A. D.

DiSSERTATIONIS,

REM VIRGILII Μ.AGRARIAM

LIB. I. GEORG.BREVITER EXPLANANTIS,PARTICULAMPRIMAM,

CONS. AMPLISS. FACULT. PHILOS.,PR.ESIDE

M,o JOHANNELÅSTBOM,

Oecon. Pract. PROF. Reg. et Borgstr.,PROGRADÜ

PUBLICO SVBMITT1T EXAMINI

ANDREAS STRÖK IRK,BERMELANDUS,

IN AUDIT. GUSTAVIANO, DIE XI. JÜNIIANNI MDCCLXVII.Horis Ante Meridiem Consvetis

UPSALI A Ε,Apud JOH. EDMAN Reg. Äcad, Tvpograph.

·*—'iIlgens ρaterfamilins, cui cordi efl ex agri cultu cer-tam fequi rationem rei familiaris äugendmaxime curabit^— ut commentarios antiquonim fedulo fcrutetur, atque ceßi-inet, quid eorum quisque Jenferit, quidprceceperit: an univerfa,qu& majores prodiderunt, temporis cnltureß refpondeant,an üliquu dijjonent? - - - Qu<£cimqüe autem funt, qine pro.pter difciplinam ruris noßrorum temporum cumprifcis difcre-pejit, non detcrrere dehent a ledlione difcentem, Νam mid·to plura reperiun'tur apud veteres, qua* nobis probanda fint5quaju quß repudianda. Magna Grcecorum turba eß, de rnßicisrebus pri£cipiens. - - - Et ut agricolotionem Romana civi-tate, donemus, jam nunc M. Catonem Cenforium iUum nie -

moremus, qui cam laiine loqui primus inßituit. Et M.7 erentium, fipub expolivit; Moχ Firgilium, qui carmin*quaque potentem fcat, Coluweli: Lib, I. Cap. Γ,

1

§. I.

ntiquitus eo quum fuerit pretio af-fe£ta agricultura, ut tra&are iilam at-que excolere optimus quisque haudgravatus fit, proponi ad imitandum,nifiquod curiofiori fuit tentamine con-ilitutum probatuiiKjue, in fcriptis, quseiila-de hac arte xtas reliquit, non pofle videtur. Certeΐή IV Georg.; libris, quos Augufteo cevo edidit Vigi¬lius, prakter exemplar poematis, tum animos cultiori

fenfuum orationisque deeentia implentis, tum perpetuismcdulorum blanditiis delinientis aures, nihil non tradit&agri colendi, arandi, ieminandi, ftercorandi, & con-ferendarum tuendarumque arborum, &pecorum paran-dorum confervandorumque, & curandarum denique a-pum, accuratiorum regularum. Exhisce, quas in ar¬vorum cultu exhibet iervandas Lib. I, liquidem earumplurimas, non colonos minus frigidiorum regionum no-ftrarum, quam Italos ponere ante oculos & iéquijuvet,haud (nullius momenti videtur, enixius interpretari. Eo

A 2 itaque

Φ ) 4 ( Φ

itaque volui directum, prout undique obfidens an-guYlia tuiit» quod edendum mihi erat, graduale hocfpecimen , cui benignior tua , H. L. cenfura contingat,maximopere ro.go

§. II.Ante omnia, invocantis ab initio fere hujus libri,

quicquid errans vetuflas credidit Deorum,ruflicai rei prae-ridum fautorumque, auctoris exemplo, quemadmodufncrebrioribus ipfius per totam poftea traclationem praece-ptis commonentur agricolaj Divinx poteftatis benigni-tatisque veneranda? & obteflanda:, Neque cnim illis quo-que prius quicquam aut antiquius comraendandum ßn-cera pietate, utpote fme qua non modo non commo-dam tempeilatem, & quicquid, divinitus proficifcentis,defiderat cultura adminiculi, fas eß: fperare, fed &per-timefcenda rubigo, nimium frigus, aeßus, grando, nimbiturbinesque, peßes iatorum & calamitates. Quod autemNoßer porro hisce:

lUius immenfa ruperunt horrea meffesagri, qui

Vere novo, gelidus canis cum montibus humorLiquitur, Zf Z,epbyro putris fe g/eba refolvit,

depreflo pröfcißus aratro, & qui alterna fub vacatione,novatus iteratusque,

- - - bis folsm, bis frigöra fenßt,tanti colonorum femper interfuiile, temporis modiquehäbuifle rationem, aßeverat, non eo iblum valet, utgeneratim edoceantur agricolte, indifcreto aut nullo la-bore fatigari, nihil juvare, fed etjam, ut perivadeanturad prudentem atque indefeflam culturam, qualem, a Vir-gilio traditam, in fequentibus videre eß.

$. III.Frugum incrementis, quin a£r, tum propellens fuo

motu nutricias materias, noxiasque dißipans-, tum lar-giens muka illis alendis fovendisque apprime idonea,

pluri-

Φ ) 5 ( 4*

plurimum conducat, dubium non eft. Variis autem <inlocis varii cum prsevaleant vcnti, diveriique fint caslimores, diflimilibus frumentorum congruentes generibus,optime monet Virgilius v. 50 & feqq.

Prius ignotum ferro quam fcinditur dlquotVentos, varium cali prcedifcere moremCurα ßt, - - - ' -

Agricolte; Ne, quse heic, lenioribus auftris adflantibus,floridius crefcant fata, illic Aquilonum, facile aut fk>·rem conftrifturse in culmo vel decuilura?, ant fpicas exi·naniturae veberoentiae exponat: nec, qua: lxtatur feges incalidiori mitiorique camporum aére, frigido & gravi lo-corum, fylva, montibus collibusque tectorum, langve-feere cogat. Sunt porro terrarum, haud fecus ac puerorum, diverfa ingenia, quse fuum Tibi proprium cuituraeemendationisque genus iingula pofcunt,neceidem edendofeetui seque accommoda. Sic debile folum ac ficcum,non eandem verfationem, mixturam, fimique copiam&qualitatem, ac forte bumidumque, defiderant. Nec fi-nediferimine & raritas humi, &argiila:tenacitas,&ariditasaefhisque arenas tritico,aut filigini, aut hordco,aut avenaeef-ferenase conveniunt. Nequeeit, igitur temere,quod etjam

Cultus habitusque loccrum& quid quaque jerat regio, quid quaque reeufet

ante laborem prasnofei jubet Maro.$. IV.

Terras paraturo reeipiendis fovendisque feminibnsid vomere agendum, ut, eradicatis penitus loliis, in-culta exfugentibus iola compingentibusque, bene divi-datur folvaturque humus, quo radices plantarum nonmodonullum, fefe extenfuras, obflaculum, fed & refocil-lantem aérem, ac, particulis inhasrens ferreftribus, ali~mentum, ad omnem fui partem applicatum, fentiant:atque ut cmnis glebula, exiiccaturo, quiequid noxii a-deo ineit humoris, ne tolli foiTis poilit, caslo, ac foe-

A 3 cun~

Φ ) 6 ( *£«cundaturo, obvertatur. Arationern vero terrarnm i-doneo ad b^c commoda per ipiam obtinenda tem¬pore ac modo inilituturum, agricolam non poenitebit ineonfilium advocaile Virgilium, de illa re ita praecipientem;v. 63. & feqq. - tert a

Pingve fblum primis cxteniplo a tnenßbus anniFortes invertant tauri: glebasque jacentesPulverulenta coqaat maturis folibus aßas-At β non fuerit tellus fopcunda, fub ipfimFrPurum tenui fat erit fufpeiidere Jnleo\Jllic, officiant het£ ne frugibus berbetHtc, fterilem exignus ne deferat humor arenαηι

y, pf, & feqq. φ- ffuvat arva

- qui y profeiffo qua ßtfeitat aquere terga ,

Rurfus in obliquum verfo perrumpit aratro,Exercetaue. ßrequens teUnvem - atque imperat arvis.Emmvero licet, qui novo nirais vere, terra gelu

eonftricta humidiorive, ad fulcandum aggrediuntur, nonpoiint non grandiores glebas,qua? accedente calore in lapi-deam ac vix diilbkibilem abeuntes duritiem,haud parumfatorum incrementa impediunt, adaugere conglöbareque;Peradta tarnen opportune aratione verna, non modonon id infertur incommodi, fed &5 quia tunc editaerecens, omnes herbse altas non egere radices, annusquejam intepefeit, pingves humidique campi, loliis, a-bundanteque uligine facilüme liberantur. Macris autemac iitientibus clivis tum nativum coniervat fuccum, tumconciliat novum cultura, humido autumno fufeepta, quastarnen usque eo non difderenda, ut, ventis uvidionbus acrigidis, frigorique biemali, quibus neceilarius ad nu-trimentum prajparandum agitandumque calor funditusexpelftur, taimiaque adfertur aqua* copia, qua ad adul-tiorem usque veiem permanente, tempus & arationis&•°minationis juflo loogius protrahitur, liberior ad agrum

paa-

4* ) 7 ( φ

pandatur accefius. Porro foecunda atque uliginofa iolafl fortes invertant tauri, non poflunt non, tribuli, Ali¬ces, cardui, rubi durnique radicitus evelli, & inferiorquoque gleba torrenti exponi aerij Macilentar yero terra?,ut minus herbicke, ac, ne pauxillulum, quod poifidet,nutricii fucci, diflipetur atque exhalet, non tam fuf-ficit, quam eft neceifaria levior aratio. Atque in ul-tirnis allatis verfibus quod laudat Nofler, primos ful-cos, mox oblique, ac in transverfum dividere, bocmagis expedit, quod hac ratione, ii ulla, omni om-nifariam aiffifia giebula, quantum iatis erit, diilolvi-tur terra.

5· v.lerra quidem requieta atque ex fylveftri habitu in

arvum transdu£la edendis educandisque frugibus ali-quamdiu fufficit, iatis vero, avidius, quicquid eil a-lentis pingvitudinis, exfugentibus, frequenticrique ver-fätione, eifoeta fiet. Reficiendae hujus recreandaeque fa»lutares funt Virgilii regulär, quar fequuntur:

v. 71. & feqq^A/terms idem tcnfas ceflare novatesEt fegnevi patiere ßtu durefcere camputn

Etenim ceflatione ac quiete agro fatifcenti maceratoque,non a liter atque homini, curis laboribusque exliauifo,vires recojjigere licet. Ille namqneaéreis tunc, mirafoe-cundandi vi gaudentibus, particulis, pluvia, nive rore-que fenfim fenfimque communicatis, novum ad futurosbene nutriendos foetus prarparabit iuccum. Hoc autemfequi te confilium, fi ruris tui anguftite non patiantur,

- Il·i flava fleres mutato flderc jarra,Όηde prins leetum filiqua quajfante legumen^Ant temies flatus vicia, triftisqiie IvcpiviSnßulems fragiles calamos, [ylv&mque fonantem.Urit enim Uni campum feges, urit avena :Urunt letb&o perfitja papavera fonimo. Neque

^ ) 8 ( φ

Neque enim poiTunc non quodam Ievari modo arvaadjuvarique fparfis alcernis feminibus, minus iugentibus,paieentibusque, qualia habentur legumina, vicia, lupi-num &c. Quamquam eorum fint qutedam, frugesquenonnullae, ut linum, avena, papaver &c. fervidsenatu¬rs, quibus peruri fuum agrum non finet agricola.

§. VI.Praeter haec vero

- arida -

Ne fatuvare fimo pingvi pudeat fila -Fruges pingvedine, domeitico iibi fucco conveniente,eademque adeo attenuata, ut minima vaforum oftrolaipiarum intrare poiTit, commode nutriuntur. Talem verofaginam fimus profus, plantis congruente, natura ac pro-clivitate ad putredinem , fuppeditat. Neque, eodem quacfolent nomine laudari, folia abietis, ae pini, cortices ar-boram, ramuii, fruilula lignea &c. tam copiofam ac du-rabiiem pingvedinem, nec comminutam facile praeilant.Dubium igiiur non eil, quin optime reficiantur fimo aclretificentur arva, fi modo faturentur illo; Quapropterexplenda ilercores tum ad copiam, tum ad qualitatemillorum cujusque emendandae conditioni & natura? fut-ficiente atque idoneo, idque tempeflive juflaque ratione.Sic, quo ager macrior, hoc copiofius laetamen, Et quem-admodum frigidioris natura: fola, argiiiofum, paluftre&c. calidiori fimo, non putrefa&o, ovilio inprimis, e-quino, fuillo &c. faginanda, ita fervida arena: humi-que indoles ilercus refrigerans, putridum, prariertim bo-vinum defiderat. Communicand® autem utiles quisquilia? tum agris, cum ficci atque arefa&i funt, adeoqueapti ad pingvedinem & fufcipiendam, & retinendam; Eoquidem modo, ut confeilim aequabiliter, ac bene divifaeubique diiTpergantur, cum terraque adeo alte, ne fuccus

nimis vaporet, vomere mifceantur & eondantur.Φ Φ ?§?

s. VII.