รายงานผลการวจย

เร�อง

การเพาะเล�ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ�อการพฒนาท�ย�งยน

The culture of sand goby (Oxyeleotris marmoratus)/Nile tilapia

(Oreochromis niloticus)culture in an integrated cage-cum-pond system: sufficicieny economic for sustainable development

โครงการวจยยอยภายใตชดโครงการ :

การผลตสตวน�าเศรษฐกจ เพ�อสรางมลคาเพ�มความปลอดภยดานอาหาร

โดย

จงกล พรมยะ ชนกนต จตมนส และขจรเกยรตJ แซตน

มหาวทยาลยแมโจ

2556

รหสโครงการวจย มจ.1-55-055.1

รายงานผลการวจย

เร�อง การเพาะเล�ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ�อการพฒนาท�ย�งยน

The culture of sand goby (Oxyeleotris marmoratus)/Nile tilapia

(Oreochromis niloticus) culture in an integrated cage-cum-pond system: sufficicieny economic for sustainable development

โครงการวจยยอยภายใตชดโครงการ : การผลตสตวน�าเศรษฐกจ เพ�อสรางมลคา

เพ�มความปลอดภยดานอาหาร

ไดรบการจดสรรงบประมาณวจย ประจาป 2555

จานวน 200,000

หวหนาโครงการ นายจงกล พรมยะ

ผรวมโครงการ นายชนกนต จตมนส

นาย ขจรเกยรตJ แซตน

งานวจยเสรจส�นสมบรณ 10 กรกฎาคม 2556

คานยม

รายงานผลงานวจยฉบบน� สาเรจลลวงเปนอยางด คณะผจดทาขอขอบพระคณสานกวจยและสงเสรมวชาการการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ และสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต(วช.) ท5ไดใหการสนบสนนทนอดหนนการวจย ซ5 งไดรบการจดสรรงบประมาณการวจยประจาป 2554 และปงบประมาณ 2555 ในการทาวจยในคร� งน� ขอขอบพระคณ คณาจารย ขาราชการ เจาหนาท5 และ นกศกษา คณะเทคโนโลยการประมง และทรพยากรทางน�า มหาวทยาลยแมโจ ท5ใหความชวยเหลอดานอปกรณ เคร5องมอ ตลอดจนสถานท5ทาการวจย ขอขอบพระคณผท5เก5ยวของ และคณะผรวมทางาน ท5ใหความรวมมอชวยเหลอ ทาใหงานวจยสมบรณย5งข�น

คณะผวจย

สารบญ หนา สารบญตาราง ข สารบญตารางภาคผนวก ค สารบญภาพ ง-ช บทคดยอ 1 คานา 5 วตถประสงค 6 การตรวจเอกสาร 7 อปกรณและวธการวจย 29 ผลการวจย ผลการวจยในปงบประมาณ 2554 36 ผลการวจยในปงบประมาณ 2555 57 วจารณผลการวจย 69 สรปผลการวจย 72 เอกสารอางอง 73 ภาคผนวก 78

ข

สารบญตาราง

หนา ตารางท� 1 แสดงระยะเวลาทาการวจย และแผนการดาเนนงานตลอดโครงการวจย 34 ตารางท� 2 แสดงประสทธภาพการเจรญเตบโตของปลาบทราย 36 ตารางท� 3 แสดงประสทธภาพการเจรญเตบโตของปลานลแดง 41 ท5เล�ยงในกระชงระยะเวลา 6 เดอน ตารางท� 4 แสดงคณภาพน�าทางกายภาพและเคม 43 ตารางท� 5 แสดงคณภาพน� าทางกายภาพและเคมในการอนบาลลกปลาบในตกระจก 68

ค

สารบญตารางภาคผนวก หนา ตารางภาคผนวกท� 1 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานคาความโปรงแสงของน�า 79 ตารางภาคผนวกท� 3 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานอณหภมอากาศและน�า(องศาเซลเซยส) 79 ตารางภาคผนวกท� 3 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานคาความเปนกรด – ดา 79 ตารางภาคผนวกท� 4 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานคาความนาไฟฟา (uS/cm) 79 ตารางภาคผนวกท� 5 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณออกซเจนละลายน�า(mg/L) 79 ตารางภาคผนวกท� 6 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณ 80 ออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส(mg/L) ตารางภาคผนวกท� 7 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน(mg/L) 80 ตารางภาคผนวกท� 8 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L) 80 ตารางภาคผนวกท� 9 แสดงเฉล5ยความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน 80 ตารางภาคผนวกท� 10 แสดงดวช5น Cyanophyta(Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 81 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 11 แสดงดวช5น Chlorophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 81 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 12 แสดงดวช5น Cryptophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 81 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 13 แสดงดวช5น Bacillariohyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 82 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 14 แสดงดวช5น Euglenophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 82 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 15 แสดง Phylum Artrophoda (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 82 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 16 แสดง Phylum Rotifera (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 83 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 17 แสดง Phylum Chordata (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง 83 ระยะเวลา 6เดอน ตารางภาคผนวกท� 18 แสดงประสทธภาพการเจรญเตบโตของการอนบาลลกปลาบ 83 ในตกระจกระยะเวลา 3 เดอน

ง

สารบญภาพ

หนา ภาพท� 1 แสดงลกษณะของปลาบทราย 8 ภาพท� 2 ความแตกตางลกษณะเพศของปลาบเพศผ-เพศเมย 10 ภาพท� 3 ปลานลแดง (Promya, 2008) 14 ภาพท� 4 สาหราย Spirulina platensis ขนาด scale 20 um 15 ภาพท� 5 แผนวงกลม (Secchi Disc) ใชวดความขนใสของน�า 20 ภาพท� 6 ความสมพนธระหวางปรมาณออกซเจนละลายน�าในรอบหน5งวน 22 ภาพท� 7 การเตรยมกระชงเล�ยงพอ-แมพนธปลาบ 31 ภาพท� 8 พอ-แมพนธปลาบท�ง 3 หนวยทดลอง 31 ภาพท� 9 ตกระจกขนาด 10X24X15 ซม.ใชอนบาลลกปลาบ 32 ภาพท� 10 น�าหนกเฉล5ย (กรม/ตว) ของปลาบทราย 37 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6เดอน ภาพท� 11 อตราน�าหนกเพ5มข�นของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 37 ภาพท� 12 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ของปลาบทราย 38 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6เดอน ภาพท� 13 อตราการเจรญเตบโตของปลาบทราย แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน 38 ภาพท� 14 อตราการเปล5ยนอาหารเปนเน�อของปลาบทราย 39 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6เดอน ภาพท� 15 ประสทธภาพการใชโปรตนของปลาบทราย 39 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6เดอน ภาพท� 16 อตราการรอดตายของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 40 ภาพท� 17 ตนทนในการผลต ของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 40 ภาพท� 18 อตราน�าหนกเพ5มข�นของปลานลแดง 41 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน ภาพท� 19 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะของปลานลแดง 42 แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน ภาพท� 20 อตราการเจรญเตบโตของปลานลแดง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 42

จ

สารบญภาพ(ตอ)

หนา ภาพท� 21 อตราการรอดตายของปลานลแดง แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน 43 ภาพท� 22 คาความโปรงแสงของน�า แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 44 ภาพท� 23 คาอณหภมอากาศและน�า (องศาเซลเซยส) 44 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน ภาพท� 24 คาความเปนกรด – ดาง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 45 ภาพท� 25 คาความนาไฟฟา (uS/cm) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 45 ภาพท� 26 ปรมาณออกซเจนละลายน�า (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 46 ภาพท� 27 ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L) 46 แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน ภาพท� 28 ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 47 ภาพท� 29 ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 47 ภาพท� 30 เฉล5ยความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน 48 ภาพท� 31 ดวช5น Cyanophyta(Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 49 ภาพท� 32 แพลงกตอนพช Division Cyanophyta ก.Chroococcus sp. ข. Microsystis sp. 49 ค. Nostoc sp. ง. Oscillatoria sp ภาพท� 33 ดวช5น Chlorophyta (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 50 ภาพท� 34 แพลงกตอนพช Division Chlorophyta ก.Actinastrum hantzschii sp. 50

ข.Ankistrodesmus sp. ค. Cosmarium ง. Chlorella sp ภาพท� 35 ดวช5น Cryptophyta (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน 50 ภาพท� 36 แพลงกตอนพช Division Cryptophyta (Cryptomonas) 51 ภาพท� 37 ดวช5น Bacillariohyta (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน 52 ภาพท� 38 แพลงกตอนพช Division Bacillariohyta ก.Cymbella sp. ข.Cyclotella sp. 52 ค.Gyrosigma sp. ง. Synedra sp. ภาพท� 39 ดวช5น Euglenophyta (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน 53 ภาพท� 40 แพลงกตอนพช Division Euglenophyta ก. Euglena sp. ข.Phacus sp. 53 ค.Phacus sp. ง. Trachelomonas sp ภาพท� 41 Phylum Artrophoda (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน 54

ฉ

สารบญภาพ(ตอ)

หนา ภาพท� 42 แพลงกตอนสตว Phylum Artrophoda ก.Copepod sp. ข. Naupilus sp. 54 ค. Keratella sp. ภาพท� 43 Phylum Rotifera (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 55 ภาพท� 44 แพลงกตอนสตว Phylum Rotifera (Rotifera) 55 ภาพท� 45 Phylum Chordata (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน 56 ภาพท� 46 แพลงกตอนสตว Phylum Chordata ก – ข ไขปลาและลกปลาวยออน 56 ภาพท� 47 น�าหนกเฉล5ยของ พอ-แมพนธปลาบ ท5ไดรบอาหารตางกนใน 57 แตละหนวยการทดลองตลอด ระยะเวลา 12 เดอน ภาพท� 48 คาดชนความสมบรณเพศเมย (Gonadosomatic index, %GSI) 58 เฉล5ยของแมพนธปลาบ ท5ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน ภาพท� 49 คาดชนความสมบรณเพศผ (Gonadosomatic index, %GSI) 59 เฉล5ยของพอพนธปลาบท5ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน ภาพท� 50 จานวนไข ของแมพนธปลาบ หนวยการทดลองท5 3, 4 และ 5 60 มากกวาหนวยทดลองอ5นๆ ภาพท� 51 อตราการฟกไข (%) ของลกปลาบหนวยการทดลองท5 1 และ 5 61 มากกวาหนวยทดลองอ5นๆ ภาพท� 52 อตราการรอด (%) ของลกปลาบ ในหนวยการทดลองท5 5, 4 และ 3 มากกวา 62

หนวยทดลองท5 2 และ 1 ตลอดระยะเวลา 1 สปดาห ภาพท� 53 น�าหนกเฉล5ย(กรม/ตว)ของลกปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง 63 ระยะเวลา 3 เดอน ภาพท� 54 อตราน�าหนกเพ5มข�นของลกปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง 64

ระยะเวลา 3 เดอน ภาพท� 55 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ของลกปลาบทรายแตละหนวยการทดลอง 64 ระยะเวลา 3 เดอน

ช

สารบญภาพ(ตอ)

หนา

ภาพท� 56 อตราการเจรญเตบโตของลกปลาบทรายแตละหนวยการทดลอง 65 ระยะเวลา 3 เดอน ภาพท� 57 อตราการเปล5ยนอาหารเปนเน�อของลกปลาบทรายแตละหนวยการทดลอง 65 ระยะเวลา 3 เดอน ภาพท� 58 ประสทธภาพการใชโปรตนของลกปลาบทราย ในแตละหนวยการทดลอง 66

ระยะเวลา 3 เดอน ภาพท� 59 อตราการรอดตายของลกปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน 66 ภาพท� 60 ตนทนในการผลต ของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน 67 ภาพท� 61 ลกปลาบทรายในแตละหนวยการทดลองท5 3 และ 4 67 มอตราการเจรญเตบโตดท5สด

1

การเพาะเลยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดงในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ!อการพฒนาท!ย!งยน

The Culture of Sand Goby (Oxyeleotris marmoratus)/Red Tilapia

(Oreochromis niloticus) Culture in an Integrated Cage-cum-pond System: Sufficicieny Economic for Sustainable Development

จงกล พรมยะ1 ชนกนต จตมนส1 และขจรเกยรตI แซตน1

Jongkon Promya1 ,Chanagun Jimanus1 and Kajorngied Srinounsam1

1คณะเทคโนโลยการประมง และทรพยากรทางน� า มหาวทยาลยแมโจ จ.เชยงใหม 50290

-------------------------------------------

บทคดยอ

การเล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดง ในบอดน โดยใชกระชงทดลองขนาด 1x1x1 เมตร น� าหนกปลาเร,มตน 140-150 กรม/ตว อตราการปลอย 4 ตว/ตารางเมตร แบงการทดลอง เปน 3 การทดลองๆ ละ 3 ซ� า ดงน� T1) การเล� ยงปลาบทรายโดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร T2) การเล� ยงปลาบทรายโดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบ สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ T3) การเล� ยงปลาบทรายโดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบ สไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร และใหอาหารปลาบทราย 3-10%/น�าหนกตวปลา/วน ทาการศกษาการเจรญเตบโต คาดชนการเจรญพนธของปลาบทรายเพศเมย และ ตนทนการ เกบขอมลทกๆ 30 วน ระยะเวลา 6 เดอน พบวา การทดลองท, 3 มอตราการเจรญเตบโต น�าหนกท,เพ,มข�น อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ประสทธภาพการใชโปรตน และคาดชนการเจรญพนธของปลาบทรายเพศเมย (0.03±0.01-6.25±0.43%) สงกวา การทดลองท, 2 และ 1(ชดควบคม) อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ตนทนการผลตปลาบในการทดลองท, 1 เทากบ 242.33±0.12

บาท/กโลกรม ดกวา การทดลองท, 2 และ 3 อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ความหลากหลาย และองคประกอบของแพลงกตอน การทดลองท,1 มแพลงกตอนพช ใน Division Cyanophyta, Division Chlorophyta และแพลงกตอนสตว Phylum Arthophoda มากกวาการทดลองอ,น อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) คณภาพน� าทางกายภาพและเคม ท�ง 3 การทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต สรปไดวา การเล� ยงปลาบ โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบ สไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ความ

2

หนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มผลทาใหการเจรญเตบโต และคาดชนการเจรญพนธของปลาบทรายเพศเมย เพ,มข�น

การเพาะพนธปลาบทราย ในกระชงขนาด 1x1x1 เมตร น� าหนก พอ-แมพนธ เฉล,ย 152± 2.17-154.58±1.42 กรม/ตว อตราการปลอย 2 ตว/ตารางเมตรวางแผนแบบ CRD จานวน 5 การทดลองๆ 3 ซ� าดงน� การทดลองท, 1 พอแมพนธปลาบใชฮอรโมนสงเคราะห superfact ความเขมขน 5-10 ไมโครกรม(ชดควบคม) การทดลองท, 2, 3, 4 และ 5 พอแมพนธปลาบใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 0.5, 1, 1.5 และ 2 dose ตามลาดบ และนาพอ-แมพนธมาฉดฮอรโมน และปลอยใหผสมกนเองในกระชง เพ,อหาจานวนไข อตราการฟกไข อตราการรอดของลกปลาระยะเวลา 1 สปดาห พบวา จานวนไขแมพนธปลาบทราย ในหนวยทดลองท, 3, 4 และ 5 มจานวนไขเทากบ 19,683±1,868 ฟอง 19,115±983 ฟอง และ 19,750±2,264 ฟอง ตามลาดบ อตราการฟกไขของ พอ-แมพนธปลาบ ในหนวยทดลองท, 1 และ 5 มคาเทากบ 73.20±3.96% และ 70.13±0.85% อตราการรอดของลกปลาระยะเวลา 1 สปดาห ในหนวยทดลองท, 5, 4 และ 3 มคาเทากบ 65.33±3.06% 65.67±2.08% และ65.00±1.00% ตามลาดบ และมากกวาหนวยทดลองอ,นๆ อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) สรปไดวา การเพาะพนธปลาบทราย ในหนวยทดลองท, 3, 4 และ 5 มผลให จานวนไข อตราการฟกไข อตราการรอดของลกปลาระยะเวลา 1 สปดาห ดกวาหนวยทดลองอ,นๆ

การอนบาลลกปลาบทราย ในตกระจกขนาด 12 X 24 X 15 น�ว มน� าหนกเร,มตน 0.56±0.10-0.59±0.02 กรม/ตว อตราปลอย 180 ตว/ต หรอ ประมาณ 1,000 ตว/ตารางเมตร วางแผนแบบ CRD แบงการทดลอง 4 การทดลองๆ ละ 3 ซ� าดงน� 1) อนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผง (ชดควบคม) 2) อนบาลลกปลาบทราย โดยใช Rotifer 3) อนบาลลกปลาบทราย โดยใช Moina และ 4) อนบาลลกปลาบทราย โดยใช Artemia เพ,อหาประสทธภาพการเจรญเตบโต และตนทนการอนบาล โดยเกบขอมลทกๆ 30 วน ระยะเวลา 90 วน พบวา อตราน� าหนกท,เพ,มข�น การทดลองท, 3 และ 4 มคาเทากบ 805.52±110.27 และ 782.46±58.63% อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ การทดลองท, 2, 3 และ 4 มคามากกวา การทดลองท, 1 อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ และ ประสทธภาพการใชโปรตน การทดลองท, 4 มคาเทากบ 1.59±0.14 หนวย และ 0.73±0.03 หนวย และมากกวาหนวยทดลองอ,นๆ อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) และตนทนในการอนบาล การทดลองท, 4, 3, 2 และ 1 มคาเทากบ 40.12±0.77, 37.28±1.61, 38.55±0.33 และ38.21±0.17 บาท/ตว ตามลาดบ สรปไดวา การการอนบาลลกปลาบทราย การทดลองท, 4 มอตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ และ ประสทธภาพการใชโปรตน ดกวาหนวยทดลองอ,นๆ คณภาพน�าทางกายภาพและเคม มความเหมาะสมตามเกณฑในการเพาะเล�ยงสตวน� า และ ความหลากหลาย และองคประกอบของแพลงกตอนในการเล� ยงปลาบทราย รวมกบปลานลแดง โดยหนวย ทดลองท,1 มแนวโนมความหลากหลาย และองคประกอบของแพลงกตอนสงท,สด โดยพบมาก ใน

3

Division Cyanophyta และ Division Chlorophyta แพลงกตอนสตว Phylum Artrophoda มความแตกตางกนกนทางสถต (p<0.05) คาสาคญ : เพาะอนบาลเล�ยง ปลาบทราย ปลานล สไปรลนา การเจรญเตบโต ดชนการเจรญพนธ

Abstract

The culture of Sand gobies (Oxyeleotris marmoratus)/Red tilapias (Oreochromis niloticus) culture in an integrated cage-cum-pond system was conducted. The experiment was conducted in net pond (1x1x1 m3). Sand gobies initially stocked were 148-150 gm/fish in weight and 4 fishes /m2. The CRD composed of three experiments with three replications each was applied including T1 Fresh fish (control) + with culture Red Tilapia 1 fish/m2, T2 Fresh fish+3% Spirulina + with culture Red Tilapia 2 fishes/m2, T3 Fresh fish+3% Spirulina + with culture Red Tilapias 4 fishes/m2 and feed 3-10% /fish weight/day. The study was growth performance, gonadosomatic index of female Sand gobies and cost produced. Data was collected every 30 day for 6 months period. It was found that Sand gobies with T3 had significantly (p<0.05) higher average daily growth, weight gain, specific growth rate, protein efficiency ratio and gonadosomatic index of female Sand gobies (0.03±0.01-6.25±0.43%) than these reared with T2 and T1. The cost produced of fish with T1 (242.33±0.12 Bath/Kg) had better than T2 and T3 (p<0.05) respectively. Water quality was no significantly difference. The diversity of plankton division Cyanophyta, division Chlorophyta and Phylum Arthophoda with T1 had significantly (p<0.05) higher than T2 and T3. It can be concluded that the T3, used as feed of sand gobies, enhanced in growth performance and gonadosomatic index of female increased of Sand gobies.

Breeding of Sand gobies (Oxyeleotris marmoratus) in cage-cum-pond system was conducted. The experiment was conducted in net pond (1x1x1 m3). Sand gobies initially stocked were 152± 2.17-154.58±1.42 gm/fish in weight and 2 fishes /m2. The CRD composed of five experiments with three replications each was applied including T1) Broodstock Sand gobies injection hormone superfact concentrations 5-10 mg (control), T2, T3, T4 and T5 Broodstock Sand gobies injection hormone from Common Carp pituitary gland concentrations 0.5, 1, 1.5 and 2 dose, respectively. The Broodstock Sand gobies weight 152 ± 2.17-154.58 ± 1.42 gm/fish, injection hormone was conducted in cage-cum-pond. The objective of this experiment was to compare the eggs number, hatching rate and survival rate of fry for 1 week. It was found that eggs number of sand gobies T3, T4, and T5 were 19,683±1,868, 19,115±983 and 19,750±2,264 eggs (respectively), hatching rate with T1 and T5 were

4

73.20±3.96% and 70.13±0.85% and survival rate with T5, T4 and T3 were 65.33±3.06%, 65.67±2.08% and 65.00±1.00%, respectively and had significantly (p<0.05) better than the other experiments. It can be concluded that breeding sand goby, the experiment T3, T4, and T5 had the eggs number, hatching rate and survival rate of fry for 1 week had better than the other experiments.

Nursing of Sand gobies (Oxyeleotris marmoratus) was conducted in aquarium (12x24x15 inches3). Sand gobies initially stocked were 0.56±0.10-0.59±0.02 gm/fish in weight and 180 fishes / aquarium or 1,000 fishes /m2. The CRD composed of four experiments with three replications each was applied including T1 nursing with powder feed (control), T2 nursing with Rotifer, T3 nursing with Moina and T4 nursing with Artemia. The study was growth performance and cost produced. Data was collected every 30 day for 90 day period. It was found that weight gain with T3 and T4 were 805.52 ± 110.27 and 782.46 ± 58.63%, specific growth rate with T2, T3 and T4 higher than T1, feed conversion ratio and effective use of protein were 1.59±0.14 units and 0.73±0.03 units and better than the other experiments, significantly (p<0.05). The cost produced of fish with T4, T3, T2 and T1 were 40.12±0.77, 37.28±1.61, 38.55±0.33 and 38.21±0.17 bath/fish, respectively and no significantly difference. It can be concluded that the T4, nursing of Sand gobies, enhanced in feed conversion ratio and effective use of protein had better than the other experiments. Water quality was no significantly difference. The diversity of plankton division Cyanophyta, division Chlorophyta and Phylum Arthophoda with T1 had significantly (p<0.05) higher than T2 and T3. Keywords: Sand goby, tilapia, Nursing, Culture, growth performance and Gonadosomatic index

5

คานา

องคกรระดบสากลท,มมาตรฐานการเพาะเล�ยงสตวน� าอนทรยชดเจนคอสหพนธเกษตรอนทรยนานาชาต (International Federation of Organic Agriculture Movements, IFOAM) ซ, งเปนมาตรฐานข�นต,า (IFOAM Basic Standards, IBS) หนวยรบรอง (Certification Body, CB) สามารถนาไปกาหนดมาตรฐานใหสงกวา IBS ไดแตกาหนดใหต,ากวาไมได มาตรฐาน IFOAM ท,ใชในปจจบน คอ Version 2005 การเพาะเล� ยงสตวน� าอนทรยคอ กระบวนการผลตสตวน� า เพ,อใหไดผลตผลหรอผลตภณฑ ท,เปนไปตามหลกการ และมาตรฐานเกษตรอนทรย ดานการเพาะเล� ยงสตวน� าอนทรย เปนการรวมกระบวนการทกข�นตอนเชนการจดการระบบนเวศ การใชปจจยการผลต การเพาะพนธ การเล� ยง อาหารสตว ส ขภาพ สตว ควา มเป นธรรมในสงคม เปนตนว ต ถประสงคในก ารเพ าะ เ ล� ยงส ตวน� าอนทรย เพ,อท,จะใหไดผลตผลหรอผลตภณฑจากกระบวนการ ท,เปนมตรตอส,งแวดลอมปลอดภยตอผ ผลตและผ บรโภค โดยมหลกการการผลต แบบเกษตรผสมผสาน รกษาความหลากหลายทางชวภาพ หมนเวยนการใชทรพยากรภายในฟารม ใหเกดประโยชนสงสด หามใชส,งท,ผานการดดแปรพนธกรรม ปยเคม ฮอรโมนสงเคราะห สารท,นอกเหนอจากรายการท,อนญาต เน,องจากพ�นท,ทาการเพาะเล� ยงสตวน� าสวนมากของเกษตรกรไทย ผานการทาการเพาะเล� ยงโดยใชสารเคมมาเปนระยะเวลานาน ทาใหอาจมปยเคม สารเคมและส,งตองหาม สาหรบการทาการเพาะเล�ยงสตวน� าอนทรย ตกคางอย จงตองมระยะการปรบเปล,ยนอยางนอย 1 รอบการผลต ซ, งหมายถงชวงระยะเวลา ต�งแตการเตรยมบอ จนกระท,งไดรบการรบรองมาตรฐานอนทรยจากหนวยรบรองดวย (เชยงใหมนวส, 2552) เพ,อมงสการพฒนาท,สมดล ย ,งยน และมภมคมกน เพ,อความอยดมสข มงสสงคมท,มความสขอยางย ,งยน (วกพเดย สารานกรมเสร, 2551)

มการเล� ยงพอแมพนธปลาบทรายในคอก ในบอดน และปลอยปลาชนดท, 2 นอกกระชงในบอดน อาศยเศษอาหาร ท,เหลอจากปลาในคอก ซ, งสตวน�าชนดท, 2 เปนสตวน�าท,มการเจรญเตบโต ประมาณ 8 เดอน เชน ปลานล ปลอยในอตราสวน 2 ตว/ตารางเมตร (ลกปลาอาย 2 เดอน ขนาดปลายาว 3 – 6 น�ว) ซ, งสตวน� าชนดท, 2 ตองการเพยงเศษอาหาร ท,มสารอาหารจาพวกไนโตรเจน ซ, งไนโตรเจน เปนแหลงอาหาร ของสาหรายและแพลงกตอน ซ, งสาหรายและแพลงกตอนเอง สามารถเปนอาหารแกปลานล เปนตน (มานพ, 2536) ซ, งโครงการการเพาะเล�ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพฒนาท,ย ,งยนและมความปลอดภยดานอาหาร โดยปลาชนดท, 2 อาศยอาหาร ท,เกดข�นเอง จากธรรมชาต เปนการเล�ยงสตวน� า แบบอนทรย ท,ย ,งยน สามารถเปนรปแบบการเล�ยงปลาแก เกษตรกร โดยเฉพาะกลมผเล� ยงปลาในกระชงบรเวณ แมน� าปง ปจจบนมปญหาเร,องการระบาดของโรคในโครงการน� นาจะเปนรปแบบการเล�ยงปลาท,ดแกเกษตรกร และผสนใจตอไป

6

ดงน�นเพ,อเปนสวนหน,งท,ไดชวยใหมการขบเคล,อนโครงการ การเพาะเล�ยงสตวน� าอนทรย ของประเทศไทย ทาใหเกดการพฒนาท,อยางย ,งยน เปนการจดระบบนเวศน ในแหลงน� าใหย ,งยน และเปนการทา การเกษตรแบบอนทรย ท,เปนรปธรรม ผวจยจงมแนวความคดท, จะนาปลาบทราย มาเล� ยงรวมกบปลานลแดง เพ,อใหปลา ชวยสงเสรมเก�อกลใหเกดความสมดลของระบบนเวศภายในบอ โดยกนเศษอาหารท,เหลอพ�นกนบอหรออาหารธรรมชาตท,สรางมากเกนไป อกท�งเม,อส�นสดการเล�ยงยงไดผลผลตของปลาเพ,มอกดวย ซ, งขอมลท,ไดจากการวจย “การเพาะเล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดง ในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพฒนาท,ย ,งยน” จะเปนขอมลเบ�องตนดานการเล�ยง และสามารถนาไปสงเสรมใหเกษตรกรและผสนใจใชเปนแนวทางท,จะพฒนาและขบเคล,อนโครงการ การเพาะเล�ยงสตวน� าอนทรย ของประเทศไทย ทาใหเกดการพฒนาท,อยางย ,งยน เปนการจดระบบนเวศน ในแหลงน� าใหย ,งยน และเปนการทา การเกษตรแบบอนทรย ท,เปนรปธรรม เปนการสรางอาหารปลอดภย ในการเล�ยงปลาในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยงไดอยางย ,งยนตอไปในอนาคต

วตถประสงค

1. เพ,อศกษาการเตบโต ความดกของไข ปลาบทราย ในการเล�ยงรวมกบปลานล ในบอดน แบบ เศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพฒนาท,ย ,งยน

2. เพ,อศกษาอตราอาหารผสมสาหรายท,เหมาะสมกบการเล�ยงปลาบทราย อตราท,เหมาะสมของการเล� ยง ปลาบทราย กบการเล� ยงรวมกบปลานล ในบอดนแบบเศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพกท,ย ,งยน

3. เพ,อศกษาอตราความเขมขน ของฮอรโมนจากตอมใตสมองตอการพกออกเปนตว อตราการเจรญเตบโต และอตราการรอดของลก ปลาบทราย

4. เพ,อศกษาปจจยคณภาพน�าทางกายภาพและเคมบางประการ (ศกษาในปท, 1และ2) และความหลากชนดของแพลงกตอน ตลอดจนความสมพนธของปจจยส,งแวดลอมตางๆ ในระบบการเล� ยงปลานล รวมกบปลาปลาบทราย ในบอดนแบบเศรษฐกจพอเพยง

5. เพ,อนาความรท,ไดจากการวจยท� งหมดไปเปนสวนสาคญเพ,อการขบเคล,อนโครงการ การเพาะเล�ยงสตวน� าอนทรย ของประเทศไทย ทาใหเกดการพฒนาท,อยางย ,งยน เปนการจดระบบนเวศน ในแหลงน�าใหย ,งยน และเปนการทา การเกษตรแบบอนทรย ท,เปนรปธรรม

7

การตรวจเอกสาร ปลาบทราย (Sand Gody) ปลาบ หรอบทราย บจาก บทอง บเอ�อย บสงโต มช,อสามญวา Sand

Gody, Marbled Sleepy Gody และช,อวทยาศาสตร Oxyleotris mamorata Bleeker ปลาบเปนปลาท,มความสาคญทางเศรษฐกจชนดหน,ง ซ, งผลผลตสวนใหญถกสงออกไปจาหนายตางประเทศไดแก ฮองกง สงคโปร มาเลเซย ฯลฯ ทา รายไดเขาประเทศ ปละหลายสบลานบาท เน,องจากความตองการปลาบทรายจากตางประเทศมเพ,มข�นทกปเปนผลใหปลาบทรายมราคาแพงข�น ในอดตการเล�ยงปลาบทราย นยมเล�ยงกนมาในกระชงแถบลมน� าและลาน� าสาขาบรเวณภาคกลางต�งแตจงหวดนครสวรรค อทยธาน เร,อยมาจนถงจงหวดปทมธาน โดยมจงหวดนครสวรรค เปนแหลงเล�ยงสงออกท,ใหญท,สด (กรมประมง, 2550)

1. รปรางลกษณะของปลาบทราย ปลาบทราย (ภาพท, 1) มลกษณะลา ตวกลมยาว ความลกลา ตวประมาณ 1 ใน 3.5 ของความยาวมาตรฐานของลา ตว สวนหวยาว 1 ใน 2.8 ของความยาวมาตรฐานของลา ตว หวคอนขางโต และดานบนของหวแบนราบ ปากกวางใหญเปด ทางดานบนตอนมมปากเฉยงลงและยาวถงระดบก, งกลางตา ขากรรไกรลางย,นยาวกวาขากรรไกรบน ท�งขากรรไกรบนและลางมฟนแหลมซ,เลกๆ ลกษณะฟนเปนแบบฟนแถวเดยว ลกตาลกษณะโปนกลมอยบนหวถดจากรมฝปากบนเลกนอย รจมกคหนาเปนหลอดย,นข�นมาอยตดกบรองท,แบงจะงอยปากกบรมฝปากบน ครบหและครบหาง มลกษณะกลมมนใหญ มลวดลายดา สลบขาว มกานครบออนอย 15-16 กาน ครบหลง 2 ครบ ครบอนหนาส�นเปนหนาม 6 กาน เปนกานครบส�นและเปนหนาม ครบอนหลงเปนกานครบออน 11 กาน ครบทองหรอครบอกอยแนวเดยวกบครบหและมกานครบออน 5 กาน ครบอกของปลาบใน Subfamily Eleotrinae แยกจากกนอยางสมบรณ ซ, งแตกตางจากปลาบชนดอ,นในครอบครว Gobiidae ซ, งมครบทองตดกนเปนรปจาน ครบกนอยในแนวเดยวกบครบหลงอนท,สอง มกานครบออน 7 กาน และมอยในแนวเดยวกบครบหลงอนท,สอง และมความยาวครบเทากบครบหลงอนท,สอง สวนของครบมลายสน� าตาลดา แดงสลบขาวเปนแถบ ๆ และมจดสดา กระจายอยท ,วไป ลา ตวมเกลดแบบหนามคลายซหว และมแถบสดาขวางลาตว 4 แถบ ดานทองมสออน สตวของปลาบทรายแตกตางกนไปตามถ,น ท,อยอาศย (กรมประมง, 2550)

8

ลกษณะเกลด ลาตวมเกลด 2 ลกษณะ คอ เกลดกลมขอบเรยบ และเกลดมปลายแหลมเปนหนาม บรเวณสวนหวจะมเกลดกลมขอบเรยบ สวนบรเวณลาตวเปนเกลดมปลายแหลมเปนหนาม เสนขางลาตวจะมเกลดประมาณ 70-90 เกลด ลาตวมสน�าตาลหรอสน�าตาลเทา สวนบนของตวมจดสดาประปราย ดานทองมลกษะสขาวจาง สวนหลงและดานขางลาตวจะมสขาวปนเหลอง แถบจะเหนไดชดบรเวณหาง ครบทกครบจะมลายดาพาดขวาง ยกเวนครบหลงจะมสน� าตาลปนดา ปลาบทรายจดเปนปลาขนาดกลางและเปนปลาชนดเดยวในครอบครวน� ท,มขนาดใหญท,สด ปกตมขนาดประมาณ 30 เซนตเมตร เคยพบยาวถง 60 เซนตเมตร (กรมประมง, 2550)

ภาพท!1 แสดงลกษณะของปลาบทราย ท!มา : http://www.geocities.com/welcometonica121/new-29.htm 2. การแพรกระจาย ปลาบทราย เปนปลาท,เราสามารถพบไดท,วไปในน�าจดและน�ากรอยเลกนอย ในหลายประเทศ โดยเฉพาะในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตและหมเกาะมลาย ไดแก บอรเนยว เกาะสมาตราอนโดนเซย มาเลเซย จน ไทย สาหรบในประเทศไทยพบปลาบขยายพนธท,วไปตามแมน� า ลาคลองและสาขาท,วทกภาคตามหนองบง และอางเกบน� าตาง ๆ เชน แมน� าเจาพระยา ปากน� าโพ บงบอระเพด แมน� าลพบร แมน� าทาจน อางเกบน� าเข,อนอบลรตน จงหวดขอนแกน อางเกบน� าลาตะคอง จงหวดนครราชสมา อางเกบน� าเข,อนสรกต จงหวดอตรดตถ อางเกบน� าบางพระ จงหวดชลบร อางเกบน� าเข,อนบางลาง จงหวดยะลา จงหวดสโขทย จงหวดพจตร จงหวดพษณโลก และทะเลนอย จงหวดสงขลา (กรมประมง, 2550; ทว และยพนท, 2544) โดยสามารถอาศยในน� าท,มปรมาณออกซเจนต�งแต 3 mg/L ข�นไป ความเปนดาง (Alkalinility) 35-221 mg/L ความกระดาง (Hardness) 23-164 mg/L ความเปนกรดดาง 6.3-8.6 (http://www.geocities.com/welcometonica121/ new-29.htm) ปลาบชอบอาศยอยท,มด ตามซอกหน โพรงไม รากหญาหนาๆ ชอบฟงตวอยในพ�นดนออน หรอพ�นทราย เปนปลาท,ชอบอยกบท,น,งๆ เช,องชา แตจะมความวองไวมากเม,อจโจมเขาหาเหย,อ และเม,อมส,งผดปกตเกดข�น (ปยากร, 2546)

9

ปลาบทรายเปนปลากนเน�อเปนอาหาร เชน ลกกง ลกปลา แมลงในน� า หอย ฯลฯ ซ, งปลาบทรายวยแตกตางกน จะมนสยการกนท,แตกตางกน เชน ในชวงท,ฟกออกจากไขใหมๆจะกนสาหรายและแพลงคตอนพชเปนอาหาร ตอจากน�นจะกนแพลงกตอนสตว ท,มขนาดเลกท,ลกปลาสามารถกนได จากการวเคราะห นสยการกนอาหารของปลาบทราย พบวา ปลาบทรายท,มขนาด 1.0-10.0 เซนตเมตร อาหารท, พบเปนกง 75% และปลา 25% สวนปลาบทรายท,มขนาด 10.1-20.0 เซนตเมตรอาหารท,พบเปน กง 58% ปลา 40% และป 2% และปลาบทรายท,มขนาด 20.1 เซนตเมตรอาหารท,พบเปนปลา 72% และกง 28% http://www.geocities.com/welcometonica121/new-29.htm) โดยปรมาณอาหารท,กนในแตละวนจะมน�าหนกเทากบน�าหนกของตวปลา (ยพนท, 2536) 3. การเพาะเลยงปลาบ

ปลาบมราคาแพงจงเปนท,ตองการของตลาดในประเทศและตางประเทศเปนจานวนมากทาใหมผสนใจเล�ยงปลาบอยางกวางขวาง การเล�ยงปลาบมเล� ยงกนในบอซเมนต บอดนและกระชง แตท,นยมเล�ยงกนมากเปนการเล�ยงในกระชง สวนบอดนกมผเล� ยงกนอยบางท�งในรปการเล�ยงแบบเด,ยว แบบรวม และแบบผสมผสาน สาหรบการเล�ยงในบอซเมนตมการเล�ยงอยนอยมากเพราะลงทนสงและตองการน� า สะอาดในการเล� ยง (กรมประมง, 2550) การศกษาการสบพนธของปลาบทรายเพศผ Oxyeleotris

marmoratus ตวเตมวยจานวน 84ตว จากแหลงน� า ธรรมชาต เขตจงหวดปตตาน เปนเวลาตดตอกน 13 เดอน ต�งแตเดอน มนาคม 2545 ถง มนาคม 2546 จากการวเคราะหเน�อเย�ออณฑะทกเดอน พบวาการสรางเซลสบพนธมการพฒนาการพรอมกนเปนกลมตลอดความยาวของอณฑะ จากการศกษาพบวาปลาบทราย O. Marmoratus สรางอสจเปนฤดกาลและมระยะปลอยน� าเช�อท,ชดเจน โดยปลาบทรายทกตวมอณฑะอยในระยะปลอยน� าเช�อ คดเปน 100% และ66 % ในเดอนพฤศจกายน และเดอนพฤษภาคมตามลาดบ จากการศกษาโครงสรางโดยละเอยดของกระบวบการสรางอสจ พบวาอสจของปลาบทรายประกอบดวย 3 สวน คอสวนหว ซ, งไมมโครโซม(acrosome) สวนกลาง (midpiece) มขนาดส�น และสวนหางมขนาดยาว หางมครบขาง (lateral fins)แกนกลางของหางประกอบดวย axonem ซ, งมโครงสรางหลกคอ 9+2 ไมโครทวบล (microtubule) สาหรบนวเคลยสของอสจมลกษระสมมาตร สวนทายของนวเคลยสเปนรองลกเรยกnuclear fossa อสจของปลาชนดน� ม centriolar complex อยนอกnuclear fossa ซ, งแตกตางจากปลาบทรายบางชนด การศกษาคร� งน� ไดเปรยบเทยบลกษณะของอสจและกระบวนการสรางอสจของปลาบทรายปลาบางชนดตางๆท,อยในตระกลใกลเคยงกน (Jintamas et al., 2005)

3.1 ความแตกตางระหวางเพศ (ไชย, 2552) การสงเกตลกษณะความแตกตางระหวางปลาบเพศผเพศเมย (ภาพท, 2) ดไดจากอวยวะเพศท,อยใกลรทวาร ปลาเพศผมอวยวะเพศเปนแผนเน�อขนาดเลกสามเหล,ยมปลายแหลม สวนตวมอวยวะเพศเปนแผนเน�อขนาดใหญและปานตอนปลายไมแหลมแตเปนรขนาดใหญลกษณะคลายถวยน� าชาขนาดเลก

10

พรอมผสมพนธปลายอวยวะเพศผและเมยมสแดง บางคร� งเหนเสนเลอดฝอยสแดงท,มาเล� ยงอวยวะเพศไดชดเจน

ภาพท! 2 ความแตกตางลกษณะเพศของปลาบเพศผเพศเมย การคดเลอกพอแมพนธท,ดมผลทาใหอตราการฟกและอตรารอดตายสง และไดลกปลาท,แขงแรง พอแมพนธปลาบท,ดควรมลกษณะดงน� 1. ควรเปนปลาวยเจรญพนธ เพราะไขท,ไดอตราการฟกและอตรารอดตายสง 2. พอแมพนธควรมน� าหนกอยในชวง 300-500 กรม แตไมเกน 1 กโลกรม และไมควรเปนปลาท,อวนหรอผอมเกนไป 3. เม,อจบพอแมพนธข�นมาจากท,กกขงใหม ๆ ควรรบคดปลาท,มสนวลดปราดเปรยว และควรเปนปลาท,ปรบสสสภาพเดมไดเรวเม,อหายตกใจ ไมควรคดพอแมพนธท,สเหลองซดปกต 3.2 วธการเพาะพนธ (ไชย, 2552) การเพาะพนธปลาบม 2 วธ คอ การฉดฮอรโมนและการเลยนแบบธรรมชาต สาหรบวธหลงสามารถผลตพนธปลาบไดจานวนมากและไดอตราการรอดตายสง 1. วธการฉดฮอรโมน การเพาะพนธปลาบเร,มคร� งแรกในป พ.ศ.2515 โดยนาปลาบเพศผท,มน�าหนก 168 และ 170 กรม เพศเมย 196 กรม และ 202 กรม มาทาการฉดฮอรโมนเพยงคร� งเดยวดวยตอมใตสมองของปลาในขนาด 1,500 กรม รวมกบคลอรโอนค โกนาโดโทรปน (Chorionic Gonadotropin, C.G.) จานวน 250 หนวยมาตรฐาน (International Unit, I.U.) ฉดเขาตวปลาโดยเฉล,ยตวละ 62.5 หนวยมาตรฐาน หลงจากฉดฮอรโมนแลวนาพอแมพนธไปปลอยลงในบอซเมนต ขนาด 2x3 ตารางเมตร น�าลก 75 เซนตเมตร และใชทางมะพราวเปนวสดใหแมปลาบวางไข ปรากฏวาแมปลาท,มน�าหนก 202 กรม วางไขประมาณ 10,000 ฟอง มอตราการฟก 90 เปอรเซนต

11

2. วธการเลยนแบบธรรมชาต หลงจากปลอยพอแมพนธปลาบได 3 วนแลว ปกกระเบ�องแผนเรยบขนาด 40x60 เซนตเมตรหรอวสดอ,นท,งายตอการโยกยายลาเลยง เชน หลกไม ตอไม ฯลฯ เพ,อใหปลาบมาวางไข นาแผนกระเบ�องเหลาน� ไปปกไวเปนจดๆ รอบบอแตละจดปกเปนกระโจมสามเหล,ยมและหนดานท,ขรขระไวขางใน โดยปกดานกวางลงในดนกนบอ พรอมท�งทาเคร,องหมายปกหลกไมไวแสดงบรเวณท,ปกกระเบ�องเพ,อสะดวกในการตรวจสอบและเกบรงไข เม,อปลาบมความคนเคยกบกระเบ�องแผนเรยบดแลว ในตอนเยนจนถงตอนเชามดปลาบสวนใหญเร,มทาการวางไขผสมพนธท,กระเบ�องแผนเรยบ สวนใหญปลาบวางไขตดดานในของกระโจมกระเบ�องรงไขปลาบสวนใหญเปนรปวงร แตจะมบางคร� งเปนรปวงกลม ลกษณะไขปลาบเปนรปหยดน� า สใส ดานแหลมของไขมกาวธรรมชาตตดอยไวใชในการยดไขใหตดกบวสด ชวงเชาหรอเยนของทกวนใหทาการตรวจสอบแผนกระเบ�องและนากระเบ�องท,มรงไขปลาบตดไปฟก การลาเล� ยงรงไขปลาบควรใหแผนกระเบ�องท,มไขปลาแชน�าอยตลอดเวลา ขอควรระวงในการเกบรงไขข�นมาฟก คอ เม,อพบกระเบ�องท,มรงไขตดอยแลว ตองน� าข�นไปฟกทนท เพราะถานากลบลงไปปกไวท,เดมพอแมพนธปลาบท,เฝาอยใกลๆ จะมากนไขหมด ในกรณกระเบ�องแผนเรยบท,ผานการใชงานมานานควรทาความสะอาดโดยแชแผนกระเบ�องในสารเคมกาจดเช�อรา ไดแก ไตรฟลารนความเขมขน 0.1 พพเอม แชตลอดคน กอนนาไปปกเปนกระโจมในบอดน - ววฒนาการของไขปลาบไขท,ยงไมไดรบการผสมมเสนผาศนยกลางประมาณ 0.83 มลลเมตร ความยาวของไขประมาณ 1.67 มลลเมตรเม,อยดตดกบวสด ลกปลาบใชเวลาฟกออกเปนตวหลดออกจากเปลอกไขจมลงสพ�นประมาณ 32 ช,วโมง ถง 5 วน แลวลอยไปตามกระแสน� า ลกปลาอาย 2 วนหลงฟก ลกปลาเร, มกนาหารเน,องจากถงไขแดงยบหมดและเหนปากชดเจน มการวายน� าในลกษณะแนวด,ง คอ พงข�นและจมลง มความยาวเฉล,ย 4 มลลเมตร อายประมาณ 7 วน ลกปลามความยาวประมาณ 4.6 มลเมตร มลายสดาเขมท,บรเวณสวนทองดานลางไปจนถงครบหางตอนลาง อายประมาณ 15 วน ลกปลามความยาวเพ,มข�นเปน 5.05 มลลเมตร อายประมาณ 20 วน ลกปลามความยาวเพ,มข�นเปน 7.6 มลลเมตร อายประมาณ 30 วน ลกปลามความยาวประมาณ 8-10 มลลเมตร เกดลายพาดขวางลาตวคลายพอแม สวนเน�อใสไมลายและสามรถมองเหนอวยวะภายใน อายประมาณ 37-45 วน ลกปลามลกษณะคลายพอแมเพยงมขนาดเลก สวนท,เปนเน�อใสเปล,ยนเปนขนสน�าตาลเหลอง 3.3 การอนบาลลกปลาบ (ไชย, 2552)

การอนบาลลกปลาบแบงตามอายของลกปลาเปน 3 ระยะคอ 1. การอนบาลในบอซเมนตขนาดเลก

12

2. การอนบาลในบอซเมนตขนาดใหญ 3. การอนบาลในบอขนาดใหญหรอในบอดน 1. การอนบาลในบอซเมนตขนาดเลก การอนบาลชวงน� เปนชวงท,สาคญในการเพาะ

ขยายพนธปลาบ การอนบาลลกปลาใหไดอตราการรอดตายต,าหรอสงข�นอยกบปจจยสาคญ 4 ประการ คอ อตราการปลอย การจดการน�าในการอนบาลการใหอากาศ ชนดอาหารและการใหอาหาร

1.1 อตราการปลอยลกปลาบวยออน ควรปลอยอตรา 20,000 ตวตอ 6 ตารางเมตร หรอ ปรมาณ 3,300 ตว/ตารางเมตร

1.2 การจดการน�าในการอนบาล เน,องจากลกปลาบวยออนมขนาดเลกมากและบอบช� างาย ดงน�น การจดการระบบน� าตองทาอยางนมนวลเพ,อไมใหลกปลาบช� า ในการอนบาลวนแรกควรเตมน� าโดยกรอกผานผาโอลอนแกวใหไดระดบเฉล,ย 20-25 เซนตเมตร แลวนาลกปลาวยออนมาปลอย หลงจากน�นใหเพ,มระดบน� าทกวนๆ ละ 5 เซนตเมตร จนไดระดบน� าเฉล,ย 40-45 เซนตเมตร จงเร,มถายน�า 50 เปอรเซนต ของปรมาณน�าท�งหมดทกวนจนลกปลาอายได 1 เดอน

การเพ,มระดบน� าในระยะแรกควรเปดน� าเขาชาๆ อยาเปดน� ารนแรงเพราะลกปลาในชวงระยะน�บอบบางมากและเพ,อไมใหของเสยท,อยกนบอฟงกระจายข�นเปนอนตรายตอลกปลาวยออน สวนการถายเทน� าในบอควรถายน� าออกโดยใชวธกาลกน� าผานกลองกรองน� า การสรางกลองกรองน� าน�ควรใหมขนาดพอเหมาะกบบออนบาลเพ,อสะดวกในการทางานและขนยาย กลองกรองน� าทาดวยโครงไมหรอทอพวซบดวยผาโดลอนแกว การถายน� าออกควรทาอยางชาๆ เพราะลกปลาบวยออนสแรงน� าท,ดดออกท�งไมได ลกปลาจะไปตดตามแผงผากรองตายไดในชวงทายของการอนบาลประมาณ 1-2 อาทตย สามารถเปล,ยนผากรองใหมขนาดตาใหญข�นอกเลกนอยจากเดม โดยใหมความสมพนธกบขนาดลกปลาบ

1.3 การใหอากาศ การใหอากาศในบออนบาลสาหรบลกปลาวยออนในชวงคร, งเดอนแรกจาเปนตองปลอยใหอากาศผานหวทรายอยางชาๆ และคอยๆ เพราะลกปลาระยะน� ยงไมสามารถวายทวนกระแสน�าท,เคล,อนตามแรงดนอากาศมากๆ ได

1.4 ชนดอาหารและการใหอาหาร อาหารท,ใชในการอนบาลลกปลาบสวนใหญเปนอาหารธรรมชาต ยกเวนระยะแรกท,ลกปลาเพ,งฟกจะใหอาหารไขระยะตอมาใหโรตเฟอรและไรแดง 2. การอนบาลในบอซเมนตขนาดใหญ เม,อลกปลาอายไดประมาณ 1 เดอน กทาการยายไปอนบาลตอในบอซเมนตขนาด 50 ตารางเมตร ท,มระดบน� าประมาณ 40-50 เซนตเมตรโดยคดลกปลาใหมขนาดใกลเคยงกน แลวปลอยลกปลาในอตราตารางเมตรละ 100-160 ตว ในชวงสปดาหแรกใหอาหารธรรมชาตมชวต ไดแก ไรแดง หนอนแดง ฯลฯ ประมาณ 10 เปอรเซนตของน� าหนกตวปลา ชวงสปดาหท,สองเร,มฝกใหกนาหารสมทบท,มสตรอาหารประกอบดวยปลาเปด 94 เปอรเซนต ราละเอยด 5 เปอรเซนต วตามนเกลอแร 1 เปอรเซนต การฝกใหลกปลาบกนอาหารสมทบ ควรคอยๆ

13

ลดปรมาณไรแดงและเพ,มอาหารสมทบ สาหรบอาหารสมทบน�นป� นเปนกอนเลกๆ โยนใหลกปลาบรอบบอ และควรเปล,ยนถายน� าทกวนๆ ละ 5-10 เซนตเมตร การเล� ยงปลาบในบอกลางแจงอาจจะประสบปญหาสาหรายชนดท,ไมตองการโดยเฉพาะพวกท,เปนเสนใยข�นท,วบอระหวางอนบาลลกปลาซ, งยากลาบากตอการดแล ควรใชน� าเขยวเตมเปนระยะๆ ตามความเหมาะสมของคณภาพน� า ความขนและสของน�า อกท�งชวยขยายอาหารธรรมชาตในบอไดแก ไรแดง อกดวย 3. การอนบาลในบอขนาดใหญ หรอในบอดน การอนบาลลกปลาบขนาด 2.5 เซนตเมตรข�นไปสวนใหญเล� ยงในบอซเมนตและบอดนสวนการเล� ยงในกระชงน�นปรากฏวาไมคอยประสบผลสาเรจ มอตรารอดและการเจรญเตบโตต,าไมเหมาะสมท,จะใชอนบาลลกปลาขนาดดงกลาว

สาหรบการอนบาลลกปลาขนาดดงกลาวในบอซเมนตลกปลาจะมอตรารอดสงกวาบอดนและรวบรวมปลาบไดสะดวก แตอตราการเจรญเตบโตชาโดยปลอยลกปลาขนาด 5 เซนตเมตร จานวน 3,000 ตว หรอตารางเมตรละ 60 ตว ใหอาหารประกอบดวย ปลาเปด 94 เปอรเซนต ราละเอยด 5 เปอรเซนต วตามนเกลอแร 1 เปอรเซนต ระยะเวลาเล� ยง 90 วนอตรารอดประมาณ 85 เปอรเซนต ลกปลาท,มน� าหนกเฉล,ย 1.46 กรม เพ,มข�นเปน 4.97 กรม ความยาวเฉล,ย 5 เซนตเมตรเพ,มเปน 7.55 เซนตเมตร นอกจากน�การตดต�งระบบน� าหมนเวยนโดยดงน� าจากบอพกมาเล�ยงลกปลาบแลวปลอยกลบสบอดนหมนเวยนตลอดเวลากสามารถทาได การเลยงปลานลแดง

ปลานลแดงสายพนธของไทย(ภาพท, 3) จากการตรวจสอบทางเทคนคอเลคโตรโฟรซส (Electrophoresis) โดยมหาวทยาลยฟลปปนส และมหาวทยาลยสเตอรลง สรปไดวา ปลานลแดงเปนปลาสายพนธของไทย เปนลกผสมระหวางปลานล (Oreochromis niloticus) และปลาหมอเทศ (Oreochromis mossambicus) โดยมความถ,ของยนส ปลานล 78 เปอรเซนต และปลาหมอเทศ 22 เปอรเซนต ดงน�น ปลานลแดงจงมลกษณะของปลานลและปลาหมอเทศรวมกน คอ มปากเฉยงข�นคลายกบปลาหมอเทศ ลาตวคลายปลานล (มานพและคณะ , 2530) ปลานลแดงหรอปลาทบทม เปนปลาเศรษฐกจอกชนดหน, งท,ตลาดตองการสสนสดใสมสแดงเขม จงมนกวจยคดคนควา พช และ สาหรายเรงสปลากอนจาหนายสตลาด จากการศกษาปลาในธรรมชาตพบวา ปลาจะเร,มมการสะสมคาโรทนอยดมากในชวงการวางไข แอสตาแซนทน จะมการถายทอด มาทางรงไขของเพศเมย สวนในเพศผกจะมการสะสมคาโรทนอยด เพ,อเพ,มสท, ผวในชวงการสบพนธ เพ,อเปนการดงดดความสนใจจากเพศเมย และยงพบการสะสมคาโรทนอยดท,เน�อเย,อและตบดวย คาโรทนอยดยงมบทบาทสาคญท,ทาใหการพฒนาของปลาในระยะวยออนเปนไปอยางปกต มรายงานวาแอสตาแซนทนท,พบในไขจะทาหนาท,คลายฮอรโมนในการกระตนใหเกดการปฏสนธของปลา Rainbow Trout นอกจากน� ยงทาให เช�ออสจของปลาเกดพฤตกรรม Chemotaxis

14

เพ,มข�น มรายงานวาการใชแอสตาแซนทนเสรมในอาหาร จะสามารถเพ,มการเจรญเตบโต อตราการสมบรณเพศ และความดกของไขในปลา Rainbow Trout และความสมพนธระหวางเมดสของ ไขกบอตราการตายในชวงพฒนาตวออน โดยจะทาใหตวออนมความทนทานตอสภาพท,มออกซเจนต,า อณหภมและแอมโมเนยในระดบสง ๆ ไดด (Tacon , 1981 อางโดย ชลธชา , 2541) การศกษาผลของแอสตาแซนทนตอส และการเจรญเตบโตของปลานลสแดง พบวา ปลานลสแดงท,เล� ยงดวยอาหารผสมแอสตาแซนทนท,ระดบ 300 มลลกรมตออาหาร 1 กโลกรม พบวา ลาตวปลานลสแดงมความเขมกวาชดการทดลองอ,น ๆ ภายในระยะเวลา 1 เดอน แตเม,อเล� ยงปลานลสแดงเพ,มข�นเปนเวลา 3 เดอน ปลาท,เล� ยงดวยอาหารท,ผสมแอสตาแซนทนทกระดบมความเขมของสไมแตกตางกน แตแตกตางจากปลาท,ไมไดเล�ยงดวยแอสตาแซนทน (ชลธชา , 2541) การใชสาหราย Spirulina สดอนบาล และเล�ยงปลานลแดงจนถงระยะวางไข พบวา ปลานลมอตราการผสมพนธ อตราการฟกออกเปนตว และอตรารอดของลกปลาสงกวา การใชอาหารปลาท,วไป และสาหราย Spirulina สดทาใหเน�อปลา มกรดไขมนจาพวก linoleic acid, Gamma - linolenic acid (

GLA ) และ Σn – 6 สงกวาในเน�อปลาท,เล� ยงดวยอาหารผสมท,วไป และเน�อปลามโปรตนสง สสนด จากน�นนาเน�อปลาท,ได ไปทาซาซม (Sashimi) ปรากฏวา ไดรบความนยมในญ,ปน ( Lu and Toshio, 2003 ) การผสมสาหราย Spirulina sp. และสาหราย Cladophora sp. ในอาหารผสมเพ,อเล� ยงปลานลสแดง จะทาใหมปรมาณคาโรทนอยดสะสมในเน�อมากกวาการใชอาหารผสมธรรมดา ซ, งคาโรทนอยดจะชวยทาให เ น� อปลาม สแดงอมชมพ นา รบประทาน และย ง เ ปนแหลงโปรวตา มนเออกดวย (สรศกด� , 2544)

ภาพท! 3 ปลานลแดง (Promya, 2008)

15

สาหรายสไปรลนา การจดจาแนกสาหรายสไปรลนา Spirulina platensis (ภาพท, 4) ในแงของอนกรมวธานไดยด

ตามหลกของ Bold and Wynne (1978) และ Venkataraman (1983) ดงน� Kingdom Monera Division Cyanophyta Class Cyanophyceae Oeder Oscillatoriales Family Oscillatoriaceae Genus Spirulina Species Spirulina platensis

20 um

ภาพท! 4 สาหราย Spirulina platensis ขนาด scale 20 um

คณประโยชนของสาหรายสไปรลนาสาหรายสไปรลนา จดเปนแหลงอาหารท,มคณคาทางโภชนาการท,สาคญโดยเฉพาะ อดมไปดวยโปรตนท,มอยปรมาณสงถง 50–70% ของน� าหนกเซลลแหง ม คารโบไฮเครท อยประมาณ รอยละ 12-20 นอกจากน�สาหรายสไปรลนา ยงเปนแหลงท,มศกยภาพในการผลตสารเคมสาคญซ, งไมคอยพบในส,งมชวตหรอแหลงอาหารอ,น โดยประกอบไปดวย กรดอมโน ท, จ ด เ รยงกนอยางไดสดสวนสมดลถง 18 ตว กรดไขมนไม อ, มตว ท, มพ นธะคหลายพนธะ (Polyunsaturated fatty acid, PUFA) โดยเฉพาะกรดแกมมาลโนเลนค หรอ GLA (g – linolenic acid, 18:3 w 6) มวตามนท,มคญคาหลายชนด เชน วตามนบ 1, 2, 3 และ บ 12 วตามนซ และวตามนอ นอกจากน� ยงประกอบดวยรงควตถธรรมชาต เชน ไฟโคไซยานน (Phycocyanin) และแคโรทนอยด ชนด Myxoxanthophyll, Zeaxanthin และสารพวกโพลแซคคาไรด (Polysaccharides) เปนตน (มารศร, 2549)

จงกล และขจรเกยรต� (2548) ไดทาการรวบรวมองคความรเก,ยวกบคณคาทางโภชนาการท,สาคญของสาหรายสไปรลนาไวซ, งมรายละเอยดดงตอไปน� คณคาทางโภชนาการของสาหรายสไปรลนา

1. สารสหรอรงควตถ (Pigment)

16

สาหรายสไปรลนามองคประกอบของสารสหรอรงควตถหลายชนด ไดแก คลอโรฟลล เอ แคโรทนอยด และไฟโคบลน (phycobilin) และแคโรทน (carotene) โดยสาหรายสไปรลนาม แคโรทนอยดท�งหมด 1.7 มลลกรมตอกรมของน�าหนกแหง สามารถแยกออกเปนชนดตางๆ ดงน� เบตาแค-โรทน (beta -carotene) 26 เปอรเซนต, เบตาแคโรทน 5, 6 อพอกไซด (beta carotene-5,6–epoxide) 5 เปอรเซนตเอค–ไคนโนน (echinenone) 7 เปอรเซนต ครฟโตแซนธน (cryptoxanthin) 23 เปอรเซนต มกโซแซนโธฟลล (myxoxanthopyll) 24 เปอรเซนต และซแซนธน (xexanthin) 9 เปอรเซนต รงควตถเหลาน� เปนสารท,ทาใหเกดสเหลอง สม หรอ สแดง จงสามารถชวยเพ,มสสนในปลาโดยเฉพาะปลาสวยงามใหมสสวยงาม

2. โปรตน (Protein) โดยท,วไปสาหรายสไปรลนา (S. platensis) แหงมเปอรเซนตโปรตนอยระหวาง 50-70

เปอรเซนต ท� งน� ข�นอยกบชนดของสารเคมหรอสตรอาหารท,ใชในการเพาะเล� ยง โดยประกอบดวยกรดอะมโนท,จาเปนหลายชนดไดแก ไอโซลวซน (isoleucine), ลวซน (leucine), ไลซน(lysine ), เมทไธโอนน (methionine), พนลอะ-ลานน (phenylalanine), ธระโอนน ( threonine), ทรบโตเฟน (tryptophan), วาลน (valine), อาจนน (arginine) และฮสตดน (histidine) ซ, งเม,อเปรยบเทยบปรมาณโปรตนและกรดอะมโนท,จาเปนในสาหรายสไปรลนากบแหลงอาหารอ,นๆ ดงแสดงในตารางท,1

3. ไขมน (lipids) และกรดไขมน (fatty acid) สาหรายสไปรลนามเปอรเซนตไขมนระหวาง 2 – 7.3 เปอรเซนตของน� าหนกแหง และ ไขมนในสาหรายสไปรลนาสวนใหญ ประกอบดวยกรดไขมนชนดไมอ,มตว โดยเฉพาะกรด ลโนเลนค (linoleic acid) ซ, งเปนกรดไขมนชนดท,จาเปนตอปลา ซ, งสภาวะแวดลอมในการเพาะเล�ยงสาหรายสไปรลนามสวนสาคญ ในการควบคมการสงเคราะหไขมน และกรดไขมนของสาหราย สไปรลนา ปจจยท,สาคญในการควบคมการสงเคราะห ไดแก ปรมาณสารอาหาร เชน ปรมาณไนโตรเจน คอปรมาณไนโตรเจนในสารอาหารลดลง ปรมาณไขมนในเซลลสาหรายกจะลดลงภายในระยะเวลา 2-3 วน การเสรมสาหรายสไปรลนาในสตรอาหารในการเล� ยงปลาน� าจด จะมผลตอการเจรญเตบโต การพฒนาของอวยวะสบพนธ และการเจรญพนธ (สมศกด� , 2547)

4. วตามนและเกลอแร สาหรายสไปรลนาเปนแหลงของวตามนและเกลอแรหลายชนด โดยสาหรายสไปรลนาแหงประกอบไปดวยวตามน 10 ชนด ปรมาณตอกโลกรม คอ ไบโอตน (biotin) 0.4 มลลกรม วตามนบ 2 มลลกรม แคลเซยมแพนโทธเนต (Ca – pantothenate) 11 มลลกรม กรดโฟลค (folic acid) 0.5 มลลกรม อนโนซทอล (inosital) 350 มลลกรม กรดนโคทนค (nicotinic acid) 118 มลลกรม ไฟรดอกซน (pyridoxine) 3 มลลกรม ไรโบฟลาวน (ryboflavine) 40 มลลกรม ไธอะมน (thiamine) 55 มลลกรม และวตามนอ 190 มลลกรม

17

สาหรบสาหรายสไปรลนาแหง จะประกอบไปดวยเกลอแรหลายชนด คอ แคลเซยม 1,315 มลลกรม ฟอสฟอรส 8,942 มลลกรม เหลก 580 มลลกรม โซเดยม 412 มลลกรม คลอไรด 4,400 มลลกรม แมกนเซยม 1,915 มลลกรม แมงกานส 25 มลลกรม สงกะส 39 มลลกรม และโพแทสเซยม 15,400 มลลกรม (Vankataraman, 1983 อางโดย ขจรเกยรต� , 2550) แพลงกตอน แพลงกตอนหมายถง ส,งมชวตซ, งลองลอยอยในน�าสดแตคล,นลมจะพาไป (ลดดา,2542) มการศกษาแพลงกตอนในน�าจด น� ากรอย และน� าเคมอยางตอเน,อง เพ,อศกษากาลงผลตของแหลงน� า หวงโซอาหาร สายใยอาหารและลาดบช� นการกนอาหารของส, งมชวตในแหลงน� าตางๆ โดยเร, มจากแพลงกตอน นอกจากน� แพลงกตอนบางกลมเปนตวช� ซ, งจะมความสมพนธกบปรมาณธาตอาหารท,สาคญไดแกฟอสฟอรส (P) ไนโตรเจน (N) และซลกอน (Si) เปนตน (สมพงษ , 2538)

ลดดา (2542) สามารถแบงแพลงกตอนออกไดเปน 2 กลมใหญๆ ตามความสามารถในการสงเคราะหแสงและสรางอาหารเองได คอ

1. แพลงกตอนพช (Phytoplankton) คอ แพลงกตอนท,มความสามารถสงเคราะหแสงและสรางอาหารเองได ไดแก พชขนาดเลกและสาหรายตางๆ เชน สาหรายสเขยวแกมน� าเงน (Blue green algae) สาหรายสเขยว (Green algae) ไดอะตอม (Diatom) โปรโตซวท,สามารถสงเคราะหแสงไดบางชนด (Photosynthetic protozoa) เปนตน

2. แพลงกตอนสตว (Zooplankton) คอ แพลงกตอนท,ไมสามารถสงเคราะหแสงและสรางอาหารเองไดเหมอนแพลงกตอนพช เชน โปรโตซว (Protozoa) ตวออนของสตว (Animal larvae) ส,งมชวตพวกกง ป แมงกะพรน และลกปลาขนาดเลก เปนตน ความหลากหลายของ แพลงกตอนพช (Phytoplankton) แพลงกตอนพช จดเปนส,งมชวตท,มความสาคญย,งตอระบบนเวศ เน,องจากส,งมชวตกลมน� มความสามารถในการสงเคราะหแสงและสรางอาหารเองได ดงน�นแพลงกตอนพชจงจดเปนผผลตปฐมภม (Primary producers) ของหวงโซ (Food chain) และสายใยอาหาร (Food web) เราสามารถพบแพลงกตอนพชไดท�งในระบบนเวศน�าจด ระบบนเวศน�าเคม ตลอดจนในระบบนเวศน� ากรอย โดยแพลงกตอนพชสวนใหญจะเปนส,งมชวตพวกสาหรายไมวาจะเปนสาหรายท,เปนโปรคารโอตหรอสาหรายท,เปนยคารโอต โดยพบวาในทะเล (Sea) และทะเลสาป (Lake) จะพบแพลงกตอนพชในกลมไดอะตอม (Diatoms) และกลมไดโนแฟลกเจลเลท (Dinoflagellates) เปนกลมหลก (Dominant group) สวนในแหลงน� าจด (Freshwater) จะพบสาหรายสเขยว (Green algae) โดยเฉพาะพวกเดสมด (Desmids) เปนกลมหลก (Boney, 1975)

18

จงกล (2552) การจดหมวดหมตาม Bold and Wynne (1985) มท�งหมด 6 Division 1. Division Cyanophyta เปนส,งมชวตท,เกดข�นมานานกวา 3 พนลานป และเปนส,งมชวตพวกแรกท,สามารถสงเคราะหแสง สรางออกซเจนใหแกบรรยากาศโลก สาหรายสเขยวแกมน� าเงนไมมเย,อหมนวเคลยส จงจดเปนพวกโปรคารโอตก ซ, งจะมลกษณะท,คลายกบพวกแบคทเรย นอกจากน� ยงไมพบสวนของคลอโรพลาสต ไมโทคอนเดรย กอลจบอด� และเอนโดพลาสมกเรตควลมในเซลล และเปนสาหรายชนดไมมหนวด ไดแก สเขยวแกมน�าเงน (blue green algae) 2. Division Chlorophyta สาหรายดวช,นน� สวนใหญมสเขยวเหมอนหญา (grass green algae) ท�งน� เพราะภายในคลอโรพลาสตมรงควตถพวกคลอโรฟลลเอ และบจานวนมาก ซ, งจะบดบงรงควตถสอ,น ๆ ไว นอกจากน�นกมรงควตถพวกแคโรทนอยดและแซนโธฟลลอกหลายชนด รงควตถท�งหมดอยในคลอโรพลาสต ซ, งมรปรางไดหลายแบบ คณสมบตเหลาน�สามารถนามาจดจาแนกสาหรายสเขยวไดอยางชดเจน สาหรายสเขยวสวนใหญจะมไพรนอยดในคลอโรพลาสต ซ, งเปนศนยกลางของการสรางแปงในเซลลของสาหราย ไดแก สเขยว (green algae) 3. Division Euglenophyta สวนใหญเปนพวกเซลลเดยวท,มหนวดเซลลมสเขยวสด บางชนดเซลลใสไมมส (ไมมคลอโรพลาสต) พวกหลงน�ดารงชวตแบบสตวโดยกนส,งเนาเป, อยหรอตะกอนเปนอาหาร (saprophytic and hotozoic form) ยพลนอยดจะมหนวด 2 เสน หรอมากกวา ไดแก Euglenoid 4. Division Chrysophyta ไดแก สน� าตาลแกมทอง (golden algae) สเขยวแกมเหลอง (yellow green algae) และพวกไดอะตอม(diatom) เขาไวดวยกนท�ง 3 พวกน� มลกษณะเหมอนกนคอ มสารจานวนแคโรมนอยดมากกวาคลอโรฟลล รปแบบของเซลลมท�งเซลลเด,ยวและกลมเซลล ท,มหนวดเคล,อนไหวได เซลลเด,ยวท,ไมมหนวดแบบคอกคอยด (cocoid form) มระยะพาลเมลลา เสนสายมท�งแตกแขนงและไมแตกแขนง และแบบท,มโครงสรางของเซลลพาเรนไดมา

5. Division Pyrrhophyta สวนใหญเปนเซลลเด,ยวมหนวด 2 เสน ถาเปนโคโลนจะเปนโคโลนเทยม (pseudocolony) บางชนดลอยอยในน�า บางชนดเกาะบนวสดอ,นหรออาศยอยบนส,งมชวตอ,น เชน ปลา ปะการง ดอกไมทะเล ฯลฯไดแก dinoflagellates

6. Division Cryptophyta เปนสาหรายในกลมเลก ๆ มอยประมาณ 24 สกล พบท�งในน�าจดและน�าทะเล มท�งท,ดารงชวตเปนอสระและอาศยอยรวมกนกบสตวแบบพ,งพาอาศยกน ในตาราบางเลมอาจรวมเขาไวใน Division Pyrrophytaไดแก Cryptomonads

19

ความหลากหลายของ แพลงกตอนสตว (ลดดา, 2540) แพลงกตอนสตว เปนส,งมชวตกลมท,ไมสามารถสรางอาหารพวกสารอนทรยไดดวยตวเอง จง

จดวาเปนสตวประเภท heterotrophic หรอกลม secondary production ในระบบนเวศนของน� า แพลงกตอนสตวมจานวนมากกวาแพลงกตอนพชมาก (แพลงกตอนพชมไมนอยกวา 3 Divisions) และในกลมแพลงกตอนยงแบงออกเปนกลมแพลงกตอนใหญ ๆ อก 2 กลม คอแพลงกตอนถาวร (holoplankton) และแพลงกตอนช,วคราว (meroplankton) ในกลมแพลงกตอนถาวร Copepoda เปนกลมแพลงกตอนท,มความสาคญมากท,สดคอ มจานวนชนดมาก ปรมาณของแตละชนดมาก และมการแพรกระจายอยางกวางขวาง พวกแพลงกตอนช,วคราวไดแก ตวออนของพวกเบนโธสหลายไฟลม เชน Platyheliminthes , Nemertinea , Bryozoa , Brachiopoda , Phoronida , Echinodermata , Hemichordata เปนตน บางไฟลมประกอบดวยท�งแพลงกตอนช,วคราวและแพลงกตอนถาวร ไดแก Rotifera , Annelida , Mollusca และ Chordata แพลงกตอนสตวบางกลมมความสามารถพเศษคอ สามารถอพยพยายถ,นอาศยในแนวด,ง (vertical migration) 1.1 องคประกอบของแพลงกตอนสตว

แพลงกตอนสตวประกอบดวยสตวไมมกระดกสนหลง จานวน 16 ไฟลม ดงน� 1. Phylum Protozoa (Protozoans) 2. Phylum Cnidaria (Jellyfishes, sea anemones) 3. Phylum Ctenophora (Comb-jellies) 4. Phylum Platyhelminthes (Flat worms) 5. Phylum Nemertinea (Ribbon worms) 6. Phylum Rotifera (Rotifers) 7. Phylum Chaetognatha (Arrow worms) 8. Phylum Annelida (Segmented worms) 9. Phylum Arthopoda (Arthropods) 10. Phylum Phoronida (Phoronids) 11. Phylum Ectoprocta (=Bryozoa) (Moss animals) 12. Phylum Brachiopoda (Lamp shells) 13. Phylum Mollusca (Mollusks) 14. Phylum Echinodermata (Spiny – skinned animals) 15. Phylum Hemichordata (Hemichordates) 16. Phylum Chordata (Chordates)

20

ประโยชนของแพลงกตอนสตว ประโยชนของแพลงกตอนสตวท,สาคญม 5 ประการ ดงน� 1.2.1 เปนอาหารของสตวน�าและมนษย 1.2.2 เปนตวช� (indicator) ของกระแสน�าในมหาสมทร เปนตวช�แหลงน�ามนและแหลงทาการประมง 1.2.3 เปนวตถดบในอตสาหกรรม 1.2.4 เปนประโยชนในการวจยวทยาการสาขาตาง ๆ คณภาพนาสาหรบการประมงและการเพาะเลยงสตวนา 1. ความโปรงใส (Transparency)

วดเปนระยะความลกของน� าสามารถมองเหนวตถเปนแผนวงกลม (Secchi dise) ท,หยอนลงไปในน�าจนถงความลกท,มองไมเหนแผนวตถดงกลาว หากแหลงน� าใดมคาความโปรงใสอยระหวาง 30-60 ซม. นบวามความเหมาะสมแกการเจรญเตบโตของสตวน�า หากมคาต,ากวา 30 ซม. แสดงวาน� ามความขนมากเกนไปหรอมปรมาณแพลงกตอนมากเกนไป ซ, งอาจทาใหเกดภาวะขาดแคลนออกซเจนข�นได แตถาคามความโปรงใสสงกวา 60 ซม.ข�นไป แสดงวาแหลงน�าน�นไมคอยสมบรณ (อนพงศ, 2554)

ภาพท! 5 แผนวงกลม (Secchi Disc) ใชวดความขนใสของน�า ท!มา:โกสนทร( 2544 )

2. อณหภม (Temperature) การเปล,ยนแปลงของอณหภมน� าตามธรรมชาตจะคอยไปอยางชา ๆ และไมกอใหเกดปญหาตอการดารงชวตสตวน� า อณหภมของรางกายสตวน� าจะเปล,ยนแปลงไปตามอณหภมของน� าและสภาพแวดลอมท,มนอาศยอย แตตองอยในขอบเขตท, เหมาะสม ปลาจะสามารถทนทานตอการเปล,ยนแปลงของอณหภมของน� าในชวงจากด เม,ออณหภมของน� าสงข�นกจกรรมตาง ๆ ในการดารงชวตกจะสงข�น เม,ออณหภมลดลงกจกรรมเหลาน�นกจะลดลงไปดวยตามกฎของ(Van Hoff's Law) ซ, งกลาววา

21

ขบวนการ เมตาโบลซม (Metabolic rate) ของส,งมชวตจะเพ,มเปน 2-3 เทา เม,ออณหภมเพ,มข�น 10 องศาเซลเซยส เชน การหายใจ, การวายน� า, การกน, การยอยของอาหาร, การขบถายและการเตนของหวใจ เปนตน ปลาในเขตรอนเชน ประเทศไทยชอบอาศยอยในน� าอณหภม 25-32 oC บอเล� ยงปลาธรรมชาตโดยท,วไปเน,องจากมปรมาณแรธาตสารแขวนลอย แพลงกตอน และความขนคอนขางสง ดงน�นตอนกลางวนท,มแดดจดผวน� าช�นบนจะดดซบความรอนไวไดมาก อาจมอณหภมสงกวา 35 oC สวนน� าช�นลางท,มอณหภมต,าอาจเกดการแบงช�นของอณหภมความลก (Thermal stratification) แตมกปรากฎในแหลงน� าท,มขนาดใหญ สวนในบอเล� ยงปลามพ�นท,นอย ความลกไมเกน 2 เมตร จะไมคอยเกดปรากฏการณดงกลาว โดยสรป การปองกนผลกระทบอณหภมท,มตอสตวน� าควรปองกนไมใหอณหภมของแหลงน� ามการเปล,ยนแปลงอยางรวดเรวหรอผดปกตไปจากสภาพท,เกดข�นตามธรรมชาต หรอฤดกาลและไมควรเกนในชวงอณหภมปกตในการดารงชวตของสตวน�า (อนพงศ, 2554)

3. ความเปนกรด-ดางของน�า (pH) สภาพกรดหรอดางของน� าเปนตวแปรท,บงบอกปรมาณของไฮโดรเจนไอออน ( H+) ในน� า คาท,

ใชในการวดมคาอยระหวาง 1 ถง 10 น�าท,มอณหภม 25 องศาเซลเซยส และมคาสภาพกรดหรอดางเทากบ 7 จดวาน�าดงกลาวอยในสภาพท,เปนกลาง น�าตามธรรมชาตจะมคาสภาพกรดหรอดางแปรผนอยระหวาง 5.0 ถง 10.0โดยน� าทะเลจะมคาสภาพกรดหรอดางคอนขางคงท, คอ มคาประมาณ 8.3 คาสภาพกรดหรอดางท,เหมาะสมสาหรบส,งมชวตในน� าจดจะอยในชวง 6.5 ถง 9.0 (Boyd, 1998) โดยคาสภาพกรดหรอดางของน� าท,ต ,ากวา 6.5 จะทาใหส,งมชวตในน� าบางชนดเจรญเตบโตชาลง (Lloyd, 1992) และส,งมชวตสวนใหญในน�าจะตายเม,อน�ามคาสภาพกรดหรอดางต,ากวา 4.0 หรอสงกวา 11.0 (Lawson, 1995)

4. ปรมาณออกซเจนท,ละลายในน�า (Dissolved oxygen) ปรมาณออกแกสออกซเจนท,ส,งมชวตในน� าสามารถนาไปใชได จะอยในรปของออกซเจนท,

ละลายในน� าปรมาณออกซเจนท,ละลายในแลงน� า จะมาจากแกสออกซเจนในอากาศท,แพรลงไปในน� า และอกสวนหน,งจะเปนผลพลอยไดจากกระบวนการสงเคราะหแสงของพชน� า หมายความวาปรมาณออกซเจนท,ละลายในน� าจะเพ,มข�นเม,อมการเตมอากาศ ดวยการใชเคร,องจกรเตมอากาศประเภทตาง ๆ ลมและคล,นท,เกดข�นตามธรรมชาต และการท,แหลงน� ามพชน� าและสาหราย อยางไรกตามพชน� ากสามารถทาใหปรมาณออกซเจนท,ละลายในน� ามปรมาณลดลงหากมปรมาณท,หนาแนนมากเกนไป เน,องจากการหายใจ (Respiration) ของพชน� าและกระบวนการยอยสลาย (Decomposition) ของพชน� าท,ตาย ปรมาณออกซเจนท,ละลายในน� าเปนหน,งในตวแปรท,สาคญท,สดของน� าในแหลงน� า กลาวคอ เม,อปรมาณออกซเจนต,าอาจทาใหปลาและส,งมชวตในน� าตาย โดยท,วไปปรมาณออกซเจนท,ละลายในน� าควรมความเขมขนสงกวา 5 มลลกรม/ลตร (Lawson, 1995)

22

ภาพท! 6 ความสมพนธระหวางปรมาณออกซเจนละลายน�าในรอบหน,งวน ท!มา: Boyd ( 1998)

5. ปรมาณฟอสฟอรส (phosphorus) ฟอสฟอรสท,พบในแหลงน� าธรรมชาต จะอยในรปฟอสเฟต (PO4) ของท�งสารอนนทรยและ

สารอนทรยฟอสฟอรสเปนธาตอาหารหลกท,เปนตวจากดผลผลตของพชในน� า แหลงน� าท,มปรมาณฟอสฟอรสสงเกนไป จะทาใหสาหรายเจรญเตบโตอยางรวดเรว (algal bloom) สาหรบแหลงน� าน,ง เชน ทะเลสาบ (lake) ท,จดวาอยในสภาวะไมอดมสมบรณ (oligotrophic lake) จะมปรมาณฟอสฟอรสต,ากวา 0.010 มลลกรม/ลตร และทะเลสาบท,จดวาอยในสภาวะคอนขางอดมสมบรณ (mesotrophic lake) จะมปรมาณฟอสฟอรสอยในชวง 0.010 ถง 0.020มลลกรม/ลตร สวนทะเลสาบท,จดวาอยในสภาวะท,อดมสมบรณ (eutrophic lake) จะมปรมาณของฟอสฟอรสสงกวา 0.020 มลลกรม/ลตร (Mueller และ Helsel, 1999) ปรมาณฟอสฟอรสรวมในน� าและสารอนทรยท,แขวนลอยอยในน� า ในแมน� าในเขตรอนท,จดวาไมไดอยในสภาวะเนาเสยจะมปรมาณอยในชวง 0.62 ถง 1.86 มลลกรม/ลตรสวนปรมาณของฟอสฟอรสในรปท,ละลายในน�า (soluble reactive phosphorus) ท,พบในแมน�าท,ไมอยในสภาวะท,เนาเสยจะมปรมาณอยในชวง 0.016 ถง 0.031 มลลกรม/ลตร (Furnas, 1992) สารประกอบฟอสเฟตจดวาไมเปนพษตอมนษยและสตวน�า ถามปรมาณไมสงมากจนเกนไป (Boyd, 1998)

6. ปรมาณแอมโมเนย (NH3-N) ธาตไนโตรเจนเปนหน, งในธาตอาหารท,เปนตวจากดในชวงการสรางอาหารหรอกระบวนการ

สงเคราะหแสงของพชน� า (Photosynthesis) ธาตไนโตรเจนในแหลงน� าตามธรรมชาตจะมาจากหลายแหลง ไดแกเจอปนมากบน� าฝน (Rainfall) ละลายปะปนมากบน� าท,ไหลบาลงแหลงน� า (surface run-off) กระบวนการตรงไนโตรเจนของส,งมชวตบางชนดในแหลงน� า (In situ N2-fixation) แพรออกมาจากตะกอนกนแหลงน� า (Bottom sediment) และ ส,งขบถายของส,งมชวต เชน ปลา แอมโมเนยเปนผลผลตข�นตนในกระบวนการยอยสลายอนทรยสารท,มไนโตรเจนเปนองคประกอบโดยท,ว ๆ ไป ความเขมขน

23

ของแอมโมเนยท,ละลายในน� าท,อยในเกณฑท,ปลอดภยสาหรบสตวน� า ควรมคาต,ากวา 0.05 มลลกรม/ลตร (Lawson, 1995)

7. ปรมาณไนเทรต (NO3- –N)

สารประกอบไนเทรตเปนผลผลตจากการปฏกรยาออกซเดช,นของไนไทรตในกระบวนการไนทรฟเคชนโดยแบคท,เรยท,ใชแกสออกซเจน (aerobic bacteria) ไนเทรตเปนสารประกอบท,เปนปยของพชน� า ไนเทรตท,ไมไดถกพชน� านาไปใชอาจจะถกเปล,ยนกบไปเปนไนไทรตและแอมโมเนยดวยปฏกรยารดกช,น (reduction) ท,มช,อเรยกเฉพาะวากระบวนการดไนทรฟเคชน โดยแบคท,เรยท,ไมตองการแกสออกซเจนในกระบวนการยอยสลายหรอหายใจ (anaerobic bacteria) เม,อเปรยบเทยบกบสารประกอบไนโตรเจนในรปอ,น ๆ ไนเทรตจะมความเปนพษตอสตวน�าต,าท,สด เอกสารและงานวจยท!เก!ยวของ ปยากร (2546) สมเกบตวอยางปลาบทราย Oxyeleotris marmoratus เพศเมยท,โตเตมวย จากแหลงน� าธรรมชาตในเขตจงหวดปตตาน ระหวางเดอนมนาคม 2545 ถงเดอนมนาคม 2546 นามาศกษาวงจรการสบพนธและโครงสรางเน�อเย,อรงไขดวยกลองจลทรรศนธรรมดา และกลองจลทรรศนอเลกตรอนแบบสองผาน พบวา ปลาบทรายโตเตมวยมน� าหนกเฉล,ย 124.3±10.5 กรม และความยาวท�งส�นเฉล,ย 21.0±0.6 เซนตเมตร โดยพบระยะไขสกมคาสงสดในชวงเดอนตลาคมและเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2545 และระยะไขหลงวางไขมคาสงสด 2 คร� งคอ เดอนกนยายน พ.ศ. 2545 และเดอนกมภาพนธ พ.ศ.2546 และตลอดการศกษามระยะไขสกเกดข�นมากท,สดถง 10 เดอน จากการศกษาคาดชนการเจรญพนธพบวา ปลาบทรายมคาดชนการเจรญพนธเปล,ยนแปลงตลอดท�งปและมคาสงสด 5.92% ในเดอนพฤศจกายน สวนคาความดกของไขไมมคาเฉล,ย 17,004±1,224 ฟอง / ตว จากการศกษาคร� งน�สรปไดวา (1) การเจรญและพฒนารงไขของปลาบทรายมการเปล,ยนแปลงตามการพฒนาของเซลลไขท,มการพฒนาพรอมกนเปนกลม (group synchronous oocyte development) (2) ชวงเวลาท,มการวางไขและสบพนธสงสดคอ เดอนพฤศจกายน (3) เซลลในช�นแกรนลโลซาของเซลลไขนาจะมบทบาทสาคญในการสราง สเตยรอยดฮอรโมนใหกบเซลลไขระยะโยลคเวสสเคล

Jintamas et al. (2005) ศกษาวงจรสบพนธของปลาบทรายเพศผ Oxyeleotris marmoratus ตวเตมวยจานวน 84ตว จากแหลงน� า ธรรมชาต เขตจงหวดปตตาน เปนเวลาตดตอกน 13 เดอน ต�งแตเดอน มนาคม 2545 ถง มนาคม 2546 จากการวเคราะหเย�ออณฑะทกเดอน พบวาการสรางเซลสบพนธมการพฒนาการพรอมกนเปนกลมตลอดความยาวของอณฑะ จากการศกษาพบวาปลาบทราย O. Marmoratus สรางอสจเปนฤดกาลและมระยะปลอยน� าเช�อท,ชดเจน โดยปลาบทรายทกตวมอณฑะอยในระยะปลอยน� าเช�อ คดเปน 100% และ66 % ในเดอนพฤศจกายน และเดอนพฤษภาคมตามลาดบ จากการศกษาโครงสรางโดยละเอยดของกระบวบการสรางอสจ พบวาอสจของปลาบทรายประกอบดวย 3 สวน คอ

24

สวนหว ซ, งไมมโครโซม(acrosome) สวนกลาง(midpiece) มขนาดส�น และสวนหางมขนาดยาว หางมครบขาง(lateral fins)แกนกลางของหางประกอบดวยaxonem ซ, งมโครงสรางหลกคอ 9+2 ไมโครทวบล(microtubule) สาหรบนวเคลยสของอสจมลกษระสมมาตร สวนทายของนวเคลยสเปนรองลกเรยกnuclear fossa อสจของปลาชนดน� มcentriolar complex อยนอกnuclear fossa ซ, งแตกตางจากปลาบทรายบางชนด การศกษาคร� งน�ไดเปรยบเทยบลกษณะของอสจและกระบวนการสรางอสจของปลาบทรายปลาบางชนดตางๆท,อยในตระกลใกลเคยงกน

ศรลกษณ (2551) การศกษานสยการกนอาหารของปลากราย (Chitala ornata) กดเหลอง (Hemibagrus nemurus) และบทราย(Oxyeleotris marmorata) ในกวานพะเยา โดยศกษาจาก องคประกอบและสดสวนอาหารในกระเพาะ และอตราสวนความยาวลาตวตอความยาวทางเดนอาหารจากการศกษาพบวาองคประกอบและสดสวนของอาหารในกระเพาะปลากราย ประกอบดวยปลารอยละ 32.4 กงรอยละ 11.35 แมลงน�ารอยละ 5.11 หอยรอยละ 2.5 เศษซากรอยละ 0.6 และไมสามารถจาแนกไดรอยละ48.04 กดเหลองประกอบดวยปลารอยละ 40.36 เศษพชรอยละ 15.53 หอยรอยละ 12.19 กงฝอยรอยละ 5.88 ปรอยละ 5.39แมลงรอยละ 3.67 และ ไมสามารถจาแนกไดรอยละ 16.98 และบทราย ประกอบดวย ปลารอยละ 43.1 กงฝอยรอยละ 17.5แมลงรอยละ 3.30 หอยรอยละ 1.45 และ ไมสามารถจาแนกไดรอยละ 34.65 มอตรสวนความยาวลาตวตอความยาวลาไสเทากบ 1 : 0.49 ± 0.04, 1 : 0.92 ± 0.12 และ1 : 0.44 ± 0.04 ตามลาดบ ปลาท�ง 3 ชนดน� มนสยการกนอาหารเปนปลากนเน�อ

เจษฎา (ม.ป.ป.) ความเปนไปไดในการเพาะพนธและอนบาลลกปลาบทรายเพ,อเปนการทดแทนการรวบรวมลกปลาจากธรรมชาต พบวา วธการอนบาลลกปลาบทรายสามารถแบงออกเปน 2 ชวง คอ ชวงแรกอาย 1-30 วน ชวงท,สองแยกเปนการอนบาลในน� ากรอย และน� าจดท,อาย 31-55 วน พบวาลกปลาท,อนบาลในน�าจดมอตรารอดรอยละ 50-60 ความยาวเฉล,ย 1.80 เซนตเมตร และลกปลาท,อนบาลในน� ากรอยมอตรารอดรอยละ 91.43-96.77 ความยาวเฉล,ย 1.80±0.26 เซนตเมตร ลกปลาท,ไดรบโรตเฟอรน� าจดเปนอาหารท,อาย 1-30 วนมอตรารอดรอยละ 32.4-55.3 ไรแดงและอารทเมยเปนอาหารในชวงลกปลาอาย 30-60 วน พบวามอตรารอดรอยละ91.43-96.77 การอนบาลลกปลาดวยความหนาแนนท, 2,818 และ15,800 ตว มอตรารอดรอยละ 96.77 และ90.55 ตามลาดบ จงมความเปนไปไดในการเพาะและอนบาลลกปลาบเพ,อจาหนายตอไป

การศกษาการเล�ยงพอแมพนธปลาบก ใหสามารถเพาะผสมเทยมได ในระยะเวลาท,เรวข�น โดยการเสรมสาหรายสไปรลนาในสตรอาหารเล�ยงพอแมพนธ แบงเปน 3 การทดลอง การทดลองท, 1 การเล�ยงปลาบกอาย 1 ป ดวยสตรอาหารผสมสาหรายสไปรลนาท,ระดบตางกน เพ,อศกษาการเจรญเตบโต คณคาทางโภชนาการ แคโรทนอยด สเน�อ และการเจรญพนธของปลาบก แบงออกเปน 4 หนวยทดลอง คอ 0, 15, 30 และ 100 เปอรเซนต แทนปลาปน ใหอาหาร 3 เปอรเซนตของน� าหนกตว ระยะเวลาการทดลอง 1 ป พบวา ท�งส,หนวยการทดลอง ท,ไดรบอาหารผสมสาหรายสไปรลนาระดบ

25

ตางกน มผลตอการเจรญเตบโต คณคาทางโภชนาการ และการเจรญพนธ แตเม,อนาคาท,ไดมาวเคราะหผลทางสถตพบวา ไมมความแตกตางกนทางสถต (p>0.05) โดยอาหารผสมสาหรายสไปรลนา 15% มแนวโนมในการเจรญเตบโตและคณคาทางโภชนาการ โดยรวมดกวาหนวยการทดลองอ,น สรปไดวา สาหรายสไปรลนาชวยในการเจรญเตบโต และการพฒนาการเจรญพนธของปลาบก (จารวลย, 2552)

Amornsakun et al (2003) ศกษาระยะเวลาในการยอยอาหาร พบวา ระยะเวลาในการยอย โรตเฟอรของลกปลาบทรายอาย 3-18 วน เทากบ 130-180 นาท ระยะเวลาในการยอยโรตเฟอรและอารทเมยของลกปลาบทรายอาย 21-27 วน เทากบ 110-120 นาท และระยะเวลาในการยอยไรแดงของลกปลาบทรายอาย 30-45 วนเทากบ 80-100 นาท ท,อณหภมของน� า 25-29 ºC คาเฉล,ยจานวนโรตเฟอรท,ลกปลาอาย 3, 6, 9, 12, 15, และ 18 วน กนท�งวน ไดแก 58.8, 95.4, 64.0, 88.8, 134.0 และ147.4 ตว/ลกปลา ตามลาดบ ลกปลาอาย 21-27 วน จะกนอาหารท�งโรตเฟอรและอารทเมย คาเฉล,ยจานวนโรตเฟอรท,ลกปลาอาย 21, 24 และ 27 วน กนท�งวน ไดแก 126.8, 42.8 และ 43.4 ตว/ลกปลา ตามลาดบ คาเฉล,ยจานวนอารทเมยท,ลกปลาอาย 21, 24 และ27 วน กนท�งวนไดแก 54.8, 142.8 และ 197.6 ตว/ลกปลา ตามลาดบ และคาเฉล,ยจานวนไรแดงท,ลกปลาอาย 30, 33, 36, 39, 42 และ 45 กนท�งวน ไดแก 177.4, 179.4, 214.8, 249.6, 362.8 และ366.2 ตว/ลกปลา ตามลาดบ

Amornsakun et al (2003) พอแมพนธปลาบทรายวางไขโดยอาศยการเลยนแบบธรรมชาตในบอดน แลวรวบรวมไขนาไปฟก ไขท,ไดรบจาการผสมพนธนามาฟกในตกระจก ศกษาประเภทของอาหารในแตระยะของการเจรญเตบโตโดยใชถงไฟเบอรกลางขนาดปรมาตร 500ลตร (ปรมาตรน� า 300 ลตร) ใสลกปลาอาย 2 วนหลงจากท,ฟกเปนตว (เร,มกนอาหาร) จานวนถงละ 1,000-1,500 ตว พบวาลกปลาบอาย 3-18 วน (ความยาวลาตวเฉล,ย0.31-0.41ซม.) กนโรตเฟอรเปนอาหารเพยงอยางเดยว ขณะท,ลกปลาอาย 21-27 วน (ความยาวลาตวเฉล,ย0.44-0.65 ซม. ) กนท�งโรตเฟอรและอารทเมยและเม,อลกปลาอาย 30-45 วน (ความยาวลาตวเฉล,ย 0.69-2.15 ซม.) กนไรแดงเพยงอยางเดยว

ธารง และคณะ (ม.ป.ป.) ลกปลาบทรายผลตโดยวธการเรยนแบบธรรมชาต โดยใชบอดน พบอตราการปฎสนธเฉล,ย 98.45 % ระยะเวลาในการฟกไขปลา ประมาณ28 ช,วโมง 10 นาท และมอตราการฟกเฉลย 59.33 % ท,อณหภมของน� า 27.0-30.5 องศาเซลเซยส ลกปลาท,ฟกออกมาใหมมความยาว 2.39±0.12 มม. ปรมาณของไขแดงประมาณ 55.32±14.85 ลกบาศกไมโครเมตร ไขแดงยบตวอยางสมบรณประมาณ 82 ช,วโมงหลงจากฟกออกเปนตว ท,อณหภมของน�า 27.0-30.5 องศาเซลเซยส

สนตย และ เจนจตต (2543) นาไขปลาบท,ไดรบการผสมแลว มาทดลองฟกในน� าท,มความเคม 0, 5, 10 และ 20 สวนในพน ผลปรากฎวาอตราฟกเฉล,ยในน� าความเคม 0 สวนในพนหรอน� าจดสงท,สด 93% ซ, งสงกวาการฟกในน�าความเคม 5 และ 10 สวนในพนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ในขณะท,ความเคม 20 สวนในพนไขไมสามารถฟกเปนตวไดเลย เม,อนาลกปลาบทรายท,ฟกในน� าจดมาทดลองอนบาลต�งแตอาย 1 วน ถง 60 วนในน� าความเคม 3 ระดบคอ 0, 10 และ 20 สวนในพน พบวาลกปลาท,

26

อนบาลท,ความเคม 0 สวนในพน ตายหมดภายใน 23 วน และอตรารอดของลกปลาท,อนบาลในความเคม 10 และ 20 สวนในพน เม,ออาย 60 วน ไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) โดยมอตรารอดเฉล,ย 96.88% และ 95.89% ตามลาดบ แตการเจรญเตบโตของลกปลาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) คอเม,อลกปลามอาย 60 วน มความยาวเฉล,ย 1.94 ซม. และ 1.82 ซม. และน� าหนกเฉล,ย 78 มก. และ 66 มก. ตามลาดบผลการทดลองช� ใหเหนแนวทางใหมในการผลตพนธปลาบทรายเชงพาณชยดวยการอนบาลลกปลาวยออนในน�ากรอย

จระภา และคณะ (2548) การศกษาชนดของอาหารเพ,อใชในการอนบาลลกปลาบวยรน ดวยการใหอารทเมยรวมกบอาหารผสมโดย โดยอาหารผสมสตรท, 1 ประกอบ ปลาเปด : อารทเมย : แปง : น� ามนปลา : วตามน= 45 : 45 : 8.5 : 0.5 : 1 อาหารผสมสตรท, 3 ประกอบดวยปลาเปด : อารทเมย : แปง : น� ามนปลา : วตามน = 20 : 70 : 8 : 1 : 1 และ อาหารสตรท, 4 คอ อารทเมยมชวต 100% โดยปรบลดปรมาณอารทเมยมชวตเปน 75, 50, 25 และ 0% ในระหวางการเล�ยงทก 2 สปดาห จนครบ 8 สปดาห และใหอาหารสตรท, 1, 2 และ 3 100% ในสปดาหท, 9-26 พบวาปลาบท,ไดรบอาหารสตร 1 และ 3 มคาน� าหนกเฉล,ยและน� าหนกเพ,มตอวนนอยกวาอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) ปลาบท,ไดรบอาหารสตรท, 1, 2, 3 และ 4 มคาเปอรเซนตการกระจายตวแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) โดยกลมปลาท,ไดรบอาหารสตรท, 4 มคาเปอรเซนตสงสดในกลมท,มน� าหนกมากกวา 5 กรม ผลจากการศกษาแสดงใหเหนวา การใหอารทเมย 100% ทาใหปลามการเจรญเตบโตดท,สดและมแนวโนมวาสามารถใชอาหารเสรมรวมกบอารทเมยในการอนบาลปลาบวยรนได

จงกล และคณะ (2546) การศกษาความหลากหลายของแพลงกตอน และคณภาพน� าในเข,อนแมงดสมบรณชล อาเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม สรปผลการศกษา พบแพลงกตอนพช เรยงลาดบตามสกลจากจานวนมากไปหานอยในแตละ Division Chlorophyta พบสกล Starastrum sp., Spondylosium sp., Endorina sp., Oocystis sp.,Chlorella sp., Cosmarium sp., Pediastrum sp., Ankistrodesmus sp., Teloredron sp., Closterium sp., Spirogyra sp., Gonium sp., Volvox sp., Divisiion Chrysophyta พบสกล Navicula sp., Melosira sp., Pleurosigma sp., Rhizosolenia sp., Dinobryon sp., Synedra sp., Gomphonema sp., Fragilaria sp., Divison Cyanophyta พบสกล Phytolybya sp., Anabaena sp., Oscillatoria sp., Chroococcus sp., Microcystis sp., Gloeocapsa sp. Division Englenophyta พบสกล Phacus sp., Euglena sp. Division Pyrophyta พบสกล Peridinium sp.,Ceratium sp. แพลงกตอนสตวในเข,อนแมงดสมบรณชล อาเภอแมแตง จงหวดเชยงใหม พบแพลงกตอนสตว 3 Phylum ไดแก Phylum Protozoa, Rotifera และ Arthropoda ใน Phylum Protozoa พบ 1 สกล คอ Difflugia sp. ใน Phylum Rotifera พบ 4 สกล คอ Keratella sp., Polyarthra sp., Brachionus sp., Trichocerca sp. ใน Phylum Arthropoda พบ 7 สกล คอ Macrocyclop sp., Nauplius, Calanoid Copepod, Bosmina sp., Moina sp., Diaptomus sp., และ Diaphanosoma sp.การศกษาคณภาพน� า อณหภมน� ามคา 27.20-34.50 °C อณหภม

27

อากาศมคา 25.00-38.50°C ความโปรงแสงมคา 0.27-4.10 เมตร ความขนมคา 0.09-68.50 NTU pH มคา 5.80-7.60 Conductivity มคา 90.00-210.00 µs/cm TDS มคา 40.00-130.00 ppm Alkalinity 38.00-108.00 mg/l NH3-N มคา0.001 -0.86 mg/l NO2-N มคา 0.001-0.13 mg/l NO3-N มคา 0.00-2.70 mg/l DO มคา 3.00-9.00 mg/l BOD มคา 0.001-4.50 mg/l Total-p มคา 0.00-4.3 mg/l Chlorophyll-a มคา 0.01-2.08 µg/l โดยเม,อเปรยบเทยบในแตละจดจะสรปไดวาคา BOD, TKN มความแตกตางทางสถต (P<0.05)

ศรเพญ (2544) การศกษาคณภาพน� าในอางเกบน� าเข,อนแมงดสมบรณชล โดยพจารณาจากผลการศกษาคณภาพน�าและสาหรายในชวงระหวางป พ.ศ. 2540 – 2544 พบวาคณภาพน�ามการเปล,ยนแปลงในแตละชวงป แตยงมคาอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน� าผวดน ผลการศกษาความหลากหลายทางชวภาพของสาหราย พบท�งหมด 6 ดวชน 64 สกล และ 97 ชนด โดยองคประกอบของสาหรายสวนใหญอยใน ดวชน Cyanophyta และ Chlorophyta สวนสาหรายในดวชน Chlorophyta ท,เปนชนดเดน ไดแก

Ankistrodesmus sp., Chlorella vulgaris Beij., Closterium sp. และ Staurastrum sp. ดงน�นเม,อพจารณาผลการศกษาทางกายภาพ พบวาคณภาพน� าของอางเกบน� าเข,อนแมงดสมบรณชล จดอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน� าผวดนในประเภทท, 2 ซ, งนาไปใชประโยชนเพ,อการอปโภคบรโภคโดยผานกระบวนการบาบดท,เหมาะสมกอน นอกจากน� หากประเมนคณภาพน� าโดยใชสาหรายชนดเดน สามารถจดไดวาเปนแหลงน�าท,มความอดมสมบรณระดบปานกลาง (mesotrophic status)

ธรศกด� (2540) การศกษาปจจยท, มผลตอการเพ,มปรมาณอยางมากของแพลงคตอนพช Microcystis aeruginosa Kotz. ในอางเกบน� าเข,อนแมกวงอดมธารา พบวาปรมาณสารอาหารอนไดแก soluble reaotive phosphorus ฟอสฟอรสรวม และแอมโมเนยไนโตรเจน มความสาพนธในเชงบวก นอกจากน�นยงมความสาพนธในเชงลบกบคาความเปนกรดดาง และคาความเปนดางของน� า พบวา

Microcystis aeruginosa Kotz. เพ,มปรมาณอยางมากในฤดฝนและฤดหนาว โดยเฉพาะในเดอนมกราคม 2540 มปรมาตรชวภาพคดเปน 73.60% ของปรมาตรชวภาพท�งหมด พบการกระจายท,วไปในแหลงน� า ท�งทางน�าเขาและทางน�าออก และบรเวณกลางอางเกบ พบแพลงกตอนพชท�งหมด 122 คณภาพน� าในอางเกบน� าเข,อนแมกวงอดมธารา เม,อจดตามความมากนอยของสารอาหารพบวา เปนอางเกบน� าท, มสารอาหารปานกลางจนถงสารอาหารมาก และเม,อจดตามมาตรฐาน คณภาพน� าในแหลงน� าผวดน จดอยในประเภท 2 ซ, งสามารถนามาอปโภค และบรโภคได แตตองผานการฆาเช�อโรคและกระบวนการปรบปรงคณภาพน�ากอน

ปรชาต (2543) การศกษาชนดและปรมาณแพลงกตอนพชในแมน� าพองและแมน� าช ในจงหวดขอนแกน ในชวงเดอนกรกฎาคมถงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2543 โดยเกบตวอยางในแมน� าสายละ 4 จด ท�งหมด 3 คร� ง จากการศกษาพบแพลงกตอนพชท�งหมด 30 สกล ด 36 ชนด โดยในแมน� าพองพบแพลงกตอนพชท�งหมด 26 สกล 32 ชนด และไมสามารถตรวจเอกลกษณได 2 ชนด ในแมน� าชพบแพลงก

28

ตอนพชท�งหมด 20 สกล 23 ชนด ไมสามารถตรวจเอกลกษณได 2 ชนด นอกจากน� ยงพบวาแมน� าท�งสองมคาดชนความคลายคลงกนเทากบ 0.6545 และในแมน�าชมคาดชนความหลากหลายของแพลงกตอนพชสงกวาแมน�าพอง โดยในแมน�าชมคาดชนความหลากหลายเทากบ 1.044 และในแมน�าพองมคาเทากบ 0.667 ตามลาดบ ในแมน�าพองยงมชนดของแพลงกตอนพชท,เปนดชนบงช�สภาพของแหลงน� าท,มปญหามลพษทางน�า 20 ชนด มจานวนรวมท�งหมด 3641.919 ตว/ลตร และในแมน�าชพบ 14 ชนด มจานวนรวมท�งหมด 297.624 ตว/ลตร แสดงวาแมน�าพองมคณภาพน�าต,ากวาแมน�าช

ทพสคนธ และอภนนท (2552) การสารวจและศกษาสภาวะการประมงและสภาวะทางสงคมและเศรษฐกจของประมงในเข,อนแมกวงอดมธาร และการศกษาชนดและขนาดของขายท,เหมาะสมและมประสทธภาพในเข,อนแมกวงอดมธารา พบวาขนาดตาของขายทาใหมผลตอประสทธภาพการจบ (CPUE) มความแตกตางกนทางสถตท,ระดบนยสาคญ 0.05 ชนดปลาท,จบดวยขาย ไดแก ปลาข� ยอก(Mystacoleucus marginatus) ปลาสรอยขาว(Henicorhynchus siamensis) ปลาสรอยนกเขา(Osteochilus

hasselti) ปลาซา(Labiobarbus siamensis) ปลาตะเพยนขาว(Barbodes gonionotus) ปลาบทราย(Oxyeleotris marmoratus Bleeker) ปลากดเหลอง(Hemibagrus nemurus) และปลาแขยงขางลาย(Mystus

mysticetus) เปนตน

29

อปกรณและวธการวจย

1. การเตรยมหนวยทดลอง จดเตรยมบอทดลอง บอดนขนาด 10 x 20 x 2 เมตร ระดบน� าในบอลก 1.5 เมตร จานวน 3 บอ

และทาคอกเล�ยงปลาปลาบทราย ดวยตาขายพลาสตกจานวน 3 หนวยทดลองๆ แตละหนวยการทดลอง ปลอยปลาบทรายในระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร ไมมการเปล,ยนถายน� าในบอตลอดการทดลอง โดยการวางแผนการทดลองดงน�

หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร

หนวยทดลองท, 2 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร

หนวยทดลองท, 3 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร

ทกบอมการสรางอาหารธรรมชาต: โดยใสปยคอก ในอตรา 20 กก./ไร/สปดาห 2. การเตรยมปลาทดลอง

ปลาบทรายท,ใชในการทดลองขนาดน� าหนกเฉล,ยประมาณ 2-5 กรม นาลกปลามาพกใหปรบตวในบอดวยความหนาแนน 10 ตว/ตารางเมตร ใหปลาคนเคยกบสภาพอาหารท,ใชทดลองโดยใหปลากนอาหารท,เปนปลาสด โปรตน 30% โดยน� าหนกแหง วนละ 2 คร� ง เวลาประมาณ 9.00 น. และ 15.00 น. จนปลาทดลองคนเคยและยอมรบอาหารแลว จงสมนบและช,งวดน�าหนกลกปลาเร,มตนแลวนาปลาลงบอทดลองตามอตราท,กาหนด ลกปลานลท,ใชในการทดลองเปนปลานลแปลงเพศดวยกวาวเครอแดงท,มขนาดน� าหนกเฉล,ยประมาณ 20-30 กรม (ลกปลาอาย 2 เดอน ขนาดปลายาว 3 – 6 น�ว) โดยนาลกปลามาพกใหปรบตวในบอดวยความหนาแนน 20 ตว/ตารางเมตร ใหปลาคนเคยกบสภาพอาหารท,ใชทดลองโดยใหปลากนอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยน� าโปรตน 30% วนละ 2 คร� ง เวลาประมาณ 9.00 น. และ 15.00 น. จนปลาทดลองคนเคยและยอมรบอาหารแลว จงสมนบและช,งวดน� าหนกลกปลาเร,มตนแลวนาปลาลงบอทดลองตามอตราท,กาหนด

3. การวางแผนการทดลอง ศกษาอตราการผสมปลาสด กบสาราย ใชเปนอาหารใหกบปลาบทราย และหาความหนาแนนท,

เหมาะสมของปลานลและปลาบทราย ในระบบการเล� ยงปลาบทราย รวมกบปลานลในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง

30

วางแผนการทดลอง แบบ CRD โดยสมนบลกปลาบทราย และลกปลานลแลวปลอยลงในหนวยทดลองท�ง 3 หนวยทดลอง ๆ ละ 3 ซ� า แตละหนวยการทดลอง ปลอยปลาบทรายในระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร ดงน�

หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม)รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร

หนวยทดลองท, 2 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร

หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5%รวมกบการเล�ยง ปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร

ใหอาหารปลาบทราย เปนปลาสดผสมสาหราย ท,ผลตข�นเอง โปรตน 30% โดยน� าหนกแหง ในอตรา 3-10% ของน� าหนกตวปลา/วน ใหอาหารวนละ 2 คร� ง (08.00 - 09.00 น. และ 15.00 - 16.00 น.) สวนปลานล ไมใหอาหาร ตลอดระยะการทดลอง

ทดลองเล�ยงเปนเวลา 150 วน โดยสมเกบขอมลน� าหนกและความยาวของปลาทดลองทกเดอน จานวน 20% สาหรบปลาบทราย และเกบขอมล 20% สาหรบปลานล ในแตละบอของแตละหนวยทดลอง ตลอดระยะเวลาการทดลอง โดยงดใหอาหาร 1 วน กอนการช,งวด ปรบปรมาณอาหารท,ให ทก 1 เดอน นาขอมลไปวเคราะห ประสทธภาพการเตบโตตอไป

4. การเตรยมปลาทดลองหาคาดชนความสมบรณเพศ 4.1 การเตรยมปลาบทรายเพ,อวเคราะหการหาคาดชนความสมบรณเพศ ของปลาบ (ภาพท, 7 และ8) ปลาท,ใชในการทดลองขนาดน� าหนกเฉล,ยประมาณ 150 กรม นาปลามาพกใหปรบตวในบอดวยความหนาแนน 2-3 ตว/ตารางเมตร ใหปลาคนเคยกบสภาพอาหารท,ใชทดลองโดยใหปลากนอาหารท,เปนปลาสด โปรตน 30% โดยน� าหนกแหง วนละ 2 คร� ง เวลาประมาณ 9.00 น. และ 15.00 น. จนปลาทดลองคนเคยและยอมรบอาหารแลว จงสมนบและช,งวดน� าหนกปลาเร,มตน แลวนาปลาลงบอ และกระชงทดลอง ตามอตราท,กาหนดและใหอาหารตามขอ 3 โดยใหอาหาร 5% โดยน� าหนกแหง ของน� าหนกตวปลา/วน ใหอาหารวนละ 2 คร� ง (08.00 - 09.00 น. และ 15.00 - 16.00 น.) สวนปลานล ไมใหอาหารแตปลานลชวยกนเศษอาหารท,เหลอจากปลาบ ตลอดระยะการทดลอง 12 เดอน โดยสมเกบขอมลน� าหนกและความยาวของปลาทดลองทกเดอน และเกบขอมล 20% ของปลาท,เล� ยง ในแตละหนวยทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน กอนการสมเกบขอมลน� าหนกและความยาว งดใหอาหาร 1 วน ปรบปรมาณอาหารท,ให ทก 1 เดอน นาขอมลไปวเคราะหหาคาดชนความสมบรณเพศตอไป

31

ภาพท! 7 การเตรยมกระชงเล�ยงพอ-แมเพาะพนธปลาบ ภาพท! 8 พอ-แมพนธปลาบท�ง 3 หนวยทดลอง

5. การเพาะพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาไน เปรยบเทยบกบฮอรโมนสงเคราะห วางแผนการ

ทดลองแบบ CRD โดยใชอตราความเขมขนของ ฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาไน ท,ระดบตางๆ โดยวางแผนการทดลอง 5 หนวยทดลองๆ 3 ซ� าดงน�

หนวยทดลองท, 1 พอแมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนสงเคราะหท,ใชกบการผลตสตวน� าท,วไป หรอมช,อการคาวา superfact ความเขมขน 5-10 ไมโครกรม(ชดควบคม)

หนวยทดลองท, 2 พอแมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนสงเคราะหจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 0.5 dose

หนวยทดลองท, 3 พอแมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนสงเคราะหจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 1 dose

หนวยทดลองท, 4 พอแมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนสงเคราะหจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 1.5 dose

หนวยทดลองท, 5 พอแมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนสงเคราะหจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 2 dose

นาพอ-แมพนธปลาบทรายท,ฉดฮอรโมน ท�ง 5 หนวยทดลองๆ 3 ซ� า รวม 15 ซ� าหรอ 15 กระชง โดยใชกระชงมงสฟาขนาด 1 ตารางเมตร/ปลา 1ค รวมปลาท�งหมด 15 ค ใหออกซเจน และใสกระเบ�องเพ,อใหไขตด ระยะเวลาประมาณ 3 วน ไขปลาตดกระเบ�อง สมนบจานวนไข และนาไขปลาตดกระเบ�อง มาฟกในตกระจก เพ,อหาอตราการฟกไข อตราการรอด นาลกปลาไปอนบาล ในขอ 6 ตอไป

6. การอนบาลลกปลาบทราย ใชอาหารผงท,วไปและแพลงกตอนสตว เปรยบเทยบแตละหนวยทดลอง โดยการทดลองในต

กระจกขนาด 12 X 24 X 15 น�ว (0.30 X 0.60 X 0.38 เมตร) อตราปลอย 180 ตว/ต หรอ ประมาณ 1,000 ตว/ตารางเมตร (ดงภาพท, 9)

32

วางแผนการทดลองแบบ CRD ระยะเวลาการอนบาลลกปลา ประมาณ 1-3 เดอน โดยวางแผนการทดลอง 3 หนวยทดลองๆ 3 ซ� าดงน�

หนวยทดลองท, 1 อนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงท,วไป (ชดควบคม) หนวยทดลองท, 2 อนบาลลกปลาบทราย โดยใชแพลงกตอน Rotifer หนวยทดลองท, 3 อนบาลลกปลาบทราย โดยใชแพลงกตอนไรแดง หนวยทดลองท, 4 อนบาลลกปลาบทราย โดยใชแพลงกตอน Artemia

การอนบาลใหอาหารผง 5 กรม/ตารางเมตร/ม�อ และโรตเฟอร 20 ตว (น� าหนก 0.001 กรม/ตว/ปรมาตรน�า 1 ซซ.) ให 2 ลตร/ตารางเมตร/ม�อ สวน Moina และ Artemia ให 40 กรม/ตารางเมตร/ม�อ สมนบจานวนลกปลาเพ,อหา การเจรญเตบโต อตราการรอด ในการอนบาลแตละคร� ง นาลกปลาไปเล� ยงตอไป

ภาพท! 9 ตกระจกขนาด 12 X 24 X 15 น�ว ใชอนบาลลกปลาบทราย 7. การตรวจสอบประสทธภาพการเจรญเตบโตในการเลยงปลา และอนบาลปลา

นบและช,งน�าหนกปลาในแตละบอ ทก 1 เดอน ตลอดการทดลองในแตละการทดลอง นาขอมลท,ไดไปปรบปรมาณการใหอาหาร และคานวณหาคาตาง ๆ ดงน�

ก. อตราน�าหนกเพ,มข�น (Weight gain; %) = น�าหนกสดทาย – น�าหนกเร,มตน x 100 น�าหนกเร,มตน

ข. อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (Specific growth rate; %/day) เทากบ SGR = (In น�าหนกปลาเม,อส�นสดการทดลอง – In น�าหนกปลาเม,อเร,มทดลอง) x 100

จานวนวนท,ทาการทดลอง

33

ค. อตราการเจรญเตบโต (Average daily growth; กรม/ตว/วน) น�าหนกปลาเม,อส�นสดการทดลอง – น�าหนกปลาเม,อเร,มทดลอง

จานวนวนท,ทาการทดลอง ง. อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ (Feed Conversion Rate; หนวย)

FCR = น�าหนกอาหารท,ให (g) น�าหนกปลาท,เพ,มข�น (g)

จ. ประสทธภาพการใชโปรตน (Protein efficiency ratio; หนวย) PER = น�าหนกปลาท,เพ,มข�น ปรมาณโปรตนท,กน

ฉ. อตราการรอดตาย (Survival rate; %) = จานวนปลาท,เหลอ x 100 จานวนปลาเร,มตน

ช. ตนทนในการผลต (ผนแปร) = อาหารปลา + ราคาลกพนธปลา + คาแรงงาน 8. การวเคราะหคณภาพ ทางกายภาพ เคมและชวภาพ

ทาการวเคราะหปจจยคณภาพน�าทางกายภาพและเคม ทก 15 วน จนเสรจส�นการทดลอง ไดแก

- คาความโปรงแสงของน�า โดยใช Seccchi disc - อณหภมอากาศและน�า โดยใช Thermometer - คาความเปนกรด – ดางโดยใช pH meter (Schott-Gerate CG 840) - คาความนาไฟฟา โดยใช Conductivity meter - ปรมาณออกซเจนละลายน�า โดยวธ Azide modification - ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส โดยวธ Stannous chloride - ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน โดยวธ Direct Nesslerization - ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน โดยวธ Phenoldisulfonic acid

34

วเคราะหความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนการการเลยงปลา

เกบตวอยางแพลงกตอน ทก 30 วน ในบอท�ง 3 บอ โดยใชถงกรองแพลงกตอน แลวเกบรกษาสภาพดวย Lugul s’ solution หลงจากน�นนามาจดจาแนกชนด

9. การวเคราะหทางสถต นาขอมลไปวเคราะหทางสถต โดยวเคราะหความแปรปรวน (ANOVA) เพ,อศกษาความ

แตกตางของแตละทรตเมนต จากน�นเปรยบเทยบคาเฉล,ยของทรตเมนต โดยวธของ Tukey’s Test ท,ระดบนยสาคญทางสถต p < 0.05 โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS 11.0.0

10. สถานท!ทาการทดลอง คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางน� า มหาวทยาลยแมโจ อาเภอสนทราย จงหวด

เชยงใหม

11. ระยะเวลาทาการวจย และแผนการดาเนนงานตลอดโครงการวจย ตารางท!1 ระยะเวลาทาการวจย และแผนการดาเนนงานตลอดโครงการวจย

ป/เดอน 2553 2554 งานท,ปฏบต 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1. เตรยมอปกรณเตรยมบอ 2. จดเตรยมพนธปลา 3. ศกษาอตราการผสมอาหารปลาสด

กบ สาราย ใชเปนอาหารใหกบปลาบทราย และหาความหนาแนนท,เหมาะสมของปลานลและปลาบทราย แบบเศรษฐกจพอเพยง

4. เกบขอมลประสทธภาพการเจรญเตบโตของปลาบและปลานล

5. เกบขอมลคณภาพน�าและแพลงกตอน

6. วเคราะหขอมล 7. สรปผลรายงานความกาวหนา ปท, 1

35

ป/เดอน 2554 2555 งานท,ปฏบต 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1. เตรยมอปกรณเตรยมบอ 2. จดเตรยมพนธปลา 3. ศ ก ษ า ค ว า ม เ ป น ไ ป ไ ด ใ น ก า ร

เ พ า ะ พน ธ ป ล า บ ท ร า ย ด ว ย ใ ชฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาไ น เ ป ร ย บ เ ท ย บ ก บ ฮ อ ร โ ม นสงเคราะห กบปลาบทราย

4. ศกษาการอนบาลลกปลาบทราย ดวยใชอาหารผงท,วไป และแพลงกตอนสตว

5. เกบขอมล จานวนไข อตราการฟกไขอตราการรอด ประสทธภาพการเตบโตของปลาบทราย

6. เกบขอมลคณภาพน�า 7. สรปผลรายงานความกาวหนา ปท, 2 8. ทารายงานฉบบสมบรณ

36

ผลการวจยในปงบประมาณ 2554

การศกษาอตราการเจรญเตบโต อตราน� าหนกเพ,มข�น อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ ประสทธภาพการใชโปรตน อตราการรอดและตนทนในการผลต (ผนแปร) ของการเล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดง รวมถงศกษาคณภาพน� าทางกายภาพและเคม และความหลากหลายของแพลงกตอน โดยแบงการทดลองเปน 3 หนวยทดลอง คอ หนวยทดลองท, 1 การเล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร หนวยทดลองท, 2 การเล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 3 การเล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 5%รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร เม,อส�นสดการทดลองพบวา

1. การเตบโตของปลาบทราย การเตบโตของปลาบทราย 3 หนวยทดลองมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวย

ทดลองท, 3 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มการเตบโตโดยรวมดกวาหนวยทดลองอ,น คอ อตราน� าหนกเพ,มข�น18.49±0.11% อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ 0.092±0% อตราการเจรญเตบโต 0.151±0 กรม/ตว/วน อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ 23.53±0.23 ประสทธภาพการใชโปรตน 0.212±0 อตราการรอดตาย 75±0% และตนทนในการผลต 251.32±0.09 บาท ดงแสดงในตารางท, 2

ตารางท! 2 ประสทธภาพการเจรญเตบโตของปลาบทราย

หนวยการทดลอง Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

อตราน�าหนกเพ,มข�น(%) 15.99±0.58b 18.43±0.42a 18.49±0.11a

อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%) 0.081±0b 0.092±0a 0.092±0a

อตราการเจรญเตบโต(กรม/ตว/วน) 0.129±0b 0.149±0ab 0.151±0a

อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ 26.62±0.65a 23.44±0.41b 23.53±0.23b

ประสทธภาพการใชโปรตน 0.186±0b 0.211±0a 0.212±0a

อตราการรอดตาย (%) 66.667±8.33ns 75±0ns 75±0ns

ตนทนในการผลต (บาท) 242.33±0.12c 247.70±0.10b 251.32±0.09a

37

1.1 น� าหนกเฉล,ย (กรม/ตว) ของปลาบทรายในแตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6เดอน มน� าหนกเพ,มข�นตามระยะเวลาท,เล� ยง ท� ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานล ท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มน� าหนกเฉล,ย ดกวาหนวยทดลองอ,นๆ และมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดย เฉพาะเดอนธนวาคมและมกราคม ดงภาพท, 10

130.00

135.00

140.00

145.00

150.00

155.00

160.00

165.00

170.00

175.00

180.00

กอนการทดลอง สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤษจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 10 น�าหนกเฉล,ย(กรม/ตว)ของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

1.2 อตราน� าหนกเพ,มข�น(%) หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราน� าหนกเพ,มข�นสงท,สดเอ 18.49±0.11 % รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม)รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 18.43±0.42% และ15.99±0.58% ตามลาดบ โดยมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดง ภาพท, 11

อตราน�าหนกเพ�มข �น(%)

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

18.0

20.0

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 11 อตราน�าหนกเพ,มข�นของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

38

1.3 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%) หนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และหนวยทดลองท, 3 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราการเจรญเตบโตจาเพาะสงสดคอ 0.092±0 % รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 0.081±0% โดยมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 12

อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%)

0.07

0.08

0.08

0.08

0.08

0.08

0.09

0.09

0.09

0.09

0.09

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 12 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

1.4 อตราการเจรญเตบโต (กรม/ตว/วน) หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราการเจรญเตบโตสงท,สดคอ 0.151±0 กรม/ตว/วน รองลงมาคอหนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 0.149±0 กรม/ตว/วน และ 0.129±0 กรม/ตว/วน ตามลาดบ โดยมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 13

อตราการเจรญเตบโต(กรม/ตว/วน)

0.115

0.120

0.125

0.130

0.135

0.140

0.145

0.150

0.155

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 13 อตราการเจรญเตบโตของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

39

1.5 อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ หนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร มอตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อดท,สดคอ 23.44±0.41 รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 23.53±0.23 และ 26.62±0.65 ตามลาดบ โดยมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 14

อตราการเปล�ยนอาหารเปนเน�อ

20

21

22

23

24

25

26

27

28

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 14 อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อของปลาบทราย แตละหนวยการทดลองระยะเวลา 6 เดอน

1.6 ประสทธภาพการใชโปรตน หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มประสทธภาพการใชโปรตนสงท,สดคอ 0.212±0 รองลงมาคอหนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 0.211±0 และ 0.186±0 ตามลาดบ มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 15

ประสทธภาพการใชโปรตน

0.170

0.175

0.180

0.185

0.190

0.195

0.200

0.205

0.210

0.215

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 15 ประสทธภาพการใชโปรตนของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

40

1.7 อตราการรอดตาย (%) หนวยทดลองท, 2 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มแนวโนมอตราการรอดตายสง คอ 70±0 % รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 66.667±8.33% แตไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 16

อตราการรอดตาย (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 16 อตราการรอดตายของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

1.8 ตนทนในการผลต (บาท) หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร มตนทนในการผลตนอยท,สดคอ 242.33±0.12บาท รองลงมาคอหนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 3 การเล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร คอ 247.70±0.10 บาท และ 251.32±0.09 บาท โดยมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 17

ตนทนในการผลต (บาท)

236

238

240

242

244

246

248

250

252

254

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 17 ตนทนในการผลต ของปลาบทราย แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

41

2. การเตบโตของปลานลแดง การเตบโตของปลานลแดง ท�ง 3 หนวยทดลองมความแตกตางกน โดย หนวยทดลองท, 3 การ

เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มการเตบโตโดยรวมดกวาหนวยทดลองอ,น คอ อตราน� าหนกเพ,มข�น148.62 % อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ 0.50 % อตราการเจรญเตบโต 8.79 กรม/ตว/วน และอตราการรอดตาย 69.44 % ดงแสดงในตารางท, 3

ตารางท! 3 การเตบโตของปลานลแดงท,เล�ยงในกระชง ระยะเวลา 6 เดอน หนวยการทดลอง Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% อตราน�าหนกเพ,มข�น(%) 99.18 73.84 148.62 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%) 0.37 0.30 0.50 อตราการเจรญเตบโต (กรม/ตว/วน) 5.28 7.69 8.79 อตราการรอดตาย (%) 75.00 45.31 69.44

2.1 อตราน�าหนกเพ,มข�น(%) หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราน� าหนกเพ,มข�นสงท,สดคอ 148.62 % รองลงมาคอ หนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร คอ 99.18 % และ73.84 % ตามลาดบ ดงภาพท, 18

อตราน�าหนกเพ�มข �น(%)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท!18 อตราน�าหนกเพ,มข�นของปลานลแดง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

2.2 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%) หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราการเจรญเตบโตจาเพาะสงท,สดคอ 0.50% รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร และ หนวย

42

ทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร คอ 0.37 % และ0.30 % ตามลาดบ ดงภาพท, 19

อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%)

0.0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 19 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะของปลานลแดง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

2.3 อตราการเจรญเตบโต หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล� ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มอตราการเจรญเตบโตจาเพาะสงท,สดคอ 8.79 กรม/ตว/วน รองลงมาคอ หนวยทดลองท,2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสม สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 7.69 กรม/ตว/วน และ5.28 กรม/ตว/วนตามลาดบ ดงภาพท, 20

อตราการเจรญเตบโต(กรม/ตว/วน)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 20 อตราการเจรญเตบโตของปลานลแดง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

43

2.4 อตราการรอดตาย (%) หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร มอตราการรอดตายสงท,สดคอ 75 % รองลงมาคอ หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร และหนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบ สาหราย สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร คอ 69.44 % และ 45.31 % ตามลาดบ ดงภาพท, 21

อตราการรอดตาย (%)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

ภาพท! 21 อตราการรอดตายของปลานลแดง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

3. คณภาพนาทางกายภาพและเคม ปจจยคณภาพน� าทางกายภาพและเคมจากการเพาะเล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานล

แดง ในบอดน ท�ง 3 หนวยทดลองแตละปจจยไมมความแตกตางทางสถต ดงแสดงในตารางท, 4

ตารางท!4 แสดงคณภาพน�าทางกายภาพและเคม

หนวยการทดลอง Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5%

คาความโปรงแสงของน�า 27.67±0.00ns 27.67±0.00ns 27.67±0.00ns

อณหภมอากาศและน�า 27±0.00ns 27±0.00ns 27±0.00ns

คาความเปนกรด – ดาง 7.98±0.02b 8.03±0.01ab 8.09±0.03a

คาความนาไฟฟา(µs/cm) 55.61±2.54ns 52.63±1.66ns 55.21±3.19ns

ปรมาณออกซเจนละลายน�า(mg/L) 5.81±0.43ns 5.80±0.18ns 5.96±0.14ns

ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L) 2.66±0.07ns 2.62±0.03ns 2.59±0.03ns

ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) 0.19±0.03ns 0.11±0.01ns 0.25±0.11ns

ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน(mg/L) 0.03±0.00ns 0.05±0.00ns 0.05±0.01ns

44

3.1 คาความโปรงแสงของน�า มคาสงสดในเดอนตลาคม เทากบ 35 เซนตเมตร และมคาต,าสดในเดอนธนวาคม เทากบ 20 เซนตเมตร ในแตละเดอนท�ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดง ภาพท, 22

0

5

10

15

20

25

30

35

40

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 22 คาความโปรงแสงของน�า แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

3.2 อณหภมน�า มคาสงสดในเดอนกนยายน เทากบ 33.6 องศาเซลเซยส และ มคาต,าสดในเดอนธนวาคม เทากบ 22.8 องศาเซลเซยส ในแตละเดอนท�ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ดงภาพท, 23

0

5

10

15

20

25

30

35

40

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 23 คาอณหภมน�า (องศาเซลเซยส) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

45

3.3 คาความเปนกรด – ดาง มคาสงสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบปลาปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตรมคาเทากบ 8.71±0.03 และมคาต,าสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5% รวมกบปลาปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มคาเทากบ 7.48±0.02 ท�ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ดงภาพท, 24

6

7

7

8

8

9

9

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท, 24 แสดงคาความเปนกรด – ดาง แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

3.4 คาความนาไฟฟา (µS/cm) มคาสงสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 87.67±4.33 uS/cm และมคาต,าสดในเดอนกนยายน หนวยทดลองท,2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบ สาหราย สไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร มคาเทากบ 35.33±7.42 µS/cm ท�ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ดงภาพท, 25

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 25 แสดงคาความนาไฟฟา(uS/cm) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

46

3.5 ปรมาณออกซเจนละลายน� า (mg/L) มคาสงสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 8.33±1.16 mg/L และมคาต,าสดในเดอนสงหาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 4.6±0.60

mg/L ท�ง 3 หนวยทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ดงภาพท, 26

3

4

5

6

7

8

9

10

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 26 แสดงปรมาณออกซเจนละลายน�า (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

3.6 ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L) มคาสงสดในเดอนกนยายน หนวยทดลองท, 1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตรมคาเทากบ 2.92±0.05 mg/L และมคาต,าสดในเดอนตลาคม หนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร มคาเทากบ 2.41±0.04 mg/l โดยมความแตกตางกนทางสถต ในเดอนสงหาคม และเดอนกนยายน ดงภาพท, 27

2.00

2.20

2.40

2.60

2.80

3.00

3.20

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 27 แสดงปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

47

3.7 ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) มคาสงสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร มคาเทากบ 0.42±0.02 mg/l และมคาต,าสดในเดอนสงหาคม มคาเทากบ 0.02±0 mg/L ท�ง 3 หนวยทดลองในแตละเดอน ไมมความแตกตางกนทางสถต ยกเวนเดอนตลาคม มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวยทดลองท,1 มคามากกวา หนวยทดลองท, 2 และ 3 ดงภาพท, 28

0.00

0.05

0.10

0.15

0.20

0.25

0.30

0.35

0.40

0.45

0.50

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 28 แสดงปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

3.8 ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L) มคาสงสดในเดอนสงหาคม หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มคาเทากบ 0.14±0.03 mg/L และมคาต,าสดในเดอนตลาคม และพฤศจกายน ท�ง 3 หนวยทดลองในแตละเดอน ไมมความแตกตางกนทางสถต ยกเวนเดอนสงหาคม และกนยายน มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวยทดลองท, 2 และ3 มคามากกวา หนวยทดลองท, 1 ดงภาพท, 29

0.00

0.02

0.04

0.06

0.08

0.10

0.12

0.14

0.16

0.18

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 29 แสดงปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

48

4. ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน ในบอเลยงปลาบรวมกบปลานลแดง ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน สามหนวยทดลองมความแตกตางกน โดย

แพลงกตอนพชไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) แตหนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มแนวโนมความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนพชสงท,สด คอ ดวช,น Cyanophyta 3930.74±1087.38 Cell/L, ดวช,น Chlorophyta 3649.68±627.56 Cell/L, ดวช,น Cryptophyta 263.98±41.37 Cell/L, ดวช,น Bacillariohyta 1481.62±94.32 Cell/L และดวช,น Euglenophyta 861.92±172.15 Cell/L แพลงกตอนสตว Phylum Artrophoda มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท, เปนปลาสด (ชดควบคม) มความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนพชสงท,สด คอ167.23±13.55 Cell/L ดงภาพท, 30

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Cyanophyta Chlorophyta Cryptophyta Bacillariohyta Euglenophyta Artrophoda Rotifera Chordata

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 30 แสดงเฉล,ยความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน

49

4.1 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนดวช,น Cyanophyta (Cell/L) มคาสงสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 6410.1±3548.22 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ1059.33±191.22 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 31 และ 32

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 31 แสดงดวช,น Cyanophyta (Cell/L) แตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน ภาพท! 32 แพลงกตอนพช Division Cyanophyta ก.Chroococcus sp. ข. Microsystis sp.

ค. Nostoc sp. ง. Oscillatoria sp. ขนาด scale 10 um

ก ข

ค ง

50

4.2 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนดวช,น Chlorophyta (Cell/L) มคาสงสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 4155.73±1968.37 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,2 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 3%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ2257.07±166.37 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 33 และ 34

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 33 แสดงดวช,น Chlorophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน ภาพท! 34 แพลงกตอนพช Division Chlorophyta ก.Actinastrum hantzschii sp. ข.Ankistrodesmus

sp. ค. Cosmarium ง. Chlorella sp. ขนาด scale 10 um

ก.

ง.

ข.

ค.

51

4.3 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนดวช,น Cryptophyta (Cell/L) มคาสงสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท,2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 3%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ 354.3±61.51 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 139.2±6.93 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 35 และ 36

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 35 แสดงดวช,น Cryptophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

ภาพท! 36 แพลงกตอนพช Division Cryptophyta (Cryptomonas) ขนาด scale 20 um

52

4.4 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนดวช,น Bacillariohyta (Cell/L) มคาสงสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 3299.33±1019.23 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนตลาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 897.27±88.7 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 37 และ 38

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 37 แสดงดวช,น Bacillariohyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6 เดอน

ภาพท! 38 แพลงกตอนพช Division Bacillariohyta ก.Cymbella sp. ข.Cyclotella sp. ค.

Gyrosigma sp. ง. Synedra sp. ขนาด scale 20 um

ก. ข.

ค. ง.

53

4.5 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนดวช,น Euglenophyta (Cell/L) มคาสงสดในเดอนสงหาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 1977.77±1231.31 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนพฤศจกายน หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 389±83.05 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงแสดงภาพท, 39 และ 40

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 39 แสดงดวช,น Euglenophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

ภาพท! 40 แพลงกตอนพช Division Euglenophyta ก. Euglena sp. ข. Phacus sp. ค. Phacus sp. ง. Trachelomonas sp. ขนาด scale 10 um

ค.

ก.

ง.

ข. ..

54

4.6 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน Phylum Artrophoda (Cell/L) มคาสงสดในเดอนธนวาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 207.3±17.22 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนกนยายน หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ 54.77±6.28 Cell/L โดยในเดอนตลาคม ถงเดอนมกราคม มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 41 และ 42

0

50

100

150

200

250

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 41 แสดง Phylum Artrophoda (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

ภาพท! 42 แพลงกตอนสตว Phylum Artrophoda ก.Copepod sp. ข. Naupilus sp. ค. Keratella sp. ขนาด scale 100 um

ก. ข.

ค.

55

4.7 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน Phylum Rotifera (Cell/L) มคาสงสดในเดอนกนยายน หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 84.17±19.38 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนกนยายน หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ 18.37±7.26 Cell/L โดยในเดอนกนยายน มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 43 และ 44

0

20

40

60

80

100

120

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 43 แสดง Phylum Rotifera (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน ภาพท! 44 แพลงกตอนสตว Phylum Rotifera (Rotifera) ขนาด scale 100 um

56

4.8 ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน Phylum Chordata (Cell/L) มคาสงสดในเดอนสงหาคม หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มคาเทากบ 18.9±4.49 Cell/L และมคาต,าสดในเดอนตลาคม, พฤศจกายน และมกราคม หนวยทดลองท,3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสาหรายสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตร.ม. มคาเทากบ 6.8±1.57 Cell/L โดยไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 45 และ 46

0

5

10

15

20

25

สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม

Spirulina 0%

Spirulina 3%

Spirulina 5%

ภาพท! 45 แสดง Phylum Chordata (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน

ภาพท! 46 แพลงกตอนสตว Phylum Chordata ก – ข ไขปลา และลกปลาวยออน ขนาด scale 100 um

ก. ข.

57

ผลการวจยในปงบประมาณ 2555

การเพาะเล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดง ในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพฒนาท,ย ,งยน เปนการศกษาการเจรญเตบโตรวมกน ระหวางปลาบทรายกบปลานแดง ในปงบประมาณ 2555 ทาการศกษา คาดชนความสมบรณเพศ ความดกของไขของปลาบ การเพาะพนธ และประสทธภาพการเจรญเตบโตของลกปลาบทราย เชน อตราน� าหนกท,เพ,มข� น อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการเจรญเตบโต อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ ประสทธภาพการใชโปรตน อตราการรอดตาย และตนทนในการผลต (ผนแปร) ของลกปลาบทราย รวมถงทาศกษาวเคราะหปจจยคณภาพน� าทางกายภาพและเคม เม,อส�นสดการทดลอง พบวา

1. คาดชนความสมบรณเพศ ของ พอ-แมพนธปลาบ แผนการดาเนนงาน ในปท, 2 งบประมาณ 2555 คาดชนความสมบรณเพศ ของ พอ-แมพนธปลาบ ท,

ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน มดงน�

1.1 น�าหนกเฉล,ย(กรม/ตว) ของพอ-แมพนธปลาบทราย เร,มตนทดลองมน� าหนกเฉล,ย อยระหวาง 152± 2.17-154.58±1.42 กรม/ตว น� าหนกปลาเพ,มข�นตามระยะเวลาท,เล� ยง และเร,มมความแตกตางทางสถต (p<0.05) ต�งแตเดอนท, 9 ของการเล�ยงเปนตนไป โดยหนวยทดลองท, 3 ปลาบท,เล� ยงดวยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มน� าหนกเฉล,ยดกวา หนวยทดลองท, 2 ปลาท,ไดรบอาหาร เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย ดวยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร 1 ตว/ตารางเมตร ตามลาดบ และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 47

0.00

50.00

100.00

150.00

200.00

250.00

300.00

1 ต.ค 2 พ.ย 3 ธ.ค 4 ม.ค 5 ก.พ 6 ม.ค 7 เม.ย 8 พ.ค 9 ม.ย 10 ก.ค 11 ส.ค 12 ก.ย

น�าหนกเฉล ย

(กรม/ตว)

T1 (Spirulina) 0% T2 (Spirulina) 3% T3 (Spirulina) 5%

ภาพท! 47 น� าหนกเฉล,ยของ พอ-แมพนธปลาบ ท,ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอด

ระยะเวลา 12 เดอน

58

1.2 ดชนการเจรญพนธ (Gonadosomatic Index; %GSI ) เฉล,ยของแมพนธปลาบ ท,ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน เม,อเร,มตนดชนการเจรญพนธ (GSI;%) ของปลาอยระหวาง 0.49±0.06-0.69±0.01% และ ดชนการเจรญพนธของปลาเพ,มข�น ตามระยะเวลาท,เล� ยง และเร,มมความแตกตางทางสถต (p < 0.05) ต�งแต เดอนท, 6 ของการเล�ยง เปนตนไป โดยหนวยทดลองท, 3 ปลาบท,เล� ยงดวยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสไปรลนา 5%+ ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มดชนการเจรญพนธ ดกวา หนวยทดลองท, 2 ปลาท,ไดรบอาหาร เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท,1 เล� ยงปลาบทราย ดวยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร 1 ตว/ตารางเมตร ตามลาดบ และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 48

ภาพท! 48 คาดชนความสมบรณเพศเมย (Gonadosomatic index, %GSI) เฉล,ยของแมพนธปลาบ ทไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน

59

1.3 ดชนการเจรญพนธ (Gonadosomatic Index; %GSI ) เฉล,ยของพอพนธปลาบท,ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน เม,อเร,มตนดชนการเจรญพนธ (GSI;%) ของปลาอยระหวาง 0.43±0.06-0.52±0.06% และ ดชนการเจรญพนธของปลาเพ,มข�น ตามระยะเวลาท,เล� ยง และเร,มมความแตกตางทางสถต (p < 0.05) ต�งแตเดอนท, 1-2 และเร,มแตกตางอกคร� งในเดอนท, 7 ของการเล�ยงเปนตนไป โดยหนวยทดลองท, 3 ปลาบท,เล� ยงดวยอาหารท,เปนปลาสดผสมกบสไปรลนา 5%+ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มดชนการเจรญพนธ ดกวา หนวยทดลองท, 2 ปลาท,ไดรบอาหารเปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และ หนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย ดวยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) +ปลานลท,ปลอยความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร 1 ตว/ตารางเมตร ตามลาดบ และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 49

ภาพท! 49 คาดชนความสมบรณเพศผ (Gonadosomatic index, %GSI) เฉล,ยของพอพนธปลาบ ท, ไดรบอาหารตางกนในแตละหนวยการทดลอง ตลอดระยะเวลา 12 เดอน

60

2. การเพาะพนธปลาบทราย ดวยใชฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาไน เปรยบเทยบกบฮอรโมนสงเคราะหท,วไป ใชอตรา

ความเขมขนของ ฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาไน และฮอรโมนสงเคราะหท,ระดบตางๆ (ดงวธการทดลองขอ 3) นาพอ-แมพนธปลาบทรายท,ฉดฮอรโมน ท�ง 5 หนวยทดลองๆ 3 ซ� า รวม 15 ซ� าหรอ 15 กระชง โดยใชกระชงมงสฟาขนาด 1 ตารางเมตร/ปลา 1ค รวมปลาท�งหมด 15 ค ใหออกซเจน และใสกระเบ�องเพ,อใหไขตด ระยะเวลาประมาณ 3 วน ไขปลาตดกระเบ�อง สมนบจานวนไข และนาไขปลาท,ตดกระเบ�อง มาฟกในตกระจก เพ,อหาอตราการฟกไข และไดผลการทดลอง ดงน�

2.1 จานวนไข (ฟอง) ของแมพนธปลาบ ในหนวยทดลองท, 3 แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 1 dose หนวยทดลองท, 4 แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 1.5 dose และหนวยทดลองท, 5 แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 2 dose มจานวนไขเทากบ 19,683±1,868 ฟอง 19,115±983 ฟอง และ 19,750±2,264 ฟอง ตามลาดบ และมจานวนไข มากกวา หนวยทดลองท, 1 แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนสงเคราะห superfact ความเขมขน 5-10 ไมโครกรม(ชดควบคม) และ หนวยทดลองท, 2 แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 0.5 dose ตามลาดบ และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p<0.05) ดงภาพท, 50

ภาพท! 50 จานวนไข ของแมพนธปลาบ ในหนวยการทดลองท, 3, 4 และ 5 มากกวาหนวยทดลองอ,นๆ

61

2.2 อตราการฟกไข (%) ของ พอ-แมพนธปลาบ ใน หนวยทดลองท, 1 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนสงเคราะห superfact ความเขมขน 5-10 ไมโครกรม(ชดควบคม) และหนวยทดลองท, 5 พอ-แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 2 dose มคาเทากบ 73.20±3.96% และ 70.13±0.85% มากกวาหนวยทดลองท, 4 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 1.5 dose หนวยทดลองท, 3 พอแมพนธปลาบทรายใชฮอรโมนสงเคราะหจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 1 dose และ หนวยทดลองท, 2 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 0.5 dose ตามลาดบ และ มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 51

ภาพท! 51 อตราการฟกไข (%) ของ ลกปลาบ ในหนวยการทดลองท, 1 และ 5 มากกวาหนวยทดลอง

อ,นๆ

62

2.3 อตราการรอด (%) ใน 1 สปดาห ของลกปลาบท,ไดจาก พอ-แมพนธปลาบ ในหนวยทดลองท, 5 พอ-แมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 2 dose หนวยทดลองท, 4 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 1.5 dose และหนวยทดลองท, 3 พอแมพนธปลาบทรายใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 1 dose มคาเทากบ 65.33±3.06% 65.67±2.08% และ65.00±1.00% ตามลาดบ และมอตราการรอด ของลกปลาบอายใน 1 สปดาห มากกวาหนวยทดลองท, 2 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไนความเขมขน 0.5 dose และ หนวยทดลองท, 1 พอแมพนธปลาบทรายท,ใชฮอรโมนสงเคราะห superfact ความเขมขน 5-10 ไมโครกรม(ชดควบคม) ตามลาดบ และ มความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) ดงภาพท, 52

ภาพท! 52 อตราการรอด (%) ของลกปลาบ ในหนวยการทดลองท, 5, 4 และ 3 มากกวาหนวยทดลองท, 2 และ 1 ตลอดระยะเวลา 1 สปดาห

63

3. ประสทธภาพการเจรญเตบโตของการอนบาลลกปลาบทราย การเปรยบเทยบ ประสทธภาพการเจรญเตบโต การอนบาลลกปลาบทราย ในตกระจกขนาด

10X24X15 ซม. โดยใชอาหารผงท,วไป (ชดควบคม) แพลงกตอนสตว Rotifer Moina sp.(ไรแดง) และ Artemia และสมนบจานวนลกปลา เพ,อหาประสทธภาพการเจรญเตบโต ไดผลการทดลอง ดงน�

3.1 น� าหนกเฉล,ย(กรม/ตว) ของลกปลาบทราย เร, มตนทดลอง มน� าหนกเฉล,ย อยระหวาง 0.56±0.10-0.59±0.02 กรม/ตว น� าหนกปลาเพ,มข�นตามระยะเวลาท,อนบาล และเร,มมความแตกตางทางสถต (p<0.05) ต�งแตวนท, 30 ของการอนบาลเปนตนไป โดยหนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร และหนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชไรแดง เปนอาหาร มน� าหนกเฉล,ยของลกปลาบทราย มากกวา หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท, 1 การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 53

0.56 1.13

2.30

3.73

0.56 1.17 2.40 4.30

0.56

1.30

2.70

5.03

0.59 1.37

2.75

5.20

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

0 วน 30 วน 60 วน 90 วน

น�าหนกเฉล ย (กรม/ตว)

T1 ลกปลาไดรบอาหารผง T2 ลกปลาไดรบ Rotifer T3 ลกปลาไดรบ ไรแดง T4 ลกปลาไดรบ Artemia

ภาพท! 53 แสดงน� าหนกเฉล,ย(กรม/ตว)ของลกปลาบทรายในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

64

3.2 อตราน� าหนกท,เพ,มข�น(%) หนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร และหนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร มคาอตราน� าหนกท,เพ,มข�นเฉล,ยเทากบ 805.52±110.27 และ 782.46±58.63% และมากกวา มากกวา หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท, 1 การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผง เปนอาหาร (ชดควบคม) และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 54

ภาพท! 54 อตราน�าหนกเพ,มข�นของลกปลาบทรายในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

3.3 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%) การทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร การทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช ไรแดง เปนอาหาร และหนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร มคาอตราการเจรญเตบโตจาเพาะ เฉล,ยเทากบ 2.98±0.15, 3.20±0.10 และ 3.21±0.11% และมากกวา การทดลองท, 1 การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผง เปนอาหาร (ชดควบคม) และ มความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p < 0.05) ดงภาพท, 55

ภาพท! 55 อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ ของลกปลาบทรายในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

65

3.4 อตราการเจรญเตบโต (กรม/ตว/วน) หนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร และ หนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร มคาอตราการเจรญเตบโตเฉล,ย เทากบ 5.19±0.20 และ5.03±0.21 กรม/ตว/วน และมากกวา หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท,1การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร (ชดควบคม) และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p<0.05) ภาพท, 56

ภาพท! 56 อตราการเจรญเตบโตของลกปลาบทรายในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

3.5 อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ (หนวย) ในหนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร มคาอตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ เทากบ 1.59±0.14 หนวย และดกวา หนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท,1การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร (ชดควบคม) และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p<0.05) ภาพท, 57

ภาพท! 57 อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อของลกปลาบทราย ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

66

3.6 ประสทธภาพการใชโปรตน (หนวย) ในหนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร มคาประสทธภาพการใชโปรตน เทากบ 0.73±0.03 หนวย และมากกวาหนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท,1การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร (ชดควบคม) ตามลาดบ และมความแตกตางกนทางสถตอยางมนยสาคญ (p<0.05) ภาพท, 58

ภาพท! 58 ประสทธภาพการใชโปรตนของลกปลาบทราย ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

3.7 อตราการรอดตาย (%) หนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร หนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท,1การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร (ชดควบคม) มอตราการรอดตาย เทากบ 84.00±1.00%, 83.00±1.00%, 77.67±2.52% และ 74.33±2.08% ตามลาดบ และแตละหนวยกาทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ภาพท, 59

ภาพท! 59 แสดงอตราการรอดตายของลกปลาบทราย ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

67

3.8 ตนทนในการผลต (บาท/ตว) หนวยทดลองท, 4 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Artemia เปนอาหาร หนวยทดลองท, 3 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใชไรแดงเปนอาหาร หนวยทดลองท, 2 การอนบาลลกปลาบทรายโดยใช Rotifer เปนอาหาร และหนวยทดลองท,1การอนบาลลกปลาบทราย โดยใชอาหารผงเปนอาหาร (ชดควบคม) มตนทนในการผลต เทากบ 40.12±0.77, 37.28±1.61, 38.55±0.33 และ38.21±0.17 บาท/ตว ตามลาดบ และแตละหนวยกาทดลองไมมความแตกตางกนทางสถต ภาพท, 60

ภาพท! 60 แสดงตนทนในการผลต ของปลาบทรายในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 3 เดอน

ภาพท! 61 ลกปลาบทรายในหนวยการทดลองท, 3 และ 4 มอตราการเจรญเตบโตด ขนาด scale 1 cm.

T1 T2 T 3 และ T4

68

ปจจยคณภาพนาทางกายภาพและเคม คณภาพน� าทางกายภาพ และเคมจากการอนบาลลกปลาบทรายในตกระจก ตลอดระยะเวลา 3 เดอน แตละ parameter ท�ง 4 หนวยทดลองไมมความแตกตางทางสถต ดงตารางท, 4 ตารางท! 5 แสดงปจจยคณภาพน�าทางกายภาพและเคมในการอนบาลลกปลาบทรายในตกระจก

หนวยการทดลอง T1 อาหาผง T2 Rotifer T3 ไรแดง T4 Artemia

อณหภมอากาศและน�า 28.00±0.00 ns 28..00±0.00

ns 28.00±0.00 ns 28.00±0.00 ns

คาความเปนกรด – ดาง 7.68±0.02ns 7.28±0.02ns 7.43±0.01ns 7.38±0.03ns

คาความนาไฟฟา (uS/cm) 65.50±2.74 ns 67.61±2.57 ns 68.63±2.66 ns 66.21±2.19 ns

ปรมาณออกซเจนละลายน�า(mg/L) 6.81±0.43 ns 6.71±0.43 ns 6.80±0.18 ns 6.76±0.14 ns

ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) 0.03±0.003 ns 0.02±0.008 ns 0.025±0.001

ns 0.025±0.011

ns

69

วจารณผลการวจย

1. ประสทธภาพการเตบโตของปลาบทราย ประสทธภาพการเตบโตของปลาบทราย อตราน� าหนกเพ,มข�น อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ

อตราการเจรญเตบโต อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ ประสทธภาพการใชโปรตน และตนทนในการผลต โดยหนวยทดลองท, 3 การเล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด ผสมกบสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตร มประสทธภาพการเจรญเตบโต และคาดชนการเจรญพนธ ของปลาบทราย เพศเมยโดยรวมดกวาหนวยทดลองอ,นๆ การทดลองคร� งน� สอดคลองกบ จงกล และคณะ (2546) กลาววา การใชสาหราย สไปรลนา 10% ผสมในอาหารปลานลแดง มผลใหอตราการเจรญเตบโต และประสทธภาพการใชโปรตนของปลาดท,สด และการใชสาหรายสไปรลนาผง 10-15 % ผสมในอาหารปลาทดแทนปลาปน เพ,อใหโปรตนในอาหารปลาเทากบ 30% มผลใหปลา มอตราน� าหนกท,เพ,มข�นและอตราการเจรญเตบโตจาเพาะดท,สด สมศกด� (2547) กลาววา การเสรมสาหราย สไปรลนาในสตรอาหารในการเล�ยงปลาน�าจด จะมผลตอการเจรญเตบโต การพฒนาของอวยวะสบพนธ และการเจรญพนธ สอดคลองกบการทดลอง วฒพร และอญชล (2548) มการใชสาหรายสไปรลนา 10% ผสมในอาหารปลาดก มผลใหปลาดก มประสทธภาพการใชโปรตนดท,สด และมการทดลองนาสาหราย

S. platensis และ Cladophora อนบาลปลาแฟนซคารฟ พบวา ปลาแฟนซคารฟท,ใหสาหราย S. platensis ผง มอตราการเจรญเตบโตตอวน อตราน�าหนกท,เพมข�น อตราการรอดตาย มากกวาอาหารผงท,วไป และสาหราย Cladophora ผง (จงกล และ เพญรตน, 2546)

Duncan and Klesius (1996) กลาววา สไปรลนา เปนแหลงโปรตนท,มศกยภาพในอาหารสตว เน,องจากมโปรตนสง อกท�งยงประกอบดวยวตามน และเกลอแรในปรมาณท,สง นอกจากน�ผนงเซลล ยงมองคประกอบท,งายตอการยอย เน,องจากไมมเซลลโลส อยางไรกตามระดบการผสมสาหรายสไปรลนาในอาหารปลาแตละชนดมระดบแตกตางกน ข�นอยกบพฤตกรรมการกนอาหารของปลา และการยอยโปรตนจากพชของปลาแตละชนดตางกน

2. การเพาะพนธและการอนบาลลกปลาบทราย จากผลการทดลอง จานวนไขแมพนธปลาบทราย อตราการฟกไข อตราการรอดของลกปลา

ระยะเวลา 1 สปดาห ในหนวยทดลองท, 5, 4 และ 3 พอ-แมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 2 dose, 1.5 dose และความเขมขน 1 dose ตามลาดบ มจานวนไขเทากบ 19,683±1,868 ฟอง 19,115±983 ฟอง และ 19,750±2,264 ฟอง ตามลาดบ และมคามากกวาหนวยทดลองอ,นๆ คลายกบการทดลอง กรมประมง (2550) การเพาะพนธปลาบทรายโดยใชฮอรโมนจากตอมใตสมองของปลาในความเขมขน 1.5 dose รวมกบ Chorionic Gonadotropin (C.G.) จานวน 250 หนวยมาตรฐาน (International Unit, I.U.) ฉดตวปลาโดยเฉล,ยตวละ 62.5 หนวยมาตรฐาน หลงจากฉด

70

ฮอรโมนแลวนาพอแมพนธไปปลอยลงในบอซเมนต ขนาด 2x3 ตารางเมตร น� าลก 75 เซนตเมตร และใชทางมะพราวเปนวสดใหแมปลาบวางไข ปลาท,มความยาว 21.5 เซนตเมตร มน� าหนกรงไข 4.7 กรม มจานวนไขไขประมาณ 36,200 ฟอง และมอตราการฟก 90 เปอรเซนต

การอนบาลลกปลาบทราย ระยะเวลา 2-3 เดอน พบวา อตราน� าหนกท,เพ,มข�น หนวยทดลองท, 3 และ 4 มคาเทากบ 805.52±110.27 และ 782.46±58.63% อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ หนวยทดลองท, 3 และ 4 มคาเทากบ 805.52±110.27 และ 782.46±58.63% อตราการเจรญเตบโต หนวยทดลองท, 4 และ 3 มคาเทากบ 5.19±0.20 และ5.03±0.21 กรม/ตว/วน แตอตราการรอด หนวยทดลองท, 4, 3, 2 และ 1มคาเทากบ 84.00±1.00%, 83.00±1.00%, 77.67±2.52% และ 74.33±2.08% ตามลาดบ และอตรารอดใกลเคยงกบ เจษฎา (ม.ป.ป.) การอนบาลลกปลาบทราย ดวยโรตเฟอร น� าจดเปนอาหารท,อาย 1-30 วน มอตรารอดรอยละ 32.4-55.3 และท,ไดรบไรแดง และอารทเมย เปนอาหารในชวงลกปลาอาย 30-60 วน พบวามอตรารอด รอยละ 91.43-96.77 เพราะ ลกปลาบ ท,ไดรบไรแดง และอารทเมย เปนอาหาร ชวงอาย 30-60 วน จะสามารถยอยไรแดง และอารทเมย เปนอาหารไดดภายใน 80-100 นาท ท,อณหภมของน� า 25-29 ºC (Amornsakun et al, 2003) และจากทดลองคร� งน� ม ตนทนในการผลตลกปลา ในหนวยทดลองท, 4, 3, 2 และ 1 มคาเทากบ 40.12±0.77, 37.28±1.61, 38.55±0.33 และ38.21±0.17 บาท/ตว ตามลาดบ

3. ปจจยคณภาพนาทางกายภาพและเคม ปจจยคณภาพน� าทางกายภาพและเคมจากการเพาะ เล� ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานล

หรอปลาทบทม ในบอดน คณภาพน� าคาความเปนกรด – ดาง หนวยทดลองท, 3 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 5% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 4 ตว/ตารางเมตรมคาสงสด รองลงมาคอหนวยทดลองท, 2 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสดผสมสไปรลนา 3% รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 2 ตว/ตารางเมตร และหนวยทดลองท, 1 เล� ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) รวมกบการเล�ยงปลานลท,ระดบความหนาแนน 1 ตว/ตารางเมตร คอ 8.09, 8.03 และ7.98 ตามลาดบ แตคาความเปนกรด – ดาง มคาท,เหมาะสมในการเพาะเล�ยงสตวน� า คออยระหวาง 6.5-9 (กรมประมง, 2551) ปจจยคณภาพน�าทางดานคาความโปรงแสงของน� า อณหภมน� า คาความนาไฟฟา(uS/cm) ปรมาณออกซเจนละลายน� า ปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส ปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน และปรมาณไนเตรทไนโตรเจน ไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยปจจยคณภาพน� าทางดานคาความโปรงแสงของน� า มคาต,ากวาเกณฑคณภาพน� าท,เหมาะสมในการเพาะเล�ยงสตวน�า คอ นอยกวา 30 เซนตเมตร ปจจยคณภาพน� าทางดานอ,นๆ มความเหมาะสมตามเกณฑคณภาพน�าท,เหมาะสมในการเพาะเล�ยงสตวน�า (กรมประมง, 2551)

71

4. ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน ความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน สามหนวยทดลองแพลงกตอนสตว Phylum

Artrophoda มความแตกตางกนกนทางสถต (p<0.05) แตแพลงกตอนพชและแพลงกตอนสตวใน2 Phylum ไมมความแตกตางกนทางสถต (p<0.05) โดยหนวยทดลองท,1 เล�ยงปลาบทราย โดยอาหารท,เปนปลาสด (ชดควบคม) มแนวโนมความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนสงท,สด โดยพบมากในดวช,น Cyanophyta และดวช,น Chlorophyta สอดคลองกบ ขจรเกยรต� และคณะ (2551) วา ความหลากชนด ปรมาณแพลงกตอนพชในบอเล� ยงปลาบก พบแพลงกตอนพชท�งหมด 6 ดวช,น 43 ชนด โดยองคประกอบชนดของแพลงกตอนพชสวนใหญอยในดวชน Chlorophyta ขจรเกยรต� และคณะ (2549), ขจรเกยรต� และคณะ (2550) กลาววาการศกษาความหลากหลายของชนดและปรมาณแพลงกตอนพชในสระกกเกบน�า มหาวทยาลยแมโจ องคประกอบชนดของแพลงกตอนพชสวนใหญอยวชน Chlorophyta

72

สรปผลการวจย

การเพาะเล�ยงปลาบทรายในกระชงรวมกบปลานลแดงในบอดน แบบเศรษฐกจพอเพยง เพ,อการพฒนาท,ย ,งยน เพ,อศกษาประสทธภาพการเตบโต ของปลาบทรายกบปลานลแดง รวมถงทาการศกษาคณภาพน�าทางกายภาพและเคม และความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน ดานการเตบโตสรปไดวา ประสทธภาพการเจรญเตบโต และคาดชนการเจรญพนธ ของปลาบทรายเพศเมย ในหนวยทดลองท, 3 ดกวาหนวยทดลองอ,นๆ คอ อตราน� าหนกเพ,มข�น18.49±0.11% อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ 0.092±0% อตราการเจรญเตบโต 0.151±0 กรม/ตว/วน อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ 23.53±0.23 ประสทธภาพการใชโปรตน 0.212±0 อตราการรอดตาย 75±0% และตนทนในการผลต 251.32±0.09 บาท

อตราการฟกไข อตราการรอดของลกปลาระยะเวลา 1 สปดาห ในหนวยทดลองท, 5, 4 และ 3 พอ-แมพนธปลาบทราย ใชฮอรโมนจากตอมใตสมองปลาไน ความเขมขน 2 dose, 1.5 dose และความเขมขน 1 dose ตามลาดบ มจานวนไขเทากบ 19,683±1,868 ฟอง 19,115±983 ฟอง และ 19,750±2,264 ฟอง ตามลาดบ การอนบาลลกปลาบทราย ระยะเวลา 3 เดอน พบวา ในหนวยทดลองท, 3 และ 4 ลกปลาบทรายท,อนบาล ดวย ไรแดง และ Artemia ม อตราน� าหนกท,เพ,มข�น อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ อตราการเจรญเตบโต ดกวาหนวยทดลองอ,นๆ

คณภาพน�าทางกายภาพและเคม สรปไดวา มความเหมาะสมตามเกณฑคณภาพน� าท,เหมาะสมในการเพาะเล� ยงสตวน� า และความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน สรปไดวา ท�ง 3 หนวยทดลอง แพลงกตอนสตว โดยเฉพาะ Phylum Artrophoda ใกลเคยงกน แตหนวยทดลองท, 1 มแนวโนมความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอนพชสงท,สด โดยพบมาก ในดวช,น Cyanophyta และ ดวช,น Chlorophyta

73

เอกสารอางอง

กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรมประมง. 2550. การเพาะเลยงปลาบ. กรงเทพฯ. 23 น. (จลสาร) กองสงเสรมการประมง, กรมประมง. 2545. การเพาะเลยงปลาบ(ตอนท!1). นตยาสารประมงธรกจ. 3(30)

: 63-71 โกสนทร พฒนมณ. 2544. หลกการเพาะเลยงสตวนา. สถาบนเทคโนโลยราชมงคล. 112 หนา คร กออนนตกล, ธนาภรณ จตตปาลพงศ, มาล เอ,ยมทรพย และวชมย โสมจนทร. 2544. แพงกตอนพชใน

ปาทามแมนาสงคราม. เอกสารเผยแพร ฉบบท, 34. สถาบนวจยการเพาะเล� ยงสตวน� าจด. กรมประมง .29 หนา.

จงกล พรมยะ. 2552. พล. 422 การเพาะเลยงสาหราย. เชยงใหม ; คณะเทคโนโลยการประมงและทรพยากรทางน�า มหาวทยาลยแมโจ. 128 น.

จงกล พรมยะ 2543. การเพาะเลยงสาหราย Spirulina ในนาทงจากบอหมกกาซชวภาพมลสกร. วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาชววทยา มหาวทยาลยเชยงใหม. 2545. รายงานผลงานวจย

การเพาะเลยงสาหราย Spirulina platensis (Nordsted) Geiteler เพ!อปรบปรงคณภาพนาจากบอบาบดนาเสยจากหอพกนกศกษา มหาวทยาลยแมโจ. เชยงใหม.

จงกล พรมยะ, อภนนท สวรรณรกษ, เทพรตน อ�งเศรษฐพนธ, ทพสคนธ พมพพมล, อนภาพ วรรณคนาพล และขจรเกยรต แซตน. 2546. สารวจความหลากหลายทางชวภาพของแพลงกตอนพชแพลงกตอนสตว และคณภาพนาในอางเกบนาเข!อนแมงดสมบรณชล จงหวดเชยงใหม เพ!อประโยชนตอการอนรกษแหลงนา ป 2545 และ2546. เชยงใหม ; มหาวทยาลยแมโจ. 69 น.

จระภา โพธ� ศร, เกรยงไกร สหสสานนท และพสมย สมสบ. 2548. การอนบาลปลาบวยรนขนาด 1 นวเปนขนาด 5 นวดวยอาหาร 4 ชนด. ปทมธาน ; ศนยวจยและพฒนาประมงน�าจดปทมธาน.

เจษฎา ทเขยว. ม.ป.ป.. ความเปนไปไดในการอนบาลลกปลาบทรายในเชงเศรษฐกจ. อบลราชธาน : ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน. 9 น.

ชลธชา โชตสทธพงษ. 2541. ผลของแอสตาแซนทนตอส การเจรญเตบโต อตราการรอดตายและความ

ทนทานตอเชอแบคทเรย Streptococcus sp. ของปลานลสแดง. วทยาศาสตรมหาบณฑต ภาควชาเพาะเล�ยงสตวน�า คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ. 104 หนา.

ไชย สองอาชพ. 2552. เทคโนโลยชาวบาน. หนงสอพมพมตชน. วนท, 15 มนาคม พ.ศ. 2552 ปท, 21 ฉบบท, 451

ซกร หะยสาเม. 2551. นเวศวทยาของปลา: ทฤษฏและการประยกตใช. ปตตาน. ทว วพทธานมาศ และยพนท ววฒนชยเศรฐ. 2544. การเพาะเลยงปลาบ. วารสารประมง. 54(1) : 450-463

74

ทพสคนธ พมพพมล และอภนนท สวรรณรกษ. 2553. ความหลากหลายทางชวภาพและการประมงบรเวณอางเกบนาเข!อนแมกวงอดมธารา อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม. เชยงใหม ; มหาวทยาลยแมโจ. 55 น.

ธรศกด� สมด. 2540. การกระจายของแพลงกตอนพช Microcystis aeruginosa Kotz. ในอางเกบนาเข!อนแมกวงอดมธาราป2539-2540. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยเชยงใหม. 102 น.

ธารง อมรสกล, วสนต ศรวฒนะ และอไรวรรณ ชานาญเวช. ม.ป.ป.. ลกษณะบางประการในระยะวยออนของลกปลาบทราย. ปตตาน ; มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 62 น.

นรงค คงมาก. 2542. ปลาบ. นนทบร; สานกพมพฐานเกษตรกรรม. 94 น. ปรชาต ตนสมคด. 2543. การเปรยบเทยบชนดและปรมาณแพลงกตอนพชของแมนาพองกบแมนาชใน

จงหวดขอนแกน. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลยขอนแกน. 50. ปยากร บญยง. 2546. วงจรการสบพนธและโครงสรางเนอเย!อรงไขของปลาบทราย. วทยานพนธปรญญา

โท. มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 72 น. ปยากร บญยง. 2546. วงจรการสบพนธและโครงสรางเนอเย!อรงไขของปลาบทราย. [ระบบออนไลน].

แหลงท,มา http://www.geocities.com/welcometonica121/new-29.htm (26 กนยายน 2554) ภาน จาปาเรอง. 2545. การศกษาปรมาณคาโรทนอยดสะสมในเนอปลาและการเจรญเตบโตของปลา

นลสแดง จากการใชอาหารผสมสาหรายสไปรลนา (Spirulina platensis). ภาควชาเทคโนโลยการประมง คณะผลตกรรมการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ. เชยงใหม. 50 หนา.

มานพ ต�งตรงไพโรจน . 2530. ปลานลสแดง. สถาบนประมงน�าจดแหงชาต บางเขน กรงเทพฯ. 20 หนา.

รตนสดา ไชยเชษฐ. ม.ป.ป: การวเคราะหคณภาพนาเบองตน : การวเคราะหหาปรมาณออกซเจนท!ละลายในนา. [ระบบออนไลน]. แหลงท,มา http://web.nkc.kku.ac.th/rattanasuda/research/ mobilelab.doc (1 ตลาคม 2554).

ลดดา วงศรตน. 2541. แพลงกตอนสตว. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ลดดา วงศรตน. 2542. แพลงกตอนพช. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วมล เหมะจนทร. 2540. ชววทยาปลา. สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย เขตพญาไท กรงเทพฯ. 318

หนา ศรเพญ ตรยไชยาพร, ขจรเกยรต ศรนวลสม, พรศร ตลารกษ และธารงค ปรงเกยรต. 2554. คณภาพ

นาและสาหรายในอางเกบนาเข!อนแมงดสมบรณชล (ป พ.ศ. 2540 – 2544). เชยงใหม ; มหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรลกษณ เมองเงน. 2551. นสยการกนอาหารของปลากราย กดเหลองและบทรายในกวานพะเยา. วารสารวจยเทคโนโลยการประมง ปท, 2 ฉบบท, 1 มกราคม-มถนายน 2551. 118-129.

75

สมพงษ ดลยจนดาชบาพร. 2538. แพลงกตอนวทยา. ภาควชาประมง คณะเกษตรศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

สนตย โรจนพทยากล และ เจนจตต คงกาเนด. 2543. การอนบาลลกปลาบทรายในระดบความเคมตาง ๆ กน. สถาบนวจยการเพาะเล�ยงสตวน�าชายฝ,ง ; สานกวจยและพฒนาประมงชายฝ,ง

สรศกด� สรอยม. 2544. การศกษาอตราการเจรญเตบโตและปรมาณคาโรทนอยดสะสมในเนอของปลานลสแดง จากการใชอาหารผสมสาหรายตางชนดกน. ภาควชาเทคโนโลยการประมง คณะผลตกรรมการเกษตร มหาวทยาลยแมโจ. เชยงใหม.

อนพงศ มาล. ม.ป.ป: รจกคณสมบตของนาเบองตนกอนท!จะเพาะเลยงสตวนา. [ระบบออนไลน]. แหลงท,มา http://www.nicaonline.com/articles9/site/view_article.asp? idarticle=137 (1 ตลาคม 2554).

อมรรตน เสรมวฒนากล และ บษกร บารงธรรม. 2543. อาหารปลาสวยงาม. สถาบนวจยสตวน�า สวยงามและสถานท,แสดงพนธสตวน�า. กรงเทพฯ. 16 – 19 หนา.

โอภาส ชามะสนธ� . 2547. ลกษณะทางนเวศวทยาบางประการของปลาในอางเกบนาเข!อนปาสกชลสทธI จงหวดลพบร. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.147 น.

ANZECC. 2000. The Australian and New Zealand Guidelines for Fresh and Marine Water Quality. (Online) http://www.mincos.gov.au/publications/australian_and_new_zealand_ guidelines _for_fresh_an d_marine_water_quality. (26 September 2001)

AOAC. 1970. Official Method of Analysis of the Association of official Analytical CheMists. Washington D.C. 1015p.

Bold, H.C. and M.J. Wynne. 1978. Introduction to the Algae. Structure and Reproduction. Prentice Hall of India Private Limited, New Delhi.

Boney, A. D. 1975. Phytoplankton. London: Edward Arnold. Boyd, C.E., 1998. Water Quality for Pond Aquaculture. Auburn University; Research and

Development Series. 43p. Clarke, K.R. and R.M. Warwick. 2001. Chang in Marine Communitie. Plymount Marine

Laboratory, ISBN 1 85531 1402, Bourne Press Limited, Uk.

Clarke, K.R. and R.N. Gorley. 2001. PRIMER V5: user Manual/Tutorial. PRIMER-Eltd, UK.91 p. Foss,P.T. Storebakken,K. Sxchiedt, S. Liaaen-Jenson, E Austreng and K Streiff. 1984. Carotenoids in

diet for salmois I : Pigmentation of rainbow trout with the individual optical isomers of asraxanthin in comparison with canthaxanthin Aquaculture ,41 , 213-226.

76

Fouda, M.M., Hanna, M.Y. and Fouda,F.M. 1993. Reproductive biology of a red sea goby,

Silhouettea aegyptia, and a Mediterranean goby, Potaoschistus mamoratus, in Lake Timsah, Suez Canal. J.fish Biol. 43 : 139-151.

Jintamas Suwanjarat, Thumronk Amornsakun, Lamai Thongboon and Piyakorn Boonyoung. 2005. The culture of sand goby, Oxyeleotris marmoratus II: Gastric emptying times and feed requirements of larvae. Songklanakarin. 27 (1) : 425-436.

Komarek, Jiri. 1983. Contribution to the Chlorococcal Algae of Cuba. NOVA HEDWIGIA BANDXXXVII BRAUNSCHWEIG 1983 J. CRAMER, 65-180.

Lawson, T.B.. 1995. Fundamentals of Aquacultural Engineering. New York: Charpman and Hall.

Lu J. and Takeuchi T. 2002. Taste of Tilapia Oreochromis niloticus fed society on raw

Spirulina. Fisheries Science 68 (Supp.1) The Japaness Society of Fisheries Science TOKYO JAPAN. P. 987 – 988.

Lu J. and Takeuchi T. 2003. Spawning and egg quality of the Tilapia Oreochromis niloticus fed solely on raw Spirulina throughout three generations . Aquaculture Volume 234, Issues 1-4 , 3 May 2004, Pages 625-640.

Ludwig , J.A., & Reynolds, J.F. (1988). Statistical ecology : A primer on methods and computing. John Wiley & Sons Inc. New York, USA. 337 p.

Meade, J. W., 1989. Aquaculture Management. Newyork; Van Nostrand Reinhold. Mizuno, T. 1968. Illustrations of the fresh water plankton of Japan. Hoikusha, Osaka. 351 p.

Mueller, D.K., Helsel, D.R., 1999. Nutrients in the nation’s Waters—Toomuch of a Good Thing? U.S. Geological Survey Circular 1136. (Online) http://water.usgs.gov/nawqa/circ-1136.html.

Nusch, E.A.E. 1980. Comparison of Different Methods for Chlorophyll and Phaeopigment.

Sheldon , A.L. (1969). Equitability indice : Dependence on the species count. Ecology 50 : 466 - 67

Shirota, A. 1966. The Plankton of South Viet-Nam. Overseas Technical Cooperation Agency, Japan. 462 p.

Thumronk Amornsakun, Wasan Sriwatana and Uraiwan Chamnanwech. 2003. The culture of sand goby, Oxyeleotris marmoratus I : Feed and feeding scheme of larvae and juveniles. Songklanakarin. 25(3) : 367-371.

77

Thumronk Amornsakun, Wasan Sriwatana andUraiwan Chamnanwech. 2003. The culture of sand goby, Oxyeleotris marmoratus II : Gastric emptying times and feed requirements of larvae. Songklanakarin. 25(3) : 373-379

Tomasini, J.A., Collart, D. and Quignard, J.P. 1996. Female reproductive biology of the sand smelt in brackish lagoons of southern France. J.fish Biol. 49 : 594-612.

Warwick , R.M. (1988). The level of taxonmic discrimination required to detect pollution effects on marine benthic communities. Marine Pollution Bulletin. 19(6) : 259 – 268

Washington , H.G. (1984). Review of diversity, biotic and similarity indices. Water Res. 18(6) : 653 – 694

Yuen, H.S.H. and F.C. June. 1957. Yellowfin tuna spawning in the central equatorial Pacific. U.S. Fish. Wildl. Serv., Fish. Bull. 57 (112) : 251-264.

Yoneda, M., Tokimura, M., Fujita, H., Takeshita, N., Takeshita, k., matuyama, M., andMatsura, S. 1998. Ovarian structure and batch fecundity in Lophiomus setigerus. J.fish Biol. 52 : 94-106.

78

ภาคผนวก

79

ตารางภาคผนวกท! 1 คณภาพน�าทางดานคาความโปรงแสงของน�า คาความโปรงแสงของน�า(ซม.) สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 30±0ns 27±0ns 35±0ns 29±0ns 20±0ns 25±0ns Spirulina 3% 30±0ns 27±0ns 35±0ns 29±0ns 20±0ns 25±0ns Spirulina 5% 30±0ns 27±0ns 35±0ns 29±0ns 20±0ns 25±0ns

ตารางภาคผนวกท! 2 คณภาพน�าทางดานอณหภมน�า (องศาเซลเซยส) อณหภมอากาศและน�า สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 29.5±0ns 33.6±0ns 27.9±0ns 25.2±0ns 22.8±0ns 23±0ns Spirulina 3% 29.5±0ns 33.6±0ns 27.9±0ns 25.2±0ns 22.8±0ns 23±0ns Spirulina 5% 29.5±0ns 33.6±0ns 27.9±0ns 25.2±0ns 22.8±0ns 23±0ns

ตารางภาคผนวกท! 3 คณภาพน�าทางดานคาความเปนกรด – ดาง ระยะเวลา 6 เดอน คาความเปนกรด – ดาง สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 8.07±0.09ns 8.18±0.07ns 7.48±0.16ns 8.71±0.03ns 7.5±0.06 ns 7.9±0.04 ns Spirulina 3% 8.29±0.07ns 8.2±0.06ns 7.75±0.02ns 8.44±0.08ns 7.58±0.08ns 7.92±0.02ns Spirulina 5% 8.33±0.06ns 8.38±0.1ns 7.78±0.02 ns 8.58±0.08ns 7.48±0.02ns 7.94±0.03ns

ตารางภาคผนวกท! 4 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานคาความนาไฟฟา (uS/cm) คาความนาไฟฟา สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 37.67±7.54ns 38.67±4.06ns 56.67±6.57ns 87.67±4.33ns 48.67±4.67ns 64.33±4.17 ns Spirulina 3% 44±8.72ns 35.33±7.42 ns 47.33±6.36 ns 85.33±1.20ns 44.67±0.67ns 59.11±1.61ns Spirulina 5% 48.67±3.53 ns 44.67±8.19 ns 59.33±1.76 ns 86.67±0.88 ns 42.33±0.88 ns 62.78±0.11 ns ตารางภาคผนวกท! 5 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณออกซเจนละลายน�า (mg/L) ปรมาณออกซเจนละลายน�า สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 4.6±0.60ns 5.73±0.35ns 5.13±0.47ns 8.33±1.16ns 4.93±0.24ns 6.13±0.54ns Spirulina 3% 5.4±0.12ns 5.33±0.44ns 5.13±0.52ns 7.33±0.37ns 5.6±0.31ns 6.02±0.18ns Spirulina 5% 5.2±0.20ns 5.6±0.42ns 5.87±0.58ns 8.13±0.81ns 4.73±0.29ns 6.24±0.16ns

80

ตารางภาคผนวกท! 6 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส (mg/L) ออรโธฟอสเฟตฟอสฟอรส สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 2.49±0.09 b 2.92±0.05 a 2.53±0.13 a 2.83±0.23 a 2.56±0.16 a 2.64±0.09 a Spirulina 3% 2.9±0.07 a 2.58±0.09 b 2.41±0.04 a 2.75±0.16 a 2.52±0.16 a 2.56±0.01 a Spirulina 5% 2.73±0.07 ab 2.68±0.04 ab 2.45±0.05 a 2.49±0.06 a 2.64±0.15 a 2.53±0.06 a

ตารางภาคผนวกท! 7 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณแอมโมเนยไนโตรเจน (mg/L) แอมโมเนยไนโตรเจน สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 0.09±0.06ns 0.05±0.03ns 0.24±0.11ns 0.14±0.06ns 0.42±0.02ns 0.27±0.03ns Spirulina 3% 0.02±0ns 0.03±0ns 0.02±0ns 0.08±0.06ns 0.41±0.03ns 0.17±0.02ns Spirulina 5% 0.03±0ns 0.02±0.01ns 0.02±0ns 0.16±0.15ns 0.37±0.04ns 0.18±0.05ns

ตารางภาคผนวกท! 8 แสดงปจจยคณภาพน�าทางดานปรมาณไนเตรทไนโตรเจน (mg/L) ปรมาณไนเตรทไนโตรเจน สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม มกราคม Spirulina 0% 0.06±0ns 0.07±0.01ns 0±0ns 0±0ns 0.01±0.01ns 0±0ns Spirulina 3% 0.13±0.02ns 0.11±0.01ns 0±0ns 0±0ns 0.03±0.01ns 0.01±0ns Spirulina 5% 0.14±0.03ns 0.12±0.02ns 0±0ns 0±0ns 0.01±0ns 0.01±0ns

ตารางภาคผนวกท! 9 แสดงเฉล,ยความหลากหลายและองคประกอบของแพลงกตอน

หนวยการทดลอง Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% ดวช,น Cyanophyta (Cell/L) 3930.74±1087.38ns 2281.51±362.81ns 1812.63±204.79ns ดวช,น Chlorophyta(Cell/L) 3649.68±627.56ns 2706.58±246.33ns 2881.55±311.33ns ดวช,น Cryptophyta(Cell/L) 263.98±41.37ns 296.71±16.89ns 272.05±22.68ns ดวช,น Bacillariohyta(Cell/L) 1481.62±94.32ns 1310.05±20.42ns 1236.16±164.95ns ดวช,น Euglenophyta(Cell/L) 861.92±172.15ns 852.49±101.65ns 632.43±44.37ns

Phylum Artrophoda(Cell/L) 167.23±13.55 a 105.84±2.24b 78.04±15.95 b

Phylum Rotifera (Cell/L) 62.18±11.71ns 28.24±4.59ns 34.02±10.71ns Phylum Chordata (Cell/L) 15.62±1.54ns 12.24±1.42ns 9.82±2.11ns

81

ตารางภาคผนวกท! 10 แสดงดวช,น Cyanophyta(Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Cyanophyta Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 2658.53±103.11ns 2456.97±224.24ns 2504.2±290.18ns กนยายน 2829.1±358.17ns 3326.67±676.48ns 1736.77±386.75ns ตลาคม 3866.77±1030.74ns 2385.93±866.03ns 1936.9±207.64ns พฤศจกายน 6410.1±3548.22 ns 2042.9±491.53ns 1780.1±100.84 ns ธนวาคม 2681.5±350.95ns 1262.17±535.9 ns 1059.33±191.22ns มกราคม 5138.43±2157.1ns 2214.42±678.63ns 1858.5±144.64ns

ตารางภาคผนวกท! 11 แสดงดวช,น Chlorophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Chlorophyta Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 3492.3±396.09ns 2847±238.91ns 2674.33±340.01ns กนยายน 3774.97±1076.07ns 4042.27±1442.98ns 3186.13±460.79ns ตลาคม 3630.5±285.84ns 2432.2±529.1ns 3009.43±463.67ns พฤศจกายน 3352.87±256.76ns 2296.57±411.34 ns 2854±283.43ns ธนวาคม 4155.73±1968.37ns 2257.07±166.37ns 2633.66±379.16ns มกราคม 3491.68±269.52ns 2364.38±469.71ns 2931.72±372.18ns

ตารางภาคผนวกท! 12 แสดงดวช,น Cryptophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Cryptophyta Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 332.93±94.61ns 297.9±127.13ns 223.93±57.69ns กนยายน 258.27±103.26ns 267.73±96.72ns 260.57±68.06ns ตลาคม 332.57±127.27ns 253.97±84.22ns 320.07±66.12ns พฤศจกายน 236.4±18.05ns 354.3±61.51ns 341.7±58.33ns ธนวาคม 139.2±6.93ns 302.2±62.13ns 155.17±52.11ns มกราคม 284.48±63.52ns 304.13±60.79ns 330.88±61.14ns

82

ตารางภาคผนวกท! 13 แสดงดวช,น Bacillariohyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Bacillariohyta Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 1190.4±159.7ns 1048.27±120.4ns 1089.9±188.62ns กนยายน 1026±71.97ns 1016.27±72.79ns 1331.9±292.96ns ตลาคม 897.27±88.7ns 1212.87±116.63ns 1220.3±334.69ns พฤศจกายน 1352.07±514.37 ns 1669.27±181.58ns 1268.07±313.66 ns ธนวาคม 3299.33±1019.23ns 1472.57±257.01ns 1262.6±166.27ns มกราคม 1124.67±295.8ns 1441.07±138.8ns 1244.18±323.94ns ตารางภาคผนวกท! 14 แสดงดวช,น Euglenophyta (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Euglenophyta Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 1977.77±1231.31ns 499.17±111.54ns 619.4±61.02 ns กนยายน 992.23±217.63ns 786.97±233.46ns 656.17±75.57ns ตลาคม 525.6±96.98ns 628.5±91.11ns 712.7±39.99ns พฤศจกายน 389±83.05ns 634.6±39.34ns 559.83±186.66ns ธนวาคม 829.6±255.1ns 1934.17±903.15ns 610.23±53.35ns มกราคม 457.3±22.59ns 631.55±25.96ns 636.27±100.25ns ตารางภาคผนวกท! 15 แสดง Phylum Artrophoda (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Artrophoda Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 91.23±18.89ns 83.73±7.21ns 134.87±18.95ns กนยายน 167.17±31.05ns 112.13±38.83ns 54.77±6.28ns ตลาคม 179.23±17.93 a 108.13±24.02 ab 65.87±23.16 b พฤศจกายน 179.23±17.93 a 108.13±24.02 ab 65.87±23.16 b ธนวาคม 207.3±17.22 a 114.8±15.33 b 81.03±8.28 b มกราคม 179.23±17.93 a 108.13±24.02a b 65.87±23.16 b

83

ตารางภาคผนวกท! 16 แสดง Phylum Rotifera (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Rotifera Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 32.87±7.19ns 19.4±5.93ns 39.97±10.3ns กนยายน 84.17±19.38 a 40.63±10.71 ab 18.37±7.26 b ตลาคม 69.67±15.35ns 26±7.94ns 41.2±21.63ns พฤศจกายน 69.67±15.35ns 26±7.94ns 41.2±21.63ns ธนวาคม 47.03±11.59ns 31.4±11.86ns 22.17±6.35ns มกราคม 69.67±15.35ns 26±7.94ns 41.2±21.63ns

ตารางภาคผนวกท! 17 แสดง Phylum Chordata (Cell/L) ในแตละหนวยการทดลอง ระยะเวลา 6เดอน Chordata Spirulina 0% Spirulina 3% Spirulina 5% สงหาคม 18.9±4.49ns 18.67±3.93ns 14.33±3.93 ns กนยายน 11.27±0.89 ns 13.87±3.75 ns 13.53±4.18 ns ตลาคม 15.27±3.12 ns 9±2.03ns 6.8±1.57ns พฤศจกายน 15.27±3.12 ns 9±2.03 ns 6.8±1.57ns ธนวาคม 17.77±2.89 ns 13.93±5.58ns 10.63±0.34ns มกราคม 15.27±3.12 ns 9±2.03ns 6.8±1.57ns ตารางภาคผนวกท! 18 แสดงประสทธภาพการเจรญเตบโตของการอนบาลลกปลาบทราย

หนวยการทดลอง T1 ลกปลา

ไดรบอาหารผง T2 ลกปลา

ไดรบ Rotifer T3 ลกปลา

ไดรบ ไรแดง T4 ลกปลา

ไดรบ Artemia

อตราน�าหนกท,เพ,มข�น(%) 569.02±44.29c 667.70±22.56b 805.52±110.27a 782.46±58.63a อตราการเจรญเตบโตจาเพาะ (%)

2.86±0.18c 2.98±0.15b 3.20±0.10a 3.21±0.11a

อตราการเจรญเตบโต(กรม/ตว/วน)

3.73±0.61c 4.29±0.44b 5.03±0.21a 5.19±0.20a

อตราการเปล,ยนอาหารเปนเน�อ 2.98±0.44a 2.69±0.37b 1.87±0.28c 1.59±0.14d ประสทธภาพการใชโปรตน 0.06±0.01c 0.53±0.06b 0.54±0.02b 0.73±0.03a อตราการรอดตาย (%) 74.33±2.08ns 77.67±2.52ns 83.00±1.00 ns 84.00±1.00 ns ตนทนในการผลต (บาท/ตว) 40.12±0.77ns 37.28±1.61ns 38.55±0.33ns 38.21±0.17ns