ปท 16 ฉบบท 11 ประจ ำเดอน สงหำคม 2558 ฝำยวจยและพฒนำกำรเลยงโคนม

E-mail : farmproduction@dpo.go.th

สาระ หนา ขอมลเกษตรกรและโคนม 1 ประจ ำป 2557

กำรจดกำรฟำรม 2 รำคำวตถดบอำหำรสตว 2

จ ำนวนโคนม อ.ส.ค. 2

บทคดยองำนวจยภำยในประเทศ 3

Dairy Activities News 4

ขอมลเกษตรกรและโคนม ประจ ำป 2557

สวนใหญเกษตรกรเลยงโคนมมากกวา 20 ตว จ านวน 9,964 ครวเรอน (รอยละ 59.90) รองลงมาเลยงโคนม 11-20 ตว จ านวน 3,954 ครวเรอน (รอยละ 23.77) เลยงโคนม 6-10 ตว จ านวน 1,479 ครวเรอน (รอยละ 8.89) ขณะทมเกษตรกรเลยงโคนม 1-5 ตว เพยง 1,237 ครวเรอน (รอยละ 7.44)

จ านวนและรอยละ เกษตรกรผเลยงโคนม รายเขตปศสตว

เขตปศสตว เกษตรกรผเลยงโคนม(ครวเรอน)

1-5 ตว 6-10 ตว 11-20 ตว >20 ตว

รวม 1,237 (100.00)

1,479 (100.00)

3,954 (100.00)

9,964 (100.00)

เขต 1 148(11.96) 372(25.15) 1,015(25.67) 2,625(26.34)

เขต 2 30(2.43) 45(3.01) 189(4.78) 735(7.38)

เขต 3 492(39.77) 288(19.47) 609(15.40) 1,578(15.84)

เขต 4 140(11.32) 83(5.61) 266(6.73) 693(6.96)

เขต 5 100(8.08) 111(7.51) 341(8.62) 1,298(13.03)

เขต 6 22(1.78) 29(1.96) 51(1.29) 114(1.14)

เขต 7 266(21.50) 530(35.84) 1,452(36.72) 2,827(28.37)

เขต 8 31(2.51) 7(0.47) 29(0.73) 94(0.94)

เขต 9 8(0.65) 14(0.95) 2(0.05) -(0.00)

เกษตรกรผเลยงโคนมลดลง จ านวน 460 ครวเรอน โดยในพนทเขต 7 ลดลงมากทสด จ านวน 342 ครวเรอน รองลงมาคอ เขต 2 จ านวน 154 ครวเรอน และเขต 9 จ านวน 148 ครวเรอน ตามล าดบ ในพนทเขต 3 เพมขนมากทสด จ านวน 135 ควเรอน รองลงมาคอเขต 8 จ านวน 104 ครวเรอน และเขต 5 จ านวน 53 ครวเรอน ตามล าดบ

เปรยบเทยบจ านวนเกษตรกรผเลยงโคนม ป 2556-2557

เขตปศสตว

เกษตรกร(ครวเรอน) การเปลยนแปลง

ป 2556 ป 2557 จ านวน รอยละ

รวม 17,094 16,634 -460 -2.69

เขต 1 4,250 4,160 -90 -2.12

เขต 2 1,153 999 -154 -13.36

เขต 3 2,832 2,967 135 4.77

เขต 4 1,196 1,182 -14 -1.17

เขต 5 1,797 1,850 53 2.95

เขต 6 220 216 -4 -1.82

เขต 7 5,417 5,075 -342 -6.31

เขต 8 57 161 104 182.46

เขต 9 172 24 -148 -86.05

หมายเหต : ภาคเหนอ ไดแก เขต 5, 6 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดแก เขต 3, 4 ภาคกลาง ไดแก เขต 1, 2, 7 ภาคใต ไดแก เขต 8, 9

ทมา : ส านกงานปศสตวอ าเภอ จากระบบฐานขอมลเกษตรกรผเลยงสตว รวบรวม โดย : กลม สารสนเทศ และ ขอมล สถต ศนย เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ทฆำยกำ โหต มหำรำชน ขอพระองคทรงพระเจรญ

ดวยเกลำดวยกระหมอมขอเดชะ

ขำพระพทธเจำ

องคกำรสงเสรมกจกำรโคนมแหงประเทศไทย

ราคา : วตถดบอาหารสตว

รายการ น าหนก กส./กก.

ราคา กส.

ส.ค.57 ส.ค.58

บาท./กก. บาท./กก.

กากถ วเหลอง

เมลดฝาย

แรธาต อ.ส.ค.

แรธาต อ.ส.ค.

ขาวโพดบด

สามอลท

ร าสาล

ผวถ วเหลอง

ถ วเขยวบด

กากมะพราว

มนเสนสบมอ

ร าออน(เบอร2)

กากปาลม

ร าหยาบ

อาหารเมดกรงไทย 16%

70

50

25

50

80

40

50

40

80

70

59

60

70

40

30

1,280

700

300

575

820

385

440

350

720

595

440

400

550

180

289

21.50

14.00

12.00

11.50

8.75

9.50

9.10

8.20

8.63

8.00

7.80

6.50

6.00

4.00

9.63

16.50

-

12.00

11.50

10.80

9.63

8.60

8.00

9.00

8.50

8.47

7.33

6.00

5.00

9.63

ราคาวตถดบอาหารสตว ในพนท อ.มวกเหลก ประจ าเดอน สงหาคม 2558

จ านวน : โคนม อ.ส.ค.

ภาค/ หนวยงาน

สมาชกสงนม (ราย)

โคท งหมด (ตว)

โครดนม (ตว)

ปรมาณนมดบ (ตน/วน)

กลาง 1,664 55,398 26,435 248.16

เหนอ 149 7,572 3,077 98.96

ตอ/น 509 17,513 7,388 99.80

ใต 1,087 34,149 14,280 110.41

อ.ส.ค. - 445 97 1.18

รวมท งหมด 3,409 115,077 51,277 558.51

รายงานจ านวนโคนมและสมาชกสงน านมดบให อ.ส.ค. ประจ าเดอน มถนายน 2558

หมายเหต : ปรมาณนมดบ ตน/วน (ไมรวมน านมดบจากหนวยงานภายนอก)

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 1 1 ป ร ะ จ า เ ด อ น ส ง ห า ค ม 2 5 5 8 ( ห น า 2 )

ม.ย. 56 ปรมาณนมดบ 476.91 ตน/วน ม.ย. 57 ปรมาณนมดบ 485.36 ตน/วน

บทคดยอ : งานวจยภายในประเทศ

หญาเนเปยรแคระสายพนธมวกเหลก

สายณฑ ถดศร และ ณรงคฤทธ วงศวสวรรณ

หญาเนเปยรมวกเหลก(Pennisetum purpureum cv. Mauklek) เปนหญาเนเปยรแคระ (Dwarf Napier) สายพนธหนงท ศาสตราจารย ดร. C. R. Staple จากมหาวทยาลยฟลอรดา ประเทศสหรฐอเมรกา มอบใหองคการสงเสรมกจการ โคนมแหงประเทศ อ าเภอมวกเหลก จงหวดสระบร ในป พ.ศ. 2531 เพอน าไปปลกส าหรบใชเลยงโคนม แตกไมไดมการศกษาในรายละเอยดแตอยางใด ตอมาป พ.ศ. 2533 ศาสตราจารย ดร.สายณฑ ทดศร ภาควชาพชไร-นา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดน าหนอทเหลอจากการปลอยโคนมเขาแทะเลมไปปลกขยายพนธ และศกษาวจยทไรสวรรณ อ าเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา และทมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน จงหวดนครปฐม อกท งยงไดน าไปศกษาเพมเตมท มหาวทยาลยมยาซาก ประเทศญปน ผลการศกษาพบวา หญาเนเปยรมวกเหลกเปนหญาประเภทกอต งมความสงขณะออกดอกประมาณ 150-170 เซนตเมตร ขนอยกบความอดมสมบรณของดน มการแตกหนอจากใตดน ล าตนมปลองส นๆ มใบขนาดใหญ ปลายใบชตรง มขนบนใบเลกนอย มใบตกแมจะมอายถง 5 เดอนแตกยงมประมาณใบมากกวา 50% นอกจากนนยงเปนหญาททนแลงไดดเนองจากมระบบรากทแขงแรงและหย งลก อกท งใหผลผลตน าหนกสด 3000-4000 กก.ตอไร และใหคณคาทางอาหารสงโดยเฉพาะปรมาณโปรตนสงถง 12-13% ทอายการตด 30-40 วน ดงนนหญาเนเปยรมวกเหลกจงเปนหญาอกพนธหนงทเหมาะแกการน ามาเลยงโคนมตอไป

อยางไรกตาม หญาเนเปยรแคระ สายพนธมวกเหลกนไดรบการรบรองเปนพนธพชขนทะเบยน จากกรมวชาการเกษตร เมอวนท 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2548 เปนทเรยบรอยแลว

การจดการฟารม

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 1 1 ป ร ะ จ า เ ด อ น ส ง ห า ค ม 2 5 5 8 ( ห น า 3 )

การจดการ : ดานสขภาพ ความส าคญของประสทธภาพการสบพนธ

ตอการผลตโค(ตอ)

การตรวจวนจฉยความไมสมบรณพนธของโครายตว (Investigation of the individual infertile cow) ประวต กอนการตรวจระบบสบพนธในแมโคทกคร ง ตองท าการศกษาประวตของโคตวนนๆ อยางละเอยดและขอมลทถกตองเปนสงจ าเปน โดยเฉพาะประวตการผสมพนธ สงตอไปน คอประวตของแมโคทควรทราบกอนจะท าการลวงตรวจทกคร ง 1.อาย 2.ทองทเทาไร(parity) 3.วนคลอดลกคร งสดทายและประวตการคลอด เชน คลอดยาก มดลก อกเสบหลงคลอด รกคาง 4.วนทสงเกตพบอาการเปนสดคร งแรกหลงคลอด 5.การพบของเหลวจากชองคลอดทผดปกต 6.จ านวนคร งทผสมและวนทท าการผสมในแตละคร ง 7.วนทตรวจพบการเปนสดหลงการผสม 8.ประวตความสมบรณพนธในชวงทผานมาก โดยเฉพาะจ านวนคร งทผสมตอการต งทอง ระยะหางการคลอดลก 9.การจดการอาหาร คณภาพและปรมาณทไดรบ ผลการผลตน านม 10.ปญหาสขภาพทพบในแมโค เชน ประวตไขน านม เตานมอกเสบ คโตซส 11.ประวตความสมบรณพนธของแมโคตวอนๆ และโคสาวในฝง 12.ประวตสขภาพของแมโคตวอนๆ และโคสาวฝง การตรวจระบบสบพนธ (Clinical examination) การตรวจประเมนปญหาทางการสบพนธทด ควรท าการตรวจคะแนนความสมบรณของรางกายโค(body condition scoring) น าหนก ตรวจสขภาพท วไปใหครบถวน แลวจงลวงตรวจระบบสบพนธในรายละเอยด และหากท าการตรวจดวยเครองอลตราซาวด(ultrasound) ไดควรใชตรวจเพอประกอบการวนจฉย 1.การตรวจใหตรวจดบรเวณปากชองคลอด(vulva) สวนบ นทายบรเวณรอบชองคลอด(perineum area) เพอดของเหลวทตดอยสวนทายทออกมาจากชองคลอด หรอรอยแผลทมอยบรเวณนน

2.ตรวจบรเวณโคนหางและหลงวามลกษณะถกส หรอมรอยถกปนโดยโคตวอนๆหรอไม 3.เปดชองคลอดดสเยอเมอก สงเกตตมใสหรอลกษณะทผดไปจากปกตและใหใชทอสองตรวจชองคลอด(speculum) สองดเยอเมอกของชองคลอดและดวามของเหลว(mucus) อยหนาคอมดลก ชองคลอด หรอเปนเมอกทไหลออกจากชองคลอด 4.ลวงตรวจทางทวารหนกโดยการคล าคอมดลก บอกขนาดรปรางต าแหนงทอยบนขอบกระดกเชงกราน(pelvic brim) ตรวจปกมดลก 2 ขางวามดลกเขาอสมบรณ ปกมดลกเทากน 2 ขางหรอไม และดการเกรงตวของปกมดลก(uterine tone) และตรวจวามการอกเสบยดเกาะ(adhesions) ของสวนปกมดลกกบอวยวะสบพนธสวนอนๆ หรอไม ตรวจวาโคทองหรอไมทอง ตรวจดขนาดของปกมดลกวาขยายขนาดขนหรอไมและการขยายนเปนลกษณะทองหรอมดลกอกเสบเปนหนองหรอไม 5.ตรวจทอน าไขและถงรองรบการตกไข(ovarian bursa) วามการยดเกาะกบเนอเยอรอบๆหรอไม 6.ตรวจรงไข วดขนาดและลกษณะรปราง วาปกต ไมมการยดเกาะ ตรวจฟอลลเคล คอรปสลเทยมและบนทกต าแหนงทตรวจพบบนรงไข

ทมา : หนงสอการสบพนธในโค รศ.สพ.ญ.ดร.สณรตน เอยมละมย ภาควชาศลยศาสตรและวทยาการสบพนธ

คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

การใหอาหารแมโครดนมตามความตองการและ การน าไปปรบใชของเกษตรกร เพอเพมประสทธภาพการผลต

และองคประกอบน านม(ตอ)

โดยสชาต แพงจนทก หวหนาแผนกพฒนาการเลยงโคนม กองพฒนาการเลยงโคนม

ฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม อ.ส.ค.

การคดความตองการอาหารของแมโครดนมวน/ตว/ เมอเกษตรกรทราบและเขาใจแลววาแมโครดนมกนอาหารไปแลวเพอน าไปใชประโยชนอะไรบาง เกษตรกรจะตองเขาใจตอวาความตองการอาหารของแมโคมความตองการอาหารอะไรบาง )อาหารหยาบและอาหารขน (ปรมาณในแตละวนเทาไร และจะตองจดการการใหอาหารอยางไรซงความตองการอาหารของแมโคจะขนอยกบอายของแมโค ,น าหนกของตว แมโค ,ปรมาณน านมทผลตได และ %ไขมนนม ซงจะคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตวและคดเปนกโลกรมของน าหนกแหงทแมโคตองการตอตวใน ตามตารางความตองการทใหมา) วน 1(เกษตรกรสามารถน าไปใชไดเลย ซงจะคดในรปของน าหนกอาหารแหง )100 % Dry matter) ตามชนดอาหารทใหกบแมโคและคดเปนน าหนกแหงรวมท งหมดทแมโคตองการในแตละวน ตวอยางท 1 การคดหาความตองการอาหารของแมโครดนมตอตวใน 1 วน ฟารมเกษตรกร นาย ก .มแมโครดนมน าหนกเฉลยท งฝง

500 กก .ใหผลผลตน านมเฉลยท งฝง 18 ก ก /.ตว/วน ตองการใหแมโคมน าหนกตวเพมขนเฉลย 0.3 กก/.วน ตองการไขมน

ในน านม 4 % แมโครดนมฟารมนาย ก .มความตองการอาหารคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตวเทาไร และคดเปนปรมาณวตถแหงของอาหารทแมโครดนมตองการเปนกกโลกรม/

ตว/วน ค าตอบ ผเขยนไดคดตารางตามความตองการอาหารมาใหเรยบรอยแลว เกษตรกรสามารถน าตวเลขจากตารางน าไปใชไดเลย ซงจากตวอยางฟารมเกษตรกร นาย กแมโครดนมใน . 3.04 ฟารมจะมความตองการอาหารคดเปน% ของน าหนกตว 500)กกและมความตองการปรมาณวตถแหงในอาหาร (.จำ านวน วน/ตว/.กก 15.20 ขอแนะน า ปรมาณน านมเปนคาเฉลยของแมโครดนมท งฝง บางตวอาจใหนมมากนอยตางกน หรอแมโคในฝงอาจอยในระยะการรดนมตางกน ผเขยนจงขอแนะน าใหเกษตรกรคดเพมจากคาเฉลยปกตเพมขนประมาณ 10-15 % เชนน านมเฉลยท งฝง 18 กก/.ตว/วน ใหคดเพมเปนเฉลย 19-20 กก/.ตว/วน เมอเกษตรกรคดความตองการอาหารของแมโครดนมตอตวใน 1 วนในฟารมเรยบรอยแลวสงทเกษตรกรตองทราบตอไปคอ

อาหารทใหกบแมโคตอตวใน 1 วน ใหอะไรบาง)อาหารขนและอาหารหยาบ (และใหปรมาณเทาไร หรอใหวตถดบอาหารสตว

อะไรเพมใหกบแมโคบาง )เกษตรกรตองทราบปรมาณการใหอาหารทใหกบแมโคใหใกลเคยงกบการใหจรง( ซงผเขยนจะไดสอนวธคดวตถแหงทมอยในอาหารแตละชนดทใหกบแมโคตอตวใน 1 วน

(ตอฉบบหนา)

Dairy Activities

News

จ ด ห ม า ย ข า ว โ ค น ม ป ท 1 6 ฉ บ บ ท 1 1 ป ร ะ จ า เ ด อ น ส ง ห า ค ม ( ห น า 4 )

เมอวนท 11 พฤษภาคม 2558

ฝายวจยและพฒนาการเลยงโคนม เขารวมเปนสกขพยานในการลงนามความรวมมอทางวชาการระหวาง องคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย และภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

รองผอ านวยการมอบของทระลกแกคณาจารยคณะเกษตรศาสตร และถายรปรวมกน

หวหนาภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร และ รองผอ านวยการ อ.ส.ค. กลาวรายละเอยด ความเปนมาของการรวมมอทางวชาการ ของ 2 หนวยงาน

พธลงนามความรวมมอทางวชาการ ของ 2 หนวยงาน

พนกงำน อ.ส.ค. และคณำจำรณภำคสตวศำสตร คณบดคณะเกษตรศำสตรกลำวตอนรบผเขำรวมงำน