บทสรุป - ThaiFTA · 2014-08-29 · ของภาคเศรษฐกิจ ซึ่งเนื้อหาโดยสรุปของบทที่ 2 ถึง

รายงานฉบบสมบรณโครงการศกษาความเปนไปไดในการจดท าเขตการคาเสรในภมภาคเอเชย-แปซฟคและผลกระทบตอไทย หนา | 8-1

สถาบนบณฑตบรหารธรกจศศนทรแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย

บทท 8

บทสรป

เอเปคเปนกลมความรวมมอทางเศรษฐกจทมความส าคญตอการคาระหวางประเทศของประเทศไทยมาก โดยในป 2009 ประเทศไทยสงออกสนคาไปยงเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคถง 67.35 % ของมลคาสนคาส งออกทงหมด โดยการสงออกและน าเขาของเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคมการกระจกตวอยในกลมประเทศ สหรฐอเมรกา จน และญปน เทยบเทากบครงหนงของมลคาการคาระหวาง เขตเศรษฐกจสมาชกเอเปค นอกจากนเอเปคยงมความส าคญตอการคาระหวางประเทศของโลกสงมาก โดยมลคาการคารวมของสมาชกเอเปคคดเปนสดสวนประมาณ 47 % ของมลคาการคาโลก

ในป 1994 เอเปคไดก าหนดเปาหมายในการเปดเสรการคาการลงทนระหวางเขตเศรษฐกจสมาชก ซงมชอวา เปาหมายโบกอร เปาหมายดงกลาวก าหนดให สมาชก เขตเศรษฐกจท พฒนาแลว เปดเสร ภายในป 2010 และ ป 2020 ส าหรบเขตเศรษฐกจก าลงพฒนา จากนน 10 ปตอมา ส ภาทปรกษาทางธรกจของเอเปค ไดเสนอใหผน าเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคพจารณาถงความเปนไปไดในการจดตงเขตการคาเสรเอเชย- แปซฟค (Free Trade Area of the Asia-Pacific: FTAAP) และในป 2010 ทประชมผน าเขตเศรษฐกจเอเปค ไดก าหนดให FTAAP เปนเปาหมายในระยาวในการเปดเสรการคาในภมภาค

งานศกษานจงมวตถประสงคเพอศกษารปแบบและขอบเขตทนาจะเปนของกรอบความตกลง FTAAP ผลกระทบจากกรอบความตกลงดงกลาวตอประเทศไทยในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม และการวเคราะหแนวทางการรองรบปรบตวทส าคญของไทยหากมการจดท าความตกลงเขตการคาเสรดงกลาว เนอหาของรายงานผลการศกษานจงประกอบดวย 7 สวนคอ บทท 1 บทน า เปนสวนทอธบายถงขอบเขตในการศกษาของโครงการน บทท 2 เปนการวเคราะหสถานการณการคาระหวางประเทศในภมภาคเอเชย-แปซฟค เพอใหผอานไดเขาใจถงบรบทการคาระหวางประเทศในเอเปค บทท 3 เปนการทบทวนและสงเคราะหเกยวกบ FTAAP และบรบทการเปดเสรการคาในภมภาคเอเชย- แปซฟค บทท 4 เปนการวเคราะหรปแบบทนาจะเปนของ FTAAP จากปจจยตางๆทเกยวของและทาทของเขตเศรษฐกจสมาชกทส าคญ รวมทงการวเค ราะหผลด-ผลเสยตอประเทศไทยจากรปแบบ FTAAP ทนาจะเปนตางๆ บทท 5 เปนการวเคราะหถงขอบเขตท นาจะเปนของ FTAAP ซงตององกบการวเคราะหขอบเขตทนาจะเปนของ RTAs ทมแนวโนมถกใชเปนฐานในการพฒนาส FTAAP บทท 6 เปนการวเคราะหถงผลกระทบจากการเปดเสรตามกรอบ FTAAP จากฐาน RTAs ทเปนไปไดตางๆ ในดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ ทงในระยะสนและในระยะยาว และบทท 7 เปนการน าเสนอผลการวเคราะหแนวทางการปรบตวของประเทศไทยตอการเปดเสรตามกรอบ FTAAP ทงในดานแนวทางกา รเจรจาเปดเสรการคา FTAAP และแนวทางปรบตวของภาคเศรษฐกจ ซงเนอหาโดยสรปของบทท 2 ถง บทท 7 เปนดงน

8.1 สถานการณการคาระหวางประเทศในภมภาคเอเชย-แปซฟค

เอเปคเปนกลมความรวมมอทางเศรษฐกจทมขนาดใหญทสดในโลกทงในดานประชากร (41 % ของประชากรโลก ) ผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (55 % ของ GDP โลก) มลคาการคารวม (45 % ของมลคาการคาทงโลก ) นอกจากนเอเปคยงเปนกลมเขตเศรษฐกจทมแนวโนมการเตบโตของเศรษฐกจและการคาสงกวาภมภาคอนๆ มแนวโนมการเตบโตของการคาระหวางเขตเศรษฐกจสมากชกสงกว าแนวโนมการเตบโตของการคาระหวางประเทศทวโลก จงสรปไดวาเอเปคเปนกลมความรวมมอทางเศรษฐกจทมขนาดใหญทสดและมแนวโนมเตบโตสงทสดในโลก



ประเทศสหรฐอเมรกา จน และญปน เปนเขตเศรษฐกจสมาชกทมระดบผลตภ ณฑมวลรวมประชาชาตทแทจรงสง ทสด 3 ล าดบแรกของเอเปคตามล าดบ สงผลให 3 ประเทศดงกลาวมอทธพลสงตอการเจรจาการคาระหวางประเทศภายในกลมเอเปค ทงนเนองจากทง 3 ประเทศเปนประเทศคคาหลกของเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคอนๆ

อยางไรกดเมอพจารณาถงความแตกตางของระดบการพฒนาทางเศรษฐกจ ระหวางเขตเศรษฐกจสมาชกจะพบวา เขตเศรษฐกจสมาชกยงมความแตกตางของระดบการพฒนาและรายไดระหวางเขตเศรษฐกจพฒนาแลว และเศรษฐกจก าลงพฒนา ถงแมวาเขตเศรษฐกจก าลงพฒนาจะมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจทสงกวาในระยะหลงกตาม ความแตกตางดงกลาวจงมผลตอระดบความพรอมในการเปดเสรการคาระหวางเขตเศรษฐกจสมาชก

เขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคมรายการสนคาสงออกหลกทใกลเคยงกนในบางรายการ โดยเฉพาะรายการชนสวนและเครองใชไฟฟา กบรายการชนสวนเครองจกร สะทอนใหเหนถงการเปนทงคแขง (การคาสนคากลม Final Products) และเปนเครอขายการผลตทส าคญรวมกน (การคาในสนคากลม Intermediate Products) ระหวางเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปค นอกจากนเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคยงมระดบการพงพากนในดานการคาระหวางประเทศ (Trade Interdependence) ทสงมาก ซงสงเกตไดจากการทเขตเศรษฐกจสมาชกเกอบทงหมด (ยกเวนรสเซยและปาปวนวกน ) มสดสวนการสงออกสนคาไปยงเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคในสดสวนทสงกวาการสงออกไปยงประเทศอนๆนอกเอเปค

ในภาพรวมเขตเศรษฐกจสมาชกมความกาวหนาในการเปดเสรการคาคอนขางสงสะทอนจากระดบการเ ปดประเทศ (Openness Ratio) และจ านวน FTAs ของภมภาคทเพมขนอยางรวดเรว อยางไรกตามกรอบความตกลง FTAs ทไดมการจดท าขนนนยงมขอบเขตของความตกลงทแตกตางกน ทงในเชงกวางและลก เนองจากจดท าขนเพอสงเสรมการคาสนคาและการเปนโซอปทานการผลตระดบภมภาคเปนประเดนหลก และมการจ ากดระดบการเปดเสรการคาในกลมสนคาทสมาชกยงมความออนไหวสง ซงมการเปดเสรในลกษณะดงกลาวในอดตเปนปจจยสนบสนนตอความกาวหนาในการเปดเสรการคาและการลงทนในอนาคต เนองจากเขตเศรษฐกจตางๆเรมมความพร อมในเชงระบบและสถาบนทเก ยวของกบการเปดเสรฯเพมมากข น แตกอาจเปนปจจยทเปนอปสรรคตอการเปดเสรการคาในอนาคตไดเชนกน เนองจากประเดนการเปดเสรทเหลออยลวนมความซบซอน มความออนไหว หรอมความขดแยงในเชงผลประโยชนระหวางคเจรจาสงกวากรอบความตกลงทไดมการจดท าในอดต

เอเปคมความส าคญกบการคาระหวางประเทศของไทยสงมาก การสงออกและน าเขาสนคาของไทยประมาณ 2 ใน 3 เปนการสงออกไปยงเอเปคหรอน าเขาจากเอเปค นอกจากนอตสาหกรรมเพอการสงออกของประเทศไทยหลายอตสาหกรรมกมการเชอมโยงเปนโซอปทานในระดบภมภาครวมกบเขตเศรษฐกจสมาชกอนๆของเอเปค โดยโครงสรางการสงออกของไทยไดมการปรบตวจากการทตลาดสงออกในอาเซยน จน และญปน มการขยายตวสงกวาสหรฐอเมรกา

เมอพจารณาถงขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทย ความไดเปรยบดานฐานทรพยา กรและราคาทรพยากรยงคงเปนความไดเปรยบหลกของประเทศไทย จงท าใหประเทศไทยมต าแหนงการแขงขนอยตรงกลาง (Struggling in the Middle) คอตองเผชญกบการแขงขนของคแขงทมราคาของทรพยากรต ากวา (เชน จนและเวยดนาม ) และการแขงขนจากคแขงทมทรพยากรคณภาพสงกวาหรอมประสทธภาพการผลตสงกวา (เชน มาเลเซยและสงคโปร)

นอกจากนประเทศไทยยงมขดความสามารถในการแขงขนไมสงนกในกลมอตสาหกรรมทมมลคาเพมสง มแนวโนมเตบโตในอนาคตสง และมแนวโนมถกผลกดนใหเกดการเปดเสรสง โดยเฉพาะอตสาหกรรมทเกยวเนองกบทรพยสนทางปญญาเทคโนโลย และการบรการ ดงจะเหนไดจากอนดบขดความสามารถในการแขงขนดานนวตกรรมของประเทศไทยซงอยในอนดบ 7 จากสดทายเมอเทยบกบเขตเศรษฐกจสมาชกอนๆ ของเอเปค (WEF 2011)



ประเทศไทยมความกาวหนาในการเปดเสรการคาในเชงจ า นวน FTAs เปนล าดบตนของภมภาค แมวาจากผลการส ารวจยงพบวามการใชประโยชนจากกรอบความตกลงดงกลาวไมมากนกกตาม โดยประเทศไทยไดมการลงนาม FTAs กบ 11 เขตเศรษฐกจสมาชกเอเปค (จากจ านวน 20 เขตเศรษฐกจทไทยท าการคาดวย) ซงลวนเปนตลาดสงออกสนคาหลกของประเทศไทย ยกเวนเพยงประเทศสหรฐอเมรกาเพยงประเทศเดยวทเปนตลาดสงออกอนดบหนงทประเทศไทยยงไมสามารถจดท า FTAs ดวยได

ผลการวเคราะหขดความสามารถในการแขงขนดานอปสงคและดานอปทานในกลมสนคาหลกระหวางเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคระหวางป 2001 – 2009 เปนดงน

กลมสนคาเกษตร

ในดานอปสงคจนเปนตลาดน าเขาสนคาเกษตร ทมการขยายตวของสดสวนการน าเขาสนคาเกษตร เทยบกบการน าเขาสนคาเกษตรรวมของเอเปคสงขนมาก แมวาสหรฐอเมรกายงคงเปนประเทศทมสดสวนการน าเขาสนคาสงทสดในเอเปคกตาม สวนญปนเปนประเทศทม สวนการน าเขาสนคาเกษตร เทยบกบการน าเขาสนคาเกษตรรวมของเอเปคลดลงซงเปนผลการจากการมมาตรการปองกนการน าเขาสนคาเกษตรอยางชดเจนและตอเนอง

ในดานอปทาน สหรฐอเมรกาเปนประเทศทมสดสวนการสงออกสนคาเกษตรสงมากเมอเทยบกบเขตเศรษฐกจอนๆ (ในป 2009 ประมาณเกอบ 40 % ของมลคาการสงออกสนคาเกษตรรวมของเอเปค ) สหรฐอเมรกา จงมทาทผลกดน ใหเขตเศรษฐกจสมาชก ตางๆ เรงรดการเปดเสรการคาในกลมสนคาเกษตร ประเทศทมสดสวนการสงออกสนคาเกษตรสงโดยเปรยบเทยบรองลงมา ไดแก แคนนาดา จน เมกซก และไทย ตามล าดบ

กลมสนคาผลตภณฑยา

สหรฐอเมรกาเปนตลาดน าเขาสนคากลมดงกลาวโดยมมลคาการน าเขาคดเปน 30 – 40 % ของมลคาการน าเขาสนคากลมผลตภณฑยาของเอเปค และยงมทมการขยายตวของสดสวนการน าเขาสนคาผลตภณฑยาสงเมอเทยบกบกลมประเทศอนๆ นอกจากนสหรฐอเมรกากเปนประเทศหลกทสงออกสนคากลมดงกลาวโดยมมลคาการสงออกคดเปนสดสวนท สงมากเมอเทยบกบมลคาการสงออกสนคากล มดงกลาวของเอเปค (40 %) ดงนนสหรฐอเมรกาจงมทาทผลกดนใหเขตเศรษฐกจสมาชก ตางๆ เรงรดการเปดเสรการคาในกลมสนคาดงกลาว ผลการวเคราะหยงพบวาประเทศสงคโปรเปนแนวโนมการเตบโตของมลคาการสงออกสนคาในกลมดงกลาวระหวางป 2001 - 2009 สงกวาเขตเศรษฐกจสมาชกอนๆ อยางเหนไ ดชดสะทอนใหเหนถงศกยภาพการสงออกสนคากลมดงกลาวทเพมขนอยางรวดเรว

กลมสนคาผลตภณฑยาง

สหรฐอเมรกายงคงเปนประเทศผน าเขาหลกในสนคากลมน ถงแมวาจะมสดสวนการน าเขาโดยเปรยบเทยบการมลคาการน าเขารวมของเอเปคลดลงในระหวางป 2001 -2009 กตาม สวนจนเปนตลาดทมการขยายตวของสดสวนการน าเ ขาสนคาผลตภณฑยางรวดเรวสงมากเมอเทยบกบกลมประเทศอนๆ (จากสวนแบงตลาดน าเขาของเอเปค 5 %ในป 2001 เปน 20 % ในป 2009)

เมอพจารณาศกยภาพในดานการสงออก สหรฐอเมรกายงคงเปนประเทศทมมลคาการสงออกในกลมผลตภณฑดงกลาวสงทสดเมอเทยบกบเขตเศรษฐกจสมาชกอนๆ รองลงมาก ไดแก ญปน ไทย จน และแคนนาดา อยางไรกตามเขตเศรษฐกจทม



อตราการขยายตวของการสงออกสนคาดงกลาวสงทสดไดแกจน เวยดนาม อนโดนเซย ไทย และมาเลเซย ตามล าดบ สถานการณดงกลาวจงน าไปสการคาดการณไดวาจนจะเปนประเทศหลกทส าคญของการคาสนคากลมผลตภณฑยาง ทงในดานการน าเขาและสงออกสนคาในภมภาคเอเชย-แปซฟคในอนาคต

กลมสนคาผลตภณฑสงทอ

สหรฐอเมรกาเปนประเทศผน าเขาหลกในสนคากลมนอกเชนกน โดยมสวนแบงการน าเขาคดเปนรอยละ 30 ของมลคาการน าเขากลมสนคาด งกลาวของเอเปค และยงคงมสวนแบงการน าเขาทเพมขนในระหวางป 2001 – 2009 สวนญปนเปนตลาดน าเขาทมขนาดใหญเปนล าดบทสองและมสวนแบงมลคาการน าเขาทเพมขนเชนกน

จนเปนประเทศทมขดความสามารถในการสงออกสนคากลมดงกลาวสงมากทงในดาน มลคาการสงออกทสงทสด สวนแบงตลาดการสงออกเมอเทยบกบมลคาการสงออกรวมของเอเปค (เกน 40%) อตราการเตบโตของมลคาการสงออกทสงกวา 10 %ตอป โดยเขตเศรษฐกจทมสวนแบงตลาดของมลคาการสงออกรองลงมาไดแก ฮ องกง สหรฐอเมรกา เ กาหลใต และไตหวน (ถงแมวาทง 4 เขตเศรษฐกจจะมอตราการเตบโตของมลคาการสงออกสนคากลมดงกลาวทตดลบกตาม นอกจากนผลการวเคราะหยงพบวาเวยดนามเปนประเทศทอตราการเตบโตของมลคาการสงออกสงทสดในเอเปค (ประมาณ 15 %ตอป) ในขณะทไทยมสวนแบ งตลาดสงออกสนคากลมดงกลาวใกลเคยงกบประเทศเวยดนามแตมอตราการเตบโตของมลคาการสงออกทต ากวามาก (ประมาณ 1%ตอป)

กลมสนคาเครองจกรกล

สหรฐอเมรกาเปนประเทศผน าเขาหลกและผสงออกหลก ในสนคากลมน อกเชนกน ถงแมวาจะมส ดสวนการน าเข าโดยเปรยบเทยบ มลคาการน าเขารวมของเอเปคลดลงในระหวางป 2001 - 2009 กตาม สวนจนเปนตลาดทมการข ยายตวของสดสวนการน าเขาและสงออกสนคาเครองจกรกลรวดเรวสงมากเมอเทยบกบกลมประเทศอนๆ โดยจนมมลคาการสงออกสนคากลมดงกลาวนอยกวาสหรฐอเมรกาและมากกวาญปนไมมากนก แตมอตราการเตบโตของมลคาการสงออกสนคากลมดงกลาวสงกวาประเทศทงสองถงประมาณ 7 เทาตว จงคาดการณไดวาจนจะเปนประเทศผสงออกสนคาหลกในกลมดงกลาวในอนาคตอนใกล สวนประเทศไทยนนมอตราการเตบโตของมลคาการสงออกสนคาดงกลาวสงรองจากจน และชล ถงแม วาจะมสวนแบงตลาดของการสงออกนอยกวาประเทศอนๆ สวนใหญในเอเปคกตาม

กลมสนคาชนสวนและผลตภณฑเครองใชไฟฟา

ตลาดสนคาชนสวนและผลตภณฑเครองใชไฟฟามการเปลยนแปลงโครงสรางของประเทศผซอโดย จนเปนประเทศทมสวนแบงการน าเขาสนคาดงกลาวสงทสดในเอเปคในป 2009 แทนทสหรฐอเมรกาซงเคยเปนผน าเขาสนคาดงกลาวอนดบทหนงในป 2001 ทงนเนองจากจนมอตราการเตบโตของมลคาการน าเขาสนคากลมดงกลาวเตบโตสงกวาสหรฐอเมรกามาก

นอกจากนจนยงเปนประเทศทมขดความสามารถในการสงออกสนคากลมดงกลาวสงมากทงในดาน มลคาการสงออกทสงทสด สวนแบงตลาดการสงออกเมอเทยบกบมลคาการสงออกรวมของเอเปค อตราการเตบโตของมลคาการสงออกทประมาณ 30 %ตอป สถานการณดงกลาวจงน าไปสการคาดกา รณไดวาจนจะเปนประเทศศนยกลางทส าคญของการคาสนคากลมนทงในดานการน าเขาและสงออกสนคาในภมภาคเอเชย-แปซฟคในอนาคต สวนประเทศทมสวนแบงการสงออกรองลงมาไดแก สหรฐอเมรกา ญปน ฮองกง สงคโปร เกาหลใต ไตหวน เมกซโก มาเลเซย และไทย ตามล าดบ



กลมสนคายานยนตและพาหนะอนๆ

ตลาดสนคายานยนตและพาหนะอนๆมการเปลยนแปลงโครงสรางของประเทศผซอโดยตลาดทมการขยายตวของสดสวนการน าเขาสนคายานยนตและพาหนะอนๆ คอตลาดจน และตลาดมสดสวนดงกลาวลดลงคอตลาดสหรฐอเมรกา อยางไรกตาม ในป 2009 สหรฐอเมรกายงคงเปนประเทศทมสวนแบง ตลาดของการน าเขาสงถงประมาณ 35% ของมลคาการน าเขาสนคากลมนโดยรวมของเอเปค (ลดลงจาก 50 % ในป 2001)

ในดานการสงออก ทงประเทศสหรฐอเมรกาและญปนตางมมลคาการสงออก สวนแบงตลาดของการสงออกเมอเทยบกบการสงออกสนคากลมนรวมของเอเปค และอตราการเตบโตของมลคาการสงออกทใกลเคยงกนมาก โดยทง สองประเทศมสวนแบงตลาดการสงออกสงทสดในเอเปค ในสวนของประเทศไทยนนถงแมวาจะมสวนแบงตลาดของการสงออกต ากวาหลายประเทศ แตกมอตราการเตบโตของมลคาการส งออกในระดบทสงทสด และใกลเคยงกบประเทศเวยดนาม และเปร (ไทยมมลคาการสงออกสนคากลมดงกลาวสงกวาเวยดนามและเปรอยางชดเจน)

8.2 เขตการคาเสรเอเชย-แปซฟคและความเปนไปได

แนวความคดทนบเปนพนฐานในการเปดเสรคาเอเชย-แปซฟค คอ เปาหมายการเปดเสรดานการคาและการลงทนของเอเปค หรอ เปาหมายโบกอร ซงก าหนดใหเขตเศรษฐกจพฒนาแลวเปดเสรดานการคาและการลงทนมากขนภายในป 2010 และเขตเศรษฐกจก าลงพฒนาเปดเสรดานการคาและการลงทนมากขนภายในป 2020 อยางไรกตามแนวคดทท าใหการเปดเสรการคาเอเชย-แปซฟค มความชดเจนมากขนคอ ขอเสนอในการตงเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟค หรอ FTAAP ของสภาทปรกษาทางธรกจของเอเปค

ความกาวหนาในการเปดเสรการคาและการลงทนตามกรอบ FTAs/RTAs ของเขตเศรษฐกจสมาชก APEC ในรอบ 10 ปทผานมาเปนสงทสามารถท า นายไดวาการจดตงเขตการคาเสรเอเชย- แปซฟคหรอ FTAAP เปนสงทมความเปนไปได และเอเปคจะตองมความกาวหนาตอการจดตงเขตการคาเสรอยางแน นอน ทงนความรวดเรวหรอความกาวหนาในการจดตงเปนเขตการคาเสรเอเชย- แปซฟคขนอยกบปจจยหลายประการ ท งทปจจยภายในเอเปคและปจจยภายนอกเอเปคทอาจสงผลในทางบวกหรอลบตอการด าเนนงานดงกลาว จากการทบทวนเอกสารทเกยวของ สามารถประมวลและสรปไดวาปจจยทมผลตอความเปนไปไดในการเปดเสร FTAAP มดงตอไปน

การมเปาหมายและแนวทางการพฒนา APEC ทตรงกน (Shared vision and strategy) ระหวางเขตเศรษฐกจสมาชกทมอทธพลสง 3 ประเทศคอ สหรฐอเมรกา ญปนและจน เนองจากทงสามประเทศนอกจากจะม GDP รวมกนแลวคดเปนสดสวนทสงตอทงโลกและ APEC ประเทศทง 3 ยงเปนประเทศทเขตเ ศรษฐกจสมาชกอนๆตองการเป ดเสรการคาดวยเปนล าดบตน

ความชดเจนของประเทศในแถบเอเชยตะวนออกโดยเฉพาะเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ (จน ญปน และเกาหลใต) ตอระดบและรปแบบทยนดใหสหรฐอเมรกาเขามามบทบาททางเศรษฐกจในภมภาคเอเชยตะวนออก (Acceptable level and forms of US Engagement in East Asia)

ความสอดคลองกนระหวางขอตกลงเขตการคาเสรระดบทวภาคและระดบภมภาคทจดท าขนระหวางเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปค (Coherence of existing FTAs/RTAs in APEC) หรอความสามารถในการปรบใหขอตกลงดงกลาว



ซงมจ านวนมากและมความซบซอนสงมลกษณะท ใกลเคยงกนมากขน (Convergence of existing FTAs/RTAs in APEC)

การใหความส าคญและการผลกดนอยางจรงจงของเขตเศรษฐกจสมาชก (Political will of members) ซงขนอยกบทง (ก) การรบรในเชงประโยชนทแตละประเทศจะไดรบจาก FTAAP (ข) การตระหนก วา FTAAP เปนวาระทตองการผลสมฤทธทางเศรษฐกจ มากกวาเปนเพยงเครองมอทน าไปสผลสมฤทธทางการเมองระหวางประเทศหรอผลสมฤทธของการเจรจาการคาตามกรอบ WTO และ (ค) ปจจยการเมองภายในประเทศตางๆตลอดจนความเขมขนของกลมตอตานการเปดเสรการคาภายในประเทศตางๆ

ความกาวหนาของการเปดเสรการคาตามกรอบเจรจาการคาของ WTO (WTO achievement progress) เปนปจจยทมผลโดยตรงทท าให FTAAP ตองเกดขนโดยอตโนมต

ขอบเขตของขอตกลง FTAAP (FTAAP coverage) ทเปนตนแบบในการเจรจา โดยหากขอบเขตเนอหาขอตกลงของ FTAAP ในขนแรกมระดบความเขมขนหรอครอบคลมไมมากไปกวาขอตกลงในระดบทวภาคหรอภมภาคทเขตเศรษฐกจสมาชกสวนใหญไดท าไว กมแนวโนมทเขตเศรษฐกจสมาชกสวนใหญจะใหการยอมรบ FTAAP

จ านวนสมาชกทมแนวโนมสนบสนนและผลกดนแนวคด FTAAP (Number of FTAAP supporting members) โดยหากมสมาชกสนบสนน FTAAP มากขน กจะท าใหประเทศทสงวนทาทหรอคดคาน FTAAP ตระหนกไดถงความสญเสยจากการไมเขารวม (Cost/Loss of do nothing) ทสงขนทงในเชงผลกระทบทไดรบและโอกาสทสญเสยจากการไมเขารวม FTAAP กลาวคอเมอจ านวนสม าชกทยนดเขารวม FTAAP เพมขนถงระดบหนงมแนวโนมทจะเกดปรากฏการณโดมโน (Domino Effect) ใหสมาชกทเหลออยตองเขารวมตามมาในทสด

ถงแมวาทางเลอกในการจดตง FTAAP จะมหลายแนวทาง ไดแก (1) การสรางกรอบความตกลง FTAAP ขนมาใหม (Crafting Prototype APEC RTA) (2) การรวมกรอบตกลง RTAs/FTAs ในภมภาคเอเชย-แปซฟค (Merging RTAs/FTAs) และ (3) การขยายจ านวนสมาชกจากกรอบ RTAs ทมอยเดมใหครอบคลมจ านวนสมาชกเอเปค (Enlarging Platform RTAs) กตาม แตทางเลอกทมความเปนไปไดมากทสดในปจจบนคอทางเลอกท 3 เนองจากทางเลอกท 1 เปนทางเลอกทไมอยในพนธกจหลกและแผนการด าเนนงานของเอเปค จงไมมองคกรใดรบผดชอบตอการสรางกรอบความตกลงดงกลาว ทางเลอกท 2 กมความเปนไปไดยากทงนเนองจาก RTAs/FTAs ทไดจดท าขนมความแตกตางกน และยากทจะเชอมโยงกนดงจะเหนไดจากความยากในการเชอมกรอบความตกลง ASEAN+1s เขาไวดวยกน เพราะแตละกรอบความตกลงทไดจดท าขนในอดต ตางจดท าขนเพอตอบสนองตอความตองการเฉพาะของคเจรจาเพอใหเกดความเปนไปไดในการลงนาม

อยางไรกตามการขยายจ านวนสมาชกจากก รอบ RTAs ทมอยเดม เชน TPP ASEAN+3 หรอ ASEAN+6 เปนตน ใหมจ านวนเพมขน (Enlarging) กมขอจ ากดหลายประการ เชน การยอมรบของสมาชกใหมตอกรอบความตกลง RTAs ทมอยแลวและรางโดยสมาชกกอตง โดยทสมาชกใหมไมมสวนรวมหรอไมสามารถปรบเปลยนได การตอตานหรอปองกนจากสมาชกเดมตอสมาชกรายใหมทอาจเปนคแขงใหไมสามารถเขารวมได ดงนนกรอบความตกลง RTAs ทมศกยภาพพฒนาไปส FTAAP ไดจงควรตองมขอบเขตเนอหาของความตกลงทเปน ทยอมรบไดของเขตเศรษฐกจสมาช กเอเปคสวนใหญ โดยมความยดหย นในระดบหนงเพอใหสอดคลองกบความแตกตางของระดบการพฒนา ระหวางเขตเศรษฐกจสมาชก ทงนเนองจากหากกรอบความตกลงใดมเขตเศรษฐกจสมาชก APEC เขารวมเปนสมาชกมากทสด กรอบความตกลงนนกถกใชเปนฐาน (Platform) ในการพฒนาเปน FTAAP ในทสด



8.3 รปแบบทนาจะเปนของเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟคและผลด-ผลเสยตอประเทศไทย

ในปจจบนมการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาค (RTAs/FTAs) เปนจ านวนมาก การวเคราะหรปแบบของ FTAAP ทนาจะเปนจงเรมตนดวยการวเคราะหวา RTAs/FTAs กรอบใดทมแนวโนมสงในการน ามาใชเปนฐา นเพอพฒนาส FTAAP โดยพจารณาจาก (1) จ านวนฐานสมาชกทไดเขารวมหรอไดแสดงเจตจ านงเขารวมเปนสมาชก (2) การไดรบการยอมรบจากเขตเศรษฐกจสมาชก APEC ในการใชเปนฐานพฒนาส FTAAP (3) แนวโนมการขยายตวของประเทศสมาชกทเขารวมในอนาคต

จากผลการศกษาในบทท 3 สามารถสรปไดวามกรอบความตกลง 3 กรอบทมแนวโนมถกน ามาใชเปนฐานในการพฒนาส FTAAP ไดแก TPP, ASEAN+3 และ ASEAN+6 ทงนเนองจากกรอบขอตกลงทง 3 (ก) มจ านวนเขตเศรษฐกจสมาชก APEC ทไดเขารวมหรอไดแสดงเจตจ านงในการเขารวมถงประมาณกงหนงขอ งจ านวนเขตเศรษฐกจสมาชก APEC ทงหมด (ข) ไดรบการยอมรบจากเขตเศรษฐกจสมาชก APEC ในการใชเปนฐานพฒนาส FTAAP ดงจะเหนไดจากขอเสนอของ ABAC หรอค าแถลงการณของทงรฐมนตรและผน าเขตเศรษฐกจ APEC และ (ค) เปนความตกลงทมแนวโนมการขยายตวของสมาชกทจะเขารวมในอนาคตสงกวา RTAs/FTAs อนๆ

อยางไรกตามเนองจากในปจจบน กรอบความตกลงทง 3 ฉบบ ไดแก ASEAN+3 ASEAN+6 และ TPP 6 ยงคงอยในระหวางการเจรจา /การศกษา โดยความตกลง TPP อยในระหวางการเจรจารวมกนระหวางประเทศสมาชกกอตงไดแก ชล สงคโปร นว ซแลนด และบรไน กบประเทศทแสดงเจตจ านงเขารวม ไดแก สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย เปร มาเลเซย และเวยดนาม สวนความตกลง ASEAN+3 และ ASEAN+6 กก าลงอยในระหวางการศกษา ทงนเกณฑหลกทเปนตวชวดวากรอบใดประสบความส าเรจในการเปน Platform ส FTAAP คอ จ านวนสมาชกทเขารวมมากกวาทจะเปนระดบขอบเขตของความตกลง แตกคาดเดาไดยากวาตองมจ านวนสมาชกเทาใดจงนบวาประสบความส าเรจและเปน FTAAP เพราะมความเปนไปไดสงเชนกนท FTAAP อาจมสมาชกไมครบ 21 เขตเศรษฐกจ

ผลการเปรยบเทยบกรอบความตกลงทง 3 ฉบบ คอ ASEAN+3 ASEAN+6 และ TPP พบวา

(ก) กรอบความตกลงทงสามกรอบมจ านวนสมาชกทเปนสมาชกเอเปคดวยไมตางกนนก คอ 10 12 และ 9 ประเทศ ดงนนทงสามกรอบความตกลงจงมความไดเปรยบในการพฒนาไปส FTAAP จากจ านวนฐานสมาชกทไมตางกนนก แมกรอบ ASEAN+6 ซงครอบคลมจ านวนสมาชกเอเปคเกนกงหนงจะประสบความส าเรจในการจดตง แตกมความเปนไปไดนอยมากทสหรฐอเมรกาจะพจารณาเขารวมในระยะเวลาอนใกลน

(ข) มสมาชกทคาบเกยวกนคอ สมาชกทงหมดของ ASEAN+3 เปนสมาชกของ ASEAN+6 และสมาชก ASEAN+3 และ ASEAN+6 ทเปนสมาชกของ TPP ดวยมจ านวนเทากบ 4 และ 6 ประเทศตามล าดบ ดงนนเมอมการเปลยนแปลงในกรอบความตกลงใดความตกลงหนงยอมอาจมผลตอการปรบเปลยนเนอหาในกรอบความตกลงอนๆได

(ค) กรอบความตกลง ASEAN+3 และ ASEAN+6 มขอดอยกวากรอบความตกลง TPP ในประเดนทท งสองกรอบฯขางตนมสมาชกทอยนอกกลม เอเปคถง 3 และ 4 ประเทศรวมอยในกลม ดงนนการใชสองกรอบดงกลาวเปนฐานพฒนาส FTAAP อาจท าใหสมาชกอนๆใน APEC โตแยงเกยวกบการน าสมาชกนอกกลม APEC มารวมเปนฐานและเปนสมาชกใน FTAAP ได

(ง) ทง 3 กรอบความตกลงยงไมมความตกลงรวมกนระหวางสมาชก โดย ASEAN+3 มแนวโนมทจะพฒนากรอบความตกลงรวมดวยการเชอม (Merging) กรอบความตกลง AJCEP AKFTA และ ACFTA เขาไวดวยกน สวน ASEAN+6 มแนวโนมทจะพฒนากรอบความตกลงรวมดวยการเชอม (Merging) กรอบความตกลง AJCEP AKFTA ACFTA



AANZFTA และ AIFTA เขาไวดวยกน ในขณะทกรอบความตกลง TPP แนวโนมทจะพฒนากรอบความตกลงรวมดวยการรวมกนรางความตกลงขนมาใหมจากการแลกเปลยนขอมลความตองการและเจรจาระหวางสมาชก

(จ) แมจะเกดขนในภายหลง แตกรอบความตกลง TPP มความกาวหนาในการเจรจาสงกวากรอบ ASEAN+ มาก โดยมการเรงรดใหการเจรจาเสรจสนในป 2011 มการก าหนดตารางการเจรจาทก 2 เดอน มการสงเอกสารใหท าความเขาใจกอนเรมการเจรจา มการเพมระยะเวลาการเจรจาในแตละรอบ มการด าเนนการหลายกจกรรมพรอมกนในเวลาเดยวกน (Parallel ) ในแตละรอบการเจรจา การจดตารางการเจรจาหมนเวยนไปตามประเทศสมาชกตางๆ เปนการเปดโอกาสใหสมาชกรายอนๆ สามารถเจรจานอกรอบกบประเทศเจาภาพประชมในรอบนนๆ ทงในชวงเวลากอนและหลงการประชมอยางเปนทางการ

(ฉ) ASEAN+3 และ ASEAN+6 มอาเซยนทเปนหนวยงานเลขานการเชอมโยงกบประเทศนอก ASEAN ในขณะทกรอบ TPP แมยงไมมหนวยงานกลาง แตหนวยงานทเปนตวแทนการเจรจาการคาของแตละประเทศกสามารถประสานงานกนไดเปนอยางด โดยเฉพาะ USTR ของประเทศสหรฐอเมรกา

(ช) ทงสามกรอบความตกลงมประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจสนบสนนแ ละผลกดนตางกน โดยจนมแนวโนมสนบสนน ASEAN+3 เปนล าดบแรก สวนญปนใหความส าคญในเชงเปาหมายกบ ASEAN+6 มากกวา ASEAN+3 และสหรฐอเมรกาสนบสนนและผลกดนอยางเตมทเพอให TPP เปน Platform ในการพฒนาส FTAAP ดงนนหากญปนเขารวมเปนสมาชก TPP เมอใด กจะท าให 2 Platform คอ ASEAN+3 และ TPP มจ านวนสมาชกเทากน และมสมาชกเอเปคใน ASEAN+3 ครงหนงเปนสมาชก TPP และจะสงผลให ASEAN+3 และ TPP เปน 2 ขวกรอบความตกลงระดบภมภาคทสนบสนนโดยประเทศมหาอ านาจทตางกน

(ซ) กรอบความตกลง TPP มการกระจายตวของสมาชกตามภมภาคตางๆในเอเปคดกวา ASEAN+3 และ ASEAN+6 คอมสมาชกทครอบคลมทง 3 ภมภาคหลกในเอเปคคอ เอเชยตะวนออก โอเช ยเนย และอเมรกา ในขณะท ASEAN+3 ไมครอบคลมโอเช ยเนยและอเมรกา สวน ASEAN+6 ไมครอบคลมเฉพาะอเมรกาแตไดรวมภมภาคเอเชยใตซงอยนอกเอเปคเขาไวดวย

เมอวเคราะหถงแนวโนมการขยายตวเพมสมาชกขนระหวาง Platform ASEAN+ และ Platform TPP ผลการ

วเคราะหพบถงความแตกตางในแนวทางการขยายตวของ Platform ASEAN+ คอ ASEAN ASEAN+3 ASEAN+6 FTAAP ซงเนนขยายสมาชกจากเ ขตเศรษฐกจสมาชกในแถบเอเชยกอน แลวจงขยายไปยงโอเช ยเนยและอเมรกา กบแนวทางการขยายสมาชกของ Platform TPP ทคอนขางมความสมดลในการกระจายตวของสมาชกตามภมภาคตางๆ ทงเอเชย โอเชยเนย และอเมรกา นบจากเรมคอ P(4) ส TPP (9) และส FTAAP ในทสด

การใช Platform ในการพฒนาส FTAAP ทตางกนมผลดและผลเสยตอประเทศไทยแตกตางกน โดยหากกรอบ ความตกลง TPP ถกใชเปนฐานพฒนาส FTAAP การเขารวมกรอบความตกลง TPP ของไทยจะท าใหเกดผ ลดในดานการมโอกาสไดรวมเจรจาก าหนดกรอบความตกลงทสอดคลองและเหมาะสมกบระดบการพฒนาของประเทศไทย การมโอกาสไดเขาถงตลาดสหรฐอเมร กาไดมากกวาประเทศอนๆทไมเขา รวม แตกมผลเสยตอการมโอกาสทไทยตองเรงเปดเสรการคาในสาขาทยงขาดความพรอมเชน สาขาการบรการและการลงทน และอาจสงผลใหประเทศทสนบสนนการใชฐาน ASEAN+ (เชน ญปน และจน ) ลดความส าคญในดานการเปนพนธมตรทางการคา



ในทางกลบกนหากกรอบตกลง TPP ถกใชเปนฐานพฒนาส FTAAP การไมเขารวมกรอบความตกลง TPP ในชวงแรกนจะสงผลดตอประเทศไทยในดานการมระยะเวลาในการสงเกตการณและวเคราะหความคมคาและประเมนผลกระทบในการเขารวมตามขอบเขตความตกลงทถกก าหนดขน การมระยะเวลาในการปรบตวทงในภาคอตสาหกรรมและปจจยการผลต รวมทงการบมเพาะขดความสามารถในการแขงขนในสาขาอตสาหกรรมทไทยยงขาดความพรอม แตกอาจกอใหเกดผลเสยหลายประการ อาทเชน การมตนทนในการเขารวมทสงกวาจากการตองยอมรบกรอบความตกลงทมความเขมขนสงกวาประเทศทเขารวมกอน การสญเสยสวนแบงตลาดการสงออกสนคาไปยงประเทศสหรฐอเมรกาใหกบประเทศคแขงทเขารวม และการมโอกาสลดลงทประเทศไทยจะประสบความส าเรจในการเจรจาเปดเสรการคากบประเทศสหรฐอเมรกา

ในกรณทกรอบความตกลง ASEAN+ ถกใชเปนฐานพฒนาส FTAAP จะกอใหเกดผลดตอประเทศไทยหลายประการคอ การท าใหประเทศไทยมอ านาจตอรองสงในฐานะเขตเศรษฐกจอาเซยน การทมเศรษฐกจขนาดใหญอนๆ คอ จน และญปน (กรณ ASEAN+3) และ อนเดย ออสเตรเลย กบนวซแลนด (กรณ ASEAN+6) มาชวยคานอทธพลของประเทศทมขนาดใหญ (เชน สหรฐอเมรกา และจน ) อยางไรกตามการเขารวมหรอผลกดนใหกรอบความตกลง ASEAN+ เปนฐานพฒนาส FTAAP อาจกอใหเกดผลลบตอไทย โดยไทยอาจตองสญเสยสวนแบงตลาดใหกบประเทศกลม CLMV ทไดรบเงอนไขการเปดเสรทพเศษกวา และไทยอาจมแนวโนมถกลดระดบความส าคญในดานการใหความรวมมอทาง การคาและการลงทนจากประเทศนอกกลม เชน ประเทศสหรฐอเมรกา

8.4 ขอบเขตทนาจะเปนของเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟคและผลด-ผลเสยตอประเทศไทย

การวเคราะหขอบเขตทน าจะเปนของกรอบความตกลง FTAAP เปนการวเคราะหโดย พจารณาจากปจจยทเปนตวก าหนดขอบเขตทจะเปนของ FTAAP 4 ประการคอ (ก) ขอบเขตของกรอบความตกลงระดบภมภาคทจะถกน ามาใชเปนฐานในการพฒนาส FTAAP ไดแก ASEAN+3 ASEAN+6 และ TPP อยางไรกตามเนองจากกรอบความ ตกลงระดบภมภาคทงสามกรอบดงกลาวยงไมมการก าหนดขอบเขตจากเขตเศรษฐกจสมาชก จงตองวเคราะหความสอดคลอง (Coherence) ระหวางกรอบความตกลง RTAs/FTAs ระดบทเลกกวาและมแนวโนมถกใชเปนฐานในการพฒนาสกรอบความตกลงทงสามขางตน (ข) แนวโนมความตกลงเขตการคาเสรในศตวรรษท 21 (ค) ทาทของเอเปคตอขอบเขตทนาจะเปนของ FTAAP และ (ง) ทาทของเขตเศรษฐกจสมาชกตอขอบเขตทนาจะเปน

โดยสรปผลการวเคราะหขอบเขตทนาจะเปนของ FTAAP พบวาขอบเขตทนาจะเปนของ FTAAP ในกรณทใช TPP เปนฐานจะมระดบขอบเขตการเปดเสร ทกวางและลกกวากรณใช ASEAN+ เปนฐาน โดยเฉพาะในประเดนทเกยวกบดานการคาสนคา การคาบรการ และทรพยสนทางปญญา ซงเป นประเดนทมความเขมขนสงมาก ทงนเนองจากสมาชกกอตงและสหรฐอเมรกามความตองการใหกรอบความตกลง TPP เปนกรอบความตกลงทมคณภาพสง มขอบเขตทกวางและลก ในขณะทกรอบความตกลง ASEAN+ ถกพฒนาเพอใหตอบสนองตอความตองการของแตละประเทศสมาชก และสมาชกตามกรอบ ASEAN ยงประกอบดวยประเทศนอกเอเปคซงมระดบการพฒนาทดอยกวาประเทศในกลมเอเปค

ในระยะสนกรอบความตกลง ASEAN+ จะมผลดกบประเทศไทยมากกวากรอบความตกลง TPP เนองจากกรอบความตกลง ASEAN+ มขอบเขตของความตกลงทสอดคลองกบระดบการพฒนาประเทศของประเทศไทย มากกวากรอบความตกลง TPP และยงคงมความยดหยนหรอมเออใหรฐบาลสามารถด าเนนนโยบายเพอคมครองหรอเพอพฒนาภาคอตสาหกรรม ในประเทศไดมากกวา การเปดเสรตามกรอบ TPP แบบทนททนใดจะท าใหไทยตองขาดดลการคามากขนจากภาคบรการและ



สนคาทมทรพยสนทางปญญาซงไทยมขดความสามารถในการแขงขนในเชงนวตกรรม แหลงเงนทน เครอขาย และการจดการตนทน ต ากวาประเทศพฒนาแลวมาก สวนผลใน ระยะยาวนนไมวากรอบความตกลงใดประสบความส าเรจในการพฒนาไปส FTAAP ยอมสงผลตอประเทศไมตางกนนก ทงนหากขอบเขตของ FTAAP ใกลเคยงกบ ASEAN+ มากกวา TPP กยอมเปนผลดตอประเทศไทยมากกวา

การเขารวมกรอบความตกลงใดทใชเปนพนฐานพฒนาส FTAAP ยอมมผลใหมลคาการคาระหวางประเทศของไทยสงขน โดยกรอบความตกลง ASEAN+ มแนวโนมสงผลใหเกดการขยายตวของการคาสนคาขนกลางมากกวากรอบ TPP เนองจากธรกจในประเทศกลม ASEAN+3 ไดมการวางแผนการผลตสนคาทเปนโซการผลตระดบภมภาค (Regional Value Chain) มานานแลว และจะยงมความเขมขนขนหากจนซงเปนตลาดใหญเกดใหมประสบความส าเรจในการรวมจดตงกรอบความรวมมอดงกลาว และหากกรอบความตกลง ASEAN+6 สามารถขยายขอบเขตของหวข อในความตกลงใ หมการเปดเสรเพมมากขน กนาจะมผลใหมการขยายตวทางการคาผลผลตทางการเกษตรและธรกจบรการเพมมากขนโดยเฉพาะจากประเทศออสเตรเลย สวนกรอบ TPP นนมความเปนไดทจะสงผลบวกตอการสงออกสนคาขนสดทายของไทยไมนอย ทงนเนองจากสหรฐอเมรกายงคงเปนประเทศสงออกปลายทางอนดบหนงของประเทศไทย และเปนประเทศทประชากรมอ านา จซอสงสดในโลก

มลคาเงนลงทนระหวางประเทศยอมไดรบผลกระทบจากการเขารวมกรอบความตกลงใดๆทใชเปนพนฐานพฒนาส FTAAP แนนอนเชนกน โดยกรอบ ASEAN+ อาจสงผลใหประเทศไทยไดรบเงนลงทนทางตรงจากตางประเทศเพมมากขนเพอรองรบการขยายตวของตลาดใน ASEAN และประเทศจน สวนในกรณของกรอบ TPP นน หากประเทศไทยไมเขารวมกมความเปนไปไดสงทเงนทนไหลเขาจากตางประเทศและเงนลงทนของนกธรกจชาวไทยจะเรมมการเบยงเบนไปลงทนในประเทศสมาชก TPP มากขน เพอใชประเทศเหลานนเปนฐานการผลตสตลาดสหรฐอเมรกา

การด ารงอยของอ านาจรฐ (National Sovereignty) เปนประเดนทประเทศไทยจะไดรบผลกระทบในเชงลบจากการเขารวมเปนสมาชกกรอบความตกลง TPP มากกวาการใช ASEAN+ เปน Platform พฒนาส FTAAP ทงนเนองจากกรอบความตกลง TPP มระดบการผกมดทสงกวากรอบ ASEAN+ โดยเฉพาะในหวขอการแขงขน หวขอการคาบรการขามชาต และหวขอทรพยสนทางปญญา

ในสวนของผลทมตอภาคแรงงานจากการขยายตวหรอหดตวของภาคการผลตและภาคการคานน การใช ASEAN+3 เปนฐานในการพฒนาส FTAAP จะมผลกระทบในเชงการปรบตวเชงโครงสรางตอไทยนอยมากใน ระยะสน เนองจากในขณะน ASEAN กไดม FTAs กบประเทศทงสามแลว แตการเขารวมตามกรอบ TPP จะท าใหแรงงานไทยมคณภาพชวตในการท างานทสงขน แมอาจท าใหภาคธรกจมตนทนทสงขนกตาม นอกจากน การเปดเสรใหมการเคลอนยายแรงงานยอมมผลโดยตรงตอตลาดแรงงานไทยทงในดานปญหาสมองไหล (โดยเฉพาะในกรอบ TPP) ปญหาการวางงานเนองจากแรงงานไทยอาจมผลตภาพตอคาจางทต ากวาเขตเศรษฐกจอนๆทเปนภาคสมาชก ตลอดจนปญหาสงคมทอาจเกดขนตามมาจากกา รอพยพเขามาของแรงงานตางชาต เชน การเขาถงบรการสาธารณสขทยากขนของชาวไทย ชมชนแออด เปนตน

ผลดอกประการทไทยไดรบไมวากรอบความตกลงใดจะถกใชเปนฐานในการพฒนาส FTAAP คอ การพฒนาอตสาหกรรมโดยไดรบความรวมมอจากเขตเศรษฐกจสมาชก ซงประเทศไทยจะไดรบประโยชนในสวนนมากนอยเพยงใด กขนอยกบวาประเทศไทยไดรบความชวยเหลอนอยกวาเขตเศรษฐกจอนๆหรอไม ผประกอบการไทยสามารถเรยนรและไตระดบ



(Catch Up) ไดมากหรอนอยกวาผประกอบการของชาตอนๆมากนอยเพยงไร ตลอดจนสภาพแวดลอมการด าเนนธรกจของไทยเออตอการพฒนาและเตบโตของธรกจในระดบใด

ในสวนผลกระทบตอสงคมในดานการบรโภคสนคาทเปนโทษตอสขภาพเชน เหลาและบหร นน กรอบความตกลง TPP จะสงผลลบตอไทยมากกวากรอบ ASEAN+ เนองจากสหรฐอเมรกาเปนผผลตสนคารายใหญ

การเขารวมกรอบความตกลง TPP ทมโอกาสเปนฐานพฒนาส FTAAP ของไทยและมผลผกพนในทนท อ าจท าใหไทยไดรบผลเสยจากการทตองปฏบตตามขอก าหนดดานการคมครองทรพยสนทางปญญาทเขมงวดหลายประการ และการเขารวมกรอบความตกลง TPP ซงมขอบเขตทเนนการเปดเสรในภาคบรการ และสนคาทเกยวของกบทรพยสนทางปญญา โดยทไทยยงขาดขดความสามารถในการแขงขนอาจท าใหธรกจของไทยไมสามารถแขงขนได

8.5 ผลกระทบของเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟค ตอประเทศไทย

ในการวเคราะหผลกระทบจาก FTAAP ทมตอประเทศไทยทงในเชงปรมาณและคณภาพ โดยการจ าลองสถานการณดวยแบบจ าลอง GTAP ซงแบงออกเปน 3 สถานการณ คอ สถานการณท 1 (Scenario 1) ระดบการเปดตลาดสนคา 100% สถานการณท 2 (Scenario 2) ระดบการเปดตลาดสนคา 100% และลดอปสรรคการคาและการลงทนภาคบรการลง 20% และสถานการณท 3 (Scenario 3) ระดบการเปดตลาดสนคา 100% และลดอปสรรคการคาและการลงทนภาคบรการลง 40% การศกษาในแตละสถานการณจะแบงออกตามกรณใชเขตการคาเสรตาง ๆ เปนฐานในการสรางเขตการคาเสรเอเชย- แปซฟค ไดแก อาเซยน+3, อาเซยน+6, TPP กรณไทยเขารวมและไมเขารวม

ผลการวเคราะหผลกระทบในภาพรวม

ผลการศกษาพบวาในภาพรวม หากพจารณาตวแปรมหภาคส าคญๆ เชน สวสดการสงคมซงสะทอนความกนดอยดของสงคมในภาพรวม การสงออก ดลการคา อตราเงนเฟอ รายไดครวเรอนและภาครฐ จะพบวา ในระยะยาวการเปดเสร FTAAP สงผลดตอตวแปรมหภาคทกตว ไมวาจะใชกรอบใดเปนฐานในการเปดเสร ยกเวนผลกระทบดานสงแวดลอมอนเกดจากปรมาณการปลอยกาซ CO2 ทเพมขน ซงผนแปรตามระดบกจกรรมทางเศรษฐกจทเพมขน นอกจากนยงท าใหชองวางระหวางรายไดของแรงงานไรฝมอและแรงงานมฝมอลดลง ซงพจารณาไดจากอตราการเพมของคาจางของแรงงาน 2 กลม โดยอตราคาจางของแรงงานไรฝมอจะเพมขนในอตราสงกวาอตราคาจางของแรงงานมฝมอ ชองวางของรายไดระหวางแรงงาน 2 กลมจงลดลง อยางไรกตาม ในระยะสนการเปดเสร FTAAP สงผลลบตอตวแปรมหภาคบางตว ไดแก ปรมาณการสงออกลดลง ดลการคาลดลง และอตราเงนเฟอเพมสงขน

ผลการวเคราะหผลกระทบตอ GDP จากการเปดเสรการคาตามกรอบ FTAAP โดยใชกรอบความตกลง อาเซยน +3, อาเซยน+6, TPP ทงกรณไทยเขารวมและไมเขารวมกรอบ TPP ใหผลยนยนตรงกนวาการเปดเสรภายใตสถานการณท 3 จะสงผลใหประเทศไทยม GDP เพมขนสงกวาการเปดเสรตามสถานการณท 2 และ สถานการณท 1 ตามล าดบทงในระยะสนและระยะยาว แมวาสงผลใหประเทศไทยมอตราการสงออกลดลงมากกวาสถานการณท 2 และ สถานการณท 1 ตามล าดบในระยะสน แตสงผลใหประเทศไทยมอตราการสงออกสงขนมากกวาสถานการณท 2 และ สถานการณท 1 ตามล าดบในระยะยาว



ในระยะสน การเกดขนของ FTAAP สงผลใหประเทศไทยมมลคาการสงออกและดลการคาลดลง โดยการเปดเสรในสถานการณท 3 จะสงผลใหไทยมมลคาการสงออกและดลการคาลดลงมากกวาสถานการณท 2 และสถานการณท 1 ตามล าดบ ไมวา FTAAP จะพฒนาขนจาก Platform ใดกตาม สวนในระยะยาวการเกดขนของ FTAAP สงผลใหประเทศไทยมมลคาการสงออกและดลการคาเพมขน โดยการเปดเสรในสถานการณท 3 จะสงผลใหไทยมมลคาการสงออกและดลการคาเพมขนมากกวาสถานการณท 2 และสถานการณท 1 ตามล าดบ ไมวา FTAAP จะพฒนาขนจาก Platform ใดกตาม

การเกดขนของ FTAAP สงผลใหประเทศไทยมมลคาการลงทนเพมขน โดยการเปดเสรในสถานการณท 3 จะสงผลใหไทยมมลคาการลงทนเพมขนมากกวาสถานการณท 2 และสถานการณท 1 ตามล าดบ ไมวา FTAAP จะพฒนาขนจาก Platform ใดกตาม ทงในระยะสนและในระยะยาว

ในดานผลกระทบตออตราเงนเฟอ การเกดขนของ FTAAP จะท าใหประเทศไทยมอตราเงนเฟอเพมขนประมาณรอยละ 3 - 3.5 ในระยะสน ในทก Platform ทใชเปนฐาน และในทกสถานการณ และมอตราเงนเฟอลดลงประมาณรอยละ 1.3 – 2.4 ในระยะยาว ในทก Platform ทใชเปนฐาน โด ยสถานการณท 3 สงผลใหประเทศไทยมอตราเงนเฟอลดลง มากกวาสถานการณท 2 และสถานการณท 1 ในระยะยาว

ผลตอการเปดเสรการคา FTAAP ตอโครงสรางเศรษฐกจคอ การเกดขนของ FTAAP สงผลใหประเทศไทยมอตราการพงพาการคาระหวางประเทศมากขนโดยเหนไดจากคาสดส วนของมลคาสนคาสงออกตอ GDP ทเพมขนภายหลงการเปดเสรการคา FTAAP ในสถานการณท 3 และการเกดขนของ FTAAP กอใหเกดการเปลยนแปลงโครงสราง GDP ของประเทศไทยเลกนอย โดยประเทศไทยมสดสวนของภาคบรการตอ GDP ลดลง ในขณะทมสดสวนของมลคาการผลตในภาคเกษตรกรรมและภาคอตสาหกรรมตอ GDP เพมขน และประเทศไทยจะมสดสวนทนตอแรงงานทสงและมการเปลยนแปลงเพมขนสงภายหลงการเปดเสรการคา

ความแตกตางของผลกระทบระหวาง Platform ทตางกน

ในกรณทเกดความตกลง RTAs ทใชเปนฐานแลว แตยงไมสามารถพฒน าเปน FTAAP ได การเกดขนของ ASEAN+6 จะสงผลใหประเทศไทยม GDP Growth สงขนมากทสดเมอเทยบกบ Platform อนๆ โดยคา GDP Growth ในกรณดงกลาวมคาสงกวาคา GDP Growth ในกรณ ASEAN+3 เพยงเลกนอย แตมคาสงกวา GDP Growth ในกรณ TPP มาก ทงในระยะสนและในระยะยาว จงสรปไดวาเมอเปรยบเทยบในเชงผลประโยชนสวนเพมทไดรบ (Marginal Benefit) การเกดขนของ ASEAN+3 ท าใหประเทศไทยไดรบผลประโยชนในดาน GDP Growth ทเพมขนสงกวาการพฒนาจาก ASEAN+3 เปน ASEAN+6 และการเกดขนของ TPP

การตดสนใจไมเขารวมกรอบความตกลง TPP ของไทย จะท าใหประเทศไทยไดรบผลกระทบสองสวน (ก) GDP Growth ทประเทศไทยจะไดรบหากเขารวม TPP (คาเสยโอกาส ) ซงเทากบรอยละ 1.19 และ 3.12 ในระยะสนและในระยะยาวตามล าดบ และ (ข) GDP Growth ทถดถอยลงจากการไมเข ารวม TPP ซงเทากบรอยละ - 0.06 และ -0.17 ในระยะสนและในระยะยาวตามล าดบ ดงนนการไมเขารวม TPP จงกอใหเกดความสญเสยตอ GDP Growth ของประเทศไทยรวมเทากบ รอยละ 1.25 และ 3.29 ตามล าดบ ซงมคาต ากวา GDP Growth ทไทยไดรบเพมขนจากการเขารวม ASEAN+3 หรอ ASEAN +6 มาก (ประมาณรอยละ 3 ในระยะสน และ รอยละ 10 ในระยะยาว) จงสรปไดวา การตดสนใจไมเขารวมกรอบความตกลง ASEAN+3 หรอ ASEAN +6 ท าใหประเทศไทยไดรบความสญเสยตอ GDP Growth สงกวากรณการตดสนใจไมเขารวม TPP



มาก ดงนนประเทศไทยควรพจารณาเปรยบเทยบระหวางผลเสยจากการไมเขารวม TPP และผลเสยจากการเขารวม TPP ในมตอนๆนอกจาก GDP Growth อยางระมดระวง

ในดานการสงออกน าเขาและดลการคาประเทศไทยจะไดรบผลกระทบจากการเกดขนของ RTAs นน ในระยะสน การเกดขนของ ASEAN+3 และ TPP ซงไทยเขารวม พรอมกนจะสงผลใหประเทศไทยมมลคาการสงออกและดลการคาลดลงสงกวาการเกดขนของ (ก) ASEAN+6 และ TPP ซงไทยเขารวม (ข) ASEAN+6 (ค) ASEAN+3 และ (ง) TPP กรณไทยเขารวม แตในระยะยาวการเกดขนของ ASEAN+3 และ TPP ซงไทยเขารวม พรอมกนจะส งผลใหประเทศไทยมมลคาการสงออกและดลการคาเพมขนสงกวาการเกดขนของ (ก) ASEAN+6 และ TPP ซงไทยเขารวม (ข) ASEAN+6 (ค) ASEAN+3 และ (ง) TPP กรณไทยเขารวม

สวนผลกระทบในดานการลงทนนน ประเทศไทยจะไดรบผลกระทบดานการลงทนทเพมขนจากการเกดขนข อง ASEAN+3 และ TPP ซงไทยเขารวม พรอมกนสงกวาการเกดขนของ (ก) ASEAN+6 และ TPP ซงไทยเขารวม (ข) ASEAN+6 (ค) ASEAN+3 และ (ง) TPP กรณไทยเขารวม ทงในระยะสนและในระยะยาว นอกจากนการตดสนใจไมเขารวมกรอบความตกลง TPP ของไทย จะท าใหประเทศไทยไดรบผลกระทบสองสวน คอ (ก) มลคาเงนลงทนทเพมขนจากการเขารวม TPP (คาเสยโอกาส) ซงเทากบ 18.97 และ 5.11 ลานเหรยญ สรอ. ในระยะสนและในระยะยาวตามล าดบ และ (ข) มลคาเงนลงทนทลดลงจากการไมเขารวม TPP ซงเทากบ -0.85 และ -0.26 ลานเหรยญ สรอ.ในระยะสนและในระยะยาวตามล าดบ ดงนนการไมเขารวม TPP จงกอใหเกดความสญเสยตอมลคาเงนลงทนของประเทศไทยรวมเทากบ 19.82 และ 5.37 ลานเหรยญ สรอ . ตามล าดบ ซงมคาต ากวาการลงทนทเพมขนจากการเขารวม ASEAN+3 หรอ ASEAN +6 มาก (ประมาณ 50 และ 15 ลานเหรยญ สรอ .ในระยะสนและในระยะยาวตามล าดบ ) จงสรปไดวา การตดสนใจไมเขารวมกรอบความตกลง ASEAN+3 หรอ ASEAN +6 ท าใหประเทศไทยไดรบความสญเสยตอมลคาเงนลงทนสงกวากรณการตดสนใจไมเขารวม TPP มาก ดงนนประเทศไทยควรพจารณาเปรยบเทยบระหวางผล เสยจากการไมเขารวม TPP และผลเสยจากการเขารวม TPP ในมตอนๆนอกจากมลคาเงนลงทนอยางระมดระวง

ผลกระทบตอเงนเฟอจากการเกดขนของ RTAs ทใชเปนฐานในการพฒนาส FTAAP ในระยะสนประเทศไทยจะไดรบผลกระทบอตราเงนเฟอทเพมขนจากการเกดขนของ ASEAN+3 และ TPP ซงไทยเขารวมพรอมกน สงกวาการเกดขนของ (ก) ASEAN+6 และ TPP ซงไทยเขารวม (ข) ASEAN+6 (ค) ASEAN+3 และ (ง) TPP กรณไทยเขารวมตามล าดบ สวนในระยะยาวประเทศไทยจะไดรบผลกระทบดานอตราเงนเฟอทลดลงจากการเกดขนของ ASEAN+3 และ TPP ซงไทยเขารวมพรอมกน สงกวาการเกดขนของ (ก) ASEAN+6 และ TPP ซงไทยเขารวม (ข) ASEAN+6 (ค) ASEAN+3 และ (ง) TPP กรณไทยเขารวม ตามล าดบ

เมอพจารณาผลกระทบตอการเตบโตของอตสาหกรรมรายสาขา พบวา การเกดขนของ ASEAN+6 จะสงผลใหประเทศไทยมระดบผลผลตของสา ขาการผลตตางๆเพมขนมากทสดเมอเทยบกบ Platform อนๆ โดยคาระดบผลผลตทเพมขนของสาขาการผลตตางมคาสงกวาคาดงกลาวในกรณ ASEAN+3 เพยงเลกนอย แตมคาสงกวาดงกลาว ในกรณ TPP มาก ในระยะยาว จงสรปไดวาเมอเปรยบเทยบในเชงผลประโยชนส วนเพมทไดรบ (Marginal Benefit) การเกดขนของ ASEAN+3 ท าใหประเทศไทยไดรบผลประโยชนในดานระดบผลผลตทเพมขนของสาขาการผลตตางๆ สงกวาการพฒนาจาก ASEAN+3 เปน ASEAN+6 และการเกดขนของ TPP



ผลกระทบตอการเตบโตของอตสาหกรรมรายสาขา

เมอวเคราะหผ ลกระทบในระดบสาขาการผลตในระยะยาว ระดบผลผลต (Output) ของทกสาขาการผลตเกดการขยายตว ไมวาจะใชกรอบการคาเสรใดเปนฐานในการเปดเสร FTAPP หากแตระดบการขยายตวอาจมความแตกตางกนระหวางสาขาการผลต โดยอยในชวงระหวาง 1.71% ถง 26.24% แตในระยะสน บางส าขาการผลตเกดการหดตว ในขณะทบางสาขาการผลตมการขยายตวในระดบสง โดยระดบผลผลตมการเปลยนแปลงในชวงระหวาง -15.33% ถง 61.78%

ในระยะยาวการเกดขนของ FTAAP สงผลใหบางสาขาการผลตมระดบผลผลตเพมขนเกนกวารอยละ 20 ไดแก อเลคทรอนกส อตสาหกรรมห นก และ กอสราง และสาขาการผลตทมระดบผลผลตเพมขนเกนกวารอยละ 15 ไดแก สงทอเสอผา และอตสาหกรรมเบา นอกจากนในระยะยาวการเกดขนของ FTAAP ท าใหบางสาขาการผลตมสดสวนการขยายตวของการสงออกสงกวารอยละ 40 ซงไดแก สงทอเสอผา และอาหารแปร รป สวนสาขาการผลตทมสดสวนการขยายตวของการสงออกสงกวารอยละ 30 ไดแก ยานยนตและชนสวน อตสาหกรรมหนก อเลกทรอนกส และอตสาหกรรมเบา (ถงแมวา 4 สาขาการผลตหลงจะมการขยายตวของการสงออกตดลบในระยะสนกตาม ) สวนสาขาเกษตรกรรมนนผลการศกษาพบวา มภายหลงการเกดขนของ FTAAP จะท าใหเกดการหดตวของการสงออกถงรอยละ 20 ในระยะยาวเนองจากการปรบตวขนของราคาสนคาตามราคาปจจยการผลตทสงขน (ทดนและแรงงาน)

สาขาเศรษฐกจทไดรบผลกระทบในทางบวก

อเลกทรอนกส ในระยะยาวจะมการขยายตวของผลผลต 26.2% โดยเกดจากการขยายตวของการสงออก ในขณะทอปสงคภายในประเทศลดลง ตลาดสงออกทมการขยายตวสงสด (ในเชงมลคาการสงออก ) คอ จน สหรฐอเมรกา ญปน และสหภาพยโรป ตามล าดบ โดยแตละตลาดมสวนท าใหการสงออกเพมขนในสดสวนดงตอไปน จน 27.5% สหรฐอเมรกา 14.9% ญปน 14.4% และสหภาพยโรป 13.4% ทงนเนองจากราคาน าเขาจากไทยทถกลง เมอเปรยบเทยบกบราคาน าเขาจากประเทศอนๆ (ผลของการใชทดแทนกน (Substitution Effect)) นอกจากนยงเกดจากการขยายตวของอปสงคการน าเขาของประเทศเหลาน (Expansion Effect) ยกเวนสหภาพยโรปทมอปสงคการน าเขาลดลง (แตน าเขาจากไทยเพมขน เนองจากผลของการใชทดแทนกน) อยางไรกตาม ราคาทถกลงโดยเปรยบเทยบสงผลตอการขยายการสงออกของไทยมากกวามาก ซงปจจยทมผลใหราคาสงออกสนคาอเลกทรอนกสของไทยลดลง สวนใหญ (94%) เกดจากราคาวตถดบทลดลง (อก 6% เกดจากราคาปจจยทนทลดลง)

อตสาหกรรมหนก ในระยะยาวจะมการขยายตวของผลผลต 21.9% โดยการขยายตวของอตสาหกรรมสวนใหญเกดจากการสงออกทขยายตว (83%) จากการทตลาดสงออกทมการขยายตวกระจายอยในประเทศตางๆ หลายประเทศ เช น จน ญปน สหภาพยโรป เวยดนาม สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย ฯลฯ ทงนเนองจาก ราคาน าเขาจากไทย ถกลงเพราะราคาสงออกสนคาอตสาหกรรมหนกของไทยทลดลง (ประมาณ 2.2%) ประกอบกบการลดลงของอตราภาษน าเขาของประเทศผน าเขาในบางประเทศ เชน จน เวยดนาม ออสเตรเลย ซงท าใหสนคาน าเขามราคาลดลง 7.9% 6.9% และ 3.8% ตามล าดบ เปนตน

กอสราง ระดบผลผลตจะมการขยายตวถง 60% ในระยะสน และ 18.1% ในระยะยาว เนอง จากการขยายตวของอปสงคภายในประเทศ ซงเกดจากภาคการลงทนทขยายตว โดยมอตราการขยายตวทใกลเคยงกบการขย ายตวของภาคการลงทน และมปจจยทสนบสนนจาก ราคาของสาขากอสรางลดต าลง 1.5% สาเหตส าคญเกดจากสนคาวตถดบมราคาต าลง ทส าคญไดแก สนคาอตสาหกรรมหนก อตสาหกรรมเบา อเลกทรอนกส ผลตภณฑเคมยางพลาสตก



สงทอเสอผา มการขยายตวในระยะยาว 17.7% แมวาในระยะสนจะเกดการหดตว 8.7% กตาม การขยายตวของอตสาหกรรม สวนใหญ (90%) เกดจากการขยายตวของการสงออกโดยตลาดสงออกทมการขยายตวสงสดในเชงมลคาการสงออก คอ สหรฐอเมรกา โดยมสวนแบงของการขยายตวถง 60% ตลาดอนๆ ทมการขยายตวทส าคญ ไดแก ส หภาพยโรป และจน โดยมสวนแบงของการขยายตวตลาดละประมาณ 8 % การขยายตวของการสงออกในตลาดสหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป เกดจากราคาน าเขาสนคาสงทอเสอผาจากไทยทถกลง เมอเปรยบเทยบกบราคาน าเขาจากประเทศอนๆ ซงเปนผลมาจากการลดอตราภาษน าเขาของสหรฐอเมรกา และจน (ท าใหราคาน าเขาลดลง 10.5% และ 10.1% ตามล าดบ ) และราคาสงออกสนคาสงทอเสอผาของไทยทลดลง (ประมาณ 3%)

อตสาหกรรมเบา ในระยะยาวมการขยายตว 14.4% แมวาในระยะสนจะเกดการหดตวถง 10.3% กตาม การขยายตวของอตสาหกรรม 88% เกดจากการขยายตวของการสงออก โดยตลาดสงออกทมการขยายตวสงเรยงล าดบจากมากไปหานอยคอ สหรฐอเมรกา สหภาพยโรป จน และญปน โดยมสวนแบงของการขยายตวเทากบ 24% 13% 11% และ 10% ตามล าดบ เนองจากราคาน าเขาสนคาอตสาหกรรมเบาจากไทยทถกลง เมอเปรยบเทยบกบราคาน าเขาจากปร ะเทศอนๆ แมจะมผลของการขยายตวของอปสงคของประเทศผน าเขา ทชวยท าใหการสงออกขยายตวดวยบางสวนกตาม โดยราคาน าเขาจากไทยทลดลง เปนผลมาจากการลดอตราภาษน าเขาของสหรฐอเมรกา จน และญปน ซงท าใหราคาน าเขาลดลง 1.9% 5.1% และ 0.9% ตามล าดบ และราคาสงออกสนคาอตสาหกรรมเบาของไทยทลดลง (ประมาณ 2.5%)

นอกจากนอตสาหกรรมทมการขยายตวเกนกวารอยละ 10 ในระยะยาวไดแก อาหารแปรรป ผลตภณฑเคม ยาง และพลาสตก ยานยนตและชนสวน โดยมสาเหตมาจากการขยายตวทางเศรษฐกจของตลาดน าเขา ราคาสงออกของไทยทลดลงมากกวาประเทศคแขงจากการลดอตราภาษน าเขาของประเทศคคา สวนสาขาบรการทมการขยายตวเกนกวารอยละ 10 โดยเปนผลมาจากการขยายตวของอปสงคในประเทศและการลดลงของราคาวตถดบคอ การขนสงทางน า คาสงคาปลก การเงน ไฟฟา การผลตหรอสงแกส ประปา การขนสงทางอากาศ การสอสารและการประกนภย

จากผลการวเคราะหผลกระทบดงกลาวจะเหนไดวาการขยายตวของผลผลตในสาขาเศรษฐกจสวนใหญเกดจากการขยายตวของการสงออก (โดยเฉพาะในกลมสนคา ) อนเปนผลมาจากราคาน าเขาของสนคาทสงออกมคาลดลงจากการปรบลดอตราภาษน าเขาของประเทศ ผน าเขา หรอ เกดจากการขยายตวของอปสงคในประเทศ (โดยเฉพาะในกลมบรการสนบสนนอตสาหกรรม) อยางไรกตามผลประโยชนดงกลาวจะเกดขนจรงอยางเตมทกตอเมอสาขาเศรษฐกจดงกลาวสามารถปรบตวเขาสดลยภาพในระยะสนและในระยะยาวไดจรง ดงนนหนวยงานภาครฐจงมหนาทส าคญในการเปนกลไกสงเสรมใหสาขาเศรษฐกจตางๆสามารถปรบตวเขาสดลยภาพไดอยางรวดเรว ทงในดานการเขาถงวตถดบ การเขาถงแรงงานทมความช านาญในสาขานนๆ การขยายการลงทน และการเขาถงตลาดสนคาน าเขา และยงไปกวานนสาขาเศรษฐกจขางตนอาจมการขยายตวเพมขนไดสงกวาระดบตวเลขทประมาณการ หากสาขาเศรษฐกจดงกลาวมการปรบปรงผลตภาพการผลตใหเพมขนเรวกวาคแขง ดงนนการสงเสรมและสนบสนนการเพมผลตภาพจงเปนอกหนงบทบาททหนวยงานภาครฐควรผลกดนอยางจรงจงเพอใหประเทศไทยไดรบประโยชนจากการเปดเสรการคาอยางเตมท

สาขาทไดรบผลกระทบในทางลบ

แมวาผลการวเคราะหจากโมเดลดลยภาพทวไปจะไมพบวามสาขาเศรษฐกจใดไดรบผลกระทบในทางลบในระยะยาว แตในระยะสนจะมบางสาขาทไดรบผลกระทบในทางลบ ไดแก การขนสงทางอากาศ อตสาหกรรมเบา สงทอเสอผา น ามน ประกนภย แกส การสอสาร ดงนนเพอสาขาเศรษฐกจเหลานไดรบผลกระทบในทางลบในระยะสนๆ และไดรบผลกระทบใน



ทางบวกในระยะยาวอยางรวดเรว หนวยงานภาครฐควรสงเสรม สนบสนน ใหสาขาเศรษฐกจดงกลาวสามารถปรบตวเขาสดลยภาพในระยะยาวไดอยางรวดเรว เชน การเขาถงแหลงเงนทน การน าเขาเครองจกร เปนตน ซงผลจากการทผผลตไมสามารถเพมปจจยทน หรอปจจยทเปนทรพยากรธรรมชาต ไดทนกบความตองการท าใหมลคาการสงออกของบางอตสาหกรรมลดลง ไดแก

เกษตรกรรม สงออกไดลดลงเนองจากมลคา การสงออกไปยงบางตลาดมคาลดลง ไดแก สหภาพยโรป และญปน เนองจากราคาสนคาสงออกของไทยเพมขนมากกวาราคาสนคาเกษตรของประเทศอนๆ จากการเพมขนของราคาปจจยการผลตทดน และแรงงานมฝมอ ในขณะทตลาดสงออกสนคาเกษตรของไทยทไทยสงออกไดมากขน ทส าคญไดแก จน และไตหวน อยางไรกตาม โดยรวมแลวการสงออกในสาขาเกษตรกรรมหดตวลง 18.5%

พลงงาน ไดแก ถานหน น ามน และแกส ประเทศไทยสงออกสนคาพลงงาน ไดลดลงเปนผลมาจากราคาสงออกสนคาพลงงานของไทยทเพมสงกวาประเทศอนๆ เนองจากราคาของทรพยากรธรรมชาต (Natural Resource) เพมสงขน อนเปนผลมาจากอปสงคตอสนคาพลงงานของไทยเพมสงกวาประเทศอนๆ

แร การสงออกทลดลงของสาขาแรเกดจากการสงออกไปยงกลมประเทศอนๆ (ROW) ทลดลงเปนส าคญ สาเหตเกดจากราคาสงออกของไทยทเพมสงกวาประเทศตางๆ แมวาราคาของแรจากไทยจะไมไดเพมมากทสดดงเชนสนคาพลงงาน แตกเพมสงกวาประเทศตางๆ โดยเฉลย

อยางไรกตามผลการวเคราะหในเชงคณภาพจากการสงเคราะหบทความ สมภาษณและรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสยทเกยวของพบวา มบางสาขาเศรษฐกจทประเทศไทยอาจไดรบผลกระทบในทางลบจากการทผประกอบการในสาขาเศรษฐกจนนไมสามารถปรบตวใหเขาสดลยภาพได หรอมโอกาสกอใหเกดผลลบตอผบรโภคได

อตสาหกรรมยาและเภสชภณฑ เปนกลมสาขาการผลตทประเทศไทยมความไดเปรยบในดานตนทนการผลตเหนอประเทศคแขงไมมากนก แตมศกยภาพในการแขงขนดานทนทางปญญา (Intellectual Capital) ดอยกวาประเทศผคดคนยารายใหญของโลกเปนอยางมากทงจากปจจยดานเงนทนและฐานองคความร ดงนนการเปดเสร FTAAP ทพฒนาขนจากฐาน TPP ซงเนนการเขมงวดในการคมครองทรพยสนทางปญญาและเออประโยชนใหกบผครองทรพยสนทางปญญาอยางเตมท ยอมท าใหบรษทเจาของสทธบตรยามอ านาจผกขาดมากขนจาก (ก) การปดกนโอกาสการเขาตลาดของผผลตรายใหมจากความคมครองของสทธบตรและการไมตองเปดเผยองคประกอบสวนผสมของยา (ข) การเขาสตลาดขอ งยาสามญท าไดลาชาลง (ค) การผกขาดการผลตสารเคมซงใชเปนสารตงตนในการผลตยา มผลตอการเขาตลาดและตนทนการผลตของผผลตยารายอนๆ ซงอ านาจผกขาดดงกลาวเออโอกาสใหบรษทเจาของสทธบตรยานนควบคมปรมาณอปทานของยาและก าหนดราคาของยาทสงได โดยผบรโภคจะไดรบผลกระทบในดานคาใชจายในการรกษาพยาบาลทสงขนและการเขาถงยาไดนอยลง

การขนสง ซงในปจจบนเทคโนโลย เครอขาย และเงนทน เปนแหลงสรางความไดเปรยบทส าคญนน การเปดเสรในสาขาดงกลาวถงแมจะท าใหผบรโภคภายในประเทศไดเขาถงบรกา รการขนสงทตอบสนองความตองการและมประสทธภาพทสงขน แตกท าใหผประกอบการกจการขนสงขนาดกลางและขนาดยอมของไทยเปนจ านวนมากตองอยในภาวะยากล าบากหากยงไมมการรวมตวกนเพอพฒนาเปนเครอขายวสาหกจขนาดใหญทสามารถแขงขนกบกจการของตางชาตได

การเงนและการธนาคาร เปนทคาดวาเมอมการเปดเสรในสาขาดงกลาวแลวจะท าให (ก) ประเทศไทยมชองวางระหวางอตราดอกเบยเงนฝากทลดลงหรออกนยหนงคอ ท าใหผฝากไดดอกเบยสงขน และผกมภาระดอกเบยลดลง (ข) การตอบสนอง



ตอความตองการทางการเงนทสงขน (ค) ประสทธภาพในการใหบรการทสงขน แตกท าใหกจการธนาคารของไทยแขงขนกบกจการของตางชาตไดยากขนเพราะขนาดของธรกจ (Scale) เปนแหลงสรางความไดเปรยบในการแขงขนใหกบผประกอบการในสาขานเปนอยางมาก (ทงจากการกระจายตนทนไดดกวาท าใหมตนทนตอหนวยบรการลดลง การกระจายความเสยงไดมากขน และ การมตนทนในการด าเนนการทต ากวาจากการมขอบเขตของธรกจทกวางกวาท าใหสามารถใชทรพยการรวมกนระหวางธรกจตางๆได) ซงแมวากจการธนาคารพาณชยของไทยจะมขนาดทใหญในระดบประเทศแตเมอเทยบกบระด บภมภาคและระดบโลกแลวยงนบวามขนาดทเลกมาก การเปดเสรในสาขาดงกลาวอาจกอใหเกดความกงวลตอผลกระทบ (1) ดานการเลอกใหบรการลกคาขนาดใหญทมความเสยงต า และผลกภาระดานการใหบรการลกคาขนาดยอมทมความเสยงสงกวาไปใหสถาบนการเงนขนาดเลก /สถาบนการเงนทองถน /สถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ ซงอาจเปนผลใหผประกอบการรายยอยเขาถงแหลงเงนทนไดยากขนหรอมตนทนทางการเงนทสงกวาผประกอบการรายใหญมาก (2) ดานการกระตนใหเกดการขยายตวของสนเชอเพอการบรโภคเกนความจ าเปน (3) ดานการเ ขาสตลาดทยากขนจนอาจน าไปสอ านาจผกขาดของผใหบรการรายใหญ

สาขาประกนภย แมวาในปจจบนจะยงไมไดมการเปดเสร แตผประกอบการรายใหญในอตสาหกรรมดงกลาวกมผถอหนหรอผรวมลงทนเปนกจการประกนภยตางชาตอยแลว (ซงคลายคลงกบสาขาธนาคาร และโทรคมนาคม ) แมวาการเปดเสรมแนวโนมกอใหเกดผลประโยชนตอผบรโภคทงในดานราคา คณภาพ และประสทธภาพการบรการ แตผลกระทบจากการเปดเสรตอผบรโภคจะเปนในทางบวกมากนอยเพยงใดขนอยกบ ขอบเขตอ านาจ ขดความสามารถ และธร รมาภบาลในการก ากบดแลการประกอบธรกจขององคกรทท าหนาทก ากบดแล (Regulators)

ผลกระทบจากการเปดเสรในสาขาใดสาขาหนง

ในระยะยาวสาขาการผลตทท าใหประเทศไทยม GDP สงขนมากทสดภายหลงการเปดเสรเฉพาะสาขานนสาขาเดยวใหกบสมาชก APEC คอ สาขาอตสาหกรรมหนก รองลงมาไดแก อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน อเลกทรอนกส ผลตภณฑเคม ยาง พลาสตก คาสงคาปลก อตสาหกรรมเบา และการเงน ตามล าดบ สวนสาขาการผลตทท าใหทท าใหประเทศไทยม GDP สงขนมากทสดภายหลงจากการทเขตเศรษฐกจสมาชก APEC เปดเสรเฉพาะสาขานนสาขาเดยวใหกบประเทศไทยค อ อาหารแปรรป รองลงมาไดแก ส งทอเสอผา ผลตภณฑเคม ยาง พลาสตก อตสาหกรรมหนก อตสาหกรรมเบา และอเลกทรอนกส ตามล าดบ



8.6 แนวทางการปรบตวของประเทศไทย

8.6.1 แนวทางการเจรจาเปดเสรการคาเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟค

ในการเจรจาเปดเสรการคาเขตก ารคาเสรเอเชย- แปซฟค (FTAAP) หนวยงานทเกยวของกบกระบวนการเจรจาควรมแนวทางการเจรจาเปดเสรการคา FTAAP ดงตอไปน

(1) การพฒนากลไกการรบฟงขอคดเหนและเปดโอกาสใหฝายตางๆทเกยวของมสวนรวม

การเจรจาเขารวมเปนสมาชกหรอก าหนดขอบเขตความตกลงเอ เชย-แปซฟค รฐบาล ควรเปดโอกาสใหภาคสวนตางๆทเกยวของ (หนวยงานภาครฐ ผประกอบการ แรงงาน นกวชาการ และภาคสวนอนๆ ) ไดใหขอมล ขอคดเหน ขอกงวล และขอเสนอแนะตอการท าความตกลง เพอขอมลดงกลาวมา วเคราะหถง (1) สถานะความพรอมของประเทศไทยในสาข าเศรษฐกจตางๆ (2) ผลด/ผลเสยจากการเปดเสร FTAAP ตอสาขาเศรษฐกจตางๆและตอประชาชน (ตองค านงถงทงผลด /ผลเสยทเกดขนจรงและเปนเสมอนการเสยโอกาส และความครอบคลมของประเดนผลด /ผลเสยดงอยางครบถวน รอบดาน ) (3) รปแบบและระดบการเปดเสรทเหมาะสมส าหรบสาขานนในระยะสนและในระยะยาว (4) แนวทางการปรบตวเพอสรางขดความสามารถในการแขงขนของสาขานนๆในระยะยาว ซงการเปดโอกาสในภาคสวนตางๆเขามามสวนรวม จะกอใหเกดผลดตอหนวยงานทเกยวของ ในการใชเปนชองทางเพอสรางความเขาใจกบประชาชนและภาคสวนตางๆทเกยวของ ไดทราบและเขาใจถงประโยชนทไดรบจากการเปดเสรการคาในกรอบเอเชย- แปซฟคและรวมแสวงหาแนวทางทท าใหประเทศไดรบประโยชนสงสด

(2) การจดล าดบหวขอความตกลงตามความพรอมและความยนดเปดเสรภายใตกรอบ FTAAP

จากผลการวเคราะหผลกระทบจา กขอบเขตความตกลงทนาจะเปนของ FTAAP ในบทท 5 สรปไดวาประเดนขอตกลงทไทยมความพรอมในการเจรจามากเปนล าดบตนคอ การลดภาษศลกากรและอปสรรคทางการคาอนๆ การก าหนดแหลงก าเนดสนคา กระบวนการศลากร และหวขอทไทยมควรสงวนทาทในการเจรจามากทสดคอ ทรพ ยสนทางปญญา นโยบายการแขงขนและการเปดเสรการลงทน และภาคบรการ ตามล าดบ สวนในดานสาขาอตสาหกรรมทไทยควรเรยกรองใหเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปคเปดเสรใหไทยมากเปนล าดบตนคอ อาหารแปรรป สงทอเสอผา เคม ยาง และพลาสตก กลมสาขาอตสาหกรรมทไทยควรเปดเส รใหกบสมาชกเอเปคมากทสดคออตสาหกรรมขนกลางไดแก อตสาหกรรมหนก ยานยนตและชนสวน อเลคทรอนกส เคม ยาง และพลาสตก และกลมส าขาอตสาหกรรมทไทยควรเปดเสรให กบสมาชกเอเปคนอยทสดคอ สาธารณปโภคและสงทอเสอผา

(3) การสราง/เพมอ านาจตอรองในการเจรจา

เพอใหประเทศไทยซงเปนประเทศเลกมอ านาจในการเจรจาตอรองเพมขน หนวยงานทเกยวของควรท าการวเคราะหถงทาทของประเทศตางๆตอหวขอการเจรจาตางๆ ผานการคาดการณผลลพธจากการเจรจาตอประเทศไทยและประเทศคเจรจา ซงจะท าใหสามารถคาดเดาทาทของค เจรจาและวางกรอบการเจรจาไดอยางรดกม นอกจากน รฐบาลควรรวมมอกบประเทศทมความตองการในการเปดเสรการคาคลายกน เชนประเทศในกลมอาเซยน หรอประเทศเอเชยตะวนออก ทงนเพอใหประเดนความตองการดงกลาวมน าหนกและไดรบความส าคญมากขนในการเจรจา



(4) การประเมนความเปนไปไดของ Platform ทเจรจา

คณะเจรจาควรตดตามสถานการณและประเมนระดบความเปนไปไดของการเกดขนของ FTAAP จาก Platform ตางๆ เชน ผลการวเคราะหจากการศกษาน พบวา การเขารวม Platform ASEAN+3 และ ASEAN+6 จะท าใหประเทศไทยไดรบประโยชนค อนขางชดเจน แมวาทงสอง Platform จะน าไปสการเกดขนของ FTAAP หรอไมกตาม สวนการเขารวม Platform TPP จะเปนประโยชนกบประเทศไทยหากน าไปสการเกดขนของ FTAAP ไดในระยะเวลาอนสน แตอาจเกดผลลบกบไทยคอนขางสงหากกรอบดงกลาวน าไปสการเกดขนของ FTAAP ไดแตใชเวลานานหรอไมไดเลย (ซงหากเปนเชนน ไทยจงควรเขารวม TPP เมอเหนวาใกลทจะน าไปส FTAAP) คณะเจรจาจงควรมทศทางในการเจรจาโดยผลกดนในกรอบความตกลง ASEAN+3 และ ASEAN+6 ซงเปนประโยชนตอประเทศไทยมากกวามความเปนไปไดสงขน และเจรจาใ หกรอบความตกลง TPP ทมความเปนไปไดสงสรางประโยชนใหกบประเทศไทยไดเพมขน

(5) การก าหนดแนวทางการเจรจาหรอทางออกส าหรบหวขอการเจรจาทสงผลลบตอไทย

ในการเจรจาใน บางหวขออาจมผลกระทบในทางลบตอประเทศอยางชดเจนและยากทจะปฏเสธการเปดเสรในหวขอดงกลาวได ดงเชน หวขอการคมครองทรพยสนทางปญญาในกรอบความตกลง TPP คณะเจรจาควรก าหนดแนวทางหรอทางออกส าหรบการเจรจาในหวขอดงกลาวไวลวงหนา ไมวาจะเปนการเจรจาใหสงผลลบตอไทยลดลง (เชน มระยะเวลาปรบตว มเงอนไขพเศษส าหรบประเทศก าลงพฒนา หรอมเงอนไขวาจะบงคบใชเมอมความพรอมอยางไร เปนตน) หรอการเพมความเปนไปไดในการปฏเสธหวขอการเจรจาดงกลาว (เชน การชแจงแสดงใหเหนถงผลลบทเกดขนกบทงสองฝาย ความไมสอดคลองของหวขอดงกลาวตอ Growth Strategy ของเอเปค หรอการโนมนาวใหประเทศรวมเจรจาอนๆแสดงทาทกงวลและตองการปฏเสธตอหวขอดงกลาวเชนกน)

8.6.2 แนวทางการปรบตวในภาพรวมเพอรองรบการเปดเสรการคาเอเชย-แปซฟค

การเตรยมตวเพอรองรบตอการเกดขนเขตการคาเสรเอเชย-แปซฟค (FTAAP) ควรมเปาหมายหลกเพอการใชประโยชนจากโอกาสของ FTAAP เพอการพฒนาประเทศใหไดมาก ทสด และ เพอการปรบตวใหภาคสวนตางๆของประเทศสามารถปรบตวเพอเปลยนผลกระทบในทางลบทอาจเกดขนใหเปนโอกาสในการพฒนาใหไดมาก ทสด ดงนนเพอใหบรรลเปาหมายดงกล าวจง ควรมการขบเคลอนการปรบตวในภาคสว นหลก 2 ภาคสวนคอหนวยงานภาครฐและองคกรทเกยวของ และผประกอบการในสาขาธรกจตางๆ

แนวทางการปรบตวของหนวยงานภาครฐและองคกรทเกยวของ

(1) การสรางความตระหนกใหทกภาคสวนทราบและเขาใจถงความส าคญและผลกระทบของ FTAAP

การสรางความตระหนกดงกลาวควรมวตถประสงคเพอใหภาคสวนตางๆโดยเฉพาะภาคธรกจได (1) ทราบถงการเปลยนแปลงทจะเกดขนหลงการเกดขนของ FTAAP (หรอ Platform ตางๆ) (2) สามารถประเมนผลกระทบทงในทางบวก (โอกาส ) และทางลบ (อปสรรค ) ทจะเกดขนกบตนได (3) สามารถวางกลยทธการปรบต วของตนใหยงคงมหรอมขดความสามารถในการแขงขนเพมขน (4) วางแผนการปรบตวเชงปฏบตของตนใหบรรลเปาหมายในขอ (3) ได



(2) การประกาศแจงแผนงานตารางการเปดเสร FTTAP ในระยะยาว ใหกบทกภาคสวนทเกยวของ

แผนดงกลาวควรมลกษณะเปนแผนทมระดบการเปด เสรแบบคอยเปนคอยไปในลกษณะ Phasing เพอเอออ านวยใหภาคสวนตางสามารถเตรยมการและด าเนนการปรบตวไดทนตอการเปลยนแปลง

(3) การปรบโครงสรางกลไกเชงสถาบนทเกยวของและตองปรบตวภายหลงการเปดเสร FTAAP

การปรบโครงสรางกลไกดงกลาวควรกระท าโดยมเปาหมายเพอใหกลไกตางๆ (1) มความพรอมตอการด าเนนงานตามกรอบกตกาการคาใหมของ FTAAP (2) มความพรอมในการก ากบดแลการแขงขนภายในประเทศ ทจะมผประกอบการจากตางประเทศเพมขน โดยเฉพาะในสาขาบรการ (3) มความพรอมในการใหค าปรกษาและเอออ านวยใหผประกอบ การไทยสามารถใชโอกาสจากการเปดเสรดงกลาว ทงในดานการชวยเหลอดานลงทน ดานขอมลทางดานการตลาดและการแขงขน ดานการปรบโครงสรางธรกจ ดานการปรบตวของแรงงาน (4) มความพรอมในการเปนกลไกสรางขดความสามารถในการแขงขนใหกบภาคธรกจผานการวจยและพฒน า และการท านวตกรรม เพอใหธรกจของไทยมขดความสามารถในการแขงขนทสงขนและมมลคาเพมจากการท าธรกจในเอเปคมากขน

(4) การพฒนาโครงสรางพนฐานทางปญญา (Intellectual Infrastructure) ส าหรบผประกอบการไทย

ประเทศไทยจะไดรบผลประโยชนจากการเปดเสร FTAAP ไดอยางเตมทมากนอยเพยงใดขนอยกบความสามารถในการปรบตวเขาสดลยภาพในระยะสน ดลยภาพในระยะยาว และการเพมผลตภาพของปจจยการผลต ซงการปรบตวดงกลาวจ าเปนตองอาศยโครงสรางพนฐานทางป ญญาของประเทศ ซงหมายถง การรวบ รวมขอมล วเคราะห และจ ดท าขอมลทเปนประโยชน (Intelligent Information) ตอการประกอบธรกจและน ามาซงความไดเปรยบในการแขงขนของผประกอบการไทย

(5) การพฒนากลไกการใหความชวยเหลอหรอเยยวยาผไดรบผลกระทบในเชงรก

หนวยงานทเกยวของควรด าเนนการประเมนผลกระทบทางลบทเกด ขนทงหมดอยางรอบคอบ ครอบคลม และรดกม และเชญใหภาคสวนทไดรบผลกระทบเขามามสวนรวมในการวางแผน/ด าเนนการ/จดสรรทรพยากรเพอการปรบตวและเยยวยา ทงนการใหความชวยเหลอและเยยวยาไม ควรท าในลกษณะการชดเชยความเสยหาย แตเปนไปเพอใหผประกอบการ /แรงงาน/ผไดรบผลกระทบเหลานนกลบมาแขงขนดวยตวเองไดใหมอยางยงยน นอกจากนหนวยงานภาครฐ ควรมแผนใหความชวยเหลอ/สนบสนนการปรบตวของผประกอบการขนาด กลางและขนาดยอม (SMEs) ทมอ านาจตอรองนอยและมแนวโนมไดรบผลกระทบจากความเสยเปรยบในเชงขนาดของธรกจ เงนทน ทกษะความช านาญ และโอกาสในการเขาถงเทคโนโลย (ซงอาจมสทธบตรคมครอง) และองคความรทางดานการผลตและการตลาดทมประสทธภาพ ในสาขาเศรษฐกจทไดรบผลกระทบอยางเปนรปธรรม และหนวยงานภาครฐ ควรมแผนหรอมาตรการเพอคมครองสทธประโยชนของ ผบรโภคซงอาจไดรบผลกระทบ ทงในดานความปลอดภยตอชวต การเขาถงสนคาและบรการขนพนฐาน ซงมาตรการและแผนงานในลกษณะดงกลาวกเปนทยอมรบกนโดยทวไปในสากล แตประเทศไทยยงนบวามแผนและการใชมาตรการดงกลาวคอนขางนอย



แนวทางการปรบตวของผประกอบการและภาคอตสาหกรรม

(1) การท าความเขาใจถงความส าคญและผลกระทบของ FTAAP

ผประกอบการในอตสาหกรรมตางๆควรเรงท าความเขาใจเกยวกบการเปดเสร FTAAP และผลกระทบทเกดขนกบสาขาธรกจของตน ผานการเขารวมกจกรรมทจดขนโดยหนวยงานภาครฐ สภาอตสาหกรรม หอการคา สถาบนการศกษา หรอสมาคมผประกอบการในสาขานนๆ ดงนนเพอใหไดรบขอมลดงกลาวผประกอบการจงควรเขารวมเปนสมาชกสมาคม หรอคลสเตอรตางๆ ทเกยวของ เพอใหไดรบขอมลในดานดงกลาวอยางเทาทน

(2) การวเคราะหและปรบกลยทธการแขงขนของธรกจใหสอดคลองกบกตกาและผลจากการเปดเสร FTAAP

ผประกอบการ สมาคม สภาอตสาหกรรม หรอสภาหอการคา ในสาขาอตสาหกรรมตางๆ ควรวเคราะหถงสภาพแวดลอมการแขงขนทเปลยนไป โอกาสความส าเรจของการใชกลยทธการแขงขนทใชในปจจบนหากมการเปดเสร FTAAP เกดขน หากพบวาธรกจดงกลาวอยในภาวะทแขงขนไมไดหรอมขดความสามารถในการแขงขนต า (ดงตวอยางเชนกรณของอตสาหกรรมยา และขนสงจากผลการศกษา) ผผลตควรเพมขดความสามารถในการแขงขนของตนเองผานชองทางตางๆ ไดแก (1) การรกษาขดความสามารถในการแขงข นใหธรกจของตนสามารถแขงขนได เชน การลดตนทน /ความสญเปลาในการผลต การเพมประสทธภาพการผลต หรอการตอบสนองตอความตองการของลกคาเปาหมายไดดกวา เปนตน (2) การแสวงหาชองทางสรางความไดเปรยบในการแขงขนชองทางใหมๆใหกบตนเอง เชน การสรางความแตกต างทเปนเอกลกษณผานการน านวตกรรมของธรกจ หรอการสรางการรบรใหลกคาเหนวาสนคาตนเปนสนคาจ าเปนทไมอาจหาสงอนมาทดแทนได หรอ (3) การปรบโครงสรางธรกจ (Re-engineering พนธกจ, Repositioning สนคา, Reorganizing องคกร) ไปสประเภทธรกจอ นๆทสามารถสรางผลตอบแทนไดดกวาภายหลงการเปดเสร FTAAP

(3) การเสรมสรางขดความสามารถในการจดการการเปลยนแปลง

เพอใหผประกอบการของไทยมอตราการอยรอดและสามารถเตบโตภายหลงการเปดเสร FTAAP ผประกอบการ และสมาคมทเกยวของควรเรงเสรมสรางขดความสามารถในการจดการการเปลยนแปลงทงดาน (1) การตดตามและวเครา ะหปจจยทกอใหเกดการเปลยนแปลง (2) การคาดการณการเปลยนแปลง (3) การประมาณการผลกระทบจากการเปลยนแปลง (4) การวางแผนรองรบการเปลยนแปลง และ (5) การด าเนนการตามแผนและสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง



8.6.3 แนวทางการปรบตวในสาขาเศรษฐกจทส าคญเพอรองรบการเปดเสรการคาเอเชย-แปซฟค

จากผลการวเคราะหผลกระทบจากการเปดเสรการคาในบทท 5 และบทท 6 สามารถน ามาจดท าเปนขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการปรบตวทงในสาขาเศรษฐกจทไดรบผลกระทบใน ทางลบและสาขาเศรษฐกจทไดรบผลกระทบในทางบวกทส าคญไดดงน

(1) สนคาเกษตร

ผลการศกษาพบวากลมสนคาดงกลาวไดรบผลกระทบจากการสงออกไดลดลงอนมสาเหตมาจากตนทนการผลตทสงขนมากกวาประเทศคแขงจากการทราคาปจจยการผลตเพมสงขนมากโดยเฉพาะท ดนและแรงงานมฝมอ ดงนนแนวทางการปองกนและแกไขผลกระทบดงกลาวควรมเปาหมายเพอ (ก) เพมมลคาเพมของสนคาใหไดมากกวาตนทนการผลตทเพมขน โดยสรางความแตกตางในดานการตอบสนองตอความตองการของผบรโภคในตลาดระดบบนไดดกวา เชน คณคาทางอาหาร ความปลอดภย มาตรฐานคณภาพ หรอการไมท าลายสงแวดลอม เปนตน (ข) การเพมปจจยน าเขาในสวนทไมกอใหเกดการเพมขนของราคาปจจยนน เชน การน าทดนทวางเปลามาใชอยางเตมท เปนตน เพอปองกนไมใหราคาปจจยการผลตเพมสงขนมากเกนไป (ค) การเพมผลตภาพตอปจจยการผลต เชน การเพมผลผลตตอไร ผานนวตกรรมทางเทคโนโลยการผลตตางๆ ทงเมลดพนธ วธการเตรยมดน วธการบ ารงรกษา วธการเกบเกยว เปนตน

(2) อตสาหกรรมยาและเภสชภณฑ

ผลการวเคราะหผลกระทบในเชงคณภาพจากการสมมนากลมยอย แ ละทบทวนงานศกษาทเกยวของพบวาการเปดเสรตามกรอบ FTAAP จะกอใหเกดผลกระทบตอผประกอบการอตสาหกรรมดงกลาวในดานการเขาสตลาดไดยากขนของผประกอบการยาในประเทศ การผลตยาสามญชนดใหมเขาสตลาดได ชาลง และ การเขาถงสารตงตน ทใชในการผลตยาไดยากขน และผลกระทบตอผบรโภคในดานการเขาถงยาและภาระคาใชจายดานยา ดงนนแนวทางการปองกน บรรเทา และแกไขผลกระทบดงกลาวควรมเปาหมายเพอ (ก) ลดโอกาสหรอระยะเวลาในการผกขาดของบรษทยาตางชาต (ข) ลดอ านาจตอรองของบรษทยาตางชาต (ค) เพมขดความสามารถใน การวจยและพฒนายาในประเทศ และ (ง) การรกษาอ านาจรฐเพอความมนคงทางสขภาพของประชาชน

(3) ภาคบรการ

ผลการวเคราะหผลกระทบจากการเปดเสรการคา FTAAP ตอภาคบรการในบทท 5 และบทท 6 พบวา การเปดเสรการลงทนมผลกระทบตอภาคบรการของไทยทส าคญ คอท าใหผบร โภคหรอผผลตทเปนลกคาไดรบประโยชนจากราคาคาบรการทถกลง และประสทธภาพในการบรการทสงขน แตกเกดผลเสยตอผประกอบการในภาคบรการของไทย ในดานความเสยเปรยบในดานความพรอมของเงนทน เทคโนโลย และการประหยดตอขนาดและการประหยดตอขอบเขต ทงในภาคการเงนและการธนาคาร การขนสง การประกนภย และโทรคมนาคม อยางไรกตาม แมวาในปจจบนจะยงไมไดมการเปดเสร แตผประกอบการรายใหญในอตสาหกรรมดงกลาวหลายแหงกมกจการตางชาตผถอหนรายใหญอยแลว ดงนนแนวทางการปองกน บรรเทา และแกไขผลกระทบดงกลาวควรมเปาหมายเพอ (ก) เสรมสรางความเขมแขงและธรรมาภบาลของกลไกเชงสถาบนทท าหนาทก ากบดแลผประกอบการในภาคบรการตางๆ (ข) การสงเสรมขดความสามารถในการแขงขนของธรกจบรการขนาดกลางและขนาดยอม และ (ค) แสวงหาประโยชนสงสดจากภาคบรการทประเทศไทยมขดความสามารถในการแขงขนสง



(4) พลงงาน

ผลการวเคราะหในบทท 6 พบวา การเตบโตของภาคเศรษฐกจจากการเตบโตของการคาสงผลใหราคาสนคาทเกยวของกบพลงงานของไทย เชน ถานหน น ามน และแกส ปรบตวสงขนกวาประเทศคแขง สงผลใหผประกอบการสนคาดงกลาวของไทยมขดความสามารถในการแขงขนลดลง ผประกอบการสนคาอนๆมตนทนพลงงานสงขนและมความไดเปรยบในการแขงขนลดลง และผบรโภคมภาระคาใชจายดานพลงงานสงขน ดงนนแนวทางการปองกน บรรเทา และแกไขผลกระทบดงกลาวควรมเปาหมายเพอ (ก) ลดระดบความเขมขนในการใชพลงงานของภาคอตสาหกรรม (Energy Intensity) (ข) การแสวงหาแหลงพลงงานทมตนทนต าทงจากในประเทศและตางประเทศ (ค) การเสรมสรางขดความสามารถของหนวยงานทท าหนาทก ากบดแลการตงและเปลยนแปลงราคาสนคาพลงงานของผประกอบการ และ (ง) การลดตนทนคาพลงงานใหกบผประกอบการในสวนทเปนภาษหรอคาธรรมเนยมของสนคาดงกลาวทเกบโดยหนวยงานรฐหรอในก ากบของรฐ

(5) สงทอเสอผา

ถงแมวาผลการวเคราะหผลกระทบจะพบวา อตสาหกรรมสงทอเสอผาจะมการหดตวในระยะสน 8.7 % และขยายตวในระยะยาว 17.7% แตผลจากการรบฟงความคดเหนจากผประกอบการในอตสาหกรรมดงกลาว คอ การปรบตวเขาสภาวะดลยภาพในระยะยาวของอตสาหกรรมดงกลาวอาจท าไดไมงายนกในปจจบน ทงนเนองจากปญหาการขาดแคลนแรงงานทมฝมอ ตนทนคาแรงงานทสง การขาดแคลนเงนทนเพอขยา ยหรอยายฐานการผลต (ในปจจบนผประกอบการรายใหญทมศกยภาพสงไดยายฐานการผลตไปยงประเทศเพอนบานเปนจ านวนมาก) จงสงผลตอความเปนไปไดทอตสาหกรรมดงกลาวของไทยจะไดรบประโยชนอยางเตมทจากการเปดเสรการคา ดงนนแนวทางการปองกน บรรเทา ความเสย หายจากการเปดเสรการคาในระยะสนและเพมผลประโยชนของอตสาหกรรมดงกลาวในระยะยาวควรมเปาหมายเพอ (i) เพมอปทานแรงงานกลมมฝมอในภาคสงทอ (ii) การเพมผลตภาพและมลคาเพมของผลตภณฑสงทอ และ (iii) การสงเสรมการพฒนาเครอขายโซอปทานในระดบภมภาคเพอรองรบการขยายการผลตและเขาถงปจจยการผลตทมราคาถก

(6) อเลกทรอนกส

ถงแมวาผลการวเคราะหผลกระทบจะพบวา อตสาหกรรมสงทอเสอผาจะมการหดตวในระยะสน 6.2 % และขยายตวในระยะยาวสงกวาอตสาหกรรมอนๆ ถง 26.2% แตเงอนไขส าคญทจะท าใหอ ตสาหกรรมดงกลาวไดรบประโยชนจากการเปดเสรการคาอยางเตมทคอ การทผประกอบการไทยสามารถในการปรบขยายขนาดการผลตโดยเพมการใชปจจยการผลตทกประเภท ไดอยางรวดเรว ดงนนเปาหมายและแนวทางในการด าเนนการเพอลดความสญเสยในระยะสนและตกตวงผลประโยชนจากการเปดเสรในระยะยาวใหไดอยางเตมทจงมลกษณะคลายคลงกบอตสาหกรรมสงทอ แตจะมความแตกตางตรงทอตสาหกรรมอเลกทรอนกสเปนอตสาหกรรมทเนนการใชปจจยทนสงกวา และมการผลตเปนเครอขายการผลตในระดบภมภาคอยแลว ดงนนหนวยงานภาครฐทเก ยวของกบการสงเสรมการลงทน เชน ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน ธนาคารเพอวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม หรอสถาบนการเงนในการก ากบดแลของภาครฐจงควรใหการสนบสนนการขยายเงนลงทน และการน าเขาปจจยทนเพอใชผลตในอตสาหกรรมดงกลาว



(7) กอสราง

อตสาหกรรมกอสรางไดรบผลบวกจากการเปดเสรการคา FTAAP โดยผลผลตจะมการขยายตวถง 60% ในระยะสน และ 18.1% ในระยะยาว เนอง จากการขยายตวของอปสงคภายในประเทศ จากการทอตสาหกรรมตางๆตองการขยายขนาดการผลต อยางไรกตามจากผลการประชมระดมความคดรวมกบตวแทนจาก สมาคมกอสรางไทย และผลการศกษาของสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทยซงพบวาอตสาหกรรมดงกลาวมอตราการกระจกตวของผประกอบการรายใหญสง จงสงผลใหผลประโยชนดงกลาวมกตกอยกบผประกอบการขนาดใหญทมขดความสามารถในการเขาประมลงานขนาดใหญ มอปกรณทพรอม และมความนาเชอถอทมากกวา สวนผประกอบการขนาดเลกและกลางจะไดรบประโยชนจากการเปลยนแปลงดงกลาวมากหรอนอย ขนอยกบการกระจายงานของ ผรบเหมาขนาดใหญใหกบผรบเหมาขนาดกลางและเลก ดงนนหนวยงานภาครฐทเกยวของจงควรสงเสรมใหกจการรบเหมากอสรางขนาดกลางและยอมไดมโอกาสรบผลประโยชนจากการขยายตวของอตสาหกรรมนอยางทวถง ผานกลไกการชวยเหลอในดานสนเชอหมนเวยน การสงเสรมผานสมาคมกอสรางไทย หรอการสรางแรงจงใจทางการเงนและภาษใหบรษทรบเหมากอสรางขนาดใหญของตางชาตเลอกใช บรการรบเหมาชวงของกจการกอสรางขนาดยอมของไทย

(8) อตสาหกรรมยานยนตและชนสวน

อตสาหกรรมยานยนตและชนสวนไดรบผลบวกจากการเปดเสรการคา FTAAP โดยผลผลตจะมการขยายตวประมาณ 12% ในระยะยาว และประมาณ 7% ในระยะสน เนองจากอตสาหกรรมดงกลาวไดมการพฒนาเครอขายการผลตในระดบภมภาคเอเชยตะวนออก และประเทศไทยเปนประเทศหลกทส าคญประเทศหนงในเครอขายการผลตดงกลาว ดงนนแนวทางในการแสวงหาประโยชนสอตสาหกรรมยานยนตและชนสวนจากการเปดเสรควรมเปาหมายเพอ (ก) สงเสรมการขยายลงทนในอตสาหกรรมดงกล าวของกจการรถยนตรายใหญในภมภาคเอเชย- แปซฟค ทงจากประเทศ ญปน เกาหลใต สหรฐอเมรกา และจน เพอเสรมสรางศกยภาพในการเปนศนยกลางการผลตรถยนตแหงเอเชยของไทย (ข) พฒนาปจจยการผลตของอตสาหกรรมทงทกษะของแรงงานและเทคโนโลยขนสงทตองใชในก ารผลตชนสวนรถยนตเพอเพมอ านาจตอรองและมลคาเพมทผประกอบการไทยจะไดรบ (ค) สงเสรมการลดอปสรรคทางการคา คาธรรมเนยม และขนตอนทางศลกากรส าหรบรายการชนสวนรถยนตในภมภาคเอเชย- แปซฟค เพอเพมประสทธภาพและลดตนทนในการผลตซงเปนกลยทธห ลกของอตสาหกรรมดงกลาว

(9) อตสาหกรรมอาหารแปรรป

อตสาหกรรมอาหารแปรรปเปนอตสาหกรรมทไดรบผลบวกจากการเปดเสรการคา FTAAP โดยมการขยายตวของระดบผลผลตถงประมาณ 14% ในระยะยาว และ 9 % ในระยะสน อยางไรกตามเพอใหภาคอตสาหกรรมอาหารแปรรปของประเทศไท ยไดรบประโยชนจากการเปดเสรการคา FTAAP อยางเตมท จงควรมการก าหนดแนวทางการปรบตวของภาคอตสาหกรรมดงกลาวโดยมเปาหมายเพอ (ก) การยกระดบมาตรฐานคณภาพและความปลอดภยของผลตภณฑอาหารแปรรปใหเขาสมาตรฐานระดบสากลทงสายการผลต (ข) การเจรจาเพอลดอ ปสรรคทางการคาและลดความแตกตางของมาตรฐานความปลอดภยเพอใชน าเขาสนคาอาหารแปรรป และลดอปสรรคดานกระบวนการทางศลกากรของเขตเศรษฐกจสมาชกเอเปค (ค) การเสรมสรางภาพลกษณและต าแหนงตราสนคาของผลตภณฑอาหารแปรรปของไทยใหผบรโภคในตลาดเปาหมายมความจงรกภกดตอผลตภณฑมากขนอนจะท าใหผสงออกของไทยมอ านาจตอรองทสงขน (ง) การสงเสรมการเชอมโยงโซอปทานของอตสาหกรรมอาหารแปรรปสทองถนเพอใหประโยชนจากการเปดเสรการคากระจายสภาคเศรษฐกจในระดบทองถน

Documents

บทสรุป - ThaiFTA · 2014-08-29 · ของภาคเศรษฐกิจ ซึ่งเนื้อหาโดยสรุปของบทที่ 2 ถึง