรปแบบ

(วณฏฐา แสงสข และ ฐตพร ลมแหลมทอง อางถงใน นรเศษฐ เจยมจโรจน, 2557: 5) กฎหมายทลาดบชนตา

กวา จะมเนอหาขดหรอแยงกฎหมายทลาดบชนสงกวาไมได เพราะกฎหมายทมลาดบชนตากวาจะไมมผล

บงคบใช ลาดบชนของกฎหมาย เรยงลาดบ ดงน

2.1 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย เปนกฎหมายทมศกดสงสดของประเทศ เปนกฎหมาย

หลกทกาหนดรปแบบของการปกครอง และระเบยบบรหารประเทศ แนวนโยบายของการบรหารประเทศ

ตลอดจนสทธหนาทของประชาชนพลเมอง กฎหมายใดออกมาขดแยงกบรฐธรรมนญ กฎหมายนนยอมไมม

ผลใชบงคบ กฎหมายอนทออกมาตองสนองรบหลกการและนโยบายทบญญตไวในรฐธรรมนญ

2.2 พระราชบญญตและประมวลกฎหมาย เปนกฎหมายทมความสาคญรองลงมาจาก

รฐธรรมนญ มหลกการและสาระสาคญทกระทบสทธเสรภาพของประชาชน พระราชบญญตเปนกฎหมายท

พระมหากษตรยทรงตราขนโดยคาแนะนาและยนยอมของรฐสภา หากกฎหมายฉบบใดมลกษณะครอบคลม

เรองทเกยวพนกนหลายเรอง กอาจจะออกในรปประมวลกฎหมายได เชน ประมวลกฎหมายอาญา ประมวล

กฎหมายทดน ประมวลกฎหมายรษฎากร เปนตน

2.3 พระราชกาหนด เปนกฎหมายทมศกดเทากบพระราชบญญต พระมหากษตรยทรงตราขน

ตามคาแนะนาของคณะรฐมนตร เฉพาะในกรณทมเหตผลพเศษ ไมอาจรอใหฝายนตบญญตออกกฎหมาย

ตามวธปกตไดทนการณ ซงจะตองนาเสนอตอรฐสภาในระยะเวลาอนสน ถารฐสภาอนมต พระราชกาหนดก

กลายสภาพเปนกฎหมายเสมอนพระราชบญญต

2.4 ประกาศพระบรมราชโองการใหใชบงคบเชนพระราชบญญต มลกษณะคลายคลงพระราช

กาหนด กรณทมสถานะสงคราม หรอภาวะคบขน ถงอาจเปนภยตอความมนคงของชาต การใชอานาจนต

บญญตทางรฐสภา อาจขดของหรอไมเหมาะกบสภาพการณ คณะรฐมนตรนาความขนกราบทลตอ

พระมหากษตรย เพอใหพระมหากษตรยทรงใชอานาจโดยประกาศพระบรมราชโองการใหใชบงคบ ดงเชน

12  

 

พระราชบญญต จงทาใหประกาศพระบรมราชโองการ ฯ เปนกฎหมายทถาวรจนกวาจะมการยกเลก โดย

พระราชบญญตหรอกฎหมายอน

2.5 พระราชกฤษฎกา เปนกฎหมายทพระมหากษตรยทรงตราขนตามคาแนะนาของคณะรฐมนตร

โดยอาศยอานาจแหงกฎหมาย เชน รฐธรรมนญ พระราชบญญต หรอพระราชกาหนด โดยไมตองผานความ

เหนชอบจากรฐสภา เปนการสะดวกทฝายบรหารจะมากาหนดในการปฏบตเอง เชน พระราชกฤษฎกาเปด

หรอปดสมยประชมสภา พระราชกฤษฎกายบสภา

2.6 กฎกระทรวง เปนกฎหมายทรฐมนตรวาการกระทรวงเปนผออกโดยอาศยพระราชบญญต

หรอพระราชกาหนด กฎกระทรวงแตกตางกบพระราชกฤษฎกาตรงทวา ถาเรองสาคญมากกจะออกเปนพระ

ราชกฤษฎกา รองลงมาจงออกเปนกฎกระทรวง เชน ระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการลงโทษนกเรยน

และนกศกษา พ.ศ. 2548

2.7 ขอบญญตทองคกรปกครองสวนทองถนบญญต อาศยอานาจในการออกขอบญญตตาม

พระราชบญญตจดตงองคกรปกครองสวนทองถนตาง ๆ ม 2 รปแบบ (นรเศรษฐ เจยมจโรจน, 2557, น. 8)

ดงน

2.7.1 รปแบบทวไป ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) เทศบาล และองคการบรหาร

สวนตาบล (อบต.)

2.7.2 รปแบบพเศษ ประกอบดวย กรงเทพมหานคร (กทม.) และเมองพทยาขอบญญตทองคกร

ปกครองสวนทองถนบญญต จะเปนกฎหมายทใชเฉพาะทองถนนน ๆ เทานน

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 11.1 แลว โปรดปฏบตกจกรรม

ในแนวการศกษาหนวยท 11 ตอนท 11.1

13  

 

ตอนท 11.2

สาระสาคญของกฎหมายการศกษาทจาเปนสาหรบคร

โปรดอานแผนการสอนประจาตอนท 11.2 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมในแตละตอน

หวเรอง

เรองท 11.2.1 นโยบายการศกษา

เรองท 11.2.2 การจดการองคการบรหารสถานศกษา

เรองท 11.2.3 องคกรวชาชพและการบรหารงานบคคล

แนวคด

1. นโยบายการศกษาเปนสาระทางการศกษาทมบทบญญตปรากฏในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย ซงเปนกฎหมายสงสดของประเทศ และกาหนดใหมพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ใชเปนกลไกให

รฐสามารถจดการศกษาใหสอดคลองกบบทบญญตแหงรฐธรรมนญ รวมทงกาหนดแผนการศกษาแหงชาต

2. การจดองคการบรหารสถานศกษา การแบงสวนงานการจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการท

ปรากฏในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษา พ.ศ. 2556 และ คสช.ไดประกาศการจด

การศกษาตามโครงสรางใหมของกระทรวงศกษาธการ เมอ 21 มนาคม 2559

3. องคกรวชาชพและการบรหารงานบคคล การยกระดบวชาชพทางการศกษาใหเปนวชาชพชนสง

ตามทปรากฏในมาตรา 53 มาตรา 54 และ มาตราทเกยวของแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542 ทาใหมการตราพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 และพระราชบญญต

ระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 11.2 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสาระสาคญของการจดการศกษาทกาหนดในระดบนโยบายการศกษาได

14  

 

2. เปรยบเทยบความเหมอนและความแตกตางในการจดการศกษาระดบเขตพนทการศกษา ตาม

พระราชบญญตบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2546 กบการจดการศกษาตามคาสงคณะรกษาความสงบ

แหงชาต เมอวนท 21 มนาคม 2559 ได

3. อธบายบทบาทและอานาจหนาทขององคกรวชาชพคร และองคกรบรหารงานบคคลได

15  

 

เรองท 11.2.1 นโยบายการศกษา

การรกฎหมายถอเปนหนาทของประชาชนทกคน และเปนความจาเปนทจะตองปฏบตตามท

กฎหมายกาหนด โดยเฉพาะอยางยงผเปนคร ซงมหนาทโดยตรงในการอบรมสงสอนเดกใหเปนคนด คนเกง

เปนกาลงสาคญของชาตในอนาคต เมอมการเปลยนแปลงการเมองการปกครองในประเทศ ผลทตามมา คอ

การออกกฎหมาย เพอใหเหนความขดเจนของกฎหมายการศกษาแตละฉบบทเกยวของและเชอมโยงกน ใน

สวนของการกาหนดนโยบายการศกษา จงขอนาเสนอตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย แผนการ

ศกษา

แหงชาต และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ดงน

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทเกยวกบการศกษา

รฐธรรมนญเกอบทกฉบบ ไดกลาวถงสทธทจะไดรบการศกษา ทสะทอนใหเหนถงนโยบาย

ของแตละรฐบาลทเขามามอานาจวาไดใหความสนใจตอการศกษา และใหหลกประกนในการใหประชาชน

ไดรบการศกษามากนอยเพยงใด สาหรบเรองสทธของประชาชนทจะไดรบการศกษา เรมมบญญตไวใน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม เมอป พ.ศ. 2475 เปนตนมา

ป พ.ศ. 2491 หลงจากไดมการประกาศปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนแลว ไดนาหลกการใหมบางสวน

ในปฏญญามาบญญตไวในรฐธรรมนญ ประเดนเกยวกบเสรภาพและความเสมอภาคแกบคคลในการเขารบ

การศกษาอบรมตามความสามารถของบคคลนน ๆ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 มบทบญญตเกยวกบการศกษา ดงน

มาตรา 49 ระบใหบคคลมสทธเสมอภาคกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยาง

ทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจาย รวมทงผยากไร ผพการ หรอทพพลภาพ หรอผอยในสภาวะ

ยากลาบากตองไดรบการสนบสนนจากรฐ เพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน

มาตรา 50 บคคลมเสรภาพในการศกษาอบรม การเรยนการสอน การวจย และการเผยแพรงานวจย

มาตรา 80 วรรค 3–6 ระบใหพฒนาคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทก

รปแบบใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต ใหมการ

16  

 

พฒนาครและบคลากรทางการศกษา ปลกฝงใหผเรยนมจตสานกความเปนไทย มระเบยบวนย คานงถง

ประโยชนสวนรวม ยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สงเสรมใหกระจายอานาจการจดการศกษาใหองคกรปกครองทองถน โดยใหชมชน องคการทางศาสนาและ

เอกชน มสวนรวมในการจดการศกษา สนบสนนการศกษาวจยและเผยแพรผลการวจย สงเสรมความรรก

สามคคและการเรยนร ปลกจตสานก และเผยแพรศลปวฒนธรรม คานยมอนดงามและภมปญญาทองถน

กลาวโดยสรป รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกฉบบใหความสาคญแกสทธทจะไดรบ

การศกษาของประชาชน เพราะเชอวา การศกษาเปนการสงเสรมการปกครองในระบอบประชาธปไตย

2. แผนการศกษาแหงชาต

2.1 แผนการศกษาแหงชาตฉบบแรก ประกาศใชเมอ 20 ตลาคม 2503 เรมตนใชตงแตวนท 1

เมษายน 2504 สมยจอมพล สฤษด ธนรชต เปนนายกรฐมนตร ตอมายกเลกแผนการศกษาแหงชาตฉบบน ใน

สมย จอมพล ถนอม กตตขจร เปนนายกรฐมนตร ใชแผนการศกษาแหงชาต ฉบบ 2512 แทน โดยจดระบบ

การศกษาเปน 4 ระดบ ไดแก อนบาลศกษา ประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษา ประถมศกษาแบงเปน

ประโยคประถมศกษาตอนตน 4 ชน และประโยคประถมศกษาตอนปลาย 3 ชน ระดบมธยมศกษา แบงเปน

ประโยคมธยมศกษาตอนตน 3 ชน มธยมศกษาตอนปลาย 2 ชน สายอาชพประโยคมธยมศกษาตอนตนและ

ประโยคมธยมศกษาตอนปลาย แตละประโยคจดเปน 1 ชน 2 ชน 3 ชน โดยคานงถงลกษณะของวชาชพเปน

สาคญ การจดการศกษาระดบอดมศกษา ไดแก การศกษาวชาชพ หรอวชาการชนสง และการวจยใน

มหาวทยาลยหรอสถาบนชนสงอน ๆ

2.2 แผนการศกษาชาตฉบบ พ.ศ. 2520 มขนในสมยทนายธานนทรกรยวเชยร เปนนายกรฐมนตร

แผนการศกษาฉบบนเนนใหการศกษาเปนกระบวนการตอเนองตลอดชวต มงสงเสรมคณภาพของพลเมอง

ใหสามารถดารงชวตและทาประโยชนแกสงคม โดยเนนการศกษาเพอสรางเสรมความอยรอดปลอดภย ความ

มนคงและความผาสกรวมกนในสงคมไทยเปนสาคญการจดระบบการศกษาแบงเปน 4 ระดบคอระดบกอน

ประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษา และระดบอดมศกษา โดยกาหนดใหการศกษาระดบ

ประถมศกษาจดเปนตอนเดยวตลอดใชเวลาเรยน 6 ป ในฉบบนมการกลาวถงการศกษานอกโรงเรยน

การศกษาพเศษและการศกษาสงเคราะห

2.3 แผนการศกษาชาตฉบบ พ.ศ. 2535 มขนในสมยนายอานนท ปนยารชน นายกรฐมนตร แผนการ

ศกษาฉบบนกาหนดใหการศกษาเปนกระบวนการททาใหมนษยสามารถพฒนาคณภาพชวตของตน สามารถ

ดาเนนชวตในสงคมไดอยางมสนตสข และสามารถเกอหนนการพฒนาประเทศไดอยางเหมาะสมสอดคลอง

17  

 

กบความเปลยนแปลงในทก ๆ ดานของประเทศ มงพฒนาบคคลอยางสมดลทง 4 ดาน คอ ดานปญญา ดาน

จตใจ ดานรางกาย และดานสงคม ระบบการศกษาเปดโอกาสใหบคคลไดเรยนรอยางตอเนอง

ตลอดชวต โดยอาศยรปแบบตาง ๆ ทงการศกษาทจดตามแนวระบบโรงเรยน และการศกษาทเกดจาก

กระบวนการเรยนรในวถชวตการศกษาตามแนวระบบโรงเรยน แบงเปน 4 ระดบ คอ การศกษาระดบกอน

ประถมศกษา ระดบประถมศกษา ระดบมธยมศกษาตอนตนระดบมธยมศกษาตอนปลาย การศกษา

ระดบอดมศกษาแบงเปนการศกษาระดบตากวาปรญญาตร และระดบสงกวาปรญญาตร

2.4 แผนการศกษาแหงชาต ฉบบ พ.ศ. 2545–2559 แผนการศกษาแหงชาตฉบบนเปนแผน

ยทธศาสตรระยะยาว 15 ป ทนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาเปนปรชญาพนฐานในการกาหนดแผน โดย

มงพฒนาชวตใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญาความร และคณธรรมมจรยธรรมและ

วฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสขนอกจากนนยงมงพฒนาสงคมไทยให

เปนสงคมทมความเขมแขงและมดลยภาพ 3 ดาน คอ เปนสงคมคณภาพ สงคมแหงภม-ปญญาและการเรยนร

สงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนโดยกาหนดใหมการจดการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป และ

การศกษาภาคบงคบจานวน 9 ป ใหแกเดกอายยางเขาปท 7 เขาเรยนในสถานศกษาขนพนฐานจนอายยางเขาป

ท 16 เวนแตจะสอบไดชนปทเกาของการศกษาภาคบงคบ

2.5 แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559) (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา,

2553, น. 13–54) เนองจากมการเปลยนแปลงทางสงคม เศรษฐกจวฒนธรรม ประชากร สงแวดลอม

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ทาใหมการปรบปรงแผนการศกษาแหงชาตขน โดยในฉบบนยงคงยดปรชญา

หลก เจตนารมณ และวตถประสงคของแผนฉบบเดมไวแลวปรบปรงในสวนของนโยบายเปาหมายและ

กรอบการดาเนนงานใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ประชากร

สงแวดลอมวทยาศาสตรและเทคโนโลยตาง ๆ ทเกดขนในปจจบนซงพอสรปสาระสาคญไดดงน

1) ปรชญาหลกและกรอบแนวคด การจดทาแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559)

ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงยดทางสายกลางอยบนพนฐานของความสมดลพอดรจกพอประมาณ

อยางมเหตผล มความรอบรเทาทนโลกเพอมงใหเกดการพฒนาทย งยนและความอยดมสขของคนไทยเกด

การบรณาการแบบองครวมทยด “คน” เปนศนยกลางของการพฒนาอยางม “ดลยภาพ” ทงดานเศรษฐกจ

สงคม การเมอง สงแวดลอม เปนแผนทบรณาการศาสนา ศลปะวฒนธรรม และกฬากบการศกษาทกระดบ

18  

 

รวมทงเชอมโยงการพฒนาการศกษากบการพฒนาดานตาง ๆ ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครอง

วฒนธรรม สงแวดลอม วทยาศาสตร และเทคโนโลย เปนตนโดยคานงถงการพฒนาอยางตอเนองตลอดชวต

2) เจตนารมณของแผน แผนการศกษาแหงชาตมเจตนารมณเพอมง

(1) พฒนาชวตใหเปน “มนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม ม

จรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” และ

(2) พฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมทมความเขมแขงและมดลยภาพใน 3 ดาน คอสงคมคณภาพ สงคม

แหงภมปญญาและการเรยนรและสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกน

3) วตถประสงคของแผน เพอใหบรรลตามปรชญาหลกและเจตนารมณของแผนการศกษาแหงชาต

ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559) จงกาหนดวตถประสงคของแผนฯ ทสาคญ 3 ประการ ดงน

(1) พฒนาคนอยางรอบดานและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา

(2) เพอสรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร

(3) เพอพฒนาสภาพแวดลอมของสงคมเพอเปนฐานในการพฒนาคน และสรางสงคมคณธรรมภม

ปญญา และการเรยนร

4) แนวนโยบาย เปาหมาย และกรอบการดาเนนงาน แนวนโยบาย เปาหมาย และกรอบการ

ดาเนนงานของแผนการศกษาแหงชาตไดกาหนดขน โดยคานงถงทศทางการพฒนาประเทศในอนาคตทเนน

การใชความรเปนฐานของการพฒนาทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ประชากร สงแวดลอม วทยาศาสตร

และเทคโนโลยจงไดกาหนดแนวนโยบายในแตละวตถประสงค ไวดงน

วตถประสงค 1 พฒนาคนอยางรอบดาน และสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนาแนวนโยบาย

แนวนโยบาย

(1) พฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรในทกระดบและประเภทการศกษา

(2) ปลกฝงและเสรมสรางใหผเรยนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยมมจตสานกและมความ

ภมใจในความเปนไทยมระเบยบวนย มจตสาธารณะคานงถงประโยชนสวนรวมยดมนในการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขรงเกยจการทจรต และตอตานการซอสทธขาย

เสยง

19  

 

(3) เพมโอกาสทางการศกษาใหประชาชนทกคนตงแตแรกเกดจนตลอดชวตไดมโอกาสเขาถง

บรการการศกษาและการเรยนรโดยเฉพาะผดอยโอกาส ผพการหรอทพพลภาพ ยากจน อยในทองถน

หางไกลทรกนดาร

(4) ผลตและพฒนากาลงคนใหสอดคลองกบความตองการของประเทศและเสรมสรางศกยภาพการ

แขงขน และรวมมอกบนานาประเทศ

(5) พฒนามาตรฐานและระบบการประกนคณภาพการศกษาทงระบบประกนคณภาพภายในและ

ระบบการประกนคณภาพภายนอก

(6) ผลตและพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานมคณธรรม

และมคณภาพชวตทด

วตถประสงค 2 สรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรมภมปญญาและการเรยนร

แนวนโยบาย

(1) สงเสรมการจดการศกษา อบรม และเรยนรของสถาบนศาสนาและสถาบนทางสงคมทง

การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย

(2) สงเสรมสนบสนนเครอขายภมปญญา และการเรยนรประวตศาสตรศลปวฒนธรรม พลศกษา

กฬาเปนวถชวตอยางมคณภาพและตลอดชวต

(3) สงเสรมการวจยและพฒนาเพอสรางองคความร นวตกรรมและทรพยสนทางปญญา พฒนา

ระบบบรหารจดการความรและสรางกลไกการนาผลการวจยไปใชประโยชน

วตถประสงค 3 พฒนาสภาพแวดลอมของสงคม เพอเปนฐานในการพฒนาคนและสรางสงคม

คณธรรม ภมปญญาและการเรยนร

แนวนโยบาย

(1) พฒนาและนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอการพฒนาคณภาพ เพมโอกาสทางการศกษาและ

การเรยนรตลอดชวต

(2) เพมประสทธภาพการบรหารจดการโดยเรงรดกระจายอานาจการบรหารและจดการศกษาไปส

สถานศกษา เขตพนทการศกษาและองคกรปกครองสวนทองถน

20  

 

(3) สงเสรมการมสวนรวมของภาคเอกชน ประชาชน ประชาสงคมและทกภาคสวนของสงคมใน

การบรหารจดการศกษา และสนบสนนสงเสรมการศกษา

(4) ระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ และการลงทนเพอการศกษา ตลอดจนบรหารจดการและใช

ทรพยากรอยางมประสทธภาพ

(5) สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศดานการศกษา พฒนาความเปนสากลของการศกษาเพอ

รองรบการเปนประชาคมอาเซยนและเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน

ขณะเดยวกนสามารถอยรวมกนกบพลโลกอยางสนตสขมการพงพาอาศยและเกอกลกน

5) การบรหารแผนสการปฏบต แผนการศกษาแหงชาตฉบบนใหความสาคญกบการนาแผนสการ

ปฏบตเพอเปนกลไกขบเคลอนการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง โดยเนนเปาหมาย 3 ดาน คอ การ

พฒนาคณภาพการศกษา การขยายโอกาสทางการศกษาและการสงเสรมการมสวนรวมในการบรการและจด

การศกษาตลอดจนคานงถงความสอดคลองกบระยะเวลาของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจง

กาหนดระยะเวลาดาเนนงานบรหารแผนสการปฏบตเปน 2 ระยะ ดงน

ะยะท 1 แผนงานรบดวน ระหวางป 2552-2554 ใหเรงดาเนนการตามขอเสนอการปฏรปการศกษา

ในทศวรรษทสองโดยใหมการจดทาแผนเพอพฒนาการศกษาตามประเดนเปาหมายการปฏรปการศกษา

ไดแก

(1) แผนพฒนาคณภาพการศกษา

(2) แผนขยายโอกาสทางการศกษา

(3) แผนสงเสรมการมสวนรวมในการบรหารและจดการศกษารวมทงควรมการสรางกลไกเพอ

ขบเคลอนการดาเนนงานตามแผนการศกษาแหงชาต

ระยะท 2 ระหวางป 2552-2559 ใหเรงดาเนนการตามนโยบายทง 14 ดานใหบรรลผลตามเปาหมายท

กาหนดไว และตดตามประเมนผลการดาเนนงานตามแผนฯเมอสนสดระยะท 1 และระยะท 2 รวมทงการ

เตรยมการรางแผนการศกษาแหงชาตฉบบใหมตอไป

นอกจากน ยงกาหนดใหมการจดทากรอบทศทางการพฒนาการศกษาในชวงระยะเวลา 5 ปเพอเปน

กรอบแนวทางในการพฒนาการศกษาในภาพรวมและแผนพฒนาการศกษาแตละระดบ แตละประเภท

21  

 

การศกษาทสอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาตและแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดแก

แผนพฒนาการศกษาขนพนฐาน แผนพฒนาการอาชวศกษา แผนพฒนาการอดมศกษา เปนตน

ในระดบจงหวดหรอกลมจงหวด ใหมการจดทาแผนพฒนาการศกษาจงหวดหรอกลมจงหวดและใน

ระดบเขตพนทการศกษา องคกรปกครองสวนทองถน สถานศกษาใหมการจดทาแผนพฒนาการศกษาเขต

พนทการศกษาแผนพฒนาการศกษาองคกรปกครองสวนทองถนและสถานศกษา

3. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ฉบบท 2)

พทธศกราช 2545 และ (ฉบบท 3) พทธศกราช 2553

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 เปนพระราชบญญตทออกตามรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ม 9 หมวด 78 มาตรา และมการแกไขเพมเตม ฉบบ ท 2 พทธศกราช

2545 และแกไขเพมเตม ฉบบท 3 พทธศกราช 2553 สาระสาคญของกฎหมายทเกยวกบคร มดงน

1. การนยามความหมายของคา เชน การศกษา การศกษาขนพนฐาน การศกษาตลอดชวต

สถานศกษา สถานศกษาขนพนฐาน มาตรฐานการศกษา การประกนคณภาพภายใน การประกนคณภาพ

ภายนอก ผสอน คร คณาจารย และผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา บคลากรทางการศกษา กระทรวง

รฐมนตร เปนตน

2. หมวด 1 บททวไป ความมงหมายและหลกการ ม 4 มาตรา สาระสาคญของหมวดน กาหนดให

การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร

และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข (มาตรา

6) และกระบวนการเรยนรตองปลกจตสานกทถกตอง เกยวกบการเมองการปกครอง ศาสนา ศลปวฒนธรรม

การกฬา ภมปญญาทองถน (มาตรา 7) และตองจดการตลอดชวต ใหสงคมมสวนรวมในการจดการ (มาตรา

8) ศกษาการจดระบบ โครงสราง และกระบวนการจดการศกษา ตองมเอกภาพดานนโยบาย มความ

หลากหลายในการปฏบต มการกระจายอานาจ กาหนดมาตรฐานการศกษา สงเสรมมาตรฐานวชาชพคร

คณาจารยและบคลากรทางการศกษา (มาตรา 9)

3. หมวด 2 สทธและหนาททางการศกษา ม 5 มาตรา สาระสาคญของหมวดน กาหนดใหการจด

การศกษา ใหบคคลมสทธและโอกาสรบการศกษาขนพนฐานไมนอยกวา 12 ป โดยไมเกบคาใชจาย ซงรวม

บคคลทมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม และบคคลทมความสามารถพเศษ

(มาตรา 10) หนาทของ บดา มารดา หรอผปกครอง ทจะตองจดใหบตรหรอบคคลซงอยในความดแลไดรบ

22  

 

การศกษาภาคบงคบ 9 ป (มาตรา 11) ใหสทธแกบคคลครอบครวองคกรชมชน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ

สถาบนศาสนา สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน จดการศกษาขนพนฐาน (มาตรา 12) ใหบดามารดา

หรอผปกครองมสทธไดรบสทธประโยชน (มาตรา 13) และใหบคคล หนวยงานทจดการศกษาไดรบสทธ

ประโยชน (มาตรา 14)

4. หมวด 3 ระบบการศกษา ม 7 มาตรา สาระสาคญของหมวดน กาหนดใหการจดการศกษาม 3

รปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย(มาตรา 15) การศกษาใน

ระบบม 2 ระดบ คอ การศกษาขนพนฐาน และการศกษาระดบอดมศกษา (มาตรา 16) การศกษาภาคบงคบ

จานวน 9 ป (มาตรา 17) การจดการศกษาปฐมวย และการศกษาขนพนฐาน ไดแก สถานพฒนาเดกปฐมวย

โรงเรยน ศนยการเรยน (มาตรา 18) การจดการศกษาระดบอดมศกษา การจดการอาชวศกษา และหนวยงานท

จดการศกษาใหเปนไปตามกฎหมายทเกยวของ (มาตรา 19, มาตรา 20, มาตรา 21)

5. หมวด 4 แนวการจดการศกษา ม 9 มาตรา สาระสาคญของหมวดน กาหนดใหการจดการศกษา

ตองยดหลกวาผเรยนทกคน มความสามารถเรยนร ผเรยนสาคญทสด ตองสงเสรมใหผเรยนพฒนาตาม

ธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ (มาตรา 22) การจดการศกษาทง 3 รปแบบ ตองเนนทงความร คณธรรม

กระบวนการเรยนร และบรณาการตามความเหมาะสม (มาตรา 23) การจดกระบวนการเรยนรตองสอดคลอง

กบความสนใจ และความถนดของผเรยน ฝกทกษะเนนการปฏบตจรง (มาตรา 24) ตองจดแหลงเรยนรตลอด

ชวตทกรปแบบ (มาตรา 25) ใหมการประเมนผเรยนดวยวธการทหลากหลาย (มาตรา 26) มการกาหนด

หลกสตรแกนกลางเพอความเปนไทย หลกสตรมลกษณะหลากหลายทงวชาการและวชาชพ สงเสรมความ

เขมแขงของชมชน โดยจดกระบวนการเรยนรภายในชมชน (มาตรา 27, มาตรา 28, มาตรา 29) และสงเสรม

ใหผสอนสามารถวจยเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนในแตละระดบการศกษา

6. หมวด 5 การบรหารและการจดการศกษา ม 16 มาตรา สาระสาคญของหมวดน ประกอบดวย 3

สวน สวนท 1 การบรหารและการจดการศกษาของรฐ กลาวถง อานาจหนาทขององคการหลก 4 องคการ

ไดแก สภาการศกษา คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน คณะกรรมการการอาชวศกษา คณะกรรมการ

อดมศกษา เปนตน องคประกอบของคณะกรรมการแตละคณะ การบรหารจดการของพนทการศกษา สวนท

2 การบรการและการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน สวนท 3 การบรหารและการจดการศกษา

ของเอกชน

23  

 

7. หมวดอน ๆ หมวด 6 มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา ม 5 มาตรา หมวด 7 คร

คณาจารย และบคลากรทางการศกษา ม 6 มาตรา หมวด 8 ทรพยากรและการลงทนเพอการศกษา ม 5 มาตรา

หมวด 9 เทคโนโลยเพอการศกษา ม 7 มาตรา สวนบทเฉพาะกาล ม 9 มาตรา

ตอมา มการปรบปรงพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542 เปน พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 และ (ฉบบท 3) พทธศกราช 2553 ซงเปนการแกไขเพมเตม

มสาระสาคญเกยวกบการปรบปรงอานาจหนาทของกระทรวงศกษาธการใหมสภาการศกษา ปรบอานาจ

หนาทของสวนราชการอนบางสวนราชการ สวนฉบบท 3 ใหมการแยกพนทการศกษาเปนเขตพนท

การศกษาประถมศกษา และเขตพนทการศกษามธยมศกษา

24  

 

เรองท 11.2.2 การจดการองคการบรหารสถานศกษา

ในเรองนจะกลาวถงการจดองคการบรหารสถานศกษาทครควรร ซงมขอมลเกยวกบ

พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546 และการปรบโครงสราง

กระทรวงศกษาธการตามคาสงคณะรกษาความสงบแหงชาต เมอ 21 มนาคม พ.ศ. 2559 ดงตอไปน

1. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546

พระราชบญญตฉบบน ไดแบงโครงสรางการบรหารของกระทรวงศกษาธการเปนสวนกลาง เขต

พนทการศกษา และสถานศกษาของรฐทจดการศกษาระดบปรญญาทเปนนตบคคล โดยกาหนดใหนา

กฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดนและกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตมาใชบงคบโดยอนโลม

เวนแตในพระราชบญญตนจะไดบญญตไวเปนอยางอน มสาระสาคญ ดงน

1. การแบงสวนราชการในสวนกลาง ไดแก สานกงานรฐมนตร สานกงานปลดกระทรวง สานกงาน

เลขาธการสภาการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สานกงานคณะกรรมการการ

อดมศกษา และสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

2. การจดระเบยบบรหารราชการเขตพนทการศกษา ไดแก สานกงานเขตพนทการศกษา และ

สถานศกษาทจดการศกษาขนพนฐานหรอสวนราชการทเรยกชออยางอน

3. ใหมคณะกรรมการและสานกงานเขตพนทการศกษา โดยคณะกรรมการเขตพนทการศกษา

ประกอบดวย ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรเอกชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนสมาคมผ

ประกอบวชาชพคร ผแทนสมาคมผประกอบวชาชพบรหารการศกษา ผแทนสมาคมผปกครองและคร และ

ผทรงคณวฒดานการศกษา ศาสนา ศลปะและวฒนธรรม โดยมผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาเปน

กรรมการและเลขานการ

4. อานาจหนาทของคณะกรรมการเขตพนทการศกษา มหนาทบรหารและจดการศกษาและพฒนา

สาระของหลกสตรการศกษา พฒนางานดานวชาการ ใหมระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษา และ

อานาจหนาทตามทกาหนดไวในมาตรา 36

5. ใหคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน สถานศกษาระดบอดมศกษาระดบตากวาปรญญา และ

สถานศกษาอาชวศกษา ทาหนาท กากบ และสงเสรมสนบสนน กจการสถานศกษา ประกอบดวย ผแทน

25  

 

ผปกครอง ผแทนคร ผแทนองคกรชมชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน ผแทนศษยเกาของสถานศกษา

ผแทนพระภกษสงฆ หรอ ผแทนองคกรศาสนาอนในพนทและผทรงคณวฒ ใหผบรหารสถานศกษา เปน

กรรมการและเลขานการ

6. อานาจหนาทของสถานศกษา มหนาทบรหารกจการสถานศกษา รวมทรพยากรเพอการศกษา

ปฏบตหนาทอน ๆ ทเกยวของกบการบรหารสถานศกษา

2. การปรบปรงโครงสรางของกระทรวงศกษาธการ ป 2559

เพอใหการจดการศกษาในสวนภมภาค มประสทธภาพ เปนประโยชนในการขบเคลอนการ

ปฏรปการศกษา เกดประโยชนสงสดตอการพฒนาประเทศ โดยความเหนของคณะรกษาความสงบแหงชาต

ตามคาสง เมอวนท 21 มนาคม พ.ศ. 2559 (ราชกจจานเบกษา, 2559) มสาระสาคญ ดงน

1. กาหนดใหคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในสวนภมภาค

ม รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการ คณะกรรมการ ไดแก รฐมนตรชวยวาการ

กระทรวงศกษาธการ เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษา

เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการสภาการศกษา โดยมปลดกระทรวงศกษาธการ เปน

กรรมการและเลขานการ

2. อานาจหนาทของคณะกรรมการขบเคลอน ฯ กาหนดทศทางการดาเนนงานในระดบภมภาคหรอ

จงหวด วางแผนงานบรหารงานบคคล จดสรรงบประมาณ แตงตงโอนหรอยายผบรหารสถานศกษา / เขต

พนทการศกษา/ผปฏบตงาน รวมทงกรณใหบคคลดงกลาวหยดการปฏบตหนาทหรอใหพนจากตาแหนง

3. ใหยบเลกคณะกรรมการเขตพนทการศกษาตามกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาตและกฎหมายวา

ดวยระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ โอนอานาจหนาทไปเปนอานาจของคณะกรรมการ

ศกษาธการจงหวด (กศจ.)

4. ใหยบเลก อ.ก.ค.ศ.เขตพนทการศกษา ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษา และใหโอนอานาจหนาทไปเปนอานาจของ กศจ.

5. คณะกรรมการศกษาธการจงหวด (กศจ.) ประกอบดวย

(1) ผวาราชการจงหวด หรอ รองผวาราชการจงหวดทไดรบมอบหมายเปนประธานกรรมการ

26  

 

(2) ศกษาธการภาคในพนททรบผดชอบ เปนรองประธานกรรมการ

(3) ผแทนสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ผแทนสานกงานคณะกรรมการการ

อาชวศกษา ผแทนสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ผแทนสานกงานคณะกรรมการขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษา ผแทนสานกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนและผแทนสานกงานสงเสรม

การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย เปนกรรมการ

(4) ทองเทยวและกฬาจงหวด ทองถนจงหวด ประธานสภาอตสาหกรรมจงหวด ประธานหอการคา

จงหวด ผอานวยการสานกงานพระพทธศาสนาจงหวด และวฒนธรรมจงหวด เปนกรรมการ

(5) ผแทนภาคประชาชนในทองถนซงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการแตงตงโดยความ

เหนชอบของคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในภมภาค จานวนสอง

คน เปนกรรมการ

(6) ผแทนขาราชการครในทองถนซงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการแตงตงโดยความเหนชอบ

ของคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในภมภาค จานวนสองคน เปน

กรรมการ

(7) กรรมการผทรงคณวฒซงรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการแตงตงจากผทรงคณวฒดาน

กฎหมาย ดานบรหารงานบคคล หรอดานอน ๆ ทเกยวของ โดยความเหนชอบของคณะกรรมการขบเคลอน

การปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในภมภาค จานวนไมเกนสามคน เปนกรรมการ

(8) ศกษาธการจงหวด เปนกรรมการและเลขานการ

สาหรบกรงเทพมหานครใหคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ

ในภมภาคทาหนาทเปน กศจ.

6. อานาจหนาทของคณะกรรมการศกษาธการจงหวด (กศจ.) มดงน

(1) กาหนดยทธศาสตรแนวทางการจดการศกษาและการสงเสรมสนบสนนการจดการศกษาทก

ระดบและทกประเภทประสานและสงเสรมการบรหารและการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน

รวมทงสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาของบคคลครอบครวองคกรชมชนองคกรเอกชนองคกร

วชาชพสถาบนศาสนาสถานประกอบการและสถาบนสงคมอนทจดการศกษาในรปแบบทหลากหลายใน

จงหวด

27  

 

(2) พจารณาและใหความเหนชอบแผนพฒนาการศกษาของจงหวด

(3) พจารณาและใหความเหนชอบกรอบการประเมนผลการปฏบตงานและตวชวดในการดาเนนงาน

ในลกษณะตวชวดรวมของสวนราชการหรอหนวยงาน และสถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการใน

จงหวด

(4) เสนอความเหนเกยวกบการบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใน

จงหวดตอคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาธการในภมภาคเพอใชอานาจตาม ขอ 2(4) เกยวกบ

การแตงตงโอนยายผบรหารและผปฏบตงาน

(5) กากบ เรงรด ตดตาม และประเมนผลการปฏบตงานของสวนราชการหรอหนวยงานและ

สถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการในจงหวด

(6) วางแผนการจดการศกษาจงหวดและพจารณาเสนอแนะการจดสรรงบประมาณใหแกสถานศกษา

(7) เสนอคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการในภมภาคเพอ

แตงตงคณะอนกรรมการและคณะทางานเพอชวยเหลอการปฏบตงานของ กศจ. ไดตามความจาเปน

(8) ปฏบตหนาทอนตามกฎหมายกาหนด หรอตามทคณะกรรมการขบเคลอนการปฏรปการศกษา

ของกระทรวงศกษาธการในภมภาคมอบหมาย

7. ใหมคณะอนกรรมการการศกษาธการจงหวด (อกศจ.) ปฏบตหนาทตามทไดรบ

มอบหมายจาก กศจ.

28  

 

เรองท 11.2.3 องคกรวชาชพและการบรหารงานบคคล

ยทธศาสตรการปฏรปครและบคลากรทางการศกษาของกระทรวงศกษาธการในป 2547 มเปาหมาย

ทจะผลตครใหมใหมคณภาพ พฒนาครประจาการใหมประสทธภาพเพยงพอตอการปฏบตหนาท พฒนา

ระบบบรหารครและบคลากรทางการศกษาใหมระบบงานทชดเจน เพมประสทธภาพการปฏบตงานและม

ผลตอบแทนทเหมาะสม สอดคลองกบเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา

53 ทกาหนดใหมองคกรวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา มฐานะเปนองคกรอสระภายใต

การบรหารของสภาวชาชพในกากบของกระทรวงมอานาจหนาทกาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอน

ใบอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแลการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทง

การพฒนาวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา และผบรหารการศกษา จงทาใหมการตราพระราชบญญตสภาคร

และบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ขน และตามมาตรา 54 กาหนดใหมองคกรกลางบรหารงานบคคลของ

ขาราชการคร โดยใหครและบคลากรทางการศกษาทงของหนวยงานทางการศกษาในระดบสถานศกษาของ

รฐและระดบเขตพนทการศกษา จงทาใหมการตราพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการ

ศกษา พ.ศ. 2547 มรายละเอยดดงตอไปน

1. พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 มผลใชบงคบตงแตวนท 12 มถนายน

2546 มสาระสาคญ คอ ใหแกไขพระราชบญญตคร พทธศกราช 2488 ใหเปนกฎหมายวาดวยสภาครและ

บคลากรทางการศกษา โดยมเหตผลในการประกาศใชตามพระราชบญญตฉบบน ตามทประกาศใน

ราชกจจานเบกษา เลมท 120 ตอนท 52 ก วนท 11 มถนายน 2546 มดงน

29  

 

“คร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา และบคลากรทางการศกษาเปนผมบทบาทสาคญตอ

การจดการศกษาของชาต จงตองเปนผมความร ความสามารถ และทกษะอยางสงในการประกอบวชาชพ ม

คณธรรม จรยธรรมและประพฤตปฏบตตนตามจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงมคณภาพและมาตรฐาน

เหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสง จงจาเปนตองตรากฎหมาย เพอ

1) พฒนาวชาชพครตามมาตรา 81 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 และสงเสรม

มาตรฐานวชาชพคร และบคลากรทางการศกษา ตามมาตรา 9(4) แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.

2542

2) ปรบครสภาในกระทรวงศกษาธการตามพระราชบญญตคร พ.ศ. 2488 เปนองคกรวชาชพคร ตาม

มาตรา 53 แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และใหเปนไปตามมาตรา 73 โดยกาหนดใหม

(1) สภาครและบคลากรทางการศกษา เรยกชอวา “ครสภา” มอานาจหนาทกาหนด

มาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแลการปฏบตตามมาตรฐานและ

จรรยาบรรณของวชาชพ และการพฒนาวชาชพ

(2) สานกงานคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการ

ศกษา มอานาจหนาทในการสงเสรมสวสดการ สวสดภาพ ความมนคงของผประกอบวชาชพและ

ผปฏบตงานดานการศกษา รวมทงสงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาของกระทรวงศกษาธการ

3) สบทอดประวตศาสตรและเจตนารมณของการจดตงครสภาใหเปนสภาวชาชพคร

ตอไป”

1.1 ครสภา มฐานะเปนนตบคคลในกากบของกระทรวงศกษาธการ มวตถประสงค อานาจ

หนาทและบรหารทเกยวของกบการดาเนนงานควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษา 4 กลมวชาชพ

ไดแก คร ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา และศกษานเทศก ซงปฏบตหนาทในสถานศกษา ปฐมวย

ขนพนฐาน และอดมศกษาทตากวาปรญญาทงรฐและเอกชน และการบรหารการศกษานอกสถานศกษาใน

ระดบเขตพนทการศกษา ตลอดจนการสนบสนนการศกษาใหบรการหรอปฏบตงานเกยวเนองกบการจด

30  

 

กระบวนการเรยนการสอน การนเทศ และการบรหารการศกษาในหนวยงานการศกษาจะตองมใบอนญาต

ประกอบวชาชพ

1.1.1 วตถประสงคของครสภา มดงตอไปน

(1) กาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนใบอนญาต กากบดแลการปฏบตตามมาตรฐาน

วชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงการพฒนาวชาชพ

(2) กาหนดนโยบายและแผนพฒนาวชาชพ

(3) ประสาน สงเสรมการศกษาและการวจยเกยวกบการประกอบวชาชพ

1.1.2 อานาจหนาทของครสภา

(1) กาหนดมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ

(2) ควบคมความประพฤตและการดาเนนงานของผประกอบวชาชพทางการศกษาใหเปนไปตาม

มาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ

(3) ออกใบอนญาตใหแกผขอประกอบวชาชพ

(4) พกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาต

(5) สนบสนนสงเสรมและพฒนาวชาชพตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ

(6) สงเสรม สนบสนน ยกยอง และผดงเกยรตผประกอบวชาชพทางการศกษา

(7) รบรองปรญญา ประกาศนยบตร หรอวฒบตรของสถาบนตาง ๆ ตามมาตรฐานวชาชพ

(8) รบรองความรและประสบการณทางวชาชพ รวมทงความชานาญในการประกอบวชาชพ

(9) สงเสรมการศกษาและการวจยเกยวกบการประกอบวชาชพ

(10) เปนตวแทนผประกอบวชาชพทางการศกษาของประเทศไทย

(11) ออกขอบงคบของครสภาวาดวย

(ก) การกาหนดลกษณะตองหามของผทเปนประธานกรรมการและกรรมการผทรงคณวฒ

ของคณะกรรมการครสภา ตามมาตรา 13

31  

 

(ข) การออกใบอนญาต ตออายใบอนญาต การพกใชใบอนญาต การเพกถอนใบอนญาต

และการรบรองความร ประสบการณทางวชาชพ ความชานาญในการประกอบวชาชพ

(ค) หลกเกณฑและวธการในการขอรบใบอนญาต

(ง) คณสมบตและลกษณะตองหามของผขอรบใบอนญาต

(จ) จรรยาบรรณของวชาชพและการประพฤตผดจรรยาบรรณอนจะนามาซงความเสอมเสย

เกยรตศกดแหงวชาชพ

(ฉ) มาตรฐานวชาชพ

(ช) วธการสรรหา การเลอก การเลอกตง และการแตงตงคณะกรรมการครสภา และ

คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ

(ซ) องคประกอบ หลกเกณฑ วธการคดเลอกคณะกรรมการสรรหา

(ฌ) หลกเกณฑและวธการสรรหาเลขาธการครสภา

(ญ) การใด ๆ ตามทกาหนดในพระราชบญญตน

(12) ใหคาปรกษาหรอเสนอแนะตอคณะรฐมนตรเกยวกบนโยบายหรอปญหาการพฒนาวชาชพ

(13) ใหคาแนะนาหรอเสนอความเหนตอรฐมนตรเกยวกบการประกอบวชาชพ หรอการออก

กฎกระทรวง ระเบยบ และประกาศตาง ๆ

(14) กาหนดใหมคณะกรรมการเพอกระทาการใด ๆ อนอยในอานาจหนาทของครสภา

(15) ดาเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคของครสภา

1.1.3 คณะกรรมการและหนวยงานของครสภา

ครสภามคณะกรรมการและหนวยงาน ดงน

(1) คณะกรรมการครสภา จานวน 39 คน ประกอบดวย ประธานกรรมการ เปนผทรงคณวฒ ซง

คณะรฐมนตรแตงตง กรรมการโดยตาแหนง จานวน 8 คน กรรมการผทรงคณวฒ จานวน 7 คน กรรมการ

จากคณบด จานวน 4 คน กรรมการผประกอบวชาชพทางการศกษาทง 4 กลมวชาชพ จานวน 19 คน

เลขาธการครสภา เปน เลขานการ

32  

 

(2) คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ จานวน 17 คน ประกอบดวย ประธานกรรมการ เปน

ผทรงคณวฒ ซงรฐมนตรแตงตง กรรมการโดยตาแหนง จานวน 3 คน กรรมการผทรงคณวฒ จานวน 4 คน

กรรมการจากคณาจารย จานวน 2 คน กรรมการผประกอบวชาชพทง 4 กลมวชาชพ จานวน 6 คน เลขาธการ

ครสภา เปน กรรมการและเลขานการ

(3) สานกงานเลขาธการครสภา ม เลขาธการครสภา เปน หวหนาหนวยงานบรหารกจการของ

สานกงานเลขาธการ และปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการครสภาและคณะกรรมการ

มาตรฐานวชาชพ

1.1.4 การประกอบวชาชพควบคม

(1) ใหวชาชพคร ผบรหารสถานศกษา และ ผบรหารการศกษา เปนวชาชพควบคมตาม

พระราชบญญตน การกาหนดวชาชพควบคมอนใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง (มาตรา 43)

(2) ผขอใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพควบคม ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงน

(มาตรา 44)

(ก) คณสมบต มอายไมตากวายสบปบรบรณ มวฒปรญญาทางการศกษาหรอเทยบเทาหรอม

คณวฒอนทครสภารบรอง ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตามหลกสตรปรญญาทางการศกษาเปน

เวลาไมนอยกวาหนงป และผานเกณฑการประเมนปฏบตการสอน ตามหลกเกณฑวธการและเงอนไขท

คณะกรรมการครสภากาหนด

(ข) ลกษณะตองหาม เปนผมความประพฤตเสอมเสย หรอบกพรองในศลธรรมอนด เปนคน

ไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถ เคยตองโทษจาคกในคดทครสภาเหนวาอาจนามาซงความ

เสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ

(3) หามมใหผใดแสดงดวยวธใด ๆ ใหผอนเขาใจวาตนมสทธหรอพรอมจะประกอบวชาชพโดย

ไมไดรบใบอนญาตจากครสภา และหามใหสถานศกษารบผไมไดรบใบอนญาตเขาประกอบวชาชพควบคม

ในสถานศกษา เวนแตจะไดรบอนญาตจากครสภา (มาตรา 46)

(4) ผไดรบใบอนญาตตองประกอบวชาชพภายใตบงคบแหงขอจากดและเงอนไขตามขอบงคบของ

ครสภา (มาตรา 47)

33  

 

(5) ผซงไดรบใบอนญาต ตองประพฤตตนตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของวชาชพตามทกาหนด

ในขอบงคบของครสภา (มาตรา 48)

(6) บคคลซงไดรบความเสยหายจากการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพของผไดรบใบอนญาต

มสทธกลาวหาผไดรบใบอนญาตผนนโดยทาเรองยนตอครสภา (มาตรา 51)

(7) เมอครสภาไดรบเรองการกลาวหาหรอการกลาวโทษตาม มาตรา 51 ใหเลขาธการครสภาเสนอ

เรองดงกลาวตอคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพโดยไมชกชา (มาตรา 52)

(8) ใหประสานกรรมการมาตรฐานวชาชพมหนงสอแจงขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษพรอมทง

สาเนาเรองทกลาวหาหรอกลาวโทษใหผไดรบใบอนญาตซงถกกลาวหาหรอกลาวโทษลวงหนาไมนอยกวา

สบหาวน กอนเรมพจารณา (มาตรา 53)

(9) คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ มอานาจวนจฉยชขาดอยางใดอยางหนง ดงตอไปน (1) ยกขอ

กลาวหา (2) ตกเตอน (3) ภาคทณฑ (4) พกใชใบอนญาตมกาหนดเวลาตามทเหนสมควร แตไมเกนหาป (5)

เพกถอนใบอนญาต (มาตรา 54)

(10) ผไดรบใบอนญาต ซงคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ วนจฉยชขาดตามมาตรา 54 อาจอทธรณ

คาวนจฉยตอคณะกรรมการครสภาภายในสามสบวนนบแตวนไดรบแจงคาวนจฉย (มาตรา 55)

(11) หามมใหผไดรบใบอนญาต ซงอยในระหวางถกสงพกใชใบอนญาต ผใดประกอบวชาชพ

ควบคมหรอแสดงดวยวธใด ๆ ใหผอนเขาใจวาตนมสทธหรอพรอมจะประกอบวชาชพควบคมนบแตวนท

ทราบคาสงพกใชใบอนญาตนน (มาตรา 56)

(12) ผไดรบใบอนญาต ซงถกสงเพกถอนจะยนขออกไมไดจนกวาจะพนหาป นบแตวนทถกสงเพก

ถอน (มาตรา 57)

(13) ผใดฝาฝน มาตรา 43 ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทง

จาทงปรบ (มาตรา 78)

(14) ผใดฝาฝน มาตรา 46 หรอมาตรา 56 ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหก

หมนบาท หรอทงจาทงปรบ

34  

 

1.2 คณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา พระราชบญญต

สภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ไดกาหนดใหมคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพ

ครและบคลากรทางการศกษา ทาหนาทบรหารงานสานกงานคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสด

ภาพครและบคลากรทางการศกษา

1.2.1 วตถประสงคของคณะกรรมการสงเสรมสวสดการสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา ม

ดงตอไปน

(1) สงเสรมสวสดการ สวสดภาพ สทธประโยชนเกอกลอน และความมนคงของการประกอบ

วชาชพทางการศกษาและผปฏบตงานดานการศกษา

(2) สงเสรมความสามคคและผดงเกยรตของผประกอบวชาชพทางการศกษาและผปฏบตงานดาน

การศกษา

(3) สงเสรมและสนบสนนการจดการศกษาของกระทรวงในเรองสอการเรยนการสอน วสดอปกรณ

และเรองอนทเกยวกบการจดการศกษา

(4) สงเสรมและสนบสนนการศกษาวจยเกยวกบการพฒนา การดาเนนงานดานสวสดการ สวสด

ภาพ และผดงเกยรตของผประกอบวชาชพทางการศกษา

1.2.2 อานาจหนาทของคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการ

ศกษา มอานาจหนาท ดงตอไปน

(1) ดาเนนงานดานสวสดการ สวสดภาพ สทธประโยชนเกอกลอน และความมนคงของผประกอบ

วชาชพทางการศกษา และผปฏบตงานดานการศกษา

(2) สงเสรม สนบสนน ยกยอง และผดงเกยรตของผประกอบวชาชพทางการศกษา และผปฏบตงาน

ดานการศกษา

(3) สงเสรมใหผประกอบวชาชพทางการศกษา และผปฏบตงานดานการศกษาไดรบสวสดการตาง ๆ

ตามควร

35  

 

(4) ใหความเหน คาปรกษา และคาแนะนาในเรองการสงเสรมสวสดการ สวสดภาพ สทธประโยชน

และความมนคงของผประกอบวชาชพทางการศกษา และผปฏบตงานดานการศกษาแกหนวยงานทเกยวของ

(5) ดาเนนงานและบรหารจดการองคการจดหาผลประโยชนของสานกงานคณะกรรมการสงเสรม

สวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา

(6) ออกขอบงคบและหลกเกณฑในการดาเนนกจการตามอานาจหนาทของคณะกรรมการสงเสรม

สวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา

(7) แตงตงคณะกรรมการ หรอคณะอนกรรมการ หรอมอบหมายใหกรรมการสงเสรมสวสดการและ

สวสดภาพครและบคลากรทางการศกษาเพอกระทาการใด ๆ แทน

(8) สรรหาและแตงตงเลขาธการคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากร

ทางการศกษา

(9) ดาเนนการใหเปนไปตามวตถประสงคในการบรหารงานสานกงานคณะกรรมการสงเสรม

สวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา

กลาวโดยสรป พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ทาใหแบงครสภาเดม

เปน 2 องคกร คอ ครสภา ชอเดม แตปฏบตหนาทใหม ในการควบคมคณภาพตามมาตรฐานวชาชพ สวน

สานกคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา ชอใหมแตทาหนาทเดม

ในการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา

2. พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 พระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547(ฉบบท 2) พ.ศ. 2551 และ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553

ความเปนมาของพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 ตามท

ระบไวทายประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 121 ตอนพเศษ 79 ก วนท 23 ธนวาคม 2547 และฉบบทมการ

แกไขปรบปรง มดงน

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดใหมการจดระบบขาราชการคร คณาจารย

และบคลากรทางการศกษาขนใหม ตามทบญญตไวในหมวด 7 โดยเฉพาะในมาตรา 54 ไดกาหนดใหม

องคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา โดยใหครและบคลากรทางการ

36  

 

ศกษาทงของหนวยงานการศกษาในระดบสถานศกษาของรฐและระดบเขตพนทการศกษา เปนขาราชการใน

สงกดองคกรกลางบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา โดยยดหลกการกระจาย

อานาจการบรหารงานบคคลสสวนราชการทบรหารและจดการศกษา เขตพนทการศกษา และสถานศกษา

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (ฉบบท 2 ) พ.ศ.

2551 คอ โดยทบทบญญตของกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสวนท

เกยวกบคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาและคณะอนกรรมการขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษาประจาเขตพนทการศกษา รวมทงบทบญญตอนทเกยวกบการบรหารงานบคคลของ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษามความไมเหมาะสมและไมสอดคลองกบสภาพการณในปจจบน ทา

ใหการบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาเปนไปโดยลาชาและไมมประสทธภาพ

สมควรปรบปรงบทบญญตในเรองดงกลาวเพอแกไขปญหาและอปสรรคนนอนจะเปนประโยชนในการ

บรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษายงขน จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบท 3 พ.ศ. 255 3คอ โดยทไดมการปรบปรงเขตพนทการศกษา

เปนเขตพนทการศกษาประถมศกษาและเขตพนทการศกษามธยมศกษาเพอรบผดชอบการบรหารงานบคคล

ของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทาใหตองปรบปรงองคประกอบของคณะกรรมการขาราชการ

ครและบคลากรทางการศกษาและคณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลอง

กบการบรหารงานบคคลในเขตพนทการศกษาประถมศกษาและเขตพนทการศกษามธยมศกษาจงจาเปนตอง

ตราพระราชบญญตน

2.1 อานาจหนาทของ ก.ค.ศ. มดงตอไปน

(1)เสนอแนะและใหคาปรกษาแกคณะรฐมนตรเกยวกบนโยบายการผลตและบรหารงานบคคลของ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาตามพระราชบญญตน

(2) กาหนดนโยบาย วางแผน และกาหนดเกณฑอตรากาลงของขาราชการครและบคลากรทางการ

ศกษา รวมทงใหความเหนชอบจานวนและอตรากาลงของหนวยงานการศกษา

(3) เสนอแนะและใหคาปรกษาแกคณะรฐมนตรในกรณทคาครองชพเปลยนแปลงไปมาก หรอการ

จดสวสดการหรอประโยชนเกอกลสาหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษายงไมเหมาะสม เพอให

37  

 

คณะรฐมนตรพจารณาในอนทปรบปรงเงนเดอน เงนวทยฐานะ เงนประจาตาแหนง เงนเพมคาครองชพ

สวสดการ หรอประโยชนเกอกลสาหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใหเหมาะสม

(4) ออกกฎ ก.ค.ศ. ระเบยบ ขอบงคบ หลกเกณฑ วธการ และเงอนไขการบรหารงานบคคลของ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษากฎ ก.ค.ศ. เมอไดรบอนมตจากคณะรฐมนตร และประกาศในราช

กจจานเบกษาแลว ใหใชบงคบได

(5) พจารณาวนจฉยตความปญหาทเกดขนเนองจากการใชบงคบพระราชบญญตน เมอ ก.ค.ศ. มมต

เปนประการใดแลว ใหหนวยงานการศกษาปฏบตตามนน

(6) พฒนาหลกเกณฑ วธการ และมาตรฐานการบรหารงานบคคล รวมทงพทกษระบบคณธรรมของ

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

(7) กาหนดวธการและเงอนไขการจางเพอบรรจและแตงตงเพอปฏบตหนาทในตาแหนงครและ

บคลากรทางการศกษาในหนวยงานการศกษา รวมทงกาหนดอตราเงนเดอนหรอคาตอบแทน

(8) สงเสรม สนบสนนการพฒนา การเสรมสรางขวญกาลงใจ และการยกยองเชดชเกยรตขาราชการ

ครและบคลากรทางการศกษา

(9) สงเสรม สนบสนนใหมการจดสวสดการและสทธประโยชนเกอกลอนแกขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษา

(10) พจารณาตง ก.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา และคณะอนกรรมการอนเพอปฏบตหนาทตามท ก.ค.

ศ. มอบหมาย

(11) สงเสรม สนบสนน ประสานงาน ใหคาปรกษา แนะนา และชแจง ดานการบรหารงานบคคลแก

หนวยงานการศกษา

(12) กาหนดมาตรฐาน พจารณา และใหคาแนะนาเกยวกบการดาเนนการทางวนย การออกจาก

ราชการ การอทธรณและการรองทกขตามทกาหนดในพระราชบญญตน

(13) กากบ ดแล ตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการบรหารงานบคคลของขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษาเพอรกษาความเปนธรรมและมาตรฐานดานการบรหารงานบคคล

38  

 

(14) ในกรณทปรากฏวาสวนราชการหนวยงานการศกษา อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา

คณะอนกรรมการหรอผมหนาทปฏบตตามพระราชบญญตนไมปฏบตตามพระราชบญญตนหรอปฏบตการ

โดยไมถกตองและไมเหมาะสมหรอปฏบตการโดยขดหรอแยงกบกฎหมายกฎ ก.ค.ศ. ระเบยบขอบงคบ

หลกเกณฑวธการและเงอนไขตามท ก.ค.ศ. กาหนดให ก.ค.ศ. มอานาจยบย งการปฏบตการดงกลาวไวเปน

การชวคราวเมอ ก.ค.ศ. มมตเปนประการใดแลวใหสวนราชการหนวยงานการศกษา อ.ก.ค.ศ. เขตพนท

การศกษาคณะอนกรรมการหรอผมหนาทปฏบตตามพระราชบญญตนปฏบตไปตามนน

(15) พจารณารบรองคณวฒของผไดรบปรญญา ประกาศนยบตรวชาชพ หรอคณวฒอยางอน เพอ

ประโยชนในการบรรจและแตงตงเปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษา และการกาหนดอตรา

เงนเดอนหรอคาตอบแทนทควรไดรบ

(16) กาหนดอตราคาธรรมเนยมในเรองการปฏบตการตาง ๆ ตามทกาหนดในพระราชบญญตน

(17) พจารณาจดระบบทะเบยนประวตและแกไขทะเบยนประวตเกยวกบวน เดอน ปเกด และ

ควบคมการเกษยณอายของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

(18) ปฏบตหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตนหรอตามกฎหมายอน

2.2 คณะกรรมการและหนวยงานของ ก.ค.ศ.

2.2.1 คณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา เรยกโดยยอวา “ก.ค.ศ.” ประกอบดวย

(1) รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการ (2) ปลดกระทรวงศกษาธการ เปนรอง

ประธานกรรมการ (3) กรรมการโดยตาแหนงจานวนแปดคน ไดแก ปลดกระทรวงทองเทยวและกฬา

ปลดกระทรวงวฒนธรรม เลขาธการ ก.พ. เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เลขาธการ

คณะกรรมการการอาชวศกษา เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา เลขาธการ ก.ค.ศ. และเลขาธการ คร

สภา นอกจากนยงประกอบดวยกรรมการผทรงคณวฒจานวน 9 คน และกรรมการผแทนขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษา จานวน 9 คน เลขาธการ ก.ค.ศ. เปนเลขานการ

พระราชบญญตน กาหนดให ก.ค.ศ. มอานาจหนาท (มาตรา 19) ดงตอไปน

2.2.2 คณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจาเขตพนทการศกษา เรยกโดย

ยอวา “อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา” โดยออกนามเขตพนทการศกษานน ๆ และใหผอานวยการสานกงานเขต

พนทการศกษาเปนผบรหารราชการในสานกงานเขตพนทการศกษา และเปนผบงคบบญชาของขาราชการคร

39  

 

และบคลากรทางการศกษาในเขตพนทการศกษา รบผดชอบในการปฏบตงานราชการทเปนอานาจและหนาท

ของ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา และตามท อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษามอบหมาย

มาตรา 21 ใหมคณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจาเขตพนทการศกษา

ประถมศกษาเรยกโดยยอวา“อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษาประถมศกษา”และคณะอนกรรมการขาราชการคร

และบคลากรทางการศกษาประจาเขตพนทการศกษามธยมศกษาเรยกโดยยอวา “อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา

มธยมศกษา” สาหรบแตละเขตพนทการศกษาแลวแตกรณซงประกอบดวย

(1) ประธานอนกรรมการซงอนกรรมการเลอกกนเองจากผทรงคณวฒตาม (3) ในการนใหถอวา

อนกรรมการผทรงคณวฒตาม (3) มจานวนเทาทมอย

(2) อนกรรมการโดยตาแหนงจานวนสองคนไดแกผแทน ก.ค.ศ. และผแทนครสภาซงคดเลอกจากผ

ทมความรความสามารถหรอประสบการณดานการบรหารงานบคคลดานการศกษาดานกฎหมายหรอดาน

การเงนการคลง

(3) อนกรรมการผทรงคณวฒจานวนสคนซงคดเลอกจากผทมความรความสามารถหรอ

ประสบการณดานการบรหารงานบคคลดานการศกษาดานกฎหมายและดานการเงนการคลงดานละหนงคน

(4) อนกรรมการผแทนขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในเขตพนทการศกษาประถมศกษา

หรอเขตพนทการศกษามธยมศกษาแลวแตกรณจานวนสามคนประกอบดวยผแทนผบรหารสถานศกษาหรอ

ผบรหารสถานศกษาทเรยกชออยางอนในหนวยงานการศกษาในเขตพนทการศกษาจานวนหนงคนผแทน

ขาราชการครจานวนหนงคนและผแทนบคลากรทางการศกษาอนจานวนหนงคน ใหผอานวยการสานกงาน

เขตพนทการศกษาเปนอนกรรมการและเลขานการ

คณะอนกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษาประจาเขตพนทการศกษา มอานาจหนาท

(มาตรา 23) ดงตอไปน

(1) พจารณากาหนดนโยบายการบรหารงานบคคลสาหรบขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษาในเขตพนทการศกษา รวมทงการกาหนดจานวนและอตราตาแหนงและเกลยอตรากาลงให

สอดคลองกบนโยบาย การบรหารงานบคคล ระเบยบ หลกเกณฑและวธการท ก.ค.ศ. กาหนด

(2) พจารณาใหความเหนชอบการบรรจและแตงตงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

ในเขตพนทการศกษา

40  

 

(3) ใหความเหนชอบเกยวกบการพจารณาความดความชอบของผบรหารสถานศกษา

ผบรหารการศกษาในหนวยงานการศกษาในเขตพนทการศกษา และขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

ในเขตพนทการศกษา

(4) พจารณาเกยวกบเรองการดาเนนการทางวนย การออกจากราชการ การอทธรณ และการ

รองทกขตามทกาหนดไวในพระราชบญญตน

(5) สงเสรม สนบสนนการพฒนา การเสรมสรางขวญกาลงใจ การปกปองคมครองระบบ

คณธรรม การจดสวสดการ และการยกยองเชดชเกยรตขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในหนวยงาน

การศกษาของเขตพนทการศกษา

(6) กากบ ดแล ตดตามและประเมนผลการบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษาในหนวยงานการศกษาของเขตพนทการศกษา

(7) จดทาและพฒนาฐานขอมลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในหนวยงาน

การศกษาของเขตพนทการศกษา

(8) จดทารายงานประจาปทเกยวกบการบรหารงานบคคลของของขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษาในหนวยงานการศกษาเพอเสนอ ก.ค.ศ.

(9) พจารณาใหความเหนชอบเรองการบรหารงานบคคลในเขตพนทการศกษาทไมอยใน

อานาจและหนาทของผบรหารของหนวยงานศกษา

(10) ปฏบตหนาทอนตามทบญญตในพระราชบญญตน กฎหมายอนหรอตามท ก.ค.ศ.

มอบหมาย

2.2.3 คณะกรรมการสถานศกษา พระราชบญญตนกาหนดใหคณะกรรมการสถานศกษา มอานาจ

และหนาทเกยวกบการบรหารงานบคคลสาหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาในสถานศกษา

(มาตรา 26) ดงตอไปน

(1) กากบ ดแล การบรหารงานบคคลในสถานศกษาใหสอดคลองกบนโยบาย กฎ ระเบยบ

ขอบงคบ หลกเกณฑและวธการตามท ก.ค.ศ. และ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา กาหนด

(2) เสนอความตองการจานวนและอตราตาแหนงของขาราชการครและบคลากรทางการ

ศกษาในสถานศกษาเพอเสนอ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษาพจารณา

41  

 

(3) ใหขอคดเหนเกยวกบการบรหารงานบคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

ในสถานศกษาตอผบรหารสถานศกษา

(4) ปฏบตหนาทอนตามทบญญตไวในพระราชบญญตน กฎหมายอน หรอตามท อ.ก.ค.ศ.

เขตพนทการศกษามอบหมาย

ทงน ใหผบรหารสถานศกษาเปนผบงคบบญชาของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาใน

สถานศกษาและมอานาจและหนาทควบคม ดแลใหการบรหารงานบคคลในสถานศกษาสอดคลองกบ

นโยบาย กฎ ระเบยบ ขอบงคบ หลกเกณฑและวธการตามท ก.ค.ศ. และ อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษากาหนด

2.2.4 สานกงาน ก.ค.ศ. มเลขาธการ ก.ค.ศ. ซงมฐานะเปนอธบด เปนผบงคบบญชาขาราชการและ

บรหารราชการ

3. คณสมบตของผจะเขารบราชการครและบคลากรทางการศกษา คณสมบตผซงจะเขารบราชการ

เปนขาราชการครและบคลากรทางการศกษาได ภายใตบงคบกฎหมายวาดวยสภาครและบคลากรทางการ

ศกษา ตองมคณสมบต (มาตรา 30) ดงตอไปน

(1) มสญชาตไทย

(2) มอายไมตากวาสบแปดปบรบรณ

(3) เปนผเลอมใสในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมขตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

(4) ไมเปนผดารงตาแหนงทางการเมอง สมาชกสภาทองถน หรอผบรหารทองถน

(5) ไมเปนคนไรความสามารถ หรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอเปนโรคตามท

กาหนดในกฎ ก.ค.ศ.

(6) ไมเปนผอยในระหวางถกสงพกราชการ ถกสงใหออกจากราชการไวกอนตาม

พระราชบญญตนหรอตามกฎหมายอน หรอถกสงพก หรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพตาม

หลกเกณฑทกาหนดในกฎหมายองคกรวชาชพนน ๆ

(7) ไมเปนผบกพรองในศลธรรมอนดสาหรบการเปนผประกอบวชาชพครและ

บคลากรทางการศกษา

42  

 

(8) ไมเปนกรรมการบรหารพรรคการเมอง หรอเจาหนาทในพรรคการเมอง

(9) ไมเปนบคคลลมละลาย

(10) ไมเปนผเคยตองโทษจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดท

ไดกระทาโดยประมาทหรอความผดลหโทษ

(11) ไมเปนผเคยถกลงโทษใหออก ปลดออก หรอไลออกจากรฐวสาหกจ องคการมหาชน หรอ

หนวยงานอนของรฐ หรอองคการระหวางประเทศ

(12) ไมเปนผเคยถกลงโทษใหออก ปลดออก หรอไลออก เพราะกระทาผดวนยตามพระราชบญญต

นหรอตามกฎหมายอน

(13) ไมเปนผเคยกระทาการทจรตในการสอบเขารบราชการหรอเขาปฏบตงานในหนวยงานของรฐ

2.4 การกาหนดตาแหนง วทยฐานะ และการใหไดรบเงนเดอน เงนวทยฐานะและเงนประจา

ตาแหนง

(1) ตาแหนงทมหนาทสอนในหนวยงานการศกษา ไดแก 1) ครผชวย 2) คร 3) อาจารย 4)

ผชวยศาตราจารย 5) รองศาสตราจารย 6) ศาสตราจารย

(2) ตาแหนงผบรหารสถานศกษาและผบรหารการศกษา ไดแก 1) รองผอานวยการ

สถานศกษา 2) ผอานวยการสถานศกษา 3) รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษา 4) ผอานวยการ

สานกงานเขตพนทการศกษา 5) ตาแหนงทเรยกชออยางอนท ก.ค.ศ. กาหนด

(3) ตาแหนงบคลากรทางการศกษาอน ไดแก ศกษานเทศก และตาแหนงทเรยกชออยางอน

ตามท ก.ค.ศ.กาหนด

(4) ตาแหนงคร มวทยฐานะ ดงน 1) ครชานาญการ 2) ครชานาญการพเศษ 3) ครเชยวชาญ

4) ครเชยวชาญพเศษ

(5) ตาแหนงผบรหารสถานศกษามวทยฐานะ ดงน 1)รองผอานวยการชานาญการ 2) รอง

ผอานวยการชานาญการพเศษ 3) รองผอานวยการเชยวชาญ 4) ผอานวยการชานาญการ 5) ผอานวยการ

ชานาญการพเศษ 6) ผอานวยการเชยวชาญ 7) ผอานวยการเชยวชาญพเศษ

43  

 

(6) ตาแหนงผบรหารการศกษา มวทยฐานะ ดงน 1) รองผอานวยการสานกงานเขตพนท

การศกษาชานาญการพเศษ 2) รองผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญ 3) ผอานวยการ

สานกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญ 4) ผอานวยการสานกงานเขตพนทการศกษาเชยวชาญพเศษ

(7) ตาแหนงศกษานเทศก มวทยฐานะ ดงน 1) ศกษานเทศกชานาญการ 2) ศกษานเทศก

ชานาญการพเศษ 3) ศกษานเทศกเชยวชาญ 4) ศกษานเทศกเชยวชาญพเศษ

(8) ตาแหนงทเรยกชออยางอนตามท ก.ค.ศ. กาหนดใหมวทยฐานะ

(9) ตาแหนงคณาจารย เปนตาแหนงทางวชาการ ดงน 1) อาจารย 2) ผชวยศาสตราจารย 3)

รองศาสตราจารย 4) ศาสตราจารย

2.5 วนยของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา

(1) วนยและการรกษาวนย ขาราชการครและบคลากรทางการศกษาตองรกษาวนยทบญญต

เปนขอหามและขอปฏบตไว ตงแตมาตรา 82-97 โดยมาตรา 96 กาหนดโทษวนยได 5 สถาน คอ ภาคทณฑ

ตดเงนเดอน ลดขนเงนเดอน ปลดออก และ ไลออก ผใดถกลงโทษปลดออกใหผนนมสทธไดรบบาเหนจ

บานาญเสมอนเปนผลาออกจากราชการ

(2) การดาเนนการทางวนย กรณมมลทควรกลาวหาวาขาราชการครและบคลากรทางการ

ศกษากระทาผดวนย มการปฏบตกาหนดไวตงแต มาตรา 98-106

(3) การออกจากราชการ ไดกาหนดเหตแหงการออกจากราชการของขาราชการครและ

บคลากรทางการศกษา ตงแต มาตรา 107-120

(4) การอธรณและการรองทกข ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา หากถกลงโทษ

สามารถอธรณและรองทกขได ตงแตมาตรา 121-126

สาระสาคญดงกลาวเปนหลกการทางกฎหมายสาหรบการบรหารงานบคคล สวนรายละเอยดในการ

ปฏบตนนไดมการออกกฎกระทรวง กฎ ระเบยบ คาสง ขอบงคบ ฯลฯ ออกมาใชบงคบตามความเหมาะสม

ในแตละเรองอกเปนจานวนมาก แตหากในการใดยงไมมการออกกฎกระทรวง กฎ ระเบยบ คาสง ขอบงคบ

ฯลฯ ตามพระราชบญญตน กใหใช กฎ ระเบยบ คาสง ขอบงคบ ฯลฯ ทออกโดยพระราชบญญตระเบยบ

ขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2535 และ พระราชบญญตระเบยบขาราชการคร พ.ศ. 2535 โดยอนโลม

44  

 

อนง นอกจากพระราชบญญตระเบยบขาราชการคร และบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 ยงตองใช

พระราชบญญตอก 2 ฉบบทไดประกาศใชประกอบกนดวย คอ พระราชบญญตเงนเดอน เงนวทยฐานะและ

เงนประจาตาแหนงขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 และพระราชบญญตเงนเดอน และเงน

ประจาตาแหนง (ฉบบท 4) พ.ศ. 2547

นอกจากน ยงม กฎ และระเบยบทออกโดย ก.ค.ศ. ทเกยวของกบการบรหารบคคลอกหลายฉบบ

ไดแก

1) กฎ ก.ค.ศ. วาดวยหลกเกณฑและวธการไดมาของกรรมการผทรงคณวฒและกรรมการผแทน

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ใน ก.ค.ศ. พ.ศ. 2548

2) กฎ ก.ค.ศ. วาดวยหลกเกณฑและวธการไดมาของกรรมการผทรงคณวฒและอนกรรมการผแทน

ขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ใน อ.ก.ค.ศ. เขตพนทการศกษา พ.ศ. 2548

3) กฎ ก.ค.ศ. วาดวยอานาจการลงโทษทณฑ ตดเงนเดอน หรอลดขนเงนเดอน พ.ศ. 2548

4) กฎ ก.ค.ศ. วาดวยกรณความผดทปรากฏชดแจง พ.ศ. 2548

5) ระเบยบ ก.ค.ศ. วาดวยการรายงานการดาเนนการทางวนยและการออกจากราชการของขาราชการ

ครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2548

6) ระเบยบ ก.ค.ศ. วาดวยวธออกคาสงเกยวกบการลงโทษทางวนยขาราชการครและบคลากร

ทางการศกษา พ.ศ. 2548

7) ระเบยบ ก.ค.ศ. วาดวยวนออกจากราชการของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2548

8) ระเบยบ ก.ค.ศ. วาดวยวนลาออกจากราชการของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.

2548

ครและบคลากรทางการศกษา จะตองศกษาและตดตามกฎหมายทประกาศใชเพมขนอยางตอเนอง

ตลอดจนกฎหมายทเกยวของอน เปนตนวา ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการลงโทษนกเรยนและ

นกศกษา พ.ศ. 2548 กาหนดโทษทจะลงโทษแกนกเรยนหรอนกศกษาทกระทาผด ไว 4 สถาน คอ (1) วา

กลาวตกเตอน ซงใชในกรณกระทาความผดไมรายแรง (2) ทาทณฑบน ซงใชในกรณทประพฤตตนไม

เหมาะสมกบสภาพนกเรยนหรอนกศกษา การทาทณฑบนใหทาเปนหนงสอ และเชญผปกครองมาบนทก

รบทราบความผดและรบรองการทาทณฑบนไวดวย (3) ตดคะแนนความประพฤต ใหเปนไปตามระเบยบ

45  

 

ของโรงเรยน และใหทาบนทกขอมลไวเปนหลกฐาน (4) ทากจกรรมเพอใหปรบเปลยนพฤตกรรม ใชใน

กรณทกระทาความผดทสมควรตองปรบเปลยนกจกรรม การมความรเกยวกบระเบยบกระทรวงศกษาธการ

ฉบบน จะเปนประโยชนตอปฏบตหนาทครและบคลากรทางการศกษาเปนอยางยง

นอกจากน ยงมตวอยางกฎหมายทควรร ทนกศกษาควรสบคนและศกษาเพอใชเปนแนวทางในการ

ปฏบตงานในสถานศกษา เชน พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545 พระราชบญญตการจด

การศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551 กฎกระทรวงเกยวกบ หลกเกณฑ และวธประกนคณภาพการศกษา

ภายในสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2546 กฎกระทรวงเกยวกบ หลกเกณฑ วธการ และ

เงอนไขในการจดระบบงานและกจกรรมในการแนะแนวและใหคาปรกษาและฝกอบรมแกนกเรยน นกศกษา

และผปกครอง พ.ศ. 2548 ระเบยบกระทรวงศกษาธการวาดวยการพานกเรยนและนกศกษาไปนอก

สถานศกษา พ.ศ. 2548 เปนตน

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 11.2 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 11.2

ในแนวการศกษาหนวยท 11 ตอนท 11.2

46  

 

ตอนท 11.3 กฎหมายการควบคมการประกอบวชาชพทางการศกษา โปรดอานแผนการสอนประจาตอนท 11.3 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมในแนว

การศกษา ตอนท 11.3

หวเรอง เรองท 11.3.1 กระบวนการควบคมการเขาสวชาชพคร

เรองท 11.3.2 การดารงอยในวชาชพคร

แนวคด 1. กระบวนการควบคมการเขาสวชาชพคร ดาเนนการโดยใชมาตรฐานวชาชพทกาหนดในสวนของ

มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ เพอใหการรบรองปรญญาประกาศนยบตรทางการศกษา การรบรอง

ความรและประสบการณวชาชพ สวนผทมความรความเชยวชาญและประสบการณเปนทประจกษ ประสงคจะ

เขาสวชาชพคร จะใหการรบรองคณวฒทางการศกษาและหากสถานศกษาไมสามารถรบผมใบอนญาตประกอบ

วชาชพครได ครสภาแกปญหาใหอนญาตใหปฏบตหนาทครกอนมใบอนญาตประกอบวชาชพครได

2. การดารงอยในวชาชพ ผมมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพตามทกาหนด สามารถขน

ทะเบยนใบอนญาตประกอบวชาชพคร และตอใบอนญาตประกอบวชาชพ เมอใบอนญาตมอาย 5 ป ผถอ

ใบอนญาตประกอบวชาชพอาจถกพกหรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพคร หากมการประพฤตผด

จรรยาบรรณวชาชพ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 11.3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายแนวทางการเขาสวชาชพครทง 4 แนวทางได

2. วเคราะหขอด ขอจากดของผทมมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ ไดรบใบอนญาต

ประกอบวชาชพเมอสาเรจการศกษาในหลกสตรทครสภาใหการรบรองปรญญา กบผทผานการรบรองความร

และประสบการณวชาชพไดรบใบอนญาตปฏบตการสอน

3. อธบายคณสมบตและหลกเกณฑการตออายใบอนญาตประกอบวชาชพคร สามารถนาไปใชในการ

ปฏบตจรงเมอใบอนญาตประกอบวชาชพครหมดอายไดถกตอง

47  

 

เรองท 11.3.1 กระบวนการควบคมการเขาสวชาชพคร พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ตามมาตรา 43 กาหนดใหวชาชพคร

ผบรหารสถานศกษา ผบรหารการศกษา เปนวชาชพควบคม การประกอบวชาชพควบคมอนใหประกาศ

กฎกระทรวง ปจจบนจงมศกษานเทศกวชาชพเดยวทประกาศในกฎกระทรวง การควบคมการประกอบวชาชพ

จงเรมดาเนนการตงแต การกาหนดมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ ซงกาหนดไว 3 ดาน

ประกอบดวย มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ มาตรฐานการปฏบตงาน และมาตรฐานการปฏบตตน

โดยจดทาเปนขอบงคบ ดงน

ฉบบท 1 มาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2548 มผลใชบงคบเมอ 5 กนยายน

2548 มาตรฐานวชาชพม 4 กลมวชาชพ ไดแก วชาชพคร วชาชพผบรหารสถานศกษา วชาชพผบรหาร

การศกษา และวชาชพศกษานเทศก มาตรฐานความร และประสบการณวชาชพ มทงสวนของคณวฒมาตรฐาน

ความร และประสบการณวชาชพ มการประกาศสาระและสมรรถนะตามมาตรฐานความรทง 4 กลมวชาชพ

มาตรฐานวชาชพฉบบน ใชในการออกใบอนญาตประกอบวชาชพ การรบรองปรญญาและประกาศนยบตร

ตงแตป 2547–2556 สวนการรบรองความรและประสบการณวชาชพ ดาเนนการตงแตป 2550-ปจจบน (พ.ศ.

2559)

ฉบบท 2 มาตรฐานวชาชพ พ.ศ. 2556 โดยแยกมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ

ออกเปนขอบงคบ 2 ฉบบ ขอบงคบครสภาวาดวยมาตรฐานวชาชพ พ.ศ. 2556 มผลใชบงคบ เมอ 4 ตลาคม

2556 สาหรบผทจะขอใบอนญาตประกอบวชาชพคร ตองมคณวฒไมตากวาปรญญาทางการศกษาหรอ

เทยบเทา หรอคณวฒอนทครสภารบรอง และมมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ ดงน

1. มาตรฐานความร ประกอบดวย 1) ความเปนคร 2) ปรชญาการศกษา 3) ภาษาและวฒนธรรม 4)

จตวทยาสาหรบคร 5) หลกสตร 6) การจดการเรยนร และการจดการชนเรยน 7) การวจยเพอพฒนาการเรยนร

8) นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศทางการศกษา 9) การวดและประเมนผลการเรยนร 10) การประกน

คณภาพการศกษา 11) คณธรรม จรยธรรม และ จรรยาบรรณ

2. มาตรฐานประสบการณวชาชพคร ผานการปฏบตการสอนในสถานศกษาตามหลกสตรปรญญาทาง

การศกษา เปนเวลาไมนอยกวาหนงป และผานเกณฑการประเมนปฏบตการสอนตามหลกเกณฑ วธการ และ

เงอนไขทคณะกรรมการครสภากาหนดดงตอไปน 1) การฝกปฏบตวชาชพระหวางเรยน 2) การปฏบตการสอน

ในสถานศกษาในสาขาวชาเฉพาะ

การเขาสวชาชพคร ครสภาจะใชมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพทกาหนดเพอดาเนนการ

48  

 

ปจจบนผประสงคจะประกอบวชาชพคร มแนวทาง 4 แนวทาง ดงน

แนวทางท 1 การรบรองปรญญา ประกาศนยบตรทางการศกษา 1. ศกษาในหลกสตรทครสภาใหการรบรองปรญญา ครสภาประเมนเพอใหการรบรองมาตรฐาน

หลกสตรมาตรฐานการผลต และมาตรฐานบณฑต ดาเนนการ 2 ระยะ

ระยะท 1 พ.ศ. 2547–2556 ใหการรบรองหลกสตร 5 ป ประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร

ผสาเรจการศกษา ไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร (สานกงานเลขาธการครสภา, 2549, น. 59-62 )

ระยะท 2 พ.ศ. 2557 เปนตนมา ใหการรบรองหลกสตร 5 ป ประกาศนยบตรบณฑตวชาชพ

คร ปรญญาโท/เอก วชาชพคร เกณฑการรบรองปรญญาในป 2557 (สานกงานเลขาธการครสภา 2557, น.

16-19) ไดกาหนดแนวปฏบตแตกตางจากทเคยปฏบต โดยระบใหผสาเรจการศกษาในหลกสตรทครสภาใหการ

รบรองปรญญาและประกาศนยบตร ตองผานการทดสอบเพอรบใบประกอบวชาชพ แต ณ ปจจบน (พ.ศ.

2559) สานกงานเลขาธการครสภา ยงไมไดมการสอบรบใบอนญาตประกอบวชาชพ เนองจากในตนป พ.ศ.

2558 ไดมคาสง คสช. ยบคณะกรรมการครสภาทม ศาสตราจารย ดร.ไพฑรย สนลารตน เปนประธาน

กรรมการครสภา และมอบใหรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ เปนประธานกรรมการครสภา มกรรมการคร

สภาโดยตาแหนงจานวน 11 คน สวนของเลขาธการครสภามอบใหรองปลดกระทรวงศกษาธการปฏบตหนาท

เลขาธการครสภาอกตาแหนง สงผลใหการดาเนนงานตามบทบาทของสภาวชาชพถงภาวะหยดชะงกไประยะ

หนง ดงนน หากมผสาเรจการศกษาในหลกสตรทครสภารบรองตามเกณฑใหม จงยงไดรบใบอนญาตประกอบ

วชาชพ โดยไมตองสอบรบใบอนญาต เมอสานกงานเลขาธการครสภาไดจดทารายละเอยดการสอบเรยบรอย

แลว มการประกาศใชบงคบ และแจงสถาบนการผลตรบทราบและจงจะถอปฏบตในลาดบตอไป

2. การจดการเรยนการสอนหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร ครสภาใหการรบรองหลกสตร

ประกาศนยบตรวชาชพคร ของสถาบนการผลตทใชมาตรฐานวชาชพคร พ.ศ. 2556 ซงม 11 มาตรฐาน เพอ

จดทาคาอธบายรายวชาในหลกสตรทกาหนด โครงสรางไมนอยกวา 33 หนวยกต มรายวชาชพคร จานวน 27

หนวยกต ทรวมรายวชาฝกปฏบตวชาชพระหวางเรยน 1 รายวชา และรายวชาปฏบตการสอน จานวน 6 หนวย

กต 2 ภาคเรยน ๆ ละ 240 ชวโมง โดยปฏบตการสอนจรง 120 ชวโมง และปฏบตหนาทคร 120 ชวโมง

หลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาชพครนจดการเรยนการสอนเฉพาะผทครสภาไดอนญาตใหปฏบตการสอน

โดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพครเทานน เนองจากเหนถงความจาเปนของสถานศกษาทขาดครผปฏบตการ

สอน โดยอนญาตคราวละ 2 ป และมเงอนไขใหพฒนาตนเองเพอใหไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร ทงนคร

สภาไดอนญาตใหสถาบนผลตครรบนกศกษาไดปการศกษาละไมเกน 180 คน ตามสดสวนอาจารยผสอน:

นกศกษาเปน 1:30 อาจารยนเทศ:นกศกษา เปน 1:10 จานวนและคณสมบตของอาจารยประจาหลกสตร

อาจารยผสอนใหเปนไปตามเกณฑของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา การจดการเรยนการสอน

ประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร เปนการจดเฉพาะกจตามเหตผลและความจาเปนของหนวยงานตนสงกด

49  

 

และสถาบนการผลตเทานน ไมใชเปนการจดทวไปเหมอนหลกสตรปรญญาตรหลกสตร 5 ป หรอ หลกสตร

ปรญญาโท/เอกวชาชพคร

แนวทางท 2 การรบรองความร การรบรองความร เปนการเปดโอกาสใหผมคณวฒไมตากวาปรญญาทางการศกษา หรอ

ปรญญาอนเขาสวชาชพได โดยมมาตรฐานเทยบเคยงไดจากการเทยบโอน ทดสอบ อบรม วธใดวธหนง หรอ

หลายวธรวมกนโดยมมาตรฐานความรวชาชพครเชนเดยวกบนกศกษาครทศกษาในหลกสตรทครสภาใหการ

รบรองปรญญา ซงเปนการดาเนนงานตามขอบงคบครสภาวาดวยการรบรองความรและประสบการณวชาชพ

เพอการประกอบวชาชพทางการศกษา พ.ศ. 2550 (สานกงานเลขาธการครสภา, 2550, น. 101-103) โดยม

แนวทางปฏบตได ดงน

1. การรบรองความร ดาเนนการตงแต ป 2550 – ปจจบน (ป 2559) มการดาเนนการ โดย

1.1 การเทยบโอนความร เปนการเทยบโอนรายวชาทศกษาตามหลกสตรกบสาระความรตาม

มาตรฐานวชาชพครของครสภา 9 มาตรฐาน (มาตรฐานวชาชพ พ.ศ. 2548) คณวฒของผขอเทยบโอน จะตอง

ไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทา รายวชาทนามาเทยบเปนรายวชาทศกษาตงแตอนปรญญา ปรญญาตร

ปรญญาโท ปรญญาเอก เปนรายวชาทมเนอหาสาระเทยบเคยงไดไมนอยกวาสามในสของสาระความรใน

มาตรฐานความรทขอเทยบโอน หนงรายวชาเทยบไดหลายมาตรฐาน หนงมาตรฐานใชหลายรายวชาเทยบ

รายวชานามาเทยบจะตองเปนรายวชาทไดคาระดบคะแนนไมตากวา 2.00 หรอเทยบเทา

การดาเนนการรบรองความรโดยการเทยบโอน ตามเจตนารมณของพระราชบญญตสภาครและ

บคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 เพอเปนการบรรเทาปญหาแกบคคลทสาเรจการศกษากอนพระราชบญญต

มผลใชบงคบ (12 มถนายน 2546) ซงตองขอใบอนญาตประกอบวชาชพ ไมเกนสามปตามบทเฉพาะกาล เมอ

ครบกาหนดสามป (12 มถนายน 2549) ยงมบคคลจานวนมากไมทราบถงบทเฉพาะกาลของพระราชบญญต

ครสภาจงมความจาเปนทตองจดทาขอบงคบวาดวยการรบรองความรและประสบการณวชาชพ พ.ศ. 2550

ในป 2556 พระราชบญญตมผลใชบงคบครบ 10 ป คณะกรรมการครสภาพจารณาเหนวาในปจจบน

สถาบนการผลตไดผลตครเปนจานวนมาก ซงสาเรจการศกษาในหลกสตรทครสภาใหการรบรอง ประกอบกบ

กระทรวงศกษาธการมแนวนโยบายใหการผลตครเปนระบบปด คณะกรรมการครสภา เหนวา การควบคม

คณภาพบณฑตและปรมาณการผลตยากแกการควบคม ในป 2556 จงใหมการยกเลกการเทยบโอนเปนระยะ ๆ

โดยไมใหกระทบกบผทกาลงศกษา ดงน

ขอ 1 ใหผประสงคขอเทยบโอนความรทสาเรจการศกษาอยกอนขอบงคบวาดวยมาตรฐานวชาชพ

พ.ศ. 2556 มผลใชบงคบ ใหเทยบโอนใหเสรจภายในวนท 31 ธนวาคม 2556

ขอ 2 ใหผทศกษาอยกอนขอบงคบวาดวยมาตรฐานวชาชพ พ.ศ. 2556 มผลใชบงคบใหเทยบโอนให

เสรจสน ภายใน 1 ป นบจากวนสาเรจการศกษา

50  

 

ขอ 3 สาหรบคณวฒทไมตากวาปรญญาตรของผทเขาศกษา ตงแตปการศกษา 2557 เปนตนไป ไม

สามารถเทยบโอนความรได

ตอมา ในป 2557 ไดมการแกไขปญหาหลงจากมการยกเลกการเทยบโอนเปนรายกรณ โดยมการแกไข

เปน 2 ระยะ สรปแตละขอในประเดน ดงน

(ขอ 1) ใหขยายการเทยบโอน เฉพาะผทมคณวฒไมตากวาปรญญาตรทสาเรจการศกษาในป

การศกษา 2556

(ขอ 2) ใหผประสงคตาม (ขอ 1) ยนขอเทยบโอนตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2557 ถง 1

ธนวาคม 2557

(ขอ 3) เหนชอบใหผยนเทยบโอนตามเงอนไขเวลาทคณะกรรมการครสภากาหนดใหสามารถ

ใชคณวฒเดมทสาเรจการศกษาในป 2556 หรอ กอนปการศกษา 2556 ประกอบการพจารณาเทยบโอนความร

ใหมได

(ขอ 4) เหนชอบใหผทไดประกาศผลเทยบโอนไปแลว และยนเทยบโอนตามเงอนไขเวลาท

คณะกรรมการครสภากาหนด หากคณวฒเดมใชเทยบโอนได ใหสามารถยนเทยบโอนเพมเตมได ทงนไมเกน

วนท 30 มถนายน 2558

1.2 การทดสอบความร ดาเนนการตงแตป 2550 ถงป 2556 เปนการเปดโอกาสใหผมคณวฒ

ไมตากวาปรญญาตร ทตองการเขาสวชาชพครเขารบการทดสอบได หรอผทเทยบโอนไดไมครบ 9 มาตรฐาน

มาตรฐานทเทยบโอนไมไดสามารถเขารบการทดสอบได การทดสอบมาตรฐานความร เปนการทดสอบสาระ

ความรตามมาตรฐานความรวชาชพคร 9 มาตรฐาน

1.3 การฝกอบรม จดฝกอบรมมาตรฐานความรวชาชพคร 9 มาตรฐาน มาตรฐานละ 60

ชวโมง โดยครสภารวมมอกบสถาบนการผลต จดอบรมใหกบผทครสภาอนญาตใหปฏบตการสอน โดยไมม

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร และผานการรบรองความรบางสวนแลว

2. การรบรองความร โดยเทยบโอน ทดสอบ และอบรม สามารถใชวธใดวธหนง หรอหลายวธรวมกน

ผผานการรบรองความรโดยการเทยบโอน ทดสอบ และ อบรม จะไดวฒบตรลงนามโดยเลขาธการครสภา เปน

หลกฐานประกอบการขอใบอนญาตปฏบตการสอน เมอไดครบทง 9 มาตรฐาน ผไดรบใบอนญาตปฏบตการ

สอน เมอไดปฏบตการสอนจรงไมนอยกวา 1 ป ผานการประเมนมาตรฐานประสบการณวชาชพตามเกณฑท

ครสภากาหนด สามารถขอขนทะเบยนรบใบอนญาตประกอบวชาชพครได

แนวทางท 3 การรบรองคณวฒการศกษาเพอการประกอบวชาชพ ครสภาเปดโอกาสใหผมความรและประสบการณวชาชพเปนทประจกษไมนอยกวา 10 ป

สามารถขอรบคณวฒเพอเขาสวชาชพครได การขอรบรองคณวฒจะตองเปนความตองการของหนวยงานผใชขอ

51  

 

รบรองคณวฒ หลกเกณฑการพจารณาในการขอรบคณวฒเพอใชในการขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร

ดงน (สานกงานเลขาธการครสภา, 2556, น. 173)

1. เปนคณวฒไมตากวาปรญญาตรหรอเทยบเทาของสถาบนการศกษา ทมหลกฐานผานการ

รบรองของหนวยงานทเชอถอได เชน ก.พ. สกอ. ก.ค. หรอ ก.ค.ศ. เปนตน หรอปรากฏขอมลชอสถาบนระบใน

หนงสอ The World of ALMANAC (กรณจบจากสถาบนการศกษาตางประเทศ)

2. เปนคณวฒในสาขาวชาทเปนความตองการของผใช โดยใหหนวยงานผใชระบเหตผลความ

จาเปนหรอความตองการประกอบการพจารณาการขอรบรองคณวฒ

3. การขอรบรองคณวฒใหการรบรองเฉพาะบคคลเปนรายกรณ โดยหนวยงานผใชเปนผขอ

รบรองคณวฒจากครสภา และตองนาเสนอคณสมบตอนของผขอรบรองคณวฒประกอบการพจารณา ขอใดขอ

หนง ดงตอไปน

3.1 มประสบการณเปนทยอมรบ และสามารถนามาใชใหเกดประโยชนตอการศกษาไดอยาง

ดยง เชน ภมปญญาทองถน วชาชพเฉพาะทางทมประสบการณเปนทประจกษ ฯลฯไมนอยกวา 10 ป

3.2 เปนบคคลทไดรบการยอมรบในสงคมวา มผลงานทางดานการศกษาเปนทประจกษ

เกยวกบการจดการเรยนการสอน ซงพจารณาแลวเหนวาสามารถใชผลงานดงกลาวในการประกอบวชาชพครให

เกดประโยชน เชน เปนอาจารยในสถาบนผลตครและรบผดชอบสอนในรายวชาชพครหรอเปนบคลากรทาง

การศกษาในระดบอดมศกษา ทมผลงานทเกยวของกบการสงเสรมการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานและ

อดมศกษาทตากวาปรญญา ทมประสบการณไมนอยกวา 10 ป

3.3 มประสบการณดานการสอน การบรหารสถานศกษา การบรหารการศกษาหรอการ

นเทศการศกษาในระดบการศกษาขนพนฐานและอดมศกษาทตากวาปรญญา ทมประสบการณไมนอยกวา

10 ป

แนวทางท 4 การอนญาตใหปฏบตการสอนโดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพคร แนวทางนเปนการแกไขปญหาการขาดครของสถานศกษา

4.1 สถานศกษามความจาเปนตองใชผทไมมใบอนญาตประกอบวชาชพครใหปฏบตการสอน

สถานศกษา สามารถขออนญาตครสภารบผทไมมใบอนญาตประกอบวชาชพครใหปฏบตการสอนได

เพอเปนการบรรเทาความเดอดรอน จาเปน และดาเนนการตามมาตรา 46 แหงพระราชบญญตสภาครและ

บคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 โดยเลขาธการครสภาออกหนงสออนญาตใหประกอบวชาชพครโดยไมม

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร มระยะเวลา 2 ป เปนการอนญาตเฉพาะบคคล เฉพาะสถานศกษาทขออนญาต

เทานน หากตอมาบคคลนนลาออกหรอยายสถานศกษาใหถอวาการอนญาตสนสดลง ทงนเงอนไขใหผไดรบ

52  

 

อนญาตจะตองพฒนาตนเองใหมคณสมบตตามขอบงคบวาดวยมาตรฐานวชาชพเพอขอใบอนญาตประกอบ

วชาชพครเปนการดาเนนงานทงครชาวไทยและครตางประเทศ

4.2 คณวฒขาดแคลน

4.2.1 คณะกรรมการครสภาพจารณาเหนชอบในการประชมครงท 12/2557 วนท 5

กนยายน 2557 กรณทตนสงกดแจงวฒขาดแคลน ซงเปนผสาเรจการศกษาปรญญาตร 4 ป ดงน

ขอ 1 สาขาวชาทสานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) แจงตอครสภา หาก

ตรวจสอบกบสาขาวชาของสถาบนการผลต หลกสตร 5 ป ทครสภาใหการรบรอง ไมมการผลตในสาขานนให

ดาเนนการดงน

มาตรการเรงดวน

(1) นาเสนอสาขาขาดแคลนท สอศ. แจงตอครสภา เพอใหความเหนชอบและจดทาเปนประกาศ

คณะกรรมการครสภา โดยประกาศเปนคราว ๆ ละ 2 ป หากมความจาเปน สอศ. สามารถทจะเสนอสาขาขาด

แคลนเพมเตมเปนวาระเรงดวนได

(2) คณะกรรมการครสภาอนมตเปนหลกการใหสานกงานเลขาธการครสภาออกหนงสออนญาต

ใหปฏบตการสอนโดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพ มระยะเวลา 90 วน สาหรบผมคณวฒไมตากวาปรญญา

ตร สาขาขาดแคลน ตามขอ (1) โดยใหสามารถขอยนตอสานกงานเลขาธการครสภาไดดวยตนเองหรอ

สถานศกษาเปนผขอยนใหได

มาตรการระยะยาว

(1) สอศ.ประสาน สกอ. แจงสถาบนการผลต เปดสอนสาขาวชาขาดแคลนตามความตองการของ

สอศ.

(2) จดโครงการรวมมอระหวาง สอศ.กบสถาบนการผลต เพอรวมผลตบณฑต โดย สอศ.ผลต

บณฑตหลกสตร 4 ป สาขาขาดแคลนและสถาบนการผลตจดหลกสตรประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร โดย

ความเหนชอบของครสภาเพอใหผสาเรจการศกษาสามารถขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพครได

ขอ 2 สาขาขาดแคลนท สอศ.แจงตอครสภาแตมสถาบนการผลตในหลกสตร 5 ป ท

ครสภารบรอง ใหดาเนนการ ดงน

(1) สอศ.รบสมครผสาเรจการศกษาในหลกสตร 5 ปกอน หากไมมผสมครตามเวลาทกาหนด

ใหขยายเวลารบสมครผสาเรจการศกษาหลกสตร 5 ป

(2) คณะกรรมการครสภาอนมตเปนหลกการใหสานกงานเลขาธการครสภาออกหนงสอ

อนญาตใหปฏบตการสอน โดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพ สาหรบผสาเรจการศกษา

หลกสตร 4 ป สาขาท สอศ.รบสมครตามขอ (1) มระยะเวลา 90 วน โดยใหสามารถขอยนตอสานกงาน

เลขาธการครสภาไดดวยตนเอง

53  

 

4.2.2 คณะกรรมการครสภา ในการประชมครงท 19/2557 วนท 18 ธนวาคม 2557 ได

พจารณาเหนชอบคณวฒสาขาขาดแคลนดานอาชวศกษาเพมเตม 12 สาขา และคณวฒสาขาขาดแคลนของ

สพฐ. 10 สาขา สามารถขอหนงสออนญาตใหปฏบตการสอนโดยไมมใบอนญาตประกอบวชาชพครจากครสภา

มอาย 90 วน เพอใชในการสมครสอบครผชวย และใหออกประกาศคณะกรรมการครสภา กาหนดประเภทวชา

และสาขาวชาขาดแคลน ใหมผลบงคบภายใน 2 ป

4.2.3 ผไดรบอนญาตใหประกอบวชาชพครตามขอ 4.1 และขอ 4.2 สามารถพฒนาวชาชพ

เพอใหไดใบอนญาตประกอบวชาชพคร 2 แนวทาง

(1) การรบรองความรโดยเทยบโอน ทดสอบ อบรม หากครบ 9 มาตรฐาน ตามมาตรฐาน

ความร พ.ศ. 2548 สามารถนาประสบการณในการปฏบตการสอนจรงไมนอยกวา 1 ป ใหผบรหารสถานศกษา

แตงตงผประเมนไมนอยกวา 3 คน หากผานการประเมน สามารถขนทะเบยนรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร

(2) ศกษาประกาศนยบตรบณฑตวชาชพครทครสภารบรองสาเรจการศกษา สามารถขน

ทะเบยนรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร

รายละเอยดการเขาสวชาชพคร ตามภาพท 11.2

54  

 

การเขาสวชาชพคร

การรบรองปรญญา และประกาศนยบตรทางการศกษา ประเมนมาตรฐานหลกสตร ประเมนมาตรฐานการผลต ประเมน

มาตรฐานบณฑต ปรญญาตรทางการศกษา 5 ป ป.บณฑตวชาชพคร ปรญญาโทวชาชพคร ใบอนญาตประกอบวชาชพคร

การรบรองความร การเทยบโอน การทดสอบ การฝกอบรม ใบอนญาตปฏบตการสอน ปฏบตการสอน 1 ป และผานการ

ประเมนจากสถานศกษา ใบอนญาตประกอบวชาชพคร

การรบรองคณวฒ คณวฒทมการผานรบรองจาก กพ. และ กคศ. หนวยงานผใชขอรบรอง มประสบการณไมนอยกวา 10 ป

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร

การแกไขปญหาขาดแคลนคร

สถานศกษาขออนญาตครสภา อาย 2 ป รบรองความร + รบรองประสบการณ 1 ป ใบอนญาตประกอบวชาชพคร

ครสภาประกาศคณวฒขาดแคลน อนญาต 90 วน สมครสอบครผชวย ศกษา ป.บณฑตวชาชพคร ใบอนญาตประกอบ

วชาชพคร

ภาพท 11.2 การเขาสวชาชพคร

จากแผนภมท 2 การเขาสวชาชพคร 4 แนวทาง มขอบงคบและประกาศทเกยวของใชในการ

ดาเนนงานทครควรร ดงน

1. ประกาศครสภา เรอง การรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษา เพอการประกอบ

วชาชพ พ.ศ. 2557 (ประกาศในราชกจจานเบกษา 14 มนาคม 2557)

2. ขอบงคบครสภาวาดวยการรบรองความรและประสบการณวชาชพ เพอการประกอบวชาชพ

ทางการศกษา พ.ศ. 2550 (ประกาศในราชกจจานเบกษา 31 กรกฎาคม 2550)

3. ประกาศคณะกรรมการครสภา เรองการเทยบโอน การทดสอบและการฝกอบรม เพอรบรองความร

(ประกาศในราชกจจานเบกษา 12 กนยายน 2550)

4. ประกาศคณะกรรมการครสภาวาดวยการเทยบโอนความรตามขอบงคบครสภาวาดวยการรบรอง

ความรและประสบการณวชาชพ เพอการประกอบวชาชพทางการศกษา พ.ศ. 2550 (ประกาศในราชกจจา

นเบกษา 22 ธนวาคม 2556)

55  

 

5. ประกาศคณะกรรมการครสภา วาดวยการรบรองความรและประสบการณวชาชพเพอการประกอบ

วชาชพทางการศกษา พ.ศ. 2550 (ฉบบท 2) พ.ศ. 2557 (ประกาศในราชกจจานเบกษา 12 กมภาพนธ 2558)

6. ประกาศคณะกรรมการครสภา เรอง การรบรองคณวฒการศกษาเพอประกอบวชาชพ (ประกาศใน

ราชกจจานเบกษา 9 มนาคม 2555)

7. ประกาศคณะกรรมการครสภา เรอง บคคลผไดรบการยกเวนไมตองมใบอนญาตประกอบวชาชพ

ควบคมเปนการชวคราว (ประกาศในราชกจจานเบกษา 27 มนาคม 2558)

8. ประกาศคณะกรรมการครสภา เรอง กาหนดประเภทวชาและสาขาวชาขาดแคลน (ประกาศในราช

กจจานเบกษา 19 กมภาพนธ 2558)

56  

 

เรองท 11.3.2 การดารงอยในวชาชพคร

ผมมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ จะไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร เมอเขา

สวชาชพครแลวจะตองปฏบตตามมาตรฐานการปฏบตงาน เพอนาผลจากการพฒนามาตออายใบอนญาต

เนองจากใบอนญาตประกอบวชาชพคร มอาย 5 ป กอนใบอนญาตหมดอายไมนอยกวา 180 วน จะตองมาตอ

อายใบอนญาตประกอบวชาชพคร และเพอใหผประกอบวชาชพครสามารถดารงตนอยในวชาชพไดอยางม

เกยรตและศกดศร จงกาหนดใหผประกอบวชาชพครตองปฏบตตนตามมาตรฐานการปฏบตตน (จรรยาบรรณ

ของวชาชพ) ผประกอบวชาชพคร ทประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ จะสงผลตอการประกอบวชาชพคร

อาจตองถกพกใช หรอเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพครได การดารงอยในวชาชพ จงเรมตงแตการขน

ทะเบยนใบอนญาตประกอบวชาชพ การตออายใบอนญาตประกอบวชาชพ และการออกจากวชาชพครโดยถก

เพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ ดงน

1. การขนทะเบยนใบอนญาตประกอบวชาชพ ผประสงคจะขนทะเบยนเพอขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพ สามารถยนคาขอและเอกสาร

หลกฐานดวยตนเองทสานกงานเลขาธการครสภา หรอทางไปรษณย เมอตรวจเอกสารหลกฐานครบถวน จะ

บนทกขอมลในระบบจดทาบญชรายชอผยนคาขอเสนอคณะอนกรรมการกลนกรองออกใบอนญาต เสนอ

คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพอนมต ผขอขนทะเบยนกจะไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร ครสภาไดออกขอบงคบและประกาศเกยวกบการออกใบอนญาตประกอบวชาชพคร ดงน

1.1 ขอบงคบครสภาวาดวยใบอนญาตประกอบวชาชพ พ.ศ. 2547 สาระสาคญเพอเปนแนว

ปฏบตแกผประกอบวชาชพทางการศกษาทงทประกอบวชาชพอยกอนพระราชบญตสภาครและบคลากร

ทางการศกษา พ.ศ. 2546 มผลใชบงคบกบผทจะตองไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพตามมาตรฐานวชาชพท

กาหนด ขอบงคบประกอบดวย 6 สวน สวนท 1 คณสมบตและลกษณะตองหามของผขอรบใบอนญาต สวนท

2 การขอขนทะเบยนรบใบอนญาตและการออกใบอนญาต สวนท 3 การกาหนดอายและการตออายใบอนญาต

สวนท 4 ใบแทนใบอนญาต สวนท 5 การเปลยนแปลงขอมลทางทะเบยน และใบอนญาต สวนท 6 การอทธรณ

กรณไมออกใบอนญาต ไมตออายใบอนญาต หรอการไมออกใบแทนใบอนญาต

1.2 ประกาศคณะกรรมการครสภา เรอง บคคลผไดรบการยกเวนไมตองมใบอนญาตประกอบ

วชาชพควบคม (พ.ศ. 2548) ซงเปนสวนทกาหนดนอกเหนอตามทปรากฏในมาตรา 43 วรรคสอง ประกอบดวย

1) พระภกษททาหนาทสอนหรอบรหารสถานศกษา 2) ผสอนศาสนาททาหนาทสอนในสถานศกษา 3) ผสอน

57  

 

ตามโครงการแลกเปลยนระหวางประเทศ หรอองคกรระหวางประเทศ 4) ขาราชการตารวจตระเวนชายแดนท

ทาหนาทสอน หรอบรหารโรงเรยนตารวจตระเวนชายแดน 5) ขาราชการสงกดกระทรวงกลาโหม ผทาหนาท

สอนหรอบรหารโรงเรยนในสงกดกระทรวงกลาโหมทจดการศกษาระดบปฐมวย ขนพนฐาน และ อดมศกษาท

ตากวาปรญญา

2. การตอใบอนญาตประกอบวชาชพคร ครสภาตองการใหผไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร ไดมการพฒนาตนเอง พฒนาการเรยนการ

สอน จงไดกาหนดใหสวนของมาตรฐานการปฏบตงานและมาตรฐานการปฏบตตน เพอเปนแนวทางในการ

พฒนาและนาผลจากการพฒนามาตออายใบอนญาตประกอบวชาชพคร ตามหลกเกณฑทกาหนด ดงน

2.1 มาตรฐานการปฏบตงาน มาตรฐานการปฏบตงาน เปนสวนหนงของขอบงคบวาดวยมาตรฐานวชาชพ พ.ศ. 2556 ม

จานวน 12 ขอ ดงน

(1) ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพครใหกาวหนาอยเสมอ

(2) ตดสนใจปฏบตกจกรรมตาง ๆ โดยคานงถงผลทจะเกดแกผเรยน

(3) มงมนพฒนาผเรยนใหเตมศกยภาพ

(4) พฒนาแผนการสอนใหสามารถปฏบตไดจรงในชนเรยน

(5) พฒนาสอการเรยนการสอนใหมประสทธภาพอยเสมอ

(6) จดกจกรรมการเรยนการสอน ใหผเรยนรจกคด วเคราะห คดสรางสรรค โดยเนนผลถาวร

ทเกดแกผเรยน

(7) รายงานผลการพฒนาคณภาพของผเรยนไดอยางมระบบ

(8) ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกผเรยน

(9) รวมมอกบผอนในสถานศกษาอยางสรางสรรค

(10) รวมมอกบผอนในชมชนอยางสรางสรรค

(11) แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา

(12) สรางโอกาสใหผเรยนไดเรยนรในทกสถานการณ

2.2 มาตรฐานการปฏบตตน (จรรยาบรรณของวชาชพ) มาตรา 50 มาตรฐานการปฏบตตน ใหกาหนดเปนขอบงคบวาดวยจรรยาบรรณวชาชพ

ประกอบดวย 1) จรรยาบรรณตอตนเอง 2) จรรยาบรรณตอวชาชพ 3) จรรยาบรรณตอผรบบรการ 4)

จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ 5) จรรยาบรรณตอสงคม

จรรยาบรรณของวชาชพ ม 9 ขอ โดยแตละดานม 1 ขอ เฉพาะจรรยาบรรณตอผรบบรการ ม

5 ขอ ตามขอบงคบครสภาวาดวยจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2556 ดงน

58  

 

จรรยาบรรณตอตนเอง 1) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองมวนยในตนเอง พฒนาตนเองดานวชาชพ บคลกภาพ และ

วสยทศน ใหทนตอการพฒนาทางวทยาการ เศรษฐกจ สงคม และการเมองอยเสมอ จรรยาบรรณตอวชาชพ 2) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองรก ศรทธา ซอสตยสจรต รบผดชอบตอวชาชพ และเปน สมาชกทดขององคกรวชาชพ จรรยาบรรณตอผรบบรการ

3) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองรก เมตตา เอาใจใส ชวยเหลอ สงเสรมใหกาลงใจแกศษย และผรบบรการ ตามบทบาทหนาทใหเสมอหนา

4) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองสงเสรมใหเกดการเรยนร ทกษะ และนสยทถกตองดงามแก ศษยและผรบบรการ ตามบทบาทหนาทอยางเตมความสามารถ ดวยความบรสทธใจ

5) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทด ทงทางกาย วาจา และ จตใจ

6) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และสงคมของศษย และผรบบรการ

7) ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองใหบรการดวยความจรงใจและเสมอภาค โดยไมเรยกรบหรอ ยอมรบผลประโยชนจากการใชตาแหนงหนาทโดยมชอบ

จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ

8) ผประกอบวชาชพทางการศกษา พงชวยเหลอเกอกลซงกนและกนอยางสรางสรรค โดยยดมนใน ระบบคณธรรม สรางสามคคในหมคณะ

จรรยาบรรณตอสงคม 9) ผประกอบวชาชพทางการศกษา พงประพฤตปฏบตเปนผนาในการอนรกษและพฒนาเศรษฐกจ

สงคม ศาสนา ศลปวฒนธรรม ภมปญญา สงแวดลอม รกษาผลประโยชนของสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข เพอใหผประกอบวชาชพไดมแนวประพฤตปฏบตตนตามจรรยาบรรณของวชาชพ มาตรา 50 วรรคสอง ครสภาจงกาหนดใหจดทาขอบงคบวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 ซงกาหนดเปนพฤตกรรมทพงประสงคและพฤตกรรมทไมพงประสงค จงขอยกตวอยางในสวนของจรรยาบรรณตอผรบบรการ ดงน

ขอ 7 ครตองรก เมตตา เอาใจใส ชวยเหลอ สงเสรมใหกาลงใจศษย และผรบบรการตามบทบาทหนาทโดยเสมอหนา ครตองสงเสรมใหเกดการเรยนร ทกษะ และนสยทถกตองดงามแกศษยและผรบบรการตามบทบาทหนาทอยางเตมความสามารถดวยความบรสทธใจ ครตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทด ทงทางกาย วาจา และจตใจ ครตองไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และ

59  

 

สงคมของศษยและผรบบรการ และครตองใหบรการดวยความจรงใจและเสมอภาค โดยไมเรยกรบหรอยอมรบผลประโยชนจากการใชตาแหนงหนาทโดยมชอบ โดยตองประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรม ดงตวอยางตอไปน

(ก) พฤตกรรมทพงประสงค (1) ใหคาปรกษาหรอชวยเหลอศษยและผรบบรการดวยความเมตตากรณาอยางเตมกาลง

ความสามารถและเสมอภาค (2) สนบสนนการดาเนนงานเพอปกปองสทธเดก เยาวชน และผดอยโอกาส (3) ตงใจ เสยสละ และอทศตนในการปฏบตหนาท เพอใหศษยและผรบบรการไดรบการพฒนาตาม

ความสามารถ ความถนด และความสนใจของแตละบคคล (4) สงเสรมใหศษยและผรบบรการสามารถแสวงหาความรไดดวยตนเองจากสอ อปกรณ และแหลง

การเรยนรอยางหลากหลาย (5) ใหศษยและผรบบรการ มสวนรวมวางแผนการเรยนร และเลอกวธการปฏบตทเหมาะสมกบ

ตนเอง (6) เสรมสรางความภาคภมใจใหแกศษยและผรบบรการดวยการรบฟงความคดเหน ยกยอง ชมเชย

และใหกาลงใจอยางกลยาณมตร (ข) พฤตกรรมทไมพงประสงค (1) ลงโทษศษยอยางไมเหมาะสม (2) ไมใสใจหรอไมรบรปญหาของศษยหรอผรบบรการ จนเกดผลเสยหายตอศษยหรอผรบบรการ (3) ดหมนเหยยดหยามศษย หรอผรบบรการ (4) เปดเผยความลบของศษยหรอผรบบรการ เปนผลใหไดรบความอบอายหรอเสอมเสยชอเสยง (5) จงใจ โนมนาว ยยงสงเสรมใหศษยหรอผรบบรการปฏบตขดตอศลธรรมหรอกฎระเบยบ (6) ชกชวน ใช จาง วานศษยหรอผรบบรการใหจดซอ จดหาสงเสพตด หรอเขาไปเกยวของกบ

อบายมข (๗) เรยกรองผลตอบแทนจากศษยหรอผรบบรการในงานตามหนาททตองใหบรการ 2.3 คณสมบตของผขอตออายใบอนญาตประกอบวชาชพคร

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร มอาย 5 ป นบจากวนออกใบอนญาตประกอบวชาชพคร จะตองตออาย

ใบอนญาตประกอบวชาชพคร กอนใบอนญาตประกอบวชาชพครจะครบกาหนดไมนอยกวา 180 วน การตอ

อายใบอนญาตประกอบวชาชพครมทงผทไดปฏบตหนาทครและผยงไมไดประกอบวชาชพคร มหลกเกณฑ ดงน

(สานกงานเลขาธการครสภา, 2553, น. 202-203)

2.3.1 ผขอตออายใบอนญาตประกอบวชาชพคร ตองมคณสมบตและไมมลกษณะตองหาม ดงน

(1) มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามทกาหนดไวใน มาตรา 44 แหงพระราชบญญต

สภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

60  

 

(2) มมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ และประพฤตตนตามจรรยาบรรณของ

วชาชพ

(3) มผลการปฏบตงานตามมาตรฐานการปฏบตงาน โดยมการพฒนาตนเองหรอมกจกรรม

การพฒนาในดานตาง ๆ ทเปนประโยชนตอการเรยนการสอน การจดการเรยนรการบรหารการจดการ

สถานศกษา การบรหารการจดการหนวยงาน รวมทงกจกรรมทกอประโยชนตอการศกษาโดยรวม ไมนอยกวา

3 กจกรรม ภายในเวลา 5 ป นบแตวนออกใบอนญาตประกอบวชาชพคร ดงรายการตอไปน

ก. การเขารบการศกษาใหมวฒเพมขนในสาขาทเกยวของกบการประกอบวชาชพทาง

การศกษา

ข. การเขารบการอบรมและไดรบวฒบตรแสดงความชานาญการในการประกอบวชาชพ

จากครสภา

ค. การผานการอบรมตามหลกสตรทเกยวของกบการปฏบตงานในหนาท

ง. การผานการประเมนหรออยระหวางการพจารณาประเมนเพอใหม หรอ เลอนวทยฐานะ

ทสงขน

จ. การเปนวทยากรในเรองทเปนประโยชนตอการจดการเรยนร หรอ การจดการศกษา

ฉ. การเขยนตารา หรอ บทความ หรอ ผลงานทางวชาการในเรองทเปนประโยชนตอการ

จดการเรยนร หรอ การจดการศกษา

ช. การสรางนวตกรรมทใชในการจดการเรยนร หรอ ทเปนประโยชนตอการศกษา

ซ. การทาวจยในเรองทเปนประโยชนตอการจดการเรยนร และการจดการศกษา

ฌ. การไดรบการคดเลอกใหไดรบรางวลของครสภา หรอของหนวยงานทางการศกษาอน

ญ. การเขาฟงการบรรยาย อภปราย ประชม ปฏบตการ ประชมสมมนา หรอ อน ๆ โดยม

การลงทะเบยน และมหลกฐานแสดงการเขารวมกจกรรมดงกลาว

ฎ. การศกษาดงานทเกยวของกบการประกอบวชาชพทางการศกษาทงในประเทศและ

ตางประเทศ

ฏ. การจดทาผลงาน หรอกจกรรมทเปนประโยชนตอการจดการเรยนรหรอการจด

การศกษา

2.3.2 ผประกอบวชาชพครทไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพคร ตามมาตรา 84 และมาตรา 88 แหง

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ประสงคขอตออายใบอนญาตประกอบวชาชพ

คร ตองมคณสมบตตามขอ 2.3.1 เวนแตมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพ ตองมวฒการศกษา หรอ

คณวฒและประสบการณวชาชพอยางใดอยางหนง ดงน

(1) มวฒไมตากวาปรญญาตรทางการศกษา หรอเทยบเทา หรอคณวฒอนทครสภารบรอง

61  

 

(2) มวฒไมตากวาปรญญาตร และมวฒประกาศนยบตรบณฑตวชาชพครทครสภารบรอง

หรออยในระหวางศกษาตามหลกสตรดงกลาว

(3) มวฒไมตากวาปรญญาตร และมวฒประกาศนยบตรวชาชพครทสาเรจการศกษากอน

ประกาศนใชบงคบ

(4) มวฒไมตากวาปรญญาตร และผานการรบรองความรตามมาตรฐานความรวชาชพครของ

ครสภา หรออยในระหวางการเสนอขอรบรอง

(5) มวฒไมตากวาปรญญาตร และไดศกษาความรวชาชพคร จานวนไมนอยกวา 15 หนวยกต

(6) มวฒไมตากวาปรญญาตร และมประสบการณในการสอนมาแลวไมนอยกวา 5 ป

(7) มวฒตากวาปรญญาตร และมประสบการณในการสอนมาแลว ไมนอยกวา 10 ป หรออย

ในระหวางศกษาใหมวฒไมตากวาปรญญาตรทางการศกษาทครสภารบรอง

ผทไมมวฒการศกษาหรอคณวฒและประสบการณวชาชพตามทกาหนดใหนาเสนอคณะกรรมการคร

สภาพจารณาอนมตเปนรายกรณ

2.3.3 ผไดใบอนญาตประกอบวชาชพ แตมไดประกอบวชาชพคร ประสงคขอตออายใบอนญาต

ประกอบวชาชพคร ตองมวฒการศกษาหรอคณวฒและประสบการณ ตามขอ 2.2.2 และตองผานการอบรม

หรอทดสอบความรมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพทคณะกรรมการครสภากาหนด

2.3.4 ในกรณทคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพพจารณาไมตออายใบอนญาตประกอบวชาชพครใหแก

ผใด และผนนใชสทธในการอทธรณตอคณะกรรมการครสภา ใหผนนมสทธประกอบวชาชพครไปพลางกอน

จนกวาผลการอทธรณจะถงทสด

3. การออกจากวชาชพคร ครสภามการกากบดแลใหผประกอบวชาชพครปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณ

ของวชาชพ โดยกาหนดแนวทางปฏบตตามแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณวชาชพ โดยเปนพฤตกรรมท

พงประสงคและไมพงประสงคดงกลาวแลว สาหรบผประพฤตปฏบตผดจรรยาบรรณของวชาชพ ครสภาจงได

กาหนดแนวทางการดาเนนงานโดยออกเปนขอบงคบครสภาวาดวยการพจารณาการประพฤตผดจรรยาบรรณ

วชาชพฉบบแรกเมอ พ.ศ. 2549 ปจจบนใชขอบงคบครสภาวาดวยการพจารณาการประพฤตผดจรรยาบรรณ

ของวชาชพ พ.ศ. 2553 มผลใชบงคบ เมอ 30 ธนวาคม 2553 สาระสาคญของขอบงคบ ประกอบดวย 12

หมวด ไดแก 1) บททวไป 2) การกลาวหาหรอกลาวโทษ 3) การสบสวน 4) การแตงตงคณะอนกรรมการ

สอบสวน 5) สทธและหนาทของผถกกลาวหาหรอถกกลาวโทษและพยาน 6) การคดคาน 7) อานาจหนาทของ

คณะอนกรรมการการสอบสวน 8) วธการสอบสวน 9) การทารายงานการสอบสวน 10) การสอบสวนทมชอบ

และบกพรอง 11) การพจารณาของคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ 12) คาวนจฉยของคณะกรรมการ

62  

 

มาตรฐานวชาชพ รายละเอยดตามทกาหนดในขอบงคบเพอใหเปนไปตาม มาตรา 51-มาตรา 78 แหง

พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546

การตดสนของคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ หากผประกอบวชาชพครเหนวาไมเปนธรรม สามารถ

ดาเนนการอทธรณไดตามขอบงคบครสภาวาดวยการอทธรณคาวนจฉยการประพฤตผดจรรยาบรรณวชาชพ

พ.ศ. 2549

การพจารณาการประพฤตผดจรรยาบรรณวชาชพ หากผประกอบวชาชพครปฏบตงานในภาครฐ

พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 ไดกาหนดวา ผประกอบวชาชพ

ทางการศกษา ผใดถกพกใชใบอนญาตประกอบวชาชพตามกฎหมายวาดวยสภาครและบคลากรทางการศกษา

ผนนอาจถกเปลยนตาแหนงหรอยายตามท ก.ค.ศ. กาหนด เวนแตถกสงพกราชการหรอถกสงใหออกจาก

ราชการไวกอน และสาหรบผถกเพกถอนใบอนญาต กใหไปดารงตาแหนงอนทไมตองมใบอนญาต และถาใน 30

วน ไมมตาแหนงวาง หรอตาแหนงทสามารถยายไปดารงตาแหนงได ผนนจะถกสงใหออกจากราชการโดยพลน

(สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา, 2551, น. 72-74)

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 11.3 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 11.3 ในแนวการศกษา หนวยท 11 ตอนท 11.3

63  

 

บรรณานกรม

จาลอง นกฟอน. (2550). “กฎหมายทเกยวของกบการบรหารการศกษา”ในเอกสารประกอบการศกษา ชดวชา

23700 ทฤษฎและแนวปฏบตในการบรหารการศกษา นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร (อดสาเนา)

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

นรเศรษฐ เจยมจโรจน. (2557). กฎหมายทอาจารยฝายปกครองควรร กรงเทพฯ: สานกพมพโอเดยนสโตร.

ฝายหนงสอสงเสรมเยาวชน บรษท ซเอด ยเคชน จากด (มหาชน). (2543). พจนานกรมไทย ฉบบทนสมย,

กรงเทพฯ: พมพท บรษท เอม เอ เอช พรนตง จากด.

ราชกจจานเบกษา 133 (ตอนพเศษ 68 ง) วนท 21 มนาคม 2559 สบคนวนท 11 พฤษภาคม 2559 จาก

http://www.moe.go.th/websm/2016/mar/134.html

ศรราชา เจรญพานช. (2524). “กฎหมายทเกยวของกบการบรหารการศกษา” ในเอกสารการสอนชดวชา

หลกและระบบบรหารการศกษา (หนวยท 14). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช.

สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. (2551). รวมกฎหมายวาดวยการบรหารงาน

บคคลของขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. กรงเทพฯ: บรษท สไตล ครเอทฟ เฮาส จากด.

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (2547) พระราชบญญตการศกษา

แหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545.กรงเทพมหานคร :บรษท พรกหวานกราฟฟค

จากด.

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2553). แผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. 2552-2559):

ฉบบสรป. กรงเทพฯ: บรษท พรกหวานกราฟฟค จากด.

. (2548). รวมกฎหมายการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว.

. (2550). พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา (พมพครงท 12). กรงเทพฯ: โรงพมพ

สก.สค. ลาดพราว.

. (2550). คมอการดาเนนงานรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษา เพอการประกอบวชาชพ

(พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โรงพมพ สก.สค. ลาดพราว.

. (2553). รวมกฎหมาย กฎกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศสาหรบผประกอบวชาชพทางการศกษา.

(พมพครงท 3). กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว.

. (2556). รวมกฎหมายประกอบวชาชพทางการศกษา (อดสาเนา) ม.ป.ท.

64  

 

. (2558). มาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณวชาชพ Professional Standards

and Ethies (ฉบบภาษาไทย ภาษาองกฤษ) กรงเทพฯ: บรษท พ.เอ.ลฟวง จากด.

. (2558). การดาเนนงานการรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษาเพอการประกอบ

วชาชพ. กรงเทพฯ: โรงพมพ สก.สค. ลาดพราว.