40
คู่มือประกอบสื่อการสอน วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรีโกณมิติ (เนื้อหาตอนที6) กฎของไซน์และกฎของโคไซน์ โดย รองศาสตราจารย์ จิตรจวบ เปาอินทร์ สื่อการสอนชุดนี้ เป็นความร่วมมือระหว่าง คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กับ สานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) กระทรวงศึกษาธิการ

49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

  • Upload
    -

  • View
    29.037

  • Download
    12

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอประกอบสอการสอน วชาคณตศาสตร

เรอง

ตรโกณมต (เนอหาตอนท 6)

กฎของไซนและกฎของโคไซน

โดย

รองศาสตราจารย จตรจวบ เปาอนทร

สอการสอนชดน เปนความรวมมอระหวาง คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กบ

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ

Page 2: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

1

สอการสอน เรอง ตรโกณมต สอการสอน เรอง ตรโกณมต มจ านวนตอนทงหมดรวม 15 ตอน ซงประกอบดวย

1. บทน า เรอง ตรโกณมต 2. เนอหาตอนท 1 อตราสวนตรโกณมต

- สมบตของรปสามเหลยมมมฉากและทฤษฎบทพทาโกรส - อตราสวนตรโกณมต - อตราสวนตรโกณมตของมม 30 45 และ 60

3. เนอหาตอนท 2 เอกลกษณของอตราสวนตรโกณมตและวงกลมหนงหนวย - เอกลกษณของอตราสวนตรโกณมต - วงกลมหนงหนวย การวดมม และหนวยของมม

4. เนอหาตอนท 3 ฟงกชนตรโกณมต 1 - ฟงกชนตรโกณมตของคาจรงและของมม - คาฟงกชนตรโกณมตของมม 30 45 และ 60

5. เนอหาตอนท 4 ฟงกชนตรโกณมต 2 - ความแตกตางและความสมพนธของอตราสวนตรโกณมต กบฟงกชนตรโกณมต - คาฟงกชนตรโกณมตของมมในจตภาคตาง ๆ

6. เนอหาตอนท 5 ฟงกชนตรโกณมต 3 - คาฟงกชนตรโกณมตของผลบวก และผลตางของมม - สตรผลคณ ผลบวก และผลตางของฟงกชนตรโกณมต

7. เนอหาตอนท 6 กฎของไซนและกฎของโคไซน - กฎของไซน - กฎของโคไซน

8. เนอหาตอนท 7 กราฟของฟงกชนตรโกณมต - การเปดตารางหาคาฟงกชนตรโกณมต - กราฟของฟงกชนตรโกณมต

Page 3: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2

9. เนอหาตอนท 8 ฟงกชนตรโกณมตผกผน

- ฟงกชนตรโกณมตผกผน - สมบตและความสมพนธของฟงกชนตรโกณมตผกผน

8. แบบฝกหด (พนฐาน 1) 9. แบบฝกหด (พนฐาน 2) 10. แบบฝกหด (พนฐาน 3) 11. แบบฝกหด (พนฐาน 4) 12. แบบฝกหด (ขนสง) 13. สอปฏสมพนธ เรอง มมบนวงกลมหนงหนวย 14. สอปฏสมพนธ เรอง กราฟของฟงกชนตรโกณมตและฟงกชนตรโกณมตผกผน 15. สอปฏสมพนธ เรอง กฎของไซนและกฎของโคไซน

คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวา สอการสอนชดนจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอนส าหรบคร และนกเรยนทกโรงเรยนทใชสอชดนรวมกบการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร เรอง ตรโกณมต นอกจากนหากทานสนใจสอการสอนวชาคณตศาสตรในเรองอน ๆ ทคณะผจดท าไดด าเนนการไปแลว ทานสามารถดชอเรอง และชอตอนไดจากรายชอสอการสอนวชาคณตศาสตรทงหมดในตอนทายของคมอฉบบน

Page 4: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

3

เรอง ตรโกณมต (กฎของไซนและกฎของโคไซน) หมวด เนอหา ตอนท 6 (6 / 8) หวขอยอย 1. กฎของไซน 2. กฎของโคไซน จดประสงคการเรยนร เพอใหผเรยน 1. เขาใจและสามารถประยกตกฎของไซนเพอใชในการแกปญหาได 2. เขาใจและสามารถประยกตกฎของโคไซนเพอใชในการแกปญหาได ผลการเรยนร ผเรยนสามารถ 1. อธบายวธการและหาความยาวดานและมมของรปสามเหลยมใด ๆ เมอก าหนดความยาวดาน

บางดานมมบางมมมาให โดยใชกฎของไซนหรอของโคไซนได 2. อธบายวธการและประยกตกฎของไซนและกฎของโคไซนแสดงวธในการแกปญหาใน

ชวตประจ าวนได

Page 5: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

4

เนอหาในสอการสอน

Page 6: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

5

เนอหาทงหมด

Page 7: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

6

1. กฎของไซน

Page 8: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

7

1. กฎของไซน

พจารณารปสามเหลยมมมฉาก เราหาความสมพนธของความยาวดานตาง ๆ กบคาไซนของ

มมตาง ๆ ไดดงน ส าหรบรปสามเหลยมมมฉาก ABC โดยท B เปนมมฉาก

ให a เปนความยาวดานตรงขามมม A b เปนความยาวดานตรงขามมม B และ c เปนความยาวดานตรงขามมม C

จากอตราสวนตรโกณมตของมม A จะได sin A = a

b

จากอตราสวนตรโกณมตของมม C จะได sin C = c

b

ดงนนเราจะไดวา sin A 1

a b และ sin C 1

c b

และเนองจาก B เปนมมฉาก ดงนน sin B 1

b b

สรปไดวา

ซงจะเรยกวากฎของไซน แตถาเราอยากทราบตอไปวา ถาพจารณารปสามเหลยมใด ๆ แลวเราจะยงคงได

กฎของไซนแบบนหรอไม

เมอมมทกมมเปนมมแหลม เมอมมมหนงเปนมมปาน

A c B

a

C

b

sin A sin B sin C

a b c

Page 9: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

8

เมอพจารณารปสามเหลยมทมมมทกมมเปนมมแหลม

เมอพจารณารปสามเหลยมทมมมหนงเปนมมปาน

Page 10: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

9

จงสรปไดวา ส าหรบรปสามเหลยมใด ๆ เราสามารถหากฎของไซนไดเหมอนกน ดงน

และเมอไดกฎของไซนแลว เราจะน ากฎนไปใชประโยชน

ตอไปจะพจารณากรณตาง ๆ ทสามารถใชกฎของไซนไดอยางเหมาะสม หรอกรณทไมเหมาะทจะใช

กฎของไซน หรอแมกรณทมขอมลไมพอในการใชกฎของไซน

Page 11: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

10

กรณทเหมาะสมมดงน

กรณท 1.1 กรณท 1.2

กรณท 1.3 กรณท 1.4

กรณท 2

กรณทไมเหมาะสมมดงน

กรณท 3 และ กรณท 4

Page 12: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

11

และอกกรณหนงทถอวามขอมลไมพอ จงไมเหมาะสมในการใชกฎของไซน

เมอนกเรยนไดเหนวธการพจารณาวากรณแบบไหนสามารถใชกฎของไซน แลวจากนนจงมาดตวอยาง

ในสอการสอน

Page 13: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

12

ตวอยางเพมเตม

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม A

= 27 , B

= 43 และ a = 3 จงหา b และ c

วธท า ใชกฎของไซน sin A sin B sin C

a b c

หา b ไดจาก

แทน A

, B

และ a จะได sin 27 sin 43

3 b

จากตารางคาฟงกชนไซน จะได 0.4540 0.6820

3 b

แลว b = 4.5066

หา c ไดจาก และ C

= 180 – A

– B

= 110

แทน A

, a และ C

จะได sin 27 sin110

3 c

จากตารางคาฟงกชนไซน จะได 0.4540 0.9397

3 c

แลว c = 6.2095

หมายเหต นกเรยนสามารถเปดตารางหาคาไซนไดจากการเรยนเรองตรโกณมตเนอหาตอนท 7

sin A sin B

a b

sin A sin C

a c

Page 14: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

13

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม A

= 50 , B

= 60 และ c = 2 จงหา a และ b

วธท า ใชกฎของไซน sin A sin B sin C

a b c

โจทยก าหนด A

และ B

เราสามารถหา C

= 180 – A

– B

= 70

หา a ไดจาก

แทน A

, C

และ c จะได sin 50 sin 70

a 2

จากตารางคาฟงกชนไซน จะได 0.7660 0.9397

a 2

แลว a = 1.6303

หา b ไดจาก

แทน B

, C

และ c จะได sin 60 sin 70

b 2

จากตารางคาฟงกชนไซน จะได 0.8660 0.9397

b 2

แลว b = 1.8431

sin B sin C

b c

sin A sin C

a c

Page 15: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

14

นกเรยนไดทราบแลววาการหากฎของไซนนน เราเรมพจารณาจากการหาพนทของรปสามเหลยม

ใด ๆ ในแบบตาง ๆ 3 แบบ และตอไปนเรากลบมาดสตรการหาพนทในแบบตาง ๆ อกครงดงน

ส าหรบรปสามเหลยม ABC

พนทของ ABC = 1

2bc sin A =

1

2ca sin B =

1

2ab sin C

ซงสรปไดเปนสตรดงน

ตวอยาง จงหาพนทของรปสามเหลยม ABC ซง a = 5 , b = 7 และ C

= 60

วธท า พนทของ ABC = 1

2ab sin C

= 1

2 5 7 sin 60 =

1

2 5 7

3 35 3

2 4

ตวอยาง จงหาพนทของรปสามเหลยมหนาจวซงมมมยอดเทากบ 30 และดานประกอบมมยอดยาว 8 หนวย

วธท า พนทของ = 1

2(ดานประกอบมมยอด)2 sin (มมยอด)

= 1

2 8

2 sin 30 =

1

2 64

1

2 = 16 ตารางหนวย

A c B

C

b a

A B

C

b

c

a

พนท = ผลคณของ 12 กบคาไซนของมมมมหนงกบความยาวดานประกอบมมนนทงสอง

ดาน

Page 16: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

15

แบบฝกหดเพมเตม

เรอง

กฎของไซน

1. ส าหรบรปสามเหลยม ABC

1.1 จงหา b และ c เมอก าหนด A

= 45 , B

= 60 และ a = 4

1.2 จงหา B

และ C

เมอก าหนด A

= 120 , a = 3 และ b = 1

1.3 จงหา a เมอก าหนด A

= 30 , B

= 60 และ b = 2

1.4 จงหา b เมอก าหนด A

= 45 , B

= 30 และ c = 3 2. จงหาพนทของรปสามเหลยม ABC จากสงทก าหนดใหตอไปน

2.1 a = 3 , b = 4 และ C

= 45

2.2 c = 5 , b = 2 และ A

= 60

2.3 a = 1 , c = 3 และ B

= 135

2.4 a = 2 , b = 3 และ A

+ B

= 150

2.5 a = 4 , c = 5 และ A

+ C

= 120

2.6 b = 1 , c = 2 และ B

+ C

= 30

Page 17: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

16

2. กฎของโคไซน

Page 18: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

17

2. กฎของโคไซน ตอนทนกเรยนไดเรยนเรองทฤษฎบทพทาโกรสนน เราพจารณาเฉพาะรปสามเหลยมมมฉาก ซงเราไดวา ส าหรบรปสามเหลยมมมฉาก ABC ซงม A เปนมมฉาก a

2 = b

2 + c

2 หรอ

a = 2 2b c ถาหดมม A ใหเลกลงเปนมมแหลม โดยใหคา b และคา c คงเดม จะเหนวาคา a จะนอยลง จากรปจะเหนวา

a < 2 2b c หรอ

a2 = b

2 + c

2 + x ส าหรบบางคา x

ถาขยายมม A ใหใหญขนเปนมมปาน โดยใหคา b และคา c คงเดม จะเหนวาคา a จะเพมขนดวย จากรปจะเหนวา

a > 2 2b c หรอ

a2 = b

2 + c

2 + y ส าหรบบางคา y

จาก 2 กรณขางตน จะเหนวาคา x และคา y ขนอยกบมม A ซงตอไปเราจะหาความสมพนธดงกลาว

A B

C

b a

c

A B

C

b a

c

A

B

C

b

a

c

Page 19: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

18

กรณแรกพจารณารปสามเหลยมทมมมทกมมเปนมมแหลม

กรณทสองพจารณารปสามเหลยมทมมมหนงเปนมมปาน

Page 20: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

19

จงสรปเปนกฎของโคไซนส าหรบรปสามเหลยมใด ๆ ไดดงน

หมายเหต ถาสามเหลยมทพจารณาเปนรปสามเหลยมมมฉาก เราจะไดวา

Page 21: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

20

ตอไปเราจะน ากฎของโคไซนไปใชประโยชนโดยพจารณากรณตาง ๆ ดงน

ตวอยางการใชกฎของโคไซน

Page 22: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

21

ตวอยางเพมเตม

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม a = 2 , b = 3 และ c = 4 จงหา A, B

และ C

วธท า ใชกฎของโคไซน

หา A

ใชสตร

แทนคา a, b, c จะได 4 = 9 + 16 – 24 cos A

แลว cos A = 21 7

24 8 = 0.875

จากตารางคาฟงกชนโคไซนได A

28 57

หา B

ใชสตร

แทนคา a, b, c จะได 9 = 4 + 16 – 16 cos B

แลว cos B = 11

16 = 0.6875

จากตารางคาฟงกชนโคไซนได B

46 34

และ C

= 180 – A

– B

10429

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม a = 5 , b = 6 และ C

= 60 จงหา A

วธท า ใชกฎของโคไซน

หา c ใชสตร

แทนคา a, b และ C

จะได c2 = 25 + 36 – 30 = 31 และ c = 31

ตอไปจะหาคา A จากสตร

แทนคา a, b, c จะได 25 = 36 + 31 – 12 31 cos A

แลว cos A = 42

12 31 42

12 5.568 0.6286 ได A

51 3

a2 = b

2 + c

2 – 2bc cos A

b2 = a

2 + c

2 – 2ac cos B

c2 = a

2 + b

2 – 2ab cos C

a2 = b

2 + c

2 – 2bc cos A

Page 23: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

22

หลงจากทเรามกฎของไซนและกฎของโคไซนแลว นกเรยนลองดตวอยางตอไปน และจงพจารณา เลอกใชกฎทงสองนอยางเหมาะสม

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม a = 3 , b = 5 และ A

= 30 จงหาคาทเหลอทงหมด

วธท า เลอกใชกฎของไซน sin A sin B sin C

a b c

หา B

จากสตร

แทน a , b และ A

จะได sin 30 sin B

3 5 แลว sin B = 5 1 5

3 2 6 = 0.8333

ฉะนน B

56 27 และ C

= 180 – A

– B

93 33

ตอไปเราสามารถหาคา c ไดจากกฎของไซน ฉะนน c 5.988

หรอหาคา c ไดจากกฎของโคไซน ฉะนน c2 35.8575

และไมวาจะใชวธใด จะได c 5.988

ตวอยาง ถารปสามเหลยม ABC ม a = 3 , b = 5 และ C

= 60 จงหาคาทเหลอทงหมด

วธท า เลอกใชกฎของโคไซน

แทน a , b และ C

จะได c2 = 9 + 25 – 2 × 3 × 5 ×

1

2 = 19 ดงนน c = 19

ตอไปเราหา A

และ B

ไดทง 2 วธคอ

กฎของไซน และ B

= 180 – A

– C

กฎของโคไซน และ B

= 180 – A

– C

และไมวาจะใชวธใด จะได A

36 35 และ B

83 25

sin A sin B

a b

sin A sin C

a c

c2 = a

2+b

2 – 2ab cos C

c2 = a

2 + b

2 – 2ab cos C

sin A sin C

a c

a2 = b

2 + c

2 – 2bc cos A

Page 24: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

23

ตอไปเราจะน ากฎของไซนและกฎของโคไซนมาประยกตกบปญหาจรง

1. การหาความสงของบาน

นกเรยนตองเขาใจโจทยและแปลงเปนโจทยเกยวกบตรโกณมต จากนนจงใชกฎของไซนแกปญหาดงน

Page 25: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

24

2. การหาความกวางของคลอง

มวธในการแกปญหา 2 วธ คอ

2.1 พจารณารปสามเหลยมมมฉาก 2.2 ใชกฎของไซน

ตอนนนกเรยนคงไดเหนแลววาโจทยเกยวกบตรโกณมต อาจจะมวธหลายวธในการแกปญหา แตทกวธกม ความเกยวพนกบรปสามเหลยมมมฉากทงสน แมแตกฎของไซนซงนกเรยนไดกฎนมาจากการพจารณารปสามเหลยมมมฉากเชนเดยวกน

Page 26: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

25

3. การหาระยะทางและทศทาง

เมอนกเรยนเขาใจโจทยแลว จากนนแปลงเปนโจทยเกยวกบตรโกณมต และใชกฎของโคไซน แกปญหาไดดงน

ตอนนนกเรยนไดเหนตวอยางการแกปญหาจรงโดยใชกฎของไซนและกฎของโคไซนมาพอสมควรแลว ถงเวลาของนกเรยนไดใชความรทเรยนมาตงแตตรโกณมตตอนท 1 ถงตรโกณมตตอนท 6 น น ามาแกปญหาจรงกน โดยบางปญหาจรงอาจเปนปญหาทนกเรยนตงขนเองและนกเรยนกแกปญหานน ๆ เองได

Page 27: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

26

แบบฝกหดเพมเตม เรอง

กฎของโคไซน 1. ส าหรบรปสามเหลยม ABC

1.1 จงหา A, B, C

เมอก าหนด a = 2 b = 5 และ c = 4

1.2 จงหา c เมอก าหนด a = 7 b = 5 และ C

= 60

2. จงหาสวนตาง ๆ ทเหลอของรปสามเหลยม ABC จากสงทก าหนดใหตอไปน

2.1 a = 2 A

= 75 และ B

= 45

2.2 a = 3 B

= 75 และ C

= 45

2.3 a = 12 b = 5 และ A

= 60

2.4 a = 3 b = 7 และ C

= 30

2.5 a = 5 b = 6 และ c = 7

3. รปทรงสเหลยมมมฉาก ABCDEFGH ม AB ยาว 5 หนวย AD ยาว 4 หนวย และ AE ยาว 3 หนวยดงรป

จงหา A C E

, F D

H และ E C

H

A 5 B

C

G

F

3

E

H

D 4

Page 28: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

27

4. เกอยนอยบนยอดตกหลงหนง เขามองเหนบอลลนก าลงลอยขนสทองฟาเปนมมเงย 15 และเมอ

บอลลนลอยขนไปอก 12 เมตร เขามองเหนบอลลนเปนมมเงย 60 จงหาวาตอนนเขาอยหางจากบอลลนเทาไร

5. ฝนยนอยหางจากตกหลงหนง 15 เมตร เธอมองเหนยอดตกและเสาอากาศซงอยบนยอดตกเปนมมเงย

30 และ 45 ตามล าดบ จงหาความสงของเสาอากาศ

6. อลฟายนอยบนดาดฟาของตกหลงหนง เธอมองเหนปอมยามทอยทางทศตะวนออกของตกเปนมมกม 60

และมองเหนรถสามลอคนหนงทจอดอยทางทศใตของปอมยามนนเปนมมกม 30 ถาตกหลงนนสง

60 เมตร จงหาวารถสามลอจอดอยหางจากปอมยามเทาไร

7. ถา A และ B เปนจดสองจดทอยตรงขามของบงแหงหนง และ C เปนจดบนพนราบเดยวกบ A และ B

ถาระยะ AC และ BC เทากบ 2.5 และ 2 กโลเมตรตามล าดบ และวดมม ACB ได 60

จงหา ความกวางของบงตามแนว AB

A

C

B

Page 29: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

28

สรปสาระส าคญประจ าตอน

Page 30: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

29

สรปสาระส าคญประจ าตอน

ความเหมาะสมของการเลอกใชกฎของไซนหรอกฎของโคไซน พจารณาจากสงทโจทยก าหนดมาให

1. ก าหนดความยาวของดาน 3 ดาน ใชกฎของโคไซน

2. ก าหนดความยาวของดาน 2 ดาน และมม 1 มมทไมตรงขามกบดานทก าหนดความยาวมาให

ใชกฎของโคไซน

3. ก าหนดความยาวของดาน 2 ดาน และมม 1 มมทตรงขามกบดานทก าหนดความยาวมาให

ใชกฎของไซน

4. ก าหนดความยาวของดาน 1 ดาน และมม 2 มม ใชกฎของไซน

แตถาก าหนดมม 3 มม เราไมสามารถหาความยาวของดานทแนนอนได เพราะมค าตอบมากมาย

Page 31: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

30

เอกสารอางอง

1. ด ารงค ทพยโยธา, เสรมความรมงสโอลมปกคณตศาสตรโลกตรโกณมต,

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550.

Page 32: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

31

ภาคผนวกท 1 แบบฝกหด / เนอหาเพมเตม

Page 33: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

32

แบบฝกหดระคน

1. ถารปสามเหลยม ABC ม a = 2 , b = 1 และ c = 3 จงพจารณาวาขอใดตอไปนถกตอง

ก. A C = 135 ข. A B

= 120

ค. B C

= 120 ง. B

= 45

2. ถารปสามเหลยม ABC มมม A เปนมมปาน และ sin A = 3

2, sin B = 1

2 จงหาอตราสวน a : b : c

ก. 3 : 3 : 3 ข. 3 : 1 : 1 ค. 1 : 3 : 2 ง. 3 : 2 : 2

3. ถารปสามเหลยม ABC ม a = 10 , B

= 60 และ C

= 45 จงพจารณาวาขอใดตอไปนถกตอง

ก. A

= 75 , b = 15 2 – 5 6 ข. b = 15 2 – 5 6 , c = 3 – 1

ค. b = 6 – 2 , c = 10( 3 – 1) ง. A

= 75 , c = 5( 3 – 1)

4. ก าหนดใหรปสามเหลยม ABC มสมบตวา sin2 A + sin

2 B = sin

2 C จงหาคาของ C

ก. 30 ข. 45 ค. 60 ง. 90

5. ถาลากเสนแบงครงมม C ของรปสามเหลยม ABC ไปพบดานตรงขาม AB ทจด D

แลว AD

BD จะเทากบขอใด

ก. sin A

sin C ข. sin C

sin B ค. sin B

sin A ง. sin C

sin A

6. ถารปสามเหลยม ABC ม c = 12 , b = 8 และ B

= 45 จงหาพนทของ ABC

ก. 3 3 ข. 3 3 ค. 3 ง. 3

A D B

C

Page 34: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

33

7. ถารปสามเหลยม ABC ม a = 2 , b = 3 1 และ C

= 60 จงหาคา c

ก. 1 ข. 2 ค. 3 ง. 6

8. ถารปสามเหลยม ABC ม a = 7 , b = 5 และ c = 3 จงหาคาของมมทใหญสด

ก. 90 ข. 105 ค. 120 ง. 135

9. ถารปสามเหลยมหนาจวมฐานยาว 2 3 เมตร และสง 1 เมตร จงหาขนาดของมมยอด

ก. 30 ข. 45 ค. 60 ง. 120

10. ถารปสามเหลยม ABC ม a = 8 , b = 5 และ c = 7 จงหาคาของ 2 Bsin

2

ก. 11

14 ข. 3

28 ค. 11

28 ง. 1

2

Page 35: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

34

ภาคผนวกท 2 เฉลยแบบฝกหด

Page 36: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

35

เฉลยแบบฝกหด เรองกฎของไซน

1. 1.1 2 6 , 5.464 1.2 16 47 , 43 13 1.3 2 3

3 1.4 1.553

2. 2.1 3 2 2.2 5 3

2 2.3 3 2

4

2.4 3

2 2.5 5 3 2.6 1

2

เฉลยแบบฝกหด เรองกฎของโคไซน

1. 1.1 22 20 , 108 12 , 49 28 1.2 6.25

2. 2.1 C

= 60, b = 1.46 , c = 1.79 2.2 A

= 60, b = 3.346 , c = 6

2.3 B

= 21 9, C

= 98 51, c = 13.69 2.4 c = 4.65 , A

= 18 49, B

= 131 11

2.5 A

= 44 30, B

= 57, C

= 78 30

3. 25, 65 , 34 30 4. 16.39 เมตร

5. 6.3393 เมตร 6. 40 6 เมตร

7. 2.29 กโลเมตร

เฉลยแบบฝกหดระคน 1. ข 2. ข 3. ก 4. ง 5. ค

6. ก 7. ง 8. ค 9. ง 10. ข

Page 37: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

36

รายชอสอการสอนวชาคณตศาสตร จ านวน 92 ตอน

Page 38: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

37

รายชอสอการสอนวชาคณตศาสตร จ านวน 92 ตอน

เรอง ตอน

เซต บทน า เรอง เซต

ความหมายของเซต

เซตก าลงและการด าเนนการบนเซต

เอกลกษณของการด าเนนการบนเซตและแผนภาพเวนน-ออยเลอร

สอปฏสมพนธเรองแผนภาพเวนน-ออยเลอร

การใหเหตผลและตรรกศาสตร บทน า เรอง การใหเหตผลและตรรกศาสตร

การใหเหตผล

ประพจนและการสมมล

สจนรนดรและการอางเหตผล

ประโยคเปดและวลบงปรมาณ

สอปฏสมพนธเรองหอคอยฮานอย

สอปฏสมพนธเรองตารางคาความจรง

จ านวนจรง

บทน า เรอง จ านวนจรง

สมบตของจ านวนจรง

การแยกตวประกอบ

ทฤษฏบทตวประกอบ

สมการพหนาม

อสมการ

เทคนคการแกอสมการ

คาสมบรณ

การแกอสมการคาสมบรณ

กราฟคาสมบรณ

สอปฏสมพนธเรองชวงบนเสนจ านวน

สอปฏสมพนธเรองสมการและอสมการพหนาม

สอปฏสมพนธเรองกราฟคาสมบรณ

ทฤษฎจ านวนเบองตน บทน า เรอง ทฤษฎจ านวนเบองตน

การหารลงตวและจ านวนเฉพาะ (การหารลงตวและตวหารรวมมาก) ตวหารรวมมากและตวคณรวมนอย

ความสมพนธและฟงกชน บทน า เรอง ความสมพนธและฟงกชน

ความสมพนธ

Page 39: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

38

เรอง ตอน

ความสมพนธและฟงกชน โดเมนและเรนจ

อนเวอรสของความสมพนธและบทนยามของฟงกชน

ฟงกชนเบองตน

พชคณตของฟงกชน

อนเวอรสของฟงกชนและฟงกชนอนเวอรส

ฟงกชนประกอบ

ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม บทน า เรอง ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม

เลขยกก าลง

ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม

ลอการทม

อสมการเลขชก าลง

อสมการลอการทม

ตรโกณมต บทน า เรอง ตรโกณมต

อตราสวนตรโกณมต

เอกลกษณของอตราสวนตรโกณมต และวงกลมหนงหนวย

ฟงกชนตรโกณมต 1

ฟงกชนตรโกณมต 2

ฟงกชนตรโกณมต 3

กฎของไซนและโคไซน

กราฟของฟงกชนตรโกณมต

ฟงกชนตรโกณมตผกผน

สอปฏสมพนธเรองมมบนวงกลมหนงหนวย

สอปฏสมพนธเรองกราฟของฟงกชนตรโกณมต

สอปฏสมพนธเรองกฎของไซนและกฎของโคไซน

ก าหนดการเชงเสน บทน า เรอง ก าหนดการเชงเสน

การสรางแบบจ าลองทางคณตศาสตร

การหาคาสดขด

ล าดบและอนกรม บทน า เรอง ล าดบและอนกรม

ล าดบ

การประยกตล าดบเลขคณตและเรขาคณต

ลมตของล าดบ

ผลบวกยอย

อนกรม

ทฤษฎบทการลเขาของอนกรม

Page 40: 49 ตรีโกณมิติ ตอนที่6_กฎของไซน์และโคไซน์

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

39

เรอง ตอน

การนบและความนาจะเปน .

บทน า เรอง การนบและความนาจะเปน

การนบเบองตน

การเรยงสบเปลยน

การจดหม

ทฤษฎบททวนาม

การทดลองสม

ความนาจะเปน 1

ความนาจะเปน 2

สถตและการวเคราะหขอมล

บทน า เรอง สถตและการวเคราะหขอมล

บทน า เนอหา

แนวโนมเขาสสวนกลาง 1

แนวโนมเขาสสวนกลาง 2

แนวโนมเขาสสวนกลาง 3

การกระจายของขอมล

การกระจายสมบรณ 1

การกระจายสมบรณ 2

การกระจายสมบรณ 3

การกระจายสมพทธ

คะแนนมาตรฐาน

ความสมพนธระหวางขอมล 1

ความสมพนธระหวางขอมล 2

โปรแกรมการค านวณทางสถต 1

โปรแกรมการค านวณทางสถต 2

โครงงานคณตศาสตร การลงทน SET50 โดยวธการลงทนแบบถวเฉลย

ปญหาการวางตวเบยบนตารางจตรส

การถอดรากทสาม

เสนตรงลอมเสนโคง

กระเบองทยดหดได