Embed Size (px)
Citation preview
a n o r a m aPOLISH
a n o r a m aa n o r a m aa n o r a m aa n o r a m aPPPPP POLSKA
Independent Cultural Magazine
Niezalezny magazyn kulturalny
VO L . 2 0 , N O 3 ( 2 2 1 ) M A RC H / M A R Z E C 2 0 1 2
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
Zakopane, Krupówki w zimowej szacieFot. Paweł Pudełko
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
2
Mis & Mis LLPBarristers & soLicitors
• corporate commercial• income tax• real estate • wills & estate planning
Suite 2107, 10088 - 102 AvenueEdmonton, Alberta
T5J 2Z1
Tel: (780) 424-2600 Fax: (780) 425-6451email: [email protected]
Robert Opara: Future Polish-Canadian Entrepreneur
If you think his ballroom dance card is full, just check out his activity schedule!His heritage is Polish. He is young. He is tall. He is dashing and handsome. He is self-effacing. Apparently, he is a competent ballroom dancer. He is also a student in his fourth year in the Faculty of Business at the University of Alberta. His career goal is to pursue a managerial role in an entrepreneurial setting.
In addition to his extremely busy academic schedule, he is also deeply committed to his Polish heritage through associations with a variety of ethnic Polish cultural and social organizations.
Robert Opara’s parents carry with them a professional pedigree. His mother, Dr. Elizabeth Opara, is a dentist originally raised in the city of Klodzko, Poland while his engineer father, Mr. Marian Opara hails from the municipality of Jelenia Gora, Poland.
We began our conversation with my inquiry as to what originally drew him into business.“In high school I was impressed with the Junior Achievement Programme.” He originally registered as an intern in the programme and now serves as a Programme Co-ordinator in the organization.
Robert took classes in the Polish language when he was younger and is fluent in it today. Since enrolling at the U. of A., he has become interested in “interacting with like-minded Polish youth.” Consequently, he has made a significant time investment in the local Polish cultural community, beginning with enrolment in the university’s student cultural club and then becoming a volunteer member of the board of the Polish Cultural Society within the past year. His cultural activities earned him The Canadian Business Leader Award for Undergraduates at the University of Alberta. In his ever-expanding cultural involvement, he helped bring a scholarship for students to the U. of A. Polish Club from TKP (the Polish Culture Society).
In addition to his heavy cultural activity involvement, Robert Opara is also deeply committed to his Roman Catholic religious heritage. Last August, while on a trip through Europe and North Africa, he attended the Roman Catholic World Youth Day with over 2,000,000 other young adults in Madrid, Spain, and was privileged to hear the address from Pope Benedict XVI that was given on the last day of the gathering.
His trip began in Poland, where he revisited the native cities of his parents, where he spent a week. “It was the first time back in my adult life. The level of development and culture was significant. There is a lot of opportunity over there.”
After that, Robert flew to Spain, where he met up with over fifty members of our city’s Holy Rosary Parish Youth Group for a ten-day pilgrimage. Stops and visits began in Málaga, Costa del Sol, Spain, and culminated in World Youth Day celebrations in Madrid.
From there, some of the group proceeded to Ibiza (where “Everything you expect there and more. Beautiful beaches, amazing people and just an incredible experience. The night life was incredible too.”). Followed by Barcelona, which Robert described as “Incredible, vibrant, metropolitan – a place where you really get to know the Catalonian culture. There is a little out-of-the-way bar, the Bar Marsella, where Picasso, Gaud and Hemingway were all said to have drunk absinthe. It looks like nothing there has been touched for a hundred years.” Valencia proved to be “a nice, very relaxed seaside city with beautiful beaches.”
Monte Carlo proved to be another side of the coin, so to speak. “It’s all glitz. The Casino oozes class.” Then came Saint-Tropez, France. “I fell in love with Saint-Tropez. I think that is where French people go on vacation within France. It’s very authentic French. There are a lot of amazing boutiques there. I think it might be the best dressed place on earth.”
Robert then completed his tour in Marrakech, Morocco. “It was absolutely different from anything else. The people are very, very friendly and most helpful. We took a Sahara excursion on camelback. It was uncomfortable. Along with the heat, camels are not very comfortable to ride. Then we slept under the stars in the desert.”
Robert informed me that his parents were “originally sceptical about business as a profession,” but I could see his recent activities and award as being possible factors in persuading them to think otherwise. This is one promising young man on the move. Watch out, he could end-up shaking up the management of a business or two in the near future before he’s through!
Jerry Ozipko
Sprzedaje ubezpieczenia:- na życie (life & mortgage)- od niezdolności do pracy (disability)- critical illness- dentystyczne i zdrowotne (zw (zwrot za recepty)- oraz fundusze emerytalne (RRSP’s)
WIESŁAW GÓRECKI, M.Sc.Niezależny konsultant ubezpieczeniowy.
Wszystkie oferowane ubezpieczenia są w pełni gwarantowane i pochodzą nie tylko z jednej a z ponad 100 firm działających w Kanadzie.
Jeśli chcesz zaoszczędzić na składkach
Nie zwlekaj! Zadzwoń dzisiaj!Otrzymasz najlepsze stawki dostępne na rynku.
3035404550556060
$101
$109
$129
$154
$205
$295
$428$428
$300
$320
$440
$665
$965
$1585
$2573$2573
$115
$124
$149
$199
$256
$385
$584$584
$148
$175
$220
$275
$393
$603
$958$958
$193
$205
$273
$375
$532
$785
$1353$1353
$200
$245
$320
$445
$670
$1085
$1795$1795
$100,000 $250,000 $500,000wiek K K KM M M
Upewnij się czy nie płacisz za dużo za swoje ubezpieczenie na życie. Oto najniższe na rynku, roczne składki ubezpieczenia Term-10 dla niepalących
K - kobieta, M - mężczyznaW zależności od wyników badań lekarskich składki polis $250,000
i powyżej mogą być jeszcze obniżone o 10 do 27%
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
3
Czekając na normalnośćSytuacja w jakiej znalazła się gospodarka Świata i nasze finanse powoduje że duża część inwestorów tęskni dzisiaj za „ s t a r o ś w i e c k ą n o r m a l n o ś c i ą ” . Tęsknota ta nie dziwi kiedy nawet n a j s t a b i l n i e j s z e korporacje obcinają dywidendy a ich
wyniki finansowe są trudne do przewidzenia nawet dla doświadczonych analityków.Społeczeństwa państw rozwiniętych marzą o powrocie do „starej” czyli z końca XX wieku normalności kiedy to konta oszczędnościowe i obligacje rządowe zarabiały więcej niż stopa inflacji, a inwestowanie w dobrze prosperujące firmy dawało szanse na jeszcze lepsze zyski. W tym samym czasie miliony inwestorów w krajach rozwijających się marzą aby tej normalności też mogły kiedyś doświadczyć. Aby ich lokalne rynki nie były uzależnione od korupcji rządów czy takich paradoksów jak choćby dla przykładu cena czosnku.Wszyscy zatem, zadajemy sobie pytanie: kiedy możemy spodziewać się tych normalnych czasów? Oczywiście odpowiedź na nie nie jest prosta, ale bazując na dzisiejszej sytuacji nie zanosi się na to że czasy te szybko powrócą. Jednym z ważnych wskaźników na potwierdzenie tej teorii jest fakt, że USA oficjalnie planują utrzymać tak zwany „Prime Rate” na poziomie bliskim zera przez najbliższe dwa lata. Jest to przyznanie się administracji amerykańskiej że nie przewiduje znacznego ożywienia gospodarki.Jeśli chodzi o Kanadę to niezależnie jak bardzo chcielibyśmy zmniejszyć nasze uzależnienie od rynku amerykańskiego to długo jeszcze będziemy pozostawali w jego cieniu. Nawet jeśli okaże się że w najbliższych latach wzrost produktu krajowego brutto Kanady będzie powodował zwiększenie inflacji to Bank Centralny Kanady nie będzie w stanie wprowadzić znacznych podwyżek oprecentowań kredytu. Tak się składa że analitycy jak rzadko kiedy są zgodni, że kryzys rozpoczęty w roku 2008 może potrwać jeszcze następne
sześć lat zanim gospodarka światowa zacznie rozwijać się w bardziej ustabilizowanym tempie. W międzyczasie Świat stoi w obliczu wielu wyzwań które będą również wpływać na nasze osobiste finanse. Będą to między innymi:1. Luka między światowym popytem a podażą. Światowe możliwości produkcyjne nie są w pełni wykorzystane, co powoduje potężny problem bezrobocia.2. Olbrzymie zmiany w środowisku naturalnym, które prowadzą także do zmian klimatycznych.3. Globalna nierównowaga w konsumpcji i produkcji. Jedna część świata (głównie USA) żyje ponad standard, gdy inni produkują więcej niż konsumują. To prowadzi również do nierównowagi finansowej – kraje ubogie, głównie Chiny, stały się największym pożyczkodawcą dla USA.4. Zagadka produktywności. W ostatniej dekadzie, mimo wzrostu wydajności w tradycyjnych, produkcyjnych sektorach gospodarki, wynagrodzenia nie rosły, a wręcz malały. W XX wieku to właśnie rozwój przemysłu przyczynił się do rozwoju krajów i umocnienia siły klasy średniej. Aktualnie to nie działa.5. Nierównowaga zamożności. Globalizacja nie przyczynia się do równego wzrostu zamożności, lecz przeciwnie, zwiększa nierówności.6. Stabilizacja. Mimo wzrostu wiedzy ekonomicznej gospodarka światowa wcale nie jest bardziej stabilna. Nadal grożą nam kryzysy ekonomiczne.Jak łatwo zauważyć, powrotu do “staroświeckiej normalności” nie możemy spodziewać się szybko. Czas już chyba przyznać, że żyjemy w nowej ekonomicznej rzeczywistości i dla nas, mieszkańców Alberty, mimo iż nie spełnia ona naszych marzeń, jest lepsza niż dla większości obywateli naszego globu. Od nas samych zależy czy ulegniemy komercjalizacji i damy się zniewolić „zachodnim standardom”, czy też jesteśmy na tyle dojrzali aby zauważyć że satysfakcja i prawdziwe szczęście nie jest zależne od wielkości naszego konta. Być może wtedy przyczynimy się do powrotu tradycyjnych wartości.
Mieczysław Piórkowski(780) 456-2218
P a n o r a m a P o l s k a
Dr. Elizabeth M. Opara, D.D.S.12712 - 137 Ave., N.W.
Edmonton, ABT5L 4Y8
Phone: 454-7355 Fax: 454-0611
FAIR & SQUARE ROOFING Specializing in Residential Re-roofing
FREE ESTIMATES780-499-9668
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
4
Podziękowanie dla Andrzeja
RutkowskiegoZarząd Towarzystwa Polsko-Kanadyjskiego w Edmonton serdecznie dziękuje znanemu edmontońskiemu fotografowi Andrzejowi Rutkowskiemu, właścicielowi firmy Andy Rutkowski Photography za interesującą prezentację wrażeń z podróży do Omanu, ilustrowaną znakomtymi zdjeciam oraz muzyką. Odbyła się ona w niedzielę 12 lutego br. w Domu Polskim po zabraniu miesięcznym TPK.
SprostowanieW nowym Zarządzie Koła Nr. 6 Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie obok prezesa Henryka Langa zasiadają: Czesław Kuczkowski, Bronisław Kadela, Frank Leszczyński, Jarek Lukaszewski, Sławek Mrowka, Kira Płachcińska, Richard Stelmaczonek oraz Walter Szwender Jr. W lutowym numerze Panoramy Polskiej w artykule „Wybory w polskich organizacjach w Edmonton” podano błędnie skład tego Zarządu, za co przepraszamy.
Polish Culture Society to offer exciting events!
To some 2012 is the year during which earth ends, but to The Polish Culture Society of Edmonton (popularly referred to as TKP, by its Polish acronym), 2012 is a very exciting time. The lineup of artists and events planned by the local organization will be sure to provide many exciting and memorable experiences. The season will starts on the 29th of March with the String Connection Jazz Ensemble at 19:30 in the Yardbird Suite. For those unfamiliar with the ensemble, it is the brainchild of Krzesimir Dębski, who is a world renown composer and violinist. Dębski has been considered “Musician, Composer and Violinist of the Year” from 1983 to 1986. Most recently Dębski has done the film score for “Battle of Warsaw 1920” by Jerzy Hoffman. This ensemble will be travelling across Canada and plan to stop in Calgary, Edmonton and Vancouver. After spring, summer comes and what better way to celebrate than with a wedding. Based on the play by Wyspiański, Albertans will be able to participate in a traditional Polish “Wesele” (i.e. “Wedding”). Members of the community will be able to enjoy traditional foods and entertainment all the while being immersed in a rendition of the classic play. This promises to be a unique and memorable experience that you will surely savour with your friends and family. In the fall the Polish Culture Society will host the annual Festival of Polish Culture and with it some artists will visit Edmonton for the first time as well as others that are eager to return. Another artist from the famous Krakow cabaret “Piwnica pod Baranami” will be joining us. Agata Slazyk has been gaining wider attention through her cooperation with Tomasz Kmiecik. Together they have written and performed
songs ranging from rock to rap to blues. The variety of pieces that they have created speaks volumes of Agata’s superb vocal skills. If previous performances of the artists from “Piwnica pod Baranami” are an indication we will be treated to a very pleasant
evening that might even leave some awestruck. When you find a shoe that fits you want to wear it often. One of the highlights of last year’s season was a very intimate concert by Jerzy Kaplanek of the Penderecki String Quartet. Both artists performed flawlessly some very challenging and intense pieces. The fans were so impressed, that he will be visiting Edmonton again, this time however with a new repertoire. To conclude this festival, Edmontonians will have the privilege of seeing a performance by a world class flutist. Iwona Glinka, will bring her award winning flute all the way from Athens, Greece. The recipient of multiple awards as well as winner of competitions such as the Mozart Competition in Gdansk, she is bound to dazzle the crowd with her amazing interpretive art. These great artists are being brought to Edmonton, in large part because of the precedence set during the Chopin2010 festival. Not only because of the recognition the organization has garnered as a result of the series of Chopin2010 events, but also because of the positive financial situation the organization was left in. As verified by third party auditors, the finances of the Chopin2010 committee were in perfect order. It has left a high expectation for future such endeavours and that is reflected in the quality of this years upcoming artists. And, if in fact this year really is the last one, than by participating in these events you will have had the pleasure of adding some very memorable experiences to your already rich life.
Antoni Kowalczewski
Mec. Szymon Trela
Specjalizacja we wszystkich sprawach emigracyjnych.
Wszystkie sprawy kryminalne: odzyskiwanie prawa jazdy, przemoc
domowa, narkotyki, kradzieże i rabunki.
Usługi w języku polskim, niemieckim i rosyjskim.
#268 Heritage Court150 Chippewa Road, Sherwood
Park, Alberta T8A 6A2tel: 780 467-6325
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
5
Tax-efficient investingBuilding and protecting your wealth involves comprehensive tax planning. Conventional strategies such RRSPs and TSFAs can shelter part of your assets, but registered plans have their limits. And because non-registered investments are subject to tax consequences for each transaction and distribution, taxes can substantially erode your portfolio’s gains over time.What’s the solution? I use a tax-efficient corporate class investment platform to lower the tax liability of your non-registered investments. The corporate class structure allows you to:
1. switch or rebalance your portfolio without tax consequences
2. generate tax-efficient returns from highly taxed traditional income mandates in the form of tax-advantages capital gains or Canadian dividends
3. defer capital gains taxes and minimize annual taxable distributions, contributing to the growth of your portfolio
When assets are eventually withdrawn from the corporate class structure, they may be subject to capital gains tax. This allows you to choose the time when capital gains and losses will be realized, giving you more control over your tax bill. This strategy also lets you take advantage of the very powerful effect of long-term compounding outside your registered accounts.The tax-efficient structure can benefit your investment portfolio if you:
1. have non-registered assets to invest such as a retiring allowance, proceeds from the sale of a business or home or inheritance
2. wish to rebalance your portfolio on a regular basis or adjust your holdings to take advantage of market trends
3. are seeking a tax-efficient source of cash flow
4. plan to use your investments to make charitable donation
5. own an incorporated business6. would like to set up in-trust accounts
for minor children or grandchildren
Stefania SliwinskaInvestment Advisor
Please e-mail me at [email protected] if you’re interested in using this type of investments.
P a n o r a m a P o l s k a
Tax Savings For You!Children’s arts amount
You can claim to a maximum of $500 per child the fees paid in 2011 relating to the cost of registration or membership of your or your spouse’s or common-law partner’s child in a prescribed program of artistic, cultural, recreational, or developmental activity.
Children’s fitness amount
You can claim to a maximum of $500 per child the fees paid in 2011 relating to the cost of registering your or your spouse’s or common-law partner’s child in a prescribed program of physical activity.
Home buyers’ amount
You can claim an amount of $5,000 for the purchase of a qualifying home made in 2011, if both of the following apply:
• You or your spouse or common-law partner acquired a qualifying home.
• You did not live in another home owned by you or your spouse or common-law partner in the year of acquisition or in any of the four preceding years (first-time home buyer).
Public transit amount
You can claim cost of monthly public transit passes or passes of longer duration such as an annual pass for
travel within Canada on public transit for 2011.
Pension income splitting
You (the pensioner) may be able to jointly elect with your spouse or common-law partner (the pension transferee) to split your eligible pension income if you meet all of the requirements.
Employed tradespersons
You may be able to deduct the cost of eligible tools you bought to earn employment income as a tradesperson and as an eligible apprentice mechanic. This cost includes any GST.
Foreign Tax Credit
This credit is for foreign income e.g. social security [email protected]
pension from Poland or profits taxes you paid on income you received from outside Canada and reported on your Canadian tax return.
Provided by:MASTER TAX SERVICES
Zofia Janiszewska780-478-9540
Dr. Malgorzata (Margaret) Nowak
przyjmuje pacjentów wClearview Aestiva Dental Center
13736-40 Str. Edmonton
Tel. 780 428 1025
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
6
Cykl artykułów POWROTY
Część 10 „Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka – według prawa polskiego”
Szanowni Czytelnicy przedstawiam Państwu kolejny artykuł z cyklu „POWROTY” – cyklu dobrze przyjętego przez Czytelników „PANORAMY POLSKIEJ”. Do tej pory w jego ramach ukazały się następujące artykuły: część 1 „Obywatelstwo polskie dla dzieci urodzonych w Kanadzie” opublikowana w listopadzie 2010 r., część 2 „Polskie dokumenty tożsamości” opublikowana w grudniu 2010 r., część 3 „Rozwód w Kanadzie i jego skutki prawne w Polsce” opublikowana w marcu 2011 r., część 4 „ Jak nabyć spadek w Polsce – zasady dziedziczenia” opublikowana w kwietniu 2011 r., część 5 „Zachowek – ochrona osób najbliższych przed pominięciem w testamencie” opublikowana w maju 2011 r., część 6 „Jak nabyć własność nieruchomości w Polsce nie będąc jej właścicielem – instytucja zasiedzenia” opublikowana w czerwcu 2011 r., część 7 „Podział majątku małżonków po rozwodzie – według prawa polskiego” opublikowana w sierpniu 2011 r., część 8 „Testament w Polsce – jak sporządzić ważny dokument” opublikowana w styczniu 2012 r., część 9 „Podatek od spadków i darowizn otrzymanych w Polsce” opublikowana w lutym br.
W dzisiejszym artykule omówię sprawy obowiązków alimentacyjnych rodziców wobec dziecka na gruncie polskiego prawa rodzinnego.
Zgodnie z przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego na obojgu rodziców ciąży obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci. W sytuacji gdy mamy do czynienia z pełna rodziną, obowiązek ten w naturalny sposób rozkłada się na rodziców. Problemy pojawiają się kiedy rodzice decydują się na rozstanie, lub gdy jedno z rodziców mimo pozostawania w związku małżeńskim oraz prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego nie przyczynia się do zaspokajania potrzeb rodziny i nie łoży na utrzymanie dzieci. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci powstaje z chwilą urodzenia się dziecka i wygasa, gdy dziecko się usamodzielni. Uzyskanie pełnoletności nie kończy tego obowiązku, gdy dziecko się uczy, bądź nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie (np. z powodu bezrobocia obowiązek alimentacyjny trwa nadal). Obowiązek ten nigdy nie wygaśnie, jeżeli dziecko np. z powodu kalectwa czy
choroby psychicznej nie jest w stanie utrzymywać się samodzielnie. Dzieci mają prawo do życia na takim poziomie jak rodzice.
Oprócz tego Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje też obowiązek alimentacyjny: - między małżonkami, byłymi małżonkami,- między rodzeństwem,- innych krewnych np. dziadków i zstępnych np. wnuków wobec dziadków, dzieci wobec rodziców.
W wymienionych przypadkach podstawą zobowiązania jest stan niedostatku, tj. niemożności samodzielnego zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb przez osobę uprawnioną do alimentów.
Ustawa nie wskazuje wprost jaka ma być wysokość zasądzonych alimentów. Sąd w trakcie trwania postępowania ustala wysokość alimentów w sposób zindywidualizowany. Przy orzekaniu o wysokości świadczenia alimentacyjnego sąd bierze pod uwagę potrzeby osoby uprawnionej do alimentów oraz możliwości zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej. Jeżeli świadczenie alimentacyjne należne jest dziecku sąd bierze pod uwagę również osobiste starania zobowiązanego rodzica jakie ten podejmuje w zakresie utrzymania i wychowania dziecka. Możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej to nie tylko faktycznie osiągane przez nią dochody, ale także te zarobki i profity, które mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności i wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji, ale ich nie uzyskuje z przyczyn, które nie zasługują na usprawiedliwienie bo np. uchyla się od podejmowania pracy lub podejmuje się pracy słabo płatnej w stosunku do swego wykształcenia.
Zakres obowiązku alimentacyjnego osoby zobowiązanej wobec osoby uprawnionej można ustalić w umowie pozasądowej, np. prywatnej, a także - przy porozumieniu stron - w umowie notarialnej, której można (w sądzie) nadać klauzulę wykonalności i wówczas uzyskać tytuł egzekucyjny. Najczęściej stosowana jest jednak droga postępowania sądowego. Pozew o alimenty składa się w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów lub właściwym dla miejsca zamieszkania osoby pozwanej. O właściwości sądu decyduje powód, tj. uprawniony do alimentów lub jego przedstawiciel ustawowy. Osoba dochodząca alimentów jest ustawowo zwolniona z kosztów sądowych. W przypadku dochodzenia alimentów dla dwojga lub więcej osób uprawnionych należy dla każdej z osobna podać wysokość dochodzonej kwoty oraz przyczyny uzasadniające żądanie, tj. skonkretyzować usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów oraz możliwości zobowiązanego do alimentów (podać jego zawód, kwalifikacje, określić sytuację majątkową, tryb życia). Do pozwu muszą być dołączone załączniki - odpisy pozwu dla każdej strony biorącej udział w sprawie, odpisy aktów stanu cywilnego, odpisy poprzedniego wyroku lub umowy alimentacyjnej,
ugody sądowej ustalającej alimenty, wszelkie możliwe dokumenty potwierdzające twierdzenia pozwu, tj. zaświadczenia dot. kosztów utrzymania i wychowania uprawnionego do alimentów, wykaz kosztów leczenia, odzieży, rekreacji, opłat za mieszkanie i telefon oraz zaświadczenia dotyczące stanu zdrowia, jeżeli ma on wpływ na zakres potrzeb i kosztów utrzymania, a także zaświadczenia dotyczące wysokości zarobków (zadłużeń) przedstawiciela ustawowego małoletniego powoda lub rodzica, członków rodziny, z którymi powód pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Sąd zawiadamia strony o terminie i miejscu rozprawy, doręcza pozwanemu (pozwanym) odpis pozwu i zobowiązuje do złożenia zaświadczenia o wysokości dochodów. Pozwany może złożyć odpowiedź na pozew i ustosunkować się do twierdzeń pozwu, przedstawić dowody (dokumenty, dowody z zeznań wskazanych świadków) na potwierdzenie trafności swoich wywodów - odpis tego pisma sąd doręczy stronie powodowej. Na pierwszej rozprawie sąd, po sprawdzeniu obecności, zapyta strony o ich stanowisko w sprawie, a następnie wezwie do ugodowego zakończenia sporu. Jeżeli strony nie zdecydują się na ugodę sąd pouczy je o możliwości zgłoszenia wniosków dowodowych, a ponadto może przesłuchać strony celem ustalenia istoty sporu. Jeżeli strony zdecydują się na zawarcie ugody, sąd ustali jej zgodność z prawem i zasadami współżycia społecznego. Ugoda ma taką samą moc jak wyrok, jest dowodem ustępstw stron. Pozwany w przypadku zawarcia ugody zostaje obciążony połową kosztów sądowych. Jeżeli strony nie osiągną porozumienia w zakresie obowiązku alimentacyjnego i nie zawrą ugody, postępowanie będzie kontynuowane. Sąd dopuści dowody zgłaszane przez strony, przesłucha strony i powołanych przez nie świadków. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok. Sąd może wydać wyrok zaoczny, jeżeli pozwany powiadomiony o terminie rozprawy nie stawi się, albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie. Sąd może wydać na czas do prawomocnego zakończenia postępowania postanowienie zabezpieczające roszczenie, umożliwiające powodowi uzyskanie świadczenia w toku postępowania.
W przypadku gdy były już wcześniej zasadzone alimenty na rzecz uprawnionego, ale zwiększyły się jego potrzeby można wystąpić z pozwem o zmiana wysokości zasądzonych alimentów. Również w tym postępowaniu jest możliwe zawarcie ugody przez strony. Jeśli do tego nie dojdzie sąd dopuści dowody zgłaszane przez strony, przesłucha strony i powołanych przez nie świadków. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok. Sąd może wydać wyrok zaoczny, jeżeli pozwany powiadomiony o terminie rozprawy nie stawi się, albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie. Z mocy ustawy wyrokowi ustalającemu alimenty sąd nadaje rygor
PIERZCHAJLO & COMPANYCERTIFIED GENERAL ACCOUNTANT
PODATKI BIZNESOWE I OSOBISTE
INCOME TAX
ORAZ WSZELKIE SPRAWY FINANSOWE
ANDRZEJ – BUS: 448-1650 FAX: 425-8522
109, 10331 –106 St. Edmonton, AB T5J 1H8
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
7
ARTISTIC BAKE SHOP LTD6820 - 104 St.EDMONTON
Tel. 780.434.8686EDMONTON’S PREMIER
CREATIVE EUROPEAN BAKERY
FAMILY OWNED AND OPERATED SINCE 1966
Europejska piekarnia otwarta:od wtorku do piątku 8:30 - 5:30
w soboty 7:30 - 3:00Zamknięta w niedziele i poniedziałki
OPENTues - Fri 8:30 - 5:30Sat. 7:30 - 3:00CLOSED SUNDAY & MONDAYwww. ABS320TELUS.NET
P a n o r a m a P o l s k a
Suite #2107 TD Tower 10088 - 102 Ave Edmonton, AB T5J 2Z1
natychmiastowej wykonalności co oznacza, że jest on - mimo braku prawomocności - natychmiast wykonalny. Sąd może wydać na czas do prawomocnego zakończenia postępowania postanowienie zabezpieczające roszczenie, umożliwiające powodowi uzyskanie świadczenia w toku postępowania.
Jeżeli ojciec dziecka nie wywiązuje się z obowiązku alimentacji i jeśli egzekucja komornicza nie przynosi rezultatów, to zgodnie z Kodeksem Rodzinnym możesz wystąpić o alimenty na dziecko względem najbliższej rodziny ojca dziecka (jego dorosłych dzieci, rodziców lub rodzeństwa) czyli np. przeciwko dziadkom dziecka. Jednak trzeba pamiętać, iż obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.
Adw. Monika Skrzypek-Paliwodareprezentująca w całym kraju sprawy Polaków powracających do Ojczyzny,
prowadząca Kancelarię Adwokacką w Polsce pod nazwą SEMPER LEX Prawo i Podatki
Monika Skrzypek-PaliwodaSEMPER LEX
Tel. + 48 71 79 38 900ul. Kurzy Targ 5
50-103 Wrocław, Poland We speak English, Polish, and Russian
Dr. Margaret PokroyDr. Mila Lutsky
FAMILY DENTISTSPleasantview Professional Bldg.Suite 300, 11044 - 51 AvenueEdmonton, Alberta T6H 5B4Fax: (780) 432 - 1427
(780) 430 - 9053
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
8
Patriota międzykontynentalnyPytam mijane osoby, czy wiedzą gdzie jest dom, gdzie ON mieszkał. Ocieram pot z czoła, upał jest straszny. Nie, nie wiedzą. Spacer z centrum Filadelfii na południe miasta okupuję zasapaniem. Zwalniam kroku. Wreszcie ratuje mnie młody mężczyzna, ciągnięty miarowo przez swego psa. Kroczy jak ja. Zaczynamy spokojną rozmowę. Tak, pokazuje mi ten dom. To tam na rogu. Jestem budyneczkiem mile zaskoczony.To tu mieszkał wielki polski przywódca powstania, Najwyższy Naczelnik, urodzony na Białorusi (wtedy była to Polska, będąca dla jego przyjaciela Juliana U. Niemcewicza wówczas „tą od morza do morza”), walczący szlachetnie o te ideały, jakim hołdowali ci, którzy stworzyli USA.Tadeusz Kościuszko jest wiecznie żywym przykładem człowieka, wyczulonego na wolność i poszanowanie ludzkiej godności. Tam, gdzie jej nie ma, zaczyna walczyć. Tam, gdzie może ona powstać, postanawia nie wahając się, brać udział w kampanii narodzin. Chce
polepszyć los chłopów zarówno w rodowym majątku Siechnowicze, zarządzanym przez brata jak i poprawić los Indian w Pensylwanii. Wodzowi indiańskiemu Little Turtle darowuje pistolety, objaśnia jak się nimi posługiwać, aby bronił się „przed każdym, kto usiłowałby zabrać mu wolność”.
Tak było za pierwszym jego pobytem w USA, które jeszcze wtedy były tylko embrionem późniejszej państwowości. To była magma in statu nascendi, w której uformowaniu i stabilizacji Kościuszko dzielnie pomagał. Miał świetne wykształcenie wojskowo-inżynieryjne. Przybywa z Europy do Filadelfii w sierpniu 1776, czyli w miesiąc ledwie po ogłoszeniu „Deklaracji Niepodległości”, oferując swe talenty nowym administratorom, którzy dopiero co oderwali się (jeszcze nie definitywnie!) od Wielkiej Brytanii za Atlantykiem. Budynek, przed którym stoję, jest świetnie zadbany. To sukces tutejszej Polonii. On zdążył już być bardzo
zmurszały, praktycznie ruina. Ale dzięki energii Polaków (Edward Pińkowski oraz Józef Zażyczny) i ich finansowemu wsparciu, istnieje tu muzeum od 1976 roku. Niestety jest teraz zamknięte. Spieszno mi, czyli będę musiał tu wrócić kiedyś z Europy, aby zobaczyć wnętrza. Cały czas stoję na rogu. Są nawet światła, ale ruch jest słaby. Można zatopić
się w myślach. Adres muzeum to róg „ulicy Trzeciej” i „Pine Street”, czyli „Sosnowej”. Ciekawe czy Kościuszko myślał o swej niegdysiejszej pierwszej wielkiej miłości za oceanem, na polskim Polesiu – Ludwice Sosnowskiej (nomen omen). Ale ojciec jej, hetman, nie życzył sobie Tadeusza za zięcia! Byłby to mezalians, by nie rzec – skandal... A teraz tu na amerykańskiej „Sosnowej” u tego nienajwyższej rangi polskiego szlachcica bywa wiceprezydent (potem prezydent) Thomas Jefferson, jeden z twórców USA... Właścicielka domu Ann Relf, dziwiła się, iż tak wysocy politycy i generałowie USA są gośćmi jej europejskiego lokatora. Był nim tutaj od listopada 1797 do maja 1798. Parę miesięcy. Wspominał swe wspaniałe sukcesy wojskowe. Przyczynił się walnie do zwycięstwa pod Saratoga, do obrony West Point w stanie Nowy Jork nad rzeką Hudson (do dziś najsłynniejsza akademia wojskowa USA), do sukcesu fortyfikacji w Billingsport i Red Bank nad rzeką Delaware. Płynie ona tu w Filadelfii, czyli w Pensylwanii, dzieląc ją od miasta Camden w stanie New Jersey. Ale jego błyskotliwe militarne zwycięstwa wydarzyły się 20 lat temu. Saratoga to frustracja wojsk brytyjskich, nie mogły zdobyć tego świetnie zbudowanego fortu. Teraz jest tu wszystko inaczej. Jest uznanym bohaterem, słynnym generałem. On sam wraca w bezsenne amerykańskie noce do Powstania 1794 nazwanego potem jego nazwiskiem, do wiktorii i porażek, do orderu Virtuti Militari, ustanowionym wtedy przez króla i przyznanym mu. Przypomina sobie rozbiory Polski, schwytanie go przez Rosjan, uwięzienie, podpisanie aktu lojalności carowi, tym samym możliwość emigracji. Zawiła droga, cierniste meandry, mgły decyzji politycznych, wojskowych, rozterek i wahań... Postanowił napisać teraz podanie o finansowe uznanie jego zasług. Otrzymuje w odpowiedzi 250 ha ziemi w stanie Ohio oraz 19,000 dolarów. Olbrzymia
wówczas suma.
Ja robię przegląd turystycznych aspektów istnienia Tadeusza Kościuszki z mojego punktu widzenia: w Australii z daleka na horyzoncie w Alpach tamtejszych widziałem Mount Kosciuszko, czyli najwyższą górę tego kontynentu, o której wielu tam myśli, iż ta nie do wymówienia nazwa to jakieś słowo w języku Aborigines... Bywając w Krakowie, spoglądam na usypany Kopiec Kościuszki... Kiedy parę lat temu byłem pod Paryżem w Muzeum Porcelany w Sèvres,
Filadelfia, dom, gdzie mieszkał Tadeusz Kościuszko
Tablica pamiątkowa przy domu w Filadelfii
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
9P a n o r a m a P o l s k a
Dr ANITA DORCZAKADWOKAT / NOTARIUSZ
ODSZKODOWANIA POWYPADKOWE
Services also available in Spanish
EDMONTONTel. 780-424-1212
CALGARYTel. 403-264-4477 lub 1-866-424-1212 (bezpłatne)
zobaczyłem przed nim na marmurowej tablicy nazwisko mera tego eleganckiego miasta francuskiego: François Kosciusko-Morizet. Po paru dniach uzyskałem u niego termin na wywiad. Już na początku miłej rozmowy w salonie rozczarował mnie: nikt w jego rodzinie nie wie czy są potomkami Tadeusza. Oczywiście są dumni z tego nazwiska. Morizet to nazwisko panieńskie jego żony. Oficjalnie polski bohater nie miał dzieci, zatem to jakaś inna linia? Monsieur le maire Kosciusko ma córkę, Nathalie Kosciusko-Morizet urodzoną w Paryżu w 1973 roku. Jest ona ministrem do spraw ochrony środowiska we francuskim rządzie. Obchodzę dom w Filadelfii, będący skarbem architektonicznym, autentyczną starocią nawet w tym przesyconym zabytkami mieście. Gorące popołudnie w sieci małych ulic, robiących wrażenie przedmiejskich. Bardzo ładnie prezentują się tablice informacyjne zredagowane po angielsku przed samym muzeum. Nie wiem jak mówił w tym języku generał brygady USA (taki miał tytuł od 1783 roku), ale Kościuszko znał świetnie niemiecki i francuski. Łączył harmonijnie w sobie ideały patrioty z dążeniami wolnościowymi innych narodów. To spowodowało, iż miał trzy paszporty: polski, amerykański, wręczony mu osobiście przez pierwszego prezydenta USA, George’a Washingtona oraz francuski! W gorących politycznie i niebezpiecznych ideologicznie dniach Wielkiej Rewolucji, dnia 26 sierpnia 1792, parlament francuski, czyli wtedy Assemblée Nationale, przyznał mu tytuł obywatela Francji. Uznano w ten sposób jego aktywność na rzecz wolności politycznej i respektowania godności ludzkiej. U schyłku życia Kościuszko musiał skonfrontować swe wizje polityczne z twardą rzeczywistością epoki napoleońskiej. Samemu cesarzowi Francuzów nie wierzył zbytnio, a kiedy dowiedział się w 1815 roku o powstaniu dziwoląga o nazwie Królestwo Polskie pod egidą cara, powiedział, iż to „pośmiech”, czyli „żart”. Nie o to przecież walczył całe życie. Podziwiam go jak i wiele milionów Polaków, którzy przeżyli tragiczny moment trzeciego rozbioru i nie dożyli powstania wolnej Polski po 1918 roku. Zgorzknienie... Powoli kończę kolejny obchód rogu przy „Third” i „Pine Street”, podziwiając ilość nadziei w sercach Polaków „porozbiorowych”. Walczyli o Polskę, której nie było i żaden człowiek nie mógł być prorokiem optymizmu: czy ona w ogóle kiedyś znowu się odrodzi? Wyłoni się polski Feniks z popiołów?Odchodzę od niewielkiego domu-muzeum, wracając w nieznośnym upale do centrum Filadelfii, myśląc o szwajcarskim mieście Solura, czyli po niemiecku Solothurn, gdzie Tadeusz Kościuszko zakończył swe waleczne życie 15 października 1817 r. W domu, gdzie mieszkał, mieści się od roku 1936 też niewielkie muzeum w centrum Solury. To również jeden z bardzo wielu etapów światowych śladami Kościuszki. Kiedy Thomas Jefferson (częściowo wykonawca testamentu Naczelnika) dowiedział się w jego Monticello (stan Virginia) o zgonie Kościuszki, powiedział: „Był najczystszym synem wolności, jakiego znałem”.
Wiesław Piechocki
Jeden z pomników Tadeusza Kościuszki w USA
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
10
Emilia PlaterNie ma chyba Polaka, ani Polki, którzy nie słyszeliby nazwiska Emilii Plater i nie czytali pięknego wiersza Adama Mickiewicza „Śmierć Pułkownika”, który rozsławił jej czyny na cały świat. W rzeczywistości Emilia nie była pułkownikiem tylko honorowym kapitanem. Walczyła o wolną Litwę i Polskę. Jej ofiara, poświęcenie i męstwo nie pozostały nadaremne. Legenda nieskazitelnej bohaterki, która dla ojczyzny złożyła ofiarę ze swojego życia stała się natchnieniem i przykładem dla wielu Polaków i Polek na Litwie i w Królestwie. Czyny Emilii Plater znane są zarówno starszemu, jak i młodszemu pokoleniu, jednak mało osób wie, gdzie znajduje się grób polskiej Joanny d’Arc, bo tak Emilię już za życia nazywano. Polacy podróżujący po Litwie odwiedzają najczęściej Wilno, Troki, Druskienniki, Połągę, Kłajpedę, czy Soleczniki. Tymczasem grób Emilii znajduje się na małym, wiejskim cmentarzyku w Kopciowie (lit: Kapčiamiestis) na Litwie. Do Kopciowa można dojechać bezpośrednio z Sejn tak zwanym traktem carskim. Jest to stara, rzadko obecnie używana droga przez las. Po litewskiej stronie granicy mija się wioskę Kowale (lit: Kalviai). Do Kopciowa można też dotrzeć z Sejn przez Ogrodniki mijając po drodze powiatowe miasteczko Łoździeje (lit: Lazdijai).Celem tego artykułu jest spopularyzowanie miejsc pamięci o Emilii Plater w Kopciowie. Kopciowo to mała litewska osada na południu Litwy niedaleko granicy z Polską. Są tam aż trzy miejsca upamiętniające Emilię Plater. Grób Emilii znajduje się na nieużywanym już cmentarzu zwanym przez mieszkańców parkiem. Ciało zmarłej 23 grudnia 1831 r. w pobliskim Justianowie Emilii pochowano na wiejskim cmentarzyku w Kopciowie, ponieważ znajdował się tam kościół parafialny. Obecnie cmentarz znajduje się w innym miejscu, natomiast na starym cmentarzu zachowało się kilka grobów, m. in. grób Emilii i grobowiec rodziny Abłamowiczów, niegdyś właścicieli okolicznych ziem. Początkowo na tablicy nagrobnej widniało tylko jedno słowo „Emilia”. Dla lepszego oznakowania miejsca pochówku bohaterki posadzono na nim cztery topole, dziś już nie istniejące. Zrobiono tak z obawy przed represjami władzy carskiej, które mogły dotknąć rodzinę zmarłej. Według innej wersji na grobie umieszczono fałszywe nazwisko „Zielińska”. W swojej monumentalnej monografii przedstawiającej bohaterów powstania listopadowego Józef Straszewicz napisał: „W tym miejscu Polka spoczywa, oczekując na dzień, kiedy ojczyzna wolna okryta blaskiem chwały będzie mogła wystawić jej godny pomnik, jaki sobie wysłużyła”. Nie ma zgodności wśród historyków na temat form początkowego upamiętnienia grobu hrabianki. Według jednych już w kilkanaście lat po powstaniu listopadowym dzięki staraniu miejscowego proboszcza ks. Helmana postawiono pomnik z prawdziwym
nazwiskiem bohaterki. Według innych dopiero w 1906 r., gdy carska Rosja chyliła się ku upadkowi, a represje władz carskich osłabły na tablicy umieszczono słowa: „Ś. P. Emilija Plater tu spoczywa”. Ostateczna wersja tekstu wykonana w 1912 r. widniejąca do dnia dzisiejszego brzmi: „Ś. P. Emilja Broel–Plater ur. 13 XI 1806, zm. 23 XII 1831”. Po drugiej stronie postumentu umieszczony jest napis: „Duszę Bogu Życie Ojczyźnie oddała”.Przedstawiony na fotografii grób znajduje się na centralnej części starego cmentarzyka w zachodniej części Kopciowa. Nie sposób tam nie trafić. W pobliżu zachował się odnowiony grobowiec rodziny Abłamowiczów i kilka innych. Przed cmentarzykiem znajduje się obszerny parking.Litwini upamiętnili Emilię pomnikiem usytuowanym na centralnym skwerze Kopciowa, w pobliżu kościoła parafialnego. Bohaterkę przedstawiono na nim w mundurze. Drobna kobieca postać z warkoczami trzyma w prawym ręku szablę, lewa ręka spoczywa na sercu. Na tablicy widnieje cytat w języku litewskim z wiersza Adama Mickiewicza „Śmierć Pułkownika”.
Wśród mieszkańców Kopciowa zachowała się legenda, że miejscowi rybacy przewieźli uciekającą przed kozackim pościgiem Emilię łodzią po rzece Biała Hańcza do Kopciowa. Tu około 300 m dalej wpadła w zasadzkę. Podczas potyczki z kozakami została śmiertelnie ranna. Miejsce to upamiętniono przenosząc stary postumentu nagrobny z 1906 r. z tekstem: „Emilija Hrabianka Plater tu spoczywa” i „Zeszła w Bogu d. 23 Grud. 1831 Roku”. Ten pomnik z krzyżem stoi na rogatkach Kopciowa do dzisiaj.Odwiedzając Kopciowo warto również zwrócić uwagę na drewniany kościół pod wezwaniem Opatrzności Bożej z początku XIX w., spalony w czasie II wojny światowej i ponownie odbudowany po wojnie. Pierwotnie był filią kościoła parafialnego w Berżnikach koło Sejn, leżących obecnie po polskiej stronie granicy. Jego architektura jest podobna do macierzystej świątyni.Na centralnym skwerze Kopciowa stoi pomnik – krzyż poświęcony litewskim partyzantom. Tablica ze spisem ich nazwisk jest wmurowana w ogrodzenie kościoła parafialnego.
Ewa i Bogumił [email protected]
Grób Emilii Plater na cmentarzyku – mauzoleum w Kopciowie na Litwie. Źródło: zbiory własne autorów.
Pomnik Emilii Plater na skwerze w Kopciowie. Źródło: zbiory własne autorów.
Bezstresowe KURSY JĘZYKA ANGIELSKIEGO
dla osób starszych Aktualnie dostępne w Edmonton:
- bezpłatny kurs dla początkujących,- bezpłatny kurs dla średniozaawansowanych.W przygotowaniu kurs dla zaawansowanch.Nr telefonu kontaktowego: (780) 441-3656
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
11P a n o r a m a P o l s k a
Meat Products & Delicatessen
ACADIA SHOPPNG CENTRE347 Heritage Drive S.E.
Calgary, Alberta, CanadaT2H 1H8
Tel: (403) 258-0228
Kontakt w języku polskim
Zofia 780.638.7183 Kathy 780.638.7175
Z dumą wspieramy edmontońską Polonię
servuscu.ca
MEND Helps Kids
Local families can be among the first in Canada to participate in an internationally recognized program to help them live a healthier life.
Mind, Exercise, Nutrition...Do it! (MEND) is aimed at reducing childhood obesity by teaching families to incorporate practical healthy eating and active lifestyles into their daily routine. Alberta is the first province in Canada to offer the MEND program.
Community organizations, with the support of AHS, deliver the MEND program. The sessions include activities such as games to promote physical activity and grocery store tours during which participants leach how to buy healthy foods and interpret nutrition labels.
More than 200,000 children in Alberta—and about one quarter of all Canadian children—are overweight or obese. As part of Alberta’s recently launched Obesity Initiative, MEND can help promote healthy weights, reduce children’s body mass index (BMI), improve diet, increase physical activity and boost self-esteem and confidence.
MEND Programs
The following MEND programs will be offered in Sherwood Park: Who: Children, ages 7 to 13, who are above a healthy weight and their parents. When: Jan. 17 to March 24, (Tuesdays 6:30 p.m. to 8:30 p.m. and Saturdays 11 a.m. to 1 p.m.)
Where: MEND is delivered with support of community partner Strathcona County, Millennium Centre, 2000 Premier Way, Sherwood Park Registration: Dennis Franklin 780 410 8530
Who: Children of any weight, ages 2 to 4 and their parents.
When: Jan 21, to March 24, (Saturdays 9 a.m. to 10:30 a.m.)
Where: Location same as above.
Registration: Dennis Franklin 780 410 8530.
“MEND” is an Alberta Health Services
project supported by the Alberta Cancer Prevention Legacy Fund. For more information visit www.albertahealthservices.ca/services.asp or call Health Link Alberta at 1 866 408 5465
Diabetics to Benefit
Thanks to advancements in medicine, and better monitoring and treatment of diabetes, the rules for medical reporting have been relaxed for some drivers with diabetes. Certain diabetics with well-managed diabetes no longer have to provide annual driver medical reports, pending the approval of their physician.
The new rules reflect changes recommended at the national level by the Canadian Council of Motor Transport Administrators
and take effect immediately. The changes will save time and money for certain diabetics and will allow physicians to provide more focused care for patients.
Subject to physician approval, annual driver medical reports maybe eliminated for some diabetics. Talk to your doctor, first.
This new ruling will help:
licenced Class 1,2, 3 or 4 commercial drivers with Type 2 diabetes who are being treated with diet and oral medication; and,
licenced Class 5,6, or 7 non-commercial drivers with Type 1 diabetes who are being treated with insulin.
Driver medical reports will continue to be required under other circumstances such as: at the onset of the disease and/or when the diagnosed status of the condition has changed; when an individual has suffered either a sever hypoglycemic episode or a diagnosed episode of hypoglycemic unawareness and, at the standard operator’s licence renewal cycle based on the age or Class of licence.
Individuals with both acute and chronic complications of diabetes will also require driver medical reports. Again, ask your doctor.
For more information about medical conditions and safe driving please visit
http://www.transportation.alberta.ca
Gene Zwozdesky is the Legislative Assembly of Alberta for Edmonton Mill Creek, the Deputy Chair of Legislature Committees
Edmonton Mill Creek Constituency Office
8207 Argyll Road Edmonton, Alberta T6C 4B2
Tel: 780-466-3737
“MEND: for Better Heatlh;; Rules Relaxed for Some Diabetic Drivers
“working with you and for you!”
Gene Zwozdesky MLA
Report from
the Alberta
Legislature
M A R L I N T R AV E L Petroleum Plaza
9929 - 108 StreetEdmonton, AB
T5K 1G8
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
12
Nivea*, czyli śnieżnobiały stulatek!Z Wojciechem Mszycą – dziennikarzem, kolekcjonerem i miłośnikiem historii Katowic rozmawia Stanisława Warmbrand
- Melchior Wańkowicz wymyślił hasło, które pewnie będzie trwało do końca świata: Cukier krzepi! Gdyby wymyślić hasło propagujące krem Nivea…
- Ależ nie trzeba wymyślać! Straganiarka Świętkowa – bohaterka Janoschowego „Cholonka, czyli dobrego Pana Boga z gliny” - tak rzekła za ciotką Hejdlą do swojej Michci: Nivea jest dobra na wszystko! No a dalej było: - Gdzie posmarować, mamo? - Na dole!... Resztę doczytajcie sami.
- To serio: na co jeszcze dobra jest Nivea?
- Spotykam przy okazji mojej wystawy ludzi, którzy powtarzają z całą mocą: Nivea! Tak, ja tylko Nivei używam! Szczególnie kobiety… Do tego kremu przyznawała się też wszak Marylin Monroe, a i Claudia Schiffer zaczynała od prezentowania Śnieżnobiałego…
- No, Nivea także w demoludach była superkremem, ale też najpewniejszym i uznawanym środkiem... płatniczym!
- Była towarem wymiennym, walutą zamienną i doskonałym prezentem. Każdy, kto jechał np. do Bułgarii - ja też - wiedział, że Nivea to zakup obowiązkowy. Czy to na wyjazd wakacyjny, czy na delegację.
- Słowem, kto miał Niveę, ten pachniał wielkim światem…
- Po wojnie funkcjonowały dwie pełnoprawne marki Nivea: zachodnia, która ogarnęła cały świat, i… polska, która również firmowała licencjonowaną produkcję kremu Nivea w Poznaniu, ale też w Warszawie - Lechia, Pollena-Lechia, Polfa...
- Który był lepszy?
- Pewnie nie ma odpowiedzi. Ważne, że Polska miała prawo do produkowania kremu o światowej renomie. To dawało asumpt do zaopatrywania rynków RWPG. Prywatnymi sposobami również… To był i jest rynek ogromny, zatem po 1997 roku zachodni wytwórca – Beiersdorf AG - najpierw stał się udziałowcem, a w 2006 roku pełnoprawnym właścicielem poznańskiej firmy Nivea Polska.
- Gdzie wymyślono ten prosty i genialny krem?
- To, że na świecie zaistniała Nivea, zawdzięczamy Oskarowi Troplowitzowi, urodzonemu w Gleiwitz, czyli… Gliwicach, 16 stycznia 1863 roku. Notabene – pora powstania styczniowego! Otóż Troplowitz w 1890 roku kupił - namówiony przez swojego wuja a zarazem teścia, Gustawa Mankiewicza, farmaceutę z Poznania
– podupadającą hamburską firmę Paul Beiersdorf & Co. Do współpracy miał tam wybitnego dermatologa – profesora Paula Unnę. Obaj postarali się o współpracę wynalazcy eucerytu, czyli czynnika wiążącego różne składniki w stabilną emulsję – doktora Isaaka Lifschuetza (także wynalazcę zapałek!). I tak wszystkim trzem świetnym specjalistom udało się stworzyć w grudniu 1911 roku krem Nivea.
- Ciekawam, a pewnie nigdy się tego nie dowiemy, czy trzej geniusze zmierzali wprost do wyprodukowania kremu, czy też był to wynalazek „przy okazji”?
- Firma w ręku Troplowitza nabrała rozmachu; kontynuowała produkcję leczniczego plastra, słynnego Leukoplastu, ale zaczęto produkować też absolutną nowość – zamiast proszku pierwszą pastę do zębów, a także pomadkę do ust Labello w sztyfcie (wynalazek i nazwa autorstwa Oskara!) oraz firmowe mydło zapachowe. Już to przyniosło firmie rozgłos i fortunę, a po drodze narodził się jeszcze krem…
- ...Nivea!
- Od łacińskiego niveus/nivea/niveum - czyli śnieżnobiały albo nix, nivis * - czyli śnieg. Oprócz eucerytu, który służył powiązaniu delikatnych olejków z wodą, krem zawierał również glicerynę, kwasek cytrynowy oraz olejek różany i konwaliowy. Miejscem narodzin Nivei jest Altona, obecnie dzielnica Hamburga.
- Wróćmy do Gliwic…
- Troplowitz, jak już mówiłem, urodził się w Gliwicach. Jego dziadek, Salomon, był znanym handlarzem win i pierwszym żydowskim radnym miasta. Adres – Rynek, tam gdzie dziś stoi kamienica nr 25. W jego winiarni specjalnością były wina węgierskie. Ojciec naszego wynalazcy - Louis, miał firmę budowlaną, zasiadał także w radzie miejskiej. Był współbudowniczym gliwickiej synagogi. Na najstarszym żydowskim cmentarzu, Na Piasku, jest kwatera dziadków Oskara. On sam, jako siedmiolatek, wraz z rodzicami wyjechał do Wrocławia, gdzie również byli Troplowitze, jako że ród Troplowitzów wywodził się z Dolnego Śląska, dokładnie z czeskiej miejscowości Opavica, wcześniej… Troplowitz! We Wrocławiu młody Oskar uczył się i podjął pierwszą pracę, jako praktykant w aptece. Tamże studiował farmację, ale skończył jako doktor... filozofii w Heidelbergu. Zanim trafił do Hamburga, ożenił się i pracował w aptekach swego wuja, Gustawa Mankiewicza, w Poznaniu i Berlinie...
- Jak to się jednak u nas, w Katowicach zaczęło?
- To zawdzięczamy wrocławianinowi, Maksymilianowi
Małuszkowi. Ten wątek niejako odkrywa na nowo i rozpoznaje nasz kolega po fachu, katowicki dziennikarz, Henryk Szczepański. A ma on już niejedno katowickie odkrycie na koncie!... Ostatnio mocno zaangażował się w temat Nivei, tak więc idąc tropem kremu wydobywa na światło dzienne postać Maksymiliana Małuszka, który po plebiscycie przeniósł się z Wrocławia do Polski, czyli do Katowic. Wniósł do naszego miasta pomysłowość, energię i … handlowe kontakty, więc w 1922 roku ściągnął firmę Beiersdorf. Szkoda, że Oskar Troplowitz już wtedy nie żył; zmarł na udar w 1918 roku – znów znamienna data!
- Czy Oskar Troplowitz bywał w Gliwicach?
- Z dokumentów wyszperanych przez Annę Strzeszewską, pracownicę Urzędu Miejskiego w Gliwicach wynika, że bywał, i to dość często. Ostatni raz w 1918 roku! Mało, czynił dary na rzecz Gliwic…
- Śląski trop produkcyjny…
- Zawdzięczamy go wspomnianemu już dyrektorowi Małuszkowi. To on, 26 kwietnia 1925 roku zarejestrował w katowickim sądzie rejestrowym firmę PEBECO – Wytwórnia Specyfików Beiersdorfa, Sp. z ogr. odp. Katowice. W 1925 roku była to filia handlowa, a właściwie hurtownia Beiersdorfa, dość szybko jednak w Katowicach zaczęła się także produkcja. Ponoć najpierw to była pasta do zębów, a wkrótce też krem Nivea. W prasie lokalnej, w „Gościu Niedzielnym” i ogólnopolskiej, szczególnie w ilustrowanym krakowskim „Światowidzie”, pojawiły się reklamy produktów katowickich firmy PEBECO. W moich zbiorach mam pięć takich reklam z 1928 roku. To są egzemplarze unikatowe! No i mam absolutny rarytas – oryginalny Nivea Puder dla dzieci z katowickiej wytwórni PEBECO. Jest to prawdopodobnie jedyny taki zachowany eksponat. Byłem o krok od kupna unikatowego opakowania po katowickim kremie Nivea, ale przegapiłem finał aukcji. Poszedł za marne 22 zł, a próba odkupienia go za 22 euro nie powiodła się, bo jak mi powiedziano niebiesko-biały obiekt pożądania trafi(ł?) do Anglii...!
- Czy znasz adres katowickiej wytwórni?
- Tę wiedzę również zawdzięczamy Henrykowi Szczepańskiemu. Była to ulica Piotra Skargi, nr 3. Dziś już trudno to miejsce zlokalizować – były przebudowy, zmieniała się numeracja. W każdym razie chodzi o pierzeję naprzeciwko obecnego dworca PKS, tam gdzie posesje nr 4, 6 i 8. Ta ostatnia w połowie lat dwudziestych była jeszcze niezabudowana, więc katowicka Nivea była najprawdopodobniej pod 6 lub 4.
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
13P a n o r a m a P o l s k a
- Jak długo PEBECO działało w Katowicach?
- Od 1925 roku do 1931, ale już w 1928 roku tenże Maksymilian Małuszek zarejestrował w Poznaniu kolejną spółkę PEBECO. Trudno dziś dociec, czy miała to być filia katowickiej firmy, czy też w zamiarze była całkowita przeprowadzka do Poznania. Tak czy inaczej w ciągu dwóch lat wybudowano w Poznaniu bardzo nowoczesną fabrykę kosmetyków. Oddano ją w 1931 roku do użytku. W tym czasie zlikwidowano wytwórnię katowicką.
- Poznańska Nivea przetrwała okupację…
- Oczywiście pod komisarycznym zarządem niemieckim, a po zbombardowaniu fabryki w Hamburgu to w Pebeco AG Posen trwała produkcja opatrunków i środków higieny na potrzeby Wehrmachtu. Bo niby krem Nivea to kosmetyk z damskiej torebki, ale to również „męska rzecz”, a w czasie wojny krem Nivea znajdował się w każdym niemieckim, żołnierskim plecaku.
- Mieli wypielęgnowane, czyste ręce?
- Hmmm… raczej szło o siekący do krwi dłonie i twarz wschodni wiatr i mróz… Obecnie te „wojenne” egzemplarze Nivei są bardzo cenione i poszukiwane przez zbieraczy tzw. miękkich militariów. Ciekawe, że jedno z moich niemieckojęzycznych pudełeczek kremu Nivea ma na otoczce nazwę POZNAŃ. Po polsku! I jest to zagadka – czy był to tuż przedwojenny eksport poznańskiej firmy do Niemiec, czy już jakieś okupacyjne niemieckie niedopatrzenie, czy być może polski sabotaż?!
- Jest jeszcze jedna zagadka…
- ...i gratka dla miłośników małych-wielkich historii rzeczy powszednich. Na denku niemieckich pudełek, z II połowy lat dwudziestych, jest znak-głowa (zakapturzona) z napisem Pilot, co w podstawowym tłumaczeniu znaczy: sternik. To zrozumiałe, bo Hamburg, ojczyzna naszego kremu, wszak jest portem, a Nivea miała chronić m.in. ogorzałe od wiatru męskie, marynarsko-rybackie lica. Natomiast w polskim wydaniu kremu pojawia się dość szybko podpis Lotnik i znak-głowa w pilotce i okularach lotniczych! Skąd ta przemiana pilota-sternika w pilota - lotnika? Czy ktoś może rozwikłać tę zagadkę?
- Spróbuję. Początek polskiej linii produkcyjnej to Katowice i rok 1925. To równocześnie czas, kiedy miasto przymierzało się do budowy lotniska na Muchowcu, które powstało w latach 1926-1928, z inicjatywy Ligi Obrony Przeciwpowietrznej i Przeciwgazowej oraz Śląskiego Towarzystwa Lotniczego. Samolot wtedy jeszcze to było cudo, więc być może nowoczesny, światowy krem zaczęto sygnować głową pionierskiego lotnika? Wszak kabiny samolotów były otwarte! Och, ten wiatr!...
Czy ktoś z Czytelników wie, skąd na polskim kremie Nivea lotnik? Lotnik katowicki?
Katowice, za twoją przyczyną, uczciły godnie 100-lecie kremu Nivea. W Bibliotece Śląskiej dyrektor, prof. dr hab. Jan Malicki z otwartymi rękoma przyjął twoje zbiory pod dach książnicy.
- Wystawa została zorganizowana błyskawicznie, w ciągu niespełna dwóch dni! Wszyscy wiemy, że Biblioteka jest otwarta na ciekawe, nietypowe i niesztampowe ekspozycje, a jeśli w dodatku niosą wiedzę o Katowicach i o Śląsku, to serce profesora Malickiego mięknie jak wosk… Były już w Bibliotece wystawiane moje zbiory „Orłów” i „Adlerów” - maszyn do pisania i rowerów wraz z variami, a teraz jest zbiór 115 eksponatów z hambursko-katowicko-poznańskiej firmy, produkującej m.in. od stu lat krem Nivea. Są to głównie jego opakowania z lat dwudziestych po rok 2011 – polskie i niemieckie. Od opakowań mini po małe, średnie, duże – np. 1-kilogramowe! Są również słynne leukoplasty, hansaplasty, poloniaplasty, produkowane w Hamburgu i w Poznaniu. Są na wystawie także opakowania szklane po kremie (blaszano-szklane, plastikowo-szklane), jak i buteleczki – po olejku do opalania, Wodzie do ust w wersji niemieckiej i polskiej, jest Olejek łopianowy do włosów, poznańskiej produkcji, jest Olejek orzechowy (czy ktoś z Państwa wie, do czego służył?!). Są np. opakowania kremu Nivea z trzech peerelowskich linii – niebieskiej, białej i czarnej. A w ogóle trzeba powiedzieć, że te słynne, markowe, niebieskie z białymi napisami pudełeczka kremu Nivea na początku, od 1911 roku były... żółte! Zżółkłbym z zazdrości, gdybym takie u kogoś zobaczył... Niebiesko-białe pojawiły się od 1925 roku. Na mojej wystawie można prześledzić, jak zmieniał się ich designe, jak zmieniały się intensywność barw, krój i wielkość czcionek, a także treść napisów.
- Co na taką unikatową wystawę firma Beiresdorf?
- Napisałem do nich. Z Poznania otrzymałem gratulacje, z Hamburgiem nawiązuję kontakt... Słyszałem, że Poznań przekazał swoje zbiory i archiwa do centrali, do Hamburga. Beiersdorf-Nivea stulecie świętuje i skromnie, i ciekawie; w Polsce trwa pożyteczna akcja „100 placów zabaw na 100 lat Nivea”; odbyły się regaty „Nivea Błękitne Żagle”. O ile wiem, w Poznaniu nie było np. żadnej wystawy. A firma wypuściła na rynek z okazji stulecia skromniutkie, plastikowe opakowania z limitowanej serii Nivea Creme 100 lat. Jeszcze warto odnotować, że 11 czerwca minionego roku eurocity „Wawel” ze specjalnymi wagonami teatralnymi projektu „Berlin-Kraków XPRS”, związanego z 20-leciem traktatu pomiędzy RP a RFN, wjechał także na dworzec w Gliwicach, gdzie na peronie przywitały ich m.in. repliki przedwojennych plakatów Nivei. To tak a’ propos gliwiczanina Troplowitza, a także 100-lecia naszego kremu. Przez Katowice pociąg przejechał bez echa...
Ciekawiej było na 95-lecie, kiedy to Gliwice, a konkretnie pani Anna Strzeszewska, pracownica gliwickiego Ratusza, przypomniała Hamburgowi o jubileuszu. Była wtedy w Gliwicach interesująca wystawa, a gliwickie zbiory hamburska centrala wsparła fotografiami i kopiami posiadanych eksponatów i dokumentów…
Ciekawie może też być w Gliwicach, kiedy to podczas tegorocznej „Śląskiej Nocy Naukowców”, na Politechnice Śląskiej, w planach jest próba „wynalezienia” kremu Nivea przez tamtejszych naukowców-chemików! Ja dostarczę im swoich opakowań. Dodam, że może tam zjawić się również ktoś z USA, gdzie potomków Troplowitza tropi Henryk Szczepański, a na których ślad naprowadziła go pani Bożena Kubit z Muzeum w Gliwicach.
- Ty, Wojtku, jesteś pniok, krzok, czy ptok? Albo, jak to u nos godajom - ptok na krzoku?
- Jestem od prawie 40 lat katowiczaninem z wyboru, więc wychodzi na to, że jestem ptok na krzoku! Staram się pochylić nad historią naszego, mojego miasta, stąd zainteresowanie także katowicką Niveą, ale i np. Fabryką Rowerów, Gramofonów i Wyrobów Metalowych EBECO, której 87-letniego weterana „ujeżdżam”. Mam też medal: Pamiątka biegu 105 km o puchar wędrow. F-y „EBECO”, kl. cykl. „EBECO”, Katowice 1925. Tu warto dodać - przy okazji Roku Konstantego Wolnego - że to on, jeszcze jako adwokat, sporządził akt notarialny przejęcia EBECO przez Polaków w 1922 roku, a już wkrótce potem został pierwszym marszałkiem Sejmu Śląskiego! Moje największe jednak odkrycie katowickie było przypadkowe; w czasie przebudowy Ronda wjechałem na rowerze do wykopu i zobaczyłem unikatowe szczątki pieca szybowego huty „Marta”! Zrobiłem zdjęcia, zgłosiłem rzecz całą Konserwatorowi Wojewódzkiemu, Muzeum Śląskiemu, Muzeum Historii Katowic. Zostało to wszystko udokumentowane.
- Są jeszcze inne twoje katowickie znaleziska…
- Mam unikatowe pudełeczko po specyfiku FRANKO-POL-RAD, „Sanitas” Polski Specjalny Dom Hygieniczny, Katowice, Kochanowskiego 12a. Najsilniejsze Iglasto-Świerkowe Kąpiele Radowe (...) we własnym domu (...) przeciw wszelkim cierpieniom... A więc też dobre na wszystko, jak Nivea ciotki Hejdli i Świętkowej z „Cholonka...”! Mam jeszcze ślad po firmie LIGNOZA SP. AKC., przedwojenne pudełeczko z czegoś w rodzaju ebonitu, z logiem firmy i z napisem: Wykonano z własnego materiału „Silesit”. Ot, małe-wielkie ślady, o jakich pisze Władysław Kopaliński w „Opowieściach o rzeczach powszednich”.
- I „mała” Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” przyznana ci przez ministra kultury RP…!
Dziękuję za rozmowę.
March / Marzec 2012P a n o r a m a P o l s k a
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
14
Polskie groby w Bykowni na Ukrainie
Bykownia - dawna ukraińska wieś, znajdująca się od roku 1923 w granicach Kijowa, uważana jest dziś za największy cmentarz ofiar komunizmu na Ukrainie. Pierwsze groby pomordowanych ludzi znaleziono tam w latach osiemdziesiątych. Ich łączna liczba może sięgać kilkadziesiąt tysięcy. Z 210 zlokalizowanych tam zbiorowych mogiłach aż w 43 znajdują się szczątki Polaków aresztowanych przez NKWD w roku 1939.
Strona ukraińska ocenia, że w pobliskim lasku, będącym miejscem masowych pochówków w czasach stalinowskiego terroru, zakopano nawet 150 tysięcy ludzi. Miejsce tego ogromnego mordu upamiętnione jest dziś krzyżem i tablicą pamiątkową. Jest to dziś tzw. Państwowy Rezerwat Historyczny - Groby Bykowni. Wcześniej, w latach siedemdziesiątych, sowieckie władze Ukrainy planowały wybudować tam, w celu zatarcia śladów, dworzec autobusowy.
NKWD otrzymało ten teren od władz leśnych w roku 1933. W oficjalnych dokumentach jest zapis o przekazaniu im 4,5 hektara, ale w rzeczywistości obszar ten był dużo większy. Pochówki ofiar czystek stalinowskich zaczęły się w Bykowni w roku 1937 i trwały aż do zajęcia Kijowa przez Niemców w roku 1941. W Bykowni nie zabijano, ale grzebano rozstrzelanych w kijowskim więzieniu NKWD. Średnio w ciągu jednej nocy chowano tam 50-60 ciał, czyli tyle, ile mieściło się na dwóch ciężarówkach. Czasem ciężarówki wykonywały dwa kursy jednej nocy.
W lesie w Bykowi spoczywają także ciała obywateli polskich. Jest bardzo prawdopodobne, że są wśród nich szczątki 3435 naszych rodaków z tak zwanej ukraińskiej listy katyńskiej - w tym oficerów Wojska Polskiego, policjantów i urzędników. Są tam też ciała pomordowanych z polskiego obwodu autonomicznego - tzw. Marchlewszczyzny, zlikwidowanego na rozkaz Stalina w czasie czystek w roku 1937.
Od roku 2006 w badaniach w Bykowi uczestniczy też Instytut Pamięci Narodowej, który odnalazł tam 21 zbiorowych mogił Polaków. Ich identyfikacja poparta była licznymi przedmiotami, tam znalezionymi, świadczącymi o związkach z Polską: strzępami mundurów, dokumentami, monetami, a nawet protetyką dentystyczną, określaną jako pochodzącą z polskiej szkoły stomatologicznej.
Wśród znalezionych tam przedmiotów za najważniejsze dowody pochówku polskich oficerów uważa się: odkryty w roku 2007 nieśmiertelnik st. sierż. J. Naglika oraz odnaleziony w tym samym roku grzebyk do wyczesywania włosów austriackiej firmy Matador Garantie, z wydrapanymi tam nazwiskami czterech polskich żołnierzy w tym ppłk. B. Szczyradłowskiego, będącego zastępcą dowódcy obrony Lwowa i gen. W. Langnera. Zarówno Naglik jak i Szczyradłowski znajdują się na ukraińskiej liście katyńskiej.
Szczątki polskich oficerów i różne przedmioty znajdowano tam już podczas ekshumacji przeprowadzonych jeszcze w roku 1971 przez KGB oraz pod koniec lat osiemdziesiątych. Wtedy twierdzono jednak oficjalnie, że ofiary zostały zamordowane przez hitlerowców, zaś wszelkie materiały z ekshumacji utajniano. Dopiero pod koniec lat osiemdziesiątych oficjalnie przyznano, że jest to sprawka NKWD. Dziś duża część lasu stanowi sanktuarium narodowe. O smutnej przeszłości przypominają tablice pamiątkowe z nazwiskami pomordowanych oraz kolorowymi ukraińskim chustami zaczepionymi na wielu drzewach.
tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski
Krzyż w Bykowni poświęcony pamięci pomordowanych
March / Marzec 2012
w w w . p a n o r a m a p o l s k a . c a
15
PA N O R A M A P O L S K AT H E P O L I S H PA N O R A M A
Editorial Board – Zespół Readakcyjny:Executive Editor- Redaktor Naczelny
Marek StepczyńskiEdward Możejko
Piotr Węcław
Conrtibutors – Współpraca:Zygmunt Cynar
Marek KopaczykTomasz Kornecki
Wiesław PiechockiMarek Różycki Jr.
Internet Edition – Wydanie Internetowe:Marcin Janiszewski
Desktop Publishing – Skład komputerowy:Asia Zawaduk
Advertizing – Dział Reklam:e-mail: [email protected]
Tel. 780-434-2665 Reklamy i ogłoszenia oraz życzenia można
zamawiać nadsyłając ich treść wraz z odpowiednią opłatą na adres redakcji:
Suite 1240, 5328 Calgary Trail S. Edmonton, Alberta T6H 4J8, Canada
Czeki lub przekazy pienieżne należy wystawiać na Panoramę Polską. Redakcja nie odpowiada
za treść, ani za formę zamieszczonych ogłoszeń, jak również za poglądy autorów publikowanych
tekstów, z którymi często się nie zgadzamy.
Advertizing Deadlines: advertizing space must be reserved no later than on the 15th of the
month preceding publication date (e.g. January 15 for February edition).
Advertizing discounts: 6 inserts – 10% off, 12 inserts – 20% off.
Make your cheque or money order payable to Panorama Polska.
Please send letters to the editor to:
[email protected]. Include address and telephone number. We reserve the right to
edit all letters.
Przyjmujemy do druku tylko teksty nadesłane pocztą elektroniczną (MS Word z polskimi
znakami). Zastrzegamy sobie prawo skracania i adjustacji tekstów oraz zmiany tytułów.
Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów.
P a n o r a m a P o l s k a
Pomnik ofiar 1937 roku - Państwowy Rezerwat Historyczny - Groby Bykowni Polskie nazwiska wśród pomordowanych: Janicki Eugeniusz, Janicki Marek, Janicki Franciszek
Polecamy polskie kkiełbasy, szynki i wyroby
garmażeryjne, pieczywo, ciasta, duży wybór artykułów delikatesowych, uszka i pierogi domowej roboty.
Wysyłamy paczki do Polski przez Polimex, polecamy polską prasę,
kartki okolicznościowe i świąteczne, kakasety i CD's.
10133 -Princess Elizabeth Ave.(Otwarci 7 dni w tygodniu)
Bezpłatny duży parking
POLISH FOOD CENTERTel: (780) 477-8687
VIENNA BAKERY10207 – 63 Ave
(102 Str. and 61 Ave) behind Ceiling Centre
Tel. 780.489.4142Come try our Polish Ryes, and
Poppy Seed Strudel
Oferujemy usługi turystyczne przeloty indy-widualne i grupowe, hotele, samochody, ubez-
pieczenia turystyczne i dla odwiedzających, sanatoria, wycieczki zorganizowane
(ALL INCLUSIVE), autokarowe i statkiem (CRUISE), wysyłkę paczek do Polski i krajów
b. ZSRR. Paczki katalogowe i wysyłkę kwiatów, przekazy pieniężne oraz wszelkiego
rodzaju usługi notarialne 6 dni w tygodniu oferuje ANNA CHOJNOWSKA.
Bezpłatna pomoc w wypełnianiu dokumentów Bezpłatna pomoc w wypełnianiu dokumentów emerytalnych i urzędowych.
Najlepsze ceny, fachowa obsługa,bezpłatny parking
9915-108 Ave, Edmonton, AB T5H 1A5www.poloneztravel.ca
e-mail: [email protected]. (780)424-0521 Fax (780)426-5977
Celem fundacji jest niesienie pomocy medycznej ihumanitarnej zwiazanej ze zdrowiem dzieci.
c/o 11485 – 106 Street, AB T5G 2P8Tel/Fax 780 487-3187e-mail: [email protected]
Fundacja Pomocy Dzieciomim. Magdy Tomczak
The Magda TomczakChildren’s Aid Foundation
Serenity Funeral Service 10129 Princess Elizabeth Avenue NW
Edmonton, AB T5G 0X9
Tel. 780 477 7500 Fax 780 477 0110
www.serenity.caYOUR COMMUNITY OWNEDNOT-FOR-PROFIT SOCIETY
EUROPEAN & CANADIAN STYLE SAUSAGEMADE AT LOCATION & DELI PRODUCTS
„TOP QUALITY”Phone: 780.475.1769
12906 - 82 StreetEdmonton, Alberta T5E 2T2
BEATA & MARK OBSZANSKI Owners
New arrivals: Josef Seibel, Ecco, Timberland, Blondo
Nie zwlekaj, zadzwoń: (780) 637-6651
Zapraszamy do sklepu: 9706 182 St, Edmonton, T5T 3T9.
Work hours: MMon-Fri 10:00 am -7:00 pm Sat: 11:00 am - 5:00 pm
