คํําน · สาระที่ 3 สารและสมบัติของสาร (หลักสูตรกระทรวงศึกษาธิการป 2551)

คานา

คมอครนจดทาขนเพอใชเสรมในการเรยน การสอน ดานพลงงานแบบบรณาการของโครงการวจย “โครงการพฒนากระบวนการเรยนรแบบบรณาการดานพลงงานเสรมในหลกสตรประถมและมธยมศกษา (ปท 2)” ซงไดรบการสนบสนนจาก กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน สานกนโยบายและแผนพลงงาน ดาเนนการโดย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

คมอครนไดออกแบบและจดทาใหสอดคลองกบความรของนกเรยนในแตละระดบชนการศกษาตามสาระการเรยนรแกนกลางตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ของสานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ คาศพทวชาการทใชสวนใหญอางองจาก พจนานกรมศพทพลงงาน (องกฤษ-ไทย) ราชบณฑตยสถาน (2551) โดยชดคมอครน ไดถกแบงออกเปน 8 สาระวชาเพอใหสอดคลองกบสาระการเรยนรแกนกลาง ดงทกลาวมาขางตน คอ ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สขศกษาและพลศกษา ศลปะ การงานอาชพและเทคโนโลย และภาษาตางประเทศ และคณะทางานไดจดทาชดสอการสอน (บตรรปภาพ/บตรคาศพท, ชดทดลอง, สอภาพเคลอนไหว อนเมชนและโปรแกรมอนเตอรแอคทฟตางๆ) เพอใชประกอบการสอนในชดคมอครน

นอกจากนคณะทางานไดจดทาหนงสอความรพนฐานดานพลงงานสาหรบครเพอใชในการอบรมครโดยแบงเนอหาเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบท1 สาหรบชนประถมศกษาและผไมมพนฐานดานพลงงาน ระดบท2 สาหรบชนมธยมศกษาตอนตน ระดบท3 สาหรบชนมธยมศกษาตอนปลาย

คณะผจดทาขอขอบคณ กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน สานกนโยบายและแผนพลงงาน ทใหทนสนบสนนการดาเนนโครงการน ขอขอบคณผทรงคณวฒและคณครทกทานทกรณาใหขอคดเหนและขอเสนอแนะทเปนประโยชนในโครงการน

คณะผจดทาหวงเปนอยางยงวา คมอครชดนจะเปนประโยชนสาหรบกระบวนการเรยนรของนกเรยนในประเทศไทยโดยมการเพมสาระดานพลงงานเพอทาใหคณครสามารถนาไปใชเพอประกอบการเรยน การสอน ใหแกนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ และสามารถทาใหนกเรยนมความเขาใจทถกตองในเรองของพลงงาน ตลอดจนสามารถนาไปปรบใชกบชวตประจาวนทงในปจจบนและในอนาคตซงจะสงผลใหเกดการพฒนาพลงงานของประเทศไทยอยางยงยนสบไป

คณะผจดทา มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

สารบญ

คมอครวชาวทยาศาสตร ชน ป.6

1. แผนผงสาระการเรยนร ................................................................................................................... 1

1.1 สาระการเรยนรในวชาวทยาศาสตรตามหลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551 ..................... 1

1.2 กรอบองคความรดานพลงงานทบรณาการเขากบสาระวชาภายใต 5 หวขอหลกดงแผนภาพ . 2

2. สาระดานพลงงานทบรณการเขากบสาระวชาวทยาศาสตร ............................................................. 3

2.1 สารอาหารกบพลงงาน .......................................................................................................... 5

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ................. 5

กจกรรมท 1: อาหารใหพลงงานเหมอนการเผาไมฟนหรอไม ....................................................... 8

2.2 การถายทอดพลงงานในหวงโซอาหาร ................................................................................... 9

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ........................................ 9

กจกรรมท 2: พระมดพลงงาน ................................................................................................... 11

2.3 พลงงานจากทรพยากรธรรมชาต ......................................................................................... 12

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ...................................... 12

กจกรรมท 3: พลงงานจากธรรมชาตใกลใกลตวเรา .................................................................... 15

กจกรรมท 4: พลงงานแบบไหนสะอาดและปลอดภยกวากน ..................................................... 16

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ...................................... 17

กจกรรมท 5: ตามลาหาฝนกรด ................................................................................................. 17

กจกรรมท 6: ทม Energy Saving ............................................................................................. 19

กจกรรมท 7: โครงการรกโลกรกษสงแวดลอม ........................................................................... 20

กจกรรมท 8: การตน เรอง Green Gang กบภารกจพทกษโลก ................................................ 21

2.4 สารและสมบตของสารทใชเปนแหลงพลงงาน ..................................................................... 23

สาระท 3 สารและสมบตของสาร (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ................................ 23

กจกรรมท 9: มารจกเชอเพลงแขง เชอเพลงเหลว และเชอเพลงแกสกนเถอะ ............................ 25

2.5 พลงงาน สารพษ กบการเปลยนสถานะทางกายภาพและทางเคมของสาร ........................... 27

สาระท 3 สารและสมบตของสาร ............................................................................................... 27

กจกรรมท 10: ทาไมโลกเราจงรอนและฝนจงเปนกรด ............................................................... 31

2.6 พลงงานจากรงสอาทตย ...................................................................................................... 32

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) .............................. 32

กจกรรมท 11: หมบานพลงงานรงสอาทตย ............................................................................... 33

กจกรรมท 12: การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย....................................................................... 36

กจกรรมท 13: แบบจาลองหมบานพลงงานรงสอาทตย ............................................................. 37

2.7 โครงการพระราชดาร .......................................................................................................... 38

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551) ... 38

กจกรรมท 14: โครงการพระราชดาร ......................................................................................... 39

3. ตารางกจกรรมการเรยนร ............................................................................................................. 40

4. แหลงขอมลเพมเตม ...................................................................................................................... 45

คมอครวชาวทยาศาสตร ชน ป.6

1

โครงการการพฒนากระบวนการเรยนรแบบบรณาการดานพลงงานเสรมในหลกสตรประถมและมธยมศกษา (ปท 2) วทยาศาสตร ชน ป.6

1. แผนผงสาระการเรยนร

1.1 สาระการเรยนรในวชาวทยาศาสตรตามหลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551

วชาว

ทยาศ

าสตร

ชนปร

ะถมศ

กษาป

ท 6

oสา

ระท

1

สงมช

วตกบ

กระบ

วนกา

รดา

รงชวต

oสา

ระท

2

ชวตก

บสงแ

วดลอ

ม

oสา

ระท

3

สารแ

ละสม

บตขอ

งสาร

oสา

ระท

4

แรงแ

ละกา

รเคลอ

นท

oสา

ระท

5

พลงงา

น

oสา

ระท

6

กระบ

วนกา

รเปลย

นแปล

งขอ

งโลก

oสา

ระท

7

ดารา

ศาสต

รและ

อวกา

ศ

oสา

ระท

8

ธรรม

ชาตข

องวท

ยาศา

สตร

และเท

คโนโ

ลย

มฐ. ว

2.1

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 2

มฐ. ว

2.2

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 1, 3

, 4, 5

มฐ. ว

3.1

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 1

มฐ. ว

7.1

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 1

มฐ. ว

1.1

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 2

มฐ. ว

3.2

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 2, 3

มฐ. ว

8.1

มบรณ

าการ

ทเกย

วกบพ

ลงงาน

ในตว

. 1, 2

, 3, 4

, 5

6

2


1.2 กรอบองคความรดานพลงงานทบรณาการเขากบสาระวชาภายใต 5 หวขอหลกดงแผนภาพ

ความรพนฐานดานพลงงาน

ชนประถมศกษาปท 1-6

สถานการณพลงงาน

ของประเทศไทย

อนตรายและผลกระทบสงแวดลอม

จากการผลตและใชพลงงาน

การอนรกษพลงงาน

และสงแวดลอม

ความรเบองตน

เกยวกบพลงงาน

แหลงพลงงาน

การผลตและการใชประโยชน

3


2. สาระดานพลงงานทบรณการเขากบสาระวชาวทยาศาสตร

การบรณการสาระดานพลงงานเขากบสาระวชาเพอใหนกเรยนมความรดานพลงงานทเสรมในรายวชา โดย เปนความรผานการเรยนรสาระแกนกลางพรอมทงกจกรรมเพอเสรมกระบวนการเรยนรและความเขาใจ ในเรองและแหลงพลงงาน การผลต การใชประโยชนและการอนรกษพลงงาน ดงหวขอตอไปน

4


ความรพนฐานดานพลงงาน

ชนประถมศกษาปท 1-6

สถานการณพลงงาน

ของประเทศไทย

อนตรายและผลกระทบสงแวดลอม

จากการผลตและใชพลงงาน

การอนรกษพลงงาน

และสงแวดลอม

ความรเบองตน

เกยวกบพลงงาน


การผลตและการใชประโยชน

วชาวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

• อาหารใหพลงงานเหมอนการเผาไหมหรอไม

• พระมดพลงงาน

• พลงงานจากธรรมชาตใกลตวเรา

• พลงงานแบบไหนสะอาดและปลอดภยกวากน

• หมบานพลงงานรงสอาทตย และ แบบจาลองหมบานพลงงานรงสอาทตย

• มารจกเชอเพลงแขง เชอเพลงเหลว และเชอเพลงแกสกนเถอะ

• การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย

• โครงการพระราชดาร

• ตามลาหาฝนกรด

• ทาไมโลกจงรอนและฝนจงเปนกรด

• ทม Energy Saving

• โครงการรกษโลก รกษสงแวดลอม

• Green Gang กบการพทกษโลก

5


2.1 สารอาหารกบพลงงาน

การบรณาการสาระดานพลงงานเขากบสาระวชาวทยาศาสตร สาระท 1 มาตรฐาน ว 1.1 ตวชวดท 2

และ 3 เพอใหนกเรยนเขาใจ วาแหลงพลงงานทสาคญไมไดอยในรปของนามน ถานหน แกส หรอพลงงานรงสอาทตยเทานน อาหารกจดเปนแหลงพลงงานทสาคญของรางกายสตวและมนษย การเผาไหมของนามน ถานหน และแกส ในสภาวะทมแกสออกซเจน จะไดพลงงานความรอนทนาไปใชเปนแหลงพลงงาน เชน การผลตไฟฟา นอกจากนยงไดผลผลตเปนแกสคารบอนไดออกไซด และนา ในรางกายสงมชวตกมการเผาผลาญอาหารเชนกน โดยจะเกดการยอยสลายสารอาหารใหมขนาดเลก และเปลยนเปนพลงงานโดยใชแกสออกซเจนทไดจากการหายใจ และนาพลงงานไปใชเพอการเจรญเตบโตและใชในกจกรรมตางๆ ของรางกาย ผลผลตทไดจากการเผาผลาญสารอาหารจะไดแกสคารบอนไดออกไซดและนาเชนกน

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551)

มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตททางานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชในการดารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ชน ตวชวด สาระการเรยนรหลกสตรแกนกลาง

ป.6 1. อธบายการเจรญเตบโตของมนษยจากวยแรกเกดจนถงวยผใหญ

• มนษยมการเจรญเตบโตและมการเปลยนแปลงทางดานรางกายตงแตแรกเกดจนเปนผใหญ

2. อธบายการทางานทสมพนธกนของระบบยอยอาหาร ระบบหายใจ และระบบหมนเวยนเลอดของมนษย

• ระบบยอยอาหาร ทาหนาทยอยอาหารใหเปนเปนสารอาหารขนาดเลกแลวจะถกดดซมเขาสระบบหมนเวยนเลอดแกสออกซเจนทไดจากระบบหายใจจะทาใหสารอาหารเกดการเปลยนแปลงจนกลายเปนพลงงานทรางกายนาไปใชได

3. วเคราะหสารอาหารและอภปรายความจาเปนทรางกายตองไดรบสารอาหารในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

• สารอาหาร ไดแก โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน แรธาตวตามน และนา มความจาเปนตอรางกาย มนษยจาเปนตองไดรบสารอาหารในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย เพอการเจรญเตบโตและการดารงชวต

หมายเหต: ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางทเนนในแถบสเปนสาระทนาเอาองคความรดานพลงงานและกจกรรมมาบรณาการภายใตหลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551 เฉพาะทเกยวของ

6


ความรดานพลงงานทสามารถนามาใชรวมกบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ก. พลงงานจากสารอาหารเปรยบเทยบไดกบพลงงานจากเชอเพลง

ในการเจ รญเตบโตของมนษยตองใชพลงงานจากอาหาร นอกจากน พลงงานยงจาเปนใน การทากจกรรมตางๆ ในชวตประจาวน เชน การเรยนหนงสอ การวงเลน การทางาน การออกกาลงกาย อาหารทจาเปนหลกๆ ไดแก โปรตน คารโบไฮเดรต ไขมน แรธาต วตามน และนา โดยอาหารจะถกยอยและสงไปทเซลลทสรางพลงงาน โดยการทางานของเอนไซม พนธะทยดเหนยวโมเลกลของอาหารจะแตกออกและปลดปลอยพลงงานออกมา ผลจากการทางานรวมกบแกสออกซเจนทหายใจเขาไป รางกายจะเปลยนอาหารใหเปนพลงงานทใชในการเจรญเตบโตและในการทากจกรรมตางๆ และจะเกดแกสคารบอนไดออกไซดกบนา ขบออกทางลมหายใจ (รปท 1) เชนเดยวกบ เชอเพลง ทใชในการผลตไฟฟา เชน ถานหน นามนแกโซฮอล

(เขยนตามศพทราชบณฑตยสถาน) แกสไบโอดเซล เปนตน เมอเกดการเผาไหมในทมอากาศจะไดความรอนทเปนพลงงาน และจะมการปลอยแกสคารบอนไดออกไซด กบนาออกมาเชนกนดงแสดงในรปท 2 โดยความรอนจากการเผาไหมเชอเพลงสามารถนาไปใชในการผลตไฟฟาได

รปท 1 การสลายสารอาหาร (นาตาล)

ทมา: The Energy library, http://theenergylibrary.com/node/12401

รปท 2 แสดงการเผาไหมแกสโพรเพน

ทมา: http://3.bp.blogspot.com/

การหายใจ

7


โดยทวไปจะแบงอาหารออกเปน 5 หมหลก ไดแก

หมท 1 คารโบไฮเดรต ไดแก อาหารประเภทแปง ขาว เผอก มน และนาตาล เปนอาหารหลกทใหพลงงานและความอบอนแกรางกาย

หมท 2 โปรตน ไดแก อาหารประเภทเนอสตว นม ไข และถวชนดตางๆ ชวยในการเจรญเตบโตและซอมแซมเนอเยอทเสอมสภาพใหเปนปกต

หมท 3 ไขมน ไดแกอาหารประเภทนามนจากพชและสตว ไขมนจากสตว เปนอาหารทใหพลงงานสงแกรางกาย และชวยใหความอบอน

หมท 4 อาหารประเภทพชผกตางๆ ทมเกลอแร วตามนบารงรางกาย และมเสนใยชวยไมใหทองผก

หมท 5 อาหารประเภทผลไม มวตามน เกลอแร และเสนใย ชวยใหรางกายทางานไดปกตและขบถายสะดวก จงควรรบประทานผลไมทหลากหลายเพอบารงใหสขภาพแขงแรง

ในสารอาหาร 5 หม คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน จะเปนสารอาหารหลกทสามารถเปลยนเปนพลงงานใหกบรางกาย เชนเดยวกบการเผาไหมเชอเพลงหรอไมทจะปลอยพลงงานในรปความรอนออกมา แตพลงงานทไดจากการเผาผลาญอาหารจะถกนาไปใชในการเจรญเตบโต ซอมแซมสวนทสกหรอและเพอใชทากจกรรมตางๆ ของสงมชวต โดยตองใชออกซเจนทเราหายใจเขาไปเชนเดยวกบการเผาไหมของเชอเพลง และมการปลดปลอยแกสคารบอนไดออกไซดเชนเดยวกน จงอาจกลาวไดวาพลงงานนอกจากจะเปนพลงงานกลแลว ยงมพลงงานทางเคมทเกดจากการเผาผลาญสารอาหารเชนกน

8


กจกรรมท 1: อาหารใหพลงงานเหมอนการเผาไมฟนหรอไม

ครอบคลมสาระท 1 มาตรฐาน ว 1.1 ตวชวดท 2 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง ระบบยอยอาหาร ทาหนาทยอยอาหารใหเปนสารอาหารขนาดเลกแลวจะถกดดซมเขาสระบบหมนเวยนเลอด แกสออกซเจนทไดจากระบบหายใจจะทาใหสารอาหารเกดการเปลยนแปลงจนกลายเปนพลงงานทรางกายนาไปใชได

เวลาทแนะนาใหใชในการทากจกรรม: 60 นาท

วตถประสงค : เพอใหนกเรยนรวาการสลายสารอาหารและการเผาไหมของเชอเพลงเปนเกดปฏกรยาทใชแกสออกซเจน และปลดปลอยคารบอนไดออกไซด กบนาและพลงงานเหมอนกน

คาอธบายกจกรรม:

1. ใหนกเรยนทางานเปนกลมตามความเหมาะสม โดยใหเขยนแผนภาพการเปลยนแปลงสารอาหารในรางกาย เปรยบเทยบกบการเผาไหมของเชอเพลง เชน ไมฟน ทจะตองใชแกสออกซเจน และไดผลผลตเปนพลงงาน แกสคารบอนไดออกไซด และนาเชนกน

2. ใหนกเรยนเขยนบอกดวยวาพลงงานทไดจากทงสองกระบวนการสามารถนาไปใชประโยชนอะไรไดบาง และใหจบฉลากเพอเลอกกลมนกเรยน 1–2 กลม มาเสนอผลการทากจกรรมหนาหองเรยนและใหนกเรยนกลมทเหลอชวยกนอภปราย หรอเสนอความเหนเพมเตม

แนวทางการประเมนผล

การประเมนผล ผาน/ ไมผาน

สาระ/มตฐ/ตว

1. นกเรยนสามารถเขยนแผนภาพหรอสมการเปรยบเทยบการสลายสารอาหารและการเผาไหมของเชอเพลงไดถกตอง

1/1.1/2 2. นกเรยนสามารถบอกไดวาพลงงานทไดจากสองกระบวนการนาไปใชประโยชนอะไรไดบาง

9


2.2 การถายทอดพลงงานในหวงโซอาหาร


เพอใหนกเรยนเขาใจ วาพลงงานจะถกถายทอดจากรงสอาทตยมาสผผลต คอ พช และถายทอดตอไปยงผบรโภคเปนลาดบตามหวงโซอาหาร

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551)

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต

ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน


ป.6 1. สารวจและอภปรายความ สมพนธ ของกลมสงมชวตในแหลงทอยตางๆ

• กลมสงมชวตในแหลงทอยตางๆ มความสมพนธกน และมความสมพนธกบแหลงทอยในลกษณะของแหลงอาหารแหลงทอยอาศย แหลงสบพนธ และแหลงเลยงดลกออน

2. อธบายความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร

• ความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร ทาใหเกดการถายทอดพลงงานจากผผลตสผบรโภค

3. สบคนขอมลและอธบายความสมพนธระหวางการดารงชวตของสงมชวตกบสภาพแวดลอมในทองถน

• สงมชวตทอาศยอยในแตละแหลงทอยจะมโครงสรางทเหมาะสมตอการดารงชวตในแหลงทอยนน และสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมเพอหาอาหารและมชวตอยรอด


10



ข. หวงโซอาหาร

สงแวดลอมหมายถงสงทอยรอบตวเรา ทงสงมชวตและสงไมมชวต ซงมความสมพนธกนทงในเรองทอยอาศยและแหลงอาหาร ความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตเกดเปนหวงโซและสายใยอาหาร ทาใหเกดการถายทอดพลงงาน เนองจากสงมชวตมการสรางพลงงานจากอาหารทกนเขาไปและสะสมพลงงานไวในรปพลงงานศกด โดยพชทสามารถสรางพลงงานไดเองจะเปนผผลตและสตวกนพช สตวกนสตว และเกดการกนตอกนเปนหวงโซอาหาร พลงงานทมอยจะถกถายทอดไปใหผลาในลาดบถดขนไป อยางไรกตามพลงงานทถายทอดจะเหลอเพยง 10% เนองจากพลงงานอก 90% จะสญเสยในรปความรอน สงมชวตทถกกนจะนาไปใชในกจกรรมตางๆ ของรางกาย หรอกากอาหารทไมสามารถยอยสลายได ดงนนพลงงานทถายทอดจะลดลงตามลาดบ ซงสามารถเขยนเปนพระมดของการถายทอดพลงงานได โดยผผลตจะอยดานลางสดดงแสดงในรปท 3 โดยพชเปนผผลตพลงงานไดดวยตวเองจากการสงเคราะหดวยแสง (Producer) มพลงงาน 10000

กโลแคลอร ตกแตนกนพชจะไดรบพลงงานจากพช 10% ซงเทากบ 1000 กโลแคลอร กบกนตกแตนจะไดรบพลงงานเพยง 10% คอเทากบ 100 กโลแคลอร งกนกบจะไดพลงงานลดลงเหลอ 10 กโลแคลอร สดทายนกเหยยวกนง (หรอหน) จะไดพลงงานเพยง 1 กโลแคลอร

รปท 3 พระมดการถายทอดพลงงาน

ทมา มหาวทยาลยมหดล, http://www.il.mahidol.ac.th/e_media/ecology/Chapter1_foodchain1.htm

11


กจกรรมท 2: พระมดพลงงาน

ครอบคลมสาระท 1 มาตรฐาน ว 2.1 ตวชวดท 2 สาระการเรยนรแกนกลาง เรอง ความสมพนธของสงมชวตกบสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร ทาใหเกดการถายทอดพลงงานจากผผลตสผบรโภค


วตถประสงค: นกเรยนสามารถอธบายหวงโซอาหารและกฏการถายทอดพลงงานจากผผลตสผบรโภค


1. ใหนกเรยนทางานกลม จานวนตามความเหมาะสม และใหสารวจสงแวดลอมในโรงเรยนบรเวณทมสงมชวตหลากหลาย

2. เขยนหวงโซอาหารโดยการวาดรปสงมชวตทสารวจไดและโยงใหเหนความสมพนธของผผลตและผบรโภค

3. ใหนกเรยนเขยนพระมดของการถายทอดพลงงานจากสงมชวตในหวงโซอาหารทนกเรยนเขยนในขอ 2 โดยเรมจากผผลต โดยในพระมดใหระบพลงงานในแตละลาดบขนของหวงโซอาหาร (นกเรยนสามารถกาหนดพลงงานเรมตนไดเอง)

4. เลอกกลมนกเรยนมานาเสนอหนาชนเรยน




1) นกเรยนสามารถเขยนและอธบายความสมพนธของสงมชวตในหวงโซอาหาร 2) นกเรยนสามารถเขยนพระมดพลงงานจากหวงโซอาหารทนกเรยนเขยน โดย

พลงงานถายทอดจากผผลตสผบรโภคเพยงรอยละ 10

2/2.1/2

12


2.3 พลงงานจากทรพยากรธรรมชาต

การบรณาการสาระดานพลงงานเขากบสาระวชาวทยาศาสตร สาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 1-

3 เพอใหนกเรยนรวาทรพยากรธรรมชาตมประโยชนตอการดารงชวต โดยสามารถนามาใชเปนแหลงพลงงาน การเพมขนของทรพยากรมนษย และการใชพลงงานอยางฟมเฟอย มผลทาใหพลงงานจากธรรมชาตลดลง และอาจขาดแคลนในอนาคต มนษยจงตองหาพลงงานทดแทน เชน พลงงานจากรงสอาทตย พลงงานจากลม พลงงานจากชวมวล เปนตน การตดไมทาลายปา รวมทงการปลดปลอยมลพษลงสแหลงนา บรรยากาศ ทาใหสงแวดลอมเปลยนแปลงไป เกดปรากฏการณแกสเรอนกระจกและฝนกรด


มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสาคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกนาความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


ป.6 1. สบคนขอมลและอภปรายแหลงทรพยากร ธรรมชาตในแตละทองถนทเปนประโยชนตอการดารงชวต

• ทรพยากรธรรมชาตตางๆ ในแตละทองถนมประโยชนตอการดารงชวตของสงมชวต

2. วเคราะหผลของการเพมขนของประชากรมนษยตอการใชทรพยากรธรรมชาต

• การเพมขนของประชากรมนษยทาใหทรพยากรธรรมชาตถกใชมากขนเปนผลทาใหทรพยากรธรรมชาตลดนอยลง และสงแวดลอมเปลยนแปลงไป

3. อภปรายผลตอสงมชวตจากการเปลยนแปลงสงแวดลอมทงโดยธรรมชาต และโดยมนษย

• ภยพบตจากธรรมชาตและการกระทาของมนษย ทาใหสงแวดลอมเปลยนแปลงเปนผลทาใหพชและสตวปาบางชนดสญพนธ

4. อภปรายแนวทางในแนวทางในการดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• การสรางจตสานกในการอนรกษเฝาระวง ทรพยากรธรรมชาตตลอดจนการปลกตนไมเพมขนเพอเปนแนวทางหนงในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5. มสวนรวมในการดแลรกษาสงแวดลอมในทองถน

• รวมจดทาโครงการเฝาระวงรกษาคณภาพของสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


13



ค. พลงงานจากธรรมชาตและการอนรกษสงแวดลอม

ค.1 ทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงพลงงาน

ทรพยากรธรรมชาตหมายถ ง สงทเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสามารถนามาใชประโยชนได เชน บรรยากาศ ดน หน นา อากาศ ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต ทรพยากรธรรมชาตหลายชนดสามารถนามาใชเปนแหลงพลงงาน ซงจะมทงทใชแลวหมดไปตองใชเวลานานมากในการสรางทดแทนซงเรยกวาแหลงพลงงานไมหมนเวยน (Non-renewable Energy Source) เชน นามน แรธาต แกสธรรมชาต ถานหน ซงตองใชอยางประหยดและคมคามากทสด สวนทรพยากรธรรมชาตทใชแลวสามารถสรางทดแทนหรอหมนเวยนไดในเวลาอนสนหรอเรยกวาแหลงพลงงานหมนเวยน (Renewable Energy Resource) เชน ดวงอาทตย นา ลม ชวมวล ซงจดเปนแหลงพลงงานสะอาดแตกตองใชอยางเหมาะสม

เนองจากการเพมขนของประชากรทวโลก ทาใหความตองการในการใชทรพยากรธรรมชาตทนามาใชเปนแหลงพลงงานมเพมขนอยางตอเนอง ทาใหทรพยากรธรรมชาตลดนอยลง ทรพยากรธรรมชาตจากแหลงพลงงานไมหมนเวยนเมอใชหมดแลวจะไมสามารถทดแทนได เราจงตองมการใชอยางประหยดเพอทจะไดมไวใชอยางยงยนจนถงเมอเราโตเปนผใหญ และตองเรงหาแหลงพลงงานทดแทน

ค.2 ภยคกคามสงแวดลอมและสงมชวตจากการใชพลงงาน

การใชทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงพลงงานบางชนด การใชอยางฟมเฟอยและไมถกวธ จะมผลทาใหเกดปญหากบสงแวดลอมในทองถน เชน นามน ถานหน แกสธรรมชาต ทใชเปนแหลงพลงงานในการผลตไฟฟา ใชในเครองยนตและอตสาหกรรม การปลดปลอย ควนพษในอากาศ ไอเสยจากรถยนต ทาใหเกดภาวะฝนกรด ดงรปท 4 ภาวะเรอนกระจกทเปนสาเหตของโลกรอนเปนผลเสยตอสงมชวตอนๆ เชน พชและสตวทอาจเกดการสญพนธ เนองจากสภาพแวดลอมเปนพษ หรอไมเหมาะสมตอการเจรญเตบโต การสรางพลงงานจากนาโดยการสรางเขอนกอาจกอใหเกดผลกระทบกบสงแวดลอมโดยการทาลายพนทปา และทอยอาศยของสตว หรอวถการดารงชวตของสตวนา ซงอาจทาใหสตวบางชนดสญพนธได ดงนนมนษยซงเปนผใชทรพยากร จงควรดแลรกษาสงแวดลอม และใชพลงงานอยางประหยดและถกวธ ควรหาเทคโนโลยใหมๆ ทจะสามารถลดมลพษจากการใชเชอเพลงชนดตางๆ

14


รปท 4 การเกดฝนกรด (Acid rain) จากการปลดปลอยแกสซลเฟอรไดออกไซด (SO2) ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) จาก

โรงงานอตสาหกรรมและจากรถยนต

15


กจกรรมท 3: พลงงานจากธรรมชาตใกลใกลตวเรา

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง ทรพยากร

ธรรมชาตตางๆ ในแตละทองถนมประโยชนตอการดารงชวตของสงมชวต


วตถประสงค: ใหนกเรยนรจกการนาทรพยากรในทองถนไปใชเปนพลงงาน


1. ใหนกเรยนทางานเปนกลม จานวนตามความเหมาะสม สารวจทรพยากรธรรมชาตในชมชน ของนกเรยนวามอะไรบาง

2. ทรพยากรธรรมชาตชนดใดทสามารถนามา ประยกตใชเปนแหลงพลงงาน ได ทงพลงงานไมหมนเวยนและพลงงานทดแทน

3. การผลตพลงงาน จากทรพยากรธรรมชาตในชมชนของนกเรยน จะ มผลกระทบตอสงมชวตในสงแวดลอมนนอยางไร ทงในแงขอดและขอเสย โดยใหนกเรยนนาเสนอหนาชนเรยน




1. ประเมนจากขอมลในแผนภาพ และการนาเสนอขอมลทนกเรยนสามารถระบแหลงทรพยากรธรรมชาตในชมชนของนกเรยน 2. นกเรยนสามารถระบแหลงทรพยากรธรรมชาตทนามาใชเปนพลงงานได และสามารถเสนอแนวทางในการผลตพลงงานจากทรพยากรธรรมชาต

2/2.2/1

16


กจกรรมท 4: พลงงานแบบไหนสะอาดและปลอดภยกวากน

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง ทรพยากร

ธรรมชาตตางๆ ในแตละทองถนมประโยชนตอการดารงชวตของสงมชวต


วตถประสงค : เพอใหนกเรยนไดรจกชนดของทรพยากรธรรมชาตทใชเปนแหลงพลงงานแลวกอใหเกดผลดและผลเสยตอสงแวดลอม


1. จากรายการชนดของแหลงพลงงานทใหมา ใหนกเรยนชวยกนบอกขอดและขอเสยของการนาแหลงพลงงานแตละชนดมาใช โดยใหบอกเหตผลประกอบพรอมอภปราย (ในกรณทเปนพลงงานจากคลนนา หรอพลงงานนาขนนาลง ใหสมมตวาหมบานนกเรยนอยใกลทะเล)

2. นกเรยนชวยกนอภปรายวาพลงงานชนดใดเหมาะกบชมชนของนกเรยน โดยมเหตผลประกอบ

3. คณครรวมอภปรายกบนกเรยนและทบทวนขอด และขอเสยของการใชแหลงพลงงานตางๆ ใหนกเรยน


1. ถานหน

2. นวเคลยร 3. ชวมวล

4. ดวงอาทตย 5. ลม

6. ความรอนใตพภพ

7. นา 8. นาขนนาลง 9. คลนนา


การประเมนผล ผาน/ไมผาน


ประเมนจากการตอบคาถามทนกศกษาเลอกแหลงพลงงานหรอไมเลอกแหลงพลงงานทมาตงในหมบานและเหตผลทเลอก 2/2.2/1

17



มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความสาคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกนาความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


ป.6 1. สบคนขอมลและอภปรายแหลงทรพยากร ธรรมชาตในแตละทองถนทเปนประโยชนตอการดารงชวต

• ทรพยากรธรรมชาตตางๆ ในแตละทองถนมประโยชนตอการดารงชวตของสงมชวต

2. วเคราะหผลของการเพมขนของประชากรมนษยตอการใชทรพยากรธรรมชาต

• การเพมขนของประชากรมนษยทาใหทรพยากรธรรมชาตถกใชมากขนเปนผลทาใหทรพยากรธรรมชาตลดนอยลงและสงแวดลอมเปลยนแปลงไป

3. อภปรายผลตอสงมชวตจากการเปลยนแปลงสงแวดลอมทงโดยธรรมชาต และโดยมนษย

• ภยพบตจากธรรมชาตและการกระทาของมนษย ทาใหสงแวดลอมเปลยนแปลงเปนผลทาใหพชและสตวปาบางชนดสญพนธ

4. อภปรายแนวทางในแนวทางในการดแล รกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

• การสรางจตสานกในการอนรกษเฝาระวง ทรพยากรธรรมชาตตลอดจนการปลกตนไมเพมขนเพอเปนแนวทางหนงในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5. มสวนรวมในการดแลรกษาสงแวดลอมในทองถน

• รวมจดทาโครงการเฝาระวงรกษาคณภาพของสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


กจกรรมท 5: ตามลาหาฝนกรด

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 3 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง ภยพบตจากธรรมชาตและการกระทาของมนษย ทาใหสงแวดลอมเปลยนแปลง เปนผลทาใหพชและสตวปาบางชนดสญพนธ


วตถประสงค : เพอใหนกเรยนรจกสาเหตของฝนกรดซงเกดจากการใชนามนและถานหนแบบไมระมดระวงจงเปนเหตใหเกดฝนกรดทเปนพษตอสงแวดลอมทงสตวและพช

18



1. โดยคณครสรางสถานการณ หรอเลาเรองเกยวกบตนไมยนตนตายทสาธารณรฐเชค โดยใชรปภาพประกอบคาอธบาย

2. ใหนกเรยนทางานกลม สบคนขอมลสาเหตททาใหเกดฝนกรด สาเหตของฝนกรด ผลกระทบทเกดจากฝนกรด รวมทงบอกถงผลกระทบอนๆ นอกเหนอจากททาใหตนไมตาย

3. ในหองเรยนใหนกเรยนแตละกลมนาเสนอเรองทสบคน และใหนกเรยนชวยกนนาเสนอแนวทางในการแกไข โดยใหนกเรยนตวแทนจดรายแนวทางการแกไขไวบนกระดาน

4. ใหนกเรยนคนควาเปนการบานวา ในประเทศไทยเคยมการเกดฝนกรดทใดบาง และเกดความเสยหายอยางไร

รปท 5 ตนไมทยนตนตายเนองจากฝนกรดในปาบนภเขา Jizera สาธารณรฐเชค

ทมา : Wikipedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Acid_rain




1) นกเรยนมความรเกยวกบการเกดฝนกรดและสาเหต โดยประเมนจากการนาเสนอของกลม

2) นกเรยนสามารถเสนอแนวทางแกไขหรอลดการเกดฝนกรดไดอยางถกตอง 2/2.2/3

19


กจกรรมท 6: ทม Energy Saving

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 4 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง การสรางจตสานกในการอนรกษ เฝาระวงทรพยากรธรรมชาต ตลอดจนการปลกตนไมเพมขนเพอเปนแนวทางหนงในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


วตถประสงค : สรางจตสานก /เพมประสทธภาพและความระมดระวงในการใชทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงพลงงาน


1. ใหนกเรยนแบงกลมทางานเปนทม ทมละ 3-4 คน หรอตามความเหมาะสม และใหแตละทมเสนอแนวทางในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตทเปนพลงงาน เชน ปาไม แหลงตนนา นามน และแนวทางการใชพลงงานทไมทาลายสงแวดลอม

2. ใหนกเรยนแตละกลมมโอกาสนาเสนอหนาชนเรยน และมการตอบคาถามจากเพอนๆ

3. ใหนกเรยนเขยนแผนปายเชญชวน หรอเสนอแนวทางในการอนรกษพลงงาน หรอทรพยากรธรรมชาต และการใชพลงงานสะอาดและเชญชวนใหเพอนๆ รวมทม Energy Saving

4. มการใหแตมกบนกเรยนทปฏบตการทากจกรรม หรอชวยในการอนรกษพลงงาน




ประเมนจากการนาเสนอขอมลของนกเรยนหนาชนเรยน และปายเชญชวน 2/2.2/4

20


กจกรรมท 7: โครงการรกโลกรกษสงแวดลอม

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 5 สาระการเรยนรแกนกลาง เรอง รวมจดทาโครงการเฝาระวงรกษาคณภาพของสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


วตถประสงค : สรางจตสานก /เพมประสทธภาพและความระมดระวงในการใชทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงพลงงาน


ใหนกเรยนทางานเปนกลมและทาโครงการรกโลกรกษสงแวดลอม โดยเปนโครงงานในรปแบบทนกเรยนรวมกนรณรงคการใชพลงงานแบบไมทาใหเกดมลพษกบสงแวดลอม โดยนกเรยนตองสามารถบอกไดวากจกรรมนนมผลเสยตอสงแวดลอมไดอยางไร และเสนอแนวทางแกไข

ตวอยางเชน “มาลดการใชรถยนตและจกรยานยนตกน : การใชจกรยานยนตและรถยนตจะม

ผลเสยคอ

• เกดแกสคารบอนไดออกไซดททาใหเกดแกสเรอนกระจกทเปนสาเหตของการเกดภาวะโลกรอน โดยนกเรยนตองสามารถอธบายไดวาแกสคารบอนไดออกไซดทาใหเกดแกสเรอนกระจกไดอยางไรและภาวะนมผลตอสงแวดลอมอยางไร

• เกดแกสไนโตรเจนไดออกไซด ทาใหเกดฝนกรด โดยนกเรยนตองสามารถอธบายปฏกรยาการเกดฝนกรด และผลเสยของฝนกรดตอสงแวดลอม

แนวทางแกไข: นกเรยนเสนอแนวทางไกไขหรอรณรงค หรอมสวนรวมในการแกไข




1) ประเมนผลจากโครงงานวา แนวทางทนกเรยนเสนอสามารถชวยรกษาสงแวดลอมไดหรอไม

2) นกเรยนสามารถอธบายสาเหตการเกดผลเสยตอสงแวดลอมในเชงวชาการไดถกตอง

3) ประเมนจากการเขารวมกจกรรมโครงการของนกเรยน

2/2.2/5

21


กจกรรมท 8: การตน เรอง Green Gang กบภารกจพทกษโลก

ครอบคลมสาระท 2 มาตรฐาน ว 2.2 ตวชวดท 4 และ 5 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง การสรางจตสานกในการอนรกษ เฝาระวงทรพยากรธรรมชาต ตลอดจนการปลกตนไม เพมขนเพอเปนแนวทางหนงในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ รวมจดทาโครงการเฝาระวงรกษาคณภาพของสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน


วตถประสงค: ใหนกเรยนรจกการประหยดพลงงานและชนดของพลงงานทดแทน


1. ใหนกเรยนทางานรวมกนกลมละ 5-6 คน และใหดการตนสารคด กฟผ . เรอง “Green Gang กบภารกจพทกษโลก ตอนท 9 โรงไฟฟาพลงนา เรองเลก..แตยงใหญ ” ซงจะเปนเรองการ ปรากฏตวของหนยนตตางดาวเพอชวยเหลอมนษยโลก การมาเยอนมนษยโลกของหนยนตรตางดาว ไดทาใหกลม Green Gang เขารวมภารกจพทกษโลก ชวยกนประหยดพลงงานและออกคนหาแหลงพลงงานทดแทน เพอการผลตไฟฟาในอนาคต แตภารกจนจะสาเรจ หรอไมขนอยกบพวกเขาทกคน (กจกรรมนอาจใหนกเรยนดการตนมากอนลวงหนา ในหองคอมพวเตอร หรอจากทบาน หรอคณครอาจเตรยมเนอเรองมาใหนกเรยนตามความเหมาะสมและบรบทของโรงเรยน การตนมความยาวประมาณ 5 นาท)

2. ในชนเรยนใหนกเรยนแตละกลมสรปเลาเรองทไดจากการดการตน ในกรณทนกเรยนยงจบประเดนเรองการประหยดพลงงาน การคนหาพลงงานทดแทนในอนาคตไมได หรอไมครบประเดน คณครอาจตงคาถามนาและใหนกเรยนตอบ

3. ใหนกเรยนทงหองชวยกนเขยนวธการทนกเรยนจะชวยโรงเรยน และชมชนของนกเรยนประหยดพลงงานไดอยงไร

ทมา กฟผ., http://www.youtube.com/watch?v=9JHl_C0NOYQ

22





1) นกเรยนสามารถสรปเลาเรองทไดดจากการตนวาเกยวกบพลงงานดานใดบาง 2) คณครตงคาถามทเกยวของกบพลงงานทเปนภารกจของกลม Green Gang

และประเมนจากการตอบคาถามของนกเรยนในเรองการประหยดพลงงาน และออกคนหาแหลงพลงงานทดแทน เพอการผลตไฟฟาในอนาคต

3) ประเมนจากทนกเรยนแตละคนนาเสนอแนวทางการชวยชมชน และโรงเรยนประหยดพลงงาน

2/2.2/4-5

23


2.4 สารและสมบตของสารทใชเปนแหลงพลงงาน


เพอใหนกเรยน ใชความรในเรองสาร และคณสมบตของสารทเปนทแบงตามสถานะ ของแขง ของเหลว และแกส วาสารทนามาใชเปนแหลงพลงงาน มอยทง 3 สถานะคอ ของแขง ของเหลว และแกส

สาระท 3 สารและสมบตของสาร (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551)

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร นาความรไปใชประโยชน


ป.6 1. ทดลองและอธบายสมบตของของแขง ของเหลว และแกส

• สารอาจปรากฏในสถานะของแขง ของเหลว หรอแกส สารทงสามสถานะมสมบตบางประการเหมอนกนและบางประการแตกตางกน

2. จาแนกสารเปนกลมโดยใชสถานะหรอเกณฑอนทกาหนดเอง

• การจาแนกสารอาจจาแนกโดยใชสถานะ การนาไฟฟา การนาความรอน หรอสมบตอนเปนเกณฑได

3. ทดลองและอธบายวธการแยกสารบางชนดทผสมกน โดยการรอน การตกตะกอน การกรองการระเหด การระเหยแหง

• ในการแยกสารบางชนดทผสมกนออกจากกน ตองใชวธการตางๆ ทเหมาะสม ซงอาจจะทาไดโดยการรอน การตกตะกอน การกรอง การระเหด การระเหยแหง ทงนขนอยกบสมบตของสารทเปนสวนผสมในสารผสมนนๆ

4. สารวจและจาแนกประเภทของสารตางๆทใชในชวต ประจาวน โดยใชสมบตและการใชประโยชนของสารเปนเกณฑ

• จาแนกประเภทของสารตางๆ ทใชในชวตประจาวนตามการใชประโยชนแบงไดเปนสารปรงรสอาหาร สารแตง สอาหาร สารทาความสะอาด สารกาจดแมลงและศตรพช ซงสารแตละประเภทมความเปนกรด-เบสแตกตางกน

5. อภปรายการเลอกใชสารแตละประเภทไดอยางถกตองและปลอดภย

• การใชสารตางๆ ในชวตประจาวนตองเลอกใชใหถกตองตามวตถประสงคของการใชงาน ปลอดภยตอสงมชวตและสงแวดลอม


24



ง. เชอเพลงแขง เชอเพลงเหลว และเชอเพลงแกส

สารทนามาใชเปนแหลงพลงงาน จะมทงทอยในรปของแขง ของเหลว และแกส เมอใชสถานะเปนเกณฑ โดยสารทง 3 สถานะจะมสมบตทงทเหมอนกนและตางกน โดยทงของแขง ของเหลว และแกส ตางมมวลและตองการทอย ของแขงและของเหลวมปรมาตรคงท แตแกสมปรมาตรไมคงท สารทเปนพลงงานในรปของแขง เชน ถานหน ไม แกลบ ในรปของเหลว เชน นามนดบ แกโซฮอล (เขยนตามศพทราชบณฑตยสถาน)

ไบโอดเซล สวนทอยในรปแกส เชน แกสธรรมชาต ทมองคประกอบหลายชนด เชน แกสมเทน อเทน โพรเพน บวเทน เปนตน โดยมแกสมเทนเปนองคประกอบหลก ทนามาใชในรถยนต ไดแก แกสธรรมชาต (Natural

Gas) ซงเปนทรจกกนโดยทวไปวา แกส NGV (Natural Gas for Vehicle) อกชนดไดแกแกส LPG (Liquefied

Petroleum Gas) หรอแกสหงตม ซงประกอบไปดวยสวนผสมของ โพรเพนและบวเทน ถงแมวาสารเหลานจะมสถานะทแตกตางกน แตทกชนดสามารถนามาใชเปนแหลงพลงงานไดเหมอนกน แตจะมขอดขอเสยแตกตางกนไป

ถานหนเกดจากซากพชทตายทบถมกนเปนเวลาหลายรอยลานป และจากการเกดปรากฏการณตางๆ เชน แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด ทาใหเกดความรอนและการกดทบของดน ทาใหพชกลายเปนถานหนทมองคประกอบหลกเปนสารไฮโดรคารบอน โดยมไนโตรเจนและกามะถนเปนองคประกอบรวมอยดวยแลวแตชนดของถานหน จงสามารถใชเปนเชอเพลงในอตสาหกรรมตางๆ ได

นามนเปนของเหลวทนามาใชเปนแหลงพลงงานมากทสด เกดจากซากพชซากสตวททบถมกนเปนลานๆ ป นามนดบเปนของเหลวทประกอบไปดวยสารหลายชนดทเมอกลนออกมาเปนนามนสาเรจรป เชน นามนดเซล นามนแกโซลน (เขยนตามศพทราชบณฑตยสถาน) หรอทเราเรยกวา นามนเบนซน เปนตน จะมคณสมบตทตางกนและมการนาไปใชประโยชนทตางกน

แกสธรรมชาตเกดจากซากพชซากสตวททบถมกนเปนเวลาหลายลานปเชนเดยวกบนามน มสถานะเปนแกสทอณหภมและความดนบรรยากาศ มองคประกอบหลกเปนแกสมเทน และแกสอนๆ เชน มเทน อเทน โพรเพน บวเทน นอกจากนยงม แกสคารบอนไดออกไซด ไฮโดรเจนซลไฟด ไนโตรเจน เปนตน ซงแกสธรรมชาตเมอนามาผานกระบวนการแยกทโรงแยกแกสธรรมชาตโดยการใชความดนและลดอณหภมจนเปนของเหลว แลวจงสงไปยงหอกลนทใชการเพมอณหภมทเหมาะสมกบการระเหยของแกสแตละชนด การใชแกสธรรมชาตเปนเชอเพลงมทงขอดขอเสยซงสามารถเขาไปดรายละเอยดเพมเตมไดท หนงสอคมอครความรพนฐานดานพลงงานระดบท 1 และ 2 หรอ เวปไซตของกระทรวงพลงงาน ( http://www.energy.go.th

/index.php?q=node/386)

25


กจกรรมท 9: มารจกเชอเพลงแขง เชอเพลงเหลว และเชอเพลงแกสกนเถอะ

ครอบคลมสาระท 3 มาตรฐาน ว 3.1 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง สารอาจปรากฏในสถานะของแขง ของเหลวหรอแกส สารทงสามสถานะมสมบตบางประการเหมอนกนและบางประการแตกตางกน


วตถประสงค: นกเรยนสามารถบอกความแตกตางในดานสมบตของของแขง ของเหลวและแกส


1. ครนารปวตถทเปนแหลงพลงงานทอยในรปของแขง เชน ถานหน ไมฟน ถานหงตม แกลบ ขเลอย ฯลฯ ในรปของเหลว เชน นามนเบนซน แกโซฮอล (เขยนตามศพทราชบณฑตยสถาน) ไบโอดเซล ปโตรเลยมเหลว ในรปแกส เชน ถงแกสหงตม แกส NGV แกส LPG ทใชในรถยนต

2. ใหนกเรยนจดกลมสารโดยใชเกณฑททางโรงเรยนสอนนกเรยนในเรองสารและสมบตของสาร เชน แบงตามสถานะ ลกษณะเนอสาร ตามนยามของของแขง เชน ของแขงมมวล มรปรางและปรมาตรคงทเปนเกณฑ และรายงานผลตามตาราง

3. ใหนกเรยนอภปรายเหตผลวาเหตใดแหลงพลงงานในตารางจงมสมบตแตกตางกน ทงในเรองสถานะ ลกษณะเนอสาร การมมวล มรปราง ปรมาตรคงท ตองการทอย เปนตน

ตวอยางตารางรายงานผลการจดคณสมบตสารทใชเปนเชอเพลงในการใหพลงงาน

ชนดของสารตวอยาง

สมบตของสาร

สถานะของสาร มมวล

ตองการ ทอย

ปรมาตรคงท

ปรมาตรไมคงท

รปรางคงท

รปรางไมคงท

ถานหน ..............

แกโซฮอล

ไบโอดเซล

แกส LPG

นามนดบ

ถานไม

หมายเหต: แกโซฮอล เชยนตามศพทราชบณฑตยสถาน

26



การประเมนผล สาระ/

มตฐ/ตว 1. นกเรยนสามารถระบสมบตของสารตวอยางและบอกสถานะของสารได

ถกตอง 2. คณครอาจเตมสมบตของสารในตารางใหครบและใหนกเรยนระบสถานะ

ของสาร (ตวอยาง ถานหน ในตาราง) 3. ประเมนจากความเขาใจของนกเรยนในขณะอภปราย

3/3.1/1

27


2.5 พลงงาน สารพษ กบการเปลยนสถานะทางกายภาพและทางเคมของสาร

การบรณาการสาระดานพลงงานเขากบสาระวชาวทยาศาสตรสาระท 3 มาตรฐาน ว 3.2 ตวชวดท

1–3 เพอใหนกเรยนรวาการเปลยนแปลงทางกายภาพและทางเคมของสาร กอใหเกดทงประโยชน และโทษตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน การตมนาใหเปนไอนา ทสามารถนาไอนาทไดไปผลตไฟฟา ในทางตรงกนขาม การเปลยนสถานะของนาแขงขวโลกทเกดการหลอมเหลวเนองจากภาวะโลกรอน ทาใหสงแวดลอมเปลยนแปลง สวนประโยชนของการเปลยนสถานะทางเคมททาใหเกดสารใหม เชน การเผาไหมเชอเพลงเพอผลตความรอน การผลตไฟฟา การทางานของเครองยนต เปนตน อยางไรกตามโทษทเกดจากการเปลยนสถานะทางเคม ไดแก การเกดฝนกรด การเกดแกสเรอนกระจก เปนตน

สาระท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชประโยชน


ป.6 1. ทดลองและอธบายสมบตของสาร เมอสารเกด การละลายและเปลยนสถานะ

• เมอสารเกดการเปลยนแปลงเปนสารละลายหรอเปลยนสถานะสารแตละชนดยงคงแสดงสมบตของสารเดม

2. วเคราะหและอธบายการเปลยนแปลง ททาใหเกดสารใหมและมสมบตเปลยนแปลงไป

• การเปลยนแปลงทางเคม หรอการเกดปฏกรยาเคม ทาใหมสารใหมเกดขนและสมบตของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม

3. อภปรายการเปลยนแปลงของสารทกอใหเกดผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

• การเปลยนแปลงของสาร ทงการละลายการเปลยน สถานะและการเกดสารใหมตางกมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม


28



จ. อนตรายและผลกระทบสงแวดลอม

จ.1 การเกดฝนกรด

การเปลยนแปลงของสารทางกายภาพ เปนการเปลยนแปลงทไมมสารใหมเกดขน สวนการเปลยนแปลงสารทางเคมเมอเกดปฏกรยาจะไดสารใหมทมสมบตเปลยนไปจากเดม ซงสารใหมทเกดขนจะมทงทเปนโทษและประโยชน ตวอยางการเกดผลเสยตอสงแวดลอมและสงมชวต ไดแก การการเกดฝนกรด ซงเกดจากปฏกรยาการเผาไหมเชอเพลง เชน ถานหนและนามนจะปลดปลอยสารมลพษ ไดแก เแกส ซลเฟอร ไดออกไซด (SO2) แกสไนโตรเจนออกไซด (NOx) แกสคารบอนมอนอกไซด (CO) แกสคารบอนไดออกไซด (CO2)

สารประกอบตะกวสบรรยากาศ ซง เมอเกดปฏกรยาเคมกบโมเลกลของไอนาและออกซเจนในอากาศจะกลายเปนกรดซลฟวรก ( H2SO4) และกรดไน ตรก (HNO3) ซงเมอละลายหรอรวมตวกบนาฝนจะ ทาใหเกดฝนกรด เมอตกลงสแหลงนาและพนดนจะกดกรอน โลหะทาลายสงแวดลอม และมผลตอสงมชวตทงพชและสตว ทาใหไมสามารถดารงชวตอยได

ลาดบ รปภาพประกอบ คาอธบาย

1

การเกดฝนกรด

2

ปาถกทาลายโดยฝนกรด ทมา: http://environment.nationalgeographic.com /environment/global-warming/acid-rain-overview/

29



3

รปปนถกทาลายโดยฝนกรด ทมา: http://www.elmhurst.edu/~chm/vchembook/ 196buildings.html

30


จ.2 การเกดภาวะโลกรอน

นอกจากเปนสาเหตของการเกดฝนกรดแลว การเปลยนแปลงของสารทางเคม ทกาลงกอใหเกดปญหาตอสงแวดลอมและการดารงชวตของสงมชวตไดแกการเกดการเกดภาวะโลกรอน ทมสาหตมาจากการเผาไหมเชอเพลงฟอสซล เชนกน โดยในการเผาไหมจะเกดสารใหม ไดแก แกสคารบอนไดออกไซด แกสคารบอนมอนอกไซด แกสคารบอนไดออกไซดเปนหนงในแกสเรอนกระจกทมปรมาณการปลอยมากทสด และเปนสาเหตสาคญของภาวะโลกรอน ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของโลก ทาใหเกดความเสยหายและเสยชวต เชน นาทวม เกดโรคระบาด เกดผลกระทบดานระบบนเวศ เกดการละลายของนาแขงขวโลกเหนอ ทาใหสงผลถงแหลงทอยอาศยของสตวขวโลกเหนอ เชน หมขาวขวโลกเหนอเปนตน


1

สาเหตของการเกดแกสเรอนกระจก ทมา : http://envis.tropmet.res.in/kidscorner/ greenhouse.htm

2

ผลกระทบของการละลายของนาแขงในมหาสมทรบรเวณขวโลกเหนอตอทอยอาศย

ของหมขาว

ทมา: http://www.giantfreakinrobot.com/sci/ experts-affirm-blame-global-warming.html

31


กจกรรมท 10: ทาไมโลกเราจงรอนและฝนจงเปนกรด

ครอบคลมสาระท 3 มาตรฐาน ว 3.2 ตวชวดท 2 และ 3 สาระการเรยนรแกนกลาง เรอง การเปลยนแปลงทางเคม หรอการเกดปฏกรยาเคม ทาใหมสารใหมเกดขนและสมบตของสารจะเปลยนแปลงไปจากเดม และการเปลยนแปลงของสาร ทงการละลายการเปลยนสถานะและการเกดสารใหมตางกมผลตอสงมชวตและสงแวดลอม

เวลาทแนะนาใหใชในการทากจกรรม: ตามความเหมาะสม

วตถประสงค : ใหนกเรยนทราบถงปฏกรยาทางเคมททาใหเกดสารใหมจากนามน ถานหนและแกสธรรมชาต ซงสารเหลานจะเกดเปนพษกบสงแวดลอม


1. ใหนกเรยนวาดภาพเมองทอยภายใตภาวะเรอนกระจก โดยวาดรปตนเหตของการผลตแกสเรอนกระจกจากการใชเชอเพลงเปนพลงงาน เชน รถยนตใชนามน หรอแกส

2. ในแผนภาพใหนกเรยนเขยนชนดของสารทเปนองคประกอบในเชอเพลง ทเปนสาเหตของการเกดฝนกรด และเขยนปฏกรยาการเปลยนแปลงของสารหลงจากการเผาไหม จนเกดเปนฝนกรดตกลงมาบนพนดนและนา

3. ใหเขยนกจกรรมขอ 1 และ 2 ในรปแบบ mind map โดยมทงสาเหตและผลกระทบและวธการ

แกปญหา การเกดฝนกรด และแกสเรอนกระจก โดยอาจใชรปภาพแทนคาบรรยาย (สามารถดวธการเขยน mind map ไดหรอดาวนโหลดโปรแกรม free mind map ได)

4. ใหนกเรยนนาเสนอหนาชนเรยนและอธบายภาพทนกเรยนวาด พรอมอธบายการเปลยนแปลงของสารทางเคม และใหเพอนๆ เขยนลงในสมด


การประเมนผล ผาน/ไม

ผาน สาระ/

มตฐ/ตว 1. ประเมนจากแผนภาพและ mind map ทนกเรยนเขยนวานกเรยนสามารถบอกสาเหต ผลกระทบ และวธการแกปญหาไดถกตองหรอไม 2. ประเมนจากการอภปราย หรอการการนาเสนอหนาชนเรยนและการตอบคาถาม

3/3.2/2-3

32


2.6 พลงงานจากรงสอาทตย

การบรณาการสาระดานพลงงานเขากบสาระวชาวทยาศาสตร สาระท 7 มาตรฐาน ว 7.1 ตวชวดท

1 เพอใหนกเรยนนาความรเรองดวงอาทตยทโคจรรอบโลก มาอธบายประโยชนทไดรบจากการทดวงอาทตยในการใชเปนแหลงพลงงานทดแทนพลงงานจากฟอสซล

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551)

มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ และเอกภพ การปฏสมพนธภายในระบบสรยะ และผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน


ป.6 1. สรางแบบจาลองและอธบาย การเกดฤด ขางขนขางแรม สรยปราคา จนทรปราคา และนาความรไปใชประโยชน

• การทโลกโคจรรอบดวงอาทตยในเวลา 1 ป ในลกษณะทแกนโลกเอยงกบแนวตงฉากของระนาบทางโคจรทาใหบรเวณสวนตางๆ ของโลกรบพลงงานจากดวงอาทตยแตกตางกนเปนผลใหเกดฤดตางๆ

• ดวงจนทรไมมแสงสวางในตวเองแสงสวางทเหนเกดจากรงสอาทตยตกกระทบดวงจนทรแลวสะทอนมายงโลก การทดวงจนทรโคจรรอบโลกขณะทโคจรรอบดวงอาทตย ดวงจนทรจงเปลยนตาแหนงไป ทาใหมองเหนแสงสะทอนจากดวงจนทรแตกตางกนในแตละคน ซงเรยกวา ขางขน ขางแรม และนามาใชจดปฏทนในระบบจนทรคต

• การทโลก ดวงจนทร ดวงอาทตย อยในแนวเสนตรงเดยวกน ทาใหดวงจนทรบงดวงอาทตย เรยกวา เกดสรยปราคา และเมอดวงจนทรเคลอนทเขาไปอยในเงาของโลก เรยกวา เกดจนทรปราคา


33



ฉ. ประโยชนจากพลงงานรงสอาทตยในประเทศไทย

การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ใชเวลา 1 ป โดยขณะโคจรแกนของโลกจะทามมเอยง 23.5 องศาจากแนวตงฉากกบระนาบทางโคจร และเนองจากโลกมรปรางเปนทรงกลม จงทาใหบรเวณตางๆ ของโลกไดรบพลงงานความรอนจากดวงอาทตยไมเทากน ทาใหเกด กลางวน กลางคนและเปนฤดตางๆ ประเทศไทยตงอยเหนอเสนศนยสตร ซงเปนเขตรอนโดยจะไดรบพลงงานจากรงสอาทตยตลอดทงป จงเหมาะทจะหาพลงงานทางเลอกทใชประโยชนจากดวงอาทตย พลงงานทางเลอกทไดจากดวงอาทตย เชน การผลตไฟฟาดวยเซลลสรยะ ผลตนารอนโดยใชตวเกบรงสอาทตย เครองใชไฟฟาบางชนด เชน เครองคดเลข นาฬกา ไฟฟาสองทาง นอกจากนรงสอาทตยยงสามารถนามาใชประโยชนอนๆ เชน การถนอมอาหารโดยการตากแหง หรอโดยการทาตอบพลงงานรงสอาทตย การทานาเกลอโดยการใชความรอนจากรงสอาทตยระเหยนาทะเล เปนตน

กจกรรมท 11: หมบานพลงงานรงสอาทตย

ครอบคลมสาระท 7 มาตรฐาน ว 7.1 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง การทโลกโคจรรอบดวงอาทตยในเวลา 1 ป ใ นลกษณะทแกนโลกเอยง กบแนวตงฉากของระนาบทางโคจร ทาใหบรเวณสวนตางๆ ของโลกรบพลงงานจากดวงอาทตยแตกตางกน เปนผลใหเกดฤดตางๆ


วตถประสงค : เพอใหนกเรยนรจกการใชประโยชนจากดวงอาทตยในการใชเปนแหลงพลงงานทางเลอก


1. ครเลานทานเรองวายกบวาร ตอนหมบานพลงงานรงสอาทตยใหนกเรยนฟงพรอมรปประกอบ

2. เมอดเสรจแลวใหถามนกเรยนวา ตงแตวายและวารเดนทางออกจากบานมาถงบานคณตาคณยาย ไดพบเหนประโยชนอะไรบางของรงสอาทตย

3. ใหนกเรยนแตละคนเขยนคาตอบลงในสมด และถามนกเรยนวานกเรยนเคยพบเหนการใชประโยชนจากรงสอาทตยในชมชน หรอโรงเรยนหรอไม และมประโยชนอยางไร

34



1

อาทตยนเราจะไปเทยวบานคณตาคณยาย และไดเลนนาทะเลดวยเพราะบานคณตาคณยายอยรมทะเล

2

ระหวางทางไปบานคณตา วารเหนวาขางทางเหมอนแปลงปลกขาว แตไมมขาวมแตนาอยในนา บางทกมกองอะไรไมรสขาวๆ เรยงกนเปนแถว

3

คณแมบอกวาเปนนาเกลอ โดยเอานาทะเลมาตากแดดจนนาระเหยเหลอแตเกลอเมดสขาวๆ คณแมบอกวาถาหน าฝนจะทาไมไดเพราะไมมแสงแดด การทานาเกลอตองใชความรอนจากรงสอาทตยระเหยนาออกไป

4

พอรถของคณพอเขาไปในหมบานคณตา เรากเหนบานทขบรถผานมแผงเหมอนกระจกอยบนหลงคาบานเกอบทกหลง

35



5

เอ บานคณตากมดวยนะ คณพอบอกวาหมบานคณตาเรยกวาหมบานพลงงานรงสอาทตย และทเหนบนหลงคาคอเซลลสรยะ หรอ Solar cell ทสามารถนารงสอาทตยมาเปลยนเปนพลงงานไฟฟา นอกจากนบานคณตายงมตวเกบพลงงานจากรงสอาทตยไวเพอใชผลตนารอนดวย

6

ถงบานคณตาแลว คณตาอยบานคนเดยววายกบวารสงเกตเหนในบานคณตามหลงคาใสดวย บานคณตาเลยสวางมากๆ โดยไมตองเสยคาไฟฟาเปดไฟตอนกลางวน คณตาบอกวาคณยายออกไปดปลาและปลาหมกทตากแหงอยหลงบานทเตรยมเอาไวทาอาหารใหวายกบวาร

7

วารและวายจงรบวงไปหาคณยายทหลงบานเหนคณยายกาลงกลบปลาใหไดรบแดดอกดาน คณยายบอกวาวนนแดดดตองรบตากไวใหแหง อาหารจะไดไมเสยตอนทวารเอากลบไปบาน นอกจากอาหารทะเลแลวคณยายยงทากลวยตากไวอยขางๆ กนอกดวย มทงทวางบนตะแกรงทรบรงสอาทตยกบทไวในกลองใสๆ ดวย คณยายเลยบอกวาปกตคณยายทากลวยตากโดยใชเตาอบทใชความรอนจากรงสอาทตยไวทาใหกลวยแหงเรวขน แตวนนคณยายทากลวยตากเยอะเพอใหวารเอากลบไปทานทบานจงใสในเตาอบรงสอาทตยของคณตาไมพอ จงตองตากแดดกลางแจงดวย และกทาเผอไวใหเราเอากลบไปทานทบานดวย

36



8

ขากลบเขาบานวายและวารยงชวยคณยายเกบผาทซกไวตงแตเมอเชาตอนนแหงสนทแลว คณยายบอกวาวนนแดดด ผาจงแหงเรว

กจกรรมท 12: การโคจรของโลกรอบดวงอาทตย

ครอบคลมสาระท 7 มาตรฐาน ว 7.1 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง การทโลกโคจรรอบดวงอาทตยในเวลา 1 ป ในลกษณะทแกนโลกเอยงกบแนวตงฉากของระนาบทางโคจร ทาใหบรเวณสวนตางๆ ของโลกรบพลงงานจากดวงอาทตยแตกตางกน เปนผลใหเกดฤดตาง ๆ


วตถประสงค : เพอใหนกเรยนรจกการใชประโยชนจากดวงอาทตยในการใชเปนแหลงพลงงานทางเลอกทเหมาะสมกบฤดกาล


จากการโคจรของโลกรอบดวงอาทตย ใหนกเรยนวเคราะหวาถาประเทศไทยจะใชพลงงานทางเลอกทเปนพลงงานสะอาดจากดวงอาทตย เราจะสามารถใชพลงงานจากรงสอาทตยไดเดอนใด หรอฤดใดไดบาง




1. ประเมนจากการตอบคาถามทมการอธบายเหตผลทถกตอง 2. ประเมนจากแบบจาลองและนกเรยนสามารถอธบายหลกการการทางาน

ของอปกรณทสรางขนในการนามาใชประโยชน

7/7.1/1

37


กจกรรมท 13: แบบจาลองหมบานพลงงานรงสอาทตย

ครอบคลมสาระท 7 มาตรฐาน ว 7.1 ตวชวดท 1 สาระการเรยนรแกนกลางเรอง การทโลกโคจรรอบดวงอาทตยในเวลา 1 ป ในลกษณะทแกนโลกเอยงกบแนวตงฉากของระนาบทางโคจร ทาใหบรเวณสวนตางๆ ของโลกรบพลงงานจากดวงอาทตยแตกตางกนเปนผลใหเกดฤดตางๆ

เวลาทแนะนาใหใชในการทากจกรรม: 60 นาท 2 คาบ

วตถประสงค : เพอใหนกเรยนรจกการใชประโยชนจากดวงอาทตยในการใชเปนแหลงพลงงานทางเลอก


1. ใหนกเรยนสรางแบบจาลองหมบานของคณตาและคณยายของวาร ทมอปกรณการใชประโยชนจากรงสอาทตยโดยใชวสดทหาไดงาย หรออาจใชกระดาษวาดรปและตดตามรป หรอใชการพบกระดาษตามจนตนาการของนกเรยน

2. ใหนกเรยนคดวาบานคณตาของวารควรตงอยในภาคใดของประเทศไทย (นกเรยนอาจใสชอจงหวดลงในแบบจาลองกได) จงจะไดรบประโยชนจากการใชพลงงานจากรงสอาทตยมากทสด ใหอธบายเหตผลประกอบในแงของการโคจรของโลกรอบดวงอาทตย




1. ประเมนจากการตอบคาถามทมการอธบายเหตผลทถกตอง 2. ประเมนจากแบบจาลองและนกเรยนสามารถอธบายหลกการการทางาน

ของอปกรณทสรางขนในการนามาใชประโยชน

7/7.1/1

38


2.7 โครงการพระราชดาร

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย (หลกสตรกระทรวงศกษาธการป 2551)

มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน


ป.6 1. ตงคาถามเกยวกบประเดน หรอเรองหรอสถานการณ ทจะศกษา ตามทกาหนดใหและตามความสนใจ -

2. วางแผน การสงเกต เสนอการสารวจตรวจสอบ หรอศกษาคนควา คาดการณ สงทจะพบจากการสารวจตรวจสอบ

-

3. เลอกอปกรณ และวธการสารวจตรวจสอบทถกตองเหมาะสมใหไดผลทครอบคลมและเชอถอได -

4. บนทกขอมลในเชงปรมาณและคณภาพ วเคราะห และตรวจสอบผลกบสงทคาดการณไว นาเสนอผลและขอสรป -

5. สรางคาถามใหมเพอการสารวจ ตรวจสอบตอไป -

6. แสดงความคดเหนอยางอสระ อธบาย ลงความเหนและสรปสงทไดเรยนร -

7. บนทกและอธบายผลการสารวจ ตรวจสอบตามความเปนจรง มเหตผล และมประจกษพยานอางอง -

8. นาเสนอจดแสดง ผลงาน โดยอธบายดวยวาจา และเขยนรายงานแสดงกระบวนการและผลของงาน ใหผอนเขาใจ

-


39


กจกรรมท 14: โครงการพระราชดาร

ครอบคลมสาระท 8 มาตรฐาน ว 8.1 ตวชวดท 1-8


วตถประสงค: เพอใหเขาใจถงการประยกตใชพลงงานในรปแบบตางๆ และในโครงการพระราชดาร


1. เปดวดโอโครงการพระราชดารดานพลงงาน เชน เขอนทชวยผนนาและผลตกระแสไฟฟา และแบบทดสอบความรเพอวดผลความเขาใจในการประยกตใชพลงงาน

2. ใหนกเรยนตงเรองทจะศกษาในเรองพลงงานดานตางๆ ทงพลงงานฟอสซล แหลงพลงงานสญสน แหลงพลงงานหมนเวยน เชน ไบโอดเซล และดาเนนตามตวชวดท 1-8




1. นกเรยนสามารถ จบประเดน วเคราะหและสงเคราะหความรจากการชมวดโอโครงการพระราชดารได

2. นกเรยนสามารถตงคาถามเกยวกบเรองพลงงาน และสามารดาเนนการตามตวชวดท 1-8 อยางมระบบ

8/8.1/1-6

40


3.ตา

รางก

จกรร

มการ

เรยน

ร

กจกร

รม

ชอกจ

กรรม

วต

ถประ

สงค

เนอห

า เว

ลา

สาระ

ท/มฐ

. ตว

ชวดท

1 อา

หารให

พลงงา

นเหมอ

นกา

รเผาไม

ฟนหร

อไม

เพอให

นกเรย

นรวา

การส

ลายส

ารอา

หารแ

ละกา

รเผาไห

มของ

เชอเพ

ลงเป

นเกดป

ฏกรย

าทใชแ

กสออ

กซเจน

และป

ลดปล

อยคา

รบอน

ไดออ

กไซด ก

บนา แ

ละพล

งงาน

เหมอ

นกน

ใหนก

เรยนท

างานก

ลมแล

ะเขยน

ปฏกร

ยากา

รสล

ายอา

หาร เ

ปรยบ

เทยบ

กบกา

รเผาไห

มไม

ฟน พ

รอมท

งระบว

าพลง

งานทไ

ดจาก

ทงสอ

งปฏ

กรยา

นาไป

ใชทาอ

ะไรบา

ง และ

สมนก

เรยนใ

หนาเส

นอหน

าชนเร

ยน

60 น

าท

1 /

ว 1.1

2

2 พร

ะมดพ

ลงงาน

นก

เรยนส

ามาร

ถอธบ

ายหว

งโซอา

หารแ

ละกฏ

การถ

ายทอ

ดพลง

งานจา

กผผล

ตส

ผบรโภ

ค

ใหนก

เรยนส

ารวจ

สงมช

วตใน

ระบบ

นเวศข

องโรง

เรยนแ

ละเขย

นโซอ

าหาร

และพ

ระมด

ของ

การถ

ายทอ

ดพลง

งาน

60 น

าท

2 /

ว 2.1

2

3 พล

งงานจ

ากธร

รมชา

ตใกล

ใกล

ตวเรา

ให

นกเรย

นรถง

การน

าทรพ

ยากร

ในทอ

งถน

ไปใชเ

ปนพล

งงาน

ใหนก

เรยนท

างานเป

นกลม

โดยให

สารว

จทร

พยาก

รธรร

มชาต

ในทอ

งถนข

องนก

เรยน

และร

ะบวา

ชนดใ

ดสาม

ารถน

ามาใช

เปนแ

หลง

พลงงา

นได แ

ละใน

การน

ามาใช

จะมข

อดแล

ะขอ

เสยตอ

สงแว

ดลอม

และส

งมชว

ต หรอ

ไม

อยางไ

ร

60 น

าท

2 /

ว 2.2

1

41


กจกร

รม

ชอกจ

กรรม

วต

ถประ

สงค

เนอห

า เว

ลา

สาระ

ท/มฐ

. ตว

ชวดท

4 พล

งงาน

แบบไ

หนสะ

อาด

และป

ลอดภ

ยกวา

กน

เพอให

นกเรย

นไดร

จกชน

ดของ

ทรพย

ากรธ

รรมช

าตทใ

ชเปนแ

หลงพ

ลงงาน

แลวก

อใหเกด

ผลดแ

ละผล

เสยตอ

สงแว

ดลอม

ใหนก

เรยนแ

ตละค

น เลอ

กแหล

งพลง

งานท

กาหน

ดใหว

าแหล

งพลง

งานชน

ดใดท

นกเรย

นอย

ากให

มาตง

ในชม

ชน แล

ะไมอย

ากให

มาตง

ในชม

ชนขอ

งนกเร

ยน โด

ยใหบอ

กเหตผ

ลปร

ะกอบ

และร

วมกน

อภปร

ายผล

รวมก

บคณ

คร

60 น

าท

2 /

ว 2.2

1

5 ตา

มลาห

าฝนก

รด

เพอให

นกเรย

นรจก

สาเห

ตของ

ฝนกร

ดซงเก

ดจา

กการ

ใชนาม

นและ

ถานห

นแบบ

ไม

ระมด

ระวง

จงเป

นเหตใ

หเกด

ฝนกร

ดทเป

นพษ

ตอสง

แวดล

อมทง

สตวแ

ละพช

ใหคณ

ครแส

ดงรป

ความ

เสยหา

ยทเกด

จากฝ

นกร

ด และ

ใหนก

เรยนท

างานก

ลม โด

ยทา

การบ

านสบ

คนเรอ

งการ

เกดฝน

กรด ร

วมทง

สาเห

ตและ

ผลกร

ะทบ

และน

าเสนอ

หนาช

นเรย

น แล

ะใหนก

เรยนท

งหอง

ชวยก

นนาเส

นอแน

วทางแ

กไข

60 น

าท

2 /

ว 2.2

3

6 ทม

Ener

gy S

avin

g สร

างจตส

านก/

เพมป

ระสท

ธภาพ

และค

วาม

ระมด

ระวง

ในกา

รใชพล

งงาน

นกเรย

นทางา

นเปนท

ม นาเส

นอแน

วทางก

ารอน

รกษท

รพยา

กรธร

รมชา

ต และ

การใช

พล

งงานท

ไมทา

ลายส

งแวด

ลอม ห

นาชน

เรยน

และท

าปาย

เชญชว

นเพอน

ๆ เขา

รวมท

ม

Ener

gy S

avin

g แล

ะรวม

ทากจ

กรรม

60-9

0 นา

ท 2

/ ว 2

.2

4

42


กจกร

รม

ชอกจ

กรรม

วต

ถประ

สงค

เนอห

า เว

ลา

สาระ

ท/มฐ

. ตว

ชวดท

7 โค

รงการ

รกโลก

รกษ

สงแว

ดลอม

สรางจ

ตสาน

ก/เพ

มประ

สทธภ

าพแล

ะควา

มระ

มดระ

วงใน

การใช

ทรพย

ากรธ

รรมช

าตท

เปนแ

หลงพ

ลงงาน

โดยเป

นโคร

งการ

ในรป

แบบท

นกเรย

นรวม

กนรณ

รงคกา

รใชพล

งงานแ

บบไม

ทาให

เกดมล

พษกบ

สงแว

ดลอม

โดยน

กเรยน

ตองส

ามาร

ถบอก

ไดวา

กจกร

รมนน

มผลเส

ยตอส

งแวด

ลอมไ

ดอย

างไร แ

ละเสน

อแนว

ทางแ

กไข

โครงง

าน

2 /

ว 2.2

5

8 กา

รตน

เรอง

Gree

n Ga

ng

กบภา

รกจพ

ทกษ

โลก

ใหนก

เรยนร

จกกา

รประ

หยดพ

ลงงาน

และ

ชนดข

องพล

งงานท

ดแทน

ใหนก

เรยนด

สารค

ดการ

ตนเรอ

ง “G

reen

Ga

ng

กบภา

รกจพ

ทกษโ

ลก

ตอนท

9

โรงไฟ

ฟาพล

งนา เ

รองเล

ก..แต

ยงให

ญ”

ของ

กฟผ.

และให

นกเรย

นสรป

เรองว

าในกา

รตน

พดเรอ

งการ

ใชพลง

งานอย

างไร แ

ละให

นก

เรยนเส

นอแน

วทางท

จะชว

ยโรงเร

ยน ห

รอชม

ชนขอ

งนกเร

ยนใน

การป

ระหย

ดพลง

งาน

60 น

าท

2 /

ว 2.2

4,

5

9 มา

รจกเช

อเพลง

แขง

เชอเพ

ลงเห

ลว แล

ะเชอ

เพลง

แกสก

นเถอะ

นกเรย

นสาม

ารถบ

อกคว

ามแต

กตางใ

นดาน

สมบต

ของข

องแข

ง ของ

เหลว

และแ

กส

ใหนก

เรยนด

รปภา

พสาร

ทเปน

พลงงา

น ให

นก

เรยนด

และให

นกเรย

นเขยน

ลงใน

ตารา

งใบงาน

พรอ

มใหร

ะบสม

บตแล

ะสรป

วาเป

นขอ

งแขง

ของเห

ลว ห

รอแก

ส

60 น

าท

3 /

ว 3.1

1

10

ทาไม

โลกเรา

จงรอ

นและ

ฝนจง

เปนก

รด

ใหนก

เรยนท

ราบถ

งปฏก

รยาท

างเคม

ททาให

เกด

สารให

มจาก

นามน

ถานห

นและ

แกส

ธรรม

ชาต ซ

งสาร

เหลา

นจะเก

ดเปนพ

ษกบ

สงแว

ดลอม

นามน

และถ

านหน

เมอเผา

ไหม จ

ะเกดแ

กสท

ทาปฏ

กรยา

เปนส

ารเป

นพษก

ลายเป

นกรด

ซงเป

นสาเห

ตของ

การเก

ดฝนก

รด

ตามค

วาม

เหมา

ะสม

3 /

ว 3.2

2,

3

43


กจกร

รม

ชอกจ

กรรม

วต

ถประ

สงค

เนอห

า เว

ลา

สาระ

ท/มฐ

. ตว

ชวดท

11

หมบา

นพลง

งานรงส

อา

ทตย

เพอให

นกเรย

นรจก

การใช

ประโย

ชนจา

กดวง

อาทต

ยในกา

รใชเป

นแหล

งพลง

งานทา

งเลอก

ครเลา

นทาน

เรองว

ายกบ

วาร ต

อนหม

บาน

พลงงา

นรงส

อาทต

ยใหนก

เรยนฟ

งพรอ

มรป

ประก

อบ เม

อดเสร

จแลว

ใหถา

มนกเร

ยนวา

ตง

แตวา

ยและ

วารเด

นทางอ

อกจา

กบาน

มาถง

บานค

ณตาค

ณยาย

ไดพบ

เหนป

ระโยช

นอะ

ไรบางข

องรงส

อาทต

ย และ

ใหนก

เรยน

นาเสน

อการ

ใชประ

โยชนจ

ากดว

งอาท

ตยท

นกเรย

นเคยพ

บในช

มชน

หรอโร

งเรยน

60 น

าท

7 /

ว 7.1

1

12

การโค

จรขอ

งโลกร

อบดว

งอา

ทตย

เพอให

นกเรย

นรจก

การใช

ประโย

ชนจา

กดวง

อาทต

ยในกา

รใชเป

นแหล

งพลง

งานทา

งเลอก

ทเหม

าะสม

กบฤด

กาล

จากก

ารโค

จรขอ

งโลกร

อบดว

งอาท

ตย ให

นก

เรยนว

เคราะ

หวาถ

าประ

เทศไ

ทยจะ

ใชพล

งงานท

างเลอ

กทเป

นพลง

งานสะ

อาดจ

ากดว

งอาท

ตย เร

าจะส

ามาร

ถใชพล

งงานจ

ากรงส

อา

ทตยได

เดอนใ

ด หรอ

ฤดใด

ไดบา

ง

30 น

าท

7 /

ว 7.1

1

13

แบบจ

าลอง

หมบา

นพล

งงานร

งสอา

ทตย

เพอให

นกเรย

นรจก

การใช

ประโย

ชนจา

กดวง

อาทต

ยในกา

รใชเป

นแหล

งพลง

งานทา

งเลอก

ใหนก

เรยนส

รางแ

บบจา

ลองห

มบาน

ของค

ณตา

และค

ณยาย

ของว

าร ท

มอปก

รณกา

รใช

ประโย

ชนจา

กรงส

อาทต

ย โดย

ใชวสด

ทหาได

งาย

แตทา

ใหคล

ายขอ

งจรง

60 น

าท

2 คา

บ 7

/ ว 7

.1

1

44


กจกร

รม

ชอกจ

กรรม

วต

ถประ

สงค

เนอห

า เว

ลา

สาระ

ท/มฐ

. ตว

ชวดท

14

โครงก

ารพร

ะราช

ดาร

เพอให

เขาใจถ

งการ

ประย

กตใชพ

ลงงาน

ในรป

แบบต

างๆ แล

ะในโค

รงการ

พระร

าชดา

ร

เปดว

ดโอโค

รงการ

พระร

าชดา

รดาน

พลงงา

น เชน

เขอน

ทชวย

ผนนา

และผ

ลตกร

ะแสไฟ

ฟา

และแ

บบทด

สอบค

วามร

เพอว

ดผลค

วามเข

าใจใน

การป

ระยก

ตใชพ

ลงงาน

ใหนก

เรยนเล

อกเรอ

งทจะ

ศกษา

ในเรอ

งพลง

งานดา

นตางๆ

ทง

พลงงา

นฟอส

ซล แห

ลงพล

งงาน

ไมหม

นเวยน

แห

ลงพล

งงานห

มนเวย

น

60 น

าท

8 /

ว 8.1

1-

6

หมาย

เหต:

กจก

รรมท

กกจก

รรมส

ามาร

ถเลอ

กมาใ

ชตาม

ความ

เหมา

ะสม

ไมจา

เปนต

องใช

ตามล

าดบข

องกจ

กรรม

45


4. แหลงขอมลเพมเตม

กระทรวงพลงงาน , แกสธรรมชาต [Online], Available: http://www.energy.go.th/index.php?q

=node/386 [1 สงหาคม 2556]

การไฟฟาฝายผลต , สารคด กฟผ. Green Gang ตอน ภารกจรกษโลก [Online], Available:

http://www.youtube.com/watch?v=9JHl_C0NOYQ [1 สงหาคม 2556]

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร (มจธ.) , 2556, คมอครความรพนฐานดานพลงงานระดบท 1,

โครงการ การพฒนากระบวนการเรยนรแบบบรณาการดานพลงงานเสรมในหลกสตรประถมและมธยมศกษา (ปท 2) ไดรบการสนบสนนโดย กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน สานกงานนโยบายและแผนพลงงาน กระทรวงพลงงาน

มหาวทยาลยมหดล , พระมดการถายทอดพลงงาน [Online], Available: http://www.il.mahidol.ac.th

/e_media/ecology/Chapter1_foodchain1.htm [5 สงหาคม 2556]

The Energy library, Principle 2 Combustion releases carbon dioxide to the atmosphere

[Online], Available: http://theenergylibrary.com/node/12401 [5 August 2013]

Wikipedia, Acid Rain [Online], Available: http://en.wikipedia.org/wiki/Acid_rain [5 August 2013]













คณะผจดทา

ผศ.ดร.จรวรรณ เตยรถสวรรณ รศ.วารณ เตย ดร.นนทน ถาวรงกร นางเครอวลย มณวต นางสาวจตรลดา เจรญวฒเสถยร ดร.นคร ศรสขมบวรชย ผศ.ดร.ปรชา เตมสขสวสด ผศ.ดร.สพฒนพงษ ดารงรตน รศ.ดร.สรอยดาว วนจนนทรตน ผศ.จารรตน วรนสรากล รศ.ดร.ยวพน ดานดสตาพนธ ผศ.ดร.นงพงา คณจกร ผศ.ดร.มารศร เรองจตชชวาลย รศ.นฤมล จยโชค อาจารยปญญานย พราพงษ รศ.ดร.พรนภส ดาราสวาง ผศ.วลกษณา ศรมาวน อาจารยสรตน เพชรนล ดร.สจนต จระชวะนนท ดร.มงคล นามลกษณ นางอรณ โอฬารานนท

หนวยวจยระบบความรอนเชงนเวศ สายวชาเทคโนโลยอณหภาพ คณะพลงงานสงแวดลอมและวสด

มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร 126 ถนนประชาอทศ แขวงบางมด เขตทงคร กรงเทพฯ 10140

โทรศพท. 0-2470-8695-99 ตอ 515, 518 โทรสาร. 0-2470-8674

Documents

คํําน · สาระที่ 3 สารและสมบัติของสาร (หลักสูตรกระทรวงศึกษาธิการป 2551)