คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 123

นายอภวฒน สดสาวนตกร สำนกกฎหมาย

บทนำ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยทกฉบบทผานมารวมทงฉบบปจจบนไดบญญตรบรอง หลกการอนเปนกลไกทสำคญประการหนงของการปกครองระบอบประชาธปไตยใน“ระบบรฐสภา” คอ“การยบสภาผแทนราษฎร” โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดบญญตไวในมาตรา ๑๐๘ วรรคหนงวา“พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอำนาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตง สมาชกสภาผแทนราษฎรใหม” วรรคสองบญญตวา“การยบสภาผแทนราษฎรใหกระทำโดย พระราชกฤษฎกา ซงตองกำหนดวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเปนการเลอกตงทวไป ภายในระยะเวลาไมนอยกวาสสบหาวนแตไมเกนหกสบวนนบแตวนยบสภาผแทนราษฎร และวนเลอกตง นนตองกำหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกร” และวรรคสามบญญตวา“การยบสภาผแทนราษฎร จะกระทำไดเพยงครงเดยวในเหตการณเดยวกน” ประเทศไทยนบแตมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปน การปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขเมอวนท๒๔มถนายน พ.ศ. ๒๔๗๕ และประกาศใชรฐธรรมนญซงเปนกฎหมายสงสดสำหรบใชเปนกตกาในการปกครอง ประเทศฉบบแรกเมอวนท ๒๗ มถนายน ๒๔๗๕ เปนตนมา ไดมการยบสภามาแลวจำนวนทงสน ๑๓ครงซงในการยบสภาแตละครงฝายบรหารไดอาศยเหตผลในการยบสภาแตกตางกนไปดงนนเพอให เกดความเขาใจในเบองตนวาการยบสภาผแทนราษฎรคออะไรมวตถประสงคอยางไรในทางปฏบต อาศยเหตผลใดในการยบสภา ผใดมอำนาจยบสภา ยบสภาแลวมผลอยางไร ตลอดจนประวตศาสตร การยบสภาในประเทศไทย คอลมนคมความคดเขมทศรฐธรรมนญฉบบนจงขอนำเสนอเรอง “การยบสภาผแทนราษฎร : ดลยภาพแหงอำนาจระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต”ดงน

การ ยบสภา ผแทนราษฎร : ดลยภาพแหงอำนาจระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔124

๑. การยบสภาผแทนราษฎรมความหมายอยางไร คำวา“การยบสภา” (Dissolution of Parliament) เปนศพทในทางกฎหมายรฐธรรมนญ ซงรฐธรรมนญมไดมการบญญตบทนยามไววามความหมายอยางไร แตจากการศกษาไดมผให ความหมายไวดงน ศ.ดร.วษณเครองามใหความหมายวา“การยบสภา”(DissolutionofParliament)หมายถงการทประมขของรฐโดยคำแนะนำของฝายบรหารประกาศใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎร สนสดลงพรอมกนกอนครบวาระ๑ อทย หรญโต ใหความหมายวา “การยบสภา” คอ การกระทำโดยอำนาจของประมขแหงรฐ ใหสภาพของสมาชกสภานตบญญตหรอสภาผแทนราษฎรสนสดลงกอนหมดอายตามปกตทรฐธรรมนญ บญญตไว๒ Dr. B.S. Markesinis ใหความหมายวา “การยบสภา” คอ การกระทำของฝายบรหารเพอ เพกถอนฝายนตบญญต และใหประชาชนผมสทธออกเสยงเลอกตงเปนผตดสนปญหา ซงเปนการ ใชอำนาจตามรฐธรรมนญกฎหมายหรอธรรมเนยมปฏบตของประเทศมใชเปนผลของอำนาจ (เชนการปฏวตเปนตน)และทำใหอายของสภาสนสดลง๓ มานตย จมปา ใหความหมายวา “การยบสภา”หมายถง การทประมขของรฐในระบบรฐสภา ประกาศใหสมาชกภาพของสมาชกสภาสนสดลงพรอมกนทกคนกอนครบวาระเพอจดใหมการ เลอกตงใหมเรวขนกวาวาระปกตของสภา๔ สำหรบในทรรศนะของผเขยนมความเหนวา “การยบสภา” คอ การทประมขแหงรฐโดยไดรบ การแนะนำจากหวหนารฐบาลไดประกาศใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลงพรอมกน กอนถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม

๑วษณเครองาม,กฎหมายรฐธรรมนญ(กรงเทพมหานคร:แสวงสทธการพมพ,๒๕๒๓),หนา๒๘๗. ๒หยดแสงอทย,คำบรรยายกฎหมายรฐธรรมนญ(พระนคร :โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร,๒๕๑๒) ,หนา๑๑๒.และอทยหรญโต,“การยบสภา”สารานกรมศพททางรฐศาสตร๑(๒๕๒๔):๒๐๓. ๓B.S.Markesinis,TheTheoryandPracticeofDissolutionofParliament,p๗. ๔มานตยจมปา,สารานกรมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย(พ.ศ.๒๕๔๐)หมวดองคกรทางการเมองเรอง๗.การยบสภา(กรงเทพฯ:องคการคาของครสภา,๒๕๔๔),หนา๒.

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 125

๒. วตถประสงคของการยบสภาผแทนราษฎร การยบสภาผแทนราษฎรเปนลกษณะพเศษประการหนงของการปกครองระบอบประชาธปไตย ใน “ระบบรฐสภา” เนองจากระบบรฐสภาเปนระบบทมการแบงแยกอำนาจไมเดดขาดระหวาง ฝายนตบญญตกบฝายบรหารทงนเพอรกษาไวซงดลยภาพแหงอำนาจและหนาทระหวางฝายนตบญญต กบฝายบรหารซงความสมพนธนเชอมโยงกบววฒนาการของหลกการแบงแยกอำนาจของมองเตสกเออ จงเปนขอแตกตางทสำคญประการหนงกบการปกครองระบอบประชาธปไตยในระบบประธานาธบด เพราะ“ระบบประธานาธบด”นนมการแบงแยกอำนาจระหวางฝายนตบญญตกบฝายบรหาร ในลกษณะเดดขาด ทำใหฝายนตบญญตไมอาจควบคมการทำงานของฝายบรหารได ในทางกลบกน ฝายบรหารกไมมอำนาจยบฝายนตบญญตไดเชนกน การยบสภาผแทนราษฎรนนมหลกการและเหตผลทสอดคลองกบการจดระบบรฐบาลแบบรฐสภา โดยมวตถประสงคทสำคญ๒ประการคอ ประการแรกเปนการถวงดลหรอควบคมฝายนตบญญตโดยฝายบรหาร ประการทสอง เปนการอทธรณขอขดแยงตอประชาชน เพอใหประชาชนตดสนปญหาสำคญ โดยการแสดงออกผานทางการใชสทธเลอกตง

ประการแรก เปนการถวงดลหรอควบคมฝายนตบญญตโดยฝายบรหาร๕ เหตผลขอนเปนหลกการดงเดมในระบบรฐบาลแบบรฐสภาทใหมการยบสภาได โดยถอวา การยบสภาเปนเครองมอของฝายบรหารหรอรฐบาลทใชตอบโตถวงดลอำนาจของฝายนตบญญต เพราะฝายนตบญญตหรอรฐสภานนมอำนาจควบคมการบรหารราชการแผนดนของฝายบรหารหรอ รฐบาลตงแตการตงกระทถามรฐมนตรในเรองใดเกยวกบงานในหนาทจนถงขนการเสนอญตตขอเปด อภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรเปนรายบคคลดงนนการทหวหนา รฐบาลไดตดสนใจในทางการเมองดวยการถวายคำแนะนำตอประมขของรฐใหประกาศยบสภาซงมผล ในทางกฎหมายทำใหสมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลงพรอมกนทงสภาจงเปน เครองมอหรออาวธทมประสทธภาพททางฝายรฐบาลจะใชถวงดลหรอคานอำนาจของสภาเพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎรทสนบสนนรฐบาลตองไตรตรองใหรอบคอบหากจะดำเนนการในลกษณะ“บบบงคบ” รฐบาลเกนสมควร รฐบาลกอาจตดสนใจยบสภาเพอใหสมาชกภาพของสมาชก สภาผแทนราษฎรสนสดลงพรอมกนทงหมด อนจะนำไปสการเลอกตงใหม เพราะฉะนนการขวาจะ ยบสภาจงทำใหสมาชกสภาผแทนราษฎรของพรรครวมรฐบาลหนกลบเขาสวนยของพรรคการเมองและหนมาสนบสนนรฐบาลได

๕มานตยจมปา,เพงอาง,หนา๘-๙.

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔126

ประการทสอง เปนการอทธรณขอขดแยงตอประชาชน เพอใหประชาชนตดสนปญหาสำคญโดยการแสดงออกผานทางการใชสทธเลอกตง๖ การดำเนนงานในระบบรฐสภาอาจเกดความขดแยงระหวางรฐบาลกบรฐสภาหรอระหวาง ฝายนตบญญตดวยกนเอง จงสมควรคนอำนาจการตดสนใจทางการเมองใหกบประชาชนเปน ผตดสนใจโดยผานการใชสทธเลอกตง เหตผลในขอนเปนการสรางความชอบธรรมในระบอบ ประชาธปไตยในฐานะทประชาชนเปนเจาของอำนาจสงสดในการปกครองประเทศและเปนทางเลอก ในการแกไขปญหาทางการเมองใหเปดกวางมากขน แทนทจะเปนการตอบโตกนในทางการเมอง ระหวางรฐสภากบรฐบาลการเลอกใชกลไกของการยบสภาเปนวถทางในการแกไขปญหาความขดแยง ไมวาจะเกดจากฝายนตบญญตดวยกนเอง หรอฝายนตบญญตกบฝายบรหาร การยบสภานนมผลให ตองมการเลอกตงใหมซงเปนการใหประชาชนตดสนใจวาขอขดแยงทเกดขนนนฝายใดถกฝายใดผดและควรมแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขนอยางไร การยบสภาผแทนราษฎรแมจะเปนเครองมอของฝายบรหารกตาม แตมใชวาฝายบรหาร จะนยมใชวธการนมากนก เพราะวาการยบสภาผแทนราษฎรสงผลใหรฐมนตรทงคณะตองพน จากตำแหนงดวยเหตทวาคณะรฐมนตรเขามาบรหารราชการแผนดนดวยความไววางใจของ สภาผแทนราษฎรซงเปนผแทนของประชาชน เมอมการยบสภาผแทนราษฎรแลวกไมมผแทนของ ประชาชนทจะใหความไววางใจใหคณะรฐมนตรบรหารราชการแผนดนตอไปคณะรฐมนตรจงตอง พนจากตำแหนงดวยเชนกนซงตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๘๑ กำหนดใหคณะรฐมนตรทพนจากตำแหนงเพราะเหตมการยบสภาผแทนราษฎร ตองอยในตำแหนง เพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมจะเขารบหนาทอยางไรกตามคณะรฐมนตร รกษาการนจะปฏบตหนาทไดเทาทจำเปน ภายใตเงอนไขทกำหนด ดงตอไปน (๑) ไมกระทำการอนเปนการใชอำนาจแตงตงหรอโยกยายขาราชการซงมตำแหนงหรอ เงนเดอนประจำหรอพนกงานของหนวยงานของรฐรฐวสาหกจหรอกจการทรฐถอหนใหญหรอให บคคลดงกลาวพนจากการปฏบตหนาทหรอพนจากตำแหนง หรอใหผอนมาปฏบตหนาทแทน เวนแต จะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตงกอน (๒) ไมกระทำการอนมผลเปนการอนมตใหใชจายงบประมาณสำรองจายเพอกรณฉกเฉน หรอจำเปนเวนแตจะไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการการเลอกตงกอน (๓) ไมกระทำการอนมผลเปนการอนมตงานหรอโครงการ หรอมผลเปนการสรางความ ผกพนตอคณะรฐมนตรชดตอไป (๔) ไมใชทรพยากรของรฐหรอบคลากรของรฐเพอกระทำการใดซงจะมผลตอการเลอกตงและไมกระทำการอนเปนการฝาฝนขอหามตามระเบยบทคณะกรรมการการเลอกตงกำหนด ภายหลงจากมการเลอกตงแลวหากปรากฏวาประชาชนตดสนใจเลอกสมาชกสภาผแทน ราษฎรฝายคานกลบเขามาเปนเสยงขางมาก ในทางทฤษฎถอวาประชาชนเหนดวยกบแนวทางของ

๖เพงอาง, หนา ๙ - ๑๐.

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 127

ฝายนตบญญต แตถาประชาชนตดสนใจเลอกสมาชกสภาผแทนราษฎรฝายรฐบาลกลบเขามาเปน เสยงขางมาก แสดงวาประชาชนเหนดวยกบแนวทางของรฐบาล ดงนน การยบสภาผแทนราษฎร จงเปนวถทางในระบอบประชาธปไตยในการแกไขปญหาความขดแยงในทางการเมองใหเปนอน ยตและคลคลายลงไดโดยประชาชน

๓. เหตผลในการยบสภาผแทนราษฎร๗

แมวาในทางทฤษฎการยบสภาผแทนราษฎรจะตองเปนไปเพอวตถประสงคในการถวงดลหรอ ควบคมฝายนตบญญต หรอเปนการอทธรณขอขดแยงตอประชาชน เพอใหประชาชนตดสนปญหา สำคญโดยการแสดงออกผานทางการใชสทธเลอกตงดงทไดกลาวมาแลวแตในทางปฏบตเหตผล ทยกขนอางเพอใหมการยบสภานนเปนเรองการตดสนใจของรฐบาลเองทจะเหนสมควรใหมการยบสภา เมอใดและไมจำเปนทจะตองเปนการกระทำเพอควบคมฝายนตบญญตหรอเปนการอทธรณขอขดแยง ตอประชาชนเสมอไป เหตการณทจะนำไปสการยบสภาเปนไปไดหลากหลายตามธรรมเนยมปฏบตทางรฐธรรมนญของแตละประเทศ ซงพอจะสรปไดรวม ๙ กรณ ดงน กรณแรกมความขดแยงเกดขนระหวางฝายบรหารคอรฐบาลกบฝายนตบญญตคอรฐสภา เชนฝายบรหารเสนอรางกฎหมายสำคญสสภาแตฝายนตบญญตไมเหนดวยและไมผานรางกฎหมายนน การยบสภาในกรณนจงเปนการยบสภาตามหลกการปกตของการยบสภาในเรองการควบคมการทำงาน ของรฐสภาโดยฝายบรหาร กรณท๒มความขดแยงระหวางวฒสภากบสภาผแทนราษฎรในการพจารณากฎหมายสำคญ กรณนเปนการขดแยงกนเองของฝายนตบญญต ซงเมอรฐบาลเหนวาหากใหความขดแยงดำเนนตอไปการพจารณากฎหมายอาจจะไมสามารถทำไดอยางราบรน รฐบาลกอาจตดสนใจยบสภาเพอบรรเทา หรอยตขอขดแยงดงกลาวได กรณท๓มการแกไขเพมเตมรฐธรรมนญใหมและยงไมแนใจวาประชาชนจะเหนดวยกบฝาย ทขอแกไขหรอไม หรอมการรางรฐธรรมนญใหม ซงปกตจะมการกำหนดบทเฉพาะกาลใหสภาและ รฐบาลเดมคงทำหนาทไปกอนจนกวาจะสนวาระหรอยบสภาเมอเหนสมควรรฐบาลกจะยบสภาเพอให มรฐสภาทอยภายใตบทบญญตรฐธรรมนญใหม กรณท๔ตองการเรงการเลอกตงใหเรวขน ในกรณทสภาทำหนาทใกลจะครบวาระ สมาชก สภาผแทนราษฎรมกจะขาดความกระตอรอรนทจะพจารณารางกฎหมาย และเรมออกหาเสยงตาม เขตเลอกตงของตนทำใหการทำงานในสภาเปนไปอยางไมเตมทจงควรทจะยบสภาเพอรนระยะเวลา เลอกตงเขามา เพอทจะไดสมาชกสภาผแทนราษฎรชดใหมเรวขนและมความตนตวทจะทำหนาท ในสภาผแทนราษฎร กรณท๕ตองการใหมการเลอกตงในขณะทฝายบรหารหรอพรรคทเปนรฐบาลกำลงไดรบ ความนยมจากประชาชน เพอทพรรคของตนจะไดกลบมาจดตงรฐบาลใหมอกครง ซงกรณเชนน

๗มานตยจมปา,อางแลวเชงอรรถท๔,หนา๑๐–๑๓.

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔128

เคยเกดขนในประเทศองกฤษสมยนางมากาเรตแทชเชอร(MargaretThatcher)เปนนายกรฐมนตร ซงพรรครฐบาลยบสภาในชวงทพรรคอนรกษนยมไดรบความนยมจากประชาชนสง เมอยบสภากได รบเลอกตงเขามาใหมและพรรคมความเขมแขงมากขนเพราะไดรบเลอกเขามาในจำนวนทมากกวาเดม วธการนจะสำเรจไดเมอรฐบาลมนใจวาตนเองจะไดกลบมาจดตงรฐบาลอก มฉะนนจะเปนการ ยนโอกาสใหพรรคฝายคานมโอกาสจดตงรฐบาลได หากพรรคฝายคานไดรบการเลอกตงเขามา ในจำนวนทมากกวา กรณท๖สมาชกสภาผแทนราษฎรกำลงจะเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตรจงสมควรใหประชาชนตดสนปญหานแทนทจะใหสภาตดสนใจกนเองและ เปนการตอบโตการควบคมของสภาดวย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยการยบสภาจะตอง กระทำกอนทจะมการเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจเพราะรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๕๘ เมอไดมการเสนอญตตแลว จะมการยบสภาผแทนราษฎรไมได เวนแตจะมการถอนญตตหรอการลงมตนนไมไดคะแนนเสยงมากกวากงหนงของจำนวนสมาชกทงหมด เทาทมอยของสภาผแทนราษฎร กรณท๗เกดปญหาไมอาจตงรฐบาลได หรอรฐบาลทจดตงมลกษณะเปนรฐบาลผสม นายกรฐมนตรไมอาจควบคมการทำงานของพรรครวมรฐบาลไดทำใหการทำงานของรฐบาลขาดเสถยรภาพ กรณท๘เกดปญหาในการบรหารประเทศอยางรายแรงจนสภาไมอาจทำงานตอไปได กรณท๙ประชาชนสวนใหญเรยกรองใหมการยบสภาเพราะตองการใหมการเลอกตงทวไป เหตการณทนำไปสการยบสภาผแทนราษฎร แมจะมหลายสถานการณแตใชวาการยบสภา ผแทนราษฎรจะไมมขอจำกดเสยเลยทเดยวรฐธรรมนญของนานาอารยประเทศไดบญญต ขอจำกดในการยบสภาไว เพอรกษาความถกตองและชอบธรรมของการยบสภา และเพอปองกน การใชอำนาจยบสภาไปในทางมชอบเพระการยบสภานนสนเปลองงบประมาณทตองใชในการเลอกตง และฝายบรหารอาจใชเปนเครองมอในการกลนแกลงฝายนตบญญตไดเชนยบแลวยบอกตอเนองกน หรอกำหนดระยะเวลาเลอกตงใหนานออกไปขอจำกดของการยบสภานนสวนมากจะแตกตางกนไป ตามรฐธรรมนญของแตละประเทศเชนในรฐธรรมนญของประเทศฝรงเศสบญญตขอจำกดเกยวกบ เวลาในการยบสภาคอจะยบสภาไมไดในระหวางหนงปแรกหลงการเลอกตงซงเกดจากการยบสภา คราวกอนสวนในประเทศอตาลรฐธรรมนญใหสทธประธานาธบดยบสภาทงสองหรอสภาใดสภาหนงได หลงจากไดปรกษาประธานของแตละสภาแลว แตไมอาจใชอำนาจนในชวง ๖ เดอนสดทายของการ ดำรงตำแหนงเปนตน๘ สำหรบประเทศไทยนนมขอจำกดในการยบสภาผแทนราษฎรเชนกนโดยรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๐๘ วรรคสาม บญญตวา “การยบสภาผแทนราษฎรจะกระทำได เพยงครงเดยวในเหตการณเดยวกน”หมายความวารฐบาลจะอาศยเหตการณใดเหตการณหนงมาเปน ขออางในการยบสภาเกนกวา๑ครงไมได

๘มานตยจมปา,อางแลวเชงอรรถท๔,หนา๑๒–๑๓.

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 129

๔. ผมอำนาจยบสภาผแทนราษฎร เมอเกดสถานการณความขดแยงในทางการเมองขนทางออกหนงทบรรดานกการเมองนกวชาการ หรอสอมวลชนไดเสนอแนะเพอเปนแนวทางในการแกไขปญหาคอเรยกรองใหนายกรฐมนตรตดสนใจ ยบสภาผแทนราษฎรเพอคนอำนาจใหกบประชาชนและจดใหมการเลอกตงใหมอาจทำใหเขาใจไดวา การยบสภาผแทนราษฎรเปนอำนาจของนายกรฐมนตรความเขาใจดงกลาวเปนความเขาใจ ทคลาดเคลอนจากความเปนจรงเพราะตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๐๘วรรคหนงบญญตวา“พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอำนาจทจะยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตง สมาชกสภาผแทนราษฎรใหม”ซงในทางปฏบตนนจดเรมตนในการยบสภาผแทนราษฎรจะมาจาก นายกรฐมนตรหรอรฐบาลในขณะนนโดยอาศยเหตผลดงกลาวมาแลวในหวขอท ๓แตในแงของ หลกการนนการยบสภาผแทนราษฎรเปนเครองมอของฝายบรหารทใชควบคมหรอคานการใชอำนาจ ตรวจสอบของสภาแตเนองจากการปกครองในระบอบประชาธปไตยสภาผแทนราษฎรมาจากการ เลอกตงของประชาชน ในขณะทรฐบาลจดตงขนโดยไดรบความไววางใจจากสภาการทจะใหรฐบาล เปนผตดสนใจยบสภาผแทนราษฎรซงเปนทมาของรฐบาลดจะไมสมเหตสมผลดงนนรฐบาลในระบบ รฐสภาจงกำหนดใหอำนาจการยบสภาผแทนราษฎรเปนอำนาจของประมขของรฐหรอพระมหากษตรย เพอทประมขของรฐจะไดพจารณาความสมเหตสมผลและความจำเปนในการยบสภาผแทนราษฎร ไดอยางเหมาะสม ปญหาทจะตองพจารณาตอไป คอ ใครเปนผมอำนาจถวายคำแนะนำตอพระมหากษตรย ในการใชพระราชอำนาจยบสภาผแทนราษฎร สำหรบปญหานเมอพจารณาเนอหาในรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๐๘ แลวจะพบวามาตรานไมไดบญญตไวโดยชดเจนวาใคร เปนผมอำนาจถวายคำแนะนำตอพระมหากษตรยในการใชพระราชอำนาจยบสภาผแทนราษฎรอยางไรกตามเมอพจารณาจากหลกThe King can do no wrong ซงเปนหลกการทรบรองวา พระมหากษตรยทรงกระทำผดมไดเพราะพระมหากษตรยเปนเพยงผทรงโปรดเกลาฯตามทผมอำนาจ ลงนามรบสนองพระบรมราชโองการไดทลเกลาฯขนไปผรบสนองพระบรมราชโองการจงเปนผรบผดชอบตอการกระทำของพระมหากษตรยซงหลกการนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดนำมา บญญตไวในมาตรา๑๙๕ซงบญญตวา“บทกฎหมาย พระราชหตถเลขา และพระบรมราชโองการ อนเกยวกบราชการแผนดน  ตองมรฐมนตรลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ  เวนแตทมบญญตไว เปนอยางอนในรฐธรรมนญน”ซงตามธรรมเนยมปฏบตทางรฐธรรมนญทผานมาเมอรฐธรรมนญไมไดบญญตไววาใหผใดเปนผมอำนาจลงนามรบสนองพระบรมราชโองการไวโดยเฉพาะ ใหนายกรฐมนตร เปนผลงนามรบสนองพระบรมราชโองการ ประกอบกบโดยเจตนารมณของรฐธรรมนญแลวตองการ ใหการยบสภาผแทนราษฎรเปนทางออกสดทายในการแกไขปญหาขอขดแยงระหวางฝายบรหาร กบฝายนตบญญตดงนนเมอนายกรฐมนตรเปนผรบสนองพระบรมราชโองการในพระราชกฤษฎกา ยบสภาผแทนราษฎร กชอบทจะเปนผทมอำนาจถวายคำแนะนำตอพระมหากษตรยในการใช พระราชอำนาจยบสภาผแทนราษฎรดวย

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔130

ปญหาทนาสนใจตอไปคอเมอการยบสภาผแทนราษฎรเปนพระราชอำนาจของพระมหากษตรย พระองคจะทรงปฏเสธไมยบสภาผแทนราษฎรตามทนายกรฐมนตรถวายคำแนะนำไดหรอไม สำหรบ ปญหานหากพจารณาเทยบเคยงกบธรรมเนยมปฏบตของประเทศองกฤษซงเปนประเทศตนแบบของ การปกครองระบอบประชาธปไตยในระบบรฐสภาแลว จะพบวาโดยปกตแลวพระมหากษตรยจะทรง ยบสภาผแทนราษฎรตามคำแนะนำของนายกรฐมนตรเสมอ เวนแตการยบสภานนจะกอใหเกดความ เสยหายแกประเทศชาตเชนจะยบสภาระหวางกำลงจะเกดสงครามหรอนายกรฐมนตรถวายคำแนะนำ ใหยบสภาทงๆ ทเพงเลอกตงมาเพยงไมกเดอน ในกรณนพระมหากษตรยจะทรงปฏเสธไมยบสภาได โดยถอวาเปนพระราชอำนาจทจะทรงปฏเสธ(prerogativeofrefusal)ได ดงนน สำหรบปญหานจงตอบไดวาเมอรฐธรรมนญบญญตใหการยบสภาเปนพระราชอำนาจ ของพระมหากษตรย พระองคจงมพระราชอำนาจทจะทรงปฏเสธไมยบสภาผแทนราษฎรตาม คำแนะนำของนายกรฐมนตรไดแตอยางไรกตามตามธรรมเนยมปฏบตในอดตทผานมายงไมเคย ปรากฏวาพระมหากษตรยทรงใชพระราชอำนาจในการปฏเสธไมยบสภาตามทนายกรฐมนตรถวาย คำแนะนำ

๕. การยบสภาผแทนราษฎรมผลอยางไร รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบนกำหนดใหการยบสภาผแทนราษฎรเกดผล ในทางกฎหมายดงตอไปน (๑) สมาชกภาพของสมาชกสภาผแทนราษฎรสนสดลงเมอมการยบสภาผแทนราษฎร ทงน ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๐๖ ซงบญญตวา “สมาชกภาพของสมาชกสภา ผแทนราษฎรสนสดลง  เมอ  (๑)  ถงคราวออกตามอายของสภาผแทนราษฎร  หรอมการยบสภา ผแทนราษฎร” การสนสดสมาชกภาพตามรฐธรรมนญมาตราน เปนกรณทสมาชกภาพของสมาชก สภาผแทนราษฎรสนสดลงพรอมกนทงหมด และมผลเทากบเปนการลดอายของสภาผแทนราษฎรลง ซงในกรณปกตนนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๐๔บญญตวา “อายของสภาผแทน ราษฎรมกำหนดคราวละสปนบแตวนเลอกตง” (๒) เมอมการยบสภาผแทนราษฎรแลวตองจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหม เปนการเลอกตงทวไปภายในระยะเวลาไมนอยกวา ๔๕ วนแตไมเกน ๖๐ วนนบแตวนยบสภา ผแทนราษฎรและวนเลอกตงนนตองกำหนดเปนวนเดยวกนทวราชอาณาจกรทงนตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๐๘วรรคสองเหตผลทรฐธรรมนญกำหนดใหมกรอบระยะเวลา ทชดเจนในการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมเพอปองกนไมใหรฐบาลถวงเวลา ไมดำเนนการจดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรซงจะทำใหไมมองคกรมาทำหนาทในการ ตรวจสอบการบรหารราชการแผนดนของรฐบาล ถงแมวาในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนสดลง เพราะเหตยบสภาจะยงคงมวฒสภาอยกตามแตวฒสภามอำนาจกระทำการไดเพยงเทาทรฐธรรมนญบญญตใหอำนาจไวเทานน

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 131

(๓) รฐมนตรทงคณะพนจากตำแหนงเมอมการยบสภาผแทนราษฎร ทงน ตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๑๘๐ (๒) แตคณะรฐมนตรทพนจากตำแหนงเพราะมการยบสภา ผแทนราษฎร ตองอยในตำแหนงเพอปฏบตหนาทตอไปจนกวาคณะรฐมนตรทตงขนใหมจะเขา รบหนาท ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๘๑อยางไรกตามในกรณทพนจาก ตำแหนงเนองจากมการยบสภาผแทนราษฎร คณะรฐมนตรและรฐมนตรจะปฏบตหนาทไดเทาท จำเปนดงทไดกลาวมาแลวในเบองตน (๔)ในระหวางทสภาผแทนราษฎรสนสดลงเพราะเหตแหงการยบสภาจะมการประชมวฒสภา ไมไดทงนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๓๒เวนแตเปนกรณดงตอไปน ๔.๑ การประชมทใหวฒสภาทำหนาทรฐสภาตามมาตรา๑๙(การใหความเหนชอบ ผสมควรดำรงตำแหนงผสำเรจราชการแทนพระองคทคณะองคมนตรเสนอในกรณทพระมหากษตรย มไดทรงแตงตงผสำเรจราชการแทนพระองคไว) มาตรา ๒๑ (การปฏญาณตนของผสำเรจราชการ แทนพระองค)มาตรา๒๒(การรบทราบการแกไขเพมเตมกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ) มาตรา ๒๓ (การรบทราบการแตงตงพระรชทายาทตามกฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบราชสนตตวงศ หรอใหความเหนชอบองคผสบราชสนตตวงศทคณะองคมนตรเสนอในกรณทพระมหากษตรยมได ทรงแตงตงพระรชทายาทไว) และมาตรา ๑๘๙ (ลงมตใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม) โดยในการประชมใหถอคะแนนเสยงจากจำนวนสมาชกของวฒสภา ๔.๒ การประชมทใหวฒสภาทำหนาทพจารณาใหบคคลดำรงตำแหนงใดตามบทบญญต แหงรฐธรรมนญน โดยทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดบญญตใหวฒสภามอำนาจในการเลอกและให ความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนงตางๆดงตอไปน อำนาจหนาทในการเลอก เชน เลอกบคคลใหดำรงตำแหนงกรรมการผทรงคณวฒใน คณะกรรมการตลาการศาลยตธรรมตามรฐธรรมนญมาตรา๒๒๑(๓)เลอกบคคลใหดำรงตำแหนง กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการตลาการศาลปกครองตามรฐธรรมนญมาตรา๒๒๖(๓) อำนาจหนาทในการใหความเหนชอบ เชน การใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนง ตลาการศาลรฐธรรมนญผทรงคณวฒสาขานตศาสตรรฐศาสตรรฐประศาสนศาสตรหรอสงคมศาสตรตามรฐธรรมนญ มาตรา๒๐๖ (๒) การใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนงตลาการผทรงคณวฒ ในศาลปกครองสงสดตามรฐธรรมนญมาตรา๒๒๔วรรคสองการใหความเหนชอบใหบคคล ดำรงตำแหนงประธานศาลปกครองสงสดตามรฐธรรมนญมาตรา๒๒๕การใหความเหนชอบให บคคลดำรงตำแหนงกรรมการการเลอกตงตามรฐธรรมนญมาตรา๒๓๑(๔)การใหความเหนชอบ ใหบคคลดำรงตำแหนงผตรวจการแผนดนตามรฐธรรมนญมาตรา๒๔๓การใหความเหนชอบให บคคลดำรงตำแหนงกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาตตามรฐธรรมนญมาตรา๒๔๖วรรคสามการใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนงเลขาธการคณะกรรมการปองกนและปราบปราม การทจรตแหงชาตตามรฐธรรมนญมาตรา๒๕๑วรรคสองการใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนง กรรมการตรวจเงนแผนดน ตามรฐธรรมนญ มาตรา ๒๕๒ วรรคสาม การใหความเหนชอบใหบคคล

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔132

ดำรงตำแหนงผวาการตรวจเงนแผนดนตามรฐธรรมนญมาตรา๒๕๒วรรคสามการใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนงอยการสงสดตามรฐธรรมนญมาตรา๒๕๕วรรคสามการใหความเหนชอบใหบคคลดำรงตำแหนงกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามรฐธรรมนญมาตรา๒๕๖วรรคหา ๔.๓การประชมทใหวฒสภาทำหนาทพจารณาและมมตใหถอดถอนบคคลออกจาก ตำแหนงโดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยไดบญญตใหวฒสภามอำนาจในการถอดถอน ผดำรงตำแหนงทางการเมองและผดำรงตำแหนงระดบสงออกจากตำแหนงทงนเปนไปตามรฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทยหมวด๑๒การตรวจสอบการใชอำนาจรฐสวนท๓การถอดถอนจากตำแหนง มาตรา๒๗๐-มาตรา๒๗๔ (๕) เมอมการยบสภาผแทนราษฎรใหรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอบรรดารางพระราชบญญต ทพระมหากษตรยไมทรงเหนชอบดวยหรอเมอพน ๙๐ วนแลวมไดพระราชทานคนมาเปนอนตกไป ทงนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยมาตรา๑๕๓วรรคหนงอยางไรกตามในกรณของ รางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม หรอรางพระราชบญญตทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบนน ถาคณะรฐมนตรทตงขนใหมภายหลงการเลอกตงทวไปรองขอภายใน ๖๐ วนนบแตวนเรยกประชม รฐสภาครงแรกหลงการเลอกตงทวไปและรฐสภามมตเหนชอบดวยใหรฐสภา สภาผแทนราษฎร หรอวฒสภาแลวแตกรณ สามารถพจารณารางรฐธรรมนญแกไขเพมเตม หรอรางพระราชบญญต ทรฐสภายงมไดใหความเหนชอบตอไปได แตถาคณะรฐมนตรมไดรองขอภายในกำหนดเวลาดงกลาว ใหรางรฐธรรมนญแกไขเพมเตมหรอรางพระราชบญญตนนเปนอนตกไป

๖. ประวตศาสตรการยบสภาผแทนราษฎรในประเทศไทยทผานมา นบแตประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนการ ปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขเมอวนท๒๔มถนายน๒๔๗๕ โดยใชรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศไดมการบญญตเรองการยบสภาไว เปนครงแรกตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยามพทธศกราช ๒๔๗๕ มาตรา ๓๕ ซงบญญตวา “พระมหากษตรยทรงไวซงพระราชอำนาจทจะยบสภาผแทนราษฎร  เพอใหราษฎรเลอกตงสมาชก มาใหม ในพระราชกฤษฎกาใหยบสภาเชนน ตองมกำหนดใหเลอกตงสมาชกใหมภายในเกาสบวน” ตอมาในป พ.ศ. ๒๔๗๖ประเทศไทยไดเรมมวธการทคลายคลงกบการยบสภาผแทนราษฎร กลาวคอ พระยามโนปกรณนตธาดาซงเปนนายกรฐมนตรคนแรกของประเทศไทยไดดำเนนการ ขอพระราชทานพระราชกฤษฎกาปดประชมสภาผแทนราษฎรและงดใชรฐธรรมนญบางมาตราเมอวนท ๑ เมษายนพ.ศ.๒๔๗๖ เพราะเกดความขดแยงขนภายในคณะรฐมนตรอยางรนแรงในเรองเคาโครง เศรษฐกจของหลวงประดษฐมนธรรม(นายปรดพนมยงค)โดยมการกลาวหาวาเคาโครงเศรษฐกจนน จะทำใหประเทศไทยกลายเปนประเทศคอมมวนสต (ซงความจรงเคาโครงเศรษฐกจไดอาศยแนวคด เรองรฐสวสดการเปนพนฐาน)ความขดแยงไดขยายบานปลายจนกลายเปนความขดแยงระหวางรฐบาล กบสภาผแทนราษฎรพระราชกฤษฎกาดงกลาวใหปดประชมสภาผแทนราษฎรงดใชบทบญญต

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔ 133

บางมาตราในรฐธรรมนญยบคณะรฐมนตรและตงคณะรฐมนตรขนใหมซงการดำเนนการเชนน มลกษณะคลายกบการยบสภาเพราะมการปดประชมสภาผแทนราษฎรหามมใหเรยกประชมและ รอใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรใหมแตกไมไดเรยกวายบสภาและมไดปฏบตตาม หลกเกณฑในการยบสภาตามทบญญตไวในรฐธรรมนญ จะเหนไดวาตลอดระยะเวลา๗๘ปของการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมขจนถงปจจบน(ขอมลณเดอนพฤษภาคม๒๕๕๔)ประเทศไทยมการยบสภามาแลว รวมจำนวนทงสน ๑๓ ครง ครงแรกเกดขนเมอ พ.ศ. ๒๔๘๑ในสมยรฐบาลของพนเอกพระยา พหลพลพยหเสนาครงลาสดเกดขนเมอพ.ศ.๒๕๕๔ในสมยรฐบาลของนายอภสทธเวชชาชวะ โดยในการยบสภาทง๑๓ครงทผานมามเหตผลทแตกตางกนดงน

การยบสภาผแทนราษฎรในประวตศาสตรการเมองการปกครองไทย

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ ๑๓

ครงท วนท นายกรฐมนตร เหตผลในการยบสภา

๑ ๑๑ กนยายน พ.ศ. ๒๔๘๑

พนเอกพระยาพหลพลพยหเสนา

รฐบาลขดแยงกบสภา

๒ ๑๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๔๘๘

หมอมราชวงศเสนย ปราโมช สภาผแทนมการยดอายมานานในชวงสงคราม จนสมควรแกเวลา

๓ ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๖

นายสญญา ธรรมศกด สมาชกสภานตบญญตลาออก จนไมอาจทาหนาทของสภาได

๔ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๙

หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช ความขดแยงภายในรฐบาล

๕ ๑๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๒๖

พลเอกเปรม ตณสลานนท สภาผแทนราษฎรขดแยงกบวฒสภา กรณการแกไขรฐธรรมนญ

๖ ๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๙

พลเอกเปรม ตณสลานนท รฐบาลขดแยงกบสภา กรณการตราพระราชกาหนด

๗ ๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๑

พลเอกเปรม ตณสลานนท ความขดแยงภายในรฐบาล

๘ ๓๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๓๕

นายอานนท ปนยารชน เกดวกฤตทางการเมอง (เหตการณเดอนพฤษภาคม ๒๕๓๕)

๙ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

นายชวน หลกภย ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๐ ๒๘ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๙

นายบรรหาร ศลปะอาชา ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๑ ๙ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓

นายชวน หลกภย เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

๑๒ ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๔๙

พนตารวจโททกษณ ชนวตร เกดวกฤตทางการเมอง

๑๓ ๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

นายอภสทธ เวชชาชวะ เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

การยบสภาผแทนราษฎร:ดลยภาพแหงอำนาจ ระหวางฝายบรหารกบฝายนตบญญต

จลนต พ.ค. - ม.ย. ๕๔134

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ ๑๓

ครงท วนท นายกรฐมนตร เหตผลในการยบสภา

๑ ๑๑ กนยายน พ.ศ. ๒๔๘๑

พนเอกพระยาพหลพลพยหเสนา

รฐบาลขดแยงกบสภา

๒ ๑๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๔๘๘

หมอมราชวงศเสนย ปราโมช สภาผแทนมการยดอายมานานในชวงสงคราม จนสมควรแกเวลา

๓ ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๖

นายสญญา ธรรมศกด สมาชกสภานตบญญตลาออก จนไมอาจทาหนาทของสภาได

๔ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๙

หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช ความขดแยงภายในรฐบาล

๕ ๑๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๒๖

พลเอกเปรม ตณสลานนท สภาผแทนราษฎรขดแยงกบวฒสภา กรณการแกไขรฐธรรมนญ

๖ ๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๙

พลเอกเปรม ตณสลานนท รฐบาลขดแยงกบสภา กรณการตราพระราชกาหนด

๗ ๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๑

พลเอกเปรม ตณสลานนท ความขดแยงภายในรฐบาล

๘ ๓๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๓๕

นายอานนท ปนยารชน เกดวกฤตทางการเมอง (เหตการณเดอนพฤษภาคม ๒๕๓๕)

๙ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

นายชวน หลกภย ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๐ ๒๘ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๙

นายบรรหาร ศลปะอาชา ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๑ ๙ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓

นายชวน หลกภย เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

๑๒ ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๔๙

พนตารวจโททกษณ ชนวตร เกดวกฤตทางการเมอง

๑๓ ๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

นายอภสทธ เวชชาชวะ เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

คมความคด เขมทศรฐธรรมนญ ๑๓

ครงท วนท นายกรฐมนตร เหตผลในการยบสภา

๑ ๑๑ กนยายน พ.ศ. ๒๔๘๑

พนเอกพระยาพหลพลพยหเสนา

รฐบาลขดแยงกบสภา

๒ ๑๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๔๘๘

หมอมราชวงศเสนย ปราโมช สภาผแทนมการยดอายมานานในชวงสงคราม จนสมควรแกเวลา

๓ ๑๖ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๑๖

นายสญญา ธรรมศกด สมาชกสภานตบญญตลาออก จนไมอาจทาหนาทของสภาได

๔ ๑๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๙

หมอมราชวงศคกฤทธ ปราโมช ความขดแยงภายในรฐบาล

๕ ๑๙ มนาคม พ.ศ. ๒๕๒๖

พลเอกเปรม ตณสลานนท สภาผแทนราษฎรขดแยงกบวฒสภา กรณการแกไขรฐธรรมนญ

๖ ๒ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๒๙

พลเอกเปรม ตณสลานนท รฐบาลขดแยงกบสภา กรณการตราพระราชกาหนด

๗ ๒๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๑

พลเอกเปรม ตณสลานนท ความขดแยงภายในรฐบาล

๘ ๓๐ มถนายน พ.ศ. ๒๕๓๕

นายอานนท ปนยารชน เกดวกฤตทางการเมอง (เหตการณเดอนพฤษภาคม ๒๕๓๕)

๙ ๑๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

นายชวน หลกภย ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๐ ๒๘ กนยายน พ.ศ. ๒๕๓๙

นายบรรหาร ศลปะอาชา ความขดแยงภายในรฐบาล

๑๑ ๙ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๓

นายชวน หลกภย เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

๑๒ ๒๔ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๔๙

พนตารวจโททกษณ ชนวตร เกดวกฤตทางการเมอง

๑๓ ๑๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

นายอภสทธ เวชชาชวะ เพอรกษาสญญาทใหไวกบประชาชน

บทสรป จะพจารณาเหนไดวาการยบสภาผแทนราษฎรเปนวถทางของการปกครองระบอบประชาธปไตย ในระบบรฐสภา โดยหวใจของการยบสภาผแทนราษฎรอยทการจดใหมการเลอกตงสมาชก สภาผแทนราษฎรใหมซงวธนเทากบวาใหประชาชนเปนผพจารณาตดสนวาขอขดแยงในทางการเมอง ทมอยในขณะนนๆ ควรจะแกไขอยางไรการเสนอใหยบสภาผแทนราษฎรแมจะเปนเรองตามอำเภอใจ ของฝายบรหารแตกมใชวาฝายบรหารจะใชอำนาจขอนตามอำเภอใจไดชอบเสมอไปเพราะเมอมการ ยบสภาผแทนราษฎรแลวคณะรฐมนตรกจะพนจากตำแหนงพรอมกบสมาชกสภาดวยทงนเพราะ คณะรฐมนตรบรหารราชการแผนดนดวยความไววางใจของสภาเมอไมมสภาอนเปนทใหความ ไววางใจคณะรฐมนตรซงเปนผรบความไววางใจกอยไมไดอยางไรกตามคณะรฐมนตรยงตองปฏบตหนาท ตอไปจนกวาคณะรฐมนตรชดใหมจะเขารบหนาท ในระหวางรอการเลอกตงกจะมการโฆษณาหาเสยง โดยนำประเดนอนเปนเหตใหมการยบสภาผแทนราษฎรนนมากำหนดเปนนโยบายเพอขอคะแนนนยม และเสยงสนบสนนจากประชาชน ถาประชาชนเลอกสมาชกสภาผแทนราษฎรฝายคานกลบเขาไปอก จนเปนเสยงขางมากกแสดงวาประชาชนเหนดวยกบฝายนตบญญตถาประชาชนเลอกสมาชก สภาผแทนราษฎรฝายรฐบาลกลบเขาไปเปนเสยงขางมากกแสดงวาประชาชนเหนดวยกบคณะรฐมนตร หรอฝายรฐบาลดงนนจงกลาวไดวาการยบสภาผแทนราษฎรเปนการทำใหสถานการณซงตงเครยด ระหวางสภาผแทนราษฎรกบรฐบาล ตลอดจนปญหาความขดแยงทางการเมองตาง ๆ ทมอย ใหคลคลายลงไดดวยการตดสนใจของประชาชน สดทายนขอนำขอความคดทพระมหาวฒชย(ว.วชระเมธ)ไดกลาวไวเพอเตอนสตประชาชน ชาวไทยทกคนวา“เวลาเราจะเปลยนแปลงประเทศไทย หลายคนบอกวาตองเปลยนกนในรฐสภา เปลยนทรฐธรรมนญ แตอาตมาคดอกอยางหนงนะ ตองเปลยนทใจคน เพราะคณภาพของ ประชาธปไตยขนอยกบคณภาพของประชาชน คณภาพของประชาชนกขนอยกบคณภาพของปญญา ถาคณอยากจะเหนประเทศไทยเปลยนแปลง คำถามกคอ แลวคณจะเปลยนแปลงอะไรในตวคณ ไดบาง?”