ค ำชี้แจงส ำหรับนักเรียน · ใบความรู้ที่ 1 ... “ฉันท์เป็นค าประพันธ์ที่บังคับครุ

โรงเรยนโพธสมพนธพทยาคาร ชดการเรยนวชาภาษาไทย เรอง แตงค าประพนธฉนท ชนมธยมศกษาปท 6 ชดท 1 รอยกรองฉนทเปนอยางไร

1

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

ชดการเรยนร เรอง การแตงค าประพนธฉนท ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ประกอบดวยชดการเรยนรทงหมด 6 ชด ดงน

ชดท ชอชดกำรเรยนร เวลำเรยน/ชวโมง ๑ รอยกรองฉนทเปนอยางไร 2 ๒ รจกไวประเภทฉนท 4 ๓ สรางสรรค ามาใช ๒ ๔ ความหมายกนใจ

ดวยภาพพจน 1

๕ เพมอรรถรสดวย รสวรรณคด

2

๖ แตงไดค าประพนธด อนทรวเชยรฉนท

2

รวม ๑3


2

ค ำชแจงในกำรใชชดกำรเรยนร

1. ในกำรเรยนดวยชดกำรเรยน เรอง รอยกรองฉนทเปนอยำงไร

นกเรยนใชเวลำในกำรเรยน 2 ชวโมง

2. ใหนกเรยนศกษำผลกำรเรยนรทคำดหวงและเนอหำอยำงละเอยดรอบคอบ

3. กำรเรยนดวยชดกำรเรยนจะตองปฏบตตำมขนตอนทก ำหนดไวอยำงเครงครด และมควำมซอสตยตอตนเอง

4. ถำนกเรยนเกดควำมสงสย ไมเขำใจหรอมปญหำ สำมำรถขอค ำแนะน ำจำก

ครผสอนไดตลอดเวลำ

5. เมอนกเรยนศกษำและปฏบตกจกรรมจำกชดกำรเรยนร ชดท 5 เรอง เพมอรรถรสดวยรสวรรณคด จบแลว นกเรยนแตละคนตองท ำแบบทดสอบหลงเรยน


3

บทบำทของนกเรยน

1. นกเรยนอำนคมอกำรใชชดกำรเรยนรและปฏบตกจกรรมตำมล ำดบขนตอน

2. นกเรยนศกษำผลกำรเรยนรทคำดหวง จดประสงคกำรเรยนร และสำระกำรเรยนร ในชดกำรเรยนทงหมดอยำงละเอยด พรอมทงท ำใบงำน

3. นกเรยนควรมกำรวำงแผนกำรท ำงำน แบงหนำทและรวมกนปฏบตกจกรรม หำกเกดขอสงสย ไมเขำใจ หรอมปญหำ นกเรยนควรขอค ำแนะน ำจำกครผสอน

4. ในกำรปฏบตกจกรรมกำรเรยนร นกเรยนควรปฏบตงำนใหทนกบเวลำทก ำหนดให

5. ขนตอนสดทำยของกำรเรยนดวยชดกำรเรยนร นกเรยนตองท ำแบบทดสอบหลงเรยน


4

ศกษาผลการเรยนรทคาดหวง/จดประสงคการเรยนร

ด าเนนการใชชดการเรยนร ๑. ขนน าเขาสบทเรยน ๑.๑ แจงจดประสงคการเรยนร ๑.๒ บอกสงทนกเรยนตองปฏบต ๑.๓ ทดสอบกอนเรยน ๒. ขนเรยนร นกเรยนปฏบตกจกรรมตามทระบไวในใบงาน ๓. ขนสรป สรป อภปราย แลกเปลยนเรยนรในชนเรยน

ทดสอบหลงเรยน ไมผาน

ผาน

ศกษารายละเอยดของชดการเรยนรแตละเรอง

ท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ขนตอนในกำรเรยนดวยชดกำรเรยนร


5

จ ด ป ร ะ ส ง ค ก า ร เ ร ย น ร

ดานความร 1. สามารถบอกความเปนมาของรอยกรองฉนทได 2. สามารถบอกความหมาย ลกษณะ และแยกแยะ ค าคร – ลห ได 3. สามารถบอกค าสมผสคร – ลห ไดอยางถกต าแหนง และถกตอง

ดานทกษะกระบวนการ 1. มความคดวเคราะหแยกแยะประเภทตาง ๆ

2. มความสามารถในการน าเสนอการสอความหมาย 3. เชอมโยงความรตาง ๆ ทางภาษาไทยกบศาสตรอน ๆ

4. ใหเหตผลประกอบการตดสนใจ และสรปผลไดอยาง เหมาะสม

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. มความกระตอรอรน 2. ใฝรใฝเรยน 3. มงมนในการท างาน .


6

แบบทดสอบกอนเรยน ประจ ำหนวยท 1 เรอง รอยกรองฉนทเปนอยำงไร

ค ำสง ใหนกเรยนเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงค ำตอบเดยว แลวท ำเครองหมำย กำกบำท (X) หนำขอทถกตอง 1. ฉนทของไทยมทมาจากประเทศใด

ก. ประเทศศรลงกา ข. ประเทศอนเดย ค. ประเทศอนโดนเซย ง. ประเทศไทย

2. ต าราฉนทเลมแรกของไทย คออะไร

ก. จนดามณ ข. ฉนทศาสตร ค. วตโตทย ง. มาตราพฤต

3. ใครเปนผแปลงฉนทจนครบทง 108 แบบ

ก. นายชต บรทต ข. นายฉนท ข าวไล ค. พระโหราธบด ง. กรมสมเดจพระปรมานชตชโนรส

4. ค าประพนธประเภทฉนทใดทนยมแตงบทอาเศยรวาท

ก. โตฎกฉนท 12 ข. อทสงฉนท 20

ค. ภชงคประยาตฉนท 12 ง. สททลวกกฬตฉนท 19

5. ค า ทใชในการเรยก คร และ ลห นน มความหมายอยางไร

ก. พยางค ข. เสยง ค. เสยงหนก ง. เสยงเบา

6. ขอใดกลาวถงคร ลหไดถกตอง

ก. พยางคหรอค าทบงคบดวยเสยงสระ ข. พยางคหรอค าทท าใหเกดสมผส

ค. พยางคหรอค าทมเสยงหนกเบา ง. พยางคหรอค าทประสมกบเสยงวรรณยกต

7. ค าวา “วร” ถาตองการใหอานออกเสยงเปนค าคร 1 ค า ค า ลห 1 ค า ตองอานออกเสยงตรงกบขอใด

ก. วะ – ระ ข. วอ – ระ ค. วอน ง. วอน – ระ

8. ค าในขอใดม เสยงตรงกบ คร ลห ตอไปน ก. ตนกอนเมอนอนหลง ข. ระวงศพทรบสงการ

ค. รอนรอนออนอสดง ง. จ าแนกประเภทตาม


7

9. กรสใดจะหวานแมน สรสแหงพระวาจา จากขอความดงกลาว เขยนแทนสญลกษณ คร ลห ไดอยางไร

ก.

ข.

ค.

ง. 10. บทประพนธในขอใด มเสยงสมผสตรงกบตวอยางดงตอไปน

“จะถกผดกระไรอย มนษยผกระท ำนำ”

ก. กมารอนกสงสย มเชอในพระวาจา

ข. จะแนมแนเหลอ พเคราะหเชอเพราะยากยล

ค. สามยอดยะเยยมยละระยบ วะวะวบสลบพรรณ

ง. และอกประการเลา ผวะเขาสคดคลอน


8

ใบความรท 1 เรอง รจกทมำฉนท

ประวตของฉนท ฉนท คอลกษณะถอยค า ทกวไดรอยกรองขน ใหเกดความไพเราะ ซาบซง โดยก าหนดคณะ ครลห และสมผสไว เปนมาตรฐาน ฉนทของไทยมทมาจากคมภรวตโตทยของอนเดย เขามาในเมองไทยประมาณปลายสมยกรงสโขทยหรอตนกรงศรอยธยา ฉนทในภาษาบาล แบงออกเปน 2 ชนด คอ ฉนทวรรณพฤต กบฉนทมาตราพฤต ซงฉนทมชอตาง ๆ ตามทปรากฏในคมภรวตโตทยมถง 108 ฉนท แตไทยเราดดแปลง เอามาใชไมหมด เลอกเอามาแตเฉพาะทเหนวาไพเราะ มท านองอานสละสลวย และเหมาะแกการทจะบรรจค าในภาษาไทยไดด เทานน

ฉนทใด ก าหนดดวยตวอกษร คอ วางคณะ และก าหนดเสยงหนกเบา ทเรยกวา ครลห เปนส าคญ ฉนทนนเรยกวา “วรรณพฤต”

ฉนทใด ก าหนดดวยมาตรา คอ วางจงหวะสนยาว ของมาตราเสยง เปนส าคญ นบค าลหเปน 1 มาตรา ค าคร นบเปน 2 มาตรา ไมก าหนดตวอกษร เหมอนอยางวรรณพฤต ฉนทนนเรยกวา “มาตราพฤต”

ต าราฉนทของไทยเลมแรก คอ หนงสอจนดามณ ของพระโหราธบด ในสมยสมเดจพระนารายณ ตอมาในสมยรชกาลท 3 กรมสมเดจพระปรมานชตชโนรสฯ ทรงแตงค าฉนทตามพระประสงคของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว โดยทรงแปลงฉนทจากคมภรวตโตทย เปนภาษาไทย จากฉนทวรรณพฤต 83 แบบ ทรงแปลงไว 50 แบบ และแปลงฉนทมาตราพฤตไวเพยง 8 แบบ ตอมา พ.ศ. 2474 นายฉนท ข าวไล ไดแปลงฉนทในคมภรวตโตทยใหมทงหมดโดยครบสมบรณ 108 แบบ โดยใชชอวา “ฉนทศาสตร” ประเภทของฉนท ฉนททนยมแตงในภาษาไทย เปนฉนทวรรณพฤตเปนพน ทเปนมาตราพฤต ไมใครจะนยมแตง เพราะจงหวะ และท านองทอานในภาษาไทย ไมสจะไพเราะ เหมอนฉนทวรรณพฤต แมฉนทวรรณพฤต ททานแปลงมาเปนแบบในภาษาไทยแลว กไมนยมแตงกน โดยทนยมใชมากมเพยง 8 แบบเทานน ฉนท 8 ไ ดแก วชชมมาลาฉนท มาณวกฉนท จตรปทาฉนท ฉนท 11 ไดแก อนทรวเชยรฉนท อเปนทรวเชยรฉนท อปชาตฉนท สาลนฉนท ฉนท 12 ไดแก ภชงคประยาตฉนท โตฎกฉนท กมลฉนท วงสฏฐฉนท ฉนท 14 ไดแก วสนตดลกฉนท


9

ฉนท 15 ไดแก มาลนฉนท ฉนท 19 ไดแก สททลวกกฬตฉนท ฉนท ๒0 ไดแก อทสงฉนท ฉนท 21 ไดแก สทธราฉนท ลกษณะค ำประพนธประเภทฉนท

ฉนทเปนค าประพนธประเภทรอยกรองทมลกษณะบงคบตางจากรอยกรองประเภทอน คอ บงคบ คณะ สมผส และคร ลห ดงทสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (2529 : 108) ไดกลาวถงฉนทวา “ฉนทเปนค าประพนธทบงคบคร ลห เปนส าคญ” ฉะนนการทจะรจกลกษณะของฉนทไดนน ตองรจก ค าคร และค าลห เสยกอน กำรเลอกใชฉนท

การเลอกใชฉนท ตองเลอกใหเหมาะกบวตถประสงคหรอเนอเรองทจะเขยน ๑. บทนมสการสงศกดสทธ บทไหวคร บทสรรเสรญพระเกยรต ความขลง ใช สททลวกกฬตฉนท

หรอสทธราฉนท ๒. บทเลาเรอง บทชม คร าครวญ นยมใช อนทรวเชยรฉนท หรอวสนดลกฉนท ๓. บทแสดงอารมณรนแรง เชนโกรธ ตนเตน วตกกงวล หรอบรรยายความในใจเกยวกบความ รกท

ตองการใหเหนอารมณสะเทอนใจอยางมาก นยมใช อทสงฉนท ซงเปนฉนททสลบเสยงหนกเบา เนนเสยงเปนจงหวะทกระยะ

๔. บทพรรณนาโวหารหรอบรรยายขอความทนาตนเตน หรอเปนทประทบใจ นยมใช ภชงคประยาตฉนท

๕. บทสนกสนานขบขน หรอคกคกสบสน ใหเหตการณบรรยายไปอยางรวดเรวจะนยมใช โตฏกฉนท มาณวกฉนท หรอจตรปทาฉนท

๖. บทบรรยายความ นยมใช อเปนทรวเชยรฉนท อนทวงสฉนท วชชมมาลาฉนท หรอสาลนฉนท


10

แบบฝกท 1 เรอง รจกทมำฉนท

ค ำสง ใหนกเรยนจบคประเภทของฉนท ใหถกตอง ตวอยำง ฉนท 8 มาณวกฉนท ฉนท 8 ไดแก วชชมมาลาฉนท

...................................... อนทรวเชยรฉนท

...................................... สาลนฉนท

ฉนท 11 ไดแก ภชงคประยาตฉนท

...................................... โตฎกฉนท

...................................... อปชาตฉนท

...................................... กมลฉนท

...................................... วสนตดลกฉนท

ฉนท 12 ไดแก จตรปทาฉนท

...................................... อเปนทรวเชยรฉนท

...................................... มาลนฉนท

...................................... อทสงฉนท

...................................... สททลวกกฬตฉนท

ฉนท 14 ไดแก สทธราฉนท

..................................... วงสฏฐฉนท

ฉนท 15 ไดแก

....................................


....................................

ฉนท ๒0 ไดแก

....................................


.....................................


11

แบบฝกท 2

เรอง รจกทมำฉนท

ค ำสง ใหนกเรยนตอบค ำถำมตอไปนใหถกตอง

1. ฉนทของไทยมทมาจากคมภรทมชอวาอะไร

...................................................................................................................................................................

2. ฉนทในภาษาบาล แบงออกเปนกชนด ไดแกอะไรบาง

...................................................................................................................................................................

3. ฉนททนยมแตงในภาษาไทย เปนฉนทชนดใด

...................................................................................................................................................................

4. ใครเปนผแปลงฉนทในคมภรวตโตทยใหมทงหมดโดยครบสมบรณทง 108 แบบ

...................................................................................................................................................................

5. ฉนทเปนค าประพนธประเภทรอยกรองทมลกษณะบงคบตางจากรอยกรองประเภทอน

เพราะตองใชค าอะไรในการแตง

..................................................................................................................................................... ..............

6. บทนมสการสงศกดสทธ บทไหวคร บทสรรเสรญพระเกยรต ควรใชฉนทใดในการประพนธ

...................................................................................................................................................................

7. อนทรวเชยรฉนท เหมาะทจะใชประพนธบทลกษณะใด

.....................................................................................................................................................................

8. บทพรรณนาโวหารหรอบรรยายขอความทนาตนเตน หรอเปนทประทบใจ นยมใชฉทใดในการประพนธ

......................................................................................................................................................................

9. มาณวกฉนท เหมาะทจะใชประพนธบทลกษณะใด

.................................................................................................................................................. .....................

10. วรรณคดเรองใดบางทแตงดวยค าประพนธฉนท (ตอบ 3 เรอง)

....................................................................................................................................................................


12

ใบควำมรท 2

เรอง บทประพนธเนนใชเสยง (ค ำคร ค ำลห)

ลกษณะของพยำงคในกำรแตงฉนท พยำงค

พยางค พจนานกรมฉบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. ๒๕๓๐ ไดใหความหมายของพยางค ไววา “ พยางค น. หนวยเสยงทประกอบดวยสระเดยว สวนหนงของค าทมหลายเสยง ” ส าหรบในสวนทเกยวของกบค าประพนธประเภทฉนทแลว ความหมายของพยางค ยงแบงออกเปน ๒ ประเภท คอ

๑. พยางคทมเสยงหนก ( คร ) ๒. พยางคทมเสยงเบา ( ลห )

คร (อานวา คะ-ร) คอพยางคทลงเสยงหนก ใชสญลกษณ มลกษณะ ดงน

๑. เปนค าทประสมดวยสระเสยงยาวในแม ก.กา ( รวมทงสระ อ า ไอ ใอ เอา ดวย ) เชน ตา ต ป นา เกเร จ า ใจ ไป เอา ๒. เปนค าทมตวสะกดทกมาตรา เชน นก เมฆ สข จกร บด ศษย ภาพ รป งาม ปอง เฉย ขาว ผล เปนตน

ลห (อานวา ละ-ห) คอพยางคทมเสยงเบา ใชสญลกษณ มลกษณะ ดงน

๑. เปนค าทประสมกบสระเสยงสนในแม ก. กา เชน ด เตะ ต จะ แคะ โละ เคาะ เปนตน ๒. เปนพยญชนะตวเดยว เชน บ ณ ธ ก เปนตน

ในการแตงฉนท ตองบรรจค าใหครบ ตามจ านวนทบงไว จะบรรจค าใหเกนกวาก าหนด เหมอนการแตง โคลง กลอน และกาพย ไมได เวนไวแตอกษรน า อนญาตใหเกนไดบาง แตบดน ไมใครนยมแลว ค าใดทก าหนดไววา เปนครและลห จะตองเปน ครและลหจรงๆ และเปนได แตเฉพาะ ตรงทบงไว เทานน จะใชครและลห ผดทไมได ค า บ กด ค าทประสมดวย สระอ า ในแม ก กา กด ใชเปนลหได แตบดนค าทประสมดวยสระอ า ไมใครนยมใช เพราะถอวา เปนเสยงทมตวสะกดแฝงอยดวย


13

แบบฝกท 3 เรอง บทประพนธเนนใชเสยง (ค ำคร ค ำลห)

ตอนท 1 ฝกเขยนค ำคร – ลห

ค ำสง ใหนกเรยนเขยนสญลกษณ (คร) (ลห) ของค ำตอไปน

ตวอยำง โทษะ

1. โมหะ ................................. 2. สจจะ ........................................

3. สตยา .................................. 4. ลกษณะ ....................................

5. สามคค ................................. 6. อภปราย ....................................

7. ประชด ................................. 8. อดเรก .......................................

9. สรรพวชา .............................. 10. คณธรรม ................................

11. อปถมภ .............................. 12. อนรกษ ..................................

13. บปผา ................................. 14. ปฏเสธ ...................................

15. มารยาท .............................. 16. ทศวรรษ ................................

17. ภรยา ................................... 18. วกฤตการณ ...........................

19. เกษตรกร ............................. 20. พฒนา ....................................

21. เศวต .................................... 22. ประชากร ..............................

23. วชา ..................................... 24. สดใส ......................................

25.สะอาด .................................. 26. ปญญา ....................................

27. ธรรมชาต ............................. 28. ฐานะ ......................................

29. อดเรก .................................. 30. รต ...............................


14



ตอนท 2 ฝกสรำง ค ำคร – ลห

ค ำสง จงเขยนค ำหรอขอควำมทมเสยงเปน คร – ลห ตำมเครองหมำยทปรำกฏตอไปน

ตวอยำง ตลำดนด

1. .......................................................................

2. .......................................................................

3. .......................................................................

4. .......................................................................

5. .......................................................................

6. .......................................................................

7. .......................................................................

8. .......................................................................

9. .......................................................................

10. .......................................................................


15

ใบควำมรท 3

เรอง รอยเรยงสมผสคร – ลห

ลกษณะสมผสค ำ คร – ลห

ค าสมผส คอ ค าทมเสยงคลองจองกน แบงเปน 2 ประเภท คอ สมผสอกษร และสมผสสระ

1. สมผสพยญชนะ หรอสมผสอกษร หมายถงค าคลองจองทมพยญชนะตวหลกเปนตวเดยวกน แตประสมสระตางกน เชน ตรม - ตรอม, เรยน - รก, ครอบ - ครว, ไหน - หนา, ฟาก - ฟา เปนตน

2. สมผสสระ คอ ค าทใชสระคลองจองเปนเสยงเดยวกน และถามตวสะกดตองสะกดมาตราเดยวกน สมผสสระม ๒ ชนดคอ

2.๑ สมผสสระทไมมตวสะกด เชน มา – ปลา , ช – ด , ด – ศร , เฉ – เปล

2.๒ สมผสสระทมตวสะกด เชน ชน – ศลป , ชด – รฐ , สข – ยค , เมฆ – เลข

สมผสค าคร – ลห คอ ค าทออกเสยงพยญชนะตน เสยงเดยวกน หรอออกเสยงสระและตวสะกดมาตราเดยวกน โดยค าครจะสมผสกบค าคร และค าลหจะสมผสกบค าลหเทานน


16


เรอง ค ำสมผส คร – ลห

ค ำสง ใหนกเรยนเลอกขอควำมดำนขวำมอ เตมในชองวำงใหสมผสกบขอควำมดำนซำยมอ โดยค ำทน ำมำเตม จะตองมคร – ลห ตำมทก ำหนด

ตวอยำง จะใครแถลง แสดงกรยา

1. ธรรมชาตงาม …………………………………………….. นภาแจมแจง

2. อรณเบกฟา ………………………………………….…… จะบอกจรงนะ

3. ดจฟาไรดาว …………………………………………..…… ไรทกขสบายใจ

4. น าคางบรสทธ ………………………………………….…… ใหลลวงผาน

5. แมยามจะเรยน ………………………………………….…… เมอยามจะค า

6. รกจรงหรอหลอก ………………………………………….…… กเพยรจะเพลน

7. ปรารถนาสงใด ………………………………………….…… เอาไมตรแลก

8. น านงไหลลก ………………………………………….…… ชกศกเขาบาน

9. ประกอบกจใด ………………………………………….…… ประดจวยสาว

10. บานเลกแสนสข ………………………………………….…… เมอคราวมทกข


17

แบบฝกท 6 เรอง ค ำสมผส คร – ลห

ตอนท 2 ค ำสง จงเขยนขอควำมในชองวำงดำนขวำมอใหสมผสกบขอควำมดำนซำยมอ

ตวอยำง บำนนอยในสวน เทยวชวนคนชม

1. กระตายสขำว ...................................................................

2. ปาเขยวขจ ...................................................................

3. ทองฟาสครำม ...................................................................

4. โรงเรยนนาอย ...................................................................

5. ขยนเรยนหนงสอ ...................................................................

6. ขจดความทกข ...................................................................

7. เธอจะไปไหน ..................................................................

8. ลมหนาวพดมำ ..................................................................

9. ความรกเรยกรอง ..................................................................

10. สวสดปใหม ..................................................................

11. ท ามาหากน ..................................................................

12. รบมาโรงเรยน ..................................................................


18

แบบทดสอบหลงเรยน ประจ ำหนวยท 1

เรอง รอยกรองฉนทเปนอยำงไร

ค ำสง ใหนกเรยนเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงค ำตอบเดยว แลวท ำเครองหมำย กำกบำท (X) หนำขอทถกตอง 1. ต าราฉนทเลมแรกของไทย คออะไร

ก. จนดามณ ข. ฉนทศาสตร ค. วตโตทย ง. มาตราพฤต

2. ฉนทของไทยมทมาจากประเทศใด

ก. ประเทศศรลงกา ข. ประเทศอนเดย ค. ประเทศอนโดนเซย ง. ประเทศไทย

3. ค าประพนธประเภทฉนทใดทนยมแตงบทอาเศยรวาท

ก. โตฎกฉนท 12 ข. อทสงฉนท 20

ค. ภชงคประยาตฉนท 12 ง. สททลวกกฬตฉนท 19

4. ใครเปนผแปลงฉนทจนครบทง 108 แบบ

ก. นายชต บรทต ข. นายฉนท ข าวไล ค. พระโหราธบด ง. กรมสมเดจพระปรมานชตชโนรส

5. ค า ทใชในการเรยก คร และ ลห นน มความหมายอยางไร

ก. พยางค ข. เสยง ค. เสยงหนก ง. เสยงเบา

6. กรสใดจะหวานแมน สรสแหงพระวาจา จากขอความดงกลาว เขยนแทนสญลกษณ คร ลห ไดอยางไร

ก.

ข.

ค.

ง.


19

7. ค าวา “วร” ถาตองการใหอานออกเสยงเปนค าคร 1 ค า ค า ลห 1 ค า ตองอานออกเสยงตรงกบขอใด

ก. วะ – ระ ข. วอน ค. วอ – ระ ง. วอน – ระ

8. ขอใดกลาวถงคร ลหไดถกตอง

ก. พยางคหรอค าทมเสยงหนกเบา

ข. พยางคหรอค าทท าใหเกดสมผส

ค. พยางคหรอค าทบงคบดวยเสยงสระ

ง. พยางคหรอค าทประสมกบเสยงวรรณยกต

9. ค าในขอใดม เสยงตรงกบ คร ลห ตอไปน

ก. ตนกอนเมอนอนหลง ข. ระวงศพทรบสงการ

ค. รอนรอนออนอสดง ง. จ าแนกประเภทตาม 10. . บทประพนธในขอใด มเสยงสมผสตรงกบตวอยางดงตอไปน

“จะถกผดกระไรอย มนษยผกระท ำนำ”

ก. กมารอนกสงสย มเชอในพระวาจา

ข. จะแนมแนเหลอ พเคราะหเชอเพราะยากยล

ค. สามยอดยะเยยมยละระยบ วะวะวบสลบพรรณ

ง. และอกประการเลา ผวะเขาสคดคลอน


20

บรรณำนกรม

บรรจง ชาครตพงศ. (2551). เคลดลบการแตงค าประพนธ โคลง ราย ฉนท กาพย กลอน. กรงเทพฯ : ดอกหญาวชาการ

วรรณา แต.(2546). บทรอยกรอง. กรงเทพฯ : แมค.

วฒนะ บญจบ. (2544). ครรภครรลองรอยกรองไทย. กรงเทพฯ : กรมศลปากร.

สวนต ยมาภย. (๒๕๔๘). หนงสอสาระการเรยนรพนฐาน ภาษาการสอสาร และงานประพนธ. กรงเทพฯ : ครสภาลาดพราว.

สทธา พนจภวดล.(2520). ความรทวไปทางวรรณกรรมไทย. กรงเทพฯ : ดวงกมล.

สภาพร มากแจง.(2539). กวนพนธไทย ๑ – ๒. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.


21

ภำคผนวก


22

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนประจ ำหนวยท 1


ขอ ค ำตอบ

1. ข

2. ก

3. ก

4. ง

5. ข

6. ค

7. ข

8. ง

9. ค

10. ก


23

เฉลยแบบฝกท 1 เรอง รจกทมำฉนท

ค ำสง ใหนกเรยนจบคประเภทของฉนท ใหถกตอง ตวอยำง ฉนท 8 มาณวกฉนท ฉนท 8 ไดแก วชชมมาลาฉนท

วชชมมาลาฉนท อนทรวเชยรฉนท

จตรปทาฉนท สาลนฉนท

ฉนท 11 ไดแก ภชงคประยาตฉนท

อนทรวเชยรฉนท โตฎกฉนท

สาลนฉนท อปชาตฉนท

อปชาตฉนท กมลฉนท

อเปนทรวเชยรฉนท วสนตดลกฉนท

ฉนท 12 ไดแก จตรปทาฉนท

ภชงคประยาตฉนท อเปนทรวเชยรฉนท

โตฎกฉนท มาลนฉนท

กมลฉนท อทสงฉนท

วงสฏฐฉนท สททลวกกฬตฉนท

ฉนท 14 ไดแก สทธราฉนท

วสนตดลกฉนท วงสฏฐฉนท


มาลนฉนท


สททลวกกฬตฉนท

ฉนท ๒0 ไดแก

อทสงฉนท


สทธราฉนท


24

เฉลยแบบฝกท 2 เรอง รจกทมำฉนท

ค ำสง ใหนกเรยนตอบค ำถำมตอไปนใหถกตอง

1. ฉนทของไทยมทมาจากคมภรทมชอวาอะไร

คมภรวตโตทย

2. ฉนทในภาษาบาล แบงออกเปนกชนด ไดแกอะไรบาง

2 ชนด ไดแก ฉนทวรรณพฤต และฉนทมาตราพฤต

3. ฉนททนยมแตงในภาษาไทย เปนฉนทชนดใด

ฉนทวรรณพฤต

4. ใครเปนผแปลงฉนทในคมภรวตโตทยใหมทงหมดโดยครบสมบรณทง 108 แบบ

นายฉนท ข าวไล

5. ฉนทเปนค าประพนธประเภทรอยกรองทมลกษณะบงคบตางจากรอยกรองประเภทอน

เพราะตองใชค าอะไรในการแตง

ค าคร และค าลห

6. บทนมสการสงศกดสทธ บทไหวคร บทสรรเสรญพระเกยรต ควรใชฉนทใดในการประพนธ

สททลวกกฬตฉนท หรอ สทธราฉนท (สามารถตอบอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยาง)

7. อนทรวเชยรฉนท เหมาะทจะใชประพนธบทลกษณะใด

บทเลาเรอง บทครวญ หรอ บทชม (สามารถตอบอยางใดอยางหนง หรอทงหมด)

8. บทพรรณนาโวหารหรอบรรยายขอความทนาตนเตน หรอเปนทประทบใจ นยมใชฉทใดในการประพนธ

ภชงคประยาตฉนท

9. มาณวกฉนท เหมาะทจะใชประพนธบทลกษณะใด

บทสนกสนาน ขบขน หรอทตองด าเนนเรองโดยเรว (สามารถตอบอยางใดอยางหนง หรอทงหมด)

10. วรรณคดเรองใดบางทแตงดวยค าประพนธฉนท (ตอบ 3 เรอง)

มทนพาธา สามคคเภทค าฉนท


25

เฉลยแบบฝกท 3 เรอง บทประพนธเนนใชเสยง (ค ำคร ค ำลห)

ตอนท 1 ฝกเขยนค ำคร – ลห

ค ำสง ใหนกเรยนเขยนสญลกษณ (คร) (ลห) ของค าตอไปน

ตวอยาง โทษะ

1. โมหะ 2. สจจะ

3. สตยา 4. ลกษณะ

5. สามคค 6. อภปราย

7. ประชด 8. อดเรก

9. สรรพวชา 10. คณธรรม

11. อปถมภ 12. อนรกษ

13. บปผา 14. ปฏเสธ

15. มารยาท 16. ทศวรรษ

17. ภรยา 18. วกฤตการณ

19. เกษตรกร 20. พฒนา

21. เศวต 22. ประชากร

23. วชา 24. สดใส

25. สะอาด 26. ปญญา

27. ธรรมชาต 28. ฐานะ

29. อดเรก 30. รต


26

เฉลยแบบฝกท 4


ตอนท 2 ฝกสรำง ค ำคร – ลห

ค ำสง จงเขยนค ำหรอขอควำมทมเสยงเปน คร – ลห ตำมเครองหมำยทปรำกฏตอไปน

ตวอยาง ตลาดนด

นกเรยนสามารถใชค าตอบใดกได คอ ถาเปนสญลกษณ (คร เสยงหนก) ใหเปนค าหรอพยางคท

ประสมดวยสระเสยงยาว หรอค าทมตวสะกด รวมถงค าทประสมดวยสระเกน อ า ไอ ใอ เอา และถาเปน

สญลกษณ (ลห เสยงเบา) ใหเปนค าทประสมดวยสระเสยงสนเทานน รวมถงค าทเปนพยญชนะตวเดยว

ธ ก บ ณ


27

เฉลยแบบฝกท 5 เรอง ค ำสมผส คร – ลห

ตอนท 1 ค ำสง ใหนกเรยนเลอกขอความดานขวามอ เตมในชองวางใหสมผสกบขอความดานซายมอโดยค าทน ามาเตม จะตองมคร – ลห ตามทก าหนด

ตวอยำง จะใครแถลง แสดงกรยา

1. ธรรมชาตงาม เมอยามจะค า

2. อรณเบกฟา นภาแจมแจง

3. ดจฟาไรดาว เมอคราวมทกข

4. น าคางบรสทธ ประดจวยสาว

5. แมยามจะเรยน กเพยรจะเพลน

6. รกจรงหรอหลอก จะบอกจรงนะ

7. ปรารถนาสงใด เอาไมตรแลก

8. น านงไหลลก ชกศกเขาบาน

9. ประกอบกจใด ใหลลวงผาน

10. บานเลกแสนสข ไรทกขสบายใจ


28

เฉลยแบบฝกท 6 เรอง ค ำสมผส คร – ลห

ตอนท 2 ค ำสง จงเขยนขอความในชองวางดานขวามอใหสมผสกบขอความดานซายมอ

ตวอยาง บานนอยในสวน เทยวชวนคนชม

1. กระตายสขำว ...................................................................

2. ปาเขยวขจ ...................................................................

3. ทองฟาสครำม ...................................................................

4. โรงเรยนนาอย ...................................................................

5. ขยนเรยนหนงสอ ...................................................................

6. ขจดความทกข ...................................................................

7. เธอจะไปไหน ..................................................................

8. ลมหนาวพดมำ ..................................................................

9. ความรกเรยกรอง ..................................................................

10. สวสดปใหม ..................................................................

11. ท ามาหากน ..................................................................

12. รบมาโรงเรยน ..................................................................

นกเรยนสำมำรถตอบค ำใดกไดทมเสยงสมผสกบค ำทขดเสนใตดำนขวำมอ


29

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยนประจ ำหนวยท 1


ขอ ค ำตอบ

1. ก

2. ข

3. ง

4. ก

5. ข

6. ค

7. ค

8. ก

9. ง

10. ก

Documents

ค ำชี้แจงส ำหรับนักเรียน · ใบความรู้ที่ 1 ... “ฉันท์เป็นค าประพันธ์ที่บังคับครุ