NEJAconferentieIntegraalwerkenindeAmsterdamsezorg

voorjeugd:Handvatofhype?

Workshop

Integraalwerkenaangehechtheidbijjongekindereningezinnen

FrederikeScheper,kinderpsychiater,Infantandearlychildhoodmentalhealth

MirjamOosterman,associateprofessor,ClinicalchildandfamilystudiesVUUniversity

1

Infantandearlychildhoodmentalhealth(IECMH)Jonge kinderen 0-6jaar

2

Bevorderengezondesociaal-emotioneleontwikkelingdoor:• Preventie• Vroegsignalering• Vroegediagnostiek,procesdiagnostiek• Interventie,behandeling

Waarbijderelatiecentraalstaat.“there isnosuch thing asababy,there isababyand someone.”D.Winnicott

Integraal werken

3

Kindincontext

huisarts

wijkteam

kraamzorg kinderarts

VolwassenGGZ

ouder-kindcentrum

Verloskundige/prenatalezorg

opvang-(voor)school

JeugdGGZ Jeugdbescherming

4

Discussie nav eigen casus:>Watheb jenodig omtewerken aan gehechtheid?

Watisnodigomtewerkenaangehechtheid?

- Hetisnieteenvoudig- Spraakverwarringmaakthetextramoeilijk- Onduidelijkheidoverwie,opwelkemanier,wanneer,wat

1. Kennis2. Methodenvoorbeeldvorming,diagnostiek3. Behandelingen

5

Kennis

6

Faculteit der Psychologie en Pedagogiek7

hechtingstoornis

verstoordegehechtheid

gedesorganiseerdegehechtheid

niet-gehecht

onveiligegehechtheid

problematischegehechtheid

reactievehechtingsstoornis

hechtingsproblematiekonveiligheid

Gehechtheid

=Gehechtheidsgedrag

8

“Deneigingomdenabijheidtezoekenvaneenspecifiekepersoon,metnamebijangst,vermoeidheidofziekte”

John Bowlby 1907-1990

• me beschermen • me troosten• mijn gevoelens in goede banen leiden

Cirkel van veiligheid© Cooper, Hoffman, Marvin & Powell, 1999

Voormij

moet je

Mijn exploratie

ondersteunen

Me verwelkomen

Voor mij moet je

• op me letten• me helpen• plezier delen

Voor mij moet je

Voor mij moet je

Cirkel vanbeperkte veiligheid:‘Vermijdend’

Cirkel vanbeperkte veiligheid:‘Afwerend-ambivalent’

Ik heb je nodig maar je bent zo angstig of

beangstigend dat ik bijniemand terecht kan en ik

niet weet wat ik moetdoen.

Cirkel vandesorganisatie

13

Disorganized attachment is not a validated individual-level clinical diagnosis

Inhibitie>Ontbreken vangehechtheidsgedrag instressvolle situaties>Reageren nauwelijks opaangeboden steun oftroost>Geenvoorkeurvooreenspecifiekeverzorger

Disinhibitie>Weinig terughoudendheid naar onbekende volwassenen>Afwezigheid vannabijheidzoekend gedrag innieuwesituaties>Bereidheid omgemakkelijk meteen vreemde mee tegaan

14

Reactievehechtingsstoornis• metgeïnhibeerd (emotioneelteruggetrokken)gedrag• Geen/onvoldoendeontstanespecifiekehechtingsfiguurDD/ASS

Ontremdsociaalcontactstoornis(Disinhibited social engagementdisorder)• Gedisinhibeerd(sociaalwillekeurig)gedragDD/ADHD

15

DSM-5Traumagerelateerde stoornis

Faculty of Psychology and Education

Pathogene zorg als oorzaak (DSM5)

>Socialeverwaarlozingofdeprivatiewaarbijemotionelebasisbehoeftenaantroost,aanmoedigingenaffectiepersistentwordenveronachtzaamd>Herhaaldelijkwisselenvanprimaireverzorgers>Opgroeieninongebruikelijkeomgevingen,wathetvormenvanselectievegehechtheidsrelatiesernstigbeperkt

Onveiligegehechtheid(incl gedesorganiseerd)>relatiekenmerk>beperktematevanemotioneleveiligheid>interactiesvoorspelbaar(tenminsteeenbasisstrategie)>risicofactorvoorpathologie

Verstoordegehechtheid(DSM5)>gedefinieerdalskindkenmerk>afwezigheidvanemotioneleveiligheid>interactiesencontactbeperkttotminimum>pathologie

17

CONCLUSIE

OefeningVideo

Meisje1.5jaar,bijbiologischeoudersVanaf2wekenoudeetproblemen,groeiachterstandGeenmedischeoorzaakvoorvoedingsproblemenNachtvoedingen,gedwongensondevoedingenOuder-kindinteractieproblemen

18

Gehechtheid

19

Kind

Ouder Ouder-kindrelatie

Leefomstandigheden

Watzie jeen watzijn vervolgstappen?

20

Watzie je?

Ouder

Kind

Ouder-kindrelatie

Watte doen?

22

Preventie:voorlichtingoverveiligheidvanopgroeien,overhetbelangvanafstemmingindeouder-kindrelatie

Vroegsignalering:algemeeneninspecifiekrisicogroepen

Diagnostiek

Diagnostic Classification 0– 5(DC:0-5)

1. Medischeconditie2. Vaardigheden:ontwikkelingopgebiedvantaal,cognitie,

motoriek,sociaal-emotioneel3. Psychosocialestressoren(onveiligheid,psychopathologie

ouders)4. Ouder-kindrelatie(incl.gehechtheid)+Oudergedrag

(incl.verzorging/opvoedingsstijleninvloedvantemperamentkind)

5. Psychiatrischestoorniskindo.a.autismespectrumstoornis,ADHD,traumagerelateerdestoornis

23

Risicofactorenproblematischegehechtheid

Waarkijkjenaar?• Omstandighedenvanopgroeien• Ouder-kindrelatie• Ouderfactoren• Kindfactoren

24

Omstandighedenvanopgroeien

WisselendeverzorgersOpgroeienininstellingen,meerdereplaatsingeninpleeggezinnen

OnveiligheidMishandeling,verwaarlozing,huiselijkgeweldhttps://www.augeo.nl/nl-nl/meldcode

25

Ouderkindrelatie

Risicoopproblematischegehechtheid:problemeninmatevangevoeligheid(sensitiviteit)enreactievermogen(responsiviteit)indeouderkindrelatie

Vermijdend,afwerend,gedesorganiseerd

26

Oudergedrag

Angstig(enbeangstigend)Afwezigheid(fysieken/ofemotioneel),afstandelijkheidAfwijzing, agressief,vijandigVerstoordeemotionelecommunicatieRolomkering

Risicobijoudersmettrauma,depressie,verslaving,eigenproblematischegehechtheidenhogeopvoedingsbelasting

27

AffectieTroostzoekenHulpzoeken,samenwerkingExplorerendgedragControlerendgedrag,rolgedragReactieherenigingReactietov vreemden

Risicobijo.a.prematuriteit,lichamelijkebeperking,moeilijktemperament,(neurobiologische)ontwikkelingsstoornissen

28

Kindgedrag

Diagnostiek gehechtheid 0-6jaar

Kind-gedrag: interviewouders(DAI),observatie (vreemdeprocedure,COA,LSVG)

Ouder:gedrag(Ambiance),gehechtheid (AAI)

29

Gehechtheidsrelatie(WMCI)

Bron:Richtlijnproblematischegehechtheid,AACAPrichtlijn

veiligheid

Video:

>watzie je?>welke behandeling?

30

BeloopintegralediagnostiekenbehandelingGemeenschappelijkvisieopkindincontext

- Diagnostiek- Ziekenhuis:kinderarts,diëtist- Opdegroep:logopediste,fysiotherapeut,

verpleegkundigezorg- Gezinsbehandeling:videofeedbackthuis- Ouder-kindbehandelinginspelkamer:therapie- Verwijzingrelatietherapie,individueletherapie

31

Behandeling

- psycho-educatiegehechtheid(Circle ofSecurity)- d.m.v.videofeedbackwerkenaansensitiviteit,positieve

interactie,verminderenverstoordoudergedrag- ouderkindbehandeling,o.a.vergrotenvanmentaliserend

vermogenouder,afstemmenopkindinrelatie

32

Videobeelden

33

Terug naar eigen casus>Inhoeverre zijn jevragen beantwoord?

34

Wetenschappelijk onderzoek

35

Verstoordgehechtheidsgedrag:Emotioneelteruggetrokken

Ontremdsociaalcontact

Bij200jongekinderenThuiswonendvs pleegzorg

Verstoordgehechtheidsgedrag:reactievehechtingsstoornis

Opzichzelf

ZoektgeentroostbijouderGeenonderscheid tussenouderenvreemde

pleegkinderen thuiswonendekinderen

27%

9%

(Scheperetal.,2016)

6%incombinatiemetmishandeling/verwaarlozing

Ontremd sociaal contact

51%42%

21%incombinatiemetmishandeling/verwaarlozing!

Willekeurig,opdringenaanvreemde pleegkinderen thuiswonendekinderen

51% 42%

(Scheperetal.,2016)

Ontremd sociaal contact

51%42%

Willekeurig,opdringenaanvreemde

(Scheper et al., 2016)

pleegkinderen thuiswonendekinderen

Ernstigegedragsproblemen

Hoge ouderlijkestress

Rapportageouders&observatiegedrag

ontremdsociaalcontact

Beloop ontremd sociaal contact bij thuiswonende kinderen

(Scheper et al., 2016)

• Verstoord gehechtheidsgedrag enontremdsociaalcontactookbij thuiswonende kinderen

• Nietautomatischuitgaanvanmishandeling/verwaarlozing

• Relevant voordiagnostiekenbehandeling

• Rapportagemaarookobservatieisbelangrijk

• Letopveiligheidvanopgroeienenouder-kindrelatie,naastkindfactoren zoalstemperamentenpsychopathologie

Conclusie onderzoek kindgedrag enonveiligheid