วชา  ส 32104

ใบความร 2.1 ชนมธยมศกษา

ปท 5ประวตศาส

ตรเรอง การสรางอำานาจและ

การสรางความเปนเอกภาพทางการเมองของ

พระเจาตากสน

กรงธนบร

การรวมประเทศเขาเปนปกแผนของพระเจาตากสน1.       การสรางขวญและกำาลงใจแกบรรดาทหารและอาณา

ประชาราษฎร                   ภายหลงการสถาปนากรงธนบรเปนราชธาน พระเจาตากสนไดทรงปนบำาเหนจแกแมทพ  นายกองและไพรพลทวหนา ผทเปนกำาลงสำาคญของพระเจาตากสน 2 ทานคอ

1. นายสดจนดา ไดรบแตงตงเปน พระมหามนตร เจากรมพระตำารวจในขวา2. นายทองดวง (หลวงยกกระบตรราชบร) พนายสดจนดา ไดรบการแตงตงเปน พระราชวรนทร ซงตอมา นายทองดวง ไดขนครองราชยเปนปฐมกษตรยแหงราชวงศจกร  ทรงพระนามวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (รชกาลท 1)

                   สวนอาณาประชาราษฎร พระเจาตากสนทรงดำาเนนการชกชวน และแจกจายเสอผา อาหาร เงนตรา บรรเทาความเดอดรอน ทำาใหประชาชนทหลบซอนอย กลบออกมารวมกนพฒนาบานเมองจำานวนมาก2.       การแสดงอำานาจและความกลาหาญใหปรากฏแกพมา

1

                   จากการรบทผานมา พมามกจะเปนฝายรกรานไทย ทำาใหพระเจาตากสนทรงเหนวาควรจะสงสอนใหพมารจกเขดหลาบจะไดไมมารบกวนไทยอก ผลปรากฏวาการรบกบพมาทบางกง (สมทรสงคราม) ไทยสามารถเอาชนะพมาได ทำาใหบรรดาหวเมองตางๆ ไมกลาแขงขอกบธนบรอก สงผลใหบานเมองสงบสข3.       การปราบชมนมตาง ๆ

1.       ชมนมเจาพระยาพษณโลก  สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงยกทพไปปราบชมนม

เจาพระยาพษณโลก เมอป พ.ศ.2311 เปนชมนมแรก แตไมสำาเรจ เพราะถกกระสนปนขาศกบาดเจบ หลงการรบครงนนไมนาน เจาพระยาพษณโลกกลมเจบและถงแกกรรม นองชายตงตนเปนหวหนาแทน แตไมเขมแขงภายหลงถกชมนมเจาพระฝางยกทพมาตและรวมเขากบชมนมเจาพระฝาง2.       ชมนมเจาพมาย        หลงจากหายประชวรเปนปกตแลว สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงบญชาให พระราชวรนทร (นายทองดวง) และพระมหามนตร (นายสดจนดา) ยกทพไปปราบชมนม   เจาพมายในปพ.ศ.2311 กรมหมนเทพพพธแสดงอาการกระดางกระเดอง จงถกประหารชวต ผลจากการรบทำาใหธนบรไดดนแดนภาคอสานอยในอำานาจ3.       ชมนมเจานครศรธรรมราช        ปพ.ศ.2312 สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงยกทพใหญทงทพบก ทพเรอ ไปปราบชมนมเจานครศรธรรมราช เจานครทราบขาวมความเกรงกลวจงทงเมอง พาพรรคพวกหลบหนไปอยทเมองปตตาน แตกถกจบตวมาถวาย ผลของการรบครงนทำาใหไดหวเมองปกษใตอยในอำานาจ4.       ชมนมเจาพระฝาง

2

        สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงทราบเรองราวทเจาพระฝางตเมองพษณโลกไดสำาเรจและเรมมอำานาจมากยงขน พระองคจงยกทพใหญทงทพบก ทพเรอ ขนไปปราบใน          ปพ.ศ.2313 ไดหวเมองทางเหนอไวในอำานาจ เจาพระฝางพาพรรคพวกหลบหนไปได

                           การทพระเจาตากสนมหาราช ทรงปราบชมนมตางๆ ไดสำาเรจ ทำาใหคนไทยรวมตวกนเปนกลม ทำาใหอาณาจกรของไทยอนมกรงธนบรเปนราชธาน เรมมอาณาเขตทชดเจน แนนอน และมความเปนเอกภาพภายใตการปกครองของพระองค

                           รวมเวลาททรงใชในการปราบปรามชมนมตางๆ ทงสน 3 ปเศษ 

 วชา  ส ใบงานท 2.1 ชนมธยมศกษา

3

32104 ปท 5ประวตศาสต

รเรอง การสรางอำานาจและการ

สรางเอกภาพทางการเมองของพระเจาตากสน

กรงธนบร

คำาสง      1. ใหศกษาคนควาจากใบความรเรอง การสรางอำานาจและการสรางเอกภาพทางการเมองของพระเจาตากสน

                2. ใหเขยนขอความลงในชองวางใหถกตอง

    

                     

4

วธการรวมประเทศเขาเปนปกแผนของ

ทหารทเปนกำาลงสำาคญ ของพระเจาตากสน 2 คน ไดแก1....................................ไดรบการแตงตงเปน......................................2....................................ไดรบการแตงตงเปน......................................ภายหลงไดขนครองราชย ทรงพระนาม

การรบกบพมาครงททำาให พมาไมกลามารกรานไทยอกนานคอการรบท..................... จงหวด...............................ปจจบนผลของ สงคราม ฝายชนะ

ใหเรยงลำาดบชมนมทพระเจาตากสนยกทพไปปราบตามลำาดบ1.ชมนม..................................................................................ผล.......................................................................................................................2.ชมนม.............................................................. ผล.........................................................................................3.ชมนม.....................................................

  พระเจาตากสนทรงใชเวลาในการรวมประเทศเขาเปนปกแผนรวม ระยะเวลา............ 

วชา  ส 32104

ใบความร 2.2 ชนมธยมศกษาป

ท 5ประวตศาส

ตรเรอง การเมอง การปกครอง สมยธนบร

กรงธนบร

สาระสำาคญ                   ลกษณะการปกครองของกรงธนบร ดำาเนนตามแบบแผนสมยอยธยา คอ พระมหากษตรยทรงเปนประมข มอำานาจสงสดในการปกครองประเทศ

การปกครองสมยธนบร แบงสวนราชการไดดงน1.       การปกครองสวนกลาง

1.    กรงธนบรเปนราชธาน มอครมหาเสนาบด 2 ตำาแหนง คอ 1.สมหนายก ดแลฝายพลเรอน   2. สมหพระกลาโหม ดแลฝายทหาร

2.    การบรหารราชการสวนกลาง แบงออกเปน 4 กรม เรยกวา จตสดมภ (เสนาบด)        2.1 กรมเวยง  มหนาท ปกครองทองท รกษาความสงบเรยบรอยของบานเมอง        2.2 กรมวง  มหนาทเกยวกบราชสำานก และพจารณาพพากษาคดความของราษฎร        2.3 กรมคลง   มหนาท                 1. รบจายและเกบรกษาพระราชทรพยทไดจากการเสยภาษอากร สวย

5

                2. บงคบบญชากรมทา ซงเกยวของกบการตดตอคาขายกบตางประเทศ                3. ดแลพระคลงสนคา และการคาสำาเภาหลวง

2.4 กรมนา  มหนาท   1. ดแลนาหลวง    2. เกบภาษการทำานา (ภาษขาว) 3. เกบขาวขนฉางหลวง  ทำาหนาทพจารณาคดความเกยวกบเรองโค  กระบอ  ทนา

2.       การปกครองสวนภมภาค (หวเมอง)1.       หวเมองชนใน  คอเมองทอยรายลอมราชธาน เปนเมอง

ชนจตวา มผปกครองเรยกวา                  ผร ง  การบงคบบญชาขนตรงตอเสนาบด จตสดมภในราชธาน

2.       หวเมองชนนอก  หรอเมองพระยามหานคร  เปนเมองทอยนอกเขตราชธานออกไป แบงเปน หวเมองเอก โท ตร   พระมหากษตรยจะทรงแตงตงขาราชการชนผใหญออกไปเปนเจาเมอง

3.       หวเมองประเทศราช ไดแก หวเมองทอยไกลออกไป หรอหวเมองทมอาณาเขตตดตอกบ ประเทศอน ไดแก  กมพชา (เขมร)  ลาว   เชยงใหม   นครศรธรรมราชเมองเหลานตองสงเครองราชบรรณาการมาถวายตามเวลาทกำาหนด

แผนผงแสดงทตงสถานทสำาคญของกรงธนบร

วชา  ส 32104

ใบงานท 2.2 ชนมธยมศกษาปท 5

ประวตศาสตร

เรอง การเมองการปกครองสมยธนบร

กรงธนบร

คำาสง      1. ใหศกษาคนควาจากใบความรเรอง การเมองการปกครองสมยธนบร

6

                2. เตมขอความลงในกรอบ ใหถกตองและสมบรณการปกครองสมยธนบร

                      

วชา  ส 32104

ใบความร 2.3 ชนมธยมศกษาป

ท 5ประวตศาสต

รเรอง ลกษณะทาง

เศรษฐกจสมยธนบรกรงธนบร

7

มหนาทดแลฝาย ............................

มหนาทดแลฝาย ............................

มหนาท......................................................................................................................................................

มหนาท......................................................................................................................................................

มหนาท......................................................................................................................................................

มหนาท......................................................................................................................................................

1............................................ลกษณะ.................................. ผปกครองเรยกวา..................... ขนอยกบ.................................

3............................................ลกษณะ.................................. ..............................................ไดแก...................................... .............................................. หนาทตอกรงธนบร................... ..............................................

2............................................ หรอ........................................ลกษณะ.................................. .............................................. แบงเปน..................................ผปกครองมาจาก..................... ..............................................

ลกษณะทางเศรษฐกจสมยธนบรสาเหตทกอใหเกดปญหาทางดานเศรษฐกจในสมยธนบร

1.     ผลของการทพมายกทพมาตกรงศรอยธยาทงทางดานเหนอและดานใต และตงลอม             

กรงศรอยธยาอยเปนเวลานานกอนจะตกรงศรอยธยาแตก ทำาใหเสบยงอาหารและผคนถกพมากวาดตอนไปจำานวนมาก ทำาใหแรงงานทจะใชในการผลตกลดนอยลงเนองจากแรงงานทเหลอจากการถกกวาดตอน ตองมาเตรยมการตอสปองกนพระนครภายในกำาแพงเมอง จงสงผลใหแรงงานทจะผลตขาวมไมมากเทาทควร เสบยงอาหารทมอยกรอยหรอลงในทสดสภาพความ

       อดอยากหวโหยกบงเกดขน2.     การทำาสงครามปราบชมนมตางๆ ทงฝายเหนอและตะวนออก

เฉยงเหนอและฝายใต   ยอมตองอาศยแรงงานไปในการตระเตรยมอาวธยทโธปกรณสำาหรบการสรบ เชน การตอเรอรบ การระดมพลฝกปรอการรบ เปนตน จงมผลกระทบตอแรงงานทใชในการผลต ทำาใหผลผลตลดลง นอกจากนยงทำาสงครามกบพมา เขมร เวยงจนทร จำาปาศกด และเชยงใหม สงครามเหลานเกดขนทกปตลอดระยะเวลา 15 ปของอาณาจกรธนบร จงสงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจของไทยในขณะนนเปนอยางยง

3.     การสรางเมองหลวงใหม การกอสรางพระราชวงกด การสถาปนาเจานายตางๆ กด  การปนบำาเหนจใหกบแมทพนายกอง ขนนางนอยใหญกด นบเปนการเพมพนรายจายทงสน ทำาใหเงนในทองพระคลงรอยหรอลงไป

4.     ในสมยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช พระองคทรงตองรบเรงฟ นฟทำานบำารงพระพทธศาสนา ตลอดจนไดชำาระสะสางคณะสงฆใหตงมนอยในพระธรรมวนย ทงนเนองจากไดทรดโทรมลงมากในยคบานเมองเกดการจลาจล จงจำาเปนตองใชพระราชทรพยจำานวนมาก

 

8

ปญหาทางเศรษฐกจในสมยธนบร1.       ปญหาความอดอยากของราษฎร เพราะขาดแคลนขาวปลา

อาหาร ถอเปนปญหาทสำาคญยง2.       ปญหาโจรผรายชกชม เพราะอดอยากตองดกปลนแยงชงขาว

ปลาอาหารเพอใหอยรอด3.       ปญหาหนระบาด มกองทพหนออกมากดกนขาวในยงฉางของ

ราษฎร ซงมอยไมมากอยแลว     ทำาใหยงเดอดรอนหนก4.       ปญหาเกดภยธรรมชาตซำาเตม ทำาใหผลผลตยงลดลง และยง

ทำาใหเดอดรอนไปทวถงขนาดม       ผคนลมตายเปนจำานวนมาก

การแกปญหาเศรษฐกจของพระเจาตากสนมหาราช1.       การแกปญหาระยะสน (ปญหาเฉพาะหนา)

1.1    ทรงสละพระราชทรพยซอขาวสารราคาแพงทตางชาตนำามาขายโดยเฉพาะชาวจน

       ถงละ 3-5 บาท นำามาขายใหราษฎรในราคาถก และทรงแจกเสอผา อาหารแกผยากไร       ซงทำาใหเปนผลดอยางยงในการสรางขวญและกำาลงใจแกประชาชนในขณะนนซง         ภาวะจตใจกำาลงตกตำาสดขด เนองมาจากภาวะบานแตกสาแหรกขาด

ชวงแรกของการซอขาวสารจากชาวจนจะมราคาแพงมาก ตอมาเมอขาวสารขายได   ในราคาแพงทำาใหขาวแพรออกไป บรรดาพอคาจนกบรรทกขาวจากทอนมาขายมากขน  ทำาใหราคาขาวสารถกลง เพราะแยงกนขาย ซงเปนประโยชนตอคนไทยทรงพระราชทานขาวสารใหแกบรรดาขาราชการ ทหารและพลเรอนทงไทยและจนคนละ  1 ถงตอ 20 วน

2.       การแกปญหาระยะยาว

9

2.1   โปรดใหขาราชการผใหญนอย ทำานา ปละ 2 ครง (นาปกบนาปรง) ในพ.ศ.2311 เพอแกปญหาความขาดแคลนอาหารเพราะขาวสารแพงถงเกวยนละ 2 ชง ราษฎรจงไดรบความเดอดรอนกนมาก

2.2   ทรงใหเพมพนทปลกขาวใกลพระนคร โดยทรงใหปรบปรงพนทนอกกำาแพงเมองทงสองฟาก ซงเคยเปนสวนปาใหเปน ทะเลตม พอเสรจศกกบพมา ราวกลางปพ.ศ.2319   กทรงบญชาใหกองทพลงมอทำานาในทททรงตระเตรยมเอาไว

2.3    ใหขาราชการและประชาชนทงหลายจบหนสงกรมพระนครบาล (กรมเวยง) ทกวนปญหาหนจงสงบลงไป

2.4   ทรงใชการสงเสรมการคาขายกบตางประเทศ เพอเพมพนรายไดใหกบทองพระคลงซงพอคาทมบทบาทสำาคญในชวงนสวนใหญเปนพอคาชาวจน

2.5   ทรงปราบปรามโจรผรายทปลนสะดม ในชวงแรกของการสถาปนากรงธนบร ปญหาใหญทมผลกระทบตอเศรษฐกจอกปญหาหนงกคอ ไดมโจรผรายหลายกลมทำาการ

       ดกปลนแยงชงขาวปลาอาหาร รวมทงทรพยสนจากบรรดาพอคาและราษฎร โดยเฉพาะในชวงฤดเกบเกยว สงผลใหการตดตอซอขายสนคาทำาไดในวงจำากด พอคาตางชาตบางรายกไมกลาเขามาคาขาย สมเดจพระเจาตากสนมหาราชทรงดำาเนนการแกไขโดยจดกองทหารออกลาดตระเวนตรวจตราและใชมาตรการเดดขาดแกผทประพฤตตนเปนโจรผราย ซงภายหลงปญหานกเบาบางลงไป

10

2.6   การหารายไดจาก ภาษอากร สวย และเครองราชบรรณาการตางๆ จากหวเมองชนใน หวเมองชนนอก และหวเมองประเทศราช

2.7    เพมพนรายไดแผนดนดวยการเปดโอกาสใหมการประมลผกขาดการเกบคา

        ภาคหลวง คอ การขดทรพยทมคนฝงเอาไวในกรงศรอยธยา ขณะทหลบหนภยจาก        พมา และบางคนทเปนเจาของทรพย เสยชวตแลว2.8   ทรงเอาผดและลงโทษผทบอนทำาลายทางเศรษฐกจ

อยางรนแรงและเฉยบขาด เชน กรณขนอนทรไกลาศและนายนอยชนะ ไดคบคดกนลกลอบทำาเงนตราพดดวงจงใหประหารชวตทนท หรอกรณ หลวงอนทรเทพเบกขาวหลวงทเตรยมไวเพอแจกจายใหแกไพรในกองทพแตกลบเอาขาวนนไปขาย เปนตน

 การวางรากฐานทางเศรษฐกจสมยธนบร

1.       การพฒนาการเกษตรกรรม เพอเพมผลผลตใหเพยงพอแกการบรโภคภายใน โดยการเกณฑ

       แรงงานคนไทย จน และเชลยศกสงคราม ใหชวยบกเบกพนททำาไรทำานาใหมากขน2.     การสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจใหหวเมอง เชน

สนบสนนใหคนจน คนลาว ไปประกอบอาชพตงถนฐานในหวเมองตางๆ เชน สระบร  เพชรบร  ชลบร ราชบร และจนทบร เปนตน เพอใหเกดการขยายตวของชมชน

3.       การนำาความรใหมๆ จากชาวตางประเทศมาใชพฒนาความเจรญของบานเมอง โดยเฉพาะ

        ความรจากคนจนทเขามาคาขายและตงถนฐานในเมองไทยในสมยนนๆ เชน ความรในการคา

11

        ขาย การชาง การตอเรอ การเดนเรอ และการแปรรปสนคาเกษตรกรรม ทงกจการโรงส         โรงเลอยจกร และโรงนำาตาล เปนตน4.     การสงเสรมการคากบตางประเทศ มการสงเรอสำาเภาไปคาขาย

ยงประเทศจน อนเดยและประเทศใกลเคยง สนคาทสงออก ไดแก ดบก  พรกไทย  ครง   ไมหอม ฯลฯ ซงเปนผลดตอเศรษฐกจไทยในสมยนน

   

วชา  ส 32104

ใบงานท 2.3 ชนมธยมศกษาปท 5

ประวตศาสตร

เรอง ลกษณะทางเศรษฐกจสมยธนบร

กรงธนบร

คำาสง      1. ศกษาคนควาจากใบความร เรอง ลกษณะทางเศรษฐกจสมยธนบร                2. เตมขอความลงในตารางใหถกตอง

ลกษณะเศรษฐกจสมยธนบร

สาเหตทกอใหเกดปญหา

ปญหาเศรษฐกจ การแกไข 

1. 1. การแกปญหาเฉพาะหนา (เรงดวน)

 

12

     

 

2. 2. การแกปญหาระยะยาว  

1.   

2.   

3. 3. 3.   

4.   

5.   

4. 4. 6.   

7.   

8.   

 

วชา  ส 32104

ใบความร 2.4 ชนมธยมศกษาป

ท 5ประวตศาสต

รเรอง ลกษณะสงคม

วฒนธรรมสมยธนบรกรงธนบร

สภาพสงคมสมยธนบร

13

                   สภาพชวตความเปนอยมการควบคมอยางใกลชด เพราะบานเมองอยภาวะสงครามตลอดเวลา    มการกวดขนการเขารบราชการเปนไพร (ทหาร) อยางเขมงวด โดยการสกเลก ททำากนมาแตโบราณ   เพอปองกนการหลบหนทหาร ชายไทยอาย 18 ป ขนทะเบยนเปนไพรสม  อาย 20 ป ขนทะเบยนเปนไพรหลวง                   สมยธนบรมการออกพระราชกำาหนดบทลงโทษไพรทไมยอมไปสกเลกสงกดมลนาย ผททำาเหลกปลอมเพอสกเลก และผทเกยจครานไมยอดเปนทหาร มโทษถงประหารชวต ซงขอความเหลานปรากฏในกฎหมายตราสามดวง  ผทพนจากการเปนไพรหลวง ตองมอาย 60 ป หรอมลกชายเขารบราชการ 3 คน

การฟ นฟวฒนธรรม1.       ดานศาสนา

1.1    โปรดเกลาฯแตงตงพระสงฆราชและพระราชาคณะขนเพอดแลพระสงฆ

1.2    โปรดใหมการชำาระความบรสทธของพระสงฆทงหมด1.3    ทรงบรจาคพระราชทรพยสรางพระอโบสถ วหาร

วดวาอารามตางๆ1.4    โปรดใหมการคดลอกพระไตรปฎก จากวดมหาธาต

จงหวดนครศรธรรมราช เปนฉบบหลวงไวทกรงธนบร1.5    อนเชญพระแกวมรกตมาประดษฐานทวดอรณ

ราชวราราม (วดแจง)2.       ดานศลปะและวรรณกรรม

มผลงานไมมากนก เพราะชางฝมอถกพมากวาดตอนไปเปนเชลยจำานวนมากและตองใชเวลาสวนใหญในการทำาสงครามปองกนประเทศ แกปญหาเศรษฐกจงานศลปะทสำาคญ เชน การสรางพระราชวงกรงธนบร (พระราชวงเดม)

14

งานดานวรรณกรรมทสำาคญ ไดแก 1. รามเกยรตบางตอน ประพนธโดยพระเจาตาก             2. นราศกวางตง   โดยพระยามหานภาพ  3. กฤษณาสอนนองคำากลอน  โดยภกษอนเมองนครศรธรรมราช   4. โครงยอพระเกยรตพระเจากรงธนบร โดยนายสวน  มหาดเลก

3.       ดานการศกษา3.1    มศนยกลางอยทวด ผเรยนสวนใหญเปนชาย3.2    หนงสอเรยน คอหนงสอจนดามณ3.3   ผชายเรยนเกยวกบการแตงฉนท กาพย กลอน ศพท

เขมร ภาษาบาล สนสกฤต วชาเลข เนนมาตราชง ตวง วด มาตราเงนไทย การคดหนาไม

3.4    ผหญงจะเรยนเกยวกบการเยบปกถกรอย การจดการบานเรอน ทำากบขาว

3.5    วชาชพกจะเรยนกนตามบรรพบรษ ใครประกอบอาชพใดกสอนใหลกๆหลานๆ

                 

15

    

  

วชา  ส 32104

ใบงานท 2.4 ชนมธยมศกษาป

ท 5ประวตศาสต

รเรอง ลกษณะทางสงคมวฒนธรรมสมยธนบร

กรงธนบร

           

คำาสง      1. ใหศกษาคนควาจากใบความรเรอง ลกษณะทางสงคมวฒนธรรมสมยธนบร                2. ใหขดเสนใตขอความทางขวามอทสมพนธกบขอความทางซายมอ 1. การใชหมกสกทแขนของไพรเพอระบวาอยในกรมใด           การพมพเลก         การสกเลก2. สามญชนชายอาย 18 ป                                                  ไพรหลวง             ไพรสม3. สามญชนชายอาย 20 ป                                                  ไพรหลวง             ไพรสม4. การพนจากการเปนไพรหลวง                      อายครบ 60 ป หรอมลกชายเขารบราชการครบ 3 คน

16

                                                                    เปนไพรหลวงครบ 2 ป หรอมลกชายเขารบราชการ 1 คน5. ไพรทไมตองเขาเวรแตสงสงของมคามามอบแทน   ไพรสม                  ไพรสวย6. ผลงานดานศลปะมไมมากนก                           ไมมทนทรพยในการสรางสรรคงานดานศลปะ                                                                                ชางไทยถกพมากวาดตอนเปนเชลยจำานวนมาก7. พระเจาตากสนตงขนเพอดแลพระสงฆ                     พระสงฆราชและพระราชาคณะ                                                                                                สมเดจพระสงฆราช8. ทมาของพระไตรปฎกฉบบหลวงในสมยธนบร       วดมหาธาต จงหวดนครศรธรรมราช                                                                                                วดมหาธาต จงหวดพษณโลก9. พระพทธรปทถกอนเชญมาประดษฐานทวดแจง       พระพทธสหงค      พระแกวมรกต10.วรรณกรรมทแตงโดยพระเจาตากสน                        รามเกยรตบางตอน              นราศกวางตง11.ศนยกลางการศกษาสมยธนบร                                    บาน                        วด12.วดสำาคญในสมยธนบร                                  วดแจง                    วดทายตลาด13.การศกษาของชายสมยธนบร                       การแตงกาพยกลอน การคดหนาไม บาลสนสกฤต                                                                        การเยบปกถกรอย การทำากบขาว การจดการบานเรอน

17

14.การศกษาของหญงสมยธนบร                     การแตงกาพยกลอน การคดหนาไม บาลสนสกฤต                                                                       การเยบปกถกรอย การทำากบขาว การจดการบานเรอน15.พระราชวงเดม (พระราชวงของพระเจากรงธนบร)              กองทพเรอ      ปจจบนอยในความดแลของหนวยงานใด                                กองทพบก

วชา  ส 32104

ใบความร 2.5 ชนมธยมศกษาปท5

ประวตศาสตร

เรอง ความสมพนธกบตางประเทศสมยธนบร

กรงธนบร

ความสมพนธกบประเทศเพอนบาน1.      พมา ความสมพนธกบพมาในสมยธนบรสวนมากเปนการ

ทำาสงครามรวมกนซงรวมไดทงหมด 10 ครง2.    ลาว ความสมพนธกบลาวในสมยธนบรมลกษณะเปนการ

ขยายอำานาจเขาไปในลาว โดยยกกองทพไปต 2 ครง ไดแก  1. ไปตเมองจำาปาศกด  2. ไปตเมองเวยงจนทน ไดอนเชญพระแกวมรกตมายงกรงธนบรดวย

3.    เขมร ความสมพนธกบเขมรในสมยธนบรเปนการขยายอำานาจ เขมรซงเปนเมอง  ประเทศราชของไทยไมยอมรบพระราชอำานาจของพระเจาตากสน โดยไมยอมสงเครองบรรณาการ พระเจาตากสนจงทรงยกทพไปปราบ รวม 3 ครง ในการยกทพไป

18

ปราบเขมรครงท 3 เพราะเกดกบฏในเขมร พระเจาตากสนจงใหเจาพระยามหากษตรยศกยกทพไป แต เกดจลาจลในเมองหลวงกอน จง   ยกทพกลบมาแกปญหาในเมองหลวง

4.    จน ความสมพนธกบจน เปนความพยายามทจะใหจนยอมรบสถานภาพทางการเปนกษตรยของพระเจาตากสน เพอทจะเปดการคาขายกบจนเปนการฟ นฟเศรษฐกจของกรงธนบรดวย ภายหลงจนยอมรบสมพนธไมตรและยอมรบเครองบรรณาการทฝายไทยสงไปถวาย และอนญาตใหฝายไทยจดสงเรอไปคาขายทประเทศจนได

ความสมพนธกบประเทศตะวนตก                   ชาวองกฤษไมไดเขามาตดตอคาขายกบธนบรเหมอนสมยอยธยา แต มพอคาองกฤษทปนง ชอรอยเอกฟรานซส ไลท คนไทยเรยก “กปตนเหลก” ซงไทยไดตดตอใหเปนผจดหาอาวธมา     ใหไทยใชตอสกบพมาในสมยธนบร ไดนำาปนนกสบ จำานวน 1,400 กระบอกและสงของทใชในการศกมาขาย ภายหลงไดรบพระราชทางยศเปน พระยาราชกปตน ในฐานะเปนผทมความดความชอบในการจดหาอาวธใหกบฝายไทย

 

วชา  ส 32104

ใบงานท 2.5 ชนมธยมศกษาปท 5

ประวตศาสตร

เรอง ความสมพนธกบตางประเทศ

กรงธนบร

19

คำาสง      1. ใหศกษาคนควาจากใบความร เรอง ความสมพนธกบตางประเทศ และใบความรเรองเหตการณตอนปลายสมยธนบร

                2. เตมขอความลงในชองวางใหถกตอง 

ความสมพนธกบตางประเทศสมยธนบร1.       ดนแดนทความสมพนธกบประเทศไทยมกจะเปนไปในเรองของ

การทำาสงครามระหวางกนคอ .................................................... โดยมการทำาสงครามกนถง..........ครง

2.       ดนแดนทมกจะเปนชนวนทำาใหไทยกบเขมรทำาสงครามกน คอ .........................................

3.       ไทยไดพระพทธรป พระแกวมรกต มาจากการทำาสงครามกบเมอง..................................... ประเทศ...................................

4.       ประเทศทมความสมพนธกบไทยในรปการทำาการคาระหวางกนคอ .....................................

5.       “กปตนเหลก ”คอ...........................................................เปนชาว.............................................       มความสำาคญตอธนบรอยางไร..................................................................................................

 

20

วชา  ส 32104

ใบความร 2.6 ชนมธยมศกษาป

ท 5ประวตศาส

ตรเรอง เหตการณตอนปลาย

สมยธนบรกรงธนบร

เหตการณตอนปลายสมยธนบร                   ในตอนปลายรชกาล สมเดจพระเจาตากสนมหาราชมพระอารมณเปลยนแปลงไปจากเดม ทงนเพราะทรงสนพระทยหมกมนในการนงวปสสนากรรมฐาน หรออาจเปนเพราะทรงครำาเครงในการทำาสงครามมากเกนไปจนแทบจะไมมเวลาพกผอนเลยกได พระองคมพระสตฟ นเฟอน   เขาพระทยวาทรงบรรลโสดาบนแลว ทรงบงคบใหพระภกษสงฆกราบไหวพระองค หากไมปฏบตตามกทรงลงโทษอยางหนก เกดความเดอดรอนกนทวไปในพระนคร                   ระหวางนสมเดจเจาพระยามหากษตรยศกและเจาพระยาสรสหกำาลงยกทพไปปราบปรามเมองเขมร พระยาสรรคจงกอการกบฏตงตวเปนใหญขน นำาสมเดจพระเจาตากสนมหาราชไปคมขงไว เกดการจลาจลวนวายทกรงธนบร สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกเสรจกลบมาปราบปราม การจลาจลและทรงปราบดาภเษกขนเปนกษตรย เมอวนท 6 เมษายน พ.ศ.2324                   (ใชชอราชวงศวา “ราชวงศจกร ” ทงนเพราะพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชปฐมกษตรยแหง

21

ราชวงศ เคยดำารงตำาแหนง “เจาพระยาจกร ” มากอนทจะไดรบพระราชทานบรรดาศกดเปน “สมเดจเจาพระยามหากษตรยศก”)                   แตอยางไรกตาม ประชาชนชาวไทยตางกร ำาลกถงพระมหากรณาธคณของพระองคททรงพากเพยรพยายามกอบกเอกราชของชาตกลบคนมาได พระองคทรงไดรบการยกยองเปน “มหาราช ” องคหนงของไทย ตอมาไดมการสรางพระบรมราชานสาวรยขนท วงเวยนใหญ ธนบร และทางราชการไดกำาหนดใหวนท 28 ธนวาคม ของทกป เปนวนสมเดจพระเจาตากสน ซงเปนวนทพระองค  ขนเสวยราชยเปนวนทระลกถงถวายสกการะแดสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

 

วชา  ส 32104

ใบงานท 2.5 ชนมธยมศกษาปท 5

ประวตศาสตร

เรอง เหตการณตอนปลายสมยกรงธนบร

กรงธนบร

   

22

      

 

23

สาเหตททำาใหกรงธนบรลมเหต ผล

พระเจาตากสนถกตดสน.......................... และขาราชการ ประชาชนไดอนเชญให ............................................................. ขนครองราชยเปนกษตรย ซงขณะทมปญหาในกรงธนบรได