2 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

มอ เทา ปาก โรคตดตอ จากไวรส

ตองเรงรด คดกรองเดก ทสงสย

หมนลางมอฆาเชอโรค เมอจามไอ

ลดปวยได มอ เทา ปาก เราชวยกน

2

3คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

โรคมอ เทา ปาก เปนโรคท เกดขนทวโลก

ซงเกดจากเชอไวรสลำาไส หรอ เอนเทอโรไวรสหลายชนด

โดยมปจจยทกอใหเกดการระบาดซงมาจากความแออด

ระบบการถายเทอากาศทไมด ขาดการดแลรกษาความสะอาด

สขอนามยสวนบคคล และสงแวดลอม

พบไดบอยในกลมเดกอายตำากวา 5 ป พบมากในฤดฝน

ซงมอากาศเยนและชน

3

4 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

โรคนเกดจากเชอไวรสลำาไสหรอเอนเทอโรไวรสหลายชนด

ทพบบอย คอ คอกแซกก เอ 16 (coxsackie A16) ,

คอกแซกก เอ ชนดอนๆ, เอคโคไวรส (echovirus)

และเอนเทอโรไวรส 71(enterovirus 71)

4

5คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

ตดมากบมอหรอของเลนทเปอน

นามกนาลายนาจากตมพอง

แผลและอจจาระของผปวย

จากการไอจามรดกน

การตดตอทางนาหรออาหาร

มโอกาสเกดนอย

การแพรตดตอเกดขนไดงาย

ในสปดาหแรกของการปวย

5

6 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

ผตดเชอจะเรมแสดงอาการปวย

ไดแก มไข มจดหรอผนแดงใน

ปาก ลน เหงอก กระพงแกม

เปนสาเหตใหเดกไมดดนม

ไมกนอาหารเพราะเจบ อาจม

นำาลายไหล แตบางรายอาจ

ไมพบตมพองแตอยางใด

หลงไดรบเชอ 3 -6 วน

6

7คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

จดหรอผนแดงน จะกลายเปน

ตมพองใส ซงบรเวณรอบๆ

จะอกเสบแดง และแตกออก

เปนแผลตนๆ

อาการจะทเลาและ

หายเปนปกตภายใน

7-10 วน

7

8 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

s มไขสง ซม ชก

s อาเจยนบอยๆ

s หอบเหนอย

s แขน ขาออนแรง

s ไมทานอาหาร หรอ ไมดมนำา

“พบแพทยทนทแมจะไมมผนขนกตาม”

8

9คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

โรคนยงไมมวคซนปองกนแตปองกนได

โดยการรกษาสขอนามยสวนบคคลทดไดแก

s การลางมอดวยนำาและสบเปนประจำา

กอน-หลงรบประทานอาหาร

และหลงการขบถาย

sไมคลกคล หลกเลยงการใชของรวมกนกบผปวย

เชน แกวนำา ผาเชดหนา ชอน-สอม หลอดดด

และแปรงสฟน

sทำาความสะอาดของเลนเครองใช

ของเดกดวยการซกลางแลวผงแดด

ใหแหง

9

10 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

s แยกเดกปวยเพอปองกน

การแพรเชอไปยงเดกคนอนๆ

s ผปกครองควรรบพาเดกไปพบ แพทย และหยดรกษาตวทบาน ประมาณ 5 - 7 วน หรอจนกวา จะหายเปนปกต

s ระหวางนควรสงเกตอาการผดปกต ทอาจเกดขน แตหากเดกมอาการ แทรกซอน เชน ไขสง ซม อาเจยน หอบ เปนตน ตองรบพากลบไปรบ การรกษาทโรงพยาบาลทนท

s ไมควรพาเดกไปสถานทแออด เชน

สนามเดกเลน สระวายนำา ตลาด

และหางสรรพสนคา

10

11คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

s ควรอยในททมอากาศ

ถายเทไดสะดวก

sใชผาปดปากและจมกเวลาไอจาม

และระมดระวงการไอจามรดกน

sผเลยงดเดกตองลางมอใหสะอาดทกครงหลงสมผสนำามก

นำาลาย หรออจจาระเดกปวย

11

12 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

s ควรรกษาความสะอาด ดวยการลางมอบอยๆ โดยเฉพาะอยางยง

กอนรบประทานอาหารและหลงการขบถาย

s สงเกตอาการผดปกตของเดกอยางใกลชด

หากมอาการสงสยเปนโรคมอ เทา ปาก หรอมไขสงอยางนอย 2 วน

รวมกบอาการอาเจยน หอบเหนอย ซม ชก กลามเนอกระตก

หรอมอาการปวยรนแรงขน ควรไปพบแพทย แมจะไมมผนขน

กตาม

12

13คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

- ควรตรวจคดกรองเดกทกวน หากพบเดกมไข หรอมอาการสงสย เปนโรคมอ เทา ปาก ควรแนะนำาใหเดกหยดเรยน

• หากพบเดกปวยควรแนะนำาใหผปกครองรบพาเดกไปพบแพทย และหยดรกษาตวทบานประมาณ 7 วน หรอจนกวาจะหายเปนปกต

- หากพบเดกทมไขสงและมแผลในปาก หรอมแผลในปากรวมกบ อาการอนๆ เชน อาเจยน หอบเหนอย ซม ชก หรอสงเกตวาเดก มอาการปวยรนแรงขน ใหรบนำาไปพบแพทย

ดแลรกษาความสะอาด ในศนยเดกเลกและสถานศกษา เนนการ ลางทำาความสะอาด สถานท หองนำา หองสวม ของใช ของเลน ภาชนะทเดกใชรวมกน โดยใชนำายาทำาความสะอาดทมสวนผสมของคลอรน เชน ไฮเตอร ไฮยน คลอรอกซ ทงไว 10 นาท กอนลางออก

ดวยนำาใหสะอาด และหากเปนสงของเครองใชของเดกทมการ นำาเขาปาก ใหลางดวยนำาและสบ แลวลางออกดวยนำาสะอาดและนำาไปตากแดดหรอเชดใหแหง

13

14 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

หากมเดกปวยเพมขน อาจพจารณาปดหองเรยนหรอสถานศกษา และจดการทำาความสะอาด เพอปองกนการระบาด ตามแนวทาง ทกระทรวงสาธารณสขแนะนำา ทงน โดยการพจารณารวมกนระหวางผดแลสถานศกษา ผปกครองและเจาหนาทสาธารณสขในพนท

จดหาอปกรณใหนกเรยนไดลางมอดวยนำาและสบ กอนรบประทานอาหาร และหลงจากขบถาย จดเตรยมเครองใชของเดก แยกเปนรายบคคล ไมใหใชปะปนกน

เชน ผาเชดหนา แกวนำา ชอน-สอม เปนตน

14

แจงการระบาดขอเอกสาร และคาแนะนาไดท- กรงเทพมหานคร

ตดตอทศนยบรการ สาธารณสขเขตในพนท

- ตางจงหวดสานกงานสาธารณสข

จงหวดทกแหง

15คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

เดกมโอกาสตดเชอโรคนจากสระวายนาไดไหม

ความเขมขนของคลอรนในสระวายนำาตามมาตรฐานตองมอยางนอย

1 มลลกรมตอลตร ซงมปรมาณคลอรนเพยงพอทจะทำาลายเชอได แตอยางไร

กตามไมควรนำาเดกปวยไปสระวายนำา และปฏบตตามขอปฏบตของสระวายนำา

อยางเครงครด

ผใหญสามารถตดโรคมอเทาปากจากเดกไดหรอไม

ในผ ใหญมกมภมตานทานตอโรคนจากการไดรบเชอขณะเปนเดก

ซงภมตานทานนจะจำาเพาะกบชนดของไวรสทเคยไดรบเชอ หากไดรบเชอ

ชนดใหมทยงไมมภมตานทาน กสามารถเปนโรคไดอก สวนใหญมกไมแสดง

อาการของโรคหรอมอาการเลกนอย แตสามารถแพรเชอไปสเดกหรอผอนได

หญงตงครรภทสมผสผปวยโรคมอเทาปากเสยงตดโรคหรอไม

สวนใหญหญงตงครรภทไดรบเชอจะไมมอาการหรอมอาการเพยงเลกนอย

แตหากมอาการปวย ควรรบปรกษาแพทย ขณะนยงไมมขอมลแสดงวา

การตดเชอมผลตอการแทงบตร ความพการของเดก หรอเดกเสยชวตในครรภ

อยางไรกตาม เดกอาจไดรบเชอขณะคลอดหากมารดาปวยในชวงใกลคลอด

เดกแรกเกดทไดรบเชอสวนใหญมอาการเลกนอย

ไมรนแรง การปองกนทำาไดโดยการรกษา

สขอนามยสวนบคคลใหด เพอชวยลดความเสยง

ตอการรบเชอขณะตงครรภและระหวางคลอด

15

16 คมอเดกเรยนรชา สำาหรบคร

ร ท 1 รกษาความสะอาดสถานท บาน

โรงเรยน ศนยเดกเลก

ร ท 2 รกษาสขอนามย หมนลางมอ

กอน-หลงการรบประทานอาหาร

และหลงขบถาย

ร ท 3 รทนสงเกต ม ไข มจด

หรอผนแดงบรเวณมอ เทา ปาก

ร ท 4 รระวง ไขสง หอบเหนอย ซม

กลามเนอออนแรง

รบพบแพทยทนท