บทคั�ดย่�อ : การก าหนดมาตรฐานคั�ณภาพราย่การวิ�ทย่�เด�ก เย่าวิชน และคัรอบคัร�วิ ของชมรมวิ�ทย่�เด�ก เย่าวิชน และคัรอบคัร�วิ

ดร. ชเนตต! ท�นนาม

การวิ�จั�ยเร�อง การการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ของชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ เป็$นส่&วินหน'�งของ โคุรงการป็ระเม�นผลการด�าเน�นการพ�ฒนาศั�กยภาพเคุรอข&ายของชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ โดยได-ร�บท�นส่น�บส่น�นจัากม.ลน�ธิ�เพ�อการพ�ฒนาเด�ก แผนงานส่�อส่ร-างส่�ขภาวิะเยาวิชน การศั'กษาคุร�1งน21เป็$นการศั'กษาเช�งคุ�ณภาพ (Qualititative

Research) โดยใช-วิ�ธิ2การส่�มภาษณ4เช�งล'ก (Indepth Interview) การส่�งเกตการณ4 (Observation) และการศั'กษาจัากเอกส่าร ( Documentary

Study) ผลการศั'กษาในส่&วินท2�วิ&าด-วิย การการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ของชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2ด�งน21

1. มาตรฐานคั�ณภาพด"านร#ปแบบราย่การชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ด�งน211.1การก�าหนดร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ไม&ม2กรอบคุ�ดท2�แน&นอนคุวิรให-คุวิามส่�าคุ�ญก�บคุวิามหลากหลาย1.2ร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ส่ามารถย'ดร.ป็แบบตามหล�กการร.ป็แบบรายการวิ�ทย�กระจัายเส่2ยงท�&วิ ไป็ เช&น รายการพ.ดคุ�ย รายการส่ารคุด2 รายการน�ตยส่ารทางอากาศั รายการข&าวิ1.3ร.ป็แบบรายการวิ�ทย�ท2�เด�กส่นใจั ได-แก& รายการถ&ายทอดนอกส่ถานท2� รายการเป็7ดเวิท2แส่ดง รายการอภ�ป็ราย รายการเล&าน�ทาน รายการละคุรวิ�ทย� รายการส่นทนารายการพ.ดก�บผ.-ฟ�งอย&างเด2ยวิ รายการพ.ดส่ล�บก�บเป็7ดเพลง1.4ร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�กคุวิรพ�จัารณาคุวิามเหมาะส่มตามอาย�และคุวิามส่นใจัของกล�&มเป็9าหมาย1.5ร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ คุวิรม2ล�กษณะส่ร-างส่รรคุ41.6ร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ คุวิรม2คุวิามเหมาะส่มต&อช&วิงเวิลาท2�น�าเส่นอ1.7การก�าหนดร.ป็แบบรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ คุวิรอย.&ภายใต-กรอบจัร�ยธิรรมวิ�ชาช2พ

1

2. มาตรฐานคั�ณภาพด"านเน%&อหาราย่การชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านเน1อหารายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ด�งน212.1เน1อหารายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ส่ามารถก�าหนดโดยใช-หล�กการเด2ยวิก�บการก�าหนดเน1อหาในรายการวิ�ทย�กระจัายเส่2ยงท�&วิไป็2.2เน1อหารายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน ให-คุวิามส่�าคุ�ญเป็$นพ�เศัษก�บ อาย� คุวิามต-องการ พฤต�กรรมของเด�ก จั�ตวิ�ทยาเด�ก บร�บทส่�งคุม จัร�ยธิรรม การใช-ภาษา คุวิามส่น�กส่นาน เข-าใจัง&าย กระต�-นคุวิามคุ�ดและจั�นตนาการ2.3เน1อหารายการวิ�ทย�เด�กท2�น�าเส่นอผ&านทางรายการวิ�ทย�เด�กส่&วินใหญ& น�าเส่นอเน1อหาเก2�ยวิก�บการพ�ฒนาอารมณ4 วิ�ฒ�ภาวิะ การป็ร�บต�วิ คุวิามร�ก คุวิามส่�มพ�นธิ4ก�บผ.-อ�น2.4เน1อหารายการวิ�ทย�เด�กท2�ส่อดคุล-องก�บคุวิามต-องการของเด�ก ได-แก& เน1อหาท2�เน-นจั�นตนาการ คุวิามคุ�ดส่ร-างส่รรคุ4 พ�ฒนาการทางอารมณ4 วิ�ฒ�ภาวิะ การป็ร�บต�วิ คุวิามร. -เก2�ยวิก�บป็ระเทศัต&างๆ คุวิามร. -เก2�ยวิก�บอาเซี2ยน วิ�ฒนธิรรม ป็ระเพณ2 ภ.ม�ป็=ญญาพ1นบ-าน ส่�ขภาพอนาม�ย ก2ฬา การป็9องก�นยาเส่พต�ด วิ�ทยาศัาส่ตร4 เทคุโนโลย2 คุวิามคุ�ดเช�งเหต�ผล2.5เน1อหารายการวิ�ทย�เด�กท2�ส่อดคุล-องก�บวิ�ย ม2ล�กษณะด�งน21- 2-6 ป็? เน-นเน1อหาด-านการคุวิบคุ�มอารมณ4 คุวิามร. -รอบต�วิ- 7-12 ป็? เน-นเน1อหาด-านคุ�ณธิรรมและวิ�น�ย- 13-18ป็? เน-นเน1อหาคุวิามร. -ด-านอ�ตล�กษณ4ทางเพศั คุวิามร. -เร�องเพศั คุวิามส่�มพ�นธิ4อ�ตล�กษณ4ทางส่�งคุม และการด�าเน�นช2วิ�ต- 19-25ป็? เน-นเน1อหาคุวิามร. -ด-านอ�ตล�กษณ4ทางเพศั คุวิามร. -เร�องเพศั คุวิามส่�มพ�นธิ4อ�ตล�กษณ4ทางส่�งคุมและการด�าเน�นช2วิ�ต

3.มาตรฐานคั�ณภาพด"านคัวิามหลากหลาย่ชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัในเร�องการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านคุวิามหลากหลายวิ&า หมายถ'ง คุวิามหลากหลายของเน1อหารายการ คุวิามหลากหลายของเทคุน�คุการผล�ตรายการ และคุวิามหลากหลายของช&องทางการม2ส่&วินร&วิมของผ.-ฟ=ง ส่&วินคุวิามหลากหลายของเด�กซี'�งเป็$นกล�&มเป็9าหมายน�1น ย�งเป็$นข-อจั�าก�ดท2�ย�งไม&ม2การก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพทางด-านน21อย&างจัร�งจั�ง

4. มาตรฐานคั�ณภาพด"านการผล�ตราย่การ2

ชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านการผล�ตรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ด�งน214.1การผล�ตรายการวิ�ทย�เด�กใช-หล�กการเด2ยวิก�บหล�กการผล�ตรายการวิ�ทย�กระจัายเส่2ยงท�&วิ ไป็4.2คุ�ณภาพ เส่2ยง เป็$นองคุ4ป็ระกอบท2�ม2คุวิามส่�าคุ�ญท2�ส่�ดในมาตรฐานคุ�ณภาพด-าน“ ”

การผล�ตรายการวิ�ทย�เด�ก4.3การผล�ตรายการวิ�ทย�เด�กท2�ออกอากาศัส่&วินใหญ& ใช-เทคุน�คุการน�าเส่นอหลากหลายเน-นการส่�มภาษณ4 เป็7ดเพลง ใช-เส่2ยงป็ระกอบ โทนรายการส่ร-างคุวิามเป็$นก�นเองอบอ�&น

5.มาตรฐานคั�ณภาพด"านผ#"จั�ดราย่การชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านผ.-จั�ดรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ โดยมองวิ&า น�กจั�ดรายการวิ�ทย�เด�กม2คุ�ณส่มบ�ต�เหมอนก�บน�กจั�ดรายการวิ�ทย�ฯท�&วิ ไป็ เพ2ยงแต&น�กจั�ดรายการวิ�ทย�เด�กต-องเพ��มเต�มคุ�ณส่มบ�ต�บางด-านเพ�อให-ส่ามารถส่�อส่ารก�บเด�กได-อย&างเข-าใจัและเข-าถ'ง ด�งน21

5.1คั�ณสมบ�ต�ของน�กจั�ดราย่การวิ�ทย่�ท��วิ ไป5.1.1ม2คุวิามคุ�ดร�เร��มส่ร-างส่รรคุ4 กระตอรอร-น ส่นใจัส่��งรอบต�วิ และใฝ่Bร. -อย.&เส่มอ5.1.2ม2คุวิามส่ามารถในการพ.ดอย&างเป็$นก�นเอง ออกเส่2ยงภาษาไทย หรอภาษาถ��นได-อย&างคุล&องแคุล&วิ ถ.กต-อง และน&าฟ=ง5.1.3ม2คุวิามเข-าใจัในกระบวินการผล�ตรายการวิ�ทย�เป็$นอย&างด25.1.4 ม2คุวิามร. -ในเร�องเพลงป็ระกอบ เส่2ยงป็ระกอบ5.1.5ส่ามารถต�ดส่�นใจัได-วิ&า เน1อหาส่าระอย&างไรเหมาะก�บผ.-ฟ=ง และเพลงป็ระกอบ เส่2ยงป็ระกอบ ป็ระเภทไหนเหมาะก�บเน1อหาเร�องราวิแบบใด5.1.6 ม2คุวิามเข-าใจัวิ�ธิ2ใช-อ�ป็กรณ4ต&างๆได-เป็$นอย&างด25.1.7ม2คุวิามตรงต&อเวิลา5.1.8ม2การต�ดส่�นใจัท2�ด2 เม�อเก�ดป็�ญหาต-องส่ามารถแก-ไขได-อย&างรอบคุอบและท�นท&วิงท2

5.2คั�ณสมบ�ต�ของน�กจั�ดราย่การวิ�ทย่�เด�ก5.2.1ม2บ�คุล�กล�กษณะเหมอนพ2�น-องหรอเพ�อน มากกวิ&าเป็$นผ.-ใหญ&5.2.2ม2คุวิามร. -เร�องจั�ตวิ�ทยาเด�ก5.2.3ม2คุวิามร�กคุวิามเข-าใจัเด�ก

3

5.2.4ม2จัร�ยธิรรม5.2.5ไม&ละเม�ดส่�ทธิ�เด�ก5.2.6ม2น�1าเส่2ยงด25.2.7ม2การใช-ภาษาท2�ด2

6. มาตรฐานคั�ณภาพด"านการคั าน+งถึ+งประโย่ชน.และผลท!/เด�กจัะได"ร�บชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านการคุ�าน'งถ'งป็ระโยชน4และผลท2�เด�กจัะได-ร�บด�งน216.1ท�าให-เด�กได-ร. -เท&าท�นส่�อ6.2 ม2ป็ระส่บการณ4การท�างานด-านส่�อ6.3 ส่ร-างคุวิามม�&น ใจัให-เด�ก6.4ส่ร-างการยอมร�บจัากผ.-อ�นท2�ม2ต&อเด�ก6.5เป็7ดโลกท�ศัน4 ส่ร-างจั�นตนาการ6.6ส่ามารถน�าข-อม.ลไป็ใช-ในช2วิ�ตป็ระจั�าวิ�น6.7ม2รายการท2�เหมาะส่�าหร�บเด�กและผ.-ใหญ&6.8ท�าให-เด�กได-เข-าร&วิมในก�จักรรมท2�เป็$นป็ระโยชน46.9เป็7ดโอกาส่ให-เด�กได-แส่ดงคุวิามคุ�ดเห�น6.10ส่ร-างส่�าน'กส่าธิารณะ6.11ข-อม.ลจัากรายการช&วิยเส่ร�มส่ร-างร&างกายเด�กให-ม2พ�ฒนาการท2�ด2ข'1น เด�กส่ามารถช&วิยเหลอตนเองได-

7.มาตรฐานคั�ณภาพด"านจัร�ย่ธรรมชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านจัร�ยธิรรมรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ด�งน21

7.1หล�กการท2�ป็รากฏในจัร�ยธิรรมด-านการผล�ตและการเผยแพร&รายการเด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิทางส่ถาน2วิ�ทย�กระจัายเส่2ยง ป็ระกอบด-วิย7.1.1ส่�ทธิ� ส่�ทธิ�มน�ษยชน7.1.2คุวิามถ.กต-อง7.1.3หล�กภวิวิ�ส่�ย คุวิามส่มด�ล เท2�ยงธิรรม7.1.4 ศั2ลธิรรม7.1.5คุวิามร�บผ�ดชอบ7.1.6หล�กการส่�ขภาวิะ

4

7.2หล�กการจัร�ยธิรรมรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิตามท�ศันะของกรรมการชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ป็ระกอบด-วิย7.2.1ส่�ทธิ�เด�ก7.2.2หล�กจั�ตวิ�ทยาเด�ก7.2.3การป็ฏ�เส่ธิคุวิามร�นแรง7.2.4หล�กคุวิามร�ก7.2.5คุวิามเหมาะส่มของภาษา

8.มาตรฐานคั�ณภาพด"านคัวิามย่��งย่%นและคัวิามอย่#�รอดทางธ�รก�จัชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ม2คุวิามเข-าใจัต&อการก�าหนดมาตรฐานคุ�ณภาพด-านมาตรฐานคุ�ณภาพด-านคุวิามย�&งยนและคุวิามอย.&รอดทางธิ�รก�จัของรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ ด�งน218.1คุวิามย�&งยนและคุวิามอย.&รอดหมายถ'งการท�าให-ส่�งคุมยอมร�บในการท�างานของชมรมวิ�ทย�เด�ก เยาวิชนและคุรอบคุร�วิ8.2คุวิามย�&งยนและคุวิามอย.&รอดหมายถ'งการส่ร-างคุวิามตระหน�กในคุวิามส่�าคุ�ญของรายการวิ�ทย�เด�ก เยาวิชน และคุรอบคุร�วิ8.3คุวิามย�&งยนและคุวิามอย.&รอดในเช�งธิ�รก�จัน�1น คุวิรม2การแส่วิงหาแหล&งท�นเพ��มเต�มนอกจัาก แผนงานส่�อส่ร-างส่�ขภาวิะเยาวิชน (ส่ส่ย.) เช&น แหล&งท�นจัากภาคุเอกชนองคุ4การเด�กส่ากล การจั�ดต�-ง กองท�นส่�อ8.4การจั�ดต�-ง คุล�นวิ�ทย�ส่าธิารณะเป็$นแนวิทางในการส่ร-างคุวิามย�&งยนและคุวิามอย.&รอด8.5การกระต�-นให-ส่�าน�กงานคุณะกรรมการก�จัการกระจัายเส่2ยง ก�จัการโทรท�ศัน4และก�จัการโทรคุมนาคุมแห&งชาต� (กส่ทช.) ออกกฎหมายท2�ม2ผลบ�งคุ�บให-ส่ถาน2วิ�ทย�กระจัายเส่2ยงท�กแห&งต-องม2รายการเด�ก เพ�อส่ร-างคุวิามอย.&รอดและคุวิามย�&งยน ม2บทบาทในการจั�ดอบรมฯ ในนามส่ถาบ�น

5