สารปร - ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อ ...lpsci.nfe.go.th/lpsci/attachments/068_gung.pdf · 2011-08-19 · การเก็บถนอมอาหารไว้บริโภคในยามขาดแคลน

1 สารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน

ค าอธบายหลกสตรรายวชา สารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน รหสรายวชา พว 0209 สาระทกษะการเรยนร

ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง)

มาตรฐานการเรยนร มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจและทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย ผลการเรยนรทคาดหวง 1. เพอผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบสารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน 2. เพอใหผเรยนเกยวกบการเรยนร ไดรบประสบการณตรงจากการปฏบตจรง 3. เพอใหผเรยนรจกแกปญหาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร 4. เพอใหผเรยนตระหนกการบรโภคอาหารใหถกสขลกษณะ 5. เพอใหผเรยนไดนาความรทไดรบไปประยกตใชในชวตประจาวน ศกษาและฝกทกษะเกยวกบเรองตอไปน

ความหมาย ประโยชน ประเภทและวธใชสารปรงแตง ทดสอบสารปรงแตงจรงและปลอมได ผลกระทบของการใชสารปรงแตง

ความหมาย ประเภทของสารปนเปอน การเขาสรางกายของสารปนเปอน ตรวจสอบสาร ชนดและผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกาย การจดประสบการณการเรยนร

ใหผเรยนศกษาคนควา ทดลอง จาแนก อธบาย อภปราย นาเสนอดวยการจดกระบวนการเรยนรโดยการพบกลม การเรยนรแบบทางไกล แบบชนเรยน ตามอธยาศย การสอนเสรม การเรยนรดวยตนเอง การทารายงาน การศกษาจากแหลงเรยนร ประสบการณโดยตรง ใชสถานการณจรง ประสบการณการเรยน และการเรยนรดวยโครงงาน การวดและประเมนผล

การสงเกต การอภปราย การสมภาษณ ทกษะปฏบต รายงานการทดลอง การมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร ผลงาน การทดสอบ การประเมน และการนาไปใชประโยชน


ค าอธบายหลกสตรรายวชา สารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน รหสรายวชา พว 0209 สาระทกษะการเรยนร

ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง)

มาตรฐานท 2.2 มความรความเขาใจและทกษะพนฐานเกยวกบคณตศาสตร วทยาศาสตรและเทคโนโลย

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จ านวน(ชวโมง)

1 ความหมายสารของปรงแตงสารเจอจาง

1. อธบายความหมายและประโยชนสารปรงแตงได

2. บอกประเภทและวธใชสารปรงแตงได

1. สารปรงแตง 1.1 ความหมายและ

ประโยชนของสารปรงแตง

1.2 ประเภทของสารปรงแตง

5

2 การทดสอบและผลกระทบสารปรงแตง

1.ทดสอบสารปรงแตงจรงและปลอมได 2. บอกผลกระทบสารปรงแตงได

1. ทดสอบ สารปรงแตงและสารปรงแตงปลอม

2. ผลกระทบของการใชสารปรงแตง

15

3 ความหมายของสารปนเปอน

1. อธบายความหมายของ สารปนเปอน 2. อธบายประเภทของสาร ปนเปอนได 3. อธบายการเขาสรางกาย ของสารปนเปอน

1. สารปนเปอน 1.2 ความหมายของ

สารปนเปอน 1.2 ประเภทและชนด

ของสารปนเปอน

1.3 การเขาสรางกาย ของสารปนเปอน

5


ท หวเรอง ตวชวด เนอหา จ านวน(ชวโมง)

4 การทดสอบและผลกระทบสารปนเปอน

1. ตรวจสอบสารปนเปอนได 2. อธบายชนดและผลทเกด จากสารปนเปอนได

1. การทดสอบสารปนเปอน 2. ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายของสารปนเปอน

15


โครงสรางหลกสตร หลกสตรรายวชา สารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน

รหสรายวชา พว 0209 สาระทกษะการเรยนร ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

จ านวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง) ความเปนมา

ปจจยสาคญในการดารงชพของคนเราไมวายคสมยใด กยงคงเปนอาหารเครองนงหม ยารกษาโรค และทอยอาศย เชนเดม เพยงแตมการพฒนาปจจยตาง ๆ ใหกาวหนาทนสมย อานวยความสะดวก ความสขและความพอใจใหมนษยเรามากขน ในเรองอาหารกเชนเดยวกน ระยะแรกกกนอาหารพช ผก ตามธรรมชาต ตอมากมการเพาะปลก เลยงสตวเปนอาหาร และพฒนาเรอยมา รจกการเกบถนอมอาหารไวบรโภคในยามขาดแคลน หรอบรโภคนอกฤดกาล ประกอบกบวถชวตอนเรงรบในสงคมเมอง และความกาวหนาทางเทคโนโลยอาหาร ทาใหมการผลตอาหารสาเรจรป กงสาเรจรป อาหารพรอมบรโภค การใชวตถเจอปนอาหารกเปนวธหนงทจะชวยใหผลตอาหารไดตามความตองการ

ปจจบนมการใชสารปรงแตงอาหาร สวนมากมกเปนสารเคมทไดจากการสงเคราะห และถกนามาผสมใสลงในอาหาร เพอเปลยนแปลงรส กลน ส ลกษณะอนๆ กนการบดเนา หรอเพอวตถประสงคอนๆ โดยสารเคมบางชนดกอใหเกดอนตรายกบมนษย บางชนดไมอนญาตใหใสในอาหารเดดขาด ไดแก สารทาใหกรอบพวกนาประสานทอง สารชวยเปอยพวกโซดาซกผา สารแตงสพวกสยอมผา สารกนบดพวกกรดบอรกหรอซาลซลค สารทาใหหวานพวกนาตาลเทยม บางชนดอนญาตใหใชไดตามปรมาณทกาหนด จงควรทราบถงชนดและปรมาณทอนญาตใหใช รวมทงอนตรายทอาจเกดขน เพอใหมความปลอดภยตอการบรโภค หลกการ 1. เปนหลกสตรทมโครงสรางยดหยนดานสาระการเรยนร เวลาเรยน และการจดการเรยนร โดยเนนการบรณาการเนอหาใหสอดคลองกน 2. เปนหลกสตรทสงเสรมใหผเรยน เรยนรจากการลงมอปฏบตจรง 3. เปนหลกสตรทสามารถนาความร และประสบการณทไดรบไปประยกตใชในชวตประจาวน จดมงหมายของหลกสตร 1. เพอให ผเรยนมการพฒนาคณภาพชวต โดยเพมพนทกษะพนฐานในการดาเนนชวตอยางตอเนองและมประสทธภาพ 2. เพอพฒนาหลกสตรการศกษาตอเนองทสนองตอความตองการของกลมเปาหมายการศกษานอกโรงเรยนและสอดคลองกบนโยบายของรฐ 3. เพอสงเสรม สนบสนนใหบคลากรและชมชนมความร ความเขาใจ และสามารถความรทไดรบไปประยกตใชในชวตประจาวน


ระยะเวลาเรยนและจ านวนหนวยกต ระยะเวลา 1 ภาคเรยน จานวน 40 ชวโมง จานวน 1 หนวยกต โครงสรางหลกสตร แบงออกเปน 4 ตอน จานวน 40 ชวโมง ตอนท 1 ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง จานวน 5 ชวโมง ตอนท 2 การทดสอบและผลกระทบสารปรงแตง จานวน 15 ชวโมง ตอนท 3 ความหมาย ประเภท การเขาสรายงายของสารปนเปอน จานวน 5 ชวโมง ตอนท 4 การทดสอบและผลทเกดจากสารปนเปอน จานวน 15 ชวโมง รายละเอยดเนอหา ตอนท 1 ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

- ความหมายและประโยชนของสารปรงแตง - ประเภทของสารปรงแตง

ตอนท 2 การทดสอบและผลกระทบสารปรงแตง - สารปรงแตง และสารปรงแตงปลอม - ผลกระทบของการใชสารปรงแตง

ตอนท 3 ความหมาย ประเภท การเขาสรายงายของสารปนเปอน - ความหมายของสารปนเปอน - ประเภทและชนดของสารปนเปอน - การเขาสรางกายของสารปนเปอน

ตอนท 4 การทดสอบและผลทเกดจากสารปนเปอน - สารปนเปอน - ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายของสารปนเปอน

สอการเรยนร

1. เอกสารประกอบการเรยนร 2. Power point 3. VCD สอการการเรยนการสอน 4. ใบความร 5. ใบงาน 6. อนเทอรเนต 7. การทดสอบ 8. การเรยนรจากลงมอปฏบตจรง

กระบวนการเรยนร

1. ทดสอบความรกอนเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน


2. บรรยายใหความรเบองตนในเรองสารตาง ๆในอาหาร 3. แบงกลมยอยศกษาเรองสารปรงแตง สารเจอจาง และสารปนเปอน จากใบความรและ

สอสงพมพตาง ๆโดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม 4. ทดสอบ สารปรงแตง สารเจอจาง และสารปนเปอน ทาใบงานและสรปผลโดยเนนการ

ทางานเปนทมแบบมสวนรวม 5. ศกษาขอมลตางๆทเกยวของจากแหลงเรยนร แหลงทรพยากรในทองถน และภมปญญา

ในทองถน 6. ทดสอบความรหลงเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 7. ประเมนความคดเหนของผเรยนโดยใชแบบทดสอบความคดเหน

แหลงเรยนรสนบสนน

1. ผร/ภมปญญาในเรองทศกษา 2. อนเตอรเนต 3. หองสมด

การวดผลประเมนผล

1. การทดสอบความรกอนและหลงเรยน โดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน

2. การประเมนความคดเหนของผเรยน โดยใชแบบสอบถามความคดเหน

3. ใบงาน

4. การสงเกต

5. การปฏบตจรง

……………………………………………………………………………


แผนการจดการเรยนร หลกสตรรายวชาเลอก สารปรงแตง สารเจอจางและสารปนเปอน รหสรายวชา พว 0209 สาระทกษะการเรยนร

จ านวน 1 หนวยกต (40 ชวโมง) ระดบประถมศกษา มธยมศกษาตอนตน มธยมศกษาตอนปลาย

ท หวเรอง ตวชวด เนอหา กจกรรม

การเรยนร สอ/วสด/อปกรณ

จ านวน ชวโมง

การวด ประเมนผล

1 ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

1.อธบายความหมายและประโยชนสารปรงแตงได 2. บอกประเภทและวธใชสารปรงแตงได

1. ความหมายและประโยชนของสารปรงแตง 2. ประเภทของสารปรงแตง

1.ทดสอบความรกอนเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2.บรรยายใหความรเบองตน 3.แบงกลมยอยศกษาฯ จากใบความรและสอสงพมพตาง ๆโดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม 4.ศกษาขอมลตางๆจากแหลงเรยนร (กรต.) โดยทารายงานเปนเลม 5. สรป ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. Power point

3. ใบความร 2. 4. ใบงาน 3. 5. อนเทอรเนต

4. 6. VCD สอการเรยนการสอน

5 1.ใบงาน 2.รายงานเปนเลม 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน

2 การทดสอบและผลกระทบสารปรงแตง

1.ทดสอบสารปรงแตงจรงและปลอมได 2. บอกผลกระทบสารปรงแตงได

1. ทดสอบ สารปรงแตงและสารปรงแตงปลอม

2. ผลกระทบของการใชสารปรงแตง

1. ทบทวนความรเดม 2. แยกกลมเพอทดสอบ ทาใบงาน สรปผลและนาเสนอหนาหองเรยน โดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม

1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. ใบงาน

4. การทดสอบ

15 1.ใบงาน 2. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน3.การอภปรายและสรปผล


ท หวเรอง ตวชวด เนอหา กจกรรม

การเรยนร สอ/วสด/อปกรณ

จ านวน ชวโมง

การวด ประเมนผล

3 ความหมาย ประเภท การเขาสรายกายของสารปนเปอน

1. อธบายความหมายของสารปนเปอนได 2. อธบายประเภทของสารปนเปอน ได 3. อธบายการเขาสรางกาย ของสารปนเปอนได

1. ความหมายของสารปนเปอน 2. ประเภทและชนดของสารปนเปอน

3. การเขาสรางกายของสารปนเปอน

1.ทดสอบความรกอนเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2.บรรยายใหความรเบองตน

3.แบงกลมยอยศกษาฯ จากใบความรและสอสงพมพตาง ๆโดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม 4.ศกษาขอมลตางๆจากแหลงเรยนร (กรต.) โดยทารายงานเปนเลม

1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. Power point 3. ใบความร

5. 4. ใบงาน 5. อนเทอรเนต 6. VCD สอการเรยนการสอน

5 1.ใบงาน 2.รายงานเปนเลม 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน

4 การตรวจสอบ และผลทเกดจากสารปนเปอน

1. ตรวจสอบสารปนเปอนได 2. อธบายชนดและผลทเกดจากสารปนเปอน ได

1. การทดสอบสารปนเปอน 2. ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายของสารปนเปอน

1. ทบทวนความรเดม 2. แยกกลมเพอทดสอบ ทาใบงาน สรปผลและนาเสนอหนาหองเรยน โดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม

1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. ใบงาน

4. การทดสอบ

15 1.ใบงาน 2. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน 3.การอภปรายและสรปผล


แผนการจดการเรยนร ตอนท 1 ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

หวเรอง ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

ตวชวด 1. อธบายความหมายของสารปนเปอน

2. อธบายประเภทของสารปนเปอนได 3. อธบายการเขาสรางกายของสารปนเปอน

เนอหา 1. ความหมายของสารปนเปอน

2. ประเภทและชนดของสารปนเปอน 3. การเขาสรางกายของสารปนเปอน

กจกรรมการเรยนร 1. ทดสอบความรกอนเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน

2. บรรยายใหความรเบองตน 3. แบงกลมยอยศกษาฯ จากใบความรและสอสงพมพตาง ๆโดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม 4. ศกษาขอมลตางๆจากแหลงเรยนร (กรต.) โดยทารายงานเปนเลม

5. สรป ความหมาย ประโยชนประเภทและวธใชสารปรงแตง

ระยะเวลา 5 ชวโมง

สอ/วสด/อปกรณ 1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. Power point

3. ใบความร 4. ใบงาน

5. อนเทอรเนต 6. VCD สอการเรยนการสอน การวดผลประเมนผล

1. ใบงาน เรอง ความหมายและความสาคญของโครงงาน 2. ใบงาน เรอง ประเภทของโครงงาน 3. การอภปรายและสรปผล


ใบความร

เรอง สารปรงแตงอาหาร

นอกจากทเราจะตองรบประทานอาหารใหรางกายไดรบพลงงานเหมาะสมตามความตองการของรางกายแลวนน เรายงตองรบประทานอาหารทด นนคอรบประทานอาหารทไมใสวตถปรงแตงอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ โดยเราสามารถตรวจสอบไดจากฉลากขอมลทางโภชนาการ ซงจะบอกใหเราทราบถงชนดและปรมาณของวตถทปรงแตงอยในอาหารนนๆ และทสาคญเราควรสงเกตตราสญลกษณรบรองอาหารทไดมาตรฐาน และ สญลกษณขององคการอาหารและยาอกดวย สารปรงแตงอาหาร

สารปรงแตงอาหาร หมายถง สารปรงรสอาหารใชใสในอาหาร ประโยชน เพอทาใหอาหารมรสดขน เชน นาตาล นาปลา นาสมสายช นามะนาว ซอสมะเขอเทศ และใหรสชาตตางๆ เชน - นาตาล ใหรสหวาน

- เกลอ นาปลา ใหรสเคม - นาสมสายช นามะนาว ซอสมะเขอเทศ ใหรสเปรยว

ประเภทของสารปรงแตงอาหาร โดยใชทมาของสารเปนเกณฑ แบงเปน 2 ประเภท คอ 1. ไดจากการสงเคราะห เชน นาสมสายช นาปลา ซอว ซอสมะเขอเทศ เปนตน 2. ไดจากธรรมชาต เชน เกลอ นามะนาว นามะขามเปยก อญชน เปนตน ประเภทของสารปรงแตงอาหาร โดยใชอนตรายของสารเปนเกณฑ แบงเปน 3 ประเภท คอ

1. ประเภททไมเปนอนตรายแกรางกาย ไดแก 1.1 สตาง ๆ ทใชผสมอาหาร ซงเปนสธรรมชาต ไดแก สเขยว จากใบเตย

หอม พรกเขยว สเหลอง จากขมนออย ขมนชน ลกตาลย ไขแดง ฟกทอง ดอก คาฝอย สแดง จากดอกกระเจยบ มะเขอเทศ พรกแดง ถวแดง ครง สนาเงน จากดอกอ ญชน สดา จากกากมะพราวเผา ถวดา ดอกดน สนาตาล จากนาตาลเคยวไหม หรอคาราเมล

1.2 สารเคมบางประเภท ไดแก 1.2.1 สารเคมประเภทใหรสหวาน เชน นาตาลทราย กลโคส แบะแซ 1.2.2 สารเคมบางประเภทใหรสเปรยวในอาหาร เชน กรดอะซตก

(กรดนาสม) กรดซตรก (กรดมะนาว) 1.2.3 สารเคมทเปนสารแตงกลน เชน นานมแมว หรอหวนาหอมจากผลไม

2. ประเภททอาจเกดอนตรายหากใชเกนขอบเขต 2.1 สผสมอาหาร ไดจากการสงเคราะหสารเคม แมกฎหมายกาหนดใหใชส

สงเคราะหสาหรบผสมอาหารได แตหากใชในปรมาณมากและบอยกอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพผบรโภคได ปรมาณสทอนญาตใหใชผสมในอาหารประเภทเครองดม ไอศกรม ลกกวาดและขนมหวาน

2.2 ผงชรส เปนสารปรงแตงรสอาหาร มชอทางเคมวา โมโนโซเดยม กลตาเมท ผลตจากแปงมนสาปะหลง หรอ จากกากนาตาล ลกษณะของผงชรสแทจะเปนเกลดหรอผลกสขาวขน ปลายทง 2 ขางโตและมน ตรงกลางคอดเลกคลายกระดก ไมมความวาวแบบสะทอนแสง มรสชาตคลายเนอตม ปรมาณทใชควรเพยงเลกนอย ถาบรโภคมากเกนไปอาจมอาการแพผงชรสได


ควรใชผงชรสประมาณ 1/500-1/800 สวนของอาหารหรอประมาณ 1 ชอนชาตออาหาร 10 ถวยตวง และไมควรใชผงชรสในอาหารทารกและหญงมครรภ

2.3 สารเคมทใชกนเสยกนบด เปนสารประกอบทางเคมหรอของผสมของสารประกอบทใชเตมลงในอาหาร เพอชะลอการเนาเสยหรอยดอายการเกบอาหาร โดยจะไปทาใหการเจรญเตบโตของจลนทรยหยดชะงกหรอตายได กรณทจาเปนตองใชควรเลอกวตถกนเสยทปลอดภยและใชในปรมาณทกฎหมายกาหนด รวมทงตองเลอกใชใหเหมาะสมกบชนดของอาหาร

3. ประเภทเปนพษไมปลอดภย เปนอนตรายตอชวตได ปจจบนไดมการใชสารเคมตาง ๆ ปรงแตงอาหารเพอใหอาหารนารบประทานเกบไดนาน

รวมทงราคาถก และจากการตรวจสอบของหนวยงานของรฐพบวา มการใชสารเคมทกฎหมายหามใชในการปรงแตงในอาหาร ซงทาใหเกดอนตรายแกผบรโภคถงชวต

...........................................................


ใบงาน

เรอง สารปรงแตงอาหาร

1. เหตใดจงตอง “มการปรงแตงอาหาร” ใหผเรยนอธบายพอสงเขป ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………..… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..………

2. สารปรงแตงอาหาร โดยใชทมาของสารเปนเกณฑ แบงเปนกประเภท อะไรบาง อธบายพอเปนสงเขป

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..………

3. สารปรงแตงอาหาร โดยใชอนตรายของสารเปนเกณฑ แบงเปนกประเภท อะไรบาง อธบายพอเปนสงเขป

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ……………………………………………………………………………………………………………………………


…………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………... …………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………..………

4. ใหผเรยนทารายงาน เรอง “สารปรงแตง”

……………………………………………


แผนการจดการเรยนร ตอนท 2 การทดสอบและผลกกระทบสารปรงแตง

หวเรอง การทดสอบและผลกกระทบสารปรงแตง

ตวชวด 1.ทดสอบสารปรงแตงจรงและปลอมได

2. บอกผลกระทบสารปรงแตงได

เนอหา 1. ทดสอบ สารปรงแตงและสารปรงแตงปลอม

2. ผลกระทบของการใชสารปรงแตง กจกรรมการเรยนร 1. ทบทวนความรเดม

2. แยกกลมเพอทดสอบ ทาใบงาน สรปผลและนาเสนอหนาหองเรยน โดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม

ระยะเวลา

15 ชวโมง

สอ/วสด/อปกรณ 1. เอกสารประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. ใบงาน

4. การทดสอบ การวดผลประเมนผล

1. ใบงาน 2. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน 3. การอภปรายและสรปผล

.....................................................................


ใบความร ท 1

เรอง น าสมสายช

น าสมสายช มสวนประกอบสาคญ คอ กรดนาสม หรอกรดแอซตก ทไดมาจากพช มคณสมบตเปนกรด นาสมสายชทปลอดภยตอการบรโภค มดวยกน 3 ชนด คอ

นาสมสายชหมก ไดการหมกธญพช ผลไม หรอนาตาล นาสมสายชชนดนรสกลมกลอมและมกลนหอม มเกลอแรทจาเปนตอรางกาย แตราคาคอนขางแพง

นาสมสายชกลน ไดจากการหมกแอลกอฮอลกลนเจอจางกบเชอนาสมสายชแลวนาไปกลนอกครง หรอนานาสมสายชหมกมากลน นาสมสายชชนดนกลนและรสไมดเทานาสมสายชหมก แตวธทางายกวาและใชเวลาสนกวา

1. นาสมสายชเทยม ไดจากการทากรดนาสมใหเจอจาง ใชบรโภคกนแพรหลายเพราะมราคาถก แมจะไมมคณภาพทางโภชนาการดเทานาสมสายชหมกและกลน แตกมความปลอดภย

นาสมสายชทง 3 ชนดตองมลกษณะใส ไมมตะกอน ไมมส สาหรบนาสมสายชเทยมนนไมใชนาสมสายชปลอม นาสมสายชเทยมนนคอการทานาสมสายชใหเหมอนหรอคลายกบนาสมสายชจงรบประทานได แตนาสมสายชปลอม ทาจากกรดอยางแรง หรอกรดแรอสระ เชน กรดกามะถนหรอกรดเกลอ ซงมโลหะหนกและสารเจอปน จงมฤทธกดกรอนรนแรง และเปนอนตรายตอรางกาย

ประโยชนของน าสมสายช 1. ดานการดแล ปองกนรกษาสขภาพและโรคภย

- ใชนาสมสายชผสมตนโทงเทงสด หรอผกคราดหวแหวนสดๆ คนเอกนาชบสาลอมไวขางแกมคอยๆ กลนทละนด แกฝในคอ หรอตอมทอนซลอกเสบไดชะงกนกแล - กรณไปเทยวทะเล ขอใหพกพานาสมสายชไปดวยทกครง หากเจอแมงกะพรนไฟเขากอยาตกใจ ราดนาสมตรงบรเวณถกแมงกะพรนทนท จะชวยบรรเทาอาการปวดแสบปวดรอนไดทนใจ

- ผวทเจอแดดจดๆ จนเปนรอยเกรยม ลบดวยนาสมสายช ผวทไหมจะไมพองใหคณปวดแสบทรมานไดอก 2. ดานการถนอมอาหาร

- สมยกอนมการดองเปรยวผกตางๆ ดวยนาสมไวบรโภคนานๆ เชน ตนหอม ผกเสยน กระเทยม ขง

- การทาถวงอกอวบอวน ขาวกรอบ ใหแชนาผสมนาสมสายชไวสกคร 3. ดานการขจดรอยเปอน และ อน ๆภายในบาน

- รองเทาหนง รองเทายาง หรอสารสงเคราะหใดๆ กตาม หากเปอนนามนใหเชดดวยนาสมสายชแลวจะหมดรอย

- กระจกบานเกลดสกปรก ลางดวยนาสมสายชผสมนาสะอาดรบรองเงางาม สะอาดใสแจว


- หมออะลมเนยมเปนคราบดา นาสมสายชละลายขเถาใตเตาถาน ขดถกสะอาดเอยมในพรบตา - ภาชนะทองแดง ทองเหลอง ขดดวยนาสมผสมเกลอในอตราสวนเทากน ผานมๆ จมพอหมาดเชดถแลวจะแวววาวขน - ของใชพลาสตก ตลอดจนภาชนะอนๆ ในครวเปอนไขมนมากจนเปนรอยดา ใหแชในนาอนผสมนาสมสายช รอยเปอนจะหายไปพรอมกบกลนอาหาร - ปญหาของเตาอบ ถาดอบเครองครวสแตนเลส และพนครวเปนคราบสกปรกลางยาก ใชนาสมเชดถ คราบฝงแนนกบเศษอาหารตามพนจะหลดงาย ไมเปลองแรงขด - เฟอรนเจอร ฝาผนงบานตางดา มคราบนวมอของสมาชกตวเลกผานมๆ ชบนาสมสายชรอนๆ เชดปบหายปบ - อางลางมอ อางอาบนา ราวโครเมยมสกปรก เปนสนม นาสมสายชกบนาสบ เชดถ ทกอยางเงางามสะอาดตา - รอยเปอนสดทายทมกสรางความอบอายใหกคอ เสอผาบรเวณรกแรเปนคราบเหลองนน นาสมสายชทาตรงรอยเปอนใหชม หากไดแชเสอผาในนาสมสายชสกครกอนซกตามปกต กลนเปรยวและเหมนอบจากเหงอจะหายพรอมรอยเปอน - ขจดกลน ไดไรเทยมทาน กลนอาหาร กลนผลไมแรงๆ อยางทเรยนทตดตามภาชนะพลาสตกนน ใหเชดดวยนาสมสายชตามดวยนาสะอาดหลายๆ ครง - ทอระบายนาภายในอาคารบานเรอนทมกสกปรกเรว ตามดวยกลนเหมนรนแรง รบกวนความสข ใหเทผงฟลงทอนารองไปกอน 1 กามอ สกครตามดวยนาสมสายชอก 1 ถวย ทงไวสกพก ลองเปดนาระบายดอกท - เนอสตวตางๆ โดยเฉพาะเนอวว เนอควาย ถาแชนาเกลอผสมนาสมสายชกอนเกบเขาตเยน กลนคาวจะไมออกมารบกวนอาหารอนๆ ดวย - ฝกบวในหองนาเกดอดตนใชไมสะดวก นาทไหลกะปรบกะปรอย ลองถอดชนสวนออกมาแชนาสมสายชปดเศษฝนดวยแปรง แทงตามรดวยเขมหมด ลางใหสะอาด ประกอบเขาทเดม คราวนฝกบวไหลเปนปกต - ขวด แจกน คนโททปากแคบคอดเลก ทาความสะอาดยาก กรอกนาสมสายช ผสมเปลอกไขทบพอละเอยด แชไว แลวเขยาๆ เศษคราวสกปรกจะหลดโดยงาย - หมอและกาตมนาชา กาแฟทงหลาย ใชไปนานๆมกมตะกรนหนปนจบหนา นาสมสายชผสมนาอยางละถวย เทลงในภาชนะ ตมใหเดอด แลวทงใหเยนคางไว 1 คน ตะกอนทงหลายจะหลดเปนกระบทเดยว - ปญหาการมวนผม หรอเซทผมแลวไมอยตว หรอหยกไมทนนาน โกรกผมดวยนาสมสายชทงไว 1 ชวโมง เมอสระและเซทตามปกต ผมจะหยกเปนลอยสลวย - ไขสดและใหมมากเกนไป เวลาทาไขตมมกมปญหาปอกเปลอกยาก ไขเปนรอยขรขระไมนารบประทาน ลองเตมนาสมสายชครงชอนชาลงในนาตมไข ไขขาวจะไมตดเปลอก ปอกงายขนกวาเดม - ตมแปรงสฟนขนแขงๆ ในนาสมสายช ขนจะนมไมทมเหงอกใหเจบปากอก - ปญหาหนปนจบตามเครองซกผา เครองลางชาม แกดวยนาสมสายช 1 ถวย เทใสเครองพรอมนา ปดฝา เปดเครองใหทางานตามปกตจะเหนเครองสะอาดทนตา


- ดอกกหลาบชอใหญ อยากใหสดอยนานๆ นาสมสายช 1 ถวย นาตาลทราย 5 กรม ผสมนาสะอาด 5 ถวย ดวยสตรนรดกหลาบทงชอ - หมอหงขาวไฟฟาใชไปนานๆ กนหมอเปลยนจากขาวเปนดา ผสมคราบไคลนาขาวจบหนาเตอะ อยาใชฝอยขดหมอหรอใยเหลกไปขด เดยวหมอเปนรอยขดขวน หมดสวย ซาพาเอาคณภาพเสอม สารเคลอบผวออกไปดวย ใหใชนาสมสายชครงสวน ผสมนา 1 สวน เตมลงหมอ เสยบปลก รอจนเดอดปดๆ จงถอดปลก เทนาทง แลวลางตามปกตคณจะไดหมอทสะอาดเหมอนเดม - หยดนาสมสายชลงบนแวนตาเชดดวยผานม รอยขดขวนจะหายไป พรอมคราบเหงอไคล - เสอผาสขาวสะอาด มกกลายเปนสขาวขนเขาทกท เมอใชไปนานๆ เพยงผสมนาสมสายชลงขณะซก วธนผาจะขาวสะอาดยงขน โดยไมตองใชนายาซกผาขาวใหผาเปอยกอนเวลา - ลองใชนาสมสายชผสมนาสะอาดชาระลางผมในนาครงสดทาย ดสกครงจะพบวา ความเปรยวของนาสมสายช ชวยลางแชมพออกไดสะอาดหมดจดเสนผมเปนเงางาม มนาหนก ปราศจากรงแคดวย

ผลกระทบของการใชน าสมสายชปลอม นาสมสายชอกชนดหนง ซงเปนอนตรายตอประชาชนถารบประทานเขาไปคอ นาสมสายชปลอม ซงทาโดยนาเอาหวนาสมมาเจอจางกบนาแลวบรรจขวดขาย หวนาสมดงกลาวเปนกรดนาสมชนดเขมขนทใชในอตสาหกรรม สงทอ ฟอกหนง ขนสตว ไหม ไมปลอดภยตอการบรโภค นอกจากนอาจมการนากรดแรอน ๆ เชน กรดเกลอ กรดกามะถนมาทาหวนาสม หรอนาสมสายชปลอมเปรยวเขดฟน แตไมมกลนเฉพาะของกรดนาสม จงมกเตมนาสมสายชหมกลงไปดวยเพอทาใหกลนเหมอนนาสมสายชหมก ถารบประทานเขาไปมาก ๆ จะกดกระเพาะอาหาร และลาไสจนเกดแผลหรออาจถงกบกระเพาะอาหารและลาไสทะลได

.......................................................


ใบงาน ท 1

เรอง การทดสอบน าสมสายช

วสดอปกรณ 1. แกวนา 2. ผกช 3. หลอดหยด 4. ปากคบ 5. เจนเชยนไวโอเลต หรอนายาปายลนเดก (สมวง) 6. นาสมสายช

ขนตอนการทดสอบ 1. ทาเครองหมาย 1, 2 และ 3 บนแกวนาแลวใสผกชลงไป 2. รนนาสมสายชยหอ 1, 2 และ 3 อยางละ 50 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในแกวนาทมผกชอย ตงทงไว15 นาท 3. ตกผกชขนจากแกวนาทง 3 ใบแลวหยดเจนเชยนไวโอเลตลงในนาสมสายช ยหอละ 1 หยด สงเกตและบนทกผล 4. หยดเจนเชยนไวโอเลตลงในนาสมสายช สงเกตและบนทกผล

ผลการทดสอบ 1. เมอใสผกชลงในแกวใบท 1 สผกชไมเปลยนแปลง 2. เมอใสผกชลงในแกวใบท 2 สผกชไมเปลยนแปลง 3. เมอใสผกชลงในแกวใบท 3 สผกชเปลยนเปนสเหลองตายนง 4. เมอหยดเจนเชยนไวโอเลตลงในแกวใบท 1 สของเจนเชยนไวโอเลตเหมอนเดม 5. เมอหยดเจนเชยนไวโอเลตลงในแกวใบท 2 สของเจนเชยนไวโอเลตเหมอนเดม 6. เมอหยดเจนเชยนไวโอเลตลงในแกวใบท 3 สของเจนเชยนไวโอเลตเปลยนเปนสเขยว แสดงวานาสมสายชเปนนาสมสายชปลอม

สรปผลการทดสอบ นาสมสายชยหอ 1 และ 2 เปนนาสมสายชแท สวนนาสมสายชยหอ 3 เปนนาสมสายชปลอม

ตารางบนทกผล

น าสมสายชทน ามาทดสอบ ผลการทดสอบ

น าสมสายชยหอท 1




ค าถาม 1. จากการทดสอบนาสมสายชยหอใด เปนนาสมสายชปลอม……………………………………..…… ทราบไดจาก………………………………………………………………………………………………………………. 2. ประโยชนของนาสมสายช ไดแก ………………………………………………………………………….............................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ผลกระทบหรอโทษของนาสมสายชปลอม ไดแก ……….………………………………………………………………………………............................................. ……………………………………………………………………………………………………………………..…..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………….………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………



เรอง ผงชรส

ผงชรส เปนสารเคมชนดหนงมชอวา โมโนโซเดยมกลตาเมต Monosodiumglutamate) MSG มลกษณะเปนผลกสขาวแทงยาว คอดตรงกลาง หวทายเรยบคลายกระดก ไมมความมน ไมมสรสคลายเนอตม มอยดวยกน 2 ชนด คอ 1.ผงชรสแท คอ ผงชรสทมโมโนโซเดยมกลตาเมต โมโนไฮเดรต ไมนอยกวารอยละ 95 ของนาหนก 2.ผงชรสผสม คอ ผงชรสทมโมโนโซเดยนกลตาเมต โมโนไฮเดรต ไมนอยกวารอยละ 50 ของนาหนก

ผลกระทบหรออนตรายจากผงชรส ตามปกตโมโนโซเดยมกลตาเมต เปนสารทละลายนาไดด มฤทธเปนกลาง เมอรบประทานเขาไปจะไปกระตนประสาทในปากและลาคอทา ใหรสกวามรสอรอยขน อนตรายทไดจากผงชรสมสาเหตใหญ 2 ประการ คอ 1. จากการรบประทานทเกนขนาด ตามมตขององคการอนามยโลก ( WHO ) ไดกาหนดปรมาณในกรใชผงชรสไมเกน 120 มลลกรมตอนาหนกตวตอวน และหามใชในอาหารเดกหรอหญงมครรภเพราะจะมผลตอการเจรญเตบโต โดยทาใหเกดอาการทางประสาท และอนตรายตอระบบเยอหมสมองของทารกในครรภได 2. จากการปนเปอนของวตถมพษในผงชรส ซงความเปนพษจะเปนไปตามสารพษทเจอปนอย สารพษโซเดยมเมตาฟอสเฟต ไดเบสก โซเดยมฟอสเฟต เปนตน การตรวจสอบผงชรส เนองจากผงชรสเปนวตถทสงเคราะหขนมา การตรวจสอบผงชรสอาจทาไดโดยการสงเกตลกษณะภายนอก แตในบางครงกเปนการยากในการสงเกต วธทดทสดตองตรวจสอบโดยวธทางเคมซงมวธการดงน 1. การเผา โดยการนาผงชรส ประมาณ 1 ชอนชา ใสลงชอนโลหะเผาบนเปลวไฟใหไหมแลวสงเกต ถาเปนผงชรสแทจะไหมเปนสดา แตถาเปนผงชรสทมสารอนเจอปนจะเปนสขาว 2. ตรวจสอบดวยกระดาษขมน ซงเตรยมโดยการเอาผงขมนประมาณ 1 ชอนชา ละลายในแอลกอฮอลหรอนา 10 ชอนชา จะไดสารสเหลอง จากนนจมกระดาษสขาวหรอผาขาวลงในสารสารสเหลอง นาไปผงใหแหงจะไดกระดาษขมนหรอผาขมน การตรวจสอบทาไดโดยการละลายผงชรสในนาสะอาด จากนนจมกระดาษขมนหรอผาขมนลงไปพอเปยก สงเกตการณเปลยนส ถาเปนผงชรสทมสารอนเจอปน จะเปลยนจากสเหลองเปนสแดง แตถาไมเปลยนสเปนผงชรสแท 3. ตรวจดวยนายาปนขาวผสมนาสมสายช การเตรยมนายาปนขาว ทาไดโดยเอาปนขาวครงชอนชาละลาย ในนาสมสายช 1 ชอนชา คนใหละลายตงทงไวใหตกตะกอน จะไดสวนทเปนนาใส คอนายาปนขาว การตรวจสอบทาไดโดยการเอาผงชรสมาประมาณ 1 ชอนชา ละลายในนา เทนายาปนขาวลงไป 1 ชอนชา สงเกตการณเปลยนแปลง ถาเปนผงชรสแทจะไมมตะกอนสขาว แตถาเปนผงชรสทมสารอนเจอปนจะมตะกอนสขาว

…………………………………………….



เรอง การทดสอบผงชรส

วสดอปกรณ 1. นา หรอ แอลกอฮอล 2. ผงขมน 3. กระดาษสขาว หรอผาขาว 4. ชอนชา 5. ผงชรส 6. ถวยแกว หรอถวยพลาสตก

ขนตอนการทดสอบ 1. นาผงขมนประมาณ 1 ชอนชา ละลายในแอลกอฮอลหรอนา 10 ชอนชา จะไดสารสเหลอง 2. จากนนจมกระดาษสขาวหรอผาขาวลงในสารสเหลอง นาไปผงใหแหงจะไดกระดาษขมนหรอผาขมน 3. นาผงชรสละลายในนาสะอาด 4. จากนนจมกระดาษขมนหรอผาขมนลงไปพอเปยก 5. สงเกตการณเปลยนส ถาเปนผงชรสทมสารอนเจอปน จะเปลยนจากสเหลองเปนสแดง แตถาไมเปลยนสเปนผงชรสแท สงเกตและบนทกผล ตารางบนทกผล

การสงเกตของผงชรส ผลการทดสอบ

ผงชรสแท

ผงชรสปลอม

ค าถาม 1. ผงชรสมลกษณะอยางไร มกชนด อะไรบาง ..........…………………………………………………………………………………………………………….…….... …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………


2. ผลกระทบหรออนตรายจากผงชรส ไดแก ……………………………………………………………….……………........................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

...................................................



เรอง น าปลา

น าปลา ( Fish Sauce ) นาปลาเปนสารปรงแตงอาหารทคนไทยใชกนมานาน จนอาจกลาวไดวา ในการประกอบอาหารของคนไทย จะขาดนาปลาไมได นาปลาทามาจากการนา ปลาสดมาหมกกบเกลอ ในอตราสวน 1:1 หรอ 3:1 ใสบอหมกทงไวประมาณ 6 - 12 เดอน จะไดหวนาปลา ซงมกลนคาวจะตองนาไปตากแดด ตอประมาณ 2- 4 สปดาห เพอกาจดกลน และใสสลงไป สทใชไดมาจากการเคยวนาตาลจนไหมเรยกวา คาราเมล ( Caramel ) นอกจากจะทาใหนาปลามสทนารบประทานยงทาใหนาปลามรสชาตดขนอกดวย นาปลาแบงไดเปน 2 ชนด คอ

1. นาปลาแท เปนนาปลาทไดจากการหมกปลากบเกลอ หรอกากปลาทเหลอจากการหมก นามาหมกกบนาเกลอตามกรรมวธการทานาปลา 2. นาปลาผสมเปนการนาหวนาปลาหรอนาปลาแท มาทาใหเจอจางดวยสงทไมเปนอนตรายตอผบรโภค คณคาทางอาหารของน าปลา นาปลาเปนสารอาหารประเภทโปรตน ทมคณคาทางโภชนาการสง เพราะประกอบดวยกรดอะมโน ทจาเปนตอรางกาย ครบทง 8 ชนด นอกจากนนยงประกอบไปดวย วตามนบ 12 ทปองกนโรคโลหตจาง ธาตแคลเซยม และฟอสฟอรสสง ทชวยในการสรางกระดก และยงมธาตไอโอดน ทชวยปองกนโรคคอพอก จากคณคาทางโภชนาการทมมากมาย ทาใหนาปลาเปนทนยมใชในการประกอบของนาปลา ทไมไดมาตรฐาน ซงอาจมสงเจอปนทเปนพษ เชน ส แบคทเรย ปะปนมาในกระบวนการผลตและการบรรจดวยสาเหตน จงมการกาหนดมาตรฐานของนาปลาไว

คณภาพของน าปลาตามประกาศของกระทรวงสาธารณสขฉบบท 6 ก าหนดไวดงน 1. ตองมส กลน รสของนาปลา ตามปกตของนาปลา ไมควรมกลนเหมนหนหรอรสขม รสหวานผดปกต 2. ตองมเกลอแกง (Sodium Chloride : NaCI ) ไมนอยกวา 230 กรม ตอลตร หรอไมนอยกวารอยละ 23 3. ตองมความถวงจาเพาะไมนอยกวา 1.2 4. ตองมไนโตรเจนทงหมด ( Total Nitrogen ) ไมนอยกวา 4 กรมตอลตร 5. ตองมอะมโนแอซดไนโตรเจน ( Amino Acid Nitrogen ) ไมนอยกวารอยละ 40 และไมเกนรอยละ 60 ของไนโตรเจนทงหมด 6. ตองใสไมมตะกอน เวนแตตะกอนทเกดขนเองตามธรรมชาต 7. หากมวตถอนผสมอยดวย ตองเปนชนดและปรมาณทไมเปนอนตรายตอสขภาพ 8. การแตงสของนาปลา ใหใชสจากนาตาลทเคยวไหม ( Caramel ) เทานน 9. นาปลาตองบรรจในภาชนะทสะอาด ปดสนทและทนตอการกดกรอนหรอการละลาย


ภาชนะทบรรจนาปลา ตองมฉลากและมคาวา นาปลา ปรมาณเปนหนวยเมตรก วตถอนทผสมอย ชอละทตงของสถานทผลต

ผลกระทบหรออนตรายจากน าปลาปลอม นาปลาปลอม การรบประทานสะสมจะทาใหเกดพษตอไตได การตรวจสอบน าปลา มวธการทดสอบดงน 1.หยดนาปลาลงไปบนถานทกาลงตดไฟ ไดกลนปลาไหมจะเปนนาปลาแท ถาไมมกลนเปน นาปลาปลอม 2.นามาตงทงไวแลวดการตกตะกอน ถาเปนนาปลาแทจะไมตกตะกอน แตถาเปนนาปลาปลอมจะตกตะกอน 3.การกรองโดยการนานาปลามากรองดวยกระดาษกรอง ถากระดาษกรองไมเปลยนสเปนนาปลาแท แตถากระดาษกรองเปลยนส เปนนาปลาปลอม

……………………………………………………..



เรอง การทดสอบน าปลา

วสดอปกรณ 1. นาปลา 2. กระดาษกรอง

ขนตอนการทดสอบ 1. นากระดาษกรองมาทาเปนกรวย 3 กรวย แลวเขยนเครองหมาย 1, 2 และ 3 2. เทนาปลายหอท 1, 2 และ 3ลงในกรวย สงเกต และบนทกผล ผลการทดสอบ ถากระดาษกรองไมเปลยนสเปนนาปลาแท แตถากระดาษกรองเปลยนส เปนนาปลาปลอม ตารางบนทกผล

น าปลาทน ามาทดสอบ ผลการทดสอบ

นาปลายหอท 1



ค าถาม 1. กรรมวธการทานาปลาทาอยางไร อธบายพอเปนสงเขป ......................…………………………………………………………………………………………..………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………..…………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


2. นาปลาผสมตางจากนาปลาแทอยางไร อธบายพอเปนสงเขป ...............…………………...........................…………………………………………………………………....

………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ผลกระทบหรออนตรายจากนาปลาปลอม ไดแก

……….…………..……………………………………………............................................. ..........

………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

……………...................................................



เรอง น าตาล

น าตาล นาตาลเปนสารทใหรสหวาน ( Sweetenning Agents ) นามาปรงรสแตงอาหารคาวหวาน เพอใหมรสหวาน มากนอยตามความตองการ นาตาลเปนสารอาหารประเภทคารโบไฮเดรต( Carbohydrate )ม2ชนดใหญๆ คอ 1. นาตาลโมเลกลเดยว ( Monosaccharide หรอ Simple Sugar ) ทสาคญไดแก

- นาตาลกลโคส (Glucose ) พบในผลไม ในเลอดของมนษย - นาตาลฟรคโตส ( Fructose ) พบในผลไมสกและนาผง - นาตาลกาแลคโตส ( Galactose ) พบในการสลายตวของนานม

2. นาตาลโมเลกลค ( Disaccharide หรอ Double Sugar ) ทสาคญไดแก - นาตาลซโครส ( Sucrose ) หรอนาตาลทราย พบใน ขนม - นามอลโตวส ( Maltose ) หรอนาตาลมอลด พบในเบยรและเครองดมแอลกอฮอล - นาตาลแลคโตส ( Lactose ) พบใน นานม ในจานวนนาตาลทใหความหวานทงหมด นาตาลซโครส เปนนาตาลทเรานามาใชประโยชนมากทสด เชน ใชในการประกอบอาหารการถนอมอาหารนาตาลซโครสผลตมาจากนาออยเปนนาตาลทเกบไดนานราคาไมแพงนอกจากนนาตาลซโครส ยงมคณคาทางอาหาร คอ เปนสารทใหพลงงานแกรางกาย

สารทใหความหวานแทนน าตาลมหลายชนด ไดแก 1. ขณฑสกร ( Saccharin ) มความหวานมากกวานาตาลซโครส 500 เทา ดงนนถาใชเกน 0.1 % จะมรสขม มสตรโมเลกลเปน C 6 H 4 SO 2 CONH ลกษณะเปนผลกไมมส ละลายนาได มจดหลอมเหลวสง คงทนไมเปลยนแปลงงาย เมอรบประทานเขาไปจะถกขบออกมาทางปสสาวะ ถารบประทาน 5- 25 กรมตอวนหลาย ๆ วนตดตอกนหรอรบประทานครงเดยว 100 กรม จะทาใหคลนไส อาเจยน ทองเดน ปวดทอง ซมเศรา ผวหนงเปนผนแดงและอาจทาใหเกดการชกได ดงนน กองอาหารและยากาหนดใหใชในขนาด 1 กรมตอคนทมนาหนก 155 ปอนดตอ 1 วน 2.ไซคลาเมต ( Cyclamate ) ใชในรปของเกลอ เชน แคลเซยมไซคลาเมต (Calcium Cyclamate) : (( C 6 H 11 NHSO 3 ) 2 Ca.2H 2 O )) เกลอโซเดยมคลาเมต ( Sodium Cyclamat e : C 6 H 11 NHSO 3 Na ) มความหวานมากกวานาตาลซโครส 30 เทา ทนตอความรอนไดด นยมใชในการปรงอาหาร เครองดม นาอดลมถาใชเกน 5 กรม จะมอาการทองเดน ผวหนงผนแดงและคน ปนจบนกระทรวงสาธารณสขของประเทศไทย ไดมคาสงหามใชไซคลาเมตเจอปนในอาหาร เนองจากพบวาไซคลาเมตเปนสารพษทกอใหเกดโรคมะเรง 3. ซอรบทอล ( Sorbital ) เปนสารพวกแอลกอฮอล มสตรโมเลกล CH 2 OH ( CHOH ) 4 CH 2 OH มลกษณะเปนผลก ไมมส มรสหวานนอยกวานาตาลซโครส ลาไสดดซมไดนอย มผลใหปรมาณ


นาตาลในเลอด ลดลง ซอรบทอลมราคาคอนขางแพง การใชเปนสารทใหความหวานจงไมแพรหลายมากนก 4. ดลซน ( Dulsin ) มความหวานมากกวานาตาลซโครส 200 เทา ละลายไดดในแอลกอฮอลและอเทอร นยมใชเปนสารใหความหวานในอาหารและเครองดม ปจจบนดลซนหามใชแลวตามประกาศกระทรวงสาธารณสขฉบบท 3 ( พ.ศ. 2522 ) เนองจากพบวาเปนสารทกอใหเกดเปนโรคมะเรง 5. สตวโอไซด ( Stevioside ) เปนสารทใหความหวานประมาณ 280- 300 เทาของนาตาลกลโครส มลกษณะเปนผลกสขาว ดดความชนไดด สกดจากตนหญาหวานทชอสตเวย( Stevia )เปนพชทปลกกนอยาง แพรหลายในจงหวดเชยงราย พะเยา และเชยงใหม นามาใชในอตสาหกรรมอาหาร เพราะวามขอดกวานาตาลทรายหลายอยาง คอ ไมถกยอยสลายในจลทรย อาหารไมบดเนา ถกดดซมในระบบทางเดนอาหารนอย ( 0-3 แคลอร ) จงเหมาะสาหรบคนทเปนโรคเบาหวาน โรคอวน และโรคหวใจ 6. แอสปารเทม ( Aspartame ) เปนสารอนทรยสงเคราะห มความหวาน 180-200 เทา ของนาตาลซโครส เมอถกความรอนจะสลายตวไดงายจงไมเหมาะกบอาหารทตองผานความรอนสงแอสปารเทมถกยอยดวยเอนไซมไดกรดอะมโน ชนดแอสปารตก ( Aspartic Acid ) และฟนลอะลานน ( Phenylalanine ) จากการทดลองไมพบความผดปกตใด ๆ เกดขนเมอใชแอสปารเทมในปรมาณทมาก ดงนนจงเหมาะกบคนทตองการลดความอวน

ผลกระทบตอรางกาย หากรบประทานมากเกนไป อาจทาใหเกดโรคไดหลายชนด เชน โรคอวน โรคเบาหวาน โรคหวใจ

โรคฟนผ เปนตน ดงนนจงไดมผประดษฐสาร ทใหความหวานขนมาใชแทนนาตาล และยงใสลงไปในนาอดลม ลกอม ยาสฟน ยาบวนปาก เปนตน

…………………………………………………………..



เรอง น าตาล

ค าถาม 1. นาตาลเปนสารอาหารประเภทใด

................……………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

2. สารทใหความหวานแทนน าตาล มอะไรบาง และใหโทษตอรางกายอยางไรบาง อธบายพอเปนสงเขป

................……………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ผลกระทบจากการรบประทานนาตาลมากเกนไปทาใหมผลเสยตอรางกายอยางไร

................……………………………………………………………………………………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

...................................................

แผนการจดการเรยนร ตอนท 3 ความหมาย ประเภทและการเขาสรางกายของสารปนเปอน


หวเรอง

ความหมาย ประเภทและการเขาสรางกายของสารปนเปอน ตวชวด 1 . อธบายความหมายของสารปนเปอนได 2. อธบายประเภทของสารปนเปอนได

3. อธบายการเขาสรางกายของสารปนเปอนได เนอหา

1. ความหมายของสารปนเปอน 2. ประเภทและชนดของสารปนเปอน 3. การเขาสรางกายของสารปนเปอน

กจกรรมการเรยนร 1. ทดสอบความรกอนเรยนโดยใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2. บรรยายใหความรเบองตน

3. แบงกลมยอยศกษาฯ จากใบความรและสอสงพมพตาง ๆโดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม 4. ศกษาขอมลตางๆจากแหลงเรยนร (กรต.) โดยทารายงานเปนเลม


5 ชวโมง

สอ/วสด/อปกรณ 1.เอกสารประกอบการเรยนร

2. Power point 3. ใบความร 4. ใบงาน 5. อนเทอรเนต 6. VCD สอการเรยนการสอน

การวดผลประเมนผล 1. ใบงาน 2. รายงานเปนเลม 3. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน

............................................................

ใบความร


เรอง สารปนเปอนในอาหาร

สารปนเปอนในอาหาร เปนสารพษทเกดขนจากธรรมชาตและจากการกระทาของมนษย ซงมผลทาใหเกดอนตรายตอรางกายจนถงเสยชวตได สารปนเปอนในอาหารแบงตามลกษณะการเกดได 2 ประเภทคอ

1. สารพษทเกดขนเองตามธรรมชาต แบงออกตามชนดของสารพษไดดงน

1.1 สารพษจากเชอจลนทรย เชน สารอะฟลาทอกซน ( aflagoxin) ซงเปนสารสรางจาก เชอราพวกแอสเพอรจลลส ( aspergillus spp) รานเจรญไดดในถวลสงและเมลดพชทชน ซงความรอนสงไมสามารถทาลายสารอะฟลาทอกซนได สวนใหญสารนจะตกคางทตบทาใหเกดเปนมะเรงตบ

1.2 สารพษจากเหดบางชนด ทาใหเมา มอาการคลนไส และอาเจยน

1.3 สารพษในพชผก

2. สารพษทเกดจากการกระท าของมนษย สวนใหญเปนผลมาจากความเจรญทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเรานามาใชในชวตประจาวน มดงน

2.1 สารตกคางจากการเกษตร เชน ดดท ปย ยาปราบศตรพช ซงอาจสะสมในอาหาร เมอรบประทานเขาไปจะเกดอนตรายตอสงมชวต

2.2 สงเจอปนในอาหาร แบงออกเปน 3 ประเภทคอ

1. สารกนอาหารเสย เปนสารทชวยใหอาหารคงสภาพ รส กลน เหมอนเมอแรกผลตและเกบไว ไดนาน เชน สารกนบด สารกนหน เปนตน

2. สารแตงกลนหรอรส เปนสารทชวยใหอาหารมรสและกลนถกใจผบรโภค หรอใชแตงกลนรส ผบรโภคเขาใจผดคดวาเปนของแท หรอมสวนผสมอยมากหรอนอยทงทเปนของเทยม สารเหลานไดแก

- เครองเทศ

- สารกลนผลไม

- สารรสหวานประเภทนาตาลเทยม ซงเปนสารทใหความหวานแตไมใชนาตาล

- ผงชรสเปนสารประกอบทเรยกวาโมโนโซเดยมกลเม ต ถาเปนผงชรสปลอมจะใสสารโซเดยมเมตาฟอสเฟตและบอแรกซ ซงเปนอนตรายตอชวตมาก

3. สผสมอาหาร เปนสทใสเพอจะชวยแตงเตมใหอาหารนารบประทานยงขน มทงสจากธรรมชาตซงเปนสทไดจากพชและสตวไมเปนอนตรายตอสงมชวต เชน สดาจากถาน สแดง จากครง เปนตน และ สสงเคราะหสวนมากจะเปนสารพษทรายแรงตอรางกาย มกมตะกว และโครเมยมอย เชน สยอมผา

สารพษปนเปอนในอาหารทควรทราบมดงน


1. ดนประสว (โพแทสเซยมไนเตรต) มสตรเคม KNO3 นยมใสในอาหารประเภทเนอหม เนอปลา เนอวว ทาเนอเปอย สสวย รสด และเกบไวไดนาน ซงเปนสารทกอใหเกดสารไนโตรซามน (nitrosamine) ซงเปนสารกอใหเกดมะเรง

2. ปรอท พษของสารปรอททไปสะสมในสมอง ทาใหประสาทหลอน ความจาเสอม เปนอมพาต เดกในครรภประสาทจะถกทาลาย นวมอหงกงอ ปญญาออน และอาจตายได อาการเชนนเรยกวา โรคมนามาตะ

3. ตะกว พษตะกวเกดจากสและไอเสยรถยนต จะทาลายเซลลสมอง ทาลายเมดเลอดแดง ปวดศรษะและอาจตายได

4. โครเมยม สารประกอบของโครเมยมใชทาสยอม พษของโคเมยมเปนอนตรายตอผวหนงและปอด

5. แคดเมยม มพษตอปอดและไต ทาใหเกดโรคอไต-อไต

6. สารหน ทาใหเกดโรคไขดา มอาการเจยน ปวดทองรนแรง เปนตะครว

7. สารกนบด สารทนยมใชเปนสารกนบด ไดแก กรดซาลซลก กรดบอรก และ โซเดยมเบนโซเอต

8. นาประสานทองหรอบอแรกซ มชอทางเคมวา“โซเดยมบอเรต ( sodium borate)” ชาวบาน เรยกวา “ผงกรอบ” หรอคนจนเรยกวา “เพงแช” ใชใสลกชน แปงกรอบ ทาใหไตอกเสบได

9. ผงเนอนม คอบอแรกซผสมโซเดยมไฮโดรเจนคารบอเนต สารนซมเขาสผวหนงได ทาใหเกดอาการคลายเยอหมสมองอกเสบ มพษตอไตและเซลลตาง ๆ ของรางกาย

10. นาตาลเทยม คอสารใหความหวานแตไมใชนาตาล เชน

- ซอรบทอล หวานกวานาตาลทราย 2 ใน 3 เทา

- ไซคลาเมต หวานกวานาตาลทราย 30 เทา

- แอสพารเทม หวานกวานาตาลทราย 180 เทาใชแทนนาตาลในเครองดม ลกกวาด หมากฝรง

- ขณฑสกรหรอแชกคารน หวานกวานาตาลทราย 550 เทา เปนนาตาลเทยม ถารบประทานมากจะเกดอาการคลนไส อาเจยน ทองเดน ชก ใชแทนนาตาลทรายสาหรบผปวยเปนโรคเบาหวานและผทอวนมาก

อาหารบางชนดเปนพษตอผบรโภค ซงอาการทเกดจากสารพษแตละชนดจาแนกได 2 ลกษณะ คอ

1. อาการเปนพษแบบเฉยบพลน คอการเกดอาการเปนพษภายหลงจากรบประทานอาหารนนๆเขาไปไมนานนกภายในเวลา 2 - 6 ชวโมง ลกษณะอาการทพบ คอ ทองเสย รนแรง คลนไส หายใจไมออก เปนอมพาตในเวลารวดเรว อาจถงตายได


2. อาการเปนพษแบบเรอรง คอการเกดอาการเปนพษเนองจากรบประทานอาหารทม สงเปนพษปะปนอยในปรมาณนอยและมการสะสมอยางตอเนองมากขนทกวนจนมปรมาณสารพษในรางกายมากขน อาการจงจะแสดงออกมาตามลกษณะอาการของพษและชนดของสาร

แนวทางการปฏบตตนใหปลอดภยจากสารปนเปอนในอาหาร มดงน

1. เลอกซออาหารทมนใจวาไมมสารพษเจอปน

2. แชผกและผลไมในสารละลายนาสมสายชหรอสารละลายดางทบทมกอนนามารบประทานทกครง

3. เลอกรบประทานอาหารทใชสปรงแตงจากธรรมชาต

4. เลอกซอสนคาทไดรบอนญาตจากองคการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข เพอรบรองความปลอดภย ของอาหารนนๆ

……………………………………………….


ใบงาน

เรอง สารปนเปอนในอาหาร

1. สารปนเปอนในอาหาร เกดขนจากอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………..….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….….

2. สารพษทเกดขนเองตามธรรมชาต ไดแกอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…. ……………………………………………………………………………………..….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….….

3. สารพษปนเปอนในอาหาร มอะไรบาง บอกมา 5 ชอ ………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………..….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…. ………………………………………………………………………………………………………………………………….….

4. แนวทางการปฏบตตนใหปลอดภยจากสารพษปนเปอนในอาหาร มอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………..….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………..….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…. ………………………………………………………………………………………………………………………………….….

5. ใหผเรยนทารายงาน เรอง “สารพษปนเปอนในอาหาร”

……………………………………………


แผนการจดการเรยนร ตอนท 4 การตรวจสอบและผลทเกดจากสารปนเปอน

หวเรอง การตรวจสอบและผลทเกดจากสารปนเปอน

ตวชวด 1. ตรวจสอบสารปนเปอนได 2. อธบายชนดและผลทเกดจากสารปนเปอนได เนอหา 1. การทดสอบสารปนเปอน 2. ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายของสารปนเปอน กจกรรมการเรยนร 1. ทบทวนความรเดม 2. แยกกลมเพอทดสอบ ทาใบงาน สรปผลและนาเสนอหนาหองเรยน โดยเนนการทางานเปนทมแบบมสวนรวม


15 ชวโมง

สอ/วสด/อปกรณ 1.เอกสารประกอบการเรยนร 2. ใบความร 3. ใบงาน

4. การทดสอบ การวดผลประเมนผล 1. ใบงาน 2. สงเกตจากการรวมกจกรรมของผเรยน 3. การอภปรายและสรปผล

……………………………………………………………………….


ใบความรท 1 เรอง สารบอแรกซ (ผงกรอบ)

สารบอแรกซ หรออาจเรยกชอวา ผงกรอบ นาประสานทอง ผงเนอนม สารขาวตอก ผงกนบด และเมงแซหรอเพงแซ มลกษณะเปนผงหรอผลกสขาว ไมมกลนมรสขมเลกนอย ซงกระทรวงสาธารณสขประกาศกาหนดใหเปนวตถทหามใชในอาหาร เพราะเปนสารเคมทนามาใชในอตสาหกรรมหลายชนด เชน ใชในอตสาหกรรมทาแกว ใชเปนสวนประกอบของยาฆาเชอ ใชเปนสารฆาแมลง ใชทาอปกรณไฟฟา ใชในการเชอมทอง ใชชบและเคลอบโลหะ และใชในการผลตถานไฟฉาย เปนตน ชอทางเคมของ สารบอแรกซ คอ"โซเดยมบอเรต" (Sodium Borate) "โซเดยมเตตราบอเรต" (Sodium Tetraborate) "โซเดยมไบบอเรต" (Sodium Biborate) ฯลฯ

เนองจากสารบอแรกซทาใหอาหารมลกษณะหยน กรอบ และมคณสมบตเปนวตถกนเสยดวย จงพบมการลกลอบนามาผสมในอาหารเพอใหอาหารมความหยน กรอบ คงตวไดนาน ไมบดเสยงาย นอกจากนยงม การนาเอาสารบอแรกซไปละลายนาแลวทาทเนอหม เนอวว เพอใหดสด ไมบดเนากอนเวลา บางแหงใชเนอหมเนอววจมลงในนาสารบอแรกซ รวมทงพบวามการปลอมปนในผงชรส เนองจากมลกษณะเปนผลกเลก ๆ คลายผงชรส

อาหารทมกตรวจพบสารบอแรกซ

เนอสตวและผลตภณฑ เชน หมสด หมบด ปลาบด ทอดมน ลกชน ไสกรอก แปงกรบ ทบทมกรอบ ผลไมดอง เปนตน

ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายจากสารบอแรกซ

สารบอแรกซ เปนสารทมพษตอรางกาย ความรนแรงของการเกดพษขนกบปรมาณทรางกายไดรบและการสะสมในรางกาย หากไดรบในปรมาณไมมากแตไดรบบอยเปนเวลานานจะเกดอาการเรอรง เชน ออนเพลย เบออาหาร นาหนกลด ผวหนงแหงอกเสบ หนงตาบวม เยอตาอกเสบ ตบและไตอกเสบ ระบบสบพนธ เสอมสมรรถภาพ เปนตน ถาไดรบสารบอแรกซในปรมาณสงจะเกดอาการเปนพษแบบเฉยบพลน เชน คลนไส อาเจยน ปวดศรษะ อจจาระรวง เปนตน บางครงรนแรงถงเสยชวตได

วธหลกเลยงอนตรายจากสารบอแรกซ

- ไมควรซอเนอสตวบดสาเรจรปควรซอเปนชนและตองลางใหสะอาด แลวจงนามาบดหรอสบเอง

- หลกเลยงการซออาหารประเภทเนอสตวทผดปกตจากธรรมชาต เชน เนอหมทแขงกดแลวเดง หรอผวเปนเงาเคลอบคลายกระจก

- หลกเลยงอาหารทมลกษณะหยนกรอบอยไดนานผดปกต อาหารทเกบไว เปนเวลานาน กไมบดเสย

...................................................


ใบงานท 1 การทดสอบสารบอแรกซ (ผงกรอบ)

วสดอปกรณ 1. ถวยพลาสตก 2. หลอดหยด 3. ชอนพลาสตก 4. กระดาษขมน 5. นายาทดสอบสารบอแรกซ 6. ตวอยางอาหาร เชน ลกชน ไสกรอก ผลไมดอง ลอดชอง หมบด

วธการทดสอบ

1. สบอาหารออกเปนชนเลกๆ เทาหวไมขดไฟ 2. ตกอาหาร 1 ชอน ใสในถวย 3. เตมนายาทดสอบสารบอแรกซลงบนอาหารจนชม แลวกวนใหเขากน 4. จมกระดาษขมนใหเปยกครงแผน 5. นากระดาษขมนทจมลงในอาหารทเปยกแลววางบนจานกระเบองหรอแผนกระจก แลว

นาไปวางไว กลางแดดนาน 10 นาท * ถากระดาษขมนม สสมจนถงแดง แสดงวาอาหารมสารบอแรกซ *


อาหารทน ามาทดสอบ

ผลการทดสอบ

ลกชน

ไสกรอก

ผลไมดอง

ลอดชอง

หมบด

ค าถาม 1. จากการทดสอบอาหารชนดใดมสารบอแรกซ (ผงกรอบ) ปนอย……………………..……… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ทราบไดจาก.......................................................................................…………………………..…… 2. โทษของสารบอแรกซ (ผงกรอบ) ทมตอรางกาย คอ……………………………………………………


.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.......................................................................................……………………………………………………

.....................................................


ใบความรท 2

เรอง สารฟอกขาว (สารโซเดยมไฮโดรซลไฟต)

สารฟอกขาว หรอ สารโซเดยมไฮโดรซลไฟต (Sodiumhydrosulfite) หรอผงซกมง เปนสารเคมทใชในอตสาหกรรมเสนใยไหม แห และอวน พบวามผคาบางรายนามาใชฟอกขาวในอาหารเพอใหอาหารมความขาวสดใสนารบประทานและดใหมอยเสมอ ซงเปนอนตรายตอสขภาพ อาหารทมกตรวจพบสารฟอกขาว ไดแก ถวงอก ขงฝอย ยอดมะพราว กระทอน หนอไมดอง นาตาลมะพราว ทเรยนกวน

ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายจากสารฟอกขาว

เมอสมผสสารฟอกขาวโดยตรงจะทาใหผวหนงอกเสบ เปนผนแดง และถาบรโภคเขาไป จะทาใหเกดอาการอกเสบในอวยวะทสมผสอาหาร เชน ปาก ลาคอ กระเพาะอาหาร ทาใหเกดอาการ ปวดหลง ปวดศรษะ อาเจยน แนนหนาอก หายใจไมสะดวก ความดนโลหตลดลงอยางรวดเรว หากบรโภคเกน 30 กรม จะทาใหถายเปนเลอด ชก ชอก หมดสต หายใจไมออก ไตวาย และเสยชวตในทสด

วธหลกเลยงอนตรายจากสารฟอกขาว

เลอกซออาหารทมความสะอาด สใกลเคยงกบธรรมชาต ไมขาวจนผดปกต เชน ทเรยนกวน ทมสหมองคลาตามธรรมชาต แทนทจะซอทเรยนกวนทมสเหลองใสจากการใสสารฟอกขาว หลกเลยงการซอถวงอกหรอขงซอยทผานการใชสารฟอกขาวจนทาใหมสขาวอยเสมอ แมตากลม สกยง ไมคลา เปนตน

…………………………………………………………………….


ใบงานท 2

การทดสอบสารฟอกขาว (โซเดยมไฮโดรซลไฟต)

วสดอปกรณ 1. ถวยพลาสตก 2. หลอดหยด 3. ชอนพลาสตก 4. นายาทดสอบสารฟอกขาว (โซเดยมไฮโดรซลไฟต) 5. ตวอยางอาหาร เชน หนอไมดอง ขงฝอย ถวงอก ยอดมะพราว

วธการทดสอบ 1. ถาอาหารเปนของเหลว ใหเทตวอยางของเหลวนนลงในถวยพลาสตก จานวน 5

มลลลตร ถาอาหาร เปนของแขง ตกอาหารครงชอนชาใสในถวย เตมนาสะอาดประมาณ 10 มลลลตร แลวบดตวอยาง ใหแตก

2. หยดนายาทดสอบจานวน 1 – 3 หยด ลงในถวย เขยาใหเขากน สงเกตสของสวนทเปนนาในถวย

ถาของเหลวม สเทา หรอ สด า แสดงวาอาหารนน มสารโซเดยมไฮโดรซลไฟต ถาของเหลวม สฟาออน หรอ สเขยว แสดงวาอาหารนน ไมมสารโซเดยม

ไฮโดรซลไฟต


อาหารทน ามาทดสอบ ผลการทดสอบ

หนอไมดอง

ขงฝอย

ถวงอก

ยอดมะพราว

ค าถาม 1. จากการทดสอบอาหารชนดใดมสารฟอกขาว (โซเดยมไฮโดรซลไฟต) ปนอย………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… ทราบไดจาก ……………………………………………………………………………………………………………..


2. โทษของสารโซเดยมไฮโดรซลไฟต (สารฟอกขาว) ตอรางกาย คอ………………………… ………………………………………………………………………………………………………………….……………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………….………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………



สารกนรา (กรดซาลซลค))

สารกนรา หรอ สารกนบด รจกในชอกรดซาลซลค เปนกรดทมอนตรายตอรางกายมาก พบวามผผลตอาหารบางราย นามาใสเปนสารกนเสยในอาหารแหงเพอปองกนเชอราขนและใหเนอของผกผลไมทดองคงสภาพเดมนารบประทาน ไมเละงาย อาหารทมกตรวจพบสารกนรา ไดแก มะมวงดอง ผกดอง ผลไมดอง เปนตน

ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายจากสารฟอกขาว

เมอบรโภคเขาไปจะทาลายเซลลในรางกายใหตาย หากบรโภคเขาไปมาก ๆ จะทาลายเยอบกระเพาะอาหารและลาไส ทาใหเปนแผลในกระเพาะอาหารและลาไส ความดนโลหตตาจนชอกไดหรอในบางรายทแมบรโภค เขาไปไมมากแตถาแพสารกนรา กจะทาใหเปนผนคนขนตามตว อาเจยน หออ มไข

วธหลกเลยงอนตรายจากสารกนรา

เลอกซออาหารทสดใหม ไมบรโภคอาหารหมกดอง หรอถาจะบรโภคใหเลอกซอจากแหลงผลตทเชอถอได

……………………………………………….


ใบงานท 3 การทดสอบสารกนรา (กรดซาลซลค)

วสดอปกรณ 1. ถวยพลาสตก 2. หลอดหยด 3. ชอนพลาสตก 4. นายากรดซาลซลค 1 5. นายากรดซาลซลค 2 6. ตวอยางอาหาร เชน หนอไมดอง ผกกาดดอง กระเทยมดอง ผลไมดอง

วธการทดสอบ

1. เทนาดองผกหรอนาดองผลไมใสถวยเบอร 1 และเบอร 2 ถวยละ 5 มลลลตร 2. หยดนายากรดซาลซลค 1 ลงในถวยท 2 จานวน 5 หยด 3. เตมนายากรดซาลซลค 2 ลงในถวยทง 2 ถวยละ 1 หยด 4. อยาเขยา ใหสงเกตสจากดานบนของถวย

ถาถวยท 1 มสเหมอนถวยท 2 แสดงวา ตวอยางนนมกรดซาลซลค ถาถวยท 1 มสไมเหมอนถวยท 2 แสดงวา ตวอยางนนไมมกรดซาลซลค



หนอไมดอง

ผกกาดดอง

กระเทยมดอง

ผลไมดอง

ค าถาม 1. จากการทดลองอาหารชนดใดมสารกนรา (กรดซาลซลค) ปนอย……………………………..… …………………………………………………………………………………………………………………………………

ทราบไดจาก …………………………………………………..………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………..………………


2. โทษของสารกนรา (กรดซาลซลค) ทมตอรางกาย คอ…………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………….



ฟอรมาลน

ฟอรมาลน เปนชอทรจกดในทางการคาของสารละลายฟอรมาลดไฮด หรอทวงการแพทย เรยกวา "นายาดองศพ" เปนสารละลายทประกอบดวยกาซฟอรมาลดไฮดประมาณรอยละ 37 ละลายอยในนา และมเมทานอลปนอยดวยประมาณรอยละ 10 - 15 ลกษณะเปนของเหลวใส ไมมส แตมกลนฉนเฉพาะตว ใชในอตสาหกรรมผลตเคมภณฑพลาสตก สงทอ ใชในการรกษาผาไมใหยนยบ เปนตน หรอใชในทางการแพทย เปนยาฆาเชอโรค ฆาเชอรา และเปนนายาดองศพ พบวามการนาสารฟอรมาลนมาผสมในอาหาร เพอใหอาหารคงความสด ไมเนาเสยงาย และเกบรกษาไดนาน

อาหารทมกตรวจพบฟอรมาลน

อาหารทะเลสด ผกสดตาง ๆ และเนอสตวสด เปนตน

ผลกระทบทเกดจากการเขาสรางกายจากฟอรมาลน

ฟอรมาลน เปนสารทมพษตอรางกายหากบรโภคโดยตรงจะมพษเฉยบพลน คอ มอาการตงแตปวดทองอยางรนแรง อาเจยน อจจาระรวง หมดสต และตายในทสด หากไดรบนอยลงมาจะเปนผลใหการทางานของตบ ไต หวใจ สมองเสอมลง หากสมผสกจะระคายเคองผวหนง ปวดแสบปวดรอน ผทไวตอสารนมากจะมอาการ ปวดศรษะ หายใจตดขด แนนหนาอก หากสดดมจะมอาการเคองตา จมก และคอ ปวดแสบปวดรอน

วธหลกเลยงอนตรายจากฟอรมาลน

- เมอตองการซออาหารทะเล ผกสดตาง ๆ และเนอสตว ใหตรวจสอบโดยการดมกลน จะตองไมมกลนฉนแสบจมก

- กอนนาอาหารสดมาประกอบอาหารควรลางใหสะอาดกอน

ขอสงเกต

ผกสดตาง ๆ ทขายทงวนโดยยงดสด ไมเหยวทง ๆ ทถกแสงแดดและลมตลอดทงวน หรอเนอสตวมสเขมและสดผดปกต ทง ๆ ทไมไดแชเยน อาจมการแชฟอรมาลนจงไมควรซอมารบประทาน

..............................................................


ใบงานท 4

การทดสอบฟอรมาลน

วสดอปกรณ 1. ชดทดสอบฟอรมาลน 2. ตวอยางนาแชอาหาร เชน ปลาหมก กง ถวงอก มะละกอ เนอสตว

วธการทดสอบ 1. เทนาแชอาหารในขวดทดสอบท 1 ใหไดความสงของของเหลวประมาณ 1 ใน 3 ของ

ขวด (หากไมมนาแชอาหาร แตสงสยวาอาหารนนจะผานการแชฟอรมาลนใหใชนาสะอาดรนผานอาหารนนมาในปรมาณทพอตรวจได) ปดฝาขวดเขยาจนสารทดสอบในขวดละลายหมด

2. ถายของเหลวจากขวดทดสอบสารท 1 ลงในขวดทดสอบสารท 2 ปดฝาขวดและเขยาเลกนอย

3. ถายของเหลวจากขวดทดสอบสารท 2 ลงในขวดทดสอบสารท 3 และรบปดฝาขวด แกวงเบาๆ ใหของเหลวเขากน สงเกตสทเกดขน 4. ถามสเกดขนตงแต สชมพจนถงสแดง แสดงวานานนมฟอรมาลนผสมอย ตารางบนทกผล


นาแชปลาหมก

นาแชกง

นาแชถวงอก

นาแชมะละกอ

นาแชเนอสตว

ค าถาม 1. จากการทดลองอาหารชนดใดมสารฟอรมาลนปนอย…………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………….. ทราบไดจาก.................................................................................................................... …………………………………………………………………………………………………………………………. 2. โทษของสารฟอรมาลนทมตอรางกาย คอ……………………………………………………………


……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………..


บรรณานกรม

การทดสอบนาสมสายช. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.coconuthead.org/ (วนทคนขอมล : 24 มนาคม 2554)

นาสมสายช. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.papamemu.com/ (วนทคนขอมล : 30 มนาคม 2554)

พษภยในอาหาร. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.ozonicinter.com / (วนทคนขอมล : 2 เมษายน 2554)

สารเคมในชวตประจาวน. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.thaigoodview.com / (วนทคนขอมล : 24 มนาคม 2554)

สารปนเปอนในอาหาร. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.thaigoodview.com/ (วนทคนขอมล : 10 เมษายน 2554)

สารปรงแตงอาหารและสารพษในอาหาร. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.kroobannok.com/ (วนทคนขอมล : 24 มนาคม 2554)

สารพษในอาหารและการตรวจสอบ. (ออนไลน). เขาถงไดจาก : http://www.school.obec.go.th/ (วนทคนขอมล : 18 เมษายน 2554)

อาหารปลอดภย. (ออนไลน). เขาถงไดจาก: http://www.siamhealth.net/ (วนทคนขอมล : 18 เมษายน 2554)

..................................................

http://www.coconuthead.org/

http://www.papamemu.com/

http://www.thaigoodview.com/

http://www.kroobannok.com/

http://www.school.obec.go.th/

http://www.siamhealth.net/


ทปรกษา

นายจาเรญ มลฟอง ผอานวยการศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาลาปาง นางจดาภา สนนคม รองผอานวยการสถานศกษา นางณพวรรณ สธรรม ครชานาญการพเศษ นางกลยา หอมด ครชานาญการพเศษ นางประทม โพธงาม ครชานาญการพเศษ นางสาวกาญจนภสส ทวกตตกร คร นางสาวพรวมล พนลา ครผชวย ผเขยน นางโสรวร นามวงษา ครชานาญการ พมพ นางโสรวร นามวงษา ครชานาญการ ออกแบบปก/รปเลม นางโสรวร นามวงษา ครชานาญการ

คณะผจดท าคณะผจดท า


ศนยวทยาศาสตรเพอการศกษาล าปาง 193 หม 12 ต.บอแฮว อ.เมอง จ.ล าปาง โทร 0-5423-0855 โทรสาร 0-5423-0857 http://lpsci.nfe.go.th E-mail : [email protected]

http://lpsci.nfe.go.th/


Documents

สารปร - ศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อ ...lpsci.nfe.go.th/lpsci/attachments/068_gung.pdf · 2011-08-19 · การเก็บถนอมอาหารไว้บริโภคในยามขาดแคลน