ค�ำนยมบทสวดสมาร

คณเจรญ กลสวรรณ ใชนามปากกาวา ‘ทยาล’ เขยนหนงสอ

ชอ ‘สตรสวดศพตวเอง’

เอาละส ยงไงละน

แถมทายชอ ‘ทยาล’ ยงวงเลบดวยวา ‘ศลปนสนชาต’ ใครยง

ไมรจก ‘ทยาล’ ไมเปนไร แตหลายคนคงเคยเหนแผนสตกเกอรรป

ตวอกษรไทยประดษฐเปนองคพระปางสมาธ อานไดวา ‘อยาเหนแก

ตว’ กนอย พอจ�าไดไหม

ทยาลคนนแหละครบ คอคนสรางภาพศลปะชดนขน

ทวา ‘ชดน’ กเพราะทยาลยงไดสรางภาพศลปะท�านองนขนอก

หลายภาพหลายค�า เชน อทปปจจยตา มสตระวงผสสะสกดอตตา

อวชชาผสสะเวทนา ตณหาอปาทาน ภพชาต อตตา ตณหา หยด

อยากยอมอยเยน จตเยนเหนนพพาน อยกบสต รป เวทนา สญญา

สงขาร วญญาณ หลากหลายน อยในรปพระนงสมาธเปนสวนใหญ

มรปหนงเปนอยางถวยรางวลฟตบอลในตวอกษรวา ‘เยนสงบ

สข นพพานอวอรด’

ทยาลเปนศลปนครบ โดยเฉพาะศลปนเขยนตวอกษรเปนรป

พระพทธรปปางตางๆ ดวย ค�าทเปนคตธรรมดงกลาว เคยไดรบ

รางวลจากมหาวทยาลยขอนแกน เชดชเกยรตเปนศลปนมรดกอสาน

สาขาวรรณศลปประเภท ‘บทกววรรณรป’

กบรางวลอนอกหลายประเภท

นอกจากงาน ‘วรรณรป’ แลว ทยาลยงเขยนกว แตงเพลง

เขยนรป แตงหนงสอ โดยเฉพาะหนงสอเลมนทชอ ‘สตรสวดศพ

ตวเอง’

เหนออนใดหมด ทยาลเปนนกปฏบตธรรมผแตกฉาน ดงอาน

ไดจากหนงสอเลมนดวยเชนกน

ทยาล ตความค�าวา ‘สวด’ ไดนาสนใจดงน

ส มาจากค�าวา สชฌายะ แปลวา สาธยาย

ว มาจากค�าวา วปสสต แปลวา เหนแจง

ด มาจากค�าวา ดษฎ แปลวา ชนชมยนด

รวมความแลว ‘สวด’ หมายถง การสาธยายจนเหนแจง

สจธรรมอยางนาชนชม

แลวทยาลกยอมรบวา ตนเองถกอธยาศยกบการบ�าเพญธรรม

ดวยการสวดภาวนาทกวน บางททงวนทงคน จนกลายเปนบท

‘ภาวนา’ ทกขณะทเผชญกบทกปญหา

เปนสตก�ากบใจวางนเถอะ

สดยอดคอ การเขาไปนอนสวดภาวนาในโลงศพทบรรจเขาไป

ในชองเผาศพบนเมรจรงในวด นอนนงเปน ‘ศพสด’ อยในนนตงแต

กอนเทยงคนจนรงเชา

ทงหมดททยาลปฏบตน ไมใชเรองปาฏหารย หรองมงายทาง

ไสยศาสตร คนปฏบตธรรมทเพยรเพงถงระดบหนงกจะเปนอยางน

คออยากเผชญกบพลงอ�านาจของจตนนเองวา จะ ‘กลาแขง’ ตอความ

ไมรไดปานใด

คนทท�าอยางนไดตองมความ ‘ถงพรอม’ ทงความรและการ

ปฏบต ดงค�าวา ‘วชชาจารณสมปนโน’ วชชาคอความร จารณะคอ

การปฏบต สมปนโนกคอสมบรณหรอถงพรอม

ถงพรอม หมายถง รจรงในทน คอ รหลกธรรมทถก ทแท

และปฏบต ตรวจสอบในวถทถกทแทดวย

ทยาลยกเอาองคแหงธรรม ‘ปฏจจสมปบาท’ ซงเปนฐานแท

แหงธรรม อนเปนทมาแหงทกขและดบทกขโดยตงตนทผสสะ ถา

รทนดวยวชชา ทกขกดบ รไมทน ปลอยใหเปนเหยอของอวชชา ก

จะปรงตอไปเปนเวทนาตณหา อนเปนตนเหตแหงทกขทนท

เรองนตองอาศยสตก�ากบ เพอ ‘เพยรเพง’ พระผรเคยแนะวา

‘เพยรเพง กอใหเกดปญญา และปญญากอใหเกดการเพยรเพง’

ทงสองอยางนตองมสตคอยก�ากบเสมอ เพราะฉะนน ผเจรญ

ในธรรมจงตองฝก ‘เจรญสต’ ใหเปนปกต

ทยาลพดถง ‘ขณกสมาธ’ อยางเขาใจวา ขณกะคอหวงเวลา

ซงไมใชเรองเพยง ‘ชวขณะ’ เทานน แทแลว ขณกะกคอขณะ ซง

หมายถงกาละ สบเนองไมขาดสาย

ดงนน ถาเจรญขณกสมาธได กจะมสตก�ากบอยตลอดเวลา

ตอเนองไมขาดสาย ไมตองนบชวงเวลาไดเลย

อกเรองคอ ‘ขนธ ๕’ ซงจะวาไปขนธ ๕ กเหมอนกบเครอง

คอมพวเตอร สวน ‘ปฏจจสมปบาท’ นนเหมอนกระบวนการท�างาน

ในเครองคอมพวเตอรนนเอง

เราแบงเปนกายกบจต ดงแบงเปนรปกบนาม ในขนธ ๕ (รป

เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ) รปคอกาย สวนจตคอ ตว

‘วญญาณ’ (รยง) บทบาทของจตม (รบรเวทนา) จ�าไดหมายร

(สญญา) ปรงคด (สงขาร)

เครองมนประกอบสวนอยอยางน

ปอนขอมลเขาไป สวนประกอบมนกเรมท�างานเปนระบบทนท

อยางเชน กดปมสฐานความร (สงขาร) สฐานขอมล (สญญา) สการ

รบร (เวทนา) ตามสายปฏจจสมปบาท คอสงขาร ท�าใหเกดวญญาณ

ท�าใหเกดสฬายตนะ ท�าใหเกดผสสะ เปนเวทนาตอกนไป

ทยาลประกาศตวเปน ‘ศลปนสนชาต’ นนหมายถงการ ‘สน

ทกข’ ‘ชาต’ ในทนคอการ ‘เกด’ ขนซงความทกข อนเปนความหมาย

ในทางธรรม ซงขออนโมทนาดวย

ทยาลประกาศทารบกบมารดวยบทสวด

อยากใหทยาลลองวาดรปมารใหม ทเปนมารรายของโลก

พรอมดวยบทสวดใหม หากท�าไดส�าเรจ กจะยงโมทนานก

(เนาวรตน พงษไพบลย)

ศลปนแหงชาต ป ๒๕๓๖

ประหนงค�ำน�ำ

หมมวลมนษยผมดวงตาเหนธรรม ตางทราบดวาการเกด

เปนทกข

เพราะเมอเกดมาแลว มภาระใหตองกระเสอกกระสน ดนรน

เพอใหรอดพนจากทกขภย ดวยสญชาตญาณทตองการจะใหชวต

รอดปลอดภยนเอง สงคมมนษยจงเตมไปดวยทฤษฎแกปญหา และ

สารพดมรรคาแกทกข

การอบตขนของพระพทธเจาทกพระองค กดวยพระประสงค

เดยวกน คอชวยสตวโลกใหรอดพนจากความกลว ซงเปน

มหนตภยทคอยคกคาม คอยเขยาหวใจของมนษยผพรองปญญา

ใหทกขรอนและเจบราว

จากอดตจวบปจจบน

ผคนบนโลกตางแสวงหาทางรอดจากการบบคนและเผาลน

ของความทกข ดวยเหตน รปแบบ ทฤษฎ และวธการแกทกข

บรรเทารอน จงถกน�าเสนอออกมาอยางหลากหลาย เพอใหคน

เลอกใช เลอกปฏบต ซงเทคนคแนวทางทเปนอปกรณส�าหรบใช

ดบทกขเหลานน

หากเราตดตาม กจะพบวาใหผลส�าเรจแตกตางกนไป

ทงนทงนนขนอยกบทฤษฎหรอวธปฏบตในแบบนนๆ วาเปนอรยวถ

เปนทกขนโรธคามน ทดบทกขไดสนทจรงหรอไม

หรอเปนเพยงวธผอนอารมณราย คลายอารมณรอนชวคราว

เทานน

กรรมฐานบางแบบใชแคคลายเครยด

บางอยางมคณภาพเพยงบรรเทาปญหา เหมอนแผนปลาสเตอร

ยาใชปดแกปวด

มบางวธแกไดชะงด เพราะเขาไปตดทตนเหตแหงทกข

ซงวธการหรอแนวปฏบตทใชกนอยตามวด ตามส�านกตางๆ

นน ตวฉนเองเคยลองน�ามาใชมาปฏบตเกอบจะทกแนวทางแลว

บางครงแรมรอนไปนอนส�านกทมคนเขาแนะน�า พระอาจารย

ทานพาอดขาว อดนอน กท�าตามทาน เดนจงกรมตลอดคน ยนตลอด

วน กเคยทดลองมาแลว

ครงหนงไปแถวรมทะเล นงเพงดวงอาทตยตอนสโมงเยน เพง

อยอยางนนจนกระทงมนอสดงลงขอบฟา

จากการเพงกสณไฟอยสามสปดาห สงผลตอสขภาพตามาถง

ทกวนน คอตองไปฉดยาชา นอนใหหมอลอกตอทตาขางซายถง

สามหน

นอกจากทกลาวมา วธอนๆ ซงเปนทนยมกนอยในปจจบนก

ลวนแตเคยลองท�าลองฝกมาแลว แตกไมเกดมรรคเกดผล ดงทคน

อนเขาประสบผลส�าเรจกน

หลงจากนงพเคราะหดจงรวา ออ! เปนเพราะวธเหลานนไม

ตรงกบจรตของฉน

สดทายจ�าไดวาเมอสบปทผานมา บงเอญไดพบวมตตมรรค

หรอทางหลดรอด ซงเปนอรยญายธรรม (ธรรมะอนประเสรฐทจะ

น�าออกไปจากทกข)

อานอยหลายตลบ ทบทวนอกหลายรอบ จงบอกแกตวเองวา

นแหละใชแลว แนวปฏบตทถกกบจรต ธรรมยานทจะพาชวตโลด

ลวไปขางหนา ฝาฝงกเลสมาร แหวกวฏสงสาร ขามไปยงฝงนพพาน

แดนเขษม

แนวทวานคอ สมมาสาธยาย (การสวดสาธยายธรรมทถก

ตอง) ตรงตามหลกพทธธรรม

การสวดสาธยายเพอน�าไปสการรแจงอรยสจนน ฉนตองใช

เวลาหลายเดอนในการคนหาและเลอกเฟนบทธรรมทน�ามาสวด แลว

จะชวยเพมพนสตปญญา ชวยพฒนาญาณทศนะ และชวยท�าลาย

ก�าแพงโมหะ อวชชาใหพงพนาศ

หลงจากเลอกไดบททมเนอหาคมชด

และขดเกลาภาษาเสรจ กใชสวดเรอยมา

โดยเจาะจงลงไปท ‘สวดศพตวเอง’

ขนธทงหาถกหยบยกขนมาเปนอารมณกรรมฐาน โดยใช

อนปสนา พจารณาใหเหน รป เวทนา สญญา สงขาร และวญญาณ

เปนศพทยงสด ศพทยงมลมหายใจ

แรกๆ ยอมรบวามขลกขลกบาง เนองจาก

การสวดยงไมคนใจ ยงไมคลองปาก

พอเวลาผานไปไมนาน ทกอยางเขารองลงรอย

การสวดศพตวเองกกลายเปนเรองสนก

การสาธยายกลายเปนเรองพกผอน สดทายกลายเปนบทฝก

วปสสนากรรมฐาน เพอใหเกดยถาภตญาณ เปนสะพานเชอมไป

ยงวมตต เพอสงตอไปยงปลายทาง คอฝงพระนพพาน หรอการ

มอดดบลงของปวงทกข

วนหนง ตองการจะตรวจสอบจตของตวเองวา มนร มนละ

มนถงอะไร ยงไง

จงน�าการสาธยายชดใหญเตมรปแบบขนไปบนเมร

กจกรรมแบบหกดานในวนนนถอวาบรรลจดประสงค และ

จบลงดวยความพอใจ

“ “

สรปวา การสวดสาธยายธรรม หากปฏบตให

ถกตอง ไมงมงาย ไมพลดหลงเขาดงไสยศาสตร

การสวดมนตนนยอมท�าใหเกดมรรค เกดผล และ

สามารถน�าพาไปเยอนยลพระนพพานได

สวดใหเปน เยนทนท สวดใหด มนพพานเปนรางวล

ขอนอมคารวะทานผเหนธรรมะส�าคญกวาเหยอ

ทยาล (ศลปนสนชาต)

กระทอมนอย ซอย ๕ มหาสารคาม

สำรบญ

๑ รใหซง จงคอยสวด

๑๔

๒ อาวธเคยงใจ

๒๕

๓ ตรวจสอบรอบสดทาย

๔๑

๔ ไมมตวฉนในขนธ ๕

๕๑

๕ รวาง ยอมหางทกข

๑๑๑

๖ ค�าสงเรอง การจดงานศพของฉน

๑๑๓

ร ใหซงจงคอยสวด

๑

ทยาล

15

การสวดศพตวเองนน เปนวถธรรมทฉนปฏบตมาดวย

ศรทธาอยางสม�าเสมอ หลายคนพอทราบเรองน ตาง

พากนตงขอสงสย มค�าถามตามมามากมาย

สวดยงไง สวดเพออะไรศพอยทไหน ศพทวานนเปนอยางไรพระพทธเจาเคยตรสถงเรองนหรอไม ฯลฯ

พอฉนตอบ หลายคนแสดงความรสกออกมาทางสหนาและ

สายตาวาไมเขาใจๆ แถมบางคนยงยอนถามอกวา บาหรอเปลา สวด

ศพตวเองนะ! บางรายหนกไปกวานน ทงยมเหยยดและเสยดเยยวา

ไสยศาสตรละมงแบบน เคยมทไหนนงสวดศพตวเอง งมงายไป

หรอเปลา

วนน ฉนตงใจวาจะตอบเปนครงสดทาย แลวจะไมขอพด

เรองนแกใครอก

สตรสวดศพตวเอง

16

ความจรงนน การสวดศพตวเองไมใชเรองลกลบซบซอนอะไร หากสนใจ

ศกษาคนควาสกหนอยกจะทราบวา

คอการปฏบตธรรม คอกรรมฐาน

เปนการท�าภาวนาอกแนวหนง เพยงแต

วธการอาจจะแตกตางจากกรรมฐาน

ทท�ากนอยทวๆ ไป

ทยาล

17

เรองนเขาใจไดไมยากหากอยากร

กอนอนมาท�าความรจกค�าวา ‘สวด’ ใหรอบดานกนกอนวา

ค�านมาจากไหน แปลวาอยางไร และมอยกอยาง กแบบ

สวด มาจากตวอกษรสามตวคอ ส ว ด

ส มาจากค�าวา สชฌายะ

แปลวา สาธยาย

ว มาจากค�าวา วปสสต

แปลวา เหนแจง

ด มาจากค�าวา ดษฎ

แปลวา ชนชม ยนด

รวมความแลวค�าวา ‘สวด’ หมายถง การสาธยายจนเหนแจง

สจธรรมอยางนาชนชม

เมอรทมาและความหมายของค�าวา ‘สวด’ แลว ลองหนมาด

สงคมชาวพทธในบานเรา ทก�าลงนยมการสวดกนอยตอนน ซงม

มากมายหลายส�านก หลายรปแบบ หลายต�ารา และทส�าคญ หลาย

จดประสงค

สตรสวดศพตวเอง

18

จากทเหนอยนน เราสามารถจดแบงออกไดอยางนอย ๕ กลม

ใหญๆ คอ

๑. สวดปดเปา

๒. สวดเอาบญ

๓. สวดหนนโชควาสนา

๔. สวดมงสมาธ

๕. สวดสรางสมมาทฏฐเพอรแจงสจธรรม

เพอใหเกดความเขาใจมากขน จงขออธบายขยายความเพมเตม

อกสกนด

๑. สวดปดเปา ทเขาท�ากนอยนน จดประสงคกเพอลาง

สงจญไร ไลเสนยด ลบมนตด�า แกกรรม ช�าระซวย ขบภตพราย

ยายทอยวญญาณ ขจดภยพานทงผอง

คาถาทน�ามาสวด เนอหากจะเปนไปในท�านองอญเชญ เอนหา

เหลาเทพไทเทวา ตลอดจนสงศกดสทธทเปยมมหทธานภาพ เชน

พญานก พญานาค พญาเสอ เจาแมเจาพอ พระภมเจาท นางธรณ

ผมเหศกด ผหลกเมอง ฯลฯ เพอใหมาชวยเหลอ

ประเภทสวดปดเปาน หากสบคนดทมากจะพบวา หมมนษย

นยมท�ากนมาตงแตดกด�าบรรพ กอนหนาพระพทธเจาจะอบตขนมา

บนโลก เนองจากเปนไสยศาสตรทไมตองหาเหตผลอะไร ขอเพยง

ใหมศรทธากเปนอนใชได ทส�าคญ เปนวธสะดวกสบาย ไมตองใช

ทยาล

19

สมอง ไมตองเหนอย เพราะมสงคอยชวย จงเปนทนยมกนมาจนถง

ทกวนน

๒. สวดเอาบญ นกคลายๆ กนกบแบบปดเปา คอเพยงเปด

หนงสอหรอกางต�าราออก กนงสวดไปเรอยๆ ไมตองพนจเนอหา

ไมตองพจารณาเนอความ เพอนบอกวาบทสวดนศกดสทธเหลอเกน

ถาสวดไดจ�านวนเทานจบ กจะส�าเรจประโยชน คอ ‘ไดบญ’

สวดเอาบญนจะเหนวาไมซบซอนหรอยงยากอะไร

โดยวธการคอ นงสวดไปเรอยๆ

โดยผลคอไดบญ ซงเปนความสบายใจ แมจะเพยงชวคร

ชวคราวกตาม

ประเภทนจะพบเหนไดตามศาลาวด หรอในหองพระของบาน

ซงเปนทนยมกน

๓. สวดหนนโชควาสนา ประเภทนก�าลงมาแรง สงเกตได

จากตามแผงหนงสอซงมหนงสอแนวนวางขายเตมไปหมด ผสนใจ

สวนใหญจะเปนคนวยท�างาน มทงพอคาแมคา ดารานกรองนกแสดง

ทก�าลงหาเงนหาทอง หาชอเสยง บางคนซอหนงสอมาสวดเอง แต

สวนใหญไปตามวด วดไหนมพธสวดหนนโชควาสนา สวดเสรมดวง

ชะตา เพมบารม ผคนจากทวสารทศ กจะหลามไหลไปรวมพธกน

ลนวหาร แนนศาลา

สตรสวดศพตวเอง

20

ส�าหรบคาถาหรอบทสวดนน กแนนอนละวา จะตองออกไป

ทางศกดสทธ ทางเมตตามหานยม ทางเรยกลาภกวาดทรพย ให

ร�ารวยเงนทอง ชวยปลดดอกปลอดหน

แตทนาสงเกตอกอยางกคอ คาถาทสวดเสยยดยาวนานนบ

ชวโมงนน จะเปนภาษาบาลทไมมค�าแปล (ผเปนอาจารยบอกวา ถา

แปลเปนภาษาไทยแลวจะไมขลง ไมศกดสทธ จงนยมสวดเปนภาษา

ตางดาวลวนๆ)

๔. สวดมงสมาธ ประเภทนมไมคอยมาก ทเหนกมกจะเปน

เหลาผมอายทไปวดถอศลในวนพระ คนกลมนจะเปนผมศรทธา

หนกแนน มความขยน ทส�าคญ ความจ�ายงด

เมอศรทธาน�าหนา ศรทธามนคง เวลาสวดจตกจะแนบชดตด

อยกบบทสวด ไมวอกแวก เมอจตมอารมณเปนหนง จตจงเขาถง

ความสงบร�างบ ตรงนเรยกวา ‘จตเปนสมาธ’ ซงผสวดจะไดสมผส

กบความโปรงเบา คลายความเศรา ลมความเหงา บรรเทาเครยด

อยางนอยกชวงหนง อนเปนผลจากการทจตไมถกบาปอกศลรบกวน

คนกลมนจงเอาจรงเอาจงชนดสวดไดขามคนขามวน กระทง

กลายเปนประเพณสวดมนตขามป (ตอนรบปใหม)

หากดตามรองรอยพทธประวต เราจะเหนวาการสวดการ

สาธยายเพอสมาธนน เหลาฤๅษชไพร นกพรตนกบวชทงหลาย เขา

นยมท�ากนอยกอนแลว และพระพทธองคกเคยลองบ�าเพญพรตอน

เปนโลกยมรรคนมาเชนกน ตอนหลงเมอพระองคตรสรแลว ทรง

ทยาล

21

กลาวถงพรตหรอขอวตรเหลานวา มใชอรยวถ มใชสมมาสมาธ

เพราะมจดหมายเพยงแคหาความสงบมากลบอตตา เหมอนเอากะลา

มาครอบคางคกไว

หากเปนสมมาสมาธนน ตองมนพพานเปนอารมณ เปาหมาย

เพอใหเกดญาณทศนะ เกดปญญา รแจงสจธรรม อนจะน�าไปส

วราคญาณ การส�ารอกกเลส การมอดดบลงของตณหา การถอน

เสยสนซงอปาทาน และการดบไมเหลอทกข

๕. สวดสรางสมมาทฏฐเพอรแจงสจธรรม สวดแบบน

เปนการเดนตามอรยมรรคเพราะเรมตนดวยความเหนอนถกตอง ม

เปาหมายทชดเจน บทสวดไมงมงาย การสาธยายมงใหเกดปญญา

ภาษาบาลจงตองมค�าแปล เพอใหเขาใจในเนอหา

กลมทสวดแบบน จะเปนปญญาชน ทใชปญญาน�าหนา ศรทธา

ตามหลง ไมวาจะท�าอะไรตองตงค�าถามกอนวาท�าเพออะไร หากด

แลวไมประเทองปญญา ไมน�าพาไปสการรแจง แมคนสวนใหญจะ

นยม แมสงคมจะชนชอบ คนกลมนกจะไมรวมดวย ทงในอดตและ

ปจจบน จะเหนไดวา ปญญาชนคนกลมนมจ�านวนนอย

สรปวาการสวดหรอการสาธยายนน หากเรายอลงกจะได ๒

อยาง คอ มจฉาสาธยาย กบ สมมาสาธยาย

มจฉาสาธยาย หมายถง การสวดทไมถกตอง ไมตรงตาม

หลกพทธธรรม ยงเจออยดวยไสยศาสตร ยงไมสามารถประหาร

อวชชา ดบตณหา หรอถอนอปาทานได เพราะเปาหมายอยทไดภพ

สตรสวดศพตวเอง

22

ไดชาตอนสะดวกสบาย ยงยนดพอใจอยกบการเวยนวายตายเกด

สวนสมมาสาธยายนน คอการสวดทถกตอง โดยมเปาหมายทการ

รแจงสจธรรม เพอดบอวชชา ตดกระแสตณหา และท�าพระนพพาน

ใหแจง

มาถงตรงน ในฐานะทเปนชาวพทธดวยกน ดวยความเคารพ

ดวยความหวงใย ใครขอถามสกนดวา ตอนนทานทงหลายก�าลงสวด

แบบไหนใน ๕ อยางน

สวดปดเปา

สวดเอาบญ

สวดหนนโชควาสนา

สวดมงสมาธ หรอ

สวดสรางสมมาทฏฐเพอรแจงสจธรรม

จากค�าถามทวา พระพทธเจาเคยตรสสอนเรองการสวด

สาธยายหรอไม

ถาม ทานตรสวาอยางไร

เรองน มค�าตอบรออยแลว

เราตางทราบกนดวาพระพทธองคทรงเปนสพพญญ ผรทกอยาง

ในเรองการดบทกข ทรงเปนโลกวท ผมองโลกอยางทะลปรโปรง

สงใดทท�าใหสตวโลกเปนทกขและวธไหนทจะชวยน�าสตวโลกหลด

รอดจากความทกขไปได พระองคทรงรแจง รจบ

ทยาล

23

“

จงไดตรส ‘ทางหลดพน ๕ ประการ’ (วมตตายตนะ) เพอให

เหลาเวไนยสตวไดเลอกทางทถกกบอธยาศยของตนเอง แลวน�าไป

ประพฤตปฏบตเพอจะไดหลดรอดออกจากหวงแหงวฏสงสารใน

วมตตยสตร ซงมทางหลดพนอย ๕ ทางนน ประกอบดวย

๑. หลดพนเพราะไดฟงธรรมทผอนแสดงใหฟง

๒. หลดพนเพราะแสดงธรรมใหผอนฟง (เทศนใหเขาฟง

ตวเองหลดพน)

๓. หลดพนเพราะสวดสาธยายบทธรรมทตนเองไดฟงมา

ไดเลาเรยนมา

๔. หลดพนเพราะตรกตรองพจารณาธรรม

๕. หลดพนเพราะการท�าสมาธ

พระองคตรสวา

ภกษทงหลาย...เธอ ‘สวดสาธยาย’ อย ซงบทธรรมโดยละเอยด

ตามทไดฟงไดเลาเรยนมา ท�าใหเธอเขาใจในความหมาย และรแจง

ซงขอธรรมนน...เมอเขาใจในความหมาย และรแจงซงบทสวดธรรม

นน ความรนเรงใจยอมเกดแกเธอ เมอเกดความรนเรงใจ ความรสก

อมซานในใจยอมเกด เมออมใจ จตทเคยแสสายยอมสงบร�างบ เมอ

จตสงบร�างบ ยอมไดสมผสสข เมอมสข จตทเคยสายซานยอมตงมน

นเปนวถทางใหถงวมตตความหลดพน ซงการปฏบตแบบน เมอเธอ

สตรสวดศพตวเอง

24

เปนผมสต มความเพยร พฒนาจตอยางตอเนอง จตทยงไมหลดพน

ยอมหลดพน อาสวะกเลสทยงเหลอยอมถงซงความสนไปไมมเหลอ

(โดยแท)

ดจากพระสตรนจะเหนไดวา หากสวดสาธยายให

ถกตองแลว ยอมสามารถเขาถงมรรคผล กระทง

หลดพนจากอาสวะกเลส หรอบรรลนพพานได

แตจากขอเทจจรงทปรากฏอยในปจจบน ชาวพทธเราทยงไม

เขาใจในเรองการสวดมนต สาธยายมนต ยงมอยเยอะ

สวนฉนยงคงสวดศพตวเองตอไป โดยถอหลกสมมาสาธยาย

มจดเปาหมายทการรแจง มงถอนอปาทาน และตองสมผสพระนพพาน

ใหได

“

อาวธเคยงใจ

๒

สตรสวดศพตวเอง

26

การนงขดตะหมาด พนมมอ แลวสาธยายบทพระธรรม

เปนสงทฉนท�ามานาน ตงแตตอนทบงเอญไดพบ

ค�าบรรยายของทานอาจารยพทธทาส ในหนงสอเลมบางๆ ชด

‘มองดานใน’ ไดอานบทบรรยายเรอง ‘ทางรอด ๕ ประการ’

หรอวมตตายตนะ อนเปนแกนธรรมค�าสอนของพทธเจา ซงทาน

อาจารยพทธทาสน�ามาอธบายและถายทอดอยางละเอยด ท�าใหร

วาการสวดทเปนสมมาสาธยายนนเปนอยางไร

ทกคน ประมาณสทม หลงจากเตรยมทกอยางพรอมแลว ก

เรมดวยการตงนะโม ๓ จบ พรอมบทนอบนอมพระรตนตรย จากนน

กตามดวยบทฮกหาญทชอ ‘มารสประยทธ’ หรอการรบพงชงชยกบ

หมมาร

บทธรรมอนส�าคญบทน มการสวดขนเมอใด ยอมหมายถงการประกาศสงครามกบกเลสมาร

สตรสวดศพตวเอง

28

มำรสประยทธ

จตเตนะ วญจตา สตตา มารสสะ วสะเย ระตา

ผไมรอรยวถ มกยนดไปกบอารมณอนเปนมาร

อะเนกะชาตสงสารง สนธาวนต อะวททะส

เขาตองเรรอน เวยนเกดเวยนตายหลายภพชาต

อปาทยะมาโน พนโธมารสสะ

เพราะยงมอปาทาน จงถกกเลสมารลามไว

อะนปาทยะมาโน มตโตปาปมะโต

เมอไมมอปาทาน ยอมพนจากกเลสมารไปได

โยเธถะ มารง สชฌายาวเธนง

(บดน) เราจกสรบกบมารราย โดยใชการสวดเปนอาวธ

บททารบมารซงสวดสามรอบ ไดจบลงดวยจตทแชมชน และ

อบอนในออมกอดของสต-สมปชญญะ และศรทธา ถดจากนน

สวดตอดวยบท ‘รแจงสจจะยอมชนะความตาย’

ทยาล

29

รแจงสจจะ ยอมชนะควำมตำย

ชาตสสะ มะระณง โหต

ความตาย ยอมมแกทกคนทเกดมาแลว

สพเพ วะ นกขปสสนต ภตา โลเก สะมสสะยง

ทกชวต ตองทงรางกายของตนไวบนแผนดนโลก

อาย ขยะต มจจานง

อายของคนทงหลาย ยอมมลายสนไป

อจจะยนตะ อะโหรตตา ชวตง อปะรชฌะต

วนคนผานผน ชวตฉนยงใกลวนแตกดบ

โย วสสะตง ชเว อะปสสง อทะยพพะยง

เอกาหง ชวตง เสยโย ปสสโต อทะยพพะยง

ผเหนการเกดขนและดบไปของสงขาร แมมชวตอยเพยงวนเดยว

ประเสรฐกวาผมอายแมรอยป ทไมเหนการเกดขน

และดบไปของสงขาร

เตชะนา มจจหายโน

ผเหนสจธรรม ไดชอวาเปนผละแลวซงความตาย

สตรสวดศพตวเอง

30

นเปนอกบทหนงทใชสวดประจ�า ก�าหนดไวตองสวด ๒๐ จบ

ซงใชเวลาประมาณ ๔๐ นาท พอลงมอสวด ทกถอยค�ากจะกลายเปน

‘อารมณ’ ของสมถกมมฏฐาน เมอครบ ๕ จบ จตทนมนวลนน

กรวมเปนหนงเดยว

ขณะนน ‘ขณกสมาธ’ สมบรณเตมท แมจะไมลกไมแหลมเทา

อปจารสมาธ ทเฉยดๆ จะแนวนงกตาม แตในวถของอนปสนา

ขณกสมาธนแหละเปนเครองมอทเหมาะกวาอปจารสมาธ ซงมกจะ

พาไปเสยเวลาอยกบภาพนมตตางๆ

เมอฉนตงใจจะดศพตวเอง ซงเปนศพสดๆ ขณกสมาธจง

เหมาะมาก

อก ๑๕ จบทจะสวดตอ ถกนอมมาเปนฐานของวปสสนา โดย

ใชมรณาเปนอารมณ หมายถงการใชสตสมปชญญะตามพจารณา

เพอใหเขาใจอยางแจมแจงในความหมายของค�าวา ‘ชวตและความ

ตาย’

ทยาล

31

สงทเรยกกนวา ‘ชวต’ แทจรงนน เปนเพยงการเกาะกมกน อาศย

ซงกนและกนของ ‘ธาต - ขนธ’ ซงเกดขน และด�ารงอยตามเหตปจจย

หรอเรยกอกอยางหนงวา อทปปจจยตา (การอาศยกนเกดขนของธรรมชาต)

สตรสวดศพตวเอง

32

สวด คอท�าสมถะ พจารณาขอธรรมะ คอท�าวปสสนา

ผสวดดวยความเขาใจ

ยอมไดปฏบตทงสมถะและวปสสนา

ทยาล

33

เพราะขนธ ๕ ม ชวตจงม

เพราะขนธ ๕ สนสลาย ชวตจงมอดมลายไปตามเหตปจจย

ฯลฯ

การสวดเพอใหเขาใจ เพอรแจงสงทเรยกวาชวต และการ

สนไปของชวต เปนการสวดตรงตามความหมายของค�าวา ‘สวดโดย

พสดาร’ ดงทพระพทธเจาตรสไว ซงหมายถงสวดไปพจารณาไป

(บางครงทานเรยกวา อนปสนา)

ฉนพยายามประยกตการสวดใหสอดคลองกลมกลนกบหนาท

การงานในชวตประจ�าวนแรกๆ นน สวดแคสองเวลา กลางคนตอน

สทม ชวงตนนอนสวดตอนตส เมอตรกตรองตรวจตราดเวลาของ

ชวต รวาอายเหลอนอยเตมท ทส�าคญ สงมงมาดวาดฝนไวยงไม

เสรจสน หากจะอาศยการสวดสาธยายแคเชาเยน เหนทไมทนเวลา

แน จงปรบเพมกลยทธเปนสวดตลอดทงคนและวน

กลวธกไมยงยากอะไร เพยงเลอกบทสวดทสน กระชบ

แตคมกรบ พรอมทจะใชเฉอนอภชฌาและโทมนส พรอมท

จะตดตณหา และพรอมทจะสบแสกหนาอปาทาน

พระสทธรรมทวานน วนนเลอกไดแลว

สตรสวดศพตวเอง

34

ไมยดตด ชวตยอมเยน

นตถ น โข ตง กญจ โลกสมง ยะมะหง อปาทยะมาโน

นะวชชะวา อสสะ

บนโลกใบน ไมมสงใดเลยทจะไมใหโทษแกเรา

เมอหลงเขาไปยดตดสงเหลานน

อะนปปาทาโน ทฏเฐวะ ธมเม ปะรนพพายะต

ผไมยดตด ชวตยอมเยน เหนทนตา

ทยาล

35

สจธรรมสนๆ บทนฉนเรยกมนวา ‘อาวธเคยงใจ’ ไมวาจะ

อยทไหน หรอท�าอะไร บรกรรมบทนในใจตลอดเวลา จากการสวด

สาธยาย มนกลายมาเปนบทภาวนาทใชประจนหนาแกทกปญหา ทก

สถานการณ

เมอเกดผสสะ เกดเวทนาคราใด ‘ปญญาวธ’ อนสดวเศษน

กจะฉายแสงเจดจา เพอคมครอง ปกปอง ผสสะและเวทนาเอาไว

ไมใหอวชชาและตณหาเขาแทรกแซง

เมอสองมารไมหาญกลาเขามายมยาม อปาทานการยดตดก

ไมเกด เพราะปญญาคอยกระซบบอกอยขางใจวา “สงใดๆ ในโลก

ลวนแตไมจรง อยาโงเขลาเขาไปยดเอาวานเปนตวเรา - นนเปนของ

เรา เดยวจะเกดทกข เกดปญหา”

เมอไมยดตด ชวตกสงบเยน ทส�าคญมนเยนเดยวนนเลย

(ทฏฐธรรมนพพาน)

นคอบทสวดสนๆ เปน ‘อาวธเคยงใจ’ ทฉนใชอยตลอดเวลา

เปนอกาลโก

สตรสวดศพตวเอง

36

วนหนง...มคนถามวา

“เหนสวดจรงจงทงวนทงคนขนาดน ไมทราบวายงกลวตายอย

ไหม”

ไดบอกเขาไปตามตรงวา “ไอความรสกกลวตายนนยงมอย”

เพอใหคนทถามนนไดความร จงอธบายใหเขาฟงวา บนโลกนคนท

ไมกลวตาย มอย ๓ พวก

๑. คนสตไมสมประกอบ (คนเสยสต)

๒. คนใจกลาแบบบาบน เพราะถกกระตนดวยกเลส (โลภ

และหลงจนลมตาย)

๓. พระอรหนต ผใจไมสะดงกลว (อจฉมภ)

ณ วนน ฉนไมใชคนใน ๓ พวกนน

ทยาล

37

โดยเฉพาะ ฉนยงไมไดบรรล

‘อรหตผล’ ใครกตามเมอยงไมไดเปน

อรหนต ความรสกกลวตายกยงคงมอย

ตามความมากหรอนอยของอปาทาน

มอปาทานมากกกลวมาก

อปาทานเบาบาง อาจมกลวบาง

ในบางคราว (ชวงสตมาไมทน)

สตรสวดศพตวเอง

38

การกลวของปถชนกบอรยชนยอมตางกน

ปถชน คนทยงถกครอบง�าอยดวยอวชชาและมจฉาทฏฐ เมอ

เกดความกลว เขาจงไมมปญญาพอทจะรวาความกลวคออะไร เกด

จากอะไร และดบไปเพราะอะไร

คนพวกนจงนาสงสาร เพราะตองจ�านน ทนทกขทรมานอย

กบความกลวไปชวนาตาป

สวนหมเหลาอรยชน เขามกอยกบสต ทกครงทเกดความรสก

กลว เขาจะรบก�าหนดร และรชดแจงตอไปอกวา ไอความรสกนน

มนเปนมายาของจต มอวชชาเปนตวแปร

อวชชาโผลหนา ความกลวกโผผวามาทนท

อวชชาผละหน ความกลวกหลบลหนหายไป

ทยาล

39

ความรสกทงหลาย

ทงกลวและไมกลว แทจรงนนเปนเพยง

อทปปจจยตา เปนกระแสการอาศยกน

เกดขน ด�ารงอย และดบไปของ

ธรรมชาต ความรสกกลว อาศยเหตคอ

อวชชา ตณหา อปาทาน ปรงแตงจต

แลวกอภพเปนตวเราและเกดมตวของเรา

(ชาต) ขนมา ผมดวงตาเหนธรรม

จะแจมแจงในกระบวนการกอเกดน

แทจรงมแตธรรมชาตเทานนทเกดขน

‘ตวก’ ผกลวทเทยงแทหามไม