Research and Development Newsletter

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา

กลมงานวจยและพฒนา ส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

ปท 17 ฉบบท 185 เดอนมกราคม 2561

Happy New Year 2018

ส ว ส ด ป ใ ห ม๒ ๕ ๖ ๑

H a p p y N e w Y e a r

เอกสารขาวสารงานวจยและพฒนา Research and Development Newsletter

ปท 17 ฉบบท 185 ประจ าเดอน มกราคม 2561

วตถประสงค

เพอเผยแพรและประชาสมพนธขอมล ขาวสาร ดานการวจยและพฒนา ซงเปนการเพมพนความรใหแกบคคลในวงงานรฐสภา อนเปนประโยชนตอการปฏบตงานดานนตบญญต

กลมงานวจยและพฒนา ส านกวชาการ

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ถนนประดพทธ เขตพญาไท กรงเทพมหานคร 10400

โทรศพท 0 2244 2067–8 โทรสาร 0 2244 2062

ทปรกษา

นายคณวฒ ตนตระกล รองเลขาธการสภาผแทนราษฎร นางอรวรรณ พนธเปรอง ผอ านวยการส านกวชาการ นางสาวอษา โฆษตตระกล ผบงคบบญชากลมงานวจยและพฒนา

บรรณาธการ

นายสฐสร กระแสรสนทร

กองบรรณาธการ

นายฐากร จลนทร นางสาวนารลกษณ ศรวรรณ นายจนทมร สหาบญล นางสาวปยะวรรณ ปานโต นางสาววมลรกษ ศานตธรรม นางสาวปรยวรรณ สวรรณสนย นางสาวอญชล จวงจนทร นางสาววลาสณ ฉายรตนตระกล

ฝายจดพมพ

นางสาวธณฐดา หาเรอนศร นางณฐชานนท หนทองอนทร

ฝายเผยแพร

นางภคกญญา มากทองไทร นางสาวนวลละออง พรแกว

บทบรรณาธการ เนองในศภมงคลสมยขนปใหม พทธศกราช 2561 ซงในปนตรงกบปนกษตร “จอ” เอกสาร

ขาวสารงานวจยและพฒนา ขออญเชญพรพระราชทานจาก ส.ค.ส. ของ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร โดยมความดงน “ปเอยปจอหมา ไปทไหนกวงมากนเปนฝง วงตามตดปลอยไดไมตองจง ไลแมวแมวขนทสงไลไมทน หมาเลกใหญลวนเปนเพอนเกาแก เปนเพอนแทนาเอนดอยกบฉน ถงปจอขอใหเปนเพอนกน ใหสขสนตเรงราทกนาท” และในโอกาสน เอกสารขาวฯ ยงคงสรรหาสาระและความร ในวงงานวจยทหลากหลายมาน าเสนอเชนเดม แตเพมเตมคอลมน เกาะกระแสโพลล ในเอกสารขาวฯ เปนรายไตรมาส โดยฉบบนเปนเรอง ปฏรปต ารวจอยางไรใหไดใจประชาชน เพอสะทอนความคดเหนของประชาชนตอความตองการจะใหมการปรบเปลยน ระบบงานดานสอบสวนในการด าเนนคดอาญา พรอมตวอยางการปฏรปต ารวจในตางประเทศ สวนคอลมนรอบดานงานสภาฉบบน น าเสนอเรอง “มาตรฐานความเปนมออาชพดาน นตบญญต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560” ซงส านกงาน

เลขาธการสภาผแทนราษฎรไดมการก าหนดและจดท าคมอมาตรฐานความเปนมออาชพเพมมาอก 8 สายงาน พรอมแนวทางการประเมนผลการปฏบตงานในแตละสายงานดงกลาว คอลมนบทความวจย เรอง “ทศทาง การปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม” เปนประเดนทเกยวของ อาท สภาพการณการถอครองทดนในประเทศไทย ความเปนมาของการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม กระบวนการปฏรปทดน ผลทเกดขนและอปสรรคของการปฏรปทดน รวมถงขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม สวนคอลมนงานวจยและพฒนามจ านวน 2 เรอง คอ เรอง 1) “การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก : ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธ ในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน” ซงน าเสนอแนวทางการปองกนอาชญากรรมเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทย 2) “ยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต : ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน” ซงเปนการวจยทมงศกษา แสวงหาแนวทางในการสรางความเชอมนในเรองความปลอดภยของนกทองเทยวตางชาต

ส าหรบคอลมนบทความทน าสนใจฉบบน เรอง “วสาหกจเรมตนในไทย 2017 (Startup Thailand)” ซงรฐบาลไดด าเนนการสงเสรมวสาหกจเรมตนไปแลวหลายดาน และยงมมาตรการทอยระหวางด าเนนการของภาครฐ รวมไปถงขอเสนอในการสรางเครอขายและองคความรของภาคสวนทเกยวของ สวนคอลมนรอบโลกวจยฉบบนเปนเรองเกยวกบแนวทางและวธการในการใชนวตกรรมและเทคโนโลยตาง ๆ เพอแกไขปญหาทรพยากรน าของตางประเทศ เพอประโยชนตอการเรยนรของประเทศไทยในดานการบรหารจดการน า

อนง ภาพปกและภาพประกอบของบทบรรณาธการในครงน ไดน าภาพมาจากเวบไซตทแอลซไทยดอทคอม (http://www.tlcthai.com/newyear/wp-content/uploads/2015/01/card58-p6.jpg) และเวบไซตมตชนออนไลน (https://www.matichon.co.th/news/758200) ขอขอบคณ มา ณ โอกาสน

สารบญ

หนา

รอบดานงานสภา มาตรฐานความเปนมออาชพดานนตบญญต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 1 เรยบเรยงโดย นารลกษณ ศรวรรณ

บทความวจย ทศทางการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม 6 เรยบเรยงโดย ฐากร จลนทร

งานวจยและพฒนา การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก : ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธ ในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน 16 เรยบเรยงโดย สฐสร กระแสรสนทร

ยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรม ตอนกทองเทยวตางชาต : ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน 22 เรยบเรยงโดย ปยะวรรณ ปานโต

บทความทนาสนใจ วสาหกจเรมตนในไทย 2017 (Startup Thailand) 28

เรยบเรยงโดย วลาสณ ฉายรตนตระกล เกาะกระแสโพลล ปฏรปต ารวจอยางไรใหไดใจประชาชน 39 เรยบเรยงโดย ปรยวรรณ สวรรณสนย

รอบโลกวจย การบรหารจดการน า 45 เรยบเรยงโดย อญชล จวงจนทร

รอบดานงานสภา

มาตรฐานความเปนมออาชพดานนตบญญต ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2560 เรยบเรยงโดย...นารลกษณ ศรวรรณ

ภาพจาก: http://www.reformvoice.com/th/2016/12/09/reform-35/

ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎรเปนหนวยงำนสนบสนนภำรกจขององคกรฝำยนตบญญต ซงในกำรท ำหนำทดงกลำว ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎรตองมควำมพรอมในกำรสงเสรม สนบสนน และรองรบภำรกจงำนงำนดำนเลขำนกำรในกำรประชมดำนวชำกำร ดำนตำงประเทศ ดำนประชำสมพนธและเผยแพร และดำนบรหำรจดกำรทวไป ซงลวนแลวแตเปนภำรกจหลกทตองมบคลำกรทมศกยภำพ ซงเปนหวใจส ำคญในกำรขบเคลอนกำรปฏบตงำนทงในหนวยงำนหลกและหนวยงำนสนบสนนของส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎรใหเกดผลสมฤทธไดอยำงมประสทธภำพและประสทธผล อนกอประโยชนตอบทบำทหนำทของฝำยนตบญญต และสำมำรถสนองตอบตอควำมตองกำรของผรบบรกำรหรอผมสวนเกยวของไดอยำงเปนท พงพอใจ รวดเรวและมประสทธภำพสงสด กำรเพมศกยภำพบคลำกรในกำรปฏบตงำนโดยกำรพฒนำควำมร ทกษะ และสมรรถนะดำนตำง ๆ ทจ ำเปนในกำรปฏบตงำนใหบคลำกรสำมำรถปฏบตงำนไดอยำงมออำชพ กอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร และใหบรรลผลส ำเรจสมดงเจตนำรมณและบทบญญตของรฐธรรมนญ ไดอยำงมประสทธภำพ ประสทธผล และเปนไปดวยควำมเรยบรอย ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎร ไดปรบเปลยนวสยทศนใหมโดยตองกำรกำวไปส “กำรเปนองคกรทเปนเลศในกำรสนบสนนงำนดำนนตบญญตเพอประเทศชำตและประชำชน” โดยไดก ำหนดประเดนควำมทำทำยดำนพนธกจ ดำนปฏบตกำรและดำนทรพยำกรบคคลทตองกำรขบเคลอนใหบรรลวสยทศนและเปำหมำยองคกรในชวง 2 ป คอ พ.ศ. 2559–2560 ไวในประเดนควำมทำทำยดำนทรพยำกรบคคล ประกอบดวย 1) พฒนำบคลำกรใหเปนมควำมเปนมออำชพ

2

ทกสำยงำน 2) สงเสรมใหบคลำกรมธรรมำภบำล มคำนยมและคณธรรมจรยธรรม 3) สงเสรมใหบคลำกร มควำมผำสกในกำรปฏบตงำน ดงนน ส ำนกงำนฯ จงตองพฒนำบคลำกรใหมคณลกษณะอนพงประสงค ทเหมำะสมกบระบบบรหำรจดกำรซงท ำใหขำรำชกำรยคใหมของส ำนกงำนฯ เปนผปฏบตงำนไดอยำงมออำชพมำกขน

ทผำนมำ ส ำนกงำนฯ ไดมกำรด ำเนนงำนแตงตงคณะอนกรรมกำรจดท ำคมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพและก ำหนดองคควำมรทจะน ำมำใชสนบสนนกำรพฒนำบคลำกรใหมควำมเปนมออำชพแลว 18 สำยงำน กลำวคอ ปงบประมำณ พ.ศ. 2557 จ ำนวน 4 สำยงำน ประกอบดวย 1) สำยงำนนตกำร 2) สำยงำนวทยำกำร 3) สำยงำนนกกฎหมำยนตบญญต และ 4) สำยงำนนกวชำกำรนตบญญต ปงบประมำณ พ.ศ. 2558 จ ำนวน 9 สำยงำน ไดแก 1) สำยงำนอ ำนวยกำร 2) สำยงำนวเทศสมพนธ 3) สำยงำนปฏบตงำนบนทกขอมล 4) สำยงำนธรกำร 5) สำยงำนปฏบตงำนต ำรวจรฐสภำ 6) สำยงำนปฏบตงำนชวเลข 7) สำยงำนบรหำร 8) สำยงำนดำนโสตทศนศกษำ 9) สำยงำนดำนประชำสมพนธ และปงบประมำณ พ.ศ. 2559 จ ำนวน 5 สำยงำน ไดแก 1) สำยงำนพสด 2) สำยงำนกำรเงนและบญช 3) สำยงำนทรพยำกรบคคล 4) สำยงำนคอมพวเตอร และ 5) สำยงำนวเครำะหนโยบำยและแผน

สวนปงบประมำณ พ.ศ. 2560 คณะอนกรรมกำรฯ ไดด ำเนนกำรจดท ำคมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพของสำยงำน จ ำนวน 8 สำยงำน ประกอบดวย 1) สำยงำนบรรณำรกษ 2) สำยงำนเจำพนกงำนหองสมด 3) สำยงำนนกวชำกำรชำงศลป 4) สำยงำนนำยชำงศลป 5) สำยงำนนำยชำงพมพ 6) สำยงำน นำยชำง 7) สำยงำนตรวจสอบภำยใน และ 8) สำยงำนเจำพนกงำนธรกำร พรอมดวยกำรก ำหนดหลกเกณฑและวธกำรในกำรประเมนผลควำมเปนมออำชพของสำนงำนใหหนวยงำนทเกยวของน ำไปใชในกำรประเมน ผลกำรปฏบตงำนควำมเปนมออำชพของแตละสำยงำนนน โดยคณะอนกรรมกำรฯ ไดประเมนผลกำรปฏบตงำนของสำยงำน ทง 8 สำยงำน ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ. 2560 เสรจเรยบรอยแลว พบวำ ทง 8 สำยงำน มบคลำกรจ ำนวน 477 คน และกลมตวอยำงจำก 8 สำยงำน จ ำนวน 211 คน ผำนกำรประเมนผลกำรปฏบตงำนซงหมำยถง รอยละ 100 ของกลมตวอยำงผำนกำรประเมนผลกำรปฏบตงำนตำมคมอมำตรฐำน และส ำนกงำนฯ จะไดน ำคมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพดำนนตบญญตทง 8 สำยงำน ไปใชเปนแนวทำงในกำรปฏบตงำนตำมสำยงำนตำง ๆ ของส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎรตอไป ทงน คมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพของแตละสำยงำนดงกลำว ประกอบดวยเนอหำใน 6 บท ตอไปนคอ

บทท 1 บทน ำ ประกอบดวย ทมำ วตถประสงค อ ำนำจหนำทของสำยงำนตำมพระรำชบญญตระเบยบขำรำชกำรรฐสภำ พ.ศ. 2554

บทท 2 ควำมหมำยและลกษณะกำรท ำงำนอยำงมออำชพในสำยงำน ประกอบดวย ควำมหมำย/ควำมส ำคญของสำยงำน ควำมหมำยของมออำชพ ลกษณะงำนโดยทวไปของสำยงำน

บทท 3 มำตรฐำนคณธรรมจรยธรรมของสำยงำน ประกอบดวย 1) พระรำชกฤษฎกำวำดวยหลกเกณฑและวธกำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด พ.ศ. 2546 2) ประมวลจรยธรรมขำรำชกำรรฐสภำ 3) นโยบำยเกยวกบควำมโปรงใสของสวนรำชกำร และ 4) คำนยมหลกขององคกร

บทท 4 กำรปฏบตงำนอยำงมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร ประกอบดวย 1) มำตรฐำนควำมร ควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะตำมมำตรฐำนก ำหนดต ำแหนง 2) งำนและมำตรฐำนกำรปฏบตงำนอยำงมออำชพของสำยงำน

3

บทท 5 คมอมำตรฐำนปฏบตงำนและองคควำมรทน ำมำใชสนบสนนกำรพฒนำบคลำกรใหมควำมเปนมออำชพในสำยงำน

บทท 6 เกณฑกำรวดและประเมนผลกำรด ำเนนงำนตำมมำตรฐำนควำมร ควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะของสำยงำน

สวนควำมหมำยของค ำวำ “มออำชพ” ตำมค ำรบรองกำรปฏบตรำชกำรของส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎร ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ. 2557 คอ ผทปฏบตงำนโดยใชองคควำมรและประสบกำรณทไดสงสมและพฒนำอยำงตอเนอง มควำมรอบรในงำนทปฏบตอยำงลกซง ผลงำนมคณภำพเปนทยอมรบและมควำมมงมนท ำงำน เพอประโยชนตอองคกร ประเทศชำต และประชำชน ซงจำกควำมหมำยดงกลำวจงน ำมำสกำรก ำหนดนยำมควำมเปนมออำชพในแตละสำยงำน ดงน

สายงานบรรณารกษมออาชพ หมำยถง ผทปฏบตงำนโดยใชองคควำมรและประสบกำรณทไดสงสมและพฒนำอยำงตอเนอง มควำมรอบร ควำมเชยวชำญ มทกษะ สมรรถนะในงำนทปฏบตทำงดำนกำรบรหำรและด ำเนนงำนหองสมด มผลงำนทมคณภำพเปนทยอมรบ และมควำมมงมนท ำงำนเพอประโยชน ไมเลอกปฏบต และมจรรยำบรรณในวชำชพ

สายงานเจาพนกงานหองสมดมออาชพ หมำยถง ผทปฏบต งำน โดยใชองคควำมร ประสบกำรณ มควำมช ำนำญงำน มทกษะ สมรรถนะ สำมำรถชวยปฏบตงำนดำนหองสมด อ ำนวยควำมสะดวกใหแกผใชบรกำร มควำมมงมนท ำงำนเพอประโยชนตอองคกรและมจรรยำบรรณในวชำชพ

สายงานนกวชาการชางศลปมออาชพ หมำยถง ผปฏบตงำนโดยใชองคควำมรเกยวกบหลกกำร วธกำร และขนตอนในงำนวชำกำรชำงศลป เพอสรำงสรรคงำนศลปกรรม ทงกำรออกแบบโครงสรำง ฉำก ภำพ งำนกรำฟก และตวอกษร เพอเปนตนแบบส ำหรบท ำแมพมพในกำรจดท ำเอกสำร หนงสอตำง ๆ ออกแบบแผนปำย แผนภำพประชำสมพนธ เขยนค ำบรรยำย เผยแพรควำมร พรอมสนบสนนงำนตำมภำรกจขององคกร รวมถงกำรน ำนวตกรรม เทคโนโลยสมยใหมมำประยกตใชในงำนศลปกรรม เพอเผยแพรควำมรเกยวกบกำรเมองกำรปกครองระบอบประชำธปไตยในระบบรฐสภำ

สายงานชางศลปมออาชพ หมำยถง ผปฏบตงำน โดยใชองคควำมรเกยวกบหลกกำร วธกำร และขนตอนในงำนชำงศลป เพอสรำงสรรคงำนศลปกรรม ทงกำรออกแบบภำพ ฉำก และตวอกษรประเภทตำง ๆ รวมทงกำรปน และจ ำลองภำพแบบพมพออกแบบและจดท ำแผนปำยประชำสมพนธเพ อชกจงควำมเขำใจ ตลอดจนกำรจดฉำกหรอออกแบบและตกแตงอำคำรสถำนทซงแสดงผลงำนรวมถงน ำเทคโนโลยสมยใหมมำประยกตในงำนศลปกรรม

สายงานนายชางพมพมออาชพ หมำยถง ผทปฏบตงำนโดยใชควำมรควำมสำมำรถ ควำมเชยวชำญ ควำมช ำนำญ และหลกทฤษฎดำนกำรพมพ ตำมขนตอนในกำรปฏบตงำนชำงพมพ ดำนงำน กอนพมพ ดำนงำนพมพ และงำนหลงพมพ รวมถงนวตกรรมและเทคโนโลยสมยใหมมำประยกตใชในงำนดำนกำรพมพ เพอเผยแพรควำมรเกยวกบกำรเมองกำรปกครองระบอบประชำธปไตยในระบบรฐสภำ

สายงานนายชางมออาชพ หมำยถง ผปฏบตงำนทมควำมรควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะทจ ำเปนในกำรปฏบตงำน กำรก ำกบดแล และกำรใหบรกำรในสำยงำนปฏบตงำนชำง สอดคลองตำมมำตรฐำน

4

ก ำหนดต ำแหนงสำยงำนและหนำทควำมรบผดชอบ โดยจ ำแนกกำรปฏบตงำนชำง ออกเปน 1) ปฏบตงำนทำงชำงเครองกล 2) ปฏบตงำนทำงชำงไฟฟำ 3) ปฏบตงำนทำงชำงโยธำ

สายงานตรวจสอบภายในมออาชพ หมำยถง ผทปฏบตงำน โดยใชองคควำมรและประสบกำรณทไดสงสมและพฒนำอยำงตอเนอง มควำมรอบร ควำมเชยวชำญ มทกษะ สมรรถนะในงำนทปฏบตทำงดำนกำรบรหำร และด ำเนนกำรตรวจสอบภำยใน มผลงำนทมคณภำพเปนทยอมรบเชอถอได และมควำมมงมนท ำงำนเพอประโยชนตอองคกร ประเทศชำต และประชำชน โดยไมค ำนงถงผลประโยชน ไมเลอกปฏบต และ มจรรยำบรรณในวชำชพ

สายงานเจาพนกงานธรการมออาชพ หมำยถง ผทปฏบตงำนสำยงำนสนบสนนงำนดำนธรกำร สำมำรถขบเคลอนองคกรใหด ำเนนกำรตำมวตถประสงคและเปำหมำยทวำงไว โดยใชองคควำมรและประสบกำรณทไดสงสมและพฒนำอยำงตอเนอง มควำมรอบร ควำมเชยวชำญ มทกษะ สมรรถนะในงำนดำนธรกำร โดยมผลงำนทมคณภำพเปนทยอมรบ และมควำมมงมนท ำงำน เพอประโยชนตอองคกร ประเทศชำตและประชำชน โดยไมค ำนงถงผลประโยชน ไมเลอกปฏบตและมจรรยำบรรณในวชำชพ

นอกจำกน คมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพดำนนตบญญตไดก ำหนดหลกเกณฑในกำรประเมนผลกำรปฏบตรำชกำรของคณะกรรมกำรขำรำชกำรรฐสภำ (กร.) ในเรองของมำตรฐำนควำมรควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะทจ ำเปนส ำหรบต ำแหนงขำรำชกำรรฐสภำสำมญ เพอใหสวนรำชกำรสงกดรฐสภำใชเปนแนวทำงด ำเนนกำรพจำรณำตำมประกำศคณะกรรมกำรขำรำชกำรรฐสภำ ท 44/2555 (ว 17) ลงวนท 2 พฤษภำคม 2555 ซงสวนรำชกำรสงกดรฐสภำไดรวมด ำเนนกำรพจำรณำก ำหนดมำตรฐำนดงกลำวแลว ตำมประกำศคณะกรรมกำรขำรำชกำรรฐสภำ ท 16/2557 (ว 5) ลงวนท 23 มกรำคม 2557 เพอน ำมำก ำหนดมำตรฐำนและแนวทำงกำรก ำหนดควำมรควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะทจ ำเปนในต ำแหนง ตำง ๆ ไดแก 1) ควำมรดำนวชำชพ 2) ควำมรเกยวกบกฎหมำย กฎ ระเบยบของต ำแหนง 3) ทกษะทจ ำเปนส ำหรบกำรปฏบตงำน 4) สมรรถนะหลกของสำยงำน 5) สมรรถนะเฉพำะตำมลกษณะงำนทปฏบต นอกจำกน คมอมำตรฐำนกำรปฏบตงำนฯ ไดก ำหนดองคควำมรทใชในกำรปฏบตงำน และเกณฑวดและประเมนผลกำรด ำเนนงำนตำมมำตรฐำน ควำมสำมำรถ ทกษะ และสมรรถนะของแตละสำยงำน

อยำงไรกตำม นอกจำกควำมส ำเรจในกำรปฏบตงำนของบคลำกรอยำงมออำชพดำนนตบญญต ในสำยงำนตำง ๆ จะเกดจำกกำรด ำเนนงำนตำมคมอมำตรฐำนควำมเปนมออำชพแลว บคลำกรในองคกรจะตองมกำรพฒนำตนเองใหเกดกำรเรยนรอยำงตอเนอง มควำมร ควำมเขำใจในศำสตรสำขำวชำตำง ๆ ทเกยวของอยำงถกตอง สำมำรถวเครำะหและบรณำกำรเชอมโยง เกดมกำรแลกเปลยนเรยนรแนวทำงกำรปฏบตงำน ปญหำ อปสรรคทเกดขนกบบคลำกรในองคกร เพอรวมกนพฒนำผลงำนใหมคณภำพอยำงเปนรปธรรมตอไป

เอกสารอางอง

ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎร. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานเจาพนกงานธรการ. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/group21/ more_news.php? cid=3548&filenan

5

ส ำนกงำนเลขำธกำรสภำผแทนรำษฎร. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานตรวจสอบภายใน. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/group21/

ewt_dl_link.php?nid=1329

. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานบรรณารกษและเจาพนกงานหองสมด. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th/ewtadmin /ewt/group21/ewt_dl_link.php?nid=1328

. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานนายชางพมพ. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/group21/ ewt_dl_link.php?nid=1327

. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานนายชาง. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/group21/ ewt_dl_link.php?nid=1326

. คณะท ำงำนพฒนำควำมเปนมออำชพสำยงำนเจำพนกงำนธรกำร. 7 พฤศจกำยน 2560. คมอมาตรฐานความเปนมออาชพสายงานนกวชาการชางศลป นายชางพมพ. สบคน 6 ธนวำคม 2560 จำก http://www.internet.parliament.go.th /ewtadmin/ewt/group21/ewt_dl_link.php?nid=1325

ภาพอางอง

การประชมสภา. สบคน 8 ธนวำคม 2560 จำก http://www.reformvoice.com/th/2016/12/09/reform-35/

บทความวจย

ทศทางการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม เรยบเรยงโดย...ฐากร จลนทร

ทดนเพอเกษตรกรรม จาก http://www.olp-ngo.org/images/imgVoice/2553_4.jpg

ทดน (Land) เปนทรพยากรธรรมชาตและปจจยการผลตทส าคญของระบบเศรษฐกจ และอย ในความหมายสวนหนงของค าวา “ดนแดน” (Territory) ทเปนองคประกอบส าคญของการเปนประเทศ แมวา การพฒนาประเทศจะมแนวโนมทเนนการพฒนาไปทภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยมการเคลอนยายแรงงานไปสภาคอตสาหกรรมและภาคบรการในสดสวนทมากขน อยางไรกตาม สดสวนแรงงานของประเทศสวนใหญยงอยในภาคเกษตรกรรมทเปนภาคผลตดงเดมทส าคญของประเทศไทย โดยในป 2558 มสถต ทชใหเหนวา เกษตรกรหรอผประกอบอาชพในภาคเกษตรกรรมยงมสดสวนมากทสดถงรอยละ 46 ของแรงงานทงหมดหรอคดเปนตวเลขประมาณ 18 ลานคน (กรมสงเสรมการเกษตร, 2559) ขณะททดนเปนทรพยากร ทไมสามารถเพมขนไดยงคงมเนอท 320 ลานไรอยเชนเดม ฉะนน ปญหาความยากจนของเกษตรยงคงเปนวงจรอบาทว (Vicious Cycle) ตงแตขาดแคลนทดนและเงนทนทจะเปนเครองมอยกระดบการผลตใหพอเพยงกบการยงชพหรอยกระดบคณภาพชวตใหสงขน เมอขาดแคลนปจจยการผลตหรอทดนแลวกกลบมาอยในสภาวะความยากจนเชนเดมเปนวงจรทไมมวนสนสด บทความวจยฉบบนจงขอน าเสนอทศทางการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมส าหรบการจดสรรทดนเพอแกปญหาความยากจน ตามล าดบเนอหาในหวขอดงตอไปน คอ 1) สภาพการณการถอครองทดนในประเทศไทย 2) ความเปนมาของการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม 3) กระบวนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม 4) ผลทเกดขนและอปสรรคของการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม 5) ขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม และ 6) ความเหนของผจดท าบทความวจย

7

1. สภาพการณการถอครองทดนในประเทศไทย

ประเทศไทยมพนท 513,115 ตารางกโลเมตร หรอ 320.7 ลานไร (1 ตร.กม. = 625 ไร) จ าแนกไดดงน (สภาปฏรปแหงชาต, 2558ก, น. 9)

1) ทดนมเอกสารสทธจ านวน 127 ลานไร คดเปนรอยละ 40 ของทดนทงหมดของประเทศ

2) ทดนราชพสด จ านวน 8.1 ลานไร คดเปนรอยละ 2.5 ของทดนทงหมดของประเทศ

3) ทดนเขตปฏรปทดน (ส.ป.ก.4–01) ในทดนของรฐทใหเกษตรกรเขาใชประโยชน จ านวน 33.7 ลานไร คดเปนรอยละ 10.5 ของทดนทงหมดของประเทศ

4) พนทอทยานแหงชาต วนอทยาน เขตรกษาพนธสตวปา เขตหามลาสตวปา รวมแลวประมาณ 71 ลานไร คดเปนรอยละ 22 ของทดนทงหมดของประเทศ

5) พนทปาเศรษฐกจทเปนปาสงวนแหงชาต ทประกาศในราชกจจานเบกษา (ยงไมไดหกเนอท ทบซอนกบพนทอนรกษตาง ๆ) จ านวน 64 ลานไร คดเปนรอยละ 20 ของทดนทงหมดของประเทศ

6) พนทอน ๆ ทไมไดจ าแนก 17.2 ลานไรคดเปนรอยละ 5 ของทดนทงหมดของประเทศ

ประเดนปญหาทส าคญคอ การถอครองทดนกระจกตวอยในกลมบคคลทมจ านวนไมมากของสงคม ขณะทประชาชนสวนใหญของประเทศโดยเฉพาะในภาคเกษตรกรรมกลบมการถอครองทดนตอคน ในสดสวนทนอยมาก ท าใหไมมปจจยการผลตทพอเพยงตอการประกอบอาชพ เมอพจารณาขอมลการถอครองทดนทมเอกสารสทธประเภทโฉนดทดนในป 2555 ของกรมทดนพบวา ผถอครองทดนนอยกวา 5 ไรมสดสวนถงรอยละ 72.07 ในขณะทผทถอครองทดนตงแต 50 ไรขนไป มสดสวนเพยงรอยละ 1.02 นอกจากน หากแบงผถอครองทดน ออกเปน 10 กลม (Decile) ตามขนาดการถอครองทดน พบวา ผถอครองทดนรอยละ 10 ทมการถอครองทดนมากทสดมสวนแบงการถอครองทดนมากกวารอยละ 60 ของพนททงหมด โดยถอครองทดนเฉลยคนละมากกวา 100 ไร ในจ านวนนมผถอครองทดนทมขนาดใหญทสด คอ จ านวน 631,263 ไร ในขณะทผถอครองทดนอกรอยละ 90 ท เหลอ มสวนแบงการถอครองทดนไมถงรอยละ 40 ของพนททงหมด โดยถอครองทดนเฉลยรายละไมเกน 1 ไรซงสะทอนใหเหนถงการกระจกตวของการถอครองทดนอยางมาก (สภาปฏรปแหงชาต, 2558ข, น. 2)

นอกจากน มขอมลในป 2551 ซงพบวา ผถอครองทดน 50 รายแรก จาก 1.46 ลานราย ถอครองทดนรอยละ 10 ของทดนในกรงเทพมหานคร ขณะทตวเลขป 2549 พบวา ครวเรอนในภาคเกษตรมากกวา รอยละ 40 ไมมทดนเลยหรอถอครองทดนนอยกวา 10 ไร ยงไปกวานนจากการเกบขอมลของกระทรวงมหาดไทยเมอป 2547 พบวา บคคลไมมทดน 1.3 ลานคน บคคลมทดนท ากนอยบางแตไมพอท ากนแมในรปแบบเศรษฐกจพอเพยง 1.6 ลานคน บคคลขอเชาทดนรฐและครอบครองทดนรฐอย 3 แสนคน รวมแลวมเกษตรกรและคนไรทดนในสงคมไทยทมปญหาทดนท ากนไมนอยกวา 3.2 ลานครอบครว (สภาปฏรปแหงชาต, 2558ก, น. 3 และ 9)

ผลจากการถอครองทดนกระจกตวอยในกลมบคคลจ านวนนอยของประเทศ จงเปนผลกระทบใน ทางลบตอการปลอยใหทดนถกทงไวใหรกรางวางเปลา ไมไดใชประโยชน หรอใชประโยชนไมเตมท หรอใชประโยชนไมถงครงหนงของพนท มการกกตนทดนในลกษณะเกงก าไรโดยไมไดใชประโยชนอยางตอเนอง

8

จากขอมลในป 2554 พบวาประเทศไทยมทดนรกรางวางเปลาจ านวนกวา 48 ลานไร โดยทดนประมาณ รอยละ 70 ของประเทศไมไดถกน ามาใชหรอใชอยางไมคมคา สงผลใหประเทศสญเสยรายไดขนต าปละกวา 127,384 ลานบาท อกทงปญหาจากขอจ ากดดานการใหเชาทดนยงสงผลใหมพนทนาราง จ านวน 1.19 ลานไรในป 2550 นอกจากน บทบญญตของกฎหมายเรองระยะเวลาการเชาเออตอผเชา เปนผลใหเจาของทดน ไมตองการสรางพนธะผกพนทางสญญา ท าใหทดนถกปลอยทงไวโดยไมไดใชประโยชน ขณะเดยวกนยงมทดนของรฐอกจ านวนหนงทยงไมไดถกน าไปบรหารจดการเพอใชประโยชน (สภาปฏรปแหงชาต, 2558ข, น. 2)

ทงน ผลกระทบอกประการหนงคอ พนทการเกษตรตอครวเรอนมสดสวนนอยลงเนองจากการเพมประชากรในแตละชวงเวลา โดยในป 2530 มเนอทถอครองทางการเกษตรประมาณ 131.20 ลานไร และในป 2553 มเนอทถอครองทางการเกษตรเพมขนมาเปน 132.33 ลานไร แตทวาจ านวนครวเรอนเกษตรกรทเพมขนรวมทงการแบงแยกทท ากนทมอยใหบตรหลาน ท าใหขนาดการถอครองทดนมขนาดเลกลง ซงในชวง 25 ปทผานมา ทดนถอครองของครวเรอนเฉลยลดลงจากแตละครวเรอนมพนทท ากนดานการเกษตรโดยเฉลยครวเรอนละ 26.29 ไรในป 2530 ลดเหลอเพยงเหลอครวเรอนละ 22.52 ไรเทานนในป 2553 (ศกดศร ธปวงศ และคณะ, 2557, น. 9) จากสภาพเงอนไขของการไมมทดนท ากนท าใหมการเขาไปท ากนในทดนของรฐ ทงพนทปาไม ปาสงวน อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา ทราชพสด และทดนในโครงการ จดทดนของรฐ เปนตน โดยมขอมลจากรายงานวจยแสดงใหเหนวา มผท ากนอยในพนทปาไม ประมาณ 480,000 ราย อกทงมกลมผไรทดนทท ากนนอกเขตปาไม ประมาณ 1 ลานราย และกลมผเชาทดน ประมาณ 2.6 ลานครวเรอน (โสภณ ชมชาญ และคณะ, 2558, น . 1–1) ส าหรบปญหาการจดสรรทดนในเมองกมปรากฏการณเดยวกน จากตวเลขการส ารวจชมชนแออดและชมชนผมรายไดนอยโดยสถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) รวมกบเครอขายชมชนและองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในป 2551 พบวา มชมชน ผมรายไดนอยในเมองตาง ๆ ทงเลกและใหญประมาณ 2.4 ลานครวเรอน หรอประมาณ 9.4 ลานคน คดเปนประมาณรอยละ 30 ของประชากรเมอง โดยในจ านวนผอยอาศยในชมชนแออดและรายไดนอยนพบวา เดอดรอนเรองทอยอาศยรวมประมาณ 3 ลานคน หรอประมาณ 7.5 แสนครวเรอนของคนในเมอง (สภาปฏรปแหงชาต, 2558ข, น. 1)

2. ความเปนมาของการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

ภายหลงเหตการณ 14 ตลาคม 2516 มบคคลหลายกลม ทงขาราชการ นกการเมอง ชาวไรชาวนา ไดเรยกรองใหรฐบาลซงนายสญญา ธรรมศกด เปนนายกรฐมนตรในขณะนนไดแกไขปญหาทท ากน ตอมาจงไดมการศกษาปญหาการถอครองทดนและจดรปทดนขน เพอใหพจารณาก าหนดเปนนโยบายของรฐบาลในการแกไขปญหาทดนท ากนของเกษตรกร ดวยการจดสรรใหเกษตรรายยอยทไมมทดนท ากน ในทสด มการเสนอใหสภานตบญญตแหงชาตใหความเหนชอบพระราชบญญตการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 (อเนก ธ ารงมาศ และ ฉนทชนก ก าปนทอง, 2556, น. 8–9) โดยมเหตผลทายพระราชบญญตดงน ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชากรสวนใหญมอาชพในการเกษตร ทดนจงเปนปจจยส าคญและเปนรากฐานเบองตนของการผลตทางการเกษตรกรรม แตปจจบนปรากฏวา เกษตรกรก าลงประสบความเดอดรอนเนองจากตองสญเสยสทธในทดน และกลายเปนผเชาทดน ตองเสยคาเชาทดนในอตราสงเกนสมควร ทดนขาดการบ ารงรกษา จงท าใหอตราผลตผลเกษตรกรรมอยในระดบต า เกษตรกรไมไดรบความเปนธรรมและเสยเปรยบจากระบบการเชาทดนและการจ าหนายผลตผลตลอดมา ซงสงผลใหเกดภาวะความยงยากทงในทางเศรษฐกจ สงคม การปกครอง และการเมองของประเทศเปนอยางมาก ซงเปนความจ าเปนอยางยงทรฐจะตอง

9

ด าเนนการแกไขปญหาดงกลาวโดยดวนทสด โดยวธการปฏรปทดนเพอชวยใหเกษตรกรมทดนท ากนและใหการใชทดนเกดประโยชนมากทสด พรอมกบการจดระบบการผลตและจ าหนายผลตผลเกษตรกรรมเพอใหความเปนธรรมแกเกษตรกร ทงน เพอเปนการสนองแนวนโยบายแหงรฐในการลดความเหลอมล า ในฐานะของบคคลในทางเศรษฐกจและสงคม ตามทไดก าหนดไวในรฐธรรมนญ จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตนขน (โสภณ ชมชาญ และคณะ, 2557, น. 2–18 และ 2–19)

ตามกฎหมายดงกลาวขางตนไดมการจดตงส านกงานการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) เปนสวนราชการระดบกรมทเปนนตบคคลซงท าหนาทขบเคลอนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม อกทงเปนหนวยงานฝายเลขานการของคณะกรรมการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ค.ป.ก.) ในฐานะคณะกรรมการระดบชาตทประกอบดวยรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณเปนประธานกรรมการและเลขาธการ ส.ป.ก. เปนเลขานการคณะกรรมการ โดยคณะกรรมการระดบชาตคณะนมอ านาจหนาทและความรบผดชอบในการก าหนดนโยบาย มาตรการ ขอบงคบหรอระเบยบเกยวกบการปฏบตงานการปฏรปทดนของ ส.ป.ก. ตลอดจนการควบคมการบรหารงานของ ส.ป.ก. อกทงใหมคณะกรรมการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมจงหวดขนคณะหนงในจงหวดนน เรยกวา “คณะกรรมการปฏรปทดนจงหวด” (ค.ป.จ.) ประกอบดวยผวาราชการจงหวดเปนประธานกรรมการและปฏรปทดนจงหวดเปนกรรมการและเลขานการ โดยใหคณะกรรมการปฏรปทดนจงหวดมอ านาจหนาทและความรบผดชอบในการก าหนดมาตรการและวธปฏบตงานของส านกงานปฏรปทดนจงหวดซงมการจดตงส านกงานปฏรปทดนจงหวดเพอเปนหนวยงานยอยในระดบจงหวดในการจดการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมในระดบจงหวดภายใตการก ากบดแลของ ค.ป.จ. อกดวย

นอกจากการจดโครงสรางของสวนราชการเพอด าเนนการดงกลาวขางตน เพอใหกลไกการปฏรปทดนสมฤทธผล จงใหจดตงกองทนขนกองทนหนงเพอเปนกลไกทางงบประมาณ เรยกวา กองทนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมในกระทรวงการคลง ส าหรบเปนทนหมนเวยนและใชจายเพอการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม โดยทมาของเงนกองทน ประกอบดวย 1) เงนทไดรบจากงบประมาณแผนดน 2) เงนหรอทรพยสนอนทไดรบจากรฐบาลหรอจากแหลงตาง ๆ ภายในประเทศ หรอตางประเทศ หรอองคการระหวางประเทศหรอบคคลอน 3) เงนทไดรบจากกองทนสงเคราะหเกษตรกรตามกฎหมายวาดวยกองทนสงเคราะหเกษตรกร และ 4) เงน ดอกผลหรอผลประโยชนใด ๆ ท ส.ป.ก. ไดรบเกยวกบการด าเนนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 2–2–2–5)

3. กระบวนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

ทดนทน ามาปฏรปทดนแบงออกเปน 2 ประเภทหลก (ศกดศร ธปวงศ และคณะ, 2557, น. 7) คอ ประเภท ก. ไดแก ทดนของรฐ และประเภท ข. ไดแก ทดนของเอกชน

ก. ทดนของรฐ ทน ามาปฏรปทดน ม 4 ประเภท ไดแก

ก.1 ทสาธารณประโยชนทประชาชนเลกใชรวมกนหรอไดเปลยนสภาพไป เชน ทงหญาเลยงสตว ซง ส.ป.ก. จะเขาด าเนนการในทดนดงกลาว เมอสภาองคการบรหารสวนต าบลไดยนยนสภาพขอเทจจรงในการเลกใชประโยชนรวมกนของประชาชนและมความเหนสมควรใหน ามาปฏรปทดนโดยผานความเหนชอบ จากอ าเภอและจงหวด

10

ก.2 ทสาธารณสมบตของแผนดนส าหรบใชเพอประโยชนของแผนดนโดยเฉพาะหรอทดน ทสงวนหวงหามไวตามความตองการของทางราชการ เชน ทหวงหามทหาร ทราชพสดซงกระทรวงการคลงดแล เมอไดรบความยนยอมจากทางราชการวา ไมจ าเปนตองใชทดนนนแลว ส.ป.ก. จะน ามาปฏรปทดน

ก.3 ทสาธารณสมบตของแผนดนซงเปนทรกรางวางเปลาหรอทดนทถกทอดทงกลบมาเปนของแผนดน โดยประการอนตามกฎหมายทดนและทดนจ าแนกออกจากเขตปาไมถาวรตามมตคณะรฐมนตร ในกรณท เปนทดนแปลงคอนขางใหญมความเหมาะสมต อการเกษตรและยงไมมเอกสารสทธในทดน คณะกรรมการทดนแหงชาตจะพจารณามอบให ส.ป.ก. ด าเนนการปฏรปทดน

ก.4 ทดนในเขตปาสงวนแหงชาตเสอมโทรมซงคณะรฐมนตรมมตใหด าเนนการปฏรปทดน

ข. ทดนของเอกชน ไดแก ทดนทมเอกสารสทธตามประมวลกฎหมายทดน เชน โฉนดทดน และหนงสอรบรองการท าประโยชน เชน น.ส. 3 หรอ น.ส. 3 ก และ ส.ป.ก. ไดทดนนนมาโดยการซอหรอเวนคนจากเอกชนหรอเอกชนบรจาคทดนนนให ส.ป.ก. เพอน ามาด าเนนการปฏรปทดนตอไปนอกจากนทของเอกชนยงรวมถงทดนพระราชทานดวย

ส าหรบขนตอนด าเนนงานจะเรมตนในการจดทดนในทดน 2 ประเภท ไดแก ทดนของรฐและทดนเอกชน โดยในสวนทดนของรฐ ส.ป.ก. จะท าการส ารวจรงวดและสอบสวนสทธในทดน เจรจากระจายสทธ การลดเนอทและแบงแยกทดน (กรณมทดนเกนสทธตามกฎหมาย) เพอน ามาจดใหเกษตรกรเชาหรอเชาซอ หรอเขาท าประโยชนตามทเกษตรกรไดยนค ารองไวซงเกษตรกรจะไดรบสทธตามกฎหมาย โดยไดรบหนงสอ รบมอบทดน (ส.ป.ก. 4–28) และหนงสออนญาตเขาท าประโยชนในเขตปฏรปทดน (ส.ป.ก 4–01) และมโอกาส เปนเจาของทดนตอไป โดยทดนของรฐ เชน ปาสงวนแหงชาตทเสอมสภาพ ทจ าแนกเปนทจดสรรตามมตคณะรฐมนตร ทสาธารณประโยชนทราษฎรเลกใชรวมกน ทสาธารณสมบตแผนดน และทรกรางวางเปลาทอยนอกเขตปาไมถาวรในทดนของเอกชน (อนสรณ รางเลก, 2550, น. 51)

ในประเดนของผมสทธรบการจดทดนของรฐเพอเกษตรกรรม คอ ผประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก โดยพจารณาจากการใชเวลาสวนใหญในรอบปเพอประกอบเกษตรกรรมแหงทองถนนน รวมทง ผยากจน ผจบการศกษาทางเกษตรกรรม และผเปนบตรของเกษตรกร (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 2–19)

พระราชบญญตการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม พ.ศ. 2518 ก าหนดใหการจดทดนท ากนในทดนของรฐ เปนการมอบหนงสออนญาตใหเขาท าประโยชนในเขตปฏรปทดน (ส.ป.ก 4–01) ใหแกเกษตรกรสวน ในทดนเอกชน จดใหเกษตรกรเชาหรอเชาซอ (เอนก ธ ารงมาศ และ ฉนทชนก ก าปนทอง, 2556, น. 13) ซงสรปไดดงน

1) จดใหเกษตรกรและบคคลในครอบครวเดยวกน เชา หรอเชาซอ หรอเขาท าประโยชน จ านวนทดนไมเกน 50 ไร

2) จดใหเกษตรกรและบคคลในครอบครวเดยวกน ซงใชประกอบเกษตรกรรมเลยงสตวใหญ เชา หรอเชาซอ หรอเขาท าประโยชน จ านวนทดนไมเกน 100 ไร

3) จดใหสถาบนเกษตรกรเชาระยะยาว จ านวนทดนตามทคณะกรรมการฯ เหนสมควร

11

ทงน ส.ป.ก. จะน าทดนทจดซอหรอเวนคนมาจดสรรแกเกษตรกรผเชา หรอผไรทท ากน หรอ ผมทดนเลกนอยไมเพยงพอแกการครองชพทไดขนทะเบยนไวซงเกษตรกรจะตองเชาหรอเชาซอจาก ส.ป.ก. และมโอกาสเปนเจาของทดนตอไป โดย ส.ป.ก. จะจดซอหรอเวนคนทดนจากเจาของทดนทมทดนเกนกวาพระราชบญญตการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมฯ ก าหนด (อนสรณ รางเลก, 2550, น. 51)

ผลการจดทดนและมอบสทธการใชประโยชนทเกษตรกรรมในทดนของรฐโดยผานคณะกรรมการปฏรปทดนจงหวดและมการมอบ ส.ป.ก 4–01 แลว จากขอมล ณ วนท 6 พฤศจกายน 2560 ใหแกเกษตรกร จ านวน 2,219,712 ราย โดยคดเปนพนท 34,995,217 ไร รายละเอยดดงตารางตอไปน

ภาค จ านวนราย จ านวนแปลง จ านวนไร

เหนอ 546,501 752,361 7,953,496 ตะวนออกเฉยงเหนอ 1,168,479 1,508,030 18,023,933 กลาง 252,084 327,487 5,242,346 ใต 252,648 351,197 3,775,442

รวม 2,219,712 2,939,075 34,995,217

ทมา ส านกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม (2560)

4. ผลทเกดขนและอปสรรคของการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

4.1 มการประกาศเขตปฏรปทดนลาชา โดยท ส.ป.ก. ไมสามารถเรงด าเนนการก าหนดเขตปฏรปทดนไดตามเปาหมายเนองจากคณะรฐมนตร มมตเมอ วนท 4 กนยายน 2544 ก าหนดวาพนทเขตปาสงวนแหงชาตท ส.ป.ก. จะน ามาประกาศเขตปฏรปทดนจะตองใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการส ารวจสภาพปา ใหเสรจสนกอนการประกาศพระราชกฤษฎกาก าหนดเขตปฏรปทดน (โสภณ ชมชาญ และคณะ, 2558, น. 4–7)

4.2 การจดทดนเอกชนเพอน าไปปฏรปทดน มขอจ ากดเรองจ านวนทดนทจะหาซอได และงบประมาณทใชในการจดซอ รวมทงตองใชระยะเวลาในการด าเนนการกวาจะไดมาและน ามาจดใหเกษตรกร ไดเชาและเชาซอ (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 6–3)

4.3 ปญหาขอกฎหมายโดยการสงมอบทดนของกรมปาไมใหแก ส.ป.ก. ในบางพนทมความ ไมชดเจนในขอกฎหมายสงผลกระทบตอความชอบดวยกฎหมายของการปฏรปทดนในพนทนนดวย โดยเกษตรกรไดรบเอกสารสทธ ส.ป.ก 4–01 แลวในการเขาท าประโยชนแลว แตกยงไมสามารถเขาใชประโยชนได (อนสรณ รางเลก, 2550, น. 86–88)

4.4 ประชาชนมความประสงคทตองการโฉนดทดนตามประมวลกฎหมายทดนมากกวาโฉนดทดนตามกฎหมายการปฏรปทดน (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 6–6)

4.5 ธนาคารพาณชยไมรบหนงสออนญาตใหเขาท าประโยชนในเขตปฏรปทดน (เอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01) เปนหลกประกน มเฉพาะธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรทรบเอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01 เปนหลกประกน ท าใหขาดโอกาสในการเขาถงแหลงเงนทนส าหรบการประกอบอาชพ (เอนก ธ ารงมาศ และฉนทชนก ก าปนทอง, 2556, น.57)

12

4.6 มการเปลยนความเปนผครอบครองและผใชประโยชนทดนปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมอยาง ไมชอบดวยกฎหมาย ท าใหไมสอดคลองกบเจตนารมณของการจดสรรทดนใหเกษตรกรผยากจนหรอเกษตรกรทมทท ากนไมพอเพยง โดยรปแบบของผครอบครองอยางไมชอบดวยกฎหมายมทง ก) การขายใหนกลงทน เขาไปใชทดนเพอประกอบธรกจทองเทยวในสวนของทดนทมศกยภาพดานการทองเทยว ข) แบงทดนใหผอนโดยมคาตอบแทนหรอไมมคาตอบแทน และ ค) การขายใหนายทนในพนทและนอกพนท (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 6–3)

4.7 การใหกรรมสทธในทดนภายหลงจากเกษตรกรไดช าระคาทดนครบถวนตามสญญาเชาซอทดนจาก ส.ป.ก. ไมสามารถด าเนนการไดอยางเตมท เนองจากตดขดขอกฎหมายหามโอน ตามมาตรา 39 ซงหากมการแกไขจะท าใหมลคาทดนเพมสงขนสงผลดแกสภาวะเศรษฐกจโดยรวม (โสภณ ชมชาญ และคณะ, 2558, น. 4–13)

4.8 พนทสวนหนงในเขตปฏรปทดนไมไดอยในเขตชลประทานจงตองพงพาน าฝน เมอมสภาวะฝนทงชวงกอใหเกดผลกระทบตอผลตผลและรายไดเกษตรกร (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 4–17)

5. ขอเสนอแนะส าหรบการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

5.1 การด าเนนการในการจดหาทดนโดยผานชองทางของธนาคารทดนซงขณะนมการจดตงสถาบนบรหารจดการธนาคารทดน (องคการมหาชน) ในป 2554 (กอนจะมการจดตงธนาคารทดนอยางถาวร) มหนาทใหสนเชอเพอการจดหาและพฒนาทดนแกเกษตรกร ผยากจน ผประสงคจะใชประโยชนในทดน องคกรชมชน หรอเครอขายองคกรชมชน เพอใหเกดการกระจายการถอครองทดนทเปนธรรมและยงยน และมการใชประโยชนในทดนอยางเหมาะสม โดยมขอเสนอแนะจากรายงานวจยในประเดนการจดสรรทดนใหผไรทดน ท ากนในรปแบบการกยมจากสถาบนฯ หรอสถาบนฯ จดทดนใหและใหมาผอนช าระกบสถาบนฯ หรอธนาคารทดน ทงน ใหชมชนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการในการคดสรร โดยจะตองเปนไปตามหลกเกณฑ วธการทสถาบนฯ ก าหนด (สถตยพงษ สดชเกยรต และคณะ, 2557, น. 187)

อยางไรกตาม สถาบนดงกลาวถกจดตงใหเปนองคกรชวคราวในระยะเปลยนผานของการมธนาคารทดน จงมขอเสนอแนะจากการศกษาของสภาปฏรปแหงชาต (2558ข, น. 40–41) ใหจดตงธนาคารทดนซงมสถานะเปนองคกรของรฐ ภายใตการก ากบดแลของกระทรวงการคลง โดยมวตถประสงคเพอ 1) กระจายการถอครองทดนทเปนธรรมและยงยนและมการใชประโยชนทดนอยางเหมาะสม 2) สนบสนนใหเกษตรกรและผยากจนไดมทดนท ากนหรอมทดนทใชเปนทอยอาศย 3) สงเสรม และสนบสนนใหชมชนบรหารจดการทดนรวมกน ทงทดนท ากนและทดนส าหรบการอยอาศยในรปแบบโฉนดชมชน 4) บรหารจดการทดนของรฐและทดนเอกชน เพอใหมการใชประโยชนทดนอยางเหมาะสมและยงยน รวมทงเพอสนบสนนการด าเนนการของภาครฐ

ทงน โดยใหธนาคารทดนมหนาท 4 ประการคอ

1. ใหความชวยเหลอทางการเงนแกผมทดนหลดจ านอง ดวยการใหสนเชอ หรอการชวยในการเชาซอ โดยค าขอสนเชอมาจากชมชน หรอธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ฯลฯ เพอสงเสรมการพฒนาของชมชน หรอบรรเทาทกขใหประชาชน

13

2. บรหารจดการทดนของรฐ

3. บรหารจดการทดนของเอกชนทไมไดใชประโยชน

4. จดซอทดนเขาธนาคารทดน

5.2 การยกระดบกองทนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรมเปนธนาคารทดน เพอท าหนาทรบผดชอบเกยวกบธรกรรมทงหมด (ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ, 2554, น. 5–27)

5.3 การสรางคณคาหนงสออนญาตใหเขาท าประโยชนในเขตปฏรปทดน (เอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01) โดยการพฒนาสทธในทดนดวยการออกเอกสารสทธตามประมวลกฎหมายทดน แตเปนกรรมสทธทหามซอขายจ าหนายจายโอน ซงจากการศกษาชใหเหนวา เกษตรกรสวนใหญตองการเปลยนเอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01 ไปเปนโฉนดทดน เพราะธนาคารพาณชยไมรบเอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01 เปนหลกประกน มเฉพาะธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรทรบเอกสารสทธ ส.ป.ก. 4–01 เปนหลกประกน (เอนก ธ ารงมาศ และฉนทชนก ก าปนทอง, 2556, น.57)

5.4 การก าหนดมาตรการทางดานการเงนทจงใจใหเกดการกระจายสทธและการถอครองทดนรฐ โดยการจายคาชดเชยทดนทเปนธรรมแกผทไมประสงคจะท าประโยชนในทดนตอไปแลว จากการศกษา พบวา ผถอครองทดนของรฐทไมเขาสกระบวนการจดทดน เนองจากทดนแปลงใหญ ขาดคณสมบตการเปนเกษตรกร ใชทดนผดวตถประสงคของการปฏรปทดน เชน ใชสรางหอพกหรอรสอรท เปนตน เกษตรกรบางรายทไดรบการจดทดนท ากนไปแลวยงมการเปลยนสทธทดนท ากน โดยไมชอบดวยกฎหมาย ไดแก การขาย การใหญาต เขาท ากน การใหเชาชวง ซงการใชมาตรการทางดานการเงน โดยการจายค าชดเชยทดนในเขตปฏรปทดน จะเปนชองทางในการเพมประสทธภาพการจดทดนท ากนใหแกผขนทะเบยนคนจนในเขตปฏรปทดนได ทางหนงดวย (อเนก ธ ารงมาศ และฉนทชนก ก าปนทอง, 2556, น.57)

5.5 การตรากฎหมายภาษทดนและสงปลกสรางเพอปรบปรงการจดเกบรายไดจากทดน เพอปองกนการเกงก าไรจากการครอบครองทดน เพอความเปนธรรมของการจดเกบภาษ อกทงเปนการกระตน ใหมการใชทดนอยางมประสทธภาพ นอกจากนนยงเปนสรางรายไดใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในอกทางหนงดวย (ชยสทธ บณยเนตร และคณะ, 2559, น. 81)

5.6 การปรบแนวเขตปาสงวนแหงชาตเสยใหม ดวยการปรบแนวเขตปาไม (reshape) ตามแนวนโยบายของรฐบาลทตองการใหแนวเขตของหนวยงานภาครฐเปนเสนเดยวกน มความถกตองชดเจน ซงสามารถแกไขไดในรปแบบคณะกรรมการจงหวด โดยเปนการใหอ านาจตามค าสงของรฐมนตร ซงเปนการแกไขในระดบปฏบตระดบจงหวดได (อนสรณ รางเลก, 2550, น. 91) โดยประโยชนทไดรบจะเปนการสรางความชดเจนของกระบวนการน าทดนในเขตปาไมส าหรบการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม

6. ความเหนของผจดท าบทความวจย

การจดหาทดนหรองบประมาณเพอใชในการปฏรปทดนยงเปนปญหาและอปสรรคของรฐทจะจดสรรทดนมาเพอการปฏรป เนองจากทดนเปนทรพยากรทมจ ากดไมสามารถเพมได (Scarcity Resources) ขณะเดยวกนสภาวะทางเศรษฐกจทประเทศไทยมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทไมขยายตวมากนก สงผลใหการจดเกบภาษไมไดเพมขนมากเชนกนและสงผลใหการใชจายของรฐมขอจ ากด พรอมกบตองเปนไปดวยความรอบคอบค านงถงประสทธผลของการใชจายงบประมาณตามมา อยางไรกตาม การปรบสภาพหนวยงานของรฐ

14

ดานการบรหารทดนใหอยกลมภารกจเดยวกนนาจะเปนประโยชนตอการจดหาทดนส าหรบการปฏรปและยงชวยสนบสนนภารกจการบรหารจดการทดนของรฐใหเปนเอกภาพ พรอมทงมประสทธภาพเพมขนในทศทางเดยวกน

ดวยการจดตงทบวงทดนอยในสงกดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยทบวงทดนอาจประกอบดวยกรมทดน ส านกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม กรมธนารกษ รวมทงใหโอนยายส านกแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐ ส านกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกองบรหารจดการทดน ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาต มาสงกดในทบวงนดวยเพอใหการบรหารจดการทดนของรฐโดยเฉพาะการจดสรรทดนของรฐเพอเกษตรกรรม และการแกไขปญหาการบกรกทดนของรฐจากประชาชนทไมมดนท ากน มความเปนเอกภาพและประสทธภาพเพมขน

ทงน เปนหนาทของรฐและทกฝายทเกยวของตองสนบสนนการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม เพอลดความเหลอมล าดานการครอบครองทรพยสนของประชาชนทมความแตกตางกนมาก อกทงเปนการสรางหลกประกนความมนคงดานการประกอบอาชพใหแกเกษตรกรซงเปนแรงงานดานเศรษฐกจหลกของประเทศดวยการจดสรรทดนท ากนใหแกเกษตรกรผมรายไดนอย นอกจากนนยงเปนการปฏบตตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา 72 และ 73 ทบญญตเกยวกบประเดนการปฏรปทดนหรอการถอครองทดนของประชาชนไวดงน

“มาตรา 72 รฐพงด าเนนการเกยวกบทดน ทรพยากรน า และพลงงาน ดงตอไปน

(1) วางแผนการใชทดนของประเทศใหเหมาะสมกบสภาพของพนทและศกยภาพของทดนตามหลกการพฒนาอยางยงยน

(2) จดใหมการวางผงเมองทกระดบและบงคบการใหเปนไปตามผงเมองอยางมประสทธภาพ รวมตลอดทงพฒนาเมองใหมความเจรญโดยสอดคลองกบความตองการของประชาชนในพนท

(3) จดใหมมาตรการกระจายการถอครองทดนเพอใหประชาชนสามารถมทท ากนไดอยางทวถง และเปนธรรม…”

“มาตรา 73 รฐพงจดใหมมาตรการหรอกลไกทชวยใหเกษตรกรประกอบเกษตรกรรมไดอยางมประสทธภาพ ไดผลผลตทมปรมาณและคณภาพสง มความปลอดภย โดยใชตนทนต า และสามารถแขงขนในตลาดได และพงชวยเหลอเกษตรกรผยากไรใหมทท ากนโดยการปฏรปทดน หรอวธอนใด”

เอกสารอางอง

กรมสงเสรมการเกษตร. (2559). จ านวนประชากรภาคเกษตร 2554-2558. สบคน 7 พฤศจกายน 2560 จาก http://www.agriinfo.doae.go.th/5year/general/54-58/farmer54-58.pdf.

ชยสทธ บณยเนตร และคณะ. (2559). การศกษาแนวทางการประเมนมลคาทดนและสงปลกสราง เพอเตรยมความพรอมในการน าพระราชบญญตภาษทดน และสงปลกสรางมาปรบใชใน ประเทศไทย. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานเศรษฐกจการคลง.

ปตพงศ พงบญ ณ อยธยา และคณะ. (2554). โครงการวจยแนวทางการปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม ในอนาคต. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

15

ศกดศร ธปวงศ และคณะ. (2557). โครงการวจยแนวทางการใชประโยชนทดนในเขตปฏรปทดน อยางยงยน. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

สภาปฏรปแหงชาต. (2558ก). วาระปฏรปท 11 : ปฏรปทดนและการจดการทดน. กรงเทพฯ: ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎรปฏบตหนาทส านกงานเลขาธการสภาปฏรปแหงชาต.

_______. (2558ข). วาระปฏรปท 28 : การปฏรประบบเพอสรางเสรมชมชนเขมแขง : การศกษาธนาคารทดน. กรงเทพฯ: ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร ปฏบตหนาทส านกงานเลขาธการสภาปฏรปแหงชาต.

สถตยพงษ สดชเกยรต และคณะ . (2557). โครงการวจยธนาคารทดน : องคกรขบเคลอนในการสงเสรม และสนบสนนการบรหารจดการทดน. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ส านกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม. (2560). การด าเนนการจดทดนและมอบสทธการใชประโยชน ทเกษตรกรรมในทดนของรฐ. สบคน 8 พฤศจกายน 2560 จาก http://alro.go.th/alro/internet /Agriculture/all.htm.

โสภณ ชมชาญ และคณะ . (2557). โครงการวจยเรอง พลวตนโยบายการเกษตรของไทย : ความเปนมา จากอดตสปจจบน สวนท 2 นโยบายการเกษตรของไทยเฉพาะเรอง เลม 1. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

_______. (2558). ปญหาการอนรกษพนทปาไมและการจดทดนท ากน : ยทธศาสตรทตอง เปลยนแปลงเพอความมนคงของชาต. รายงานวจย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

อนสรณ รางเลก. (2550). ปญหาอปสรรคและผลกระทบในการจดทดนตามพระราชบญญตการปฏรปทดน เพอเกษตรกรรม : ศกษาเฉพาะกรณโครงการปาหนองหญาปลอง ต าบลเขายอย ต าบลทบคาง และต าบลหนองปรง อ าเภอเขายอย จงหวดเพชรบร. (รายงานศกษาปญหาพเศษ). มหาวทยาลยบรพา, หลกสตรปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ วทยาลยการบรหารรฐกจ.

เอนก ธ ารงมาศ และฉนทชนก ก าปนทอง. (2556). การจดทดนท ากน ส านกงานการปฏรปทดนเพอ เกษตรกรรม. เอกสารวจยฉบบท 227. กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปทดนเพอเกษตรกรรม.

รปภาพ

ทดนเพอเกษตรกรรม. (2552). สบคน 7 พฤศจกายน 2560 จาก http://www.olp- ngo.org/ /images/imgVoice/2553_4.jpg.

งานวจยและพฒนา

การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก : ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธ ในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน

วจยโดย...กรกช นาควเชตร และคณะ เรยบเรยงโดย...สฐสร กระแสรสนทร

ภาพจาก: http://www.secnia.go.th/wp-content/uploads/2016/01/107380140.png

การอ านวยความยตธรรมของไทยในอดตจนถงปจจบน เปนระบบในแบบทรฐใหแกประชาชน ตามการรองขอ แลวรฐเปนผจดให ประชาชนจงมความคดวาเปนเรองการด าเนนงานตามภาระหนาทของเจาหนาทบานเมองฝายเดยว โดยตนเองไมมความจ าเปนตองรบผดชอบรวมดวย ตอมาสงคมมการตอบรบกระแสแนวคดทางอาชญาวทยาทมงเนนการมสวนรวมของชมชนตอการอ านวยความยตธรรมและการปองกนอาชญากรรมของชมชน หรอกระแสของยตธรรมชมชน ซงไดรบการเผยแพรและเปนทยอมรบในหลายประเทศ อนมทมาจากการเหนวาอาชญากรรมเปนปญหาของสงคมและมผลกระทบตอวถชวตของชมชน กลาวคออาชญากรรมเกดขนในชมชน โดยการกระท าของคนในชมชน และมผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอคน ในชมชนท าใหเกดเปนความเหนวา เพอใหการแกไขปญหาอาชญากรรมเปนไปอยางมประสทธภาพ จงตอง มการด าเนนการในเชงรกเขาไปในชมชนและเปดพนทใหชมชนเขามามสวนรวมในการอ านวยความยตธรรม และแกไขปญหาอาชญากรรมทเกดขน ทงในหลายประเทศไดน าแนวความคดยตธรรมชมชนไปสการปฏบตและไดผลเปนทนาพอใจ เชน ประเทศแคนาดา และสหรฐอเมรกา ซงไดมการพฒนากฎหมาย โครงสรางและบทบาทของหนวยงานคมประพฤตไปเปนหนวยงานยตธรรมชมชน โดยขยายบทบาทจากงานคมประพฤต สบทบาทในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมในชมชน และปฏบตงานรวมกบชมชนอยางใกลชด มากยงขน

17

ประเทศไทยโดยกระทรวงยตธรรมไดเลงเหนความส าคญของพลงยตธรรมชมชนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม จงไดรบสมครประชาชนเขาอบรมเพอเปนเครอขายยตธรรมชมชนโดยด าเนนงานรวมกบกระทรวงยตธรรม และไดมอบหมายใหกรมคมประพฤตเปนผด าเนนโครงการเนองจากเปนหนวยงานเดยวในกระทรวงยตธรรมทมประสบการณในการด าเนนงานแกไขนนผกระท าผดรวมกบชมชนและ ภาคประชาสงคมโดยใหรบผดชอบการจดอบรมความรเกยวกบแนวคดยตธรรมชมชนใหประชาชน ทงไดให การสนบสนนในการจดตงศนยยตธรรมชมชน เพอสรางเอกภาพ และความแขงแกรงใหกบชมชนมากยงขน อยางไรกตามการด าเนนงานของศนยเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทยยงอยในระยะเรมตนทตองเรยนรจากการปฏบต จงยงคงขาดองคความรในการจดโครงสรางการเชอมตอ และการด าเนนบทบาททสอดคลองระหวางกระทรวงยตธรรมและความตองการของชมชน ซงมสวนท าใหการด าเนนงานของเครอขายยตธรรมชมชนในแตละพนทยงตองการการพฒนาเพอใหบรรลเปาหมายเกดผลสมฤทธตามวถยตธรรมชมชน ดวยเหตน นางกรกช นาควเชตร และคณะจงไดท าการศกษาวจยเรอง “การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก : ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน” ทงน เพอใหสามารถก าหนดทศทางในการขบเคลอนเครอขายยตธรรมชมชนใหสามารถดงศกยภาพทมอยออกมาใชประโยชนใหเกดประสทธภาพและประสทธผลตอการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมในเชงรกไดอยางยงยนตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาการด าเนนงานยตธรรมชมชนในประเทศไทยและตางประเทศ

2. ศกษาผลสมฤทธในการด าเนนงานปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทย

3. ศกษาปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทย

วธการศกษา

การด าเนนงานวจยครงนประกอบดวย การวจยเอกสาร และการเกบขอมลภาคสนามจากศนยยตธรรมชมชนทมผลการด าเนนงานเปนทประจกษซงกระจายอยในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคเหนอ และภาคใต จ านวน 34 ศนย จาก 15 จงหวด ดวยวธการสงเกต การด าเนนงานในพนท การสนทนากลมยอย การสมภาษณคณะกรรมการศนยยตธรรมชมชน ตลอดจนการสมภาษณเชงลกผบรหารระดบสงของกระทรวงยตธรรม อาท ปลดกระทรวงยตธรรม และรองปลดกระทรวงยตธรรม หวหนากลมภารกจพฒนาพฤตนสย และผบรหารของกรมคมประพฤต ประกอบกบการสมมนานกวชาการ พนกงานคมประพฤต สมาชกเครอขายยตธรรมชมชน และผเกยวของ

ผลการวจย

1. การด าเนนงานยตธรรมชมชนในตางประเทศและในประเทศไทย

งานยตธรรมชมชนทงในประเทศแคนาดาและสหรฐอเมรกาอยในความรบผดชอบของหนวยงานภาครฐ มโครงสรางความรบผดชอบและบทบาทหนาทตามกฎหมายทชดเจน โดยมการรวมงานคมประพฤตและงานยตธรรมชมชนไวในหนวยงานเดยวกน โดยการด าเนนงานยตธรรมชมชนในประเทศแคนาดา มผประสานงานยตธรรมชมชนเปนเจาหนาทภาครฐท าหนาทรายงานตรงตอพนกงานคมประพฤตอาวโส ท าหนาทบรหารจดการโปรแกรมยตธรรมชมชน ไดแก การใหค าแนะน า การสนบสนนแกคณะกรรมการ

18

ศนยยตธรรมชมชน ท าการวจยและแนะน ารปแบบและทางเลอกเกยวกบงานยตธรรมชมชน ตลอดจนมหนาทบรหารเงนกองทนยตธรรมชมชน สวนในประเทศสหรฐอเมรกา พบวา งานดานยตธรรมชมชนของมลรฐ ออเรกอนเนนการสรางความสมดล 3 ดาน คอ ดานความปลอดภยของชมชน ดานความรบผดชอบของผกระท าผดตอชมชน เหยออาชญากรรม และดานการพฒนาความสามารถของผกระท าผดใหด ารงชพในชมชนไดโดยไมกลบไปกระท าผดซ า โดยหนวยงานรฐทรบผดชอบภารกจดานยตธรรมชมชนของมลรฐออเรกอน มโครงสราง บทบาท ภารกจทชดเจน มกฎหมายบญญตใหเกดการปฏรประบบงานคมประพฤต และขยายภารกจของงานคมประพฤตไปสงานยตธรรมชมชนอยางเตมรปแบบ เนนแนวทางยตธรรมเชงสมานฉนทและการท างานเปนทมเชงพนท รวมถงมการเปลยนชอจากส านกงานคมประพฤตเปนส านกงานยตธรรมชมชน เปลยนชอต าแหนงพนกงานคมประพฤตเปนพนกงานยตธรรมชมชน ทงนภายใตพนธกจในการสรางความปลอดภยใหชมชนลดอาชญากรรม ยบยงการกระท าผดซ าดวยการควบคมสอดสองผกระท าผด ใหปรบเปลยนพฤตกรรม คงไวซงทางเลอกในการลงโทษและแกไขนนผกระท าผดทหลากหลาย ใหความรและสรางการมสวนรวมของชมชน สนบสนน สงเสรมการมสวนรวมของผเสยหายในระบบความปลอดภยของชมชน พฒนาประสทธภาพและสมพนธภาพกบหนวยงานในทกภาคสวนทท างานเกยวของกบความปลอดภยของชมชน และมภารกจในการควบคมความประพฤตผกระท าผดและผไดรบการพกการลงโทษ ทงทเปนผใหญ เดก และเยาวชน ผกระท าผดในสถานกกกน ตลอดจนด าเนนงานในศนยพกพง งานยตธรรมชมชนของมลรฐออเรกอน จงเปนการท างานรวมกบชมชนเพอสรางชมชนทเขมแขงปลอดภยจากอาชญากรรม ทน ามาซงผลการด าเนนงานอยางเปนรปธรรม คอ นอกจากผกระท าผดจะปฏบตตามเงอนไขสงขนแลว กลมผกระท าผดทเปนเดกและเยาวชนยงมจ านวนลดลง ทงจ านวนครง ความถ และความรนแรงของการกระท าผดกลดลงดวยเชนกน

ส าหรบงานยตธรรมชมชนในประเทศไทย ด าเนนการในรปแบบเครอขายยตธรรมชมชน ซงพฒนามาจากการท างานของศนยประสานงานอาสาสมครคมประพฤตทท างานรวมกบส านกงานคมประพฤตจงหวด ในการดแลแกไขและนนผกระท าผดในชมชนเมอป 2546 โดยไดด าเนนภารกจตาง ๆ ทท าใหประชาชนมคณภาพชวตทด ไดรบความเปนธรรมอยางเสมอภาคภายใตกฎหมายอยางถวนทว ตอมากรม คมประพฤตในฐานะทเปนหนวยงานซงปฏบตหนาทในการดแลแกไขผกระท าผดในชมชน ไดรบมอบนโยบาย ใหด าเนนการจดอบรมประชาชนเปนเครอขายยตธรรมชมชน และสนบสนนการกอตงศนยยตธรรมชมชนขน ทวประเทศ นบแต พ.ศ. 2548 เปนตนมา โดยมส านกงานยตธรรมจงหวดซงขนตรงตอส านกงานปลดกระทรวงยตธรรม ท าหนาทเสรมสรางและพฒนาเครอขายยตธรรมชมชนภายหลงจากทมการจดตงศนยยตธรรมชมชนขนในแตละชมชนแลว อยางไรกตามส านกงานยตธรรมจงหวดมสถานะเปนหนวยงานทจดตงขนภายใน มโครงสรางการบรหารจดการในรปแบบคณะกรรมการทมาจากหวหนาสวนราชการในสงกดกระทรวงยตธรรมในแตละจงหวด ซงในคณะกรรมการจะไดรบเลอกขนเปนประธานคณะกรรมการบรหารส านกงานย ตธรรมจงหวด และใชวธการหมนเวยนเจาหนาทของสวนราชการสงกดกระทรวงยตธรรมในจงหวดนนมาปฏบตหนาทตามความเหมาะสม สงผลใหส านกงานยตธรรมจงหวดขาดผบรหารและผปฏบตงานทมทกษะในการปฏบตงานดานชมชนสมพนธยกเวนในกรณทผด าเนนการในนามของยตธรรมจงหวดจะเปนบคลากรทมาจากส านกงาน คมประพฤต นอกจากนกระทรวงยตธรรม ยงเนนการด าเนนงานยตธรรมชมชนเฉพาะพนทด าเนนการของเครอขายยตธรรมชมชนในโครงการเสรมสรางความยตธรรมในสามจงหวดชายแดนภาคใตภายใตโครงการเสรมสรางสนตสขของจงหวดชายแดนภาคใตของรฐบาลใน 5 จงหวด ไดแก จงหวดนราธวาส ปตตาน ยะลา สตล และสงขลาใน 4 อ าเภอ คอ อ าเภอสะบายอย จะนะ นาทว และเทพา

19

2. ผลสมฤทธการด าเนนงานปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทย

ปจจบนกรมคมประพฤตมเครอขายยตธรรมชมชนแลวจ านวน 79,412 คน มการจดตงศนยยตธรรมชมชนขนในชมชน จ านวน 774 ศนย โดยศนยยตธรรมชมชนมภารกจ 7 ดาน คอ 1) การใหค าแนะน าปรกษาและแกไขปญหาเบองตนกบผถกละเมดสทธและเสรภาพหรอผตองการค าแนะน าเบองตนทางกฎหมาย 2) การเฝาระวง ปองกนปญหาอาชญากรรมรวมถงการแจงขาว แจงเบาะแสทางคดความหรอการกระท า ผดกฎหมาย 3) การใหความชวยเหลอดแลผทไดรบผลกระทบจากอาชญากรรม 4) การแกไขนนชวยเหลอสงเคราะหผกระท าผดในชมชน 5) การลดขอพพาทความขดแยงในชมชน 6) การจดตงและด าเน นการศนยยตธรรมชมชน และ 7) กจกรรมอน ๆ ในการเปนแนวรวมของกระทรวงยตธรรมในการด าเนนกจกรรมทเปนการเสรมสรางความยตธรรมความเปนธรรมและความสงบสขในชมชน

อยางไรกตาม เนองจากเครอขายยตธรรมชมชนในประเทศไทยยงอยในระยะเรมด าเนนการประกอบกบยงขาดผรบผดชอบการจดท าฐานขอมลในภาพรวมอยางเปนระบบ จงไมสามารถอธบายไดวางานดานยต ธรรมชมชนสามารถท าใหจ านวนคดทเขาสกระบวนการยตธรรมลดลง หรอลดการกระท าผดซ า รวมทงชวยลดเวลา และคาใชจายของประชาชน ตลอดจนประหยดงบประมาณภาครฐไดมากนอยเพยงใด แตเครอขายยตธรรมชมชนและศนยยตธรรมชมชนทศกษาสามารถสรางการมสวนรวมในการอ านวยความยตธรรม ความสามคค ความเปนธรรมใหกบคนในชมชนได รวมทงสรางความรสกทมนคงปลอดภยใหกบชมชน

3. ปจจยทมความสมพนธกบผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรม

ปจจยทมความสมพนธกบผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน ในประเทศไทย คอ ความตงใจ ความมจตสาธารณะ และความเสยสละอยางตอเนองของเครอขายยตธรรมชมชนทท าใหประชาชนเกดความยอมรบ ประกอบกบปจจยดานแนวคด และเปาหมายของยตธรรมชมชนทเนนการปองกนปญหาอาชญากรรมดวยการระงบขอพพาทความขดแยงในชมชน การเยยวยาผไดรบผลกระทบจากอาชญากรรม และการแกไขนนผกระท าผดในชมชน ซงเปนแนวทางทไดรบการตอบสนองความตองการของชมชนเปนอยางด โดยมเปาหมายเพอสรางความสงบสข และคณภาพชวตทดใหกบคนในชมชน และปจจยส าคญอกประการหนงทมความสมพนธกบผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชนคอการสนบสนนจากกระทรวงยตธรรมและกรมคมประพฤต สวนปจจยดานปญหาอปสรรคของงานยตธรรมชมชน ประกอบดวยขอจ ากดในทางปฏบตของงานเครอขายยตธรรมชมชนดงตอไปน 1) ดานการสรางความเขาใจกบฝายนโยบายซงมศกยภาพในการสนบสน นงานยตธรรมชมชน ฝายผปฏบตงานและผเกยวของในกระทรวงยตธรรม รวมทง ชมชน และภาคประชาสงคมใหเขาใจและตระหนกถงประโยชนของงานยตธรรม ซงเปนยตธรรมทางเลอกทสามารถชวยแกไขปญหาของระบบกระบวนการยตธรรมทางอาญา 2) ดานบรบทแวดลอมในสงคมไทยทยงไมเออตอการพฒนางานยตธรรมชมชนอยางเตมรปแบบ บคลากรผปฏบตงานในระดบนโยบายมนอย และยงขาดความเชยวชาญในการพฒนางานยตธรรมชมชนทางเลอกทสามารถชวยแกไขปญหาของระบบกระบวนการยตธรรมทางอาญา 3) ดานนโยบายในระดบสงซงขาดความชดเจนดานการน าองคกร การจดโครงสราง การบรหารจดการของหนวยงานสนบสนนทงในระดบนโยบายและในระดบพนท 4) ดานบคลากรทมความร ประสบการณ และทกษะในทางปฏบตงานชมชนของส านกงานยตธรรมจงหวดท าให ไมสามารถสนองตอบความตองการของชมชนไดอยางเตมท 5) ดานความตอเนองและความสอดคลองกนของแผนยทธศาสตรและแผนปฏบตการ 6) ดานกฎหมาย กฎระเบยบ รองรบการด าเนนงานยตธรรมชมชนในทกระดบ 7) ดานความรความเขาใจของผรบบรการและผมสวนไดเสย ตลอดจนผปฏบตงานและสมาชกเครอขาย

20

เจาหนาทผใหการสนบสนนและบคลากรจากหนวยงานทปฏบตงานรวมกน ทย งขาดความเขาใจในประโยชนและนโยบายของงานยตธรรมชมชนทยงขาดความชดเจน 8) ความไมครอบคลมทกพนทของเครอขายยตธรรมชมชน 9) ดานระบบการจดเกบฐานขอมล การรายงานขอมลและวเคราะหขอมลทเปนมาตรฐาน และ 10) ดานการประเมนผลการปฏบตงานเพอจดท าเปนสารสนเทศเพอสรางความร ความเขาใจรวมกน

ขอเสนอแนะของผวจย

1. กระทรวงยตธรรมควรใหการสนบสนนในการสรางความเปนรปธรรมและเกณฑมาตรฐานของยตธรรมชมชนเพอแสดงใหชมชนและผน านโยบายทางสงคมเหนถงประโยชนของวถยตธรรมชมชนวาสามารถลดปญหาและเพมประสทธภาพใหกบกระบวนการยตธรรมได ซงจะชวยสรางความสมานฉนท ความสงบสขใหกบชมชนสงคมไดอกทางหนง

2. กระทรวงยตธรรมควรจดโครงสราง อ านาจหนาทของหนวยงานภาครฐทรบผดชอบงานยตธรรมชมชนใหมความชดเจน และบรณาการการปฏบตงานของหนวยงานในกระทรวงยตธรรมทงในสวนกลาง และระดบจงหวดใหสามารถสนบสนนการท างานของศนยยตธรรมไดอยางมประสทธภาพ

3. กรมคมประพฤตควรทบทวนแนวคดและบทบาทการน าชมชนเขามามสวนรวมในการแกไขนนผกระท าผด รวมทงทศทางทจะพฒนาใหชมชนเขามามสวนรวมในการแกไขนนผกระท าผดในชมชน มากขน เพอสามารถก าหนดแนวทาง วธการปฏบตงานทชดเจน และเพอประโยชนในการจดท าแผนวชาชพ และการพฒนาหลกสตรการฝกอบรมเจาหนาท อาสาสมครคมประพฤต และเครอขายยตธรรมชมชน

4. กรมคมประพฤตควรสรปบทเรยนทเปนรปธรรมของความส าเรจในการนนผกระท าผด ในชมชน โดยการมสวนรวมของชมชนในทกรปแบบเพอสอสารใหบคลากรและชมชนเหนประโยชนและเขามา มสวนรวมในการด าเนนงานของกรมฯ รวมทงใชเปนตนแบบเพอขยายผลไปยงเครอขายยตธรรมชมชนอนตอไป

5. ศนยยตธรรมชมชนควรยกระดบการปฏบตงานใหสามารถอ านวยความยตธรรม และแกไขปญหาเบองตนทสนองตอบตอความตองการของชมชน แลกเปลยนเรยนรประสบการณการท างานเพอชมชนกบศนยยตธรรมชมชนอน ๆ และหนวยงานหรอภาคสวนตาง ๆ เพอสรางแนวรวมทเขมแขงและพฒนา องคความรทเปนประโยชนตอการพฒนาชมชนและเผยแพรความรนนตอชมชน และควรพฒนาและยกระดบการมสวนรวมของประชาชนในการอ านวยความยตธรรมของชมชนใหเขมแขงมากยงขน

ความคดเหนของผจดท าบทความ

การวจย เรอง “การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก : ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน” เปนการศกษาถงผลสมฤทธในการด าเนนงานปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน และปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน จากผลการศกษาจะเหนวาเครอขายยตธรรมชมชนมสวนส าคญทชวยใหปญหาอาชญากรรมและความไมปลอดภยตาง ๆ ในชมชนไดเปนอยางด

ทงนแนวความคดเรองยตธรรมชมชน หรอ Community Justice เปนแนวความคดทใหมส าหรบประเทศไทย โดยเครอขายยตธรรมชมชน คอ การด าเนนงานทกระทรวงยตธรรมเปดให “ประชาชนกลมองคกร” มสวนรวมกบกระทรวงยตธรรมในฐานะเปน “หนสวน” ซงมความเปนเจาของมสวนรวมในความ สงบสข เรยบรอย และปลอดภยของชมชน ภายใตยทธศาสตรกระทรวงยตธรรม “ยตธรรมถวนหนาประชาม

21

สวนรวม” บทบาทหรอหนาทของเครอขายยตธรรมชมชน เชน การใหค าแนะน าเบองตนกบผถกละเมดสทธและเสรภาพ การชวยระงบขอพพาทหรอขดแยงในชมชน การปองกนปญหาทางอาชญากรรมในชมชน เชน รณรงคอบตเหต ปญหายาเสพตดในชมชน การชวยแกไขนนสงเคราะหผกระท าผดหลงพนโทษ การใหความชวยเหลอดแลผเสยหาย การแจงขาวหรอเบาะแสตาง ๆ และความรวมมอในภารกจตาง ๆ ทกระทรวงยตธรรมด าเนนการโดยประชาชนหรอกลมองคกรเปนเครอขายด าเนนการ

อยางไรกตาม เครอขายยตธรรมชมชนไดด าเนนการมาระยะหนงกลบพบปญหาหลายดาน อาท สมาชกเครอขายยตธรรมชมชนยงไมเขาใจบทบาทชดเจนเกดความสบสนในการด าเนนงานเนองจากบางทานตองปฏบตงานใหหลายเครอขายภายใตภารกจทคลายคลงกน หรอเจาหนาทผปฏบตงานดานเครอขายมทกษะในการด าเนนงานและประสบการณดานชมชนไมเพยงพอ รวมทงปญหาเชงนโยบายทขาดความชดเจนและ ยงไมมกฎหมายรองรบในการปฏบตงานอยางเพยงพอ จากสภาพปญหาดงกลาวภาครฐโดยกระทรวงยตธรรม หรอกรมคมประพฤต หรอหนวยงานทองถนทเกยวของควรจดเจาหนาทลงไปปฏบตหนาทในชมชนอยางตอเนองเพอสรางความเขาใจใหกบเครอขายยตธรรมชมชนและคนในชมชนเพอใหทราบถงบทบาทหนาทและประโยชนตลอดจนประสานองคกรปกครองสวนทองถนใหเขามามสวนรวมในภารกจดงกลาว และเสรมสรางความรความเขาใจใหกบเจาหนาทพรอมพฒนาทกษะใหเปนมออาชพในการปฏบตงานดานชมชนอยางแทจรง อกทงควรสรางกรอบของการปฏบตงานของเครอขายใหมความชดเจนยงขน โดยมประชาชนและความสงบสขของชมชนเปนเปาหมายส าคญในการด าเนนงาน อกทงนขอคนพบและขอเสนอแนะตาง ๆ ของรายงานวจยเรองนเปนขอมลความรทมประโยชนตอการท าหนาทของบคลากรในวงงานรฐสภาดวย โดยมสวนทเกยวของกบงานดงกลาว ไดแก คณะกรรมาธการการกฎหมาย กระบวนการยตธรรมและกจการต ารวจ และคณะกรรมาธการการปกครองทองถนในสภานตบญญตแหงชาต

เอกสารอางอง

ความเชอมโยงของเครอขายยตธรรมชมชนกบการบรหารราชการจงหวดแบบบรณาการและการกระจายอ านาจสทองถน. สบคน 6 ตลาคม 2559 จาก http://www.aj-thaicriminologist.com/

document/research/02_research.pdf.

ยตธรรมชมชน (Community Justice). สบคน 5 ตลาคม 2559 จาก http://www.scbchallenge.com/challenge2008/commu20website/group10/community_Justice.html.

ส านกงานกจการยตธรรม. (2555). การแกไขปญหาอาชญากรรมเชงรก: ปจจยทมความสมพนธตอผลสมฤทธ ในการปองกนอาชญากรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชน. ใน กรกช นาควเชตร (บรรณาธการ), บทสรปการศกษาวจย ประจ าป 2555 (น. 203-209). กรงเทพฯ: บรษท บพธการพมพ จ ากด.

ส านกงานยตธรรมเชยงใหม. เครอขายยตธรรมชมชน. สบคน 5 ตลาคม 2559 จาก http://chiangmai. moj.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=13&Itemid=9.

ภาพอางอง

ผตองหา. สบคน 15 พฤศจกายน 2560 จาก http://www.secnia.go.th/wp- content/uploads/2016/01/107380140.png.

งานวจยและพฒนา

ยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภย ดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต : ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา

จงหวดสราษฎรธาน วจยโดย...ทศนมนทร รชตาธนรชต เรยบเรยงโดย...ปยะวรรณ ปานโต

ภาพจาก: https://evethananya990.wordpress.com/2014/09/17/

ประเทศไทยมจดแขงดานการทองเทยวหลายประการทสามารถดงดดนกทองเทยวชาวตางชาต ใหมาเทยว จงเปนแหลงทมาของเงนตราตางประเทศ และสามารถสรางรายได ใหกบทองถนนน ๆ อกดวย ปจจบนแหลงทองเทยวไดประสบปญหาดานภาพลบเกยวกบอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต ทงน จากสถตการเกดอาชญากรรมในพนททองเทยวทมชอเสยงทางทะเลตงแตวนท 1 ตลาคม 2556 ถง 30 กนยายน 2557 ไดแก เกาะสมย เกาะพงน เกาะนางยวน และเกาะเตา เฉพาะเหตการณทไดรบการแจงในพนทรบผดชอบของสถานต ารวจภธรในทองทรวบรวมโดยส านกขาวไทยพบเอส (Thai PBS) พบวา ในชวงระยะเวลาดงกลาว มเหตเกดอาชญากรรมบนเกาะพพมากทสด เฉลยเดอนละประมาณ 25 ครง ขณะทเกาะสมย เกาะพงน เกาะนางยวน และเกาะเตา เกดเหตเฉลยเดอนละประมาณ 5 ครง ซงปญหาและประเดนทนาตกใจคอ การจบกมผกระท าความผดเกยวกบคดยาเสพตด อาวธปน รวมไปถงการประทษรายตอทรพยทมจ านวนสง โดยเฉพาะคดเกยวกบยาเสพตดมมากถงประมาณ 2,000 คด คดประทษรายตอทรพยกวา 300 คด คดฆาตกรรมมากถง 26 และคดคดขมขน 16 คด ซงการกระท าผดเหลานจงอาจเปนเหตทน าไปสอาชญากรรม

23

ขนรายแรงจนถงชวตและทรพยสนได โดยทผานมา เจาหนาทต ารวจผรบผดชอบดแลในพนทดงกลาวตางใหขอมลยนยนวา สถานททองเทยวทเปนเกาะมอตราการเกดอาชญากรรมสงกวาสถานทบนแผนดนใหญ สาเหตหนงเนองมาจากนกทองเทยวมาจากทวทกมมโลกทตงใจมายงสถานทเหลานกเพราะแรงดงดดของกจกรรมทเสยงตออาชญากรรม เชน เทศกาลฟลมนปารต ซงเปนกจกรรมทเกยวพนกบสรา และสมเสยงตอปญหายาเสพตด และการคาบรการทางเพศสง แตยงมค าถามทส าคญและทาทายอ านาจของกฎหมายไทยคอ เหตใดปญหาอาชญากรรมเหลาน จงไมไดรบการจดการแกไขใหดขนกวาทเปนอยทง ๆ ทสถานทเหลาน ลวนแลวแตเปนสถานทมชอเสยงและมความอดมสมบรณทางทรพยากรธรรมชาตเปนทดงดดใจนกทองเทยวทวโลก เหตใดภาครฐจงปลอยปละละเลยใหเกดอาชญากรรมในหลากหลายรปแบบทสงผลกระทบตอความปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว ซงปจจบนพบวา มสถตการรบแจงคดอกฉกรรจและสะเทอนขวญ ณ เกาะสมย เกาะพงน เกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ป 2559 มคดฆาผอนโดยเจตนา จ านวน 32 ราย คดปลนทรพย จ านวน 45 ราย คดชงทรพย จ านวน 12 ราย และคดขมขน จ านวน 26 ราย

ดงนน จากความสญเสยทงชวตและทรพยสนของนกทองเทยวชาวตางชาต แมจะเปนเพยงไมกคน แตเดมพนดวยผลกระทบทยงใหญของประเทศชาต ไมวาจะเปนภาพลกษณของการทองเทยว และจ านวน เมดเงนกวา 5.8 แสนลานบาท รวมทง ผลกระทบตอภาคธรกจและคนไทยทท ามาหากนอยกบการทองเทยว อกจ านวนมากไดรบความเสยหาย จงเปนเหตผลส าคญทท าใหนายทศนมนทร รชตาธนรชต นกศกษาหลกสตร รฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยปทมธาน มความสนใจศกษา เรอง ยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต : ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน โดยท าการศกษาเฉพาะกรณในพนทเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ซงเปนแหลงทองเทยวทส าคญวามปญหาดานการบรหารจดการระบบความปลอดภยเกยวกบอาชญากรรมของนกทองเทยวตางชาตทมาทองเทยวชายหาดเศรษฐกจฝงอาวไทยในพนทเกาะเตา จงหวด สราษฎรธานเปนอยางไร และมปจจยใดบางทน าไปสยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาตใหมประสทธภาพและเกดประสทธผลตอไป

วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาสภาพการเกดเหตอาชญากรรมทท าใหนกทองเทยวไดรบบาดเจบและเสยชวต ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน

2. ศกษาปจจยทสมพนธกบความเชอมนเกยวกบการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต

3. น าเสนอยทธวธในการสรางความเชอมนเกยวกบการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต

วธด าเนนการวจย

การศกษาวจยในครงน เปนการวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงผวจยไดก าหนดประชากรหรอกลมตวอยาง และวธการเกบรวบรวมขอมลในพนท เกาะเตา จ.สราษฎรธาน และผมสวนเกยวของ จากกลมตวอยาง จ านวน 2 กลมคอ กลมท 1 นกทองเทยวตางชาต จ านวน 380 คน กลมท 2 ไดแก เจาหนาทฝาย การปฏบตการท งหมด จ านวน 389 คน ซ งประกอบดวย 1) เจาหนาทองคการบรหารสวนทองถน

24

2) เจาหนาททรบผดชอบดานความปลอดภยทองถน 3) มคคเทศก 4) ผ น าชมชน 5) หนวยอาสาสมคร 6) เจาของธรกจอาหาร 7) เจาของธรกจบรการการทองเทยว 8) เจาของธรกจบรการเชาเรอ 9) เจาของธรกจด าน า และ 10) ประชาชนในพนท สวนกลมท 3 ไดแก ผใหขาวสารส าคญ (Key Informants) ดานการบรหารและนโยบาย จ านวน 10 คน ไดแก 1) นายกองคการบรหารสวนจงหวด 2) ผอ านวยการการทองเทยวและกฬาจงหวดสราษฎรธาน 3) หวหนาการทองเทยวและกฬาสงกดองคการบรหารสวนจงหวดสราษฎรธาน 4) ประธานกลมธรกจบรการทองเทยวหมเกาะจงหวดสราษฎรธาน 5) กรมเจาทาเกาะเตา 6) นายอ าเภอ เกาะพงน 7) เจาหนาทต ารวจ (สายสบ) สภ.เมองสราษฎรธาน 8) ประธานชมรมนกธรกจบรการการทองเทยว 9) ประธานชมรมชมรมนกธรกจบรการรถเชา และ 10) ประธานชมรมชมรมธรกจสถานบนเทง โดยการสมภาษณและการตอบแบบสอบถาม

ผลการศกษาวจย

1. สภาพการเกดเหตอาชญากรรมทท าใหนกทองเทยวเสยชวต ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน พบวา

ในชวงระยะเวลาตงแตป 2557–2560 มนกทองเทยวชาวตางชาตเสยชวตจากการเกดเหตอาชญากรรมในพนทดงกลาว จ านวน 8 ราย แยกเปนชาวองกฤษ จ านวน 5 ราย ชาวฝรงเศส จ านวน 1 ราย ชาวรสเซย จ านวน 1 ราย ชาวเบลเยยม จ านวน 1 ราย เปนผหญง จ านวน 4 ราย และผชาย จ านวน 4 ราย อายระหวาง 23–30 ป

2. ปจจยทสมพนธกบความเชอมนเกยวกบการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต

ผใหขอมลทเปนนกทองเทยวตางชาตสวนใหญมความเชอมนเกยวกบการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมนอย โดยเฉพาะในยทธวธดานการปราบปรามอาชญากรรม รวมถงดาน การปองกนอาชญากรรม ดานประสทธภาพในการใหบรการนกทองเทยว ดานความรเกยวกบความปลอดภยทางดานอาชญากรรม ดานการสบสวนคดความ และดานการสบสวน เนองจากประชาชนในพนทบางราย ยงไมคอยใหความรวมมอกบเจาหนาทเทาทควร รวมถงปกปดขอมลและใหขอมลทไมถกตองตรงความจรง

3. การน าเสนอยทธวธในการสรางความเชอมนเกยวกบการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต

ผใหขอมลเปนเจาหนาทปฏบตการมความคดเหนเกยวกบยทธวธในการสรางความเชอมน ในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรม ภาพรวมอยในระดบนอยทสด เรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปนอย คอ ดานการบรการและอ านวยความสะดวก ดานการรกษาความปลอดภยของธรกจบรการ การทองเทยว ดานการสอบสวนคดทเกดแกนกทองเทยวตางชาต ดานมอบหมายผรบผดชอบควบคมก ากบดแลพนทอยางชดเจน ดานทรพยากรและระบบการบรหารจดการความปลอดภยส าหรบนกทองเทยวตางชาต

สวนความคดเหนของเจาหนาทดานปฏบตการเกยวกบยทธวธการสรางความเชอมนใน การบรหารการจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต ในภาพรวมอยในระดบ นอยทสด ไมวาจะเปนเรองมาตรการการปองกน ดานการปราบปรามอาชญากรรม ดานการสอบสวนคด ดานบรการและอ านวยความสะดวกโดยรวม ดานมอบหมายผรบผดชอบควบคมก ากบดแลอยางชดเจน

25

ดานการรกษาความปลอดภย ของธรกจบรการทองเทยว ดานทรพยากรและระบบการบรหารการจดการส าหรบนกทองเทยวตางชาต นอกจากน นกทองเทยวชาวตางชาตไดเหนดวยกบยทธวธในการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรม ดงตอไปน

1. การเพมจ านวนเจาหนาทดานรกษาความปลอดภยใหนกทองเทยว

2. การเพมศกยภาพของเครองมอและอปกรณในการปองกนอาชญากรรมใหมประสทธภาพและเพยงพอ

3. การพฒนามาตรฐานความปลอดภยของพนกงานบรการการทองเทยว

4. การสงเสรมใหผประกอบการธรกจการทองเทยวตระหนกถงการสรางมาตรฐานการทองเทยว

5. การศกษาขอบเขตของกฎหมายในการจดระบบการรกษาความปลอดภย

6. การสรางความเขาใจดานกฎหมายใหผประกอบการทองเทยวไดทราบบทลงโทษตามกฎหมาย

7. ปรบลดขนตอนการด าเนนการทางกฎหมายใหมความรวดเรวขน

8. การพฒนาการชวยเหลอนกทองเทยวตางชาตในภาวะวกฤต

9. การพฒนาการสอสารทกรปแบบใหนกทองเทยวเขาถงไดงาย

10. สรางจตอาสาของประชาชนในชมชนเพอดแลดานความปลอดภย

4. สรปผลการสมภาษณ

สรปผลการศกษาทไดการสมภาษณ Key informants จ านวน 10 คน มความคดเหนเกยวกบยทธวธในการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรม ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน ภาพรวมใหความส าคญตอปญหาตอไปน 1) ปญหาสาเหตของการเกดอาชญากรรมตอนกเทยวตางชาต 2) ปญหาความทนสมยและจ านวนของระบบสารสนเทศและอปกรณเกยวกบการปองกนอาชญากรรม 3) ปญหาศกยภาพและจ านวนบคลากร 4) ปญหาการมสวนรวมของชมชน 5) ปญหาพฤตกรรมของกลมอทธพล 6) ปญหางบประมาณ 7) ปญหาการขาดความเครงครดในการปฏบตหนาทจากเจาหนาททเกยวของ 8) ปญหาการสอสารกบนกทองเทยวตางชาต 9) ปญหาหนวยงานมความซ าซอนตอความรบผดชอบและปฏบตหนาท และ 10) ปญหาการแสดงออกซงวฒนธรรมประเพณ

ขอเสนอแนะจากการวจย

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1.1 ส านกงานจงหวดสราษฎรธานและองคการบรหารสวนต าบลเกาะเตา ควรใหการสงเสรม โดยมงเนนความส าคญเรองความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทอเทยวตางชาตเปนส าคญ เนองดวย ตามแผนพฒนาการทองเทยวแหงชาต ฉบบท 12 พ.ศ. 2560–2564 นน มโครงการเพอรองรบยทธศาสตรระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวนอย

26

1.2 เนองดวยการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภยดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต ควรมการศกษาความเปนไปไดของโครงการ วเคราะหผลดผลเสยในทกดาน จาก ผมสวนไดสวนเสยทกภาคสวน และควรปรบปรงกฎระเบยบทเกยวของใหมความยดหยน เออตอการพฒนาสรางความปลอดภยใหกบนกทองเทยว

2. ขอเสนอแนะเชงการปฏบต

2.1 ดานการประชาสมพนธ ควรจดท าแผนพบเพอแนะน าแหลงทองเทยวการคมนาคม การปฏบตตวของนกทองเทยวในเขตพนท สถานทพกแรม และรานอาหาร เปนตน

2.2 จดใหมการประสานงาน ดานเจาหนาท ทคอยอ านวยความสะดวกแกนกทองเทยว

2.3 จดใหมศนยการปฐมพยาบาลเบองตน เพอบรการนกทองเทยวในเหตฉกเฉน

2.4 มการตรวจสอบความพรอมในเรองสญญาณเตอนภย กลองวงจรปด ใหมสภาพรอมใชงานอยเสมอ และรวมถงเจาหนาท ทรกษาความปลอดภย ตองมความพรอมในการใหบรการ

2.5 มการประสานงานกบหนวยงานดานการปราบปรามผกระท าผด หรอกลมมจฉาชพ ในแหลงทองเทยวมาลงโทษตามกฎหมาย

ความคดเหนของผเรยบเรยง

การศกษาวจยเรองดงกลาว เปนการแสวงหาแนวทางในการสรางความเชอมนในการแกไขปญหา การเกดเหตอาชญากรรมทท าใหนกทองเทยวชาวตางชาตไดรบบาดเจบถงขนเสยชวต โดยเฉพาะในพ นท เกาะเตา อยในเขตอ าเภอเกาะพงน จงหวดสราษฎรธาน ในพนท 12,936 ไร ในอดตบรเวณชายหาดเตมไปดวยเตาทมาวางไขเปนจ านวนมาก ภายหลงเรมมผคนเขามาท ากนบนเกาะและคนพบแนวปะการงทงดงาม รอบเกาะ และเปนแหลงประดาน าทใหญเปนอนดบสองของโลกรองจากประเทศออสเตรเลยทนกทองเทยว ทงชาวไทยและชาวตางชาตใหความสนใจเปนอยางมาก จงกลายเปนสถานททองเทยวทส าคญ

ทงน จากการเขามาสมผสในพนทเกาะเตา พบวา นกทองเทยวยงขาดความเชอมนในการบรการจดการระบบความปลอดภย โดยเฉพาะปญหาดานอาชญากรรมทยงเกดขนอย ประกอบกบปญหาเรองการไมใหความรวมมอของประชาชนในพนทเกยวกบการดแลดานความปลอดภยเทาทควร และมปญหาดานแรงงานตางดาว ซงเปนประชากรแฝง กอใหเกดปญหาตามมาภายหลงได ดงนน จากผลการศกษาเรองนจงเปนการแสวงหาแนวทางในการสรางความเชอมนใหกบนกทองเทยวทมาทองเทยวไดรบความปลอดภยทงชวตและทรพยสน ซงหนวยงานทเกยวของทงในระดบทองถน ระดบจงหวด ระดบภมภาคและระดบประเทศ จงควรตระหนกและใหความส าคญ โดยเฉพาะกระทรวงการทองเทยวและกฬา ควรจดใหมหนวยปฏบตการพเศษเฉพาะกจ การจดระเบยบสถานททองเทยวอยางชดเจน และเปนรปธรรม

เอกสารอางอง

ทศนมนทร รชตาธนรชต. (2560). ยทธวธการสรางความเชอมนในการบรหารจดการระบบความปลอดภย ดานอาชญากรรมตอนกทองเทยวตางชาต : ศกษาเฉพาะกรณเกาะเตา จงหวดสราษฎรธาน. (วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต). มหาวทยาลยปทมธาน, หลกสตรหลกสตรรฐประศาสนศาสตร ดษฎบณฑต สาขารฐประศาสนศาสตร.

27

ASTV. (28 กนยายน 2557). รมว.การทองเทยวฯ ลงเกาะเตาสรางความมนใจ ท าโครงการพานกทองเทยว กลบทพก. สบคน 17 ตลาคม 2560 จาก www.manager.co.th/south/viewnews.aspx?NewsID=9570000111557

ภาพอางอง

เกาะเตา จ.สราษฎรธาน. สบคน 15 มกราคม 2561 จาก https://evethananya990.wordpress.com/2014/09/17/

บทความทนาสนใจ

วสาหกจเรมตนในไทย 2017 (STARTUP THAILAND) เรยบเรยงโดย...วลาสณ ฉายรตนตระกล

ภาพจาก: http://thaiembdc.org/2017/01/19/google-launches-thai-boot-camp-for-startups/

วสาหกจเรมตน (Startup) เปนแนวคดและรปแบบธรกจทมววฒนาการมาจากเขตพนททเรยกวา ซลคอนวลเลย (Silicon Valley) ทางตอนใตของอาวซานฟรานซสโกในสหรฐอเมรกา ซงเปนศนยรวมของบรษทดานเทคโนโลยสารสนเทศชนน ามากมาย รวมทงผประกอบการและนกลงทนหนาใหม ซงบรษทดานไอทชอดงหลายแหงตางกเรมตนธรกจจากการเปนวสาหกจเรมตนในท ดงกลาวเชนกน อาท Facebook, Instagram และชวงหลายปทผานมา ค าวาวสาหกจเรมตน กลายเปนค าทแพรหลายในวงการวสาหกจของประเทศไทย ทงภาครฐ ภาคเอกชน ผประกอบการวสาหกจ รวมทงประชาชนทใหความสนใจกบกระแสความเปลยนแปลงใหม ๆ ในโลกธรกจ ตางกใหความสนใจกบวสาหกจเรมตนนเปนอยางมาก เนองจากวสาหกจเรมตนนเปนรปแบบธรกจเชงสรางสรรคแนวใหมทถกสรางขนเพอแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของลกคาในปจจบนอยางตรงจด ควบคไปกบการใชเทคโนโลยและนวตกรรมใหม ๆ เขามาเปนสวนประกอบ เพอใหการเขาถงผใชบรการเปนไปอยางสะดวกรวดเรวและไมถกจ ากดดวยสถานทและเวลา อกทงยงเปนธรกจทมศกยภาพในการเตบโตอยางกาวกระโดด (พนธอาจ ชยรตน, 2560; ภาวน จนทรส าราญ, ม.ป.ป.)

เนองจากวสาหกจเรมตนเปนธรกจทมความคดสรางสรรค มแบบแผน และใชเทคโนโลยและนวตกรรมเปนสวนส าคญในการด าเนนธรกจ อกทงยงเปนธรกจทสามารถเตบโตไดอยางรวดเรวแบบ กาวกระโดด (Exponential Growth) จงมความแตกตางจากวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprise: SME) ซงเปนธรกจทเกดจากความชอบสวนบคคลของผประกอบกจการ และเปนธรกจทตองใชระยะเวลาในการด าเนนการนานหลายปกวาจะประสบความส าเรจ และวสาหกจเรมตนยงเปนธรกจทถกออกแบบมาใหเตบโตอยางรวดเรวทงรปแบบในการวางแผนประกอบธรกจ คณะผรวมประกอบธรกจ โครงสรางธรกจ การหาแหลงเงนทน วธการจดสรรงบประมาณ และการท าการตลาด โดยมเปาหมายในการด าเนนธรกจใหมรายไดเตบโตอยางนอยรอยละ 100 ตอป ซงแตกตางจากวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมท

29

มเปาหมายในการเตบโตอยทประมาณรอยละ 30–50 ตอป ยกเวนชวงเรมตนของ SME ซงสามารถเตบโตไดถงรอยละ 100–200 ตอป ดงนนวสาหกจเรมตนจะสามารถเตบโตไดเรวและมความตอเนองสม าเสมอมากกวา SME (ส านกงานนวตกรรมแหงชาต , ม.ป.ป.; ปทมาวด เหลอสม, ม.ป.ป.; กระทรวงพาณชย, ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย, กองบรหารการพาณชยภมภาค, 2559, น. 3)

นอกจากน Startup และ SME ยงมความตางกนในเรองแหลงเงนทน เพราะแหลงเงนของ Startup มทมาจากการระดมทนจากมวลชน (Crowd Funding) หรอนกลงทนประเภท Angel และการรวมลงทน (Venture Capital) ขณะท แหลงเงนทนของ SME มทมาจากเงนทนสวนตวหรอเงนก ทงน เนองจากวสาหกจเรมตนเปนธรกจเกดใหมและมความเสยงตอความลมเหลวคอนขางสง ดงนน ธนาคารหรอสถาบนการเงนโดยทวไปจงไมนยมใหการสนบสนนทางการเงนแกวสาหกจเรมตนมากนก ท าใหผประกอบกจการจ าเปนตองหาแหลงเงนทนทพรอมจะยอมรบภาวะความเสยงในระดบทสงกวาปกต เพอแลกกบผลตอบแทนทสงกวาปกตเชนกน (High Risk–High Return) ดงนนลกษณะแหลงเงนทนของ Startup จงมเพยง 2 ลกษณะคอ นกลงทนประเภท Angel และการรวมลงทน (ศรพนธ ยงวฒนานนท, 2559; กระทรวงอตสาหกรรม, ส านกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรม, ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร, 2559)

นกลงทนประเภท Angel (Angel Investor) เปนนกลงทนหรอกลมนกลงทนอสระทใชเงนทนสวนตวเพอเปนแหลงเงนทนใหกบวสาหกจเรมตนทไดรบการพจารณาวามแนวโนมจะประสบความส าเรจ พรอมกบใหค าปรกษาทางธรกจและความชวยเหลอทจ าเปนแกผประกอบการ อาท การบรหารระบบงาน การผลต การตลาด การเงน งานธรการตาง ๆ เปนตน มลคาการลงทนของนกลงทนประเภทน จะไมสงเทา การรวมลงทน เนองมาจากแหลงทมาของเงนมาจากบคคลหรอกลมบคคล แตอยางไรกด การลงทนดงกลาวไมไดมเปาหมายเพอผลตอบแทนหรอก าไรจ านวนมากจากวสาหกจเรมตนแตเพยงอยางเดยว ยงรวมถงความตองการในการใหความชวยเหลอแกผประกอบการธรกจทมศกยภาพสงและธรกจทมแนวโนมจะเตบโตตอไป ไดอยางตอเนอง

การรวมลงทน (Venture Capital: VC) คอองคกรซงท าหนาทรวบรวมเงนทนจากแหลงทนตาง ๆ ทงบคคลหรอองคกร เพอรวมลงทนและใหค าปรกษาแกวสาหกจเรมตนทนาสนใจ ในลกษณะของการซอหนจากผประกอบธรกจดงกลาว โดย VC จะถอนตวจากธรกจทเขาไปลงทน เมอสามารถสรางก าไรจากวสาหกจเรมตนนนไดแลว โดยเฉพาะอยางยง เมอวสาหกจเหลาน นสามารถท าการซอขายหนในตลาดหลกทรพยไดแลว หรออาจมการท าขอตกลงระหวางผประกอบการกบ VC ต งแตแรกเรมลงทนวา ผประกอบการสามารถซอหนคนไดเมอถงก าหนดระยะเวลาทตกลงรวมกน เมอเทยบกบแหลงเงนทนประเภทแรกขางตนแลว มลคาการลงทนของ VC จะสงกวา เพราะเปนการระดมทนจากแหลงทนขนาดใหญ แตเปาหมายในการลงทนเหมอนกบ Angel Investor ทไมไดใหความส าคญกบผลตอบแทนแตเพยงอยางเดยว แตรวมถงความประสงคในการใหการสนบสนนและการพฒนาธรกจใหมๆ ทผประกอบการยงไม มหลกประกนเพยงพอทจะกยมเงนทนจากธนาคารหรอสถาบนการเงน

อยางไรกตาม วสาหกจเรมตนของไทยยงคงประสบปญหาดานขอจ ากดท เกดจากปจจยภายในประเทศ (Endogenous Factors) ตาง ๆ อาท ปญหาเรองแหลงเงนทน ปญหาเรองขอกฎหมาย ปญหาเรองอตราภาษ ปญหาเรองการสรางวสากจเรมตนใหม ๆ นอกจากน ยงมขอจ ากดทเกดจากปจจยภายนอกประเทศ (Exogenous Factors) ไดแก แนวโนมการแขงขนการสรางวสาหกจเรมตนทเพมสงขน การใหสทธ

30

ประโยชนทางภาษและอน ๆ ของประเทศคแขงทมมากกวา ฯลฯ บทความทนาสนใจฉบบนจงขอน าเสนอรายงานผลการศกษา เรอง “วสาหกจเรมตนในไทย (STARTUP THAILAND)” ตามล าดบเนอหาตอไปนคอ พฒนาการของวสาหกจเรมตนในไทย การใหการสนบสนนจากภาครฐระหวาง พ.ศ. 2559–2560 ขอจ ากด ทเปนอปสรรคในการเตบโตของวสาหกจเรมตนในไทย และแนวทางการสงเสรมวสาหกจเรมตนในไทย ทงน เพอประโยชนตอการขบเคลอนการสงเสรมวสาหกจเรมตนในไทยไดอยางตรงประเดนตอไป

1. พฒนาการของวสาหกจเรมตนในไทย

เมอป 2553 วสาหกจเรมตนในประเทศไทยยงไมเปนทรจกแพรหลาย จะมกเพยงผประกอบการธรกจดานซอฟตแวรและเวบไซดเทานนทรเรมด าเนนการวสาหกจในรปแบบดงกลาว อกทงนกศกษาจบใหมสวนใหญในยคนนไมนยมประกอบธรกจของตนเอง แตเลอกทจะสมครเขาท างานในองคกรหรอบรรษทขนาดใหญทมชอเสยงและมนคง รวมถงหนวยงานของภาครฐเองยงไมไดใหความส าคญกบวสาหกจเรมตนเทาทควร ตอมา ในป 2555 วสาหกจเรมตนเรมเปนทรจกกวางขวางและไดรบความนยมจากผใชบรการ อนเนองมาจากปจจยสนบสนนดานเทคโนโลย เชน พฒนาการของโทรศพทมอถอแบบสมารทโฟนทเชอมผประกอบการเขากบกลมผใชบรการ ราคาอนเทอรเนตทถกลง ฯลฯ และปจจยดานแหลงเงนทน ซงมนกลงทนชาวตางชาตจ านวนมากเรมใหความสนใจเขามาลงทนกบวสาหกจเรมตนของไทย อาท นกลงทนจากญปน สงคโปร เปนตน ท าใหทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ตางกใหความสนใจและใหความส าคญกบธรกจรปแบบนมากขน (วรรณนภา พภพไชยาสทธ, สนนทา อกขระกจ, และมานพ ทยไธสง, 2558)

2. การใหการสนบสนนจากภาครฐระหวาง พ.ศ. 2559–2560

รฐบาลไทยเรมใหความส าคญกบการด าเนนงานขบเคลอนการสนบสนนและสงเสรมวสาหกจเรมตนอยางเปนรปธรรมชดเจน โดยเรมตนจากการจดตงคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต (National Startup Committee: NSC) ทมปลดกระทรวงการคลงเปนประธาน มผแทนจากหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของเปนกรรมการ อาท ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทน (Board of Investment of Thailand: BOI) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ปจจบนคอ กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม) กระทรวงเกษตรและสหกรณ บรษท ซ เอ ซ จ ากด (ซอาเซยน) เปนตน และมส านกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลง เปนเลขานการ คณะกรรมการชดดงกลาวไดรบการแตงตงโดยพลเอก ประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตร คนปจจบน (นายกรฐมนตรล าดบท 29) เมอวนท 29 กมภาพนธ 2559 และมการแตงตงคณะท างานยอย 4 คณะ เมอวนท 11 เมษายน 2559 ดงน

1. คณะท างานเพอสรางความตระหนกและการรบรเพอสงเสรมวสาหกจเรมตน มกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย เปนหนวยงานผรบผดชอบ

2. คณะท างานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานเพอส งเสรมวสาหกจเรมตน มส านกงานคณะกรรมการ นโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนหนวยงานผรบผดชอบ

3. คณะท างานเพอสงเสรมการบมเพาะวสาหกจเรมตน มส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนหนวยงานผรบผดชอบ

31

4. คณะท างานเพอเสนอแนะนโยบายและมาตรการภาครฐเพอสงเสรมวสาหกจเรมตน มส านกงานเศรษฐกจการคลง กระทรวงการคลง เปนหนวยงานผรบผดชอบ

คณะกรรมการและคณะท างานยอยขางตนด าเนนงานภายใตพนธกจวาดวยการแกไขปญหาวสาหกจเรมตนของประเทศใหเปนไปอยางมระบบและมประสทธภาพใน 4 ดาน ประกอบดวย 1) การสงเสรมใหวสาหกจเรมตนสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดเพมมากขน 2) การสนบสนนวสาหกจเรมตนใหมความพรอม ในการท าธรกจเชงพาณชย 3) การสงเสรมองคความรดานการเปนเจาของกจการ (Entrepreneurship) และ 4) การบรณาการความรวมมอระหวางหนวยงานทเกยวของกบการสนบสนนวสาหกจเรมตน ทงน ภายใตแผนการสงเสรมวสาหกจเรมตนของประเทศไทย พ.ศ. 2559–2564 ของกระทรวงการคลง (กระทรวงการคลง, 2559ก)

นอกจากการสนบสนนและสงเสรมใหวสาหกจเรมตนของไทยด าเนนไปอยางเปนระบบและ มประสทธภาพแลว กระทรวงและหนวยงานภาครฐทเกยวของยงมหนาทใหความชวยเหลอและอ านวย ความสะดวกแกวสาหกจเรมตน ซงเปนไปตามพนธกจและบทบาทหนาทของหนวยงานตนเอง ดงน (กรมประชาสมพนธ, ม.ป.ป.; ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร, 2559)

กระทรวงพาณชย ท าหนาทใหบรการจดทะเบยนธรกจ การใหค าปรกษาเกยวกบการเรมตนธรกจผานระบบออนไลน การเผยแพรความรเรองทรพยสนทางปญญา และการสงเสรมการคาระหวางประเทศ

กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ท าหนาทใหความชวยเหลอดานการพฒนานวตกรรมใหม ๆ การรวมลงทนกบวสาหกจเรมตนทนาสนใจ การจดตงศนยบมเพาะผประกอบการเทคโนโลย การใหบรการดานการวจยและพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑ เปนตน

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( ICT) ท าหนาทใหความชวยเหลอเรองการ วางแผนการด าเนนธรกจโดยใชเทคโนโลยและนวตกรรมเปนเครองมอ การใหค าปรกษาดานกฎหมาย ทเกยวของ และการถายทอดองคความรดาน E–Government

ส านกนายกรฐมนตร ท าหนาทจดโครงการพฒนาส าหรบผประกอบการใหม และโครงการปรบแผนธรกจและใหบรการดานสทธประโยชนแกผประกอบการวสาหกจเรมตน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยส านกงานมาตรฐานสนคาการเกษตรและอาหารแหงชาต (มกอช.) ท าหนาทใหบรการรบรองมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร

กระทรวงศกษาธการ โดยส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) ท าหนาทสงเสรมผลงานวจยของสถาบนอดมศกษาเพอเชอมตอกบโลกธรกจ

กระทรวงการคลง ท าหนาทก าหนดมาตรการและสทธประโยชนทางภาษเพอสงเสรมผประกอบการรายใหม และการจดตงกองทนเพอรวมลงทนกบวสาหกจเรมตน เพอใหการสนบสนนผประกอบการจ านวนมากทไมสามารถเขาถงแหลงเงนทนได โดยมวงเงนลงทนเรมแรกประมาณ 3,000 ลานบาท จากกองทนรวมวายภกษและธนาคารกรงไทย จ ากด (มหาชน)

กระทรวงอตสาหกรรม โดยกรมสงเสรมอตสาหกรรม ท าหนาทจดโครงการเสรมสรางผประกอบการรายใหม และไดแบงวสาหกจเรมตนในไทยออกเปน 9 ประเภท ไดแก สาขาการเกษตรและ

32

อาหาร (AgriTech/ FoodTech) สาขาการแพทยและสาธารณสข (MedTech/ HealthTech) สาขาการเงนการธนาคารและการยกระดบการใหบรการ (FinTech/ Service Enhancement Tech) สาขาอตสาหกรรมและนวตกรรม (IndustryTech/ RoboTech) สาขาการด าเนนชวต การออกแบบ และการทองเทยว (LifestyleTech/ DesignTech/ TravelTech) สาขาการพาณชยอเลกทรอนกสและตลาดกลางพาณชยอเลกทรอนกส (E-Commerce/ E-MarketplaceTech) สาขาภาครฐและการศกษา (GovTech/ EdTech) และสาขาอสงหารมทรพย (Property Tech) ยกตวอยางเชน WONGNAI, EKO, TAAMKRU, BLISBY, SHOPSPOT, ZIPEVENT, STYLHUNT, TAPSEY, INFINITY LEVELS, SKOOTAR, BUILK, PIGGIPO, PROCEZA, PAGE365 เปนตน (กระทรวงพาณชย, ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย, กองบรหารการพาณชยภมภาค, 2559, น. 3)

3. ขอจ ากดทเปนอปสรรคในการเตบโตของวสาหกจเรมตนในไทย

เมอสนไปแรกของการด าเนนงานตามนโยบายของภาครฐ สมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการธรกจเทคโนโลยรายใหม (Thailand Tech Startup Association: TTSA) จงไดจดท าสมดปกขาวส าหรบวสาหกจเรมตนของประเทศไทย ประจ าป 2559 (The WHITEPAPER for STARTUP THAILAND 2016) ซงเปนรายงานการศกษาปจจยและขอเสนอแนะ เพอพฒนาระบบนเวศทางธรกจของวสาหกจเรมตน (Startup Ecosystem) ใหเชอมโยงหนวยธรกจทจะสามารถใหความชวยเหลอและสนบสนนซงกนและกนเขาไวดวยกน โดยไดระบถงขอจ ากดในการด าเนนงานตามนโยบายของภาครฐ ซงไดแก กฎหมายและระเบยบทไมเออตอการลงทนและไมรองรบธรกจรปแบบใหม และขอจ ากดดานสอสาธารณะส าหรบวสาหกจเรมตน รายละเอยดขอจ ากดการด าเนนการตามนโยบายรฐบาล มดงน (วรรณนภา พภพไชยาสทธ, 2559; สมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการเทคโนโลยรายใหม, 2559)

3.1 ขอจ ากดดานกฎหมายและระเบยบ

3.1.1 อตราภาษของไทยทสงกวาประเทศอนมาก อาท ภาษก าไรจากการขายทรพยสน (Capital Gain Tax: CGT) ซงเปนรายไดหลกของนกลงทนของวสาหกจเรมตนสงกวาประเทศสงคโปรและ เขตบรหารพเศษฮองกงแหงสาธารณรฐประชาชนจน ทมอตรา CGT อยทรอยละ 0 ท าใหนกลงทนตางชาต มกขอใหวสาหกจเรมตนในไทยยายการจดทะเบยนไปยงประเทศดงกลาว จงอาจท าใหไทยสญเสยวสาหกจเรมตนเหลานนไป นอกจากน ยงมอตราภาษเงนไดนตบคคล (Corporate Income Tax: CIT) ทสงกวาประเทศอนเชนกน และภาษมลคาเพม (Value Added Tax: VAT) ทค านวณรายไดทเกดขนจากทงในและตางประเทศทงหมดดวยอตราภาษของไทย

3.1.2 การขาดเครองมอในการด าเนนธรกจใหสามารถแขงขนกบตางประเทศได ซงกรณสงคโปรและฮองกงอนญาตใหบรษทจ ากดสามารถออกเงนกแปลงสภาพ (Convertible Note) ได ท าให สมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการเทคโนโลยรายใหม (Thailand Tech Startup Association) ไดกอตงขน เมอวนท 23 พฤษภาคม 2557 เพอรวมตวผประกอบการ Tech Startup แนวหนาของไทยมากกวา 10 บรษท ในปจจบนมจ านวนทงสนมากกวา 1,000 บรษท ภายใตวตถประสงคหลก คอ 1) การรวมวสาหกจเรมตนในไทยเพอเสรมสรางชมชนทแขงแกรง 2) การเปนกระบอกเสยงเพอปรบปรงคณภาพของชมชนวสาหกจเรมตนใหเชอมโยงและประสานงานกบทกภาคสวน ทงผประกอบการ นกลงทน ภาครฐ ภาคเอกชน และสอ 3) การพฒนาผประกอบการหนาใหมในวงการเทคโนโลย และการสรางการเตบโตใหเทยบเทามาตรฐานสากล

33

นกลงทนสามารถใชเงนกแปลงสภาพ (Convertible Debt) เปนเครองมอในการลงทน และด าเนนการตามกระบวนการลงทนจนถงการโอนเงนลงทนใหกบวสาหกจเรมตนได ภายใน 3 วนท าการ

3.1.3 การขาดความคลองตวในการเคลอนยายเงนทนจากตางประเทศ เชน การโอนเงนเขา-ออกประเทศทเกนกวา 50,000 ดอลลารสหรฐ จะตองรายงานตอธนาคารแหงประเทศไทย โดยตองกรอกแบบฟอรมอยางนอย 4 ชด และใชเวลาตรวจสอบและรออนมตอยางนอย 3 วนท าการ ในขณะทฮองกงสามารถโอนเงนขามประเทศโดยเปลยนเปนสกลเงนตาง ๆ ไดทนทผานชองทางอเลกทรอนกสของธนาคาร (Internet Banking)

3.1.4 การขาดความคลองตวในการเคลอนยายแรงงานจากตางประเทศ อาท การขอ Work Visa, Work Permit ของแรงงานทมคณภาพยงมขนตอนทยงยากและขาดการเชอมโยง อกทงยงไมสามารถด าเนนการผานระบบออนไลนได

3.1.5 เกณฑในการเขาสตลาดทนในไทยไมเออใหวสาหกจเรมตนสามารถเขาไประดมทนในตลาดทนไดตางประเทศ ซงอาจสงผลใหวสาหกจทประสบความส าเรจไปจดทะเบยนในตลาดตางประเทศแทน เชน Australian Securities Exchange (ASX)

3.2 ขอจ ากดดานสอสาธารณะ ทเปนชองทางส าหรบเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบวสาหกจเรมตนใหแกประชาชนทวไป เพอขยายฐานลกคาของผประกอบการเปนศนยกลางการตดตอสอสารระหวางนกลงทน ภาครฐ และภาคเอกชน เพอสรางความเชอมโยงของทกภาคสวนในการสงเสรมวสาหกจเรมตนอยางตอเนองและเปนระบบ บนพนฐานของความรและความเขาใจรวมกน

4. แนวทางการสงเสรมวสาหกจเรมตนในไทย

ในชวงระหวางป 2559–2560 ภาครฐน าโดยคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต (NSC) ไดพจารณาหาแนวทางการแกไขปญหาและลดขอจ ากดเพอสนบสนนและสงเสรมวสาหกจเรมตนของไทยใหสามารถเตบโตไดอยางตอเนองและแขงขนกบวสาหกจเรมตนของประเทศอน ๆ ได โดยใชรายงานขอเสนอแนะทระบอยในสมดปกขาวส าหรบวสาหกจเรมตนของประเทศไทย ประจ าป 2559 ของสมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการธรกจเทคโนโลยรายใหม สงผลใหปจจบนมการแกไขปญหาในสวนทเกยวของไปบางสวนแลว ขณะทบางสวนอยระหวางการด าเนนงานแกไข ซงไดแก ประเดนดานภาษ ดานกฎหมาย ดานการลงทน ดานการประชาสมพนธ ดานเครอขายการด าเนนงาน และดานองคความร (กระทรวงการคลง, 2559ข; กระทรวงการคลง, 2560ก; กระทรวงการคลง, 2560ข; กระทรวงการคลง, 2560ค; กระทรวงการคลง, 2560ง; เดลนวส, 2560)

4.1 ดานภาษ

4.1.1 การขยายระยะเวลาการจดแจงการเปนกจการเงนรวมลงทนและทรสต เพอใหไดรบสทธยกเวนภาษเงนไดส าหรบกจการเงนรวมลงทน ตาม พรฎ. 597 จากเดมสนสด 31 ธนวาคม 2559 ขยายเปน 31 ธนวาคม 2561

4.1.2 การขยายระยะเวลาการจดทะเบยนจดตงบรษทหรอหางหนสวนนตบคคล เพอใหไดรบสทธยกเวนภาษเงนไดส าหรบผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และวสาหกจเรมตน รายใหม ตาม พรฎ. 602 จากเดมสนสด 31 ธนวาคม 2559 ขยายเปน 31 ธนวาคม 2560

34

4.2 ดานกฎหมาย

4.2.1 กระทรวงพาณชยเสนอรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ..) พ.ศ. .... เพอใหเออตอการประกอบธรกจของวสาหกจเรมตน ใน 4 ประเดน ไดแก การออกหนกแปลงสภาพ (Convertible Debt: CD) การทยอยใหหน (Reverse Vesting) สทธทจะซอหนในราคาทก าหนด (Employee Stock Option Plan: ESOP) และหนบรมสทธ (Preferred Shares) โดยคณะรฐมนตรมมตอนมตในหลกการของราง พ.ร.บ. เมอวนท 17 ตลาคม 2560 และปจจบน รางกฎหมายดงกลาวอยในขนตอนการตรวจพจารณาของคณะกรรมการกฤษฎกา

4.2.2 กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ด าเนนการศกษาและจดท ารางพระราชบญญตพฒนาวสาหกจเรมตนและนวตกรรมเชงนโยบาย พ.ศ. .... เพอเตรยมเสนอตอรฐบาลในเรว ๆ น พ.ร.บ. ฉบบดงกลาว มงเนนการสนบสนน แกไขขอจ ากดและอปสรรคตาง ๆ ทไมเออตอการพฒนาระบบนเวศของวสาหกจเรมตน (Startup Ecosystem) เชน การยกเวนภาษหก ณ ทจาย ส าหรบเงนทเกดจากการโอนหนวสาหกจเรมตน (Capital Gain) เปนระยะเวลา 5–10 ป เพอจงใจนกลงทนชาวตางชาตใหเขามาลงทนกบวสาหกจเรมตนของไทย การลดหยอนคาธรรมเนยมการขนทะเบยนทรพยสนทางปญญา เปนตน

4.3 ดานการลงทน การจดตงกองทนเพอรวมลงทนกบวสาหกจเรมตน โดยธนาคารออมสน ธนาคารเพอการพฒนาวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมแหงประเทศไทย และธนาคารกรงไทย จ ากด (มหาชน) ซงปจจบน ม SMEs/New Startup เขามาตดตอกองทนทง 3 แหง จ านวน 476 ราย ไดรบอนมต ในหลกการจ านวน 25 ราย และรวมลงทนไปแลวจ านวน 7 ราย คดเปนจ านวนเงน 154 ลานบาท

4.4 ดานการประชาสมพนธ

4.4.1 การจดงาน Startup Thailand 2016-2017 เพอประชาสมพนธเกยวกบวสาหกจเรมตน และการจดประกวดการน าเสนอแผนธรกจ (Pitching) เพอสรางโอกาสทางการตลาดของธรกจ (Market Expansion Event) และแผนการจดงาน Startup Thailand 2018 ภายใตแนวคด “ Invest Nation” ระหวางวนท 17–20 พ.ค. 2561

4.4.2 การเปดตว Web Portal (http://startupthailand.org) และ E–Learning ส าหรบวสาหกจเรมตน เมอปลายเดอน พ.ค. 2560 เพอใหเปนศนยกลางการประชาสมพนธ ฐานขอมล และ องคความรเกยวกบวสาหกจเรมตนในแตละสาขา

4.4.3 การจดพมพเอกสารแผนการสงเสรมวสาหกจเรมตนของไทย (พ.ศ. 2559–2564) เพอเผยแพรใหกบสาธารณชน

4.5 ดานเครอขายการด าเนนงาน

4.5.1 การพฒนายานวสาหกจเรมตน (Startup District) หรอศนยรวมความคดสการด าเนนธรกจในพนททมศกยภาพสงทวประเทศ อาท ยานโยธ ยานนวตกรรมสยามสแควร ยานนวตกรรม คลองสาน–ธนบร ยานนวตกรรมนมมานเหมนทร และในพนทของมหาวทยาลยทมความพรอม

4.5.2 การประสานงานกบสถาบนอดมศกษาเพอจดกจกรรมโครงการพฒนาธรกจนวตกรรมรายใหมทมการเตบโตสง ไดแก กจกรรมการเรยนการสอนและกจกรรมเสรมหลกสตรดานความเปน

35

ผประกอบการ (Entrepreneurship Education) กจกรรมการปรบปรงและเตรยมพรอมพนทพฒนานวตกรรมรวมกน (Co–innovating space) กจกรรมการถายทอดเทคโนโลยเพอพฒนาส เชงพาณชย (Research Commercialization for Startup) และกจกรรมการแขงขนระดบประเทศ Startup Thailand League

4.6 ดานองคความร

4.6.1 การพฒนาเน อหาสาระหลกสตรด านความเปนผ ประกอบการ รน เยาว (Entrepreneurship) ส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษา โดยเมอเสรจสมบรณจะมการแจกจายใหนกเรยนระดบดงกลาวเพอเปนหนงสออานเพมเตมจากหลกสตรปกต และจะจดท าเปนหนงสออเลกทรอนกส (E–Book) เพอเผยแพรตอไปยงสาธารณชน

4.6.2 การด าเนนการโครงการ Startup Club ในโรงเรยนระดบมธยมศกษาและอาชวศกษา เพอสรางแรงบนดาลใจและสงเสรมใหเดกนกเรยนในระดบดงกลาวเขาใจ และมความคดรเรมสรางสรรคอยางผประกอบการ โดยมโรงเรยนทตอบรบการเขารวมโครงการแลวรวม 109 แหง ใน 77 จงหวดทวประเทศ และไดเรมด าเนนกจกรรมแลว 17 สถาบน ใน 15 จงหวด

บทสรปของวสาหกจเรมตนในไทยจงมจดเรมตนมาจากผประกอบการธรกจดานเทคโนโลยสารสนเทศ เมอป 2553 จากนนจงพฒนาครอบคลมไปยงสาขาตาง ๆ ภายในชวงไมถง 10 ปทผานมาน และ ในระยะแรก ผประกอบการเปนเพยงผเลนเดยวทขบเคลอนรปแบบธรกจดงกลาว แตเมอค าวาวสาหกจเร มตนกลายเปนทแพรหลายมากขนตงแตป 2555 และจ านวนวสาหกจเรมตนคอย ๆ เพมจ านวนมากขน ภาครฐกไดเขามาใหการสนบสนนและสงเสรมอยางเตมตวเปนรปธรรมและชดเจน ตงแตป 2559–ปจจบน โดยการจดตงคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต (National Startup Committee: NSC) และคณะท างานยอยอก 4 คณะ เพอแกไขปญหา สนบสนน และสงเสรมการประกอบธรกจของวสาหกจเรมตนใหเปนไปอยางเปนระบบและมประสทธภาพ และเปนไปตามแผนการสงเสรมวสาหกจเรมตนของประเทศไทย พ.ศ. 2559–2564 ของกระทรวงการคลง ซงมการบรณาการหนวยงานภาครฐทกสวนทเกยวของ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และสถาบนการศกษา ใหเขามามสวนรวมในการพจารณาและด าเนนการตาง ๆ รวมกน ทงการพจารณาออกมาตรการสนบสนนทงดานภาษ การลงทน กฎหมาย และอน ๆ และการด าเนนการในสวนทตนเองเกยวของ ท าใหปญหาและขอจ ากดตาง ๆ ทเปนอปสรรคส าหรบวสาหกจเรมตนลดนอยลงไป เมอพจารณาจากขอจ ากดทเปนอปสรรคของวสาหกจเรมตน ในสมดปกขาวส าหรบวสาหกจเรมตนของประเทศไทย ประจ าป 2559 ของสมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการธรกจเทคโนโลยรายใหม เทยบกบผลการด าเนนงานของคณะกรรมการ NSC ป 2559–2560 ขางตน

อยางไรกตาม แมภาครฐไดด าเนนการตามแนวทางการสงเสรมวสาหกจเรมตนในไทยของคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาตแลว วสาหกจเรมตนของไทยในปจจบนยงคงประสบปญหาดานกฎหมายและดานการตลาด ซงจะไดตดตามความคบหนาการด าเนนงานในสวนทเกยวของของภาครฐมาน าเสนอในโอกาสตอไป แตโดยทรรศนะของผเรยบเรยงบทความ ภาครฐ ผประกอบการ และภาคเอกชน ควรมบทบาทดงตอไปน

36

ดานกฎหมาย

1. ภาครฐควรแกไขกฎหมายทมอยเดม ไดแก 1) รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ..) พ.ศ. .... 2) การขยายระยะเวลาการจดทะเบยนจดตงบรษทหรอหางหนสวนนตบคคล เพอใหไดรบสทธยกเวนภาษเงนไดส าหรบผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และวสาหกจเรมตนรายใหม ตาม พรฎ. 602 ซงสนสดลงแลวในวนท 31 ธนวาคม 2560 และ การขยายระยะเวลาการจดแจงการเปนกจการเงนรวมลงทนและทรสต เพอใหไดรบสทธยกเวนภาษเงนไดส าหรบกจการเงนรวมลงทน ตาม พรฎ. 597 ซงจะสนสดลงในวนท 31 ธนวาคม 2561 ใหเกดความตอเนอง หรอน าเขาสการพจารณาของรฐสภาเพอใหสทธประโยชนทางภาษขางตนแกผมสวนไดสวนเสยเปนการถาวร

2. ภาครฐควรเรงพจารณาเพอออกกฎหมายใหม นนคอ รางพระราชบญญตพฒนาวสาหกจเรมตนและนวตกรรมเชงนโยบาย พ.ศ. .... เมอวนท 6 ธนวาคม 2560 ทผานมา ทประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 4/2560 เหนชอบราง พ.ร.บ. ฉบบดงกลาวของคณะท างานเพอพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสงเสรมวสาหกจเรมตน หรอ คณะท างานยอยชดท 2 ซงมส านกงานคณะกรรมการนโยบายวทยาศาสตร เทคโนโลย และนวตกรรมแหงชาต กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนฝายเลขานการ และในปจจบน คณะกรรมการฯ อยในระหวางการน าเสนอราง พ.ร.บ. ตอคณะรฐมนตร ยงไปกวานน ยงจะตองศกษากฎหมาย เชงเปรยบเทยบระหวางไทยกบประเทศคแขง อยางเชน สงคโปรและฮองกง เปนตน เพอพจารณาแกไขบทบญญตของรฐในสวนทเกยวของกบการสงเสรมสทธประโยชนทางภาษและสทธประโยชนอน ๆ ใหแกวสาหกจเรมตนของไทย ตอไป

ดานการตลาด

1. ผประกอบการวสาหกจเรมตนและนกลงทนทเปนภาคเอกชน ควรก าหนดแนวทางประเภทของธรกจจากปญหาทใหญและส าคญของกลมเปาหมาย และจะตองสอดคลองกบยทธศาสตรของประเทศ

2. ผประกอบการวสาหกจเรมตนและภาคเอกชนควรขยายตลาดไปตางประเทศ เมอกฎหมายของประเทศเออตอการดงดดนกลงทนและแหลงเงนทนจากตางประเทศ และธรกจวสาหกจเรมตนเตบโตแบบกาวกระโดดอยางตอเนอง จนมศกยภาพทจะเขาถงกลมลกคาตางชาตได โดยเฉพาะอยางยง ประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงนบวาเปนตลาดทนาสนใจส าหรบวสาหกจเรมตน เพราะมประชากรรวมมากกวา 640 ลานคน นบเปนตลาดออนไลนทมขนาดใหญเปนอนดบ 4 ของโลก และมชนชนกลางทอยในวยแรงงานและมก าลงซอสง ซงเหมาะกบการเปนกลมเปาหมายส าหรบการขยายธรกจไปยงประเทศดงกลาว โดยการ จดทะเบยนจดตงบรษทในประเทศปลายทาง และลงทนโดยตรงระหวางประเทศ ในรปแบบการเปนเจาของกจการเองทงหมด (100% Ownership) หรอ การรวมลงทน (Joint Venture) กบผประกอบกจการหรอ นกลงทนในประเทศดงกลาว อยางไรกด ผประกอบการและนกลงทนจ าเปนศกษาปจจยของการลงทนโดยตรงในตางประเทศ ทงปจจยทางการตลาด ขอจ ากดดานการคา ปจจยดานตนทน บรรยากาศในการลงทน และกฎหมายของประเทศปลายทางใหถองแท กอนทจะด าเนนการขยายตลาด

บรรณานกรม

กรมประชาสมพนธ. (ม.ป.ป.). STARTUP THAILAND 2016: ความส าเรจทยงใหญของสตารทอพไทย. จดหมายขาวรฐบาลเพอประชาชน, 2(27), 6–7.

37

กระทรวงการคลง, ส านกงานเศรษฐกจการคลง, ส านกนโยบายการออมและการลงทน. (10 กมภาพนธ 2559ก). มาตรการสนบสนนวสาหกจเรมตน (Startup). สบคน 1 ธนวาคม 2560 จาก http://www.fpo.go.th/ FPO/modules/Content/getfile.php?contentfileID=10295

_________. การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 4/2559. ขาวกระทรวงการคลง, (176/2559ข), 1–5.

_________. (29 มนาคม 2560ก). การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 1/2560. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก http://www.thaigov.go.th/news/contents/ details/2707

_________. การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 2/2560. ขาวกระทรวงการคลง, (062/2560ข), 1–3.

_________. (5 กนยายน 2560ค). การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 3/2560. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก http://www.thaigov.go.th/news/contents/ details/6431

_________. (6 ธนวาคม 2560ง). การประชมคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต ครงท 4/2560. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก https://gnews.apps.go.th/news?news=10671

กระทรวงการคลง, ส านกงานเศรษฐกจการคลง. (ม.ป.ป.). Startup เสนทางธรกจแบบใหมทใครกเรมท าได. สบคน 4 ธนวาคม 2560 จาก http://www.fpo.go.th/S–I/Source/ECO/ECO85.pdf

กระทรวงพาณชย, ส านกงานปลดกระทรวงพาณชย, กองบรหารการพาณชยภมภาค. วสาหกจเรมตน (Startup). จดหมายขาวพาณชยภมภาค, 1(5), 3–5.

กระทรวงพาณชย, ส านกงานสงเสรมการคาในตางประเทศ ณ นครโตรอนโต. ท าความรจกกบ Startup. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก http://www.ditp.go.th/contents_attach/145312/ 145312.pdf

กระทรวงอตสาหกรรม, ส านกงานปลดกระทรวงอตสาหกรรม, ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. (23 พฤษภาคม 2559). Startup. สบคน 7 ธนวาคม 2560 จาก http://www.industry.go.th/ industry/index.php/th/knowledge/item/10604–startup

การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. จบกระแส Startup กบประเดนการลงทนทสรางมลคาเพมได ไมใชเลน!. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก http://www.ieat.go.th/assets/uploads/cms/file/ 201606271129591013231408.pdf

เดลนวส. (5 กนยายน 2560). สวทน. เสนอราง พ.ร.บ.สตารทอพ. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก https://www.dailynews.co.th/it/596360

ธงชย ชลศรพงษ. (27 กรกฎาคม 2560). อานบทวเคราะห ท าไม Uber ถงตตลาดเอเชยไมส าเรจ?. สบคน 29 ธนวาคม 2560 จาก https://brandinside.asia/why-uber-cannot-hit-asia-market/

38

ปทมาวด เหลอสม. (ม.ป.ป.). START UP. สบคน 6 ธนวาคม 2560 จาก http://thailand.prd.go.th/ 1700/ ewt/aseanthai/mobile_detail.php?cid=4&nid=7466

พฒนา องพานช. (2559). Startup คนไทย สคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจเรมตนแหงชาต. วารสารสงเสรมการลงทน, 27(11), 16–22.

พนธอาจ ชยรตน. (เมษายน 2560). ธรกจ Startup คออะไร และเรมตนอยางไร. สบคน 1 ธนวาคม 2560 จาก http://www.narathiwatoss.go.th/files/com_news/2017–04_8d04a1b06fb31c9.pdf

ภาวน จนทรส าราญ. (ม.ป.ป.). มาท าความรจกกบซลคอนวลเลย (Silicon Valley). สบคน 1 ธนวาคม 2560 จาก http://www.mfa.go.th/aspa/th/articles/7128/77940–มาท าความรจกกบซลคอนวลเลย–(Silicon–Valley)–ก.html

วรรณนภา พภพไชยาสทธ, สนนทา อกขระกจ, และมานพ ทยไธสง. (2558). วงใน มเดย ตนแบบ Startup ในยคดจทล. สงเสรมการลงทน, 26(10 ตลาคม 2558), 18–25.

วรรณนภา พภพไชยาสทธ. (2559). สมาคมสตารทอพไทย: จดเรมตนของนกรบเศรษฐกจพนธใหมของไทยวารสารสงเสรมการลงทน, 27(11), 23–31.

ศรพนธ ยงวฒนานนท. (2559). Venture Capital: แหลงเงนทนผลกดน Startup. วารสารสงเสรม การลงทน, 27(11), 8–15.

สมาคมการคาเพอสงเสรมผประกอบการเทคโนโลยรายใหม. (2559). THE WHITEPAPER for STARTUP THAILAND 2016. สบคน 8 ธนวาคม 2560 จาก https://docs.google.com/viewer? a=v&pid=sites&srcid=ZnRpa20uY29tfGRlbW9rbXxneDoxOTBmYjBjNGI2NDYwYmNh

ส านกงานนวตกรรมแหงชาต (สนช.). (ม.ป.ป.). FAQ: Exploring about STARTUP NEWS in Thailand. สบคน 1 ธนวาคม 2560 จาก http://startupthailand.org/about/#1502182411929–df8e4fa0–9d50

ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร. (9 กมภาพนธ 2559). มาตรการสนบสนนวสาหกจเรมตน (Startup). สบคน 1 ธนวาคม 2560 จาก http://www.cabinet.soc.go.th/soc/Program2–3.jsp?top_serl =99318035

อจฉราพรรณ ลฬพนธ. (ม.ป.ป.). กลยทธการเขาสตลาดระดบโลก. สบคน 29 ธนวาคม 2560 จาก http://elearning2.utcc.ac.th/officialtcu/econtent/BI304/chapter7.pdf

ภาพอางอง

Google launces Thai boot camp for startups. สบคน 12 ธนวาคม 2560 จาก http://thaiembdc.org/2017/01/19/google–launches–thai–boot–camp–for–startups/

เกาะกระแสโพลล

ปฏรปต ารวจอยางไรใหไดใจประชาชน เรยบเรยงโดย...ปรยวรรณ สวรรณสนย

ภาพจาก: http://www.tnews.co.th/contents/213764

ส ำนกงำนต ำรวจแหงชำตหรอกรมต ำรวจในอดตเปนหนวยงำนตนทำงของกระบวนกำรยตธรรม อนประกอบดวย ต ำรวจ อยกำร ศำล และรำชทณฑ ทงดวยภำรกจของเจำหนำทต ำรวจในกำรปฏบตหนำทปองกนปรำบปรำมอำชญำกรรม แกไขปญหำยำเสพตดใหโทษ ปญหำสงคม กำรกอกำรรำย ฯลฯ เพอสรำงควำมสงบสขใหกบสงคม ตลอดจนสรำงควำมมนใจดำนควำมปลอดภยในชวตทรพยสนของประชำชนซงแทนทจะไดรบค ำชมเชยหรอยกยอง แตประชำชนกลบมทศนคตในทำงลบตอภำพลกษณของเจำหนำทต ำรวจ เนองจำกมเจำหนำทต ำรวจบำงคนไดสรำงควำมเสยหำยดวยกำรทจรต ปฏบตหนำทมชอบใชอ ำนำจหนำทเพอแสวงหำผลประโยชนใหกบตนเองและพวกพอง สงผลใหสงคมและประชำชนขำดควำมเชอถอตอกำรท ำหนำทของต ำรวจ และกอใหเกดปญหำขวญก ำลงใจของเจำหนำทต ำรวจในปจจบน โดยเฉพำะปญหำแทรกแซงกำรบรหำรงำนบคคล ระบบกำรแตงตงโยกยำยทปรำศจำกหลกเกณฑและระบบคณธรรม รวมถงปญหำระบบกำรสอบสวนซงสะทอนใหเหนเปนกำรด ำเนนงำนในภำพรวมกวำง ๆ จงขำดควำมช ำนำญและประสบกำรณท ไมสำมำรถขบเคลอนงำนสอบสวนใหมประสทธภำพตำมควำมคำดหวงของประชำชนได ปญหำงำนสบสวนสอบสวนทยงไมมระบบกำรบรหำรจดกำรทดพอจะรองรบอำชญำกรรมตำง ๆ ทเกดขนในสงคม (กำรปฏรปต ำรวจในสถำนกำรณสงคมปจจบน , 2558) ดงนน คณะนตศำสตรรวมกบศนยส ำรวจควำมคดเหน “นดำโพลล” สถำบนบณฑตพฒนบรหำรศำสตร จงท ำกำรส ำรวจควำมคดเหนของประชำชน เรอง “ปฏรปต ำรวจอยำงไรใหไดใจประชำชน” ระหวำงวนท 24–29 กรกฎำคม 2560 โดยมกลมตวอยำงผตอบแบบส ำรวจเปนประชำชนทมอำย 18 ปขนไปทวประเทศ รวมทงสน 2,003 คน แสดงควำมคดเหนตอประเดนเกยวกบกำรปฏรปต ำรวจในระบบงำนสบสวนสอบสวน กำรส ำรวจใชกำรสมตวอยำงดวยควำมนำจะเปนจำกบญชรำยชอฐำนขอมลตวอยำงหลก (Master Sample) ของนดำโพลล ดวยวธแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) ตำมภมภำคและสมตวอยำงดวยวธแบบอยำงงำย (Simple Random Sampling) ในแตละภมภำค ก ำหนดคำควำมเชอมนทรอยละ 95.0 และมคำควำมคลำดเคลอนมำตรฐำนไมเกน 1.1 (ศนยส ำรวจควำมคดเหน “นดำ” โพลล, สถำบนบณฑตพฒนบรหำรศำสตร, 2560)

40

ผลกำรส ำรวจควำมคดเหนของประชำชนตอประเดนกำรปฏรปต ำรวจ จ ำนวน 4 ขอค ำถำมคอ 1) ควำมคดเหนของประชำชนเกยวกบกำรแยกระบบงำนสอบสวนออกจำกต ำรวจ เพอสรำงหลกประกนควำมเปนอสระ และควำมยตธรรมในกำรด ำเนนคดอำญำใหกบประชำชน 2) ควำมคดเหนของประชำชนเกยวกบกำรใหพนกงำนอยกำรมอ ำนำจตรวจสอบควบคมกำรสอบสวนคดทมโทษจ ำคกเกนหำปหรอคดท มกำรรองเรยน 3) ควำมคดเหนของประชำชนเกยวกบกำรออกหมำยเรยกบคคลมำแจงขอหำหรอเสนอศำลออกหมำยจบ ควรไดรบควำมเหนชอบจำกพนกงำนอยกำร และ 4) ควำมคดเหนของประชำชนเกยวกบกำรใหมกำรบนทกภำพและเสยงกำรสอบปำกค ำบคคลเปนหลกฐำนไวใหอยกำรและศำลตรวจสอบไดเมอจ ำเปนทกคด เวนแตมเหตจ ำเปนตำมทก ำหนด มดงตอไปน

ความคดเหนของประชาชนเกยวกบการแยกระบบงานสอบสวนออกจากต ารวจ เพอสรางหลกประกนความเปนอสระ และความยตธรรมในการด าเนนคดอาญาใหกบประชาชน

รอยละ

เหนดวย เพรำะ เปนกำรแยกระบบงำนจบกมและงำนสอบสวนออกใหเปนสดสวน เชนเดยวกบในบำงประเทศทใชระบบดงกลำว เปนกำรชวยลดภำระงำนของต ำรวจ และปองกนกำรใชอ ำนำจในกำรสอบสวนในทำงทผด สรำงควำมเชอมนในระบบงำนสอบสวนมำกขน มควำมโปรงใสและยตธรรมมำกขน และประชำชนตองกำรเหนแนวทำงใหม ๆ ในกำรปฏรปต ำรวจ

69.75

ไมเหนดวย เพรำะ กำรสบสวนสอบสวนถอเปนหนำทของต ำรวจ ซงมควำมเชอมนวำสำมำรถท ำหนำทดงกลำวไดด เพรำะเปนผทมประสบกำรณ หำกแยกงำนระบบสวนวนออกไป อำจท ำใหเกดควำมซ ำซอน ลำชำ และขำดควำมตอเนอง

24.31

จะเปนหนวยงานใดสอบสวนกได แตขอใหเกดความยตธรรมกบทก ๆ ฝาย 0.55 ไมระบ/ไมแนใจ 5.39

รวม 100.00 ความคดเหนของประชาชนเกยวกบการใหพนกงานอยการมอ านาจตรวจสอบควบคมการ

สอบสวนคดทมโทษจ าคกเกนหาปหรอคดทมการรองเรยน รอยละ

เหนดวย เพรำะ เปนกำรปองกนกำรทจรตในระบบงำนสอบสวน เพอควำมโปรงใสและเปนธรรมกบทกฝำย โดยเฉพำะประชำชนทไมมควำมรทำงดำนกฎหมำย ทอำจถกยดเยยดขอกลำวหำจนน ำไปสกำรจบผตองหำผดตว ซงอยกำรเปนผทมควำมร ควำมสำมำรถทำงดำนกฎหมำย มควำมนำเชอถอ เปนกำรถวงดลอ ำนำจ แบงกำรท ำงำน ชวยกนดแลตรวจสอบและมควำมเปนกลำงมำกขน

79.83

ไมเหนดวย เพรำะ มฝำยทคอยตรวจสอบและควบคมอยแลว อยกำรมภำระงำนเปนจ ำนวนมำกอยแลว อำจเกดควำมซ ำซอนอกทงไมมนใจในเรองของควำมโปรงใส ควำมเปนกลำง และประสบกำรณในกำรควบคมงำนสอบสวนของอยกำร

12.83

ขนอยกบรปคด และควรพจารณาเปนรายคดไป 0.35 ไมระบ/ไมแนใจ 6.99

รวม 100.00

41

ความคดเหนของประชาชนเกยวกบการออกหมายเรยกบคคลมาแจงขอหาหรอเสนอศาลออกหมายจบ ควรไดรบความเหนชอบจากพนกงานอยการ

รอยละ

เหนดวย เพรำะ เปนกำรท ำงำนรวมกนหลำย ๆ ฝำย กระบวนกำรตำง ๆ จะไดมกำรตรวจสอบขอเทจจรง ชดเจน ปองกนกำรจบผบรสทธ หรอกำรยดเยยดคดใหกบผตองหำ เปนกำรสรำงควำมโปรงใสและควำมยตธรรมใหกบผตองหำมำกขน

62.61

ไมเหนดวย เพรำะ กระบวนกำรตำง ๆ อำจจะลำชำ และยงยำกจนเกนไป อำจสงผลเสยตอรปคด เพรำะบำงคดตองใชควำมรวดเรวในกำรออกหมำยจบ และยงไมเชอมนตอกำรพจำรณำและกำรตดสนใจของอยกำร

29.15

ขนอยกบรปคด และควรพจารณาเปนรายคดไป 0.65 ไมระบ/ไมแนใจ 7.59

รวม 100.00 ความคดเหนของประชาชนเกยวกบการใหมการบนทกภาพและเสยงการสอบปากค าบคคลเปนหลกฐานไวใหอยการและศาลตรวจสอบไดเมอจ าเปนทกคด เวนแตมเหตจ าเปนตามทก าหนด

รอยละ

เหนดวย เพรำะ จะไดมหลกฐำนเกบไวเพอกำรตรวจสอบ หลกฐำนทมอยจะเปนหลกฐำนทแทจรง ไมมกำรบดเบอนในกรณทเกดปญหำกำรรองเรยน เชน กำรขมขผตองหำ จะไดมหลกฐำนยนยน ซงเปนผลดตอผตองหำและเจำพนกงำนสอบสวน เปนกำรปองกนควำมคลำดเคลอนของรปคด และสรำงมำตรฐำนใหมในกำรสอบสวนหรอกำรใหปำกค ำ

90.31

ไมเหนดวย เพรำะ อำจเปนกำรละเมดสทธสวนบคคลมำกเกนไป กำรสอบปำกค ำควรเปนควำมลบ ทงนผตองหำอำจถกบงคบ หรอขมขใหพดในสงทไมตรงกบควำมเปนจรง หรอเกดควำมไมปลอดภยในชวตของผใหปำกค ำ กรณหำกมขอมลรวไหลออกมำ

6.84

ขนอยกบรปคด และควรพจารณาเปนรายคดไป 0.80 ไมระบ/ไมแนใจ 2.05

รวม 100.00

สรปผลกำรส ำรวจควำมคดเกยวกบกำรปฏรปต ำรวจในประเดนดำนระบบงำนสบสวนสอบสวนคอ 1) ประชำชนกลมตวอยำงถงรอยละ 90.31 เหนดวยกบกำรใหมกำรบนทกภำพและเสยงกำรสอบปำกค ำบคคลเปนหลกฐำนไวใหอยกำรและศำลตรวจสอบไดเมอจ ำเปนทกคด เวนแตมเหตจ ำเปนตำมทก ำหนด เนองจำกเหนวำจะไดมหลกฐำนเกบไวเพอกำรตรวจสอบ หลกฐำนทมอยจะเปนหลกฐำนทแทจรงไมมกำรบดเบอนในกรณทเกดปญหำกำรรองเรยน ถอเปนกำรปองกนกำรคลำดเคลอนของรปคดและสรำงมำตรฐำนใหมในกำรสอบสวนหรอกำรใหปำกค ำ 2) ประชำชนกลมตวอยำงรอยละ 79.83 เหนดวยกบกำรใหพนกงำนอยกำรมอ ำนำจตรวจสอบควบคมกำรสอบสวนคดทมโทษจ ำคกเกน 5 ป หรอคดทมกำรรองเรยน ทงน เพอเปนกำรปองกนกำรทจรตในระบบงำนสอบสวนสรำงควำมโปรงใสและเปนธรรมกบทกฝำย โดยเฉพำะประชำชนทไมมควำมรทำงดำนกฎหมำย ทอำจโดนยดเยยดขอกลำวหำจนน ำไปสกำรจบผตองหำผดตว ซงอยกำรถอเปน ผทมควำมรควำมสำมำรถทำงดำนกฎหมำย มควำมนำเชอถอ เปนกำรถวงดลอ ำนำจใหชวยกนดแลตรวจสอบและมควำมเปนกลำงมำกขน 3) ประชำชนกลมตวอยำงรอยละ 69.75 มควำมเหนวำ ควรแยกระบบงำน

42

สอบสวนออกจำกต ำรวจ เพอสรำงหลกประกนควำมเปนอสระและควำมยตธรรมในกำรด ำเนนคดอำญำใหกบประชำชน ทงน เพอเปนกำรแยกระบบงำนจบกมและงำนสอบสวนออกใหเปนสดสวน เปนกำรชวยลดภำระงำนของต ำรวจและปองกนกำรใชอ ำนำจในกำรสอบสวนในทำงทผด สรำงควำมเชอมนในระบบงำนสอบสวน มควำมโปรงใสและยตธรรมมำกขน 4) ประชำชนกลมตวอยำงรอยละ 62.91 มควำมเหนวำ กำรออกหมำยเรยกบคคลมำแจงขอหำหรอเสนอศำลออกหมำยจบ ควรไดรบควำมเหนชอบจำกพนกงำนอยกำร เนองจำกเปนกำรท ำงำนรวมกนหลำย ๆ ฝำย กระบวนกำรตำง ๆ จะไดมกำรตรวจสอบขอเทจจรง ช ดเจน ปองกนกำรจบ ผบรสทธ หรอยดเยยดคดใหกบผตองหำ

ผลกำรส ำรวจควำมคดเหนของกลมตวอยำงขำงตน สะทอนใหเหนวำ กระบวนกำรไตสวนในกำรบนทกภำพและกำรสอบปำกค ำบคคล ถอเปนสงทประชำชนสวนใหญใหควำมส ำคญมำกทสด เนองจำกกำรตดสนคดใด ๆ กตำม กำรใหปำกค ำจำกผทเกยวของในคดนน ๆ จะเปนแหลงขอมลทส ำคญอยำงยง เพรำะเปนหลกฐำนทชชดเพอหำผทกระท ำผด อนเปนกำรสรำงมำตรฐำนใหมในกำรสอบสวน ส ำหรบประเดนควำมคดเหนอน ๆ ของกลมตวอยำงทเหนดวยเปนล ำดบ รองลงมำเปนประเดนทเกยวกบระบบงำนและอ ำนำจหนำทของหนวยงำนทรบผดชอบคอ ส ำนกงำนต ำรวจแหงชำต ส ำนกอยกำรซงเปนเรองกำรปฏรปโครงสรำงองคกรอนเปนกำรบรหำรจดกำรภำยในหนวยงำนเอง ซงขอคดเหนของกลมตวอยำงถอเปนขอเสนอในเชงนโยบำยทสะทอนผำนมมมองของภำคประชำชน ดงนน ซงผเกยวของควรตองน ำขอคดเหนดงกลำวมำประกอบกำรพจำรณำทบทวนกำรด ำเนนงำนของส ำนกงำนต ำรวจแหงชำตเพอยกระดบกำรปฏบตงำนตอบสนองควำมคำดหวงของประชำชนไดมำกยงขนตอไป

อยำงไรกตำม ในตำงประเทศไดมกำรปฏรปองคกรต ำรวจ ในประเทศทพฒนำแลวตวอยำง ดงกรณของประเทศสหรฐอเมรกำ ซงนกกำรเมองเคยใชต ำรวจเปนเครองมอในกำรแสวงหำผลประโยชน โดยอำศยชองวำงของระบบโครงสรำงกำรบรหำรงำน จงมรปแบบทเปนกำรบรหำรงำนแบบกระจำยอ ำนำจ (Decentralization) โดยต ำรวจในแตละพนทจะมอ ำนำจกำรบรหำรจดกำรงำนของต ำรวจแบบเบดเสรจเดดขำด มกำรมงเนนใหประชำชนในทกภำคสวน ทกระดบชน ทงกลมคนทมสถำนภำพทำงสงคมชนสง (Elite group) และกลมคนในระดบรำกหญำ (Grassroots) เขำมำมสวนรวมในกำรปองกนและแกไขปญหำอำชญำกรรมในพนท ในลกษณะของกำรบรณำกำรท ำงำนรวมกนระหวำงต ำรวจกบประชำชนในชมชน โดยมบทบำททเทำเทยมกน (Equal partner) ในกำรดแลรกษำควำมสงบเรยบรอยของสำธำรณะ ขณะทระบบงำนต ำรวจในประเทศสหรำชอำณำจกร (United Kingdom) ถกออกแบบมำเพอใหมโครงสรำงกำรบรหำรงำน เพอเกดกำรคำนอ ำนำจกนระหวำง 3 หนวยงำนหลก (Tripartite structure) อนไดแก 1) รฐบำลสวนกลำง (Central government) โดยกระทรวงมหำดไทย (Home Office) 2) คณะกรรมกำรบรหำรงำนต ำรวจระดบทองถน (Police Authorities) และ 3) หวหนำหนวยงำนต ำรวจภมภำค (Chief Constables) ซงระบบดงกลำวไดรบกำรกลำวขำนวำเปนระบบงำนต ำรวจทเปนประชำธปไตยมำกทสดแหงหนงในโลก (กฤษณพงศ พตระกล, ม.ป.ป.)

สวนประเทศเยอรมนซงเปนอกกรณตวอยำงทประสบควำมส ำเรจในกำรปฏรประบบงำนต ำรวจ เนองจำกในอดตทผำนมำ อำชพต ำรวจเคยเปนทรงเกยจของประชำชนแตตอมำปรำกฏผลกำรส ำรวจควำมคดเหนของคนในประเทศ พบวำ อำชพต ำรวจเปนอำชพทไดรบกำรยอมรบเปนอนดบตน ๆ ของประเทศ ทงในเรองควำมนำเชอถอ ศรทธำ และประสทธภำพกำรท ำงำน ขณะเดยวกนนกกำรเมองในประเทศเยอรมนกลบเปนอำชพทไดรบกำรยอมรบนอยทสด กำรปฏรปดงกลำวเกดขนภำยหลงจำกสงครำมโลกครงท 2 นกกำรเมอง องคกรต ำรวจ และประชำชน ไดมควำมเหนรวมกนทจะพฒนำระบบงำนต ำรวจ มกำรปรบเปลยนโครงสรำง

43

กำรบรหำรงำนจำกรปแบบทหำรมำเปนระบบทใหมควำมใกลชดกบพลเรอนมำกขน เนองจำกเหนวำต ำรวจตองท ำงำนเพอประชำชน และกำรปรบเปลยนครงนน ไดสงผลใหเจำหนำทต ำรวจในประเทศเยอรมนไดรบกำรยอมรบเพมขนมำกเมอเปรยบเทยบกบอดตทผำนมำ

ผลกำรศกษำกรณกำรปฏรประบบงำนต ำรวจในสหรฐอเมรกำ สหรำชอำณำจกร และเยอรมน จงมขอเสนอส ำหรบควำมส ำเรจในกำรปฏรประบบต ำรวจ คอ ไดรบกำรยอมรบ และไดรบควำมศรทธำจำกประชำชน พบวำ กำรจะพฒนำระบบงำนต ำรวจใหประสบผลส ำเรจ ตองประกอบดวยหลกส ำคญ 3 ประกำร (หลก 3P) 1) เจตจ ำนงทำงกำรเมอง (Political will) ผน ำทำงกำรเมองและรฐบำล ตองมเจตนำรมณ อนแนวแนทจะปรบปรงระบบงำน ต ำรวจใหอ ำนวยควำมยตธรรมแกประชำชนได อยำงแทจรง 2) ภำคประชำชน (Public) ประชำชนทกภำคสวนตองสนบสนนใหมกำรเปลยนแปลงกำรท ำงำนขององคกรต ำรวจและมสวนรวมรบผดชอบในกจกำรของต ำรวจ 3) ต ำรวจ (Police) เจำหนำทต ำรวจเองตองอยำกเหนกำรเปลยนแปลง ยอมรบกำรวพำกษวจำรณและสนบสนนใหเกดกำรปฏรปองคกรทงในดำนโครงสรำง ระบบงำน อ ำนำจ หนำทและควำมรบผดชอบตำง ๆ

องคกรต ำรวจเปนหนวยงำนแรกในกระบวนกำรยตธรรมทสำมำรถบ ำบดทกข บ ำรงสข และ ผดงควำมยตธรรมใหเกดขนในสงคม กำรท ำหนำทของต ำรวจซงถงแมมอำจสรำงควำมพงพอใจแกทกฝำยได แตผลประโยชนของสำธำรณชนและควำมผำสกของประชำชนตองถอเปนควำมส ำคญในล ำดบแรก (First priority) กำรทจะดแลควำมปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชำชนในทกสำขำอำชพไดอยำงประสบผลส ำเรจ จงหลกเลยงไมไดทจะตองพฒนำระบบงำนของต ำรวจใหมประสทธภำพ เพอสรำงควำมเปนธรรมใหเกดขนกบคนทกชนชนในสงคม ดงนน กำรปฏรประบบงำนของต ำรวจจะประสบควำมส ำเรจ ไดรบกำรยอมรบ เปนทเชอมนและศรทธำของประชำชนนน ควรตระหนกถงปจจยทเกยวของในแตละดำน อำท กำรบรหำรงำนต ำรวจ (Police Administration) กำรมสวนรวมของประชำชน (Public Participation) ควำมโปรงใสในกำรท ำงำน ของต ำรวจ (Police Transparency) บทบำทและควำมรบผดชอบของต ำรวจ (Roles and Responsibilities) กำรฝกอบรมและกำรคดเลอก (Training and recruitment) และเงนเดอน สวสดกำรและวสดอปกรณ (Salary, welfare and resources)

โดยสรปจงกลำวไดวำ กำรปฏรประบบต ำรวจใหประสบผลส ำเรจเปนรปธรรม มอำจท ำไดโดยองคกรต ำรวจแตเพยงล ำพงแตยงตองกำรแรงผลกดนทงจำกทกภำคสวนทงในระดบนโยบำยของรฐบำล องคกรต ำรวจและภำคประชำสงคม ซงหำกกำรปฏรปดงกลำวประสบผลส ำเรจ จะสงผลใหประชำชนใหควำมรวมมออยำงเตมทในกำรแจงเบำะแสขอมลอำชญำกรรมตำง ๆ ตลอดจนใหควำมรวมมอในกำรท ำงำนรวมกบต ำรวจเพอเปำหมำยสดทำยใหประชำชนมควำมปลอดภยในชวตและทรพยสน รวมถงมกำรแกไขปญหำอำชญำกรรมไดอยำงมประสทธภำพและเจำหนำทต ำรวจจะรบควำมศรทธำจำกสำธำรณชนมำกยงขน

เอกสารอางอง

กฤษณพงศ พตระกล, พนต ำรวจโท. (ม.ป.ป.). ปฏรปต ารวจสงคมไทยจะไดอะไร? สบคน 23 พฤศจกำยน 2560 จำก http://www.facebook.com/antiamnesty/posts/574361859311322

“การปฏรปต ารวจในสถานการณสงคมปจจบน”. (4 มกรำคม 2558). สบคน 23 พฤศจกำยน 2560 จำก www.manager.co.th/AstvWeekend/ViewNews.aspx? NewsID=9580000000479

44

สถำบนบณฑตพฒนำบรหำรศำสตร, ศนยส ำรวจควำมคดเหน “นดำ” โพลล. (2560). ปฏรปต ารวจอยางไร จงจะไดใจประชาชน. สบคน 23 พฤศจกำยน 2560. จำก nidapoll.nida.ac.th/index.php? op=polls-detaileid=552

ภาพอางอง

ต ารวจ ประชาชน. สบคน 8 ธนวำคม 2560 จำก http://www.tnews.co.th/contents/213764

รอบโลกวจย

การบรหารจดการน า เรยบเรยงโดย...อญชล จวงจนทร

ภาพจาก: https://www.matichon.co.th/news/689628

น ำเปนทรพยำกรทมควำมสำคญตอสงมชวตท งคน พช และสตวมำกทสด เนองจำกเปนปจจยจำเปนในกำรดำรงชวต โดยในสวนของมนษยซงตองใชน ำสำหรบกำรอปโภค บรโภค อำท ใชดม ประกอบอำหำร ชำระรำงกำย ทำกำรเกษตร ประมง ตลอดจนใชในอตสำหกรรมท งในกระบวนกำรผลต กำรลำงของเสย หลอเครองจกรและระบำยควำมรอน นอกจำกน นน ำยงเปนเสนทำงคมนำคมทสำคญมำต งแตอดตจนถงปจจบน และเปนแหลงพลงงำนในกำรผลตกระแสไฟฟำอกดวย

อยำงไรกตำม ปจจบนมกำรใชน ำเพอกำรบรโภคเพมข นประมำณรอยละ 30–40 ในกำรผลตอำหำรของโลกจำเปนตองใชน ำจำกชลประทำนภำยในระยะเวลำประมำณ 15–20 ปขำงหนำ บรเวณพ นทชลประทำนจะตองเพมข นเปน 2 เทำของปรมำณพ นทในปจจบนเพอผลตอำหำรใหไดเพยงพอแกจำนวนประชำกรทเพมข น ท งปญหำดำนกำรกระจำยน ำไปสสวนตำง ๆ ของพ นทไมเทำกนอนเนองมำจำกบำงพ นท ฝนตกบำงพ นทแหงแลงขำดแคลนน ำเพอกำรอปโภคบรโภคและเพอกำรเพำะปลก กำรอนรกษทรพยำกรน ำโดยกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำจงมควำมสำคญ โดยกำรพฒนำแหลงน ำ กำรสงวนน ำไวใช กำรปองกน น ำเสย กำรไมท งขยะสงปฏกลและสำรพษลงในแหลงน ำ รวมท งกำรนำน ำเสยกลบมำใชใหม เชน กำรนำน ำลำงภำชนะใสอำหำรไปรดน ำตนไม เปนตน ประกอบกบปญหำเกยวกบทรพยำกรน ำ ซงไดแก ปญหำกำรขำดแคลนน ำ น ำทวม รวมท งน ำเสย รอบโลกวจยฉบบน จงขอนำเสนอปญหำและแนวทำงกำรแกไขในกรณปญหำดำนทรพยำกรน ำของตำงประเทศ และยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรน ำของประเทศไทยตำมลำดบคอ ประเทศ

46

เนเธอรแลนด ซงพ นทบำงสวนอยตำกวำระดบน ำทะเล ทำใหเกดเหตกำรณน ำทวมบอย จงไดมกำรบรหำรจดกำรน ำโดยกำรดำเนนโครงกำรควำมรวมมอกบตำงประเทศ เอกชน มหำวทยำลย องคกรคนควำวจย เพอพฒนำกำรบรหำรจดกำรน ำ ตลอดจนพฒนำเทคโนโลย และผลตภณฑทเกยวของ เพอแกไขปญหำน ำทวมจนทำใหปจจบนประเทศเนเธอรแลนดเปนประเทศทสำมำรถปองกนและจดกำรน ำทวมไดดทสดในโลก ประเทศอสราเอล เปนประเทศทพ นทสวนใหญแหงแลงลอมรอบดวยทะเลทรำย ปรมำณฝนเฉลยตอปเพยง 20–50 น วหรอนอยกวำ 33 มลลเมตร/ป มอตรำกำรำระเหยของน ำสง และเคยประสบภำวะวกฤตกำรขำดแคลนน ำถง ข นตองสงซ อน ำจำกประเทศเพอนบำนอยำงตรกในป 2547 นโยบำยกำรจดกำรน ำของอสรำเอลจงตองมกำรบรหำรจดกำรน ำทมอยอยำงจำกดใหประเทศสำมำรถอยรอดได และเกดควำมยงยน สาธารณรฐสงคโปร เปนอกประเทศหนงทประสบกบปญหำกำรขำดแคลนน ำ เนองจำกมพ นทดนเพยงเลกนอย เพรำะเปนเกำะเลก ๆ ลอมรอบดวยทะเล จงมพ นทเพยงเลกนอยทจะจดเกบน ำไวใชไดอยำงเพยงพอ และตองซ อน ำจำกประเทศมำเลเซย จนถงป 2061 แตดวยกำรลงทนศกษำวจยเรองระบบน ำอยำงจรงจง โดยกำรนำเทคโนโลย มำใชในกำรบรหำรจดกำรน ำ จงทำใหสงคโปรสำมำรถแกไขปญหำเรองน ำของประเทศได และเปนตวอยำงกำรบรหำรจดกำรเรองระบบน ำของเมองทนำนำประเทศทวโลกใหควำมสนใจศกษำดงำน เนองจำกมกำรบรหำรจดกำรน ำโดยใชวธกำรบรณำกำรผสมผสำนหลำยวธและมควำมยงยน สวน ประเทศสหพนธสาธารณรฐเยอรมน เปนประเทศทประสบกบภำวะน ำทวมในหนำฝนซงเกดข นบอยคร ง รวมท งยงตองเผชญกบเหตกำรณภยแลง ในหนำแลง จงไดมกำรกำหนดกฎหมำยวำดวยกำรจดกำรสงแวดลอมในหลกกำรคมครองทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมแบบยงยนซงเกยวของกบเรองกำรปองกนและแกไขปญหำน ำทวม กำรใชน ำจำกแหลงน ำผวดนและแหลงน ำใตดน รวมท งกำรปรบปรงแหลงน ำใหเกดกำรสรำงระบบนเวศวทยำข นมำใหม และปรบปรงสภำพดำนโครงสรำงทำงกำยภำพของแหลงน ำใหเหมำะสมกบกำรดำรงชวตของสงมชวตในน ำ

ดงน น เพอประโยชนตอกำรเรยนรกรณกำรบรหำรจดกำรน ำของท ง 4 ประเทศดงกลำว จงขอนำเสนอรำยละเอยดแนวทำงกำรบรหำรจดกำรน ำของประเทศเนเธอรแลนด อสรำเอล สำธำรณรฐสงคโปร และสหพนธสำธำรณรฐเยอรมน ตำมลำดบดงตอไปน

ประเทศเนเธอรแลนด เปนประเทศทมควำมเชยวชำญสงในกำรบรหำรจดกำรน ำอยำงมประสทธภำพและมเทคโนโลยสง รวมท งมนโยบำยสงเสรมควำมรวมมอกบตำงประเทศเพอพฒนำกำรบรหำรจดกำรน ำรวมกนอยำงมประสทธภำพ ท งน หนวยงำนทรบผดชอบในกำรดำเนนโครงกำรดำนกำรบรหำรจดกำรน ำ คอ The Dutch Water Sector ซงไดรบงบประมำณจำกรฐบำลมภำรกจหลกในกำรดำเนนโครงกำรควำมรวมมอเพอบรหำรทรพยำกรน ำของโลกอยำงยงยนผำนกำรสรำงควำมรวมมอ กำรใหควำมชวยเหลอ ตลอดจนกำรพฒนำเทคโนโลยและผลตภณฑทเกยวของกบกำรบรหำรจดกำรน ำรวมกบตำงประเทศ เอกชน มหำวทยำลย องคกรคนควำวจย และองคกรไมแสวงผลกำไร (NGOs) ซงปจจบน The Dutch Water Sector มโครงกำรกบนำนำประเทศและภำคสวนตำง ๆ ท งหมด 404 โครงกำร ขยำยวงกวำงในทวทกภมภำคในโลก ท งน ยงมหนวยงำนภำยใต The Dutch Water Sector คอ The Dutch Risk Reduction Team (DRR Team) ซงมควำมเชยวชำญในกำรบรหำรจดกำรควำมเสยงและวำงระบบเพอปองกนปญหำจำกอทกภย หนวยงำนน ต งข นจำกควำมตระหนกถงปญหำเกยวกบน ำทจะเกดข นจำกผลกระทบของ Climate Change และบนควำมต งใจจรงของรฐบำลเนเธอรแลนดในกำรแบงปนควำมรและควำมเชยวชำญในกำรบรหำรจดกำรน ำกบนำนำประเทศในลกษณะกำรดำเนนโครงกำรแบบ tailor–made เพอใหเกดประโยชนกบประเทศภำคควำมรวมมอแตละประเทศสงสด เพอใหกำรจดกำรน ำเปนไปอยำงครอบคลมตรงจด และทนตอสถำนกำรณ

47

จงไดสรำงแบบจำลองกำรเกดอทกภยข น รวมท งวำงทำงเลอกท งหมดทเปนไปไดในกำรแกไขปญหำ เพอทจะเลอกทำงออกทประหยดงบประมำณเกดควำมคมคำและเหมำะสมทสดมำใช

ประเทศอสราเอล เปนดนแดนทสภำพภมประเทศเปนพ นททะเลทรำยแหงแลง ปญหำเรองน ำ จงเปนเรองสำคญระดบประเทศ แนวทำงเพอตอสกบควำมแหงแลงของแผนดนทะเลทรำยอยำงตอเนอง ทำใหประเทศอสรำเอลกลำยเปน “มหำอำนำจทำงเทคโนโลยดำนน ำ” และเพอถำยทอดเทคโนโลยดำนกำรจดกำรน ำไปในรปของธรกจในทก 2 ป ซงเปนกำรจดแสดงเทคโนโลยและนวตกรรมลำสดเกยวกบกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ และสงแวดลอมของอสรำเอล และเปนเวทหำรอและแสวงหำควำมรวมมอทำงธรกจ ควำม ทำทำยเรองน ำ คอ กำรจดกำรน ำเสยจำกโรงงำนอตสำหกรรม ซงเปนเรองทยำกกวำระบบกำรจดกำรน ำทวไปถง 2 เทำ เพรำะน ำดงกลำวสงผลกระทบตอสงแวดลอมอยำงใหญหลวง เนองจำกน ำจำกโรงงำนอตสำหกรรมมควำมเขมขนของสำรพษสง ประเทศอสรำเอลไดนำน ำมำรไซเคล 75% ในอตรำกำรใชน ำ 2,000 ลำนลกบำศกเมตร นบเปนอนดบหนงในโลก โดยมบรษทฮำกโฮน (Hagihon Ltd.) ซงเปนบรษทแนวหนำในกำรบำบด น ำเสยทใหญสดในอสรำเอล และทำธรกจจดกำรน ำแบบวนสตอป เซอรวส ใหกบคนในนครเยรซำเลม ซงรบผดชอบในกำรจดหำแหลงน ำ เกบกกน ำโดยสรำงอำงเกบน ำรวม 20 แหง เพอใหเพยงพอตอชำว เยรซำเลม รวมถงกำรตอยอดกำรบำบดน ำเสยพฒนำใหเปนกำซชวภำพ นอกจำกน นยงมบรษทลกทรบสร ำงโรงงำนกรองน ำทสะอำดและกำรจดกำรน ำเสยในระบบเกษตรกรรมผำนระบบชลประทำน โดยบรษทฮำกโฮนไดรวบรวมเทคโนโลยและคดคนนวตกรรมทำงพลงงำน เพอแกปญหำน ำและกำวสกำรเปนผนำดำนเทคโนโลยเรองน ำและพลงงำน

นอกจำกน ยงมบรษท ไอดอ เทคโนโลย (IDE technologies Ltd.) อยในแถบเอลต เปนบรษททมระบบเทคโนโลยแยกเกลอออกจำกน ำทะเล ทำใหไดรำคำน ำประปำออกมำดวยตนทนถกทสดในโลก โดยกำรผลตน ำ 1 ลกบำศกเมตร (1 ลกบำศกเมตรเทำกบ 1,000 ลตร) ใชเงน 0.53 ดอลลำรสหรฐ และมกำรผน น ำทะเลเพอมำสกดเกลอดวยกำรกรองออกจำกทะเลสำบกำลล ซงสำมำรถทำใหผลตน ำออกมำไดตำมมำตรฐำนคณภำพน ำดมขององคกำรอนำมยโลก (WHO) ท งน ระบบกำรแยกเกลอออกจำกน ำทะเลยงเปนเทคโนโลยทรกษำสงแวดลอมและประหยดพลงงำนไฟฟำ โดยใชไฟ 4 กโลวตตตอกำรผลตน ำ 1 ลกบำศกเมตร นอกจำกน น ำทะเลทกลนมำจำกน ำทะเลยงมคณภำพและรสชำตทดมได ซงรสชำตเทยบเทำกบน ำแร

ท งน บรษทเมโกรอท เปนอกบรษทหนงทมชอเสยงในกำรบรหำรจดกำรน ำในอสรำเอลเปนบรษท น ำแหงชำตของอสรำเอลทำหนำทจดสรรน ำจำกแหลงน ำหลกของประเทศ 4 แหลงสำคญ คอ ในทะเลสำบ คนเนเลก น ำใตดนทมำจำกช นหนทรำยและหนปนในพ นทภเขำ รวมท งแยกน ำเกลอออกจำกทะเลและน ำกรอยเมโกรอท ใชเทคโนโลยมำทำใหน ำสะอำดโดยมกำรวจย ซงน ำจะถกสบไปตำมทอตำง ๆ ซงมตนทำงอยทำงตอนใตของประเทศ และนำไปพกในอำงเกบน ำขนำดใหญ เรยกวำ เอชคอล ทตองดแลใหสะอำด ไมใหมสำหรำยหรอตะกอนตกคำงอยในอำง

นอกจำกน น บรษทแอคไวส (Aqwise) ซงเปนบรษทช นนำในกำรพฒนำแกปญหำน ำเสย ท งน ำเสยจำกระบบอตสำหกรรม เทศบำล ท งระบบกำรเพำะเล ยงสตวน ำทประสบควำมสำเรจในกำรตดต งระบบบำบดน ำเสยในเทศบำลและโรงงำนอตสำหกรรม เนนทำงอตสำหกรรมอำหำร ท งในยโรป อเมรกำเหนอ และตะวนออกกลำง โดยมเปำหมำยสงสดเพอใหน ำเสยเหลำน สำมำรถนำมำเปนน ำดมไดอกคร ง สงทนำสนใจของ

48

บรษทแหงน ไดคดคนเครองดกจบน ำเสยทเปนพลำสตกมรพรนไวจบเศษตะกอนในน ำขณะทปลอยโดยตองมกำรกวนน ำเสย เพอเพมออกซเจน ซงเปนลขสทธเฉพำะของบรษท

สาธารณรฐสงคโปร เปนอกประเทศหนงทขำดแคลนน ำ และมคณภำพน ำไมด จงตองมกำรนำเขำมำจำกตำงประเทศสำหรบอปโภคและบรโภค ในขณะทลกษณะภมประเทศ 2 ใน 3 เปนทลม มทำงระบำยน ำเพยง 50% ของพ นทท งหมดของประเทศ ทำใหเมอถงฤดฝนตองประสบปญหำน ำทวมเสมอ

Mr.Ridzuan Bib Ismail ผอำนวยกำรดำนแหลงน ำและลมน ำของหนวยงำน PUB สงคโปร กลำววำ จำกปญหำทประเทศประสบภำครฐจงต งนโยบำยในกำรเกบน ำฝนใหไดทกหยด รวมถงน ำทใชไปแลวตองสำมำรถนำกลบมำใชใหมไดมำกกวำ 1 คร ง โดยหนวยงำน PUB จะทำหนำทจดกำรน ำท งวฏจกรไมใหเหลอท งและรฐบำลสำธำรณรฐสงคโปรเหนวำ น ำ คอ ควำมมนคงของประเทศ จงไดประกำศลดกำรซ อน ำจำกตำงประเทศและหนมำดำเนนนโยบำยกำรบรหำรจดกำรน ำอยำงยงยนดวยมำตรกำรกำรอนรกษน ำ 3 กลยทธ คอ 1) กำหนดกลไกสรำงรำคำและเพมมลคำน ำ 2) กำหนดขอบงคบ อำท ตองมฉลำกประหยดน ำตด กำกบเครองใชและอปกรณภำยในครวเรอนทกชนด 3) ใชควำมสมครใจ โดยใหประชำชนคดหำวธประหยดน ำในชมชน โดยกำรสรำงแรงจงใจใหรำงวลชมชนทสำมำรถประหยดน ำไดมำกทสด รวมท งสนบสนนทนใหนำไปสรำงโครงกำรในแตละพ นททสนใจ

ท งน สำธำรณรฐสงคโปรไดนำเทคโนโลยรไซเคลน ำเสยมำใช ภำยใตชอ NEWater โดยนำน ำเสยจำกภำคครวเรอนและภำคอตสำหกรรมมำผำนกรรมวธ กำรกรองแบบ Microfiltration, Reverse Osmosis และฆำเช อดวยอตรำไวโอเลต จนไดน ำดบคณภำพด และนำกลบมำใชในกระบวนกำรผลตและกำรหลอเยนของภำคอตสำหกรรม สวนทเหลอถกนำไปรวมกบแหลงน ำดบเพอใชผลตน ำประปำสประชำชนอกคร ง รวมท ง ทำระบบแปลงน ำทะเลเปนน ำจด ซงมโรงผลตขนำดใหญอยบรเวณเขอนปำกแมน ำโดยสรำงคกบโรงงำน เผำขยะ เพอนำพลงงำนทไดจำกกำรเผำขยะไปใชในโรงงำนแปลงน ำทะเลดงกลำว และไดทมทนในกำรบรหำรจดกำรน ำกวำ 470 ลำนดอลลำรสงคโปร รวมท งสนบสนนกำรศกษำ และทำวจยเรองน ำผำนบรษทเอกชน จำนวน 180 แหง และสถำบนวจยอก 26 แหง

สหพนธสาธารณรฐเยอรมน กำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำของประเทศในเครอสหภำพยโรป (European Commission Water Framework Directive (WFD) โครงสรำงทำงกฎหมำยทสหภำพยโรปกำหนดข น เพอกำหนดกรอบแนวทำงกำรจดกำรน ำ ซงเรมจำกพ นทตนน ำลมน ำสำขำไปจนถงปำกแมน ำ โดยกระตนใหทกภำคสวนท งอตสำหกรรม เกษตรกรรม และครวเรอน ใชน ำอยำงจำกด นอกจำกน ยงมบคลำกรจำกภำครฐ สวนกลำง และรฐทองถนรวมกนเปนคณะทำงำนพเศษ จดทำขอเสนอแนะเปนแนวทำงเพอกำรปฏบตในระดบทองถนผำนกระบวนกำรมสวนรวมของภำคประชำชนผมสวนไดเสย อำท กำรจดทำระบบขอมลพ นฐำน ซงรวมถงกำรจดจำแนกลกษณะแหลงน ำท งระบบ ท งน สหพนธสำธำรณรฐเยอรมนคำนงถงสงแวดลอมเปนหลก ผใชน ำตองรบผดชอบคำใชจำยและรฐบำลเปนคนกำหนดรำคำคำน ำ เพอใหบรรลเปำหมำยจะตองมกำรแกไขปรบปรงกฎหมำยทเกยวของกบกำรใชน ำจำกแหลงน ำผวดน และแหลงน ำใตดนและปรบโครงสรำงกำรทำงำนของหนวยงำนและเจำหนำทของรฐบำลกลำง และรฐบำลในแตละแควน และดำเนนกำรปฏบตซงอยบนพ นฐำนของกำรบรหำรจดกำรแบบพ นทลมน ำ รฐบำลไดใชเวลำ 9 ป ดำเนนกระบวนกำรวำงแผน โดยมกำรเกบขอมลและประเมนสถำนะปจจบนของแหลงน ำในประเทศ จดกำรประชมหำรอรวมกบหนวยงำนรฐบำลกลำง หนวยงำนแควนตำง ๆ หนวยงำนเอกชน สถำบนกำรศกษำ ตลอดจนเปด

49

ใหประชำชนทกภำคสวนเขำมำมสวนรวมในกำรวำงแผนและจดทำมำตรกำรในกำรบรหำรจดกำรน ำของประเทศ ซงผลกำรประเมนสถำนะคณภำพแหลงน ำระบวำ ตวบงช ทำงดำนเคมของแหลงน ำสวนใหญของประเทศอยในเกณฑทด กำรปลอยน ำท งจำกแหลงกอกำเนดมลพษเชงพ นท (diffuse sources) สสำรทมควำมสำมำรถตำในกำรถกยอยสลำย เชน ยำฆำแมลง และมลพษทเกดจำกกำรปลอยของเสยทำงน ำ อำกำศ และขยะ นอกจำกน ยงพบวำตองใชควำมพยำยำมสงถงจะบรรลเปำหมำยทำงดำนนเวศวทยำท WED กำหนดไวได เนองจำกแมน ำในสหพนธสำธำรณรฐเยอรมนถกทำใหเปลยนแปลงไปจำกเดมอยำงมำก โดยเฉพำะ มสงปลกสรำงทำงชลศำสตร ต งอยในแมน ำเปนจำนวนมำก ซงสงผลใหระบบนเวศวทยำของแมน ำอยในระดบ ทตำกวำเกณฑสถำนะดำนสงแวดลอมทดของ WFD ซงประเดนดำนกำรจดกำรพ นทลมน ำท ง 10 ลมน ำของสหพนธสำธำรณรฐเยอรมนตองไดรบกำรแกไข คอ กำรลดกำรปลอยสสำรโดยเฉพำะธำตอำหำรและสำรพษ ลงสแมน ำ และกำรปรบปรงสภำพทำงดำนโครงสรำงทำงกำยภำพของแหลงน ำผวดนใหเหมำะสมกบกำรดำรงชวตของสงมชวตในน ำ โดยเฉพำะกำรเพมควำมสำมำรถใหกบปลำในกำรวำยระหวำงตนน ำและปลำยน ำ

สำหรบประเทศไทยซงทผำนมำประสบปญหำ 1) ขำดแคลนน ำในหนำแลง โดยสวนใหญอยในภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง กำรขำดแคลนน ำในระดบวกฤต จะเกดเปนระยะและรนแรงจนนำไปสควำมขดแยงในเรองกำรใชน ำ เนองจำกควำมตองกำรใชน ำมมำกข นในพ นททมควำมตองกำรใชน ำสง 2) อทกภยจำกกำรทฝนตกหนกหรอตกตดตอกนเปนเวลำนำน ๆ รวมท งปญหำแหลงน ำต นเขน ทำใหรองรบน ำไดนอยลง กำรทรดตวของพ นดนเนองจำกกำรสบน ำใตดนไปใชมำกเกนไป พ นทเปนทตำและระบำยน ำไมด และกำรสญเสยพ นทน ำทวมขงอนเกดจำกกำรถมคลองเพอกอสรำงทอยอำศย คณะรฐมนตรจงมมตเหนชอบยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ (พ.ศ. 2558–2569) ประกอบดวย 1) กำรจดกำรน ำอปโภคบรโภค 2) กำรสรำงควำมมนคงของน ำภำคกำรผลต (เกษตรและอตสำหกรรม) 3) กำรจดกำรน ำทวมและอทกภย 4) กำรจดกำรคณภำพน ำ 5) กำรอนรกษฟนฟสภำพปำตนน ำทเสอมโทรมและปองกนกำรพงทลำยของดน และ 6) กำรบรหำรจดกำร ซงนำเสนอโดยสำนกเลขำธกำรคณะรกษำควำมปลอดภยแหงชำต (สลร.คสช.) และเปนยทธศำสตรทมควำมครอบคลมต งแตตนทำงคอ แหลงตนน ำจนถงปลำยทำง คอ กำรดแลคณภำพน ำ ในกำรจดทำหรอปรบปรงยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำโดยกำหนดแนวทำงกำรดำเนนกำรเพอสรำงควำมสำมำรถในกำรลดผลกระทบ เพมกำรวจยและพฒนำเพอสรำงควำมเขำใจและสรำงควำมตระหนกรเพอแกไขปญหำดำนทรพยำกรน ำ โดยกำรจดหำและพฒนำแหลงน ำตำมยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ โดยกำรศกษำกำรพฒนำแหลงน ำ อำท กรณโครงกำรทบทวนยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำเพอเตรยมกำรรบมอกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศในประเทศไทยของสำนกวจยพฒนำและอทกวทยำ กรมทรพยำกรน ำทเปนกำรดำเนนงำนศกษำเพอทบทวนยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำฯ ดวยกำรสบคนจำกเอกสำรตำง ๆ กำรประชมหำรอกบผเกยวของดำนนโยบำยและแผนทรพยำกรน ำ ประกอบกบกำรสมภำษณผบรหำรระดบสงทเกยวของ โดยมวตถประสงคเพอศกษำ รวบรวม ทบทวนและวเครำะหยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ เพอใหสำมำรถเตรยมควำมพรอมในกำรพฒนำและปรบตวเตรยมกำรรบมอกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศของประเทศในระยะ 50 ปขำงหนำ เพอเสนอแนะแนวทำงกำรจดทำยทธศำสตรกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำเพอรองรบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศทประชำชนสำมำรถปรบตวเพอรองรบสภำพปญหำและนำไปปฏบตได และเพอศกษำทบทวนและเสนอแนะพ นททเหมำะสมเปนพ นทตวอยำงทเปนตวแทนของ 25 ลมน ำในประเทศไทย ในกำรศกษำวจยกำรปรบตวของประชำชนเพอรองรบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ ใชเวลำศกษำวจยโครงกำรระหวำงเดอนตลำคม 2557 ถงเดอนกนยำยน

50

2558 และผลกำรวจยพบวำ กำรจดกำรทรพยำกรน ำเดมมเพยงปญหำภยแลง/น ำทวม แตเมอมกำรพฒนำ ทำงเศรษฐกจโดยกำรใชทรพยำกรธรรมชำตมำกข น เกดผลกระทบตอสงแวดลอมใหเสอมโทรมลง ทำใหมกำรใชประโยชนทดนเปลยนไป ทรพยำกรน ำกไดรบผลกระทบเชนกน เกดปญหำภยแลง/น ำทวมรนแรงและบอยคร งข น ประเทศตำง ๆ เรมใหควำมสำคญตอกำรพฒนำทยงยนและกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ จนนำไปสควำมตกลงระหวำงประเทศในเวทตำง ๆ ไดแก กำรประชมสหประชำชำตวำดวยสงแวดลอมและกำรพฒนำ พ.ศ. 2535 กำรประชมสดยอดโลกวำดวยกำรพฒนำทยงยน พ.ศ. 2545 กำรประชมสหประชำชำต วำดวยกำรพฒนำทยงยน พ.ศ. 2555 และกำรประชมทเกยวของ ทำใหประเทศภำคสมำชกตระหนกถงสถำนกำรณสงแวดลอมและผลกระทบตอทรพยำกรธรรมชำตมำกข น ทรพยำกรน ำกเปนทรพยำกรสำคญทคำดวำจะไดรบผลกระทบอยำงรนแรง จงมแนวคดในกำรปรบตวเกยวกบทรพยำกรน ำเพอเตรยมกำรรองรบกบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ เนองจำกน ำเปนสนคำสำธำรณะ แตกำรเขำถงน ำสะอำดเปนสทธพ นฐำนมนษยชน คณะผวจยจงมขอเสนอแนะแนวทำงในสวนทเกยวของ ดงน

1. จดทำนโยบำยและแผนหลกดำนกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ ท งระดบประเทศและระดบลมน ำ โดยจดทำเปนแผนระยะยำว 20–50 ป และควรมกำรพจำรณำรปแบบกำรเปลยนแปลงลกษณะทำง อทกวทยำประกอบดวย

2. จดทำแผนปฏบตกำรจดกำรทรพยำกรน ำ 5 ป ท งในระดบประเทศและระดบลมน ำ เพอใหสอดคลองกบนโยบำยและแผนหลกดำนกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำและแผนจดกำรคณภำพสงแวดลอมโดยบรณำกำรเชงพ นทเปนระบบลมน ำอยำงแทจรง

3. จดทำแผนกำรเพอรองรบกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศดำนทรพยำกรน ำท งในระดบประเทศและระดบลมน ำ โดยใชกระบวนกำรมสวนรวมและใหขอมลแกประชำชน

4. จดทำแผนปฏบตกำรจดกำรภยแลงอทกภย กำรจดกำรควำมเสยง/กำรรบมอจำกภยแลงและอทกภย กำรเตรยมควำมพรอมในกำรรบมอและกำรลดควำมเสยหำยจำกภยแลงและภยพบต

5. ในระดบนำนำชำต ควรเพมขดควำมสำมำรถของสวนรำชกำรไทยในกำรตอรองระดบนำนำชำต โดยกำรพฒนำองคควำมร พฒนำบคลำกร พฒนำเทคโนโลย เพอกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำใหสำมำรถตอบสนองตอกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศทอำจเกดข นในระดบประเทศและประชำชน และควรเพมขดควำมสำมำรถใหแกผปฏบตทเกยวของและเผยแพรองคควำมรใหแกประชำชนทวไป

อยำงไรกตำมเพอประสทธภำพในกำรบรหำรจดกำรน ำของประเทศไทย ผจดทำบทควำมมควำมเหนวำ ควรมกำรตดตำมประเมนผลกำรดำเนนงำนตำมยทธศำสตร กำรบรหำรจดกำรทรพยำกรน ำ (พ.ศ. 2558–2569) ตลอดจนกำรดำเนนงำนตำมขอเสนอแนะแนวทำงของคณะผวจย ซงจะไดตดตำมขอมลขำวสำรในสวนทเกยวของมำนำเสนอในเอกสำรขำวสำรงำนวจยและพฒนำฉบบตอไป

เอกสารอางอง

การบรหารจดการน าของประเทศเนเธอรแลนด. สบคน 1 ธนวำคม 2560. จำก http://www.2thaieurope.net

โมเดลการจดการน าอยางยงยน อสราเอล สงคโปร เนเธอรแลนด เพราะน าคอชวตตองไมเสยน าสกหยด. สบคน 1 ธนวำคม 2560จำก http://thaipublica.org

51

รายงานสรปผลการศกษาโครงการทบทวนยทธศาสตรการบรหารจดการทรพยากรน าเพอเตรยมการรบมอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทย ปงบประมาณ 2558. กรงเทพฯ. สำนกวจยพฒนำ และอทกวทยำ กรมทรพยำกรน ำ.

สวทช. จบมออสราเอล จดสมมนาเทคโนโลยการเกษตรกาวหนาและการบรหารจดการน าเพอเตรยมพรอม รบสถานการณภยแลงของประเทศไทยในอนาคต. สบคน 4 ธนวำคม 2560 จำก http://biotec.or.th/thimages/media/2016

อรยำ อรณนท. การปองกนน าทวมเมอง : ประสบการณจากประเทศเนเธอรแลนด. สบคน 1 ธนวำคม 2560. จำก http://www.water/dwr.go.th/wrr04/index

ภาพอางอง

เขอน. สบคน 7 ธนวำคม 2560 จำก https://www.matichon.co.th/news/689628