Upload
jaap-van-eeden
View
250
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Bisdomblad van s-Hertogenbosch Augustus 2012 Jaargang 90
Citation preview
VAKANTIE LEEG WORDEN,RUIMTE MAKEN
IEDERE ZONDAGIS HET VAKANTIE
Jaargang 90, augustus 2012
geloof kerk mens maatschappij
Is voor u de vakantie ook weer voorbij? Velen hebben er een heel
jaar lang naar uitgezien en dan gaan die drie, vier weken ineens heel
snel om. Uitrusten, geestelijk bijtanken, de bakens even verzetten.
‘Vacare’: leegmaken heeft wel degelijk een functie.
Na de tweede wereldoorlog besefte de kerk dat met de stijgende
welvaart het (geestelijke) welzijn niet veronachtzaamd mocht wor-
den. ‘Mens sana in corpere sano’, een gezonde geest in een gezond
lichaam was het adagium. We hadden onze eigen katholieke ver-
enigingen op sportief, sociaal en cultureel gebied. We blikken in
dit nummer terug op een paar van huis uit katholieke fenomenen
die met vakantie en toerisme te maken
hebben: de jubilerende, door de paro-
chie Loon op Zand opgerichte Efteling,
het meer dan 50 jaar oude Haarense
Jeugdcircus Il Grigio van pastoor Verrijt, de
Toeristenkerk op de camping in Zeeland.
Van de redactie
Als extraatje een 8 pagina's groot katern met de bekendste
plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom. Als u uw vakantie nog
tegoed heeft, wilt u een van deze plaatsen van verering misschien
aandoen tijdens een dagje-uit. En anders kunt het boekje bewaren
voor de oktobermaand.
In het septembernummer besteden we aandacht aan het Sint-
Janscentrum, dat 25 jaar geleden door mgr. J.G. ter Schure sdb
werd opgericht en sindsdien het diocesane opleidingscentrum is
voor priesters, diakens en pastoraal assistenten.
Maar eerst dit staartje van de vakantie. We wensen u veel leesple-
zier!
Jaap van Eeden, wnmd. hoofdredacteur
13
21
9
6 Van de redactie 3Kort nieuws 4Woord van de bisschop 5
60 jaar efteling: hoe de droom begon 6Jubilerend attractiepark begon als initiatief van parochie Loon op Zand
de kerk is er ook op vakantie 9Hulpbisschop draagt H. Mis op in de buitenlucht bij Toeristenkerk in Zoutelande
Spaans tegenbezoek werd regenbezoek 12een kaarsje bij Maria 13Uitneembaar katern over plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom
Hooggeëerd Publiek! 21Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens Jeugdcircus op
Heiligenrubriek: Leonardus van Veghel 24rubriek catechese: Werken en rusten 26Maandlezing 28Verslag jaarlijkse Priesterdag 29Colofon/Lezingenschema 30Agenda's van de bisschoppen/Personalia 31
in dit nUMMer
2
Zowel voor bedrijven, particulieren of kerkelijkeorganisaties kunnen wij u van dienst zijn bij:
- hetvoerenvanfinanciëleadministraties- hetopmakenvanjaarrekeningen- het doen van belastingaangiftes- hetvoerenvansalarisadministraties
www.rcoppens.nl•073–6441508Wilhelminastraat1a•5243XARosmalen
IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.
Alle talen binnen handbereik! Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – [email protected] – www.izovertaalservice.nl V
ert
ale
r of tolk
nodig
?
Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling
Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022E-mail [email protected] - Website www.bonthvanhulten.nl
de Bonth van Hulten bv
Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1 01-12-11 13:43
• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar
andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn
Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: [email protected]
Wilt u ook adverteren in het
Europalaan 22
5232 BC ‘s-Hertogenbosch
Postbus 1611
5200 BR ‘s-Hertogenbosch
Telefoon : 073-7507000
Fax : 073-7507049
www.hmsmediaexploitatie.nl
adverteren in het Bisdomblad?
Neem contact op met:
HMS Media Exploitatie
3Bisdomblad augustus 2012
Is voor u de vakantie ook weer voorbij? Velen hebben er een heel
jaar lang naar uitgezien en dan gaan die drie, vier weken ineens heel
snel om. Uitrusten, geestelijk bijtanken, de bakens even verzetten.
‘Vacare’: leegmaken heeft wel degelijk een functie.
Na de tweede wereldoorlog besefte de kerk dat met de stijgende
welvaart het (geestelijke) welzijn niet veronachtzaamd mocht wor-
den. ‘Mens sana in corpere sano’, een gezonde geest in een gezond
lichaam was het adagium. We hadden onze eigen katholieke ver-
enigingen op sportief, sociaal en cultureel gebied. We blikken in
dit nummer terug op een paar van huis uit katholieke fenomenen
die met vakantie en toerisme te maken
hebben: de jubilerende, door de paro-
chie Loon op Zand opgerichte Efteling,
het meer dan 50 jaar oude Haarense
Jeugdcircus Il Grigio van pastoor Verrijt, de
Toeristenkerk op de camping in Zeeland.
Van de redactie
Als extraatje een 8 pagina's groot katern met de bekendste
plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom. Als u uw vakantie nog
tegoed heeft, wilt u een van deze plaatsen van verering misschien
aandoen tijdens een dagje-uit. En anders kunt het boekje bewaren
voor de oktobermaand.
In het septembernummer besteden we aandacht aan het Sint-
Janscentrum, dat 25 jaar geleden door mgr. J.G. ter Schure sdb
werd opgericht en sindsdien het diocesane opleidingscentrum is
voor priesters, diakens en pastoraal assistenten.
Maar eerst dit staartje van de vakantie. We wensen u veel leesple-
zier!
Jaap van Eeden, wnmd. hoofdredacteur
13
21
9
6 Van de redactie 3Kort nieuws 4Woord van de bisschop 5
60 jaar efteling: hoe de droom begon 6Jubilerend attractiepark begon als initiatief van parochie Loon op Zand
de kerk is er ook op vakantie 9Hulpbisschop draagt H. Mis op in de buitenlucht bij Toeristenkerk in Zoutelande
Spaans tegenbezoek werd regenbezoek 12een kaarsje bij Maria 13Uitneembaar katern over plaatsen van Mariadevotie in ons bisdom
Hooggeëerd Publiek! 21Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens Jeugdcircus op
Heiligenrubriek: Leonardus van Veghel 24rubriek catechese: Werken en rusten 26Maandlezing 28Verslag jaarlijkse Priesterdag 29Colofon/Lezingenschema 30Agenda's van de bisschoppen/Personalia 31
in dit nUMMer
2
Zowel voor bedrijven, particulieren of kerkelijkeorganisaties kunnen wij u van dienst zijn bij:
- hetvoerenvanfinanciëleadministraties- hetopmakenvanjaarrekeningen- het doen van belastingaangiftes- hetvoerenvansalarisadministraties
www.rcoppens.nl•073–6441508Wilhelminastraat1a•5243XARosmalen
IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendiensten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialismen. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt alleen met ‘native speakers’gewerkt. Kwaliteit, nauwkeurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste specialist kenmerken IZO vertaalservice.
Alle talen binnen handbereik! Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – [email protected] – www.izovertaalservice.nl V
ert
ale
r of tolk
nodig
?
Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling
Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022E-mail [email protected] - Website www.bonthvanhulten.nl
de Bonth van Hulten bv
Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1 01-12-11 13:43
• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar
andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn
Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: [email protected]
Wilt u ook adverteren in het
Europalaan 22
5232 BC ‘s-Hertogenbosch
Postbus 1611
5200 BR ‘s-Hertogenbosch
Telefoon : 073-7507000
Fax : 073-7507049
www.hmsmediaexploitatie.nl
adverteren in het Bisdomblad?
Neem contact op met:
HMS Media Exploitatie
3Bisdomblad augustus 2012
De vakantie is daarom voor mensen een
‘helende tijd’. Het is een periode van ont-
haasting. Mensen creëren ruimte en tijd.
Tijd om te rusten, te bewegen, om met
elkaar in gesprek te gaan en om het leven
te overwegen. Er is weer tijd om een goed
boek te lezen, van muziek te genieten
en samen gezellig te eten. In zekere zin
geneest ook de ziel. De mens opent zich
voor het wonder van het bestaan. Hij
vraagt naar God en komt ook tot gebed.
Een vakantie lijkt me geslaagd wan-
neer alle facetten van het leven die in
de vakantie de ruimte krijgen ook in het
gewone leven weer een plaats krijgen.
Een goede invulling van de zondag kan
hierbij helpen. De zondag mag een dag
zijn voor God, voor je gezin en voor jezelf.
Wen je aan om op zondag naar de kerk te
gaan. Maak ruimte om als gezin samen te
zijn. Regel een uitgebreide, rustige maal-
tijd. Maak verder geen afspraken, dan
kun je rusten, bewegen, lezen en naar
muziek luisteren. Kortom: geef de zondag
rust en ruimte. Op zo’n zondag kan de
mens zich hernemen en herstellen. Je
kunt weer met vreugde en overtuiging je
Veel mensen zien uit naar hun vakantie. Dat kan ik
goed begrijpen. Vaker hoor je iemand zeggen dat hij of zij
écht aan vakantie toe is, aan een onderbreking van het werk-
ritme. Mensen ondervinden in hun werk vaak te veel druk en stress, waardoor er weinig
ruimte is voor ontspanning. Om gezond te blijven vraagt het
lichaam om voldoende bewe-ging en zoekt de geest ruimte om los te komen van de dage-
lijkse beslommeringen. Het leven van mensen raakt steeds voller. Bood vroeger de zondag nog enig soelaas, ook die dag
is nu vaak volgepland.
opdracht op maandag, wanneer de werk-
week begint, ter hand nemen. En door
het vieren van de zondag zul je leren ook
iedere dag een uur ruimte in te bouwen
om zo verbonden te blijven met de wel-
daad die de zondag brengt.
Van harte wens ik u een goede vakantie
toe en de voorzetting daarvan op de zon-
dagen. Het zal u helpen gelukkig te zijn.
Drs. A.L.M. Hurkmans
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
Iedere zondag is een beetje vakantie
Diocesane opening Jaar van geloofOp donderdag 11 oktober wordt wereldwijd het Jaar van het
Geloof geopend. Het bisdom van ’s-Hertogenbosch wil bij dit
bijzondere jaar aansluiten. In het Bossche diocees start het
Jaar van het Geloof op donderdag 11 oktober om 19.00 uur
geopend met een pontificale Eucharistieviering in de kathe-
drale basiliek St. Jan’ Evangelist. Het speciaal voor het Jaar
van het Geloof samengestelde misformulier voor de evangelise-
ring wordt gevolgd. Iedereen die mee wil vieren is hiervoor van
harte uitgenodigd.
Aansluitend op de viering is er op het St. Janscentrum een
avond met een lezing over het thema 'gelovig zijn vandaag'.
Geloven is immers nooit vanzelfsprekend. Er zal daarom wor-
den ingegaan op de obstakels die we bij het geloven tegenko-
men, maar ook bij de goede redenen om te geloven en vooral
de betrouwbare steunpunten die we daarbij hebben en in het
pastoraat kunnen aanreiken.
De ruimte waar de lezing plaatsvindt is helaas beperkt. Leden
van de pastorale teams en parochiebestuurders krijgen daar-
om rond het feest van Maria Tenhemelopneming een uitnodi-
ging voor deze lezing met de mogelijkheid zich aan te melden
(middels antwoordkaart of per e-mail, vóór 1 oktober).
...................................
Cursus Groeien in Geloof in het kader van pauselijk Jaar
Aansluitend bij het speciale Jaar van het Geloof dat Paus
Benedictus XVI heeft aangekondigd en dat op 11 oktober
2012, op de 50ste verjaardag van de opening van het Tweede
Vaticaans Concilie begint, wordt u uitgenodigd de diocesane
cursus Groeien in geloof te gaan volgen.
Op die datum is het ook 20 jaar geleden dat de Catechismus
van de katholieke Kerk werd gepubliceerd. Twee verjaardagen
die de moeite waard zijn om bij stil te staan. In zijn apostoli-
sche brief Porta Fidei schrijft de paus dan ook dat hij hoopt dat
velen deze jubilea willen vieren “door de weg van het geloof te
herontdekken om zo steeds beter de vreugde en het nieuwe
enthousiasme te belichten van de ontmoeting met Christus”.
De diocesane cursus biedt daar een goede gelegenheid toe.
Cursus Groeien in geloof in het kort:
•dethema’svandebijeenkomstenvolgendeinhoudvanhet
christelijk geloof zoals dit in de vier delen van de Catechismus
wordt verwoord: over het credo (de geloofsbelijdenis), de litur-
gie met daarin de sacramenten, het christelijk handelen en
het gebed;
•eriseenbasisjaarwaarvooralheteigenverstaanvanhet
christelijk geloof aandacht krijgt, en een verdiepingsjaar waar
vooral de systematiek en kerkelijke verwoording van dit geloof
centraal staat;
•zowelhetbasisjaaralshetverdiepingsjaarbestaatuittwintig
bijeenkomsten;
•inbeidejarenwordendoordedeelnemerskleinewerkstukken
gemaakt;
•debijeenkomstenzijntelkensopmaandagavondvan19.30
tot 21.30 uur op het Sint Janscentrum in ’s-Hertogenbosch;
Aan de deelnemers wordt een bijdrage van € 90,-- per persoon
per jaar gevraagd. Aanmelden kan tot 25 augustus 2012,
e-mail: [email protected], of: secretariaat
diocesaan vormingscentrum, Parade 11, 5211 KL ’s-Hertogen-
bosch. Voor informatie: Ellen Kleinpenning, tel. 073-5232057
(of secretariaat: 073-5232045).
...................................
Youcat-bijeenkomsten in het najaar bekendHet concept van YouCat bijeenkomsten wordt het komende jaar
voortgezet. Deze jongerenbijeenkomsten rondom de jongeren-
catechismus vinden eens per maand plaats op verschillende
plaatsen in het bisdom. Tijdens een YouCat bijeenkomst wordt
er een inleiding gegeven vanuit de YouCat, zijn er deelgroepge-
sprekken, wordt er Eucharistie gevierd en samen gegeten. Dit
jaar zal er aan deze voor de jongeren vertrouwde formule ook
een voorbereidingsblok voor de WJD worden toegevoegd aan het
programma.
De YouCat bijeenkomsten in het najaar van 2012 zullen zijn op
de volgende data:
•Zondag30septemberinDrunen(PastoorVermeulenzaal,
het parochiezaaltje naast de kerk, Raadhuisplein 2, 5151 JH,
Drunen)
•Zondag28oktoberinUden(Parochiecenturm,Kerkstraat25,
5401 BC, Uden)
•Zondag16decemberinOirschot(Pastoraalcentrum,
Nieuwstraat 17, Oirschot)
Alle jongeren uit het hele bisdom zijn van harte uitgenodigd om
deel te nemen aan de YouCat-bijeenkomsten, om zich zo te ver-
diepen in hun geloof en andere jongeren te ontmoeten.
...................................
5Bisdomblad augustus 20124 Bisdomblad augustus 2012
De vakantie is daarom voor mensen een
‘helende tijd’. Het is een periode van ont-
haasting. Mensen creëren ruimte en tijd.
Tijd om te rusten, te bewegen, om met
elkaar in gesprek te gaan en om het leven
te overwegen. Er is weer tijd om een goed
boek te lezen, van muziek te genieten
en samen gezellig te eten. In zekere zin
geneest ook de ziel. De mens opent zich
voor het wonder van het bestaan. Hij
vraagt naar God en komt ook tot gebed.
Een vakantie lijkt me geslaagd wan-
neer alle facetten van het leven die in
de vakantie de ruimte krijgen ook in het
gewone leven weer een plaats krijgen.
Een goede invulling van de zondag kan
hierbij helpen. De zondag mag een dag
zijn voor God, voor je gezin en voor jezelf.
Wen je aan om op zondag naar de kerk te
gaan. Maak ruimte om als gezin samen te
zijn. Regel een uitgebreide, rustige maal-
tijd. Maak verder geen afspraken, dan
kun je rusten, bewegen, lezen en naar
muziek luisteren. Kortom: geef de zondag
rust en ruimte. Op zo’n zondag kan de
mens zich hernemen en herstellen. Je
kunt weer met vreugde en overtuiging je
Veel mensen zien uit naar hun vakantie. Dat kan ik
goed begrijpen. Vaker hoor je iemand zeggen dat hij of zij
écht aan vakantie toe is, aan een onderbreking van het werk-
ritme. Mensen ondervinden in hun werk vaak te veel druk en stress, waardoor er weinig
ruimte is voor ontspanning. Om gezond te blijven vraagt het
lichaam om voldoende bewe-ging en zoekt de geest ruimte om los te komen van de dage-
lijkse beslommeringen. Het leven van mensen raakt steeds voller. Bood vroeger de zondag nog enig soelaas, ook die dag
is nu vaak volgepland.
opdracht op maandag, wanneer de werk-
week begint, ter hand nemen. En door
het vieren van de zondag zul je leren ook
iedere dag een uur ruimte in te bouwen
om zo verbonden te blijven met de wel-
daad die de zondag brengt.
Van harte wens ik u een goede vakantie
toe en de voorzetting daarvan op de zon-
dagen. Het zal u helpen gelukkig te zijn.
Drs. A.L.M. Hurkmans
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
Iedere zondag is een beetje vakantie
Diocesane opening Jaar van geloofOp donderdag 11 oktober wordt wereldwijd het Jaar van het
Geloof geopend. Het bisdom van ’s-Hertogenbosch wil bij dit
bijzondere jaar aansluiten. In het Bossche diocees start het
Jaar van het Geloof op donderdag 11 oktober om 19.00 uur
geopend met een pontificale Eucharistieviering in de kathe-
drale basiliek St. Jan’ Evangelist. Het speciaal voor het Jaar
van het Geloof samengestelde misformulier voor de evangelise-
ring wordt gevolgd. Iedereen die mee wil vieren is hiervoor van
harte uitgenodigd.
Aansluitend op de viering is er op het St. Janscentrum een
avond met een lezing over het thema 'gelovig zijn vandaag'.
Geloven is immers nooit vanzelfsprekend. Er zal daarom wor-
den ingegaan op de obstakels die we bij het geloven tegenko-
men, maar ook bij de goede redenen om te geloven en vooral
de betrouwbare steunpunten die we daarbij hebben en in het
pastoraat kunnen aanreiken.
De ruimte waar de lezing plaatsvindt is helaas beperkt. Leden
van de pastorale teams en parochiebestuurders krijgen daar-
om rond het feest van Maria Tenhemelopneming een uitnodi-
ging voor deze lezing met de mogelijkheid zich aan te melden
(middels antwoordkaart of per e-mail, vóór 1 oktober).
...................................
Cursus Groeien in Geloof in het kader van pauselijk Jaar
Aansluitend bij het speciale Jaar van het Geloof dat Paus
Benedictus XVI heeft aangekondigd en dat op 11 oktober
2012, op de 50ste verjaardag van de opening van het Tweede
Vaticaans Concilie begint, wordt u uitgenodigd de diocesane
cursus Groeien in geloof te gaan volgen.
Op die datum is het ook 20 jaar geleden dat de Catechismus
van de katholieke Kerk werd gepubliceerd. Twee verjaardagen
die de moeite waard zijn om bij stil te staan. In zijn apostoli-
sche brief Porta Fidei schrijft de paus dan ook dat hij hoopt dat
velen deze jubilea willen vieren “door de weg van het geloof te
herontdekken om zo steeds beter de vreugde en het nieuwe
enthousiasme te belichten van de ontmoeting met Christus”.
De diocesane cursus biedt daar een goede gelegenheid toe.
Cursus Groeien in geloof in het kort:
•dethema’svandebijeenkomstenvolgendeinhoudvanhet
christelijk geloof zoals dit in de vier delen van de Catechismus
wordt verwoord: over het credo (de geloofsbelijdenis), de litur-
gie met daarin de sacramenten, het christelijk handelen en
het gebed;
•eriseenbasisjaarwaarvooralheteigenverstaanvanhet
christelijk geloof aandacht krijgt, en een verdiepingsjaar waar
vooral de systematiek en kerkelijke verwoording van dit geloof
centraal staat;
•zowelhetbasisjaaralshetverdiepingsjaarbestaatuittwintig
bijeenkomsten;
•inbeidejarenwordendoordedeelnemerskleinewerkstukken
gemaakt;
•debijeenkomstenzijntelkensopmaandagavondvan19.30
tot 21.30 uur op het Sint Janscentrum in ’s-Hertogenbosch;
Aan de deelnemers wordt een bijdrage van € 90,-- per persoon
per jaar gevraagd. Aanmelden kan tot 25 augustus 2012,
e-mail: [email protected], of: secretariaat
diocesaan vormingscentrum, Parade 11, 5211 KL ’s-Hertogen-
bosch. Voor informatie: Ellen Kleinpenning, tel. 073-5232057
(of secretariaat: 073-5232045).
...................................
Youcat-bijeenkomsten in het najaar bekendHet concept van YouCat bijeenkomsten wordt het komende jaar
voortgezet. Deze jongerenbijeenkomsten rondom de jongeren-
catechismus vinden eens per maand plaats op verschillende
plaatsen in het bisdom. Tijdens een YouCat bijeenkomst wordt
er een inleiding gegeven vanuit de YouCat, zijn er deelgroepge-
sprekken, wordt er Eucharistie gevierd en samen gegeten. Dit
jaar zal er aan deze voor de jongeren vertrouwde formule ook
een voorbereidingsblok voor de WJD worden toegevoegd aan het
programma.
De YouCat bijeenkomsten in het najaar van 2012 zullen zijn op
de volgende data:
•Zondag30septemberinDrunen(PastoorVermeulenzaal,
het parochiezaaltje naast de kerk, Raadhuisplein 2, 5151 JH,
Drunen)
•Zondag28oktoberinUden(Parochiecenturm,Kerkstraat25,
5401 BC, Uden)
•Zondag16decemberinOirschot(Pastoraalcentrum,
Nieuwstraat 17, Oirschot)
Alle jongeren uit het hele bisdom zijn van harte uitgenodigd om
deel te nemen aan de YouCat-bijeenkomsten, om zich zo te ver-
diepen in hun geloof en andere jongeren te ontmoeten.
...................................
5Bisdomblad augustus 20124 Bisdomblad augustus 2012
We schrijven de jaren dertig van de vorige eeuw, aan de vooravond van de tweede wereldoorlog. Het leven is hard in de Langstraat. De rol van de kerk is belangrijk, want de bevolking is gro-tendeels katholiek, de gezinnen zijn groot en het gevecht om het bestaan wordt bepaald door de economische crisis die het tweede grote gewapende conflict van deze eeuw zal voortbren-gen. De kerk laat het lot van de arbei-der niet onberoerd: zij wil het zware leven verlichten en optillen naar een hoger plan door hen gepaste vormen van sport en ontspanning aan te bie-den. In deze periode begint in feite de geschiedenis van de Efteling. Het zijn pastoor F.J. de Klijn en zijn kapelaan E. Rietra die samen met de voorzitter van voetbalvereniging DESK in 1933 het voortouw nemen tot het oprichten van een R.K. Sport- en Wandelpark op de bos- en zandgronden die behoren tot de parochies St. Jan en St. Jozef in Loon op Zand en Kaatsheuvel. Onder begeleiding van de Nederlandsche Heidemaatschappij gaat in 1934 de eerste schop de grond in. In 1936 krijgt het sportpark een uitbreiding met een speelweide, een grote speeltuin met glijbaan, een kabelbaan en een draai-molen. De Broeders van Liefde houden op het park jaarlijks vakantiespelen voor kinderen.
in katHoLieke geeStNa de oorlog kent de schoenindustrie in de Langstraat een periode van onge-kende bloei en de behoefte aan recre-atiemogelijkheden overstijgt hetgeen het sportpark te bieden heeft. 1949 is
een recordjaar voor het park, niet in het minst door de expositie De Schoen, die in de zomermaanden plaatsvindt, compleet met een lunapark dat, zo is in de vergunning voor de tentoonstel-ling bepaald, een permanente plaats krijgt op het sportpark. Hier komt de geboorte van de Efteling in een stroom-versnelling. Op 1 augustus 1949 wordt architect Heijdelberger door de bur-gemeester en de gemeentesecretaris, pastoor De Klijn en kapelaan Rietra ontboden op het gemeentehuis om de plannen te bespreken voor een 'groot recreatiepark met bergen en 10 hectare water'. Een en ander wordt in 1950 tij-dens een bijzondere vergadering in de pastorie van de St. Jozefparochie beze-geld. Tijdens die vergadering worden de statuten van het Sportpark gewijzigd en de naam veranderd in Natuurpark de Efteling. Doel van de nieuwe stich-ting is “de lichamelijke ontwikkeling en ontspanning van de inwoners der gemeente Loon op Zand en de bevorde-ring van het tourisme naar en binnen de gemeente, een en ander in katholie-ke geest”. Dit zijn de baringsweeën van de huidige Efteling, die de opening van het Sprookjesbos in 1952 aanhoudt als start van het huidige attractiepark.De kerk heeft al lang geen vinger meer in de pap bij de Efteling. In 1968 komt er een exploitatiestichting voor het Natuurpark en op 6 augustus 1968 kondigt Rietra, die inmiddels pastoor is en de laatste geestelijke die zitting heeft in het Stichtingsbestuur, zijn ver-trek aan. Zijn plaats wordt ingenomen Karel van Tuijn, een neef van Rietra en huisarts in Loon op Zand.
een drooMVakantie in ViLLa PardoeSVilla Pardoes is een vakantieverblijf voor ernstig, mogelijk levensbedrei-gend zieke kinderen in Kaatsheuvel. Een gratis week vakantie voor het hele gezin. Met vader, moeder, broers en zusjes, zelfs met hun opa’s en oma’s. Even geen doktoren, geen witte jassen, maar plezier maken met het hele gezin. Wekelijks is er plaats voor acht gezin-nen (tot 6 personen) uit Nederland en Vlaanderen. Zeven dagen per week worden ze van 9.30 tot 21.30 uur met liefde en zorg omringd door zo’n 130 vrijwilligers, de gastheren en –vrouwen van de Villa. Die doen spelletjes en acti-viteiten met hen, zorgen voor het onder-houd en de schoonmaak en fungeren als vangnet voor de kinderen en hun familie. Dat alles om het verblijf voor hen zo zorgenloos mogelijk te maken. Aan vrijwilligers is geen gebrek.
HeLeMaaL zeLfStandigDe aandacht voor kinderen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de Efteling, met name voor kwets-bare kinderen, ook al is het al lang niet meer 'de katholieke geest' die het beleid van het park bepaalt.Villa Pardoes, in 2000 opgericht door Stichting Natuurpark de Efteling, functioneert al bijna 12 jaar helemaal zelfstandig. Frank van Helvoirt is 67 jaar, gepen-sioneerd vertegenwoordiger, hij is weduwnaar en sinds 6 jaar één van de 130 vrijwilligers van Villa Pardoes. “We maken wel gebruik van diensten van de Efteling - de post, ict en administra-
Hoe de droom begon
Dit jaar bestaat de Efteling 60 jaar, gerekend vanaf de
opening in 1952 van het beroemde Sprookjesbos.
Eerder dit jaar werd dat jubi-leum gevierd met de ope-
ning van de nieuwste attrac-tie van het attractiepark
dat sinds jaren de nummer 1 bestemming is voor een
dagje uit in eigen land, Aquanura. Ook bisschop
Hurkmans was een van de genodigden. Want wist u dat het initiatief voor de sprook-
jeswereld in Kaatsheuvel een paar jaar eerder geno-men werd door de pastoor van Loon op Zand? En dat
ernstig zieke kinderen in de naar de mascotte van het park genoemde Villa Pardoes terecht kunnen voor een droomvakantie
met het gezin?
60 Jaar Efteling: De aandacht voor kwetsbare kinderen loopt als een rode draad door de geschiede-nis van de Efteling, ook al is het niet meer ‘de katholieke geest’ die het beleid bepaalt.
7Bisdomblad augustus 2012
We schrijven de jaren dertig van de vorige eeuw, aan de vooravond van de tweede wereldoorlog. Het leven is hard in de Langstraat. De rol van de kerk is belangrijk, want de bevolking is gro-tendeels katholiek, de gezinnen zijn groot en het gevecht om het bestaan wordt bepaald door de economische crisis die het tweede grote gewapende conflict van deze eeuw zal voortbren-gen. De kerk laat het lot van de arbei-der niet onberoerd: zij wil het zware leven verlichten en optillen naar een hoger plan door hen gepaste vormen van sport en ontspanning aan te bie-den. In deze periode begint in feite de geschiedenis van de Efteling. Het zijn pastoor F.J. de Klijn en zijn kapelaan E. Rietra die samen met de voorzitter van voetbalvereniging DESK in 1933 het voortouw nemen tot het oprichten van een R.K. Sport- en Wandelpark op de bos- en zandgronden die behoren tot de parochies St. Jan en St. Jozef in Loon op Zand en Kaatsheuvel. Onder begeleiding van de Nederlandsche Heidemaatschappij gaat in 1934 de eerste schop de grond in. In 1936 krijgt het sportpark een uitbreiding met een speelweide, een grote speeltuin met glijbaan, een kabelbaan en een draai-molen. De Broeders van Liefde houden op het park jaarlijks vakantiespelen voor kinderen.
in katHoLieke geeStNa de oorlog kent de schoenindustrie in de Langstraat een periode van onge-kende bloei en de behoefte aan recre-atiemogelijkheden overstijgt hetgeen het sportpark te bieden heeft. 1949 is
een recordjaar voor het park, niet in het minst door de expositie De Schoen, die in de zomermaanden plaatsvindt, compleet met een lunapark dat, zo is in de vergunning voor de tentoonstel-ling bepaald, een permanente plaats krijgt op het sportpark. Hier komt de geboorte van de Efteling in een stroom-versnelling. Op 1 augustus 1949 wordt architect Heijdelberger door de bur-gemeester en de gemeentesecretaris, pastoor De Klijn en kapelaan Rietra ontboden op het gemeentehuis om de plannen te bespreken voor een 'groot recreatiepark met bergen en 10 hectare water'. Een en ander wordt in 1950 tij-dens een bijzondere vergadering in de pastorie van de St. Jozefparochie beze-geld. Tijdens die vergadering worden de statuten van het Sportpark gewijzigd en de naam veranderd in Natuurpark de Efteling. Doel van de nieuwe stich-ting is “de lichamelijke ontwikkeling en ontspanning van de inwoners der gemeente Loon op Zand en de bevorde-ring van het tourisme naar en binnen de gemeente, een en ander in katholie-ke geest”. Dit zijn de baringsweeën van de huidige Efteling, die de opening van het Sprookjesbos in 1952 aanhoudt als start van het huidige attractiepark.De kerk heeft al lang geen vinger meer in de pap bij de Efteling. In 1968 komt er een exploitatiestichting voor het Natuurpark en op 6 augustus 1968 kondigt Rietra, die inmiddels pastoor is en de laatste geestelijke die zitting heeft in het Stichtingsbestuur, zijn ver-trek aan. Zijn plaats wordt ingenomen Karel van Tuijn, een neef van Rietra en huisarts in Loon op Zand.
een drooMVakantie in ViLLa PardoeSVilla Pardoes is een vakantieverblijf voor ernstig, mogelijk levensbedrei-gend zieke kinderen in Kaatsheuvel. Een gratis week vakantie voor het hele gezin. Met vader, moeder, broers en zusjes, zelfs met hun opa’s en oma’s. Even geen doktoren, geen witte jassen, maar plezier maken met het hele gezin. Wekelijks is er plaats voor acht gezin-nen (tot 6 personen) uit Nederland en Vlaanderen. Zeven dagen per week worden ze van 9.30 tot 21.30 uur met liefde en zorg omringd door zo’n 130 vrijwilligers, de gastheren en –vrouwen van de Villa. Die doen spelletjes en acti-viteiten met hen, zorgen voor het onder-houd en de schoonmaak en fungeren als vangnet voor de kinderen en hun familie. Dat alles om het verblijf voor hen zo zorgenloos mogelijk te maken. Aan vrijwilligers is geen gebrek.
HeLeMaaL zeLfStandigDe aandacht voor kinderen loopt als een rode draad door de geschiedenis van de Efteling, met name voor kwets-bare kinderen, ook al is het al lang niet meer 'de katholieke geest' die het beleid van het park bepaalt.Villa Pardoes, in 2000 opgericht door Stichting Natuurpark de Efteling, functioneert al bijna 12 jaar helemaal zelfstandig. Frank van Helvoirt is 67 jaar, gepen-sioneerd vertegenwoordiger, hij is weduwnaar en sinds 6 jaar één van de 130 vrijwilligers van Villa Pardoes. “We maken wel gebruik van diensten van de Efteling - de post, ict en administra-
Hoe de droom begon
Dit jaar bestaat de Efteling 60 jaar, gerekend vanaf de
opening in 1952 van het beroemde Sprookjesbos.
Eerder dit jaar werd dat jubi-leum gevierd met de ope-
ning van de nieuwste attrac-tie van het attractiepark
dat sinds jaren de nummer 1 bestemming is voor een
dagje uit in eigen land, Aquanura. Ook bisschop
Hurkmans was een van de genodigden. Want wist u dat het initiatief voor de sprook-
jeswereld in Kaatsheuvel een paar jaar eerder geno-men werd door de pastoor van Loon op Zand? En dat
ernstig zieke kinderen in de naar de mascotte van het park genoemde Villa Pardoes terecht kunnen voor een droomvakantie
met het gezin?
60 Jaar Efteling: De aandacht voor kwetsbare kinderen loopt als een rode draad door de geschiede-nis van de Efteling, ook al is het niet meer ‘de katholieke geest’ die het beleid bepaalt.
7Bisdomblad augustus 2012
tie - en ze zijn een structurele sponsor. Daarnaast hebben onze gasten gratis toegang tot het park. We hebben aan de overkant van de weg een eigen entree voor de gezinnen van Villa Pardoes. Ik geef meestal een van de kinderen de sleutel en vraag dan: ‘Heb jij wel eens de Efteling opengemaakt?’ Dat is maar iets van een paar seconden, maar dat vinden ze natuurlijk prachtig: ik heb de Efteling opengemaakt!”
WacHtLiJSt Voor VriJWiLLigerSAan vrijwilligers geen gebrek,zoals gezegd, er is zelfs een wachtlijst voor gastheer/gastvrouw. Welke organisatie kan dat vandaag de dag nog zeggen...? Frank is begonnen in de Villa via de Reiki-behandelingen die hij met de gastgezinnen deed. Als zij daarvoor openstaan en dat willen. Reiki veron-derstelt een universele energie die door de handen werkt. Iedere mens heeft de kracht in zich deze energie te gebrui-ken, te geven. (Ga maar na waar je han-den naar toe gaan als een kleuter geval-len is: naar de pijnlijke plek. Wat je in het liefdegevoel voor de kleuter onbe-wust doet, doe je bij een behandeling met Reiki bewust). “De kinderen zijn vaak erg druk en ouders erg gestrest en het is met name rust die je met reiki overbrengt”. Na de dood van zijn vrouw heeft Frank zich aangemeld voor als
gastheer. Hij wijst naar buiten, waar bouwvakkers, zo vlak voor hun vakan-tie, nog druk aan het werk zijn. “Daar komt De Poef, een soort theater bij de Villa voor presentaties, optredens, eve-nementen en festiviteiten”, vertelt hij. “Dat zal hier ook wat meer rust bren-gen in huis,” is zijn overtuiging.Omdat de Villa toch zieke kinderen te gast krijgt, is de accomodatie daarop ingericht: als het nodig is dan zijn er rolstoelen, hoog/laagbedden, tilliften en dergelijke beschikbaar. Er is een uitgebreid medisch vangnet paraat, maar medische ondersteuning is er in het complex niet. “Witte jassen, daar hebben ze al zo vaak mee te maken, dat moet hier even niet aan de orde zijn. Niet voor niets is onze slogan: ‘Villa Pardoes, daar vergeet je àlles!’ Dat geldt voor de kinderen die ziek zijn even goed als voor de ouders en het gezin, voor de hele omgeving.” Ouders advi-seert hij vaak om eenmaal thuis verder te gaan met reiki. “Je hebt er twee handen voor nodig en die heb je altijd bij je. Je kunt er energie door krijgen, soms zelfs pijn mee verlichten. Je moet het natuurlijk niet zien in plaats van een medische handeling, maar het kan wel aanvullend positief uitpakken”.
daar doe Je Het VoorRust is belangrijk, maar anderzijds is
er voor de kinderen en hun gezinnen heel wat te doen. In huis (wat handig is als het slecht weer is), want er is speel-goed te over en zeg nou, waar vind je in huis een glijbaan en een zandbak? En hoewel de Efteling natuurlijk een grote trekpleister is voor de gezinnen, staan voor wie dat wil ook een scala aan andere activiteiten klaar, zoals een bezoekje aan Attractiepark Toverland, de Beekse Bergen, de bioscoop en taartjes bakken bij bakkerij Piekfijn in het dorp.
Frank werkt nooit op vrijdag, de wis-seldag in de Villa, en mist daardoor vaak het moment dat de gezinnen weer naar huis gaan, maar uit alles merkt hij dat het hen dan goed gedaan heeft: brieven, mailtjes, foto's die naderhand gestuurd worden, werkstukken. “Daar doe je het voor!” zegt hij niet zonder trots.
G. van het Hof
Bronnen: De Efteling; kroniek van een sprookje;
H. vanden Diepstraten ISBN 90 4390 416 3
De kerk is er ook op vakantie
Heeft u ooit in de openlucht, zittend op een stoel in het gras en genie-
tend van de omgeving en het geluid van de natuur, een heilige Mis bijge-woond? Wie weleens op vakantie in Zeeland is geweest, zal deze vraag wellicht met 'ja' kunnen beantwoor-
den. Toegegeven, ook hier heeft de secularisatie hard toegeslagen,
maar in sommige badplaatsen vindt u ze nog: de zogeheten strandker-
ken. De Toeristenkerk Sint Catharina in Zoutelande is er zo een. Al meer
dan vijftig jaar. Vorige maand had ze twee Bossche celebranten te gast:
hulpbisschop Rob Mutsaerts en diens (priester)broer Ed. Ook voor de schrijver dezes was het vroeg uit de veren en twee uur rijden om de zon-
dagsmis van 10.00 uur bij te wonen.
9Bisdomblad augustus 20128 Bisdomblad augustus 2012
Het was, kort na de oorlog, pastoor Snel van de Petrus en Paulusparochie in Middelburg die, met volmacht van mgr. Baeten, de toen-malige bisschop van Breda, van start ging met het toeristenpastoraat in Zoutelande. De badplaats telde in het hoogseizoen soms wel 1200 vakantiegangers, die er meestal een maand verbleven.
De weg naar de opening van de toeristen-kerk bleek niet eenvoudig, zo blijkt uit de haar analen. Pastoor Snel ijverde al sinds 1947 voor de bouw van een toeristenkerk, nadat katholieke badgasten, vele met grote gezinnen en meest afkomstig uit Brabant
tie - en ze zijn een structurele sponsor. Daarnaast hebben onze gasten gratis toegang tot het park. We hebben aan de overkant van de weg een eigen entree voor de gezinnen van Villa Pardoes. Ik geef meestal een van de kinderen de sleutel en vraag dan: ‘Heb jij wel eens de Efteling opengemaakt?’ Dat is maar iets van een paar seconden, maar dat vinden ze natuurlijk prachtig: ik heb de Efteling opengemaakt!”
WacHtLiJSt Voor VriJWiLLigerSAan vrijwilligers geen gebrek,zoals gezegd, er is zelfs een wachtlijst voor gastheer/gastvrouw. Welke organisatie kan dat vandaag de dag nog zeggen...? Frank is begonnen in de Villa via de Reiki-behandelingen die hij met de gastgezinnen deed. Als zij daarvoor openstaan en dat willen. Reiki veron-derstelt een universele energie die door de handen werkt. Iedere mens heeft de kracht in zich deze energie te gebrui-ken, te geven. (Ga maar na waar je han-den naar toe gaan als een kleuter geval-len is: naar de pijnlijke plek. Wat je in het liefdegevoel voor de kleuter onbe-wust doet, doe je bij een behandeling met Reiki bewust). “De kinderen zijn vaak erg druk en ouders erg gestrest en het is met name rust die je met reiki overbrengt”. Na de dood van zijn vrouw heeft Frank zich aangemeld voor als
gastheer. Hij wijst naar buiten, waar bouwvakkers, zo vlak voor hun vakan-tie, nog druk aan het werk zijn. “Daar komt De Poef, een soort theater bij de Villa voor presentaties, optredens, eve-nementen en festiviteiten”, vertelt hij. “Dat zal hier ook wat meer rust bren-gen in huis,” is zijn overtuiging.Omdat de Villa toch zieke kinderen te gast krijgt, is de accomodatie daarop ingericht: als het nodig is dan zijn er rolstoelen, hoog/laagbedden, tilliften en dergelijke beschikbaar. Er is een uitgebreid medisch vangnet paraat, maar medische ondersteuning is er in het complex niet. “Witte jassen, daar hebben ze al zo vaak mee te maken, dat moet hier even niet aan de orde zijn. Niet voor niets is onze slogan: ‘Villa Pardoes, daar vergeet je àlles!’ Dat geldt voor de kinderen die ziek zijn even goed als voor de ouders en het gezin, voor de hele omgeving.” Ouders advi-seert hij vaak om eenmaal thuis verder te gaan met reiki. “Je hebt er twee handen voor nodig en die heb je altijd bij je. Je kunt er energie door krijgen, soms zelfs pijn mee verlichten. Je moet het natuurlijk niet zien in plaats van een medische handeling, maar het kan wel aanvullend positief uitpakken”.
daar doe Je Het VoorRust is belangrijk, maar anderzijds is
er voor de kinderen en hun gezinnen heel wat te doen. In huis (wat handig is als het slecht weer is), want er is speel-goed te over en zeg nou, waar vind je in huis een glijbaan en een zandbak? En hoewel de Efteling natuurlijk een grote trekpleister is voor de gezinnen, staan voor wie dat wil ook een scala aan andere activiteiten klaar, zoals een bezoekje aan Attractiepark Toverland, de Beekse Bergen, de bioscoop en taartjes bakken bij bakkerij Piekfijn in het dorp.
Frank werkt nooit op vrijdag, de wis-seldag in de Villa, en mist daardoor vaak het moment dat de gezinnen weer naar huis gaan, maar uit alles merkt hij dat het hen dan goed gedaan heeft: brieven, mailtjes, foto's die naderhand gestuurd worden, werkstukken. “Daar doe je het voor!” zegt hij niet zonder trots.
G. van het Hof
Bronnen: De Efteling; kroniek van een sprookje;
H. vanden Diepstraten ISBN 90 4390 416 3
De kerk is er ook op vakantie
Heeft u ooit in de openlucht, zittend op een stoel in het gras en genie-
tend van de omgeving en het geluid van de natuur, een heilige Mis bijge-woond? Wie weleens op vakantie in Zeeland is geweest, zal deze vraag wellicht met 'ja' kunnen beantwoor-
den. Toegegeven, ook hier heeft de secularisatie hard toegeslagen,
maar in sommige badplaatsen vindt u ze nog: de zogeheten strandker-
ken. De Toeristenkerk Sint Catharina in Zoutelande is er zo een. Al meer
dan vijftig jaar. Vorige maand had ze twee Bossche celebranten te gast:
hulpbisschop Rob Mutsaerts en diens (priester)broer Ed. Ook voor de schrijver dezes was het vroeg uit de veren en twee uur rijden om de zon-
dagsmis van 10.00 uur bij te wonen.
9Bisdomblad augustus 20128 Bisdomblad augustus 2012
Het was, kort na de oorlog, pastoor Snel van de Petrus en Paulusparochie in Middelburg die, met volmacht van mgr. Baeten, de toen-malige bisschop van Breda, van start ging met het toeristenpastoraat in Zoutelande. De badplaats telde in het hoogseizoen soms wel 1200 vakantiegangers, die er meestal een maand verbleven.
De weg naar de opening van de toeristen-kerk bleek niet eenvoudig, zo blijkt uit de haar analen. Pastoor Snel ijverde al sinds 1947 voor de bouw van een toeristenkerk, nadat katholieke badgasten, vele met grote gezinnen en meest afkomstig uit Brabant
11Bisdomblad augustus 201210 Bisdomblad augustus 2012
en Limburg, herhaaldelijk hadden gevraagd of het niet mogelijk was om tenminste op de zondagen in Zoutelande de heilige Mis bij te wonen. Want de afstand naar Middelburg was, met de beperkte vervoersmogelijkhe-den van die tijd, te groot. Kerkelijke en wereldlijke autoriteiten moesten met de bouw in te stemmen en dat vroeg even-eens veel tijd.
In de begintijd van het toeristenpasto-raat werd daarom, bij gebrek aan beter, toevlucht gezocht in een tent. Maar op 7 juni 1959, ongeveer twaalf jaar nadat de eerste stappen waren gezet door pastoor Snel, kon de toeristenkerk dan eindelijk als bakstenen godshuis worden ingezegend. Gedurende de periode 1959-1964 gingen priesters uit Middelburg en Vlissingen in de vierin-gen voor.De toeristenkerk werd toegewijd van Sint Catharina, de patrones van de voormalige parochiekerk van Zoutelande, die in de tweede helft van de dertiende eeuw werd gesticht. Zo’n
driehonderd jaar later, kort na de beel-denstorm in 1566, werd deze kerk voor rooms-katholieke erediensten gesloten.In 1964 vroeg de toenmalige bisschop van Breda aan de paters van de Heilige Harten in het Brabantse Bavel of zij bereid waren de diensten te verzorgen. Pater Johan van Berkel begon ermee in het toeristenseizoen 1964-1965. Van Berkel kwam -tot 2006- ieder week-end, met zijn bromfiets, vanuit Bavel naar Zoutelande. Zijn opvolger was pater Rameckers die in 2009, bij het naderen van zijn 84-ste verjaardag en na veertig jaar trouwe dienst, afscheid nam. Sinds die tijd worden de meeste vieringen gedaan door Jan van Oers.
Op de mooie zomerdag dat ik de Toeristenkerk bezoek - het is inmid-dels 22 juli en van echt zomerweer is nog nauwelijks sprake geweest – kom ik een half uur vóór de Mis tegelijk aan met hulpbisschop Rob Mutsaerts. Hij zal vandaag samen met zijn broer Ed Mutsaerts celebreren en heeft ook zijn eigen misdienaars meegenomen. We worden verwelkomd door twee leden van de werkgroep. Even later arriveert ook het gastkoor uit Zundert en de eerste kerkgangers parkeren dan al hun fiets op het kerkportaal. “Goede morgen”, klinkt het, en “Gute Morgen”, want een kwart van de kerkgangers, zo schat ik, is van Duitse afkomst. De kerkgangers kennen het recept: ze pak-ken allemaal een comfortabele stoel en zoeken zich een zonnig plekje op het gazon. De beheerder van de strandkerk luidt de klok en binnen de kortste keren zijn er zo’n kleine honderdvijftig toeristen geklokt. Aan de ingang van de kerk staat een tafeltje met daarop een boek waarin men zijn of haar intentie kan noteren, die later in de Mis tijdens de voorbeden worden voorgelezen.
gebeden bij de vakantie
Heer, even willen wij rustig zijn, en samen bidden.• Heer,geefonshartrust,zodatwijloskomen
van de spanning die ons voortdurend voort-drijft. Laat ons bidden.
• Heer,geefonshartrust,zodatwijtotdestiltevanhetgebedkunnenkomen.Laatonsbid-den.
• Heer,geefonshartrustindezevakantietijd,zodatwijmeertijdwillenmakenvoorUenvoor de anderen. Laat ons bidden.
• Heer,geefonshartrust,dooreenstilleplaatstevindenomUwWoordtebeluisteren.Laatons bidden.
• Heer,geefonshartrust,zodatwijzorgzaamenmoedigonzegewonedagtaakkunnenver-vullen. Laat ons bidden.
GoedeGod,geefonseenweldoendevakantie-periode,zodatwijrustvindeninonshartendeliefdevanUwgoddelijkhartvooriederemenservaren.DoorChristusonzeHeer.Amen
Ik klamp een 74-jarige mevrouw uit Hannover aan die me vertelt dat ze al 40 jaar in Zoutelande vakantie viert. Ze is uitermate enthousiast over het feit dat ze, “wie zuhause”, op zondag de Eucharistie kan bijwonen.Hulpbisschop Mutaerts preekt in het Duits (“Op het gevaar af dat nu helemáál niemand er iets van begrijpt…”) en naar ik kan inschatten valt zijn homilie goed bij zijn gehoor. Hij spreekt over de vakantie als een kans om uit te stijgen boven de sleur van alledag, te zoeken naar innerlijke harmonie, door op tijd stil te zijn, de rust van het hart te zoeken en te bid-den. Mgr Mutsaerts krijgt de lachers op zijn hand wanneer hij zegt dat vakantie anderzijds ook een commercieel bedrijf is, een zaak van status, en dat velen met meer stress terugkomen dan dat zij bij aanvang van hun vakantie aan bagage meenamen. Daarom zijn appèl om ook tijdens de Urlaub van tijd tot tijd een kerk binnen te gaan en daar, al is het maar even, tijd te maken voor innerlijke vrede.De voorbeden (zie het kadertje op deze pagina) worden gelezen in het Nederlands en dat was, zo bleekt ach-teraf, voor de Duitse kerkgangers geen probleem. Zoals een heer me na de Mis toevertrouwde: “de viering heeft ons toch verbroederd”. Als de Mis ten einde is kan wie dat wil nog een kopje koffie drinken, is het dik 25 graden en lonkt het strand.
Jaap van Eeden
De kerkgangers kennen het recept: ze pakken allemaal een comfortabele stoel en zoeken een zonnig plekje op het gazon
11Bisdomblad augustus 201210 Bisdomblad augustus 2012
en Limburg, herhaaldelijk hadden gevraagd of het niet mogelijk was om tenminste op de zondagen in Zoutelande de heilige Mis bij te wonen. Want de afstand naar Middelburg was, met de beperkte vervoersmogelijkhe-den van die tijd, te groot. Kerkelijke en wereldlijke autoriteiten moesten met de bouw in te stemmen en dat vroeg even-eens veel tijd.
In de begintijd van het toeristenpasto-raat werd daarom, bij gebrek aan beter, toevlucht gezocht in een tent. Maar op 7 juni 1959, ongeveer twaalf jaar nadat de eerste stappen waren gezet door pastoor Snel, kon de toeristenkerk dan eindelijk als bakstenen godshuis worden ingezegend. Gedurende de periode 1959-1964 gingen priesters uit Middelburg en Vlissingen in de vierin-gen voor.De toeristenkerk werd toegewijd van Sint Catharina, de patrones van de voormalige parochiekerk van Zoutelande, die in de tweede helft van de dertiende eeuw werd gesticht. Zo’n
driehonderd jaar later, kort na de beel-denstorm in 1566, werd deze kerk voor rooms-katholieke erediensten gesloten.In 1964 vroeg de toenmalige bisschop van Breda aan de paters van de Heilige Harten in het Brabantse Bavel of zij bereid waren de diensten te verzorgen. Pater Johan van Berkel begon ermee in het toeristenseizoen 1964-1965. Van Berkel kwam -tot 2006- ieder week-end, met zijn bromfiets, vanuit Bavel naar Zoutelande. Zijn opvolger was pater Rameckers die in 2009, bij het naderen van zijn 84-ste verjaardag en na veertig jaar trouwe dienst, afscheid nam. Sinds die tijd worden de meeste vieringen gedaan door Jan van Oers.
Op de mooie zomerdag dat ik de Toeristenkerk bezoek - het is inmid-dels 22 juli en van echt zomerweer is nog nauwelijks sprake geweest – kom ik een half uur vóór de Mis tegelijk aan met hulpbisschop Rob Mutsaerts. Hij zal vandaag samen met zijn broer Ed Mutsaerts celebreren en heeft ook zijn eigen misdienaars meegenomen. We worden verwelkomd door twee leden van de werkgroep. Even later arriveert ook het gastkoor uit Zundert en de eerste kerkgangers parkeren dan al hun fiets op het kerkportaal. “Goede morgen”, klinkt het, en “Gute Morgen”, want een kwart van de kerkgangers, zo schat ik, is van Duitse afkomst. De kerkgangers kennen het recept: ze pak-ken allemaal een comfortabele stoel en zoeken zich een zonnig plekje op het gazon. De beheerder van de strandkerk luidt de klok en binnen de kortste keren zijn er zo’n kleine honderdvijftig toeristen geklokt. Aan de ingang van de kerk staat een tafeltje met daarop een boek waarin men zijn of haar intentie kan noteren, die later in de Mis tijdens de voorbeden worden voorgelezen.
gebeden bij de vakantie
Heer, even willen wij rustig zijn, en samen bidden.• Heer,geefonshartrust,zodatwijloskomen
van de spanning die ons voortdurend voort-drijft. Laat ons bidden.
• Heer,geefonshartrust,zodatwijtotdestiltevanhetgebedkunnenkomen.Laatonsbid-den.
• Heer,geefonshartrustindezevakantietijd,zodatwijmeertijdwillenmakenvoorUenvoor de anderen. Laat ons bidden.
• Heer,geefonshartrust,dooreenstilleplaatstevindenomUwWoordtebeluisteren.Laatons bidden.
• Heer,geefonshartrust,zodatwijzorgzaamenmoedigonzegewonedagtaakkunnenver-vullen. Laat ons bidden.
GoedeGod,geefonseenweldoendevakantie-periode,zodatwijrustvindeninonshartendeliefdevanUwgoddelijkhartvooriederemenservaren.DoorChristusonzeHeer.Amen
Ik klamp een 74-jarige mevrouw uit Hannover aan die me vertelt dat ze al 40 jaar in Zoutelande vakantie viert. Ze is uitermate enthousiast over het feit dat ze, “wie zuhause”, op zondag de Eucharistie kan bijwonen.Hulpbisschop Mutaerts preekt in het Duits (“Op het gevaar af dat nu helemáál niemand er iets van begrijpt…”) en naar ik kan inschatten valt zijn homilie goed bij zijn gehoor. Hij spreekt over de vakantie als een kans om uit te stijgen boven de sleur van alledag, te zoeken naar innerlijke harmonie, door op tijd stil te zijn, de rust van het hart te zoeken en te bid-den. Mgr Mutsaerts krijgt de lachers op zijn hand wanneer hij zegt dat vakantie anderzijds ook een commercieel bedrijf is, een zaak van status, en dat velen met meer stress terugkomen dan dat zij bij aanvang van hun vakantie aan bagage meenamen. Daarom zijn appèl om ook tijdens de Urlaub van tijd tot tijd een kerk binnen te gaan en daar, al is het maar even, tijd te maken voor innerlijke vrede.De voorbeden (zie het kadertje op deze pagina) worden gelezen in het Nederlands en dat was, zo bleekt ach-teraf, voor de Duitse kerkgangers geen probleem. Zoals een heer me na de Mis toevertrouwde: “de viering heeft ons toch verbroederd”. Als de Mis ten einde is kan wie dat wil nog een kopje koffie drinken, is het dik 25 graden en lonkt het strand.
Jaap van Eeden
De kerkgangers kennen het recept: ze pakken allemaal een comfortabele stoel en zoeken een zonnig plekje op het gazon
Spaans jongeren op tegenbezoek - of was het ‘regenbezoek’?Op uitnodiging zijn van 11 tot en met 15 juli 180 Spaanse jongeren op tegenbezoek in ons bisdom geweest. Aanleiding hiervoor was het contact met de gastparochies van de WereldJongerenDagen 2011 in Madrid: Talavera della Reina, Hinojosa de San Vincente en Castillio de Bayuela. Na een geweldige ontvangst van de Bossche jongeren daar, zijn zij op tegenbezoek in Nederland geweest met het bisdom Toledo.
Hoewel de Spaanse jongeren slechts kort in Nederland waren, was het voor hen een 10-daagse bedevaart met daarin o.a. bezoeken aan Parijs, Banneux, Lyon en Barcelona. Hoogtepunt waren de drie volle dagen in ons Bossche bisdom. De jongeren zijn tijdens deze dagen gastvrij opgevangen in de Cuijkse parochies, waar de plaatselijke voetbalvereniging JvC (met sinds kort Hans Kraaij jr als trainer!) hun ruimtes gratis ter beschik-king had gesteld.
Het bezoek werd vooral getekend door regen, maar dat mocht de pret niet drukken, al was de temperatuur voor de Spaanse gasten erg “frigo”! De aankomstavond was vooral een avond van hernieuwde kennismaking met de mensen die vorig jaar de WJD-dagen in het bisdom hebben georganiseerd, het zoeken van slaapplaatsen en een goede nachtrust na vele kilometers reizen.
12 juli was de dag van ’s-Hertogenbosch, met een rondleiding door de kathedraal, bezoek aan het centrum van de stad en een spel dat zou plaatsvinden in de tuin van het St. Janscentrum, maar uiteinde-lijk door 180 Spaanse jongeren (deels) verkleed midden op de Parade werd uit-gevoerd. Mgr. Hurkmans sloot tijdens de lunch in het seminarie aan en vierde aan het begin van de middag met de gasten de eucharistie in de St. Jan. De
rest van de middag werd doorgebracht in Handel, waar de Spaanse jongeren katechese en rozenkrans hadden in het processiepark en de parochiekerk.
De dag erop werd de dag van Cuijk. Na een ochtenwandeling naar het kruis-herenklooster en het Erfgoedcentrum in St. Agatha en na het ochtendge-bed, was er een inleiding door een Spaanssprekende pater en catechese en gesprekken in kleine groepen, zoals wij dat ook van de WJD kennen. In de kerk van Cuijk volgde een mini-orgelconcert en de ontvangst door de burgemeester van Cuijk, W. Hillenaar. Natuurlijk mocht vrije tijd voor souvenirs niet ontbreken. 's Avonds was er een grote jongerenviering met mgr. Mutsaerts en aansluitend een BBQ en voetbal-wedstrijd samen met de jongeren uit ons eigen bisdom. Mgr. Mutsaerts was bereid gevonden om als scheidsrech-ter in deze kerkelijke wedstrijd op te treden (de Gelderlander kopte daags erna: “Witte boord baas op het Cuijkse voetbalveld”) en de burgemeester deed de aftrap. Helaas moest vanwege een pijnlijke blessure van een Nederlandse speler de wedstrijd na 10 minuten stilgelegd worden. Het spel werd kort hervat en het was maar goed dat het niet langer duurde, want daar verloren de Nederlandse jongeren al met 6-0! Na de prijsuitreiking werd de wissel-
beker door de Spaanse jongeren aan de gewonde Jeffrey gegeven. Een gul en mooi gebaar.
De laatste volle dag ging het gezelschap naar Kevelaer. Met de bus een eind op weg en de laatste 7 kilometer lopend, om uiteindelijk bij de genadekapel uit te komen. Daar werd gebeden en de Maria-afbeelding vereerd. Na het avond-eten was er tijd voor geleide aanbidding in de bedevaartskerk bij de Lourdesgrot in Katwijk aan de Maas, het hoogtepunt van de bedevaart. Na de aanbidding kregen alle jongeren een brief van een kloosterling, pater of zuster uit Spanje, die voor hen tijdens deze reis baden. Dat maakte op vele jongeren grote indruk. Dan was het tijd om afscheid te gaan nemen: cadeaus werden uitgewisseld, woorden van dank naar alle kanten gesproken en beloofd werd dat we elkaar weer gaan ontmoeten...!De Spaanse jongerenbedevaart naar Nederland was een goede reis voor deze jongeren, maar zeker niet minder inspi-rerend voor de Nederlandse jongeren in ons bisdom en de parochies, maar ook voor de vele vrijwilligers die dit feest mogelijk hebben gemaakt.
Theo Lamers pr
Astrid Bakker
13Bisdomblad augustus 201212 Bisdomblad augustus 2012
Als het aan Gonnie Spronk ligt, gaat alle aandacht uit naar de
roeping tot gewijde maagd en de betekenis van de maagdenwijding voor de Kerk. Maar wij willen ook
graag weten hoe zij de eerste gewijde maagd van Bisdom Den
Bosch is geworden. “Als ik terug-kijk, zie ik zo’n mooie rode draad
van O. L. Heer door mijn leven lopen.” Ook al wist Gonnie begin 20 al dat ze zich wilde toewijden aan Jezus, pas vele jaren en vele
ervaringen later kwam deze bij-zondere roeping. “Vooral Moeder Maria heeft me al die jaren bij de
hand genomen.”
Een kaarsje bij Maria...
Veleduizendenbezoekenelkjaareenvandebedevaart-plaatsen van ‘Onze Lieve Vrouw’ in ons bisdom. Vooral in demeimaand,vanoudstoegewijdaanMaria,maarookalsaanlegplaatstijdenseenfietstochtindevakantie.DeZoeteLieveMoederinDenBoschstraaltinhetlichtvanhonderdenkaarsjes,tijdenseenmooiezomerdagdoenfietsersenwandelaarsdeHeiligeEikinOirschotaaneninveelgenade-oordenkomengroepenpelgrimsMariaeerbrengentijdenshunjaarlijksebedevaart.IndituitneembarekaternstaandebelangrijkstevindplaatsenvandeMariadevotieinhetBosschebisdom.be
waa
rkat
ern
HetbeeldvandeZoeteLieveMoedervanDenBoschiseenstaandemadonnavanonge-veereenmeterhoog.Oorspronkelijkwasinhethouteenplooienkleedgebeeldhouwd,maar nadat in de 15de eeuw de gewoonte was ontstaan de beelden met mantels te tooien, werden vele plooien weggesneden.MariadraagtophaarlinkerarmeenJezuskinddatvaneenlateredatumis.Inhaarrech-terhanddraagtzijeenwereldbol.Hetbeeld,datin1380opnieuwwerdontdekt,heeftsindsdienaltijdindeMariakapelgestaan.BehalveinhetdiocesaneMariajaar2003,toenisdeZoeteLieveMoederopreisgegaandoorhetBisdomvan’s-Hertogenbosch.
HetbelangrijkstegetuigenisoverdevereringvoordeZoeteLieveVrouwindelatemid-deleeuwenendevroegmodernetijdvormthetnogsteedsindekathedralebasiliekvanSt.Janbewaardehandschriftvanhetmirakelboek.Hetbevatprotocollenvan481won-deren,gedateerdtussen8november1382en10oktober1603.
Locatie Lieve Vrouwekapel van de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist Adres Torenstraat 16, 5211 KK 's-Hertogenbosch
’s-Hertogenbosch O.L. Vrouw; Zoete Lieve Moeder van ’s-Hertogenbosch
Spaans jongeren op tegenbezoek - of was het ‘regenbezoek’?Op uitnodiging zijn van 11 tot en met 15 juli 180 Spaanse jongeren op tegenbezoek in ons bisdom geweest. Aanleiding hiervoor was het contact met de gastparochies van de WereldJongerenDagen 2011 in Madrid: Talavera della Reina, Hinojosa de San Vincente en Castillio de Bayuela. Na een geweldige ontvangst van de Bossche jongeren daar, zijn zij op tegenbezoek in Nederland geweest met het bisdom Toledo.
Hoewel de Spaanse jongeren slechts kort in Nederland waren, was het voor hen een 10-daagse bedevaart met daarin o.a. bezoeken aan Parijs, Banneux, Lyon en Barcelona. Hoogtepunt waren de drie volle dagen in ons Bossche bisdom. De jongeren zijn tijdens deze dagen gastvrij opgevangen in de Cuijkse parochies, waar de plaatselijke voetbalvereniging JvC (met sinds kort Hans Kraaij jr als trainer!) hun ruimtes gratis ter beschik-king had gesteld.
Het bezoek werd vooral getekend door regen, maar dat mocht de pret niet drukken, al was de temperatuur voor de Spaanse gasten erg “frigo”! De aankomstavond was vooral een avond van hernieuwde kennismaking met de mensen die vorig jaar de WJD-dagen in het bisdom hebben georganiseerd, het zoeken van slaapplaatsen en een goede nachtrust na vele kilometers reizen.
12 juli was de dag van ’s-Hertogenbosch, met een rondleiding door de kathedraal, bezoek aan het centrum van de stad en een spel dat zou plaatsvinden in de tuin van het St. Janscentrum, maar uiteinde-lijk door 180 Spaanse jongeren (deels) verkleed midden op de Parade werd uit-gevoerd. Mgr. Hurkmans sloot tijdens de lunch in het seminarie aan en vierde aan het begin van de middag met de gasten de eucharistie in de St. Jan. De
rest van de middag werd doorgebracht in Handel, waar de Spaanse jongeren katechese en rozenkrans hadden in het processiepark en de parochiekerk.
De dag erop werd de dag van Cuijk. Na een ochtenwandeling naar het kruis-herenklooster en het Erfgoedcentrum in St. Agatha en na het ochtendge-bed, was er een inleiding door een Spaanssprekende pater en catechese en gesprekken in kleine groepen, zoals wij dat ook van de WJD kennen. In de kerk van Cuijk volgde een mini-orgelconcert en de ontvangst door de burgemeester van Cuijk, W. Hillenaar. Natuurlijk mocht vrije tijd voor souvenirs niet ontbreken. 's Avonds was er een grote jongerenviering met mgr. Mutsaerts en aansluitend een BBQ en voetbal-wedstrijd samen met de jongeren uit ons eigen bisdom. Mgr. Mutsaerts was bereid gevonden om als scheidsrech-ter in deze kerkelijke wedstrijd op te treden (de Gelderlander kopte daags erna: “Witte boord baas op het Cuijkse voetbalveld”) en de burgemeester deed de aftrap. Helaas moest vanwege een pijnlijke blessure van een Nederlandse speler de wedstrijd na 10 minuten stilgelegd worden. Het spel werd kort hervat en het was maar goed dat het niet langer duurde, want daar verloren de Nederlandse jongeren al met 6-0! Na de prijsuitreiking werd de wissel-
beker door de Spaanse jongeren aan de gewonde Jeffrey gegeven. Een gul en mooi gebaar.
De laatste volle dag ging het gezelschap naar Kevelaer. Met de bus een eind op weg en de laatste 7 kilometer lopend, om uiteindelijk bij de genadekapel uit te komen. Daar werd gebeden en de Maria-afbeelding vereerd. Na het avond-eten was er tijd voor geleide aanbidding in de bedevaartskerk bij de Lourdesgrot in Katwijk aan de Maas, het hoogtepunt van de bedevaart. Na de aanbidding kregen alle jongeren een brief van een kloosterling, pater of zuster uit Spanje, die voor hen tijdens deze reis baden. Dat maakte op vele jongeren grote indruk. Dan was het tijd om afscheid te gaan nemen: cadeaus werden uitgewisseld, woorden van dank naar alle kanten gesproken en beloofd werd dat we elkaar weer gaan ontmoeten...!De Spaanse jongerenbedevaart naar Nederland was een goede reis voor deze jongeren, maar zeker niet minder inspi-rerend voor de Nederlandse jongeren in ons bisdom en de parochies, maar ook voor de vele vrijwilligers die dit feest mogelijk hebben gemaakt.
Theo Lamers pr
Astrid Bakker
13Bisdomblad augustus 201212 Bisdomblad augustus 2012
Als het aan Gonnie Spronk ligt, gaat alle aandacht uit naar de
roeping tot gewijde maagd en de betekenis van de maagdenwijding voor de Kerk. Maar wij willen ook
graag weten hoe zij de eerste gewijde maagd van Bisdom Den
Bosch is geworden. “Als ik terug-kijk, zie ik zo’n mooie rode draad
van O. L. Heer door mijn leven lopen.” Ook al wist Gonnie begin 20 al dat ze zich wilde toewijden aan Jezus, pas vele jaren en vele
ervaringen later kwam deze bij-zondere roeping. “Vooral Moeder Maria heeft me al die jaren bij de
hand genomen.”
Een kaarsje bij Maria...
Veleduizendenbezoekenelkjaareenvandebedevaart-plaatsen van ‘Onze Lieve Vrouw’ in ons bisdom. Vooral in demeimaand,vanoudstoegewijdaanMaria,maarookalsaanlegplaatstijdenseenfietstochtindevakantie.DeZoeteLieveMoederinDenBoschstraaltinhetlichtvanhonderdenkaarsjes,tijdenseenmooiezomerdagdoenfietsersenwandelaarsdeHeiligeEikinOirschotaaneninveelgenade-oordenkomengroepenpelgrimsMariaeerbrengentijdenshunjaarlijksebedevaart.IndituitneembarekaternstaandebelangrijkstevindplaatsenvandeMariadevotieinhetBosschebisdom.be
waa
rkat
ern
HetbeeldvandeZoeteLieveMoedervanDenBoschiseenstaandemadonnavanonge-veereenmeterhoog.Oorspronkelijkwasinhethouteenplooienkleedgebeeldhouwd,maar nadat in de 15de eeuw de gewoonte was ontstaan de beelden met mantels te tooien, werden vele plooien weggesneden.MariadraagtophaarlinkerarmeenJezuskinddatvaneenlateredatumis.Inhaarrech-terhanddraagtzijeenwereldbol.Hetbeeld,datin1380opnieuwwerdontdekt,heeftsindsdienaltijdindeMariakapelgestaan.BehalveinhetdiocesaneMariajaar2003,toenisdeZoeteLieveMoederopreisgegaandoorhetBisdomvan’s-Hertogenbosch.
HetbelangrijkstegetuigenisoverdevereringvoordeZoeteLieveVrouwindelatemid-deleeuwenendevroegmodernetijdvormthetnogsteedsindekathedralebasiliekvanSt.Janbewaardehandschriftvanhetmirakelboek.Hetbevatprotocollenvan481won-deren,gedateerdtussen8november1382en10oktober1603.
Locatie Lieve Vrouwekapel van de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist Adres Torenstraat 16, 5211 KK 's-Hertogenbosch
’s-Hertogenbosch O.L. Vrouw; Zoete Lieve Moeder van ’s-Hertogenbosch
Volgens de oorsprongslegende zou tot ca. 1500 het Mariabeeldje op een wegkruis aan
de weg naar Helmond hebben gestaan Tot een van de omwonenden het mee naar huis
naam en het in een hoek gooide als speelgoed voor de kinderen. Daarop werd het huis
getroffen door tal van plagen en de bewoners vonden geen rust meer. Toen de man zich
realiseerde wat hij had gedaan, zette hij het beeldje op zijn plaats terug en maakte er
zelfs tralies voor, zodat het niet meer van zijn plek zou komen. Andere mensen in de
buurt hoorden van het beeld en lieten er een kapel en een altaar bouwen.
De verering van O.L. Vrouw in 't Zand in Aarle-Rixtel bestond al in de 15e eeuw. Het
eenvoudige, pijpaarden Mariabeeldje, dateert uit die tijd en stelt een zittende Madonna
(Sedes sapientiae) voor met het kind Jezus op de rechterarm. Het zou in Arendonk (B)
vervaardigd zijn in de pottenbakkerij van de familie van Jan van Eyck. Dergelijke beeldjes
werden vanaf de 14e eeuw vervaardigd als 'souvenir' voor pelgrims.
Vast staat dat al in 1480 bedevaartgangers naar O.L. Vrouw in 't Zand trokken. In de
19e en 20e eeuw vond een sterke opleving plaats; in 1957 werden processie en bede-
vaart echter abrupt afgebroken door een pastoor die een dergelijke devotie niet meer
passend vond. In 1988 zijn de verering van het beeld en de bedevaart op een kleinere
schaal hersteld.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw in 't Zand Adres Bosscheweg 20, 5735 GV Aarle-Rixtel
Oirschot O.L. Vrouw Troosteres der bedruktenO.L. Vrouw van de heilige eik
De cultus van O.L. Vrouw van de H. Eik stamt uit het begin van de 15e
eeuw. Ook na de sloop van de cultuskapel in 1649, bleef men de bede-
vaartplaats bezoeken. In de 19e eeuw werd de kapel herbouwd en in
het begin van de 20e eeuw vergroot. Tot op heden komen er dagelijks
bezoekers - meestal op eigen initiatief of in kleine groepen - uit de regio,
maar ook van verder, naar de kapel, vooral in de mei-maand. Per jaar
zijn dat er naar schatting zo'n 25.000.
De kapel van de H. Eik is gelegen aan het riviertje de Beerze, ongeveer
drie kilometer ten westen van de kom van Oirschot. In de kapel staat
een altaar met houten retabel, voorzien van een draai-troon waarop een
eikenboom te zien is met een kleine (ca. 15 cm) gipsen replica van het
cultusbeeld dat in de Oirschotse Pieterskerk huist. Op de achterwand
boven de altaartafel staat de titel waaronder Maria hier wordt vereerd:
'Consolatrix Afflictorum' ('Troosteres der Bedrukten').
Bij de kapel stond een eik die in ieder geval in de eerste helft van de
17e eeuw werd beschouwd als de boom waarin, volgens de legende,
herders het beeldje na de vondst zouden hebben geplaatst. Deze boom
werd de 'Heilige Eik' genoemd.
De cultus rond het Mariabeeld in Ommel is waarschijnlijk rond 1400 ontstaan.
Volgens een legende werd het beeld na de vondst langs een weg in Ommel
tot drie keer toe naar de kerk te Asten gebracht. Het Mariabeeld zou echter
steeds meteen op eigen kracht weer naar de vindplaats zijn teruggegaan.
Later zou een schipper, Jan van der Haven, uit gelofte een kapel hebben
gesticht voor O.L. Vrouw van Ommel nadat hij op zee door haar gered was.
Het ivoren Mariabeeld is 24 centimeter hoog en 5 millimeter dik. De achter-
kant van het beeld is geheel onbewerkt. Maria zit op een vijfhoekige troon; op
haar rechterknie draagt zij Jezus, die zegenend de hand opheft. In de linker-
hand houdt zij een appel. In rechte plooien daalt het kleed van de schouders
tot op de voeten. Moeder en kind zien strak voor zich uit.
Vanaf het begin van de verering zouden dankzij O.L. Vrouw van Ommel tal van
wonderen zijn geschied. Het beeld heeft sinds de 15e eeuw een aantrekkings-
kracht gehad op grote aantallen bedevaartgangers, onder anderen afkomstig
uit Duitsland en België. Tegenwoordig worden in de maand mei tussen de
55.000 en 60.000 hosties uitgereikt aan bezoekers die Maria komen vereren.
Ommel O.L. Vrouw van OmmelO.L. Vrouw Toevlucht in elke nood
Aarle-Rixtel O.L. Vrouw in 't Zand Zetel der wijsheid
Locatie Kapel van de H. Eik, behorend tot de parochie van St. Petrus Adres Proosbroekweg 11, 5688 JH Oirschot
Tilburg O.L. Vrouw Hasseltse kapel In 1796 werd in de kapel van de Tilburgse 'herdgang' (buurtschap) De
Hasselt een Mariabeeld geplaatst dat talrijke vereerders aantrok uit
de herdgang maar ook uit andere delen van Tilburg en uit de regio.
Volgens een overlevering zou er al vanaf omstreeks 1500 een bijzon-
dere Mariaverering zijn geweest, omdat toen een 'vroom man' de kapel
stichtte nadat hij een Mariabeeld had gevonden. Er is ook nog een ander
oorsprongsverhaal. In 1576 hielden geuzen huis in de Heikese kerk van
Tilburg. Zeer wel mogelijk is dat een der buitgemaakte beelden meegeno-
men en daar, op de Hasselt, in een put geworpen is. Het vinden van dat
beeld zou dan een vingerwijzing geweest zijn van de hemel, om daar een
kapel of noodkerk te bouwen. In de loop van haar bestaan is de kapel
enkele malen vergroot. Tot op heden komen pelgrims, in kleine groepen of
op eigen gelegenheid, naar de kapel voor troost en voorspraak van Maria.
Het Mariabeeld werd verworven in 1796, kort nadat het aan de katholie-
ken was toegestaan om opnieuw de eredienst te vieren in de kapel. Het
gepolychromeerde houten beeld (18e eeuw) met stijlkenmerken van de
barok bestaat uit een buste van Maria met haar kind op de linkerarm.
Moeder en kind beschikken over een heel assortiment kleren en sieraden
die in de loop van de tijd geschonken zijn.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw Visitatie (Hasseltse kapel) Adres Hasseltplein 7, 5042 AB Tilburg
Locatie Parochiekerk van O.L. Vrouw Presentatie Adres Marialaan 35, 5724 AB Ommel (Asten)
Volgens de oorsprongslegende zou tot ca. 1500 het Mariabeeldje op een wegkruis aan
de weg naar Helmond hebben gestaan Tot een van de omwonenden het mee naar huis
naam en het in een hoek gooide als speelgoed voor de kinderen. Daarop werd het huis
getroffen door tal van plagen en de bewoners vonden geen rust meer. Toen de man zich
realiseerde wat hij had gedaan, zette hij het beeldje op zijn plaats terug en maakte er
zelfs tralies voor, zodat het niet meer van zijn plek zou komen. Andere mensen in de
buurt hoorden van het beeld en lieten er een kapel en een altaar bouwen.
De verering van O.L. Vrouw in 't Zand in Aarle-Rixtel bestond al in de 15e eeuw. Het
eenvoudige, pijpaarden Mariabeeldje, dateert uit die tijd en stelt een zittende Madonna
(Sedes sapientiae) voor met het kind Jezus op de rechterarm. Het zou in Arendonk (B)
vervaardigd zijn in de pottenbakkerij van de familie van Jan van Eyck. Dergelijke beeldjes
werden vanaf de 14e eeuw vervaardigd als 'souvenir' voor pelgrims.
Vast staat dat al in 1480 bedevaartgangers naar O.L. Vrouw in 't Zand trokken. In de
19e en 20e eeuw vond een sterke opleving plaats; in 1957 werden processie en bede-
vaart echter abrupt afgebroken door een pastoor die een dergelijke devotie niet meer
passend vond. In 1988 zijn de verering van het beeld en de bedevaart op een kleinere
schaal hersteld.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw in 't Zand Adres Bosscheweg 20, 5735 GV Aarle-Rixtel
Oirschot O.L. Vrouw Troosteres der bedruktenO.L. Vrouw van de heilige eik
De cultus van O.L. Vrouw van de H. Eik stamt uit het begin van de 15e
eeuw. Ook na de sloop van de cultuskapel in 1649, bleef men de bede-
vaartplaats bezoeken. In de 19e eeuw werd de kapel herbouwd en in
het begin van de 20e eeuw vergroot. Tot op heden komen er dagelijks
bezoekers - meestal op eigen initiatief of in kleine groepen - uit de regio,
maar ook van verder, naar de kapel, vooral in de mei-maand. Per jaar
zijn dat er naar schatting zo'n 25.000.
De kapel van de H. Eik is gelegen aan het riviertje de Beerze, ongeveer
drie kilometer ten westen van de kom van Oirschot. In de kapel staat
een altaar met houten retabel, voorzien van een draai-troon waarop een
eikenboom te zien is met een kleine (ca. 15 cm) gipsen replica van het
cultusbeeld dat in de Oirschotse Pieterskerk huist. Op de achterwand
boven de altaartafel staat de titel waaronder Maria hier wordt vereerd:
'Consolatrix Afflictorum' ('Troosteres der Bedrukten').
Bij de kapel stond een eik die in ieder geval in de eerste helft van de
17e eeuw werd beschouwd als de boom waarin, volgens de legende,
herders het beeldje na de vondst zouden hebben geplaatst. Deze boom
werd de 'Heilige Eik' genoemd.
De cultus rond het Mariabeeld in Ommel is waarschijnlijk rond 1400 ontstaan.
Volgens een legende werd het beeld na de vondst langs een weg in Ommel
tot drie keer toe naar de kerk te Asten gebracht. Het Mariabeeld zou echter
steeds meteen op eigen kracht weer naar de vindplaats zijn teruggegaan.
Later zou een schipper, Jan van der Haven, uit gelofte een kapel hebben
gesticht voor O.L. Vrouw van Ommel nadat hij op zee door haar gered was.
Het ivoren Mariabeeld is 24 centimeter hoog en 5 millimeter dik. De achter-
kant van het beeld is geheel onbewerkt. Maria zit op een vijfhoekige troon; op
haar rechterknie draagt zij Jezus, die zegenend de hand opheft. In de linker-
hand houdt zij een appel. In rechte plooien daalt het kleed van de schouders
tot op de voeten. Moeder en kind zien strak voor zich uit.
Vanaf het begin van de verering zouden dankzij O.L. Vrouw van Ommel tal van
wonderen zijn geschied. Het beeld heeft sinds de 15e eeuw een aantrekkings-
kracht gehad op grote aantallen bedevaartgangers, onder anderen afkomstig
uit Duitsland en België. Tegenwoordig worden in de maand mei tussen de
55.000 en 60.000 hosties uitgereikt aan bezoekers die Maria komen vereren.
Ommel O.L. Vrouw van OmmelO.L. Vrouw Toevlucht in elke nood
Aarle-Rixtel O.L. Vrouw in 't Zand Zetel der wijsheid
Locatie Kapel van de H. Eik, behorend tot de parochie van St. Petrus Adres Proosbroekweg 11, 5688 JH Oirschot
Tilburg O.L. Vrouw Hasseltse kapel In 1796 werd in de kapel van de Tilburgse 'herdgang' (buurtschap) De
Hasselt een Mariabeeld geplaatst dat talrijke vereerders aantrok uit
de herdgang maar ook uit andere delen van Tilburg en uit de regio.
Volgens een overlevering zou er al vanaf omstreeks 1500 een bijzon-
dere Mariaverering zijn geweest, omdat toen een 'vroom man' de kapel
stichtte nadat hij een Mariabeeld had gevonden. Er is ook nog een ander
oorsprongsverhaal. In 1576 hielden geuzen huis in de Heikese kerk van
Tilburg. Zeer wel mogelijk is dat een der buitgemaakte beelden meegeno-
men en daar, op de Hasselt, in een put geworpen is. Het vinden van dat
beeld zou dan een vingerwijzing geweest zijn van de hemel, om daar een
kapel of noodkerk te bouwen. In de loop van haar bestaan is de kapel
enkele malen vergroot. Tot op heden komen pelgrims, in kleine groepen of
op eigen gelegenheid, naar de kapel voor troost en voorspraak van Maria.
Het Mariabeeld werd verworven in 1796, kort nadat het aan de katholie-
ken was toegestaan om opnieuw de eredienst te vieren in de kapel. Het
gepolychromeerde houten beeld (18e eeuw) met stijlkenmerken van de
barok bestaat uit een buste van Maria met haar kind op de linkerarm.
Moeder en kind beschikken over een heel assortiment kleren en sieraden
die in de loop van de tijd geschonken zijn.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw Visitatie (Hasseltse kapel) Adres Hasseltplein 7, 5042 AB Tilburg
Locatie Parochiekerk van O.L. Vrouw Presentatie Adres Marialaan 35, 5724 AB Ommel (Asten)
De bouwpastoor van Katwijk aan de Maas, Joannes Suys, had een
speciale verering voor O.L. Vrouw van Lourdes. Bij de parochiekerk
liet hij in 1887 een Lourdesgrot bouwen en een bijbehorend pro-
cessiepark aanleggen. Bedevaartgangers uit het hele land stroom-
den toe. De bezoekers kwamen per boot of te voet met delegaties
van 100 tot 400 personen. De processies werden gehouden in de
meimaand, op Maria Hemelvaart en op de eerste zondag van de
Rozenkransmaand (oktober). Na Vaticanum II zijn de georganiseerde,
jaarlijkse processies sterk in aantal afgenomen, maar de verering is
gebleven
Onderin de grot kunnen kaarsen opgestoken worden. Links van de
grotingang staat een stenen fontein met vier waterpijpen, waarin ook
voetbaden genomen kunnen worden. In 1997 werd de grot geres-
taureerd en werd direct voor de grotkapel een vast stenen altaar
gebouwd voor diensten in de openlucht.
De drukste periode in het bestaan van het bedevaartoord viel in mei
1958, toen volgens de krant 'meer dan 10.000 mensen' Katwijk
bezochten. In dat jaar werd herdacht dat de Mariaverschijningen van
Lourdes 100 jaar eerder hadden plaatsgevonden.
Locatie Lourdesgrot met kapel; parochiekerk van St. Martinus Adres Pastoor Suysstraat 3, 5433 KG Katwijk aan de Maas (Cuijk)
Mariahout O.L. Vrouw van Lourdes
De parochie van Mariahout is gesticht in 1933.
Bouwpastoor van Eijndhoven liet bij de kerk een
Lourdesgrot bouwen en een processiepark aanleg-
gen. In de jaren dertig en veertig was Mariahout een
'Lourdes in het klein'. Eerst twee, later vier keer per
jaar werd het dorp druk bezocht door gezonde en
bedlegerige bedevaartgangers. In de jaren vijftig ging
het snel bergafwaarts met de verering en de bede-
vaart; later raakte ook de grot in verval. In de jaren
negentig bestonden vergevorderde plannen tot her-
bouw van de grot en het reactiveren van de verering.
Het Mariabeeld dat in 1935 voor de grot werd
gemaakt door de gebroeders Van Eck uit Eindhoven
is een kopie, 1,80 meter hoog, naar het origineel uit
Lourdes. Het is beschilderd volgens de aanwijzingen
van Bernadette: een zilveren rozenkrans met gouden
schakels en gouden rozen op de blote voeten.
Van de verering voor O.L. Vrouw en de kapel van Handel waarin deze plaatsvond, is voor het
eerst sprake in een charter uit 1368. Deze kapel, die sinds 1946 fungeert als parochiekerk
van Handel, heeft in de loop der eeuwen ingrijpende vergrotingen en veranderingen onder-
gaan. De voornaamste, nog altijd zichtbare ingrepen vonden plaats in de 18e eeuw en rond
1900.
Het cultusbeeld is 35 centimeter hoog en in de eerste helft van de 14e eeuw uit lindehout
gesneden. Het stelt Maria voor, die Jezus op haar linkerarm houdt. In haar rechterhand houdt
zij een scepter. Moeder en kind zijn beiden gekroond. Tussen circa 1600 en 1902 was het
beeld als een vorstin gekleed. Het droeg gewaden van kostbare stoffen en kronen en scepters
van edelmetaal. Op deze wijze werd de macht van de Moeder-Maagd tot uitdrukking gebracht.
Uit verschillende overleveringen is in de 19e eeuw het volgende oorsprongsverhaal geschapen:
een schaapherder vond lang geleden een Mariabeeld in een meidoorn, op enige afstand van
Gemert. Toen Gemertenaren begonnen met de bouw van een kapel op de vindplaats, renden
de ossen die het bouwmateriaal trokken, hieraan voorbij, waarna men besloot de kapel op de
plek te bouwen waar de ossen waren gestopt. Op deze woeste plek vormde gebrek aan water
een belemmering voor de voortgang van de bouw. Op een dag zagen de bouwvakkers echter
O.L. Vrouw die naast de bouwplaats de kleren van Jezus aan het wassen was; zij had een bron
op de heilige plaats laten ontstaan.
Handel O.L. Vrouw van Handel O.L. Vrouw Toevlucht in elke nood
Katwijk aan de Maas O.L. Vrouw van Lourdes
Locatie Lourdesgrot binnen de parochie van O.L. Vrouw van Lourdes Adres Mariastraat 27, 5738 AH Mariahout (Laarbeek)
Binderen O.L. Vrouw van Binderen Lelie onder de doornen
Op het terrein van de middeleeuwse abdij van Binderen werd in 1941
een nieuwe Mariadevotie in het leven geroepen. Hiervoor werd terugge-
grepen naar de stichtingslegende van de abdij en een veronderstelde
Mariaverering in het klooster. Voor het cultusbeeld liet men zich inspireren
door het zegel van de oude abdij, waarop Maria stond afgebeeld tussen
opschietende rozen met doornen.
Volgens een legende is de Mariadevotie in Binderen verbonden met de
kloosterstichting, omdat Maria zelf de plaats heeft aangegeven, waar het
klooster gebouwd moest worden.
Tijdens en na de oorlogsjaren 1940-1945 groeide het kapelletje uit tot
een centrum van Mariadevotie. Met name in de meimaand werd elke
avond het rozenhoedje gebeden en werden naast gebedsdiensten in de
kapel ook openluchtpredikaties met bidtochten vanuit de binnenstad van
Helmond naar de kapel gehouden. In 1946 werd ook een broederschap
opgericht: de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Binderen Lelie
onder de doornen. Nog steeds is de kapel een centrum van stilte en rust
waar dagelijks gelovigen uit Helmond en verre omgeving komen bidden.
De kapel is dagelijks geopend van 9.00 tot 18.00 uur.
Locatie Kapel op het terrein van de voormalige cisterciënzerinnenabdij Sancta Maria de Valle Imperatricis Adres Binderen, zonder nr., 5702 NT Helmond
Locatie Kapel in de parochiekerk O.L. Vrouw ten Hemelopneming Adres O.L. Vrouwestraat 63, 5423 SJ Handel
De bouwpastoor van Katwijk aan de Maas, Joannes Suys, had een
speciale verering voor O.L. Vrouw van Lourdes. Bij de parochiekerk
liet hij in 1887 een Lourdesgrot bouwen en een bijbehorend pro-
cessiepark aanleggen. Bedevaartgangers uit het hele land stroom-
den toe. De bezoekers kwamen per boot of te voet met delegaties
van 100 tot 400 personen. De processies werden gehouden in de
meimaand, op Maria Hemelvaart en op de eerste zondag van de
Rozenkransmaand (oktober). Na Vaticanum II zijn de georganiseerde,
jaarlijkse processies sterk in aantal afgenomen, maar de verering is
gebleven
Onderin de grot kunnen kaarsen opgestoken worden. Links van de
grotingang staat een stenen fontein met vier waterpijpen, waarin ook
voetbaden genomen kunnen worden. In 1997 werd de grot geres-
taureerd en werd direct voor de grotkapel een vast stenen altaar
gebouwd voor diensten in de openlucht.
De drukste periode in het bestaan van het bedevaartoord viel in mei
1958, toen volgens de krant 'meer dan 10.000 mensen' Katwijk
bezochten. In dat jaar werd herdacht dat de Mariaverschijningen van
Lourdes 100 jaar eerder hadden plaatsgevonden.
Locatie Lourdesgrot met kapel; parochiekerk van St. Martinus Adres Pastoor Suysstraat 3, 5433 KG Katwijk aan de Maas (Cuijk)
Mariahout O.L. Vrouw van Lourdes
De parochie van Mariahout is gesticht in 1933.
Bouwpastoor van Eijndhoven liet bij de kerk een
Lourdesgrot bouwen en een processiepark aanleg-
gen. In de jaren dertig en veertig was Mariahout een
'Lourdes in het klein'. Eerst twee, later vier keer per
jaar werd het dorp druk bezocht door gezonde en
bedlegerige bedevaartgangers. In de jaren vijftig ging
het snel bergafwaarts met de verering en de bede-
vaart; later raakte ook de grot in verval. In de jaren
negentig bestonden vergevorderde plannen tot her-
bouw van de grot en het reactiveren van de verering.
Het Mariabeeld dat in 1935 voor de grot werd
gemaakt door de gebroeders Van Eck uit Eindhoven
is een kopie, 1,80 meter hoog, naar het origineel uit
Lourdes. Het is beschilderd volgens de aanwijzingen
van Bernadette: een zilveren rozenkrans met gouden
schakels en gouden rozen op de blote voeten.
Van de verering voor O.L. Vrouw en de kapel van Handel waarin deze plaatsvond, is voor het
eerst sprake in een charter uit 1368. Deze kapel, die sinds 1946 fungeert als parochiekerk
van Handel, heeft in de loop der eeuwen ingrijpende vergrotingen en veranderingen onder-
gaan. De voornaamste, nog altijd zichtbare ingrepen vonden plaats in de 18e eeuw en rond
1900.
Het cultusbeeld is 35 centimeter hoog en in de eerste helft van de 14e eeuw uit lindehout
gesneden. Het stelt Maria voor, die Jezus op haar linkerarm houdt. In haar rechterhand houdt
zij een scepter. Moeder en kind zijn beiden gekroond. Tussen circa 1600 en 1902 was het
beeld als een vorstin gekleed. Het droeg gewaden van kostbare stoffen en kronen en scepters
van edelmetaal. Op deze wijze werd de macht van de Moeder-Maagd tot uitdrukking gebracht.
Uit verschillende overleveringen is in de 19e eeuw het volgende oorsprongsverhaal geschapen:
een schaapherder vond lang geleden een Mariabeeld in een meidoorn, op enige afstand van
Gemert. Toen Gemertenaren begonnen met de bouw van een kapel op de vindplaats, renden
de ossen die het bouwmateriaal trokken, hieraan voorbij, waarna men besloot de kapel op de
plek te bouwen waar de ossen waren gestopt. Op deze woeste plek vormde gebrek aan water
een belemmering voor de voortgang van de bouw. Op een dag zagen de bouwvakkers echter
O.L. Vrouw die naast de bouwplaats de kleren van Jezus aan het wassen was; zij had een bron
op de heilige plaats laten ontstaan.
Handel O.L. Vrouw van Handel O.L. Vrouw Toevlucht in elke nood
Katwijk aan de Maas O.L. Vrouw van Lourdes
Locatie Lourdesgrot binnen de parochie van O.L. Vrouw van Lourdes Adres Mariastraat 27, 5738 AH Mariahout (Laarbeek)
Binderen O.L. Vrouw van Binderen Lelie onder de doornen
Op het terrein van de middeleeuwse abdij van Binderen werd in 1941
een nieuwe Mariadevotie in het leven geroepen. Hiervoor werd terugge-
grepen naar de stichtingslegende van de abdij en een veronderstelde
Mariaverering in het klooster. Voor het cultusbeeld liet men zich inspireren
door het zegel van de oude abdij, waarop Maria stond afgebeeld tussen
opschietende rozen met doornen.
Volgens een legende is de Mariadevotie in Binderen verbonden met de
kloosterstichting, omdat Maria zelf de plaats heeft aangegeven, waar het
klooster gebouwd moest worden.
Tijdens en na de oorlogsjaren 1940-1945 groeide het kapelletje uit tot
een centrum van Mariadevotie. Met name in de meimaand werd elke
avond het rozenhoedje gebeden en werden naast gebedsdiensten in de
kapel ook openluchtpredikaties met bidtochten vanuit de binnenstad van
Helmond naar de kapel gehouden. In 1946 werd ook een broederschap
opgericht: de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Binderen Lelie
onder de doornen. Nog steeds is de kapel een centrum van stilte en rust
waar dagelijks gelovigen uit Helmond en verre omgeving komen bidden.
De kapel is dagelijks geopend van 9.00 tot 18.00 uur.
Locatie Kapel op het terrein van de voormalige cisterciënzerinnenabdij Sancta Maria de Valle Imperatricis Adres Binderen, zonder nr., 5702 NT Helmond
Locatie Kapel in de parochiekerk O.L. Vrouw ten Hemelopneming Adres O.L. Vrouwestraat 63, 5423 SJ Handel
Volgens een 19e-eeuwse overlevering zou de Mariaverering in
Meerveldhoven ontstaan zijn in 1264 of 1296. Een boer die naar zijn
land aan het riviertje de Gender ging, trof een beeldje aan tussen de
takken van een eik. Hij nam het mee naar zijn woning om het te bewaren
en te vereren, maar tot driemaal toe verdween het beeldje uit zijn huis
en vond de man het terug in de eik waar hij het beeldje uit had verwij-
derd. Dit wonderbaarlijke voorval werd beschouwd als een aanwijzing dat
Maria op die plaats vereerd wilde worden. Er werd een eenvoudige kapel
rondom de eik gebouwd waarvan men de laagste takken afzaagde om de
omvang van de kapel te beperken.
Het beeldje (38 cm hoog) stelt de gekroonde moeder Maria voor. Op
haar rechterarm draagt zij het Christuskind dat gedeeltelijk in haar kleed
is gewikkeld; met haar linkerhand houdt zij het rechtervoetje van het kind
vast. Het beeldje is vervaardigd van pijpaarde in een onbekend atelier.
Anno 1998 is de verering van O.L. Vrouw ter Eik nog steeds omvangrijk:
gedurende het jaar bezoeken tussen de 20.000 en 30.000 bedevaart-
gangers de kapel. Vooral in mei en tijdens de lichtprocessie in augustus
neemt de toeloop van pelgrims, zowel op individuele basis als in een
georganiseerd verband, een hoge vlucht.
Locatie Parochiekerk van St. Lambertus Adres Kapelstraat-Zuid 18, 5503 CW Veldhoven
Elshout O.L. Vrouw van Elshout
Tijdens de meimaand trekken duizenden pelgrims ter bedevaart naar O.L. Vrouw
van Elshout, met als hoogtepunt de laatste meizondag, die in Elshout bekend
staat als 'onze dag'. De bedevaart is vooral tijdens het laatste kwart van de 19e
eeuw tot bloei gekomen.
In de neogotische kerk van St. Jan Evangelist troont een laatmiddeleeuws hou-
ten beeld van de 'Wonderbare Moeder' in een nis boven een zijaltaar. Volgens
de legende zou de bedevaart zijn ontstaan nadat Maria was verschenen aan
een dorstige boer en hem drinkwater had aangeboden. De zilveren ex-voto's, de
bloemen, de kaarsen en de geschreven intenties getuigen van een bijzondere
verering, zowel uit het verleden als uit recente tijden. De processie trekt tijdens
de laatste meizondag sinds 1966 weer jaarlijks naar de devotiekapel aan de
Gaarsweide, waar Maria verschenen zou zijn.
De bedevaart in Elshout leeft. Het zijaltaar van de 'Wonderbare Moeder van
Elshout' in de parochiekerk ziet er tijdens de meimaand prachtig uit met bloemen
en kaarsen. Een vitrine met zilveren ex-voto's laat zien hoe dankbaar de bede-
vaartgangers zijn voor hun genezing. In het intentieboek staan ontroerende en
kernachtige zinnen: 'Wonderbare moeder van Elshout, ik bid u voor mijn gezond-
heid en dat ik de juiste beslissingen mag nemen'.
Mariabeeld is 1,12 meter hoog en afkomstig uit het atelier van de Brabantse
Meester van Coudewater (1470-1480). Het stelt een staande Maria voor,
met het kind op de arm. De gekroonde Maria is van notenhout, het eveneens
gekroonde kind van perenhout. Vermoedelijk dateert het kind uit circa 1604
en verving het een voorganger die in 1587 zwaar beschadigd raakte. Het
Mariabeeld had toen te lijden van een brand in de kapel die door de 'geusii'
('geuzen') was aangestoken. De vervanging van het kind zou verband houden
met de hierna te noemen gelofte van Leonard Laurensz.
De kapel van Maria Vreugderijke maakt deel uit van de kerk van de H. Petrus
in Oisterwijk, even buiten het centrum, aan het Kerkplein. Vroeger stond er
een aparte Mariakapel aan het Lindeind, in het centrum van het dorp, waarin
het beeld was geplaatst. Deze kapel zou uit de 15e eeuw dateren en werd
omstreeks 1600 volgens de Oirschotse kroniekschrijver Lambrecht van den
Hoevel de kapel van 'Onze Lieve Vrouw van mirakel' genoemd, ook wel 'Onze
Lieve Vrouw aan het Lind eijndt'. Een andere benaming was 'Onse Lieve
Vrouwe van mirakelen aende Linde'.
Oisterwijk Maria Vreugderijke O.L. Vrouw ter Linde De wonderbare Moeder
Meerveldhoven O.L. Vrouw ter Eik
Locatie Mariakapel in de parochiekerk van St. Jan Evangelist Adres Kerkstraat 35, 5154 AN Elshout (Heusden)
Lelie onder de doornen De tegenwoordige kapel van O.L. Vrouw ter Linde maakt deel uit van een
kloostercomplex dat zich aan de noordrand van het centrum van Uden
bevindt. Zij vervangt een oudere kapel waarvan in 1358 voor het eerst in
de bronnen sprake is en die toen reeds aan Maria was gewijd.
De kruisheren die de ontstane cultus van O.L. Vrouw ter Linde beheerden,
lieten in de jaren 1700-1702 een klooster naast de kapel bouwen. Korte
tijd later, in 1712, werd speciaal voor het cultusbeeld een kleine, achtzij-
dige kapel opgericht. Dit gebeurde op de plaats waar een oude lindeboom
had gestaan waarin het cultusbeeld volgens de legende zou zijn gevon-
den.
Het beeld is (inclusief de voet) 44 centimeter hoog, gemaakt van noten-
hout en tamelijk afgeplat van vorm. Het is gesneden rond 1500 en ver-
toont nog sporen van de oorspronkelijke polychromie. Het beeld stelt
Maria voor, staande op een maansikkel. Op haar rechterarm houdt zij
Jezus. In haar linkerhand draagt zij een scepter. Moeder en kind zijn bei-
den gekroond.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw ter Linde Adres Lieve Vrouwenplein 2, 5401 AS Uden
Locatie Kapel van Maria Vreugderijke in de parochiekerk van St. Petrus Adres Kerkplein 1, 5061 EB Oisterwijk
Uden O.L. Vrouw ter Linde
Volgens een 19e-eeuwse overlevering zou de Mariaverering in
Meerveldhoven ontstaan zijn in 1264 of 1296. Een boer die naar zijn
land aan het riviertje de Gender ging, trof een beeldje aan tussen de
takken van een eik. Hij nam het mee naar zijn woning om het te bewaren
en te vereren, maar tot driemaal toe verdween het beeldje uit zijn huis
en vond de man het terug in de eik waar hij het beeldje uit had verwij-
derd. Dit wonderbaarlijke voorval werd beschouwd als een aanwijzing dat
Maria op die plaats vereerd wilde worden. Er werd een eenvoudige kapel
rondom de eik gebouwd waarvan men de laagste takken afzaagde om de
omvang van de kapel te beperken.
Het beeldje (38 cm hoog) stelt de gekroonde moeder Maria voor. Op
haar rechterarm draagt zij het Christuskind dat gedeeltelijk in haar kleed
is gewikkeld; met haar linkerhand houdt zij het rechtervoetje van het kind
vast. Het beeldje is vervaardigd van pijpaarde in een onbekend atelier.
Anno 1998 is de verering van O.L. Vrouw ter Eik nog steeds omvangrijk:
gedurende het jaar bezoeken tussen de 20.000 en 30.000 bedevaart-
gangers de kapel. Vooral in mei en tijdens de lichtprocessie in augustus
neemt de toeloop van pelgrims, zowel op individuele basis als in een
georganiseerd verband, een hoge vlucht.
Locatie Parochiekerk van St. Lambertus Adres Kapelstraat-Zuid 18, 5503 CW Veldhoven
Elshout O.L. Vrouw van Elshout
Tijdens de meimaand trekken duizenden pelgrims ter bedevaart naar O.L. Vrouw
van Elshout, met als hoogtepunt de laatste meizondag, die in Elshout bekend
staat als 'onze dag'. De bedevaart is vooral tijdens het laatste kwart van de 19e
eeuw tot bloei gekomen.
In de neogotische kerk van St. Jan Evangelist troont een laatmiddeleeuws hou-
ten beeld van de 'Wonderbare Moeder' in een nis boven een zijaltaar. Volgens
de legende zou de bedevaart zijn ontstaan nadat Maria was verschenen aan
een dorstige boer en hem drinkwater had aangeboden. De zilveren ex-voto's, de
bloemen, de kaarsen en de geschreven intenties getuigen van een bijzondere
verering, zowel uit het verleden als uit recente tijden. De processie trekt tijdens
de laatste meizondag sinds 1966 weer jaarlijks naar de devotiekapel aan de
Gaarsweide, waar Maria verschenen zou zijn.
De bedevaart in Elshout leeft. Het zijaltaar van de 'Wonderbare Moeder van
Elshout' in de parochiekerk ziet er tijdens de meimaand prachtig uit met bloemen
en kaarsen. Een vitrine met zilveren ex-voto's laat zien hoe dankbaar de bede-
vaartgangers zijn voor hun genezing. In het intentieboek staan ontroerende en
kernachtige zinnen: 'Wonderbare moeder van Elshout, ik bid u voor mijn gezond-
heid en dat ik de juiste beslissingen mag nemen'.
Mariabeeld is 1,12 meter hoog en afkomstig uit het atelier van de Brabantse
Meester van Coudewater (1470-1480). Het stelt een staande Maria voor,
met het kind op de arm. De gekroonde Maria is van notenhout, het eveneens
gekroonde kind van perenhout. Vermoedelijk dateert het kind uit circa 1604
en verving het een voorganger die in 1587 zwaar beschadigd raakte. Het
Mariabeeld had toen te lijden van een brand in de kapel die door de 'geusii'
('geuzen') was aangestoken. De vervanging van het kind zou verband houden
met de hierna te noemen gelofte van Leonard Laurensz.
De kapel van Maria Vreugderijke maakt deel uit van de kerk van de H. Petrus
in Oisterwijk, even buiten het centrum, aan het Kerkplein. Vroeger stond er
een aparte Mariakapel aan het Lindeind, in het centrum van het dorp, waarin
het beeld was geplaatst. Deze kapel zou uit de 15e eeuw dateren en werd
omstreeks 1600 volgens de Oirschotse kroniekschrijver Lambrecht van den
Hoevel de kapel van 'Onze Lieve Vrouw van mirakel' genoemd, ook wel 'Onze
Lieve Vrouw aan het Lind eijndt'. Een andere benaming was 'Onse Lieve
Vrouwe van mirakelen aende Linde'.
Oisterwijk Maria Vreugderijke O.L. Vrouw ter Linde De wonderbare Moeder
Meerveldhoven O.L. Vrouw ter Eik
Locatie Mariakapel in de parochiekerk van St. Jan Evangelist Adres Kerkstraat 35, 5154 AN Elshout (Heusden)
Lelie onder de doornen De tegenwoordige kapel van O.L. Vrouw ter Linde maakt deel uit van een
kloostercomplex dat zich aan de noordrand van het centrum van Uden
bevindt. Zij vervangt een oudere kapel waarvan in 1358 voor het eerst in
de bronnen sprake is en die toen reeds aan Maria was gewijd.
De kruisheren die de ontstane cultus van O.L. Vrouw ter Linde beheerden,
lieten in de jaren 1700-1702 een klooster naast de kapel bouwen. Korte
tijd later, in 1712, werd speciaal voor het cultusbeeld een kleine, achtzij-
dige kapel opgericht. Dit gebeurde op de plaats waar een oude lindeboom
had gestaan waarin het cultusbeeld volgens de legende zou zijn gevon-
den.
Het beeld is (inclusief de voet) 44 centimeter hoog, gemaakt van noten-
hout en tamelijk afgeplat van vorm. Het is gesneden rond 1500 en ver-
toont nog sporen van de oorspronkelijke polychromie. Het beeld stelt
Maria voor, staande op een maansikkel. Op haar rechterarm houdt zij
Jezus. In haar linkerhand draagt zij een scepter. Moeder en kind zijn bei-
den gekroond.
Locatie Kapel van O.L. Vrouw ter Linde Adres Lieve Vrouwenplein 2, 5401 AS Uden
Locatie Kapel van Maria Vreugderijke in de parochiekerk van St. Petrus Adres Kerkplein 1, 5061 EB Oisterwijk
Uden O.L. Vrouw ter Linde
Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens
jeugdcircus op
“Hooggeëerd publiek!”
De jaren vijftig van de vorige eeuw van de vorige eeuw ken-merken zich door de stijgende naoorlogse welvaart. In betrek-kelijke eensgezindheid werd in veel Westeuropese landen de
draad weer opgepakt en het is in deze periode dat de kerk in Nederland een belangrijke bijdrage leverde aan de sociale
opbouw. Vele babyboomers, zoals de mensen die geboren zijn tussen ruwweg 1945 en 1955 genoemd worden, hebben herinneringen aan zusters en fraters in het onderwijs, en ook
de vrije tijdsbesteding in die tijd was doordrenkt door de kerk. Het katholieke volksdeel had haar eigen verkennersorganisa-
tie, sportbonden en menig jongerenvereniging droeg met trots de naam van de Italiaanse priester Don Bosco. Het leven was
tamelijk ongecompliceerd en de samenhorigheid onder mensen groot.
1961: De Haarense dorpspastoor Verrijt vindt dat er niet genoeg te doen is voor de jeugd en vraagt zich af wat hij daaraan kan doen. Uiteindelijk neemt hij een initiatief dat een gouden greep blijkt te zijn. In het parochieblad plaats hij een oproep. “Wie wil er clown wor-den?” Hij had misschien beter kunnen vragen: “Wie niet?”, want binnen de kortste keren hadden ruim veertig kin-deren zich voor deze vacature gemeld en nog eens honderd kinderen met een andere artiestendroom. Het Haarense Jeugdcircus is geboren en krijgt de naam ‘Il Grigio’, naar de hond van de
21Bisdomblad augustus 2012
De verering van O.L. Vrouw ter Nood Gods op de Molenberg,
die tegenwoordig Kapelberg wordt genoemd, dateert uit de 14e
eeuw. Verering en bedevaart kennen een vrijwel ononderbroken
traditie, hoewel de van oorsprong 14e-eeuwse devotiekapel in
de 17e-eeuw is gesloopt en de pietà lange tijd buiten Bergharen
bewaard werd.
In 1926 werd de officiële verering van O.L. Vrouw ter Nood Gods
hersteld en herleefde de bedevaart. Er werd geijverd voor een
nieuwe kapel, die in 1948 werd ingezegend. Het aantal belangstel-
lenden voor de bedevaarten groeide tot het midden van de jaren
vijftig, waarna een daling inzette. Sinds het midden van de jaren
zeventig is er echter opnieuw sprake van een opleving.
Locatie Mariakapel, behorend tot de parochiekerk van St. Anna Adres Dorpsstraat 46, 6617 AE Bergharen (Wijchen)
Nijmegen O.L. Vrouw van Nijmegen
Een publieke verering van O.L. Vrouw van Nijmegen is pas na 1836 tot stand
gekomen. De verering heeft zich met name in de eerste helft van de 20e eeuw
ook verbreid buiten de stad Nijmegen. Vooral tijdens het nationale Mariacongres
van 1932 werd het nadrukkelijk gepositioneerd als 'genadebeeld'. Tegen het
einde van de 20e eeuw geniet het vooral verering van bedevaartgangers uit de
parochies van Nijmegen en de omliggende gemeenten.
Het beeldje is 20 cm hoog en in renaissancestijl uit donker eikenhout gemaakt.
Het beeldje wordt ook wel de 'zwarte Madonna' of 'het zwarte beeldje' genoemd.
Maria draagt in de ene hand een scepter, in de andere hand haar kind
In 1926 werd naar voorbeeld van de middeleeuwse processie een jaarlijkse
ommegang met het Mariabeeld ingevoerd. Voortaan sprak men van 'Onze Lieve
Vrouw van Nijmegen'. In 1939 bestond de stoet uit maar liefst 326 groepen. Na
een onderbreking van 24 jaren werd de omdracht in 1987, in het kader van het
door paus Johannes Paulus II afgekondigde Mariajaar, hersteld, evenwel niet
meer als een opeenvolging van stoeten en groepen, maar als een sobere, stille
bidtocht waarin een replica van het beeldje wordt meegedragen.
Bergharen O.L. Vrouw ter nood Gods/Lindeboom
Locatie Mariakapel aan de kerk Petrus Canisius (Molenstraatkerk) Adres Molenstraat 37, 6511 HA Nijmegen
Dorpspastoor richtte halve eeuw geleden Haarens
jeugdcircus op
“Hooggeëerd publiek!”
De jaren vijftig van de vorige eeuw van de vorige eeuw ken-merken zich door de stijgende naoorlogse welvaart. In betrek-kelijke eensgezindheid werd in veel Westeuropese landen de
draad weer opgepakt en het is in deze periode dat de kerk in Nederland een belangrijke bijdrage leverde aan de sociale
opbouw. Vele babyboomers, zoals de mensen die geboren zijn tussen ruwweg 1945 en 1955 genoemd worden, hebben herinneringen aan zusters en fraters in het onderwijs, en ook
de vrije tijdsbesteding in die tijd was doordrenkt door de kerk. Het katholieke volksdeel had haar eigen verkennersorganisa-
tie, sportbonden en menig jongerenvereniging droeg met trots de naam van de Italiaanse priester Don Bosco. Het leven was
tamelijk ongecompliceerd en de samenhorigheid onder mensen groot.
1961: De Haarense dorpspastoor Verrijt vindt dat er niet genoeg te doen is voor de jeugd en vraagt zich af wat hij daaraan kan doen. Uiteindelijk neemt hij een initiatief dat een gouden greep blijkt te zijn. In het parochieblad plaats hij een oproep. “Wie wil er clown wor-den?” Hij had misschien beter kunnen vragen: “Wie niet?”, want binnen de kortste keren hadden ruim veertig kin-deren zich voor deze vacature gemeld en nog eens honderd kinderen met een andere artiestendroom. Het Haarense Jeugdcircus is geboren en krijgt de naam ‘Il Grigio’, naar de hond van de
21Bisdomblad augustus 2012
De verering van O.L. Vrouw ter Nood Gods op de Molenberg,
die tegenwoordig Kapelberg wordt genoemd, dateert uit de 14e
eeuw. Verering en bedevaart kennen een vrijwel ononderbroken
traditie, hoewel de van oorsprong 14e-eeuwse devotiekapel in
de 17e-eeuw is gesloopt en de pietà lange tijd buiten Bergharen
bewaard werd.
In 1926 werd de officiële verering van O.L. Vrouw ter Nood Gods
hersteld en herleefde de bedevaart. Er werd geijverd voor een
nieuwe kapel, die in 1948 werd ingezegend. Het aantal belangstel-
lenden voor de bedevaarten groeide tot het midden van de jaren
vijftig, waarna een daling inzette. Sinds het midden van de jaren
zeventig is er echter opnieuw sprake van een opleving.
Locatie Mariakapel, behorend tot de parochiekerk van St. Anna Adres Dorpsstraat 46, 6617 AE Bergharen (Wijchen)
Nijmegen O.L. Vrouw van Nijmegen
Een publieke verering van O.L. Vrouw van Nijmegen is pas na 1836 tot stand
gekomen. De verering heeft zich met name in de eerste helft van de 20e eeuw
ook verbreid buiten de stad Nijmegen. Vooral tijdens het nationale Mariacongres
van 1932 werd het nadrukkelijk gepositioneerd als 'genadebeeld'. Tegen het
einde van de 20e eeuw geniet het vooral verering van bedevaartgangers uit de
parochies van Nijmegen en de omliggende gemeenten.
Het beeldje is 20 cm hoog en in renaissancestijl uit donker eikenhout gemaakt.
Het beeldje wordt ook wel de 'zwarte Madonna' of 'het zwarte beeldje' genoemd.
Maria draagt in de ene hand een scepter, in de andere hand haar kind
In 1926 werd naar voorbeeld van de middeleeuwse processie een jaarlijkse
ommegang met het Mariabeeld ingevoerd. Voortaan sprak men van 'Onze Lieve
Vrouw van Nijmegen'. In 1939 bestond de stoet uit maar liefst 326 groepen. Na
een onderbreking van 24 jaren werd de omdracht in 1987, in het kader van het
door paus Johannes Paulus II afgekondigde Mariajaar, hersteld, evenwel niet
meer als een opeenvolging van stoeten en groepen, maar als een sobere, stille
bidtocht waarin een replica van het beeldje wordt meegedragen.
Bergharen O.L. Vrouw ter nood Gods/Lindeboom
Locatie Mariakapel aan de kerk Petrus Canisius (Molenstraatkerk) Adres Molenstraat 37, 6511 HA Nijmegen
23Bisdomblad augustus 201222 Bisdomblad augustus 2012
Salesiaanse kindervriend Don Bosco. De eerste voorstelling wordt in 1962 gege-ven in een gehuurde tent en de daar-opvolgende jaren in de noodkerk, een aangekochte oude sporthal.
Nu, 51 jaar later is het concept nog steeds hetzelfde: zonder één cent subsidie en met de belangenloze inzet van 80 cir-cusartiestjes en meer dan 130 vrijwillige medewerkers uit de plaatselijke gemeen-schap wordt ieder jaar vanaf de herfst-vakantie toegewerkt naar een reeks circusvoorstellingen die gedurende twee weken in de zomervakantie plaatsvin-den. Contributie hoeven de jongens en meisjes niet te betalen en de enige voorwaarden zijn dat ze tussen de 5 en 18 jaar oud zijn, uit Haaren komen en trouw en gemotiveerd hun acts oefenen.
Dat alles om leeftijdsgenootjes, tussen de tien- en vijftienduizend per seizoen, voor een kindvriendelijke prijs drie uur lang te vermaken met circusacts van niveau. Een wervelende show met acro-batiek, dressuur, ballet, trapeze, voltige, magie en de altijd aanwezige clownerie waar met name het grote plezier van af straalt dat de kinderen er aan beleven.
Ik ben op een vrijdagmiddag te gast bij het circus, dat haar voorstellingen geeft in een manege waar het ook een vaste oefenruimte heeft. Ik word ont-vangen door Rianne Op ’t Hoog, pr medewerkster, die in haar jeugd zelf ook een rol had in het circus. Achter de coulissen ervaar ik hoevelen er bij Il Grigio betrokken zijn. En betrokken blijven. Ik praat met Truus en Heikki
Rantanen, een echtpaar op leeftijd dat al die jaren betrokken is geweest bij het circus - “We waren net getrouwd en toen zijn we begonnen hier”- en bij wie het nog steeds kriebelt als het “Hooggeëerd publiek!” klinkt. “Vruuger gingen de mensen niet op vakantie. Het circus was onze vakantie.” vertelt Truus.
“Waarvoor is dit interview?” vraagt ze. “Voor het Bisdomblad? Leeft dat nog steeds?” Ze is merkbaar trots op Il Grigio, ook al heeft ze vijf jaar geleden officieel afscheid genomen. “We heb-ben er veul uren in gedaan, mee heel veul plezier,” vertelt Truus. Ze is trots op de prestatie die het dorp ieder jaar weer levert en roemt pastoor Verrijt. “De pastoor was in Tilburg naar een circus geweest en dacht: dat kunnen ze in Haaren ook. Hij heeft toen mensen in het dorp aangesproken, leraren en men-sen met twee rechterhanden. Van lie-verlee is hij materiaal gaan verzamelen voor het circus en in een jaar tijd stond er dus alles. Pastoor Verrijt regelde alles, hij was het middelpunt.”Het eerste jaar stond Truus achter de popcorn en sindsdien is ze ook betrok-ken geweest bij het lesgeven aan de kinderen. In het jubileumboek dat vorig jaar verscheen, wijst ze op de foto van een klein menneke. “Kijk, die had ik als kleutertje van drie om te oefenen en die is nu de circusdirecteur. En hier achter me zit ons Suzan,” wijst ze, “die is ook begonnen toen ze drie was. Als slangen-meisje. Die is nu 47.” En is nu als vrij-willige medewerker nog steeds actief.
De grote kracht is volgens Truus toch wel dat het circus door de dorpsge-meenschap wordt gedragen en zichzelf bedruipen kan. “Pastoor Verrijt heeft altijd gezegd. Als ge mensen gaat uitbe-talen, dat is het begin van het einde. Je kunt het niet in uren uitdrukken. Dan ligt het binnen een jaar op z'n gat.”
Negentien voorstellingen worden er dit jaar gegeven, in de manege die een capaciteit van ruim 850 bezoekers heeft. Tachtig circusartiesten is de grens, dan kan ieder kind twee keer een volwaardig nummer doen. Vroeger was er aan de leeftijd geen ondergrens, maar daar is men van teruggekomen. Truus: “Als ze zo klein zijn, kunde d'r eigenlijk niks mee doen. Kijk, het is ginne creche, hè.” De kinderen vormen een hecht team. Ze groeien als het ware in in het circus. “Oud en jong: je hoort nooit geen wan-klanken. Dat speult mee elkaar en dat doet.”
Tijden de voorstelling gaat er wel eens wat mis, want het zijn en blijven kin-deren en geen professionals. Maar dat mag de pret niet drukken en de door-gaans jonge kinderen en hun ouders en grootouders deert het evenmin. Hooguit de verslaggeefster van het Brabants Dagblad, die daar dit jaar na de première wat zuinig over schreef. Had ze maar de tweede voorstelling moeten bezoeken, vindt Truus.De kinderen worden niet vergeten, ze krijgen regelmatig wat toegestopt en aan het einde van het seizoen is er een afscheidsfeest en worden de artiesten die 5, 10 of 15 jaar hebben meegespeeld in het zonnetje gezet. Don Bosco zou er trots op zijn geweest.
Jaap van Eeden
gioVanni 'don' BoSco: kinderVriend
Giovanni Bosco, beter bekend als
Don Bosco (Castelnuovo Don Bosco,
16 augustus 1815 - Turijn, 31 januari
1888) was een Italiaans priester. Hij
werd geboren als zoon van een arme
boer Francesco Bosco én de door paus
Benedictus XVI eerbiedwaardig verklaarde echtgenote Margherita Occhiena (1788-
1856), die met hard werken hun kost verdienden. In 1817, toen hij amper twee
jaar oud was, stierf zijn vader. Op tienjarige leeftijd had hij in een droom ”de jeugd”
als werkterrein gezien. Die droom is verscheidene keren teruggekeerd. De jeugd-
jaren van Giovanni waren niet gemakkelijk. Toch kon hij in 1841 na zijn studies
priester worden.
Tijdens zijn priesterschap leerde Don Bosco de trieste levensomstandigheden van
de jongens kennen in de voorsteden van Turijn. Jonge mensen doolden door de
straten, werkloos, verloren, tot het ergste bereid.
Hij wilde een eind maken aan die sociale wantoestanden. Het begon met een
ontmoeting met een ontmoedigde jongen. De jongen bracht na een goed gesprek
vrienden mee. Zo groeide een centrum waar de jongens terecht konden.
Giovanni probeerde goede arbeidsovereenkomsten af te sluiten tussen werkge-
vers, de jongens en hemzelf. Hij bouwde huizen, waar arme jongens konden uit-
groeien tot geschoolde werkkrachten, eerlijke mensen en goede christenen.
Don Bosco liet zich niet meeslepen in de politieke en sociale twistpunten van die
dagen. Hij streefde naar het onmiddellijk haalbare. Daarvoor had hij de steun en
de medewerking van iedereen nodig. Dankzij de hulpmiddelen van velen heeft hij
de armen goed gedaan.
23Bisdomblad augustus 201222 Bisdomblad augustus 2012
Salesiaanse kindervriend Don Bosco. De eerste voorstelling wordt in 1962 gege-ven in een gehuurde tent en de daar-opvolgende jaren in de noodkerk, een aangekochte oude sporthal.
Nu, 51 jaar later is het concept nog steeds hetzelfde: zonder één cent subsidie en met de belangenloze inzet van 80 cir-cusartiestjes en meer dan 130 vrijwillige medewerkers uit de plaatselijke gemeen-schap wordt ieder jaar vanaf de herfst-vakantie toegewerkt naar een reeks circusvoorstellingen die gedurende twee weken in de zomervakantie plaatsvin-den. Contributie hoeven de jongens en meisjes niet te betalen en de enige voorwaarden zijn dat ze tussen de 5 en 18 jaar oud zijn, uit Haaren komen en trouw en gemotiveerd hun acts oefenen.
Dat alles om leeftijdsgenootjes, tussen de tien- en vijftienduizend per seizoen, voor een kindvriendelijke prijs drie uur lang te vermaken met circusacts van niveau. Een wervelende show met acro-batiek, dressuur, ballet, trapeze, voltige, magie en de altijd aanwezige clownerie waar met name het grote plezier van af straalt dat de kinderen er aan beleven.
Ik ben op een vrijdagmiddag te gast bij het circus, dat haar voorstellingen geeft in een manege waar het ook een vaste oefenruimte heeft. Ik word ont-vangen door Rianne Op ’t Hoog, pr medewerkster, die in haar jeugd zelf ook een rol had in het circus. Achter de coulissen ervaar ik hoevelen er bij Il Grigio betrokken zijn. En betrokken blijven. Ik praat met Truus en Heikki
Rantanen, een echtpaar op leeftijd dat al die jaren betrokken is geweest bij het circus - “We waren net getrouwd en toen zijn we begonnen hier”- en bij wie het nog steeds kriebelt als het “Hooggeëerd publiek!” klinkt. “Vruuger gingen de mensen niet op vakantie. Het circus was onze vakantie.” vertelt Truus.
“Waarvoor is dit interview?” vraagt ze. “Voor het Bisdomblad? Leeft dat nog steeds?” Ze is merkbaar trots op Il Grigio, ook al heeft ze vijf jaar geleden officieel afscheid genomen. “We heb-ben er veul uren in gedaan, mee heel veul plezier,” vertelt Truus. Ze is trots op de prestatie die het dorp ieder jaar weer levert en roemt pastoor Verrijt. “De pastoor was in Tilburg naar een circus geweest en dacht: dat kunnen ze in Haaren ook. Hij heeft toen mensen in het dorp aangesproken, leraren en men-sen met twee rechterhanden. Van lie-verlee is hij materiaal gaan verzamelen voor het circus en in een jaar tijd stond er dus alles. Pastoor Verrijt regelde alles, hij was het middelpunt.”Het eerste jaar stond Truus achter de popcorn en sindsdien is ze ook betrok-ken geweest bij het lesgeven aan de kinderen. In het jubileumboek dat vorig jaar verscheen, wijst ze op de foto van een klein menneke. “Kijk, die had ik als kleutertje van drie om te oefenen en die is nu de circusdirecteur. En hier achter me zit ons Suzan,” wijst ze, “die is ook begonnen toen ze drie was. Als slangen-meisje. Die is nu 47.” En is nu als vrij-willige medewerker nog steeds actief.
De grote kracht is volgens Truus toch wel dat het circus door de dorpsge-meenschap wordt gedragen en zichzelf bedruipen kan. “Pastoor Verrijt heeft altijd gezegd. Als ge mensen gaat uitbe-talen, dat is het begin van het einde. Je kunt het niet in uren uitdrukken. Dan ligt het binnen een jaar op z'n gat.”
Negentien voorstellingen worden er dit jaar gegeven, in de manege die een capaciteit van ruim 850 bezoekers heeft. Tachtig circusartiesten is de grens, dan kan ieder kind twee keer een volwaardig nummer doen. Vroeger was er aan de leeftijd geen ondergrens, maar daar is men van teruggekomen. Truus: “Als ze zo klein zijn, kunde d'r eigenlijk niks mee doen. Kijk, het is ginne creche, hè.” De kinderen vormen een hecht team. Ze groeien als het ware in in het circus. “Oud en jong: je hoort nooit geen wan-klanken. Dat speult mee elkaar en dat doet.”
Tijden de voorstelling gaat er wel eens wat mis, want het zijn en blijven kin-deren en geen professionals. Maar dat mag de pret niet drukken en de door-gaans jonge kinderen en hun ouders en grootouders deert het evenmin. Hooguit de verslaggeefster van het Brabants Dagblad, die daar dit jaar na de première wat zuinig over schreef. Had ze maar de tweede voorstelling moeten bezoeken, vindt Truus.De kinderen worden niet vergeten, ze krijgen regelmatig wat toegestopt en aan het einde van het seizoen is er een afscheidsfeest en worden de artiesten die 5, 10 of 15 jaar hebben meegespeeld in het zonnetje gezet. Don Bosco zou er trots op zijn geweest.
Jaap van Eeden
gioVanni 'don' BoSco: kinderVriend
Giovanni Bosco, beter bekend als
Don Bosco (Castelnuovo Don Bosco,
16 augustus 1815 - Turijn, 31 januari
1888) was een Italiaans priester. Hij
werd geboren als zoon van een arme
boer Francesco Bosco én de door paus
Benedictus XVI eerbiedwaardig verklaarde echtgenote Margherita Occhiena (1788-
1856), die met hard werken hun kost verdienden. In 1817, toen hij amper twee
jaar oud was, stierf zijn vader. Op tienjarige leeftijd had hij in een droom ”de jeugd”
als werkterrein gezien. Die droom is verscheidene keren teruggekeerd. De jeugd-
jaren van Giovanni waren niet gemakkelijk. Toch kon hij in 1841 na zijn studies
priester worden.
Tijdens zijn priesterschap leerde Don Bosco de trieste levensomstandigheden van
de jongens kennen in de voorsteden van Turijn. Jonge mensen doolden door de
straten, werkloos, verloren, tot het ergste bereid.
Hij wilde een eind maken aan die sociale wantoestanden. Het begon met een
ontmoeting met een ontmoedigde jongen. De jongen bracht na een goed gesprek
vrienden mee. Zo groeide een centrum waar de jongens terecht konden.
Giovanni probeerde goede arbeidsovereenkomsten af te sluiten tussen werkge-
vers, de jongens en hemzelf. Hij bouwde huizen, waar arme jongens konden uit-
groeien tot geschoolde werkkrachten, eerlijke mensen en goede christenen.
Don Bosco liet zich niet meeslepen in de politieke en sociale twistpunten van die
dagen. Hij streefde naar het onmiddellijk haalbare. Daarvoor had hij de steun en
de medewerking van iedereen nodig. Dankzij de hulpmiddelen van velen heeft hij
de armen goed gedaan.
Na zijn studie werd hij pastoor in
Gorinchem (Gorcum). De pastoor was
geliefd in Gorcum, volgens de verhalen
schonk hij al zijn inkomsten aan armen
en zieken. Hij was ijverig, kon overtuigen
en wist te midden van het opkomende
protestantisme vele mensen terug te
brengen naar de katholieke kerk. In 1572
werd hij samen met andere priesters en
religieuzen gevangen genomen door de
geuzen. Dat kwam niet helemaal onver-
wacht; de tijden waren onrustig, enkele
jaren eerder was de Beeldenstorm door
de Nederlanden geraasd.
Het waren de eerste jaren van wat later de
Tachtigjarige Oorlog zou worden genoemd.
Op 1 april 1572 hadden de watergeuzen
Den Briel ingenomen en door dit succes
kreeg de opstand voet aan de grond in de
Noordelijke Nederlanden. Vooral de pries-
ters en de religieuzen waren het mikpunt
van de geuzen. Kloosters werden geslo-
ten, priesters en religieuzen werden ver-
moord. Velen sloegen op de vlucht. Dus
toen in juni Gorcum werd ingenomen werd
het daar aanwezige groepje priesters en
religieuzen gevangen genomen en gefol-
terd. Pastoor Leonardus werd korte tijd
vrij gelaten omdat burgers voor hem borg
stonden. Hij moest geestelijke bijstand
verlenen aan drie katholieken die terecht
gesteld werden, en hij moest op 2 juli,
op het feest van Maria Visitatie, preken.
Voorwaarde voor de vrijlating was wel dat
hij geen Eucharistieviering zou opdragen
en volgens ‘het zuivere Evangelie’ zou
preken. Met die laatste voorwaarde had
Leonardus geen moeite, hij had immers
altijd ‘het zuivere Evangelie’ gepreekt.
Hij preekte over het maagdelijk moeder-
schap van Maria en haar plaats in de
hemel, bezwoer de toehoorders trouw
te blijven aan het katholieke geloof en
verklaarde dat hij altijd de leer van de
Rooms Katholieke Kerk zou verkondigen,
zelfs al moest hij dat met de dood beko-
Leonardus van Veghel (Lenneart van Vechel)
De heilige Leonardus van Veghel werd in 1527 in ’s-Hertogenbosch geboren, als zoon van Goyart van Veghel en zijn vrouw Ida. De familie woonde in de Postelstraat en Leonardus studeerde eerst dichtbij, in het fraterhuis in Den Bosch, maar ging vanaf 1545 naar Leuven. Hij was een uit-stekende student.
pen. Hij mocht onder vrijgeleide naar Den
Bosch gaan om daar zijn zieke moeder te
bezoeken. Onderweg werd hij echter weer
gevangen genomen en teruggevoerd en op
7 juli, net als de anderen, naar Den Briel
overgebracht.
Tijdens het proces was hij één van de
twee belangrijkste woordvoerders. Hij
weigert de Sacramenten te verloochenen
en vraagt om een eerlijk dispuut in een
neutrale omgeving. Als de predikanten
erin slagen hem te overtuigen, zal hij zijn
katholieke geloof afzweren. Iedereen
stemt hier mee in. Samen met Claes
Pieck wordt hij gekoppeld aan twee pro-
testantse predikanten. En dan is het
Leonardus die ineens het dispuut leidt.
Hij stelt de vragen! De protestantse predi-
kanten komen met hun mond vol tanden
te staan. De omstanders hebben door dat
Veghel en Pieck op zijn minst de gelijken
zijn van de protestantse predikanten en
barsten uit in luid rumoer. De beide pries-
ters worden de zaal uitgedreven en de
volgende dag, 9 juli 1572 samen met de
anderen, gemarteld en opgehangen; de
leiders het eerste.
In 1675 werden de 19 martelaren van
Gorcum zalig verklaard, en in 1867
volgde de heiligverklaring door paus Pius
IX. Elk jaar rond 9 juli, hun sterfdag, is er
een bedevaart naar Brielle. Op de web-
site van de Martelaren van Gorcum is al
een beeldverslag van de bedevaart van 7
juli 2012 te vinden.
De martelaren van Gorcum zijn een inter-
nationaal fenomeen en worden wereldwijd
herdacht. Wie op vakantie is in België,
Italië, of zelfs in Mexico en de Verenigde
Staten, kan kerken tegenkomen die naar
hen zijn vernoemd. Maar deze zomer
staat ook de stad Gorcum voor het eerst
uitgebreid bij hen stil, in de tentoonstel-
ling Oog in oog met de Martelaren van
Gorcum in het Gorcums Museum. Wie
waren de negentien geestelijken en waar-
om gaven zij hun leven voor hun geloof?
De tentoonstelling gaat over Leonardus
van Veghel en de achttien andere mar-
telaren van Gorcum, maar ook in het
algemeen over tolerantie en martelaar-
schap, over de historie en de mystiek. De
expositie bevat schilderijen, films, pren-
ten, schoolplaten, vaandels, glas en de
originele relieken en reliekhouders uit ker-
ken in binnen- en buitenland. Natuurlijk
is ook de Leonardus Vechel drieluik van
A. Molkenboer uit de Catharinakerk in
’s-Hertogenbosch er te zien.
Het is nog mogelijk om er heen te gaan,
want de tentoonstelling loopt nog tot 26
augustus 2012.
Zr. Madeleine Bouman
Bronnen:
•EncyclopedievanNoord-Brabant,1986
(deel 4 blz. 223)
•Blijswijk,C.J.van(1993),“De
Martelaren van Gorcum. Voorbeelden
van trouw” , Oegstgeest
•Adriaanse,Dr.W.(1984),“125
Heiligenbeelden in de St Janskathedraal
te ’s-Hertogenbosch, Nijmegen
(blz. 128)
Website bedevaartkerk Brielle:
www.martelarenvangorcum.nl/
Expositie:
“Oog in oog met de Martelaren van
Gorcum”. Gorcums Museum,
Grote Markt 17, 4201 EB Gorinchem,
tel. 0183-632821.
Open: dinsdag t/m zaterdag 10-17 uur,
zondag 11-17 uur.
Website: www.gorcumsmuseum.nl
Vrij worden voor God..
25Bisdomblad augustus 2012
DeelvanhetLeonardusVecheldrieluikvanA.MolkenboeruitdeCatharinakerkin’s-Hertogenbosch.
Na zijn studie werd hij pastoor in
Gorinchem (Gorcum). De pastoor was
geliefd in Gorcum, volgens de verhalen
schonk hij al zijn inkomsten aan armen
en zieken. Hij was ijverig, kon overtuigen
en wist te midden van het opkomende
protestantisme vele mensen terug te
brengen naar de katholieke kerk. In 1572
werd hij samen met andere priesters en
religieuzen gevangen genomen door de
geuzen. Dat kwam niet helemaal onver-
wacht; de tijden waren onrustig, enkele
jaren eerder was de Beeldenstorm door
de Nederlanden geraasd.
Het waren de eerste jaren van wat later de
Tachtigjarige Oorlog zou worden genoemd.
Op 1 april 1572 hadden de watergeuzen
Den Briel ingenomen en door dit succes
kreeg de opstand voet aan de grond in de
Noordelijke Nederlanden. Vooral de pries-
ters en de religieuzen waren het mikpunt
van de geuzen. Kloosters werden geslo-
ten, priesters en religieuzen werden ver-
moord. Velen sloegen op de vlucht. Dus
toen in juni Gorcum werd ingenomen werd
het daar aanwezige groepje priesters en
religieuzen gevangen genomen en gefol-
terd. Pastoor Leonardus werd korte tijd
vrij gelaten omdat burgers voor hem borg
stonden. Hij moest geestelijke bijstand
verlenen aan drie katholieken die terecht
gesteld werden, en hij moest op 2 juli,
op het feest van Maria Visitatie, preken.
Voorwaarde voor de vrijlating was wel dat
hij geen Eucharistieviering zou opdragen
en volgens ‘het zuivere Evangelie’ zou
preken. Met die laatste voorwaarde had
Leonardus geen moeite, hij had immers
altijd ‘het zuivere Evangelie’ gepreekt.
Hij preekte over het maagdelijk moeder-
schap van Maria en haar plaats in de
hemel, bezwoer de toehoorders trouw
te blijven aan het katholieke geloof en
verklaarde dat hij altijd de leer van de
Rooms Katholieke Kerk zou verkondigen,
zelfs al moest hij dat met de dood beko-
Leonardus van Veghel (Lenneart van Vechel)
De heilige Leonardus van Veghel werd in 1527 in ’s-Hertogenbosch geboren, als zoon van Goyart van Veghel en zijn vrouw Ida. De familie woonde in de Postelstraat en Leonardus studeerde eerst dichtbij, in het fraterhuis in Den Bosch, maar ging vanaf 1545 naar Leuven. Hij was een uit-stekende student.
pen. Hij mocht onder vrijgeleide naar Den
Bosch gaan om daar zijn zieke moeder te
bezoeken. Onderweg werd hij echter weer
gevangen genomen en teruggevoerd en op
7 juli, net als de anderen, naar Den Briel
overgebracht.
Tijdens het proces was hij één van de
twee belangrijkste woordvoerders. Hij
weigert de Sacramenten te verloochenen
en vraagt om een eerlijk dispuut in een
neutrale omgeving. Als de predikanten
erin slagen hem te overtuigen, zal hij zijn
katholieke geloof afzweren. Iedereen
stemt hier mee in. Samen met Claes
Pieck wordt hij gekoppeld aan twee pro-
testantse predikanten. En dan is het
Leonardus die ineens het dispuut leidt.
Hij stelt de vragen! De protestantse predi-
kanten komen met hun mond vol tanden
te staan. De omstanders hebben door dat
Veghel en Pieck op zijn minst de gelijken
zijn van de protestantse predikanten en
barsten uit in luid rumoer. De beide pries-
ters worden de zaal uitgedreven en de
volgende dag, 9 juli 1572 samen met de
anderen, gemarteld en opgehangen; de
leiders het eerste.
In 1675 werden de 19 martelaren van
Gorcum zalig verklaard, en in 1867
volgde de heiligverklaring door paus Pius
IX. Elk jaar rond 9 juli, hun sterfdag, is er
een bedevaart naar Brielle. Op de web-
site van de Martelaren van Gorcum is al
een beeldverslag van de bedevaart van 7
juli 2012 te vinden.
De martelaren van Gorcum zijn een inter-
nationaal fenomeen en worden wereldwijd
herdacht. Wie op vakantie is in België,
Italië, of zelfs in Mexico en de Verenigde
Staten, kan kerken tegenkomen die naar
hen zijn vernoemd. Maar deze zomer
staat ook de stad Gorcum voor het eerst
uitgebreid bij hen stil, in de tentoonstel-
ling Oog in oog met de Martelaren van
Gorcum in het Gorcums Museum. Wie
waren de negentien geestelijken en waar-
om gaven zij hun leven voor hun geloof?
De tentoonstelling gaat over Leonardus
van Veghel en de achttien andere mar-
telaren van Gorcum, maar ook in het
algemeen over tolerantie en martelaar-
schap, over de historie en de mystiek. De
expositie bevat schilderijen, films, pren-
ten, schoolplaten, vaandels, glas en de
originele relieken en reliekhouders uit ker-
ken in binnen- en buitenland. Natuurlijk
is ook de Leonardus Vechel drieluik van
A. Molkenboer uit de Catharinakerk in
’s-Hertogenbosch er te zien.
Het is nog mogelijk om er heen te gaan,
want de tentoonstelling loopt nog tot 26
augustus 2012.
Zr. Madeleine Bouman
Bronnen:
•EncyclopedievanNoord-Brabant,1986
(deel 4 blz. 223)
•Blijswijk,C.J.van(1993),“De
Martelaren van Gorcum. Voorbeelden
van trouw” , Oegstgeest
•Adriaanse,Dr.W.(1984),“125
Heiligenbeelden in de St Janskathedraal
te ’s-Hertogenbosch, Nijmegen
(blz. 128)
Website bedevaartkerk Brielle:
www.martelarenvangorcum.nl/
Expositie:
“Oog in oog met de Martelaren van
Gorcum”. Gorcums Museum,
Grote Markt 17, 4201 EB Gorinchem,
tel. 0183-632821.
Open: dinsdag t/m zaterdag 10-17 uur,
zondag 11-17 uur.
Website: www.gorcumsmuseum.nl
Vrij worden voor God..
25Bisdomblad augustus 2012
DeelvanhetLeonardusVecheldrieluikvanA.MolkenboeruitdeCatharinakerkin’s-Hertogenbosch.
Werken en rusten
extra voorlezen. Ook een wandeling naar
een veldkapel of een kort bezoek aan
een klooster kan indruk maken. Het zijn
eenvoudige elementen die – mits creatief
benut – ons later kunnen doen terug den-
ken aan de zondag als ‘tijd voor God en
mens’. In sommige parochies wordt één
keer per maand de mogelijkheid geboden
om samen koffie, thee of limonade te
drinken, zodat christelijke gezinnen elkaar
in ontspannen en vriendschappelijke
manier kunnen ontmoeten. Allerlei varian-
ten zijn denkbaar, voor oud en jong.
SPiritUaLiteitOns christelijk leven wordt gedragen door
het onderricht van Jezus en de traditie
van de Kerk. Geboden en richtlijnen zijn
niet bedoeld om het de mensen moeilijk
te maken, maar om hen de weg te wijzen
naar het ware leven en het echte geluk.
Waarom niet een keer deel nemen aan
een bezinningsweekend – zoiets bestaat
zelfs apart voor moeders; kijk maar op
de site - een korte retraite of een kloos-
tervakantie? Arbeid en rust dienen res-
pectievelijk zinvol en ontspannen te zijn.
Als het goed is sluiten zij op elkaar aan.
Katholieke spiritualiteit is tegelijk bezield
en heel concreet. Ons werk als geschenk
van God, de zondag als genade, steeds
vanuit een eenvoudig maar oprecht besef
dat de tijd een cadeau is en dat wij elkaar
geschonken zijn.
drs. J. Schröder pr.
arBeid aLS (oP)gaVeDe huidige economische crisis leidt er toe
dat steeds meer mensen werkeloos zijn.
Gelukkig zijn er sociale voorzieningen die
in zulke omstandigheden enige financiële
tegemoetkoming bieden. Meestal ontvang
je in zo’n situatie minder dan wanneer je
(vast) werk zou hebben. Mensen worden
onzeker. Ze voelen zich afhankelijk van de
samenleving en missen de voldoening om
zelf in eigen levensonderhoud te kunnen
voorzien. Het is bovendien prettig voor
iemand om zijn talenten en de vaardig-
heden, die hij of zij verworven heeft door
zijn studie of vakopleiding, te kunnen
aanwenden. Je voelt je nuttig en creatief,
je ontmoet andere mensen en samen
kun je iets tot stand brengen. Rechten en
plichten zijn vastgelegd, zodat er sprake
is van wederzijdse verantwoordelijkheid.
Vooral in de 19e en 20e eeuw hebben de
pausen in de z.g. sociale encyclieken een
belangrijke bijdrage geleverd aan de orga-
nisatie van sociale rechtvaardigheid. Dat
is een christelijke vertaling van wat het
evangelie naastenliefde noemt. Dankzij
zinvol en aangenaam werk voorzien wij
financieel in ons levensonderhoud. Soms
spreekt men van ‘zelfontplooiing’, omdat
ons bestaan hierdoor – zoals boven uit-
eengezet – in christelijke zin verdiept kan
worden. “Alles wat gij doet in woord of
werk, doet alles in de naam van de Heer
en dankt God” zegt de Schrift (Kol. 3,17).
Paus Johannes Paulus II: “De mannen en
vrouwen die in hun zorg voor het levens-
onderhoud van zichzelf en hun gezinnen
een zodanige activiteit aan de dag leggen
dat zij de maatschappij een reële dienst
bewijzen, kunnen terecht menen dat zij
door hun werkzaamheid het werk van de
schepper verder uitbouwen, de belangen
van hun medemensen behartigen en door
hun persoonlijke toeleg het hunne bijdra-
gen tot de vervulling van het goddelijke
plan van de geschiedenis” (Arbeid van de
mens, no. 25). Werken is een kansvolle
uitdaging maar ook een zware opgave.
rUStdagMensen raken na enige tijd vermoeid.
Bovendien ondervinden velen in hun werk
grote spanningen, want veel functies in
het arbeidsproces stellen hoge eisen aan
de persoon in kwestie. Wanneer beide
ouders werken, is het van groot belang
dat er tijd gereserveerd wordt om elkaar
en de kinderen wat langer te zien. Van
oudsher is de zondag onze rustdag. De
meeste mensen behoeven dan niet te
werken. De zondag is de Dag des Heren
en herinnert ons aan Jezus' verrijzenis.
Katholieken worden op die dag dringend
uitgenodigd om aan de Eucharistie deel
te nemen en er in dankbaarheid bij stil
te staan dat het God is die ons het
leven en de tijd geschonken heeft. De
Catechismus van de katholieke Kerk
zegt: “De Eucharistie op zondag is de
grondslag en de bezegeling van het hele
christelijke leven” (CKK 2181). Die zon-
dag staat in vele opzichten onder druk:
lang uitslapen, koopzondagen, sportclubs
op de vroege ochtend, uitjes van werk of
familie met een quasi verplichtend karak-
ter, om nog maar niet te spreken van
horeca en medische taken die ons naar
het werk roepen. Bij velen heeft het week-
endgevoel plaats gemaakt voor het zon-
dagbesef. Toch blijft het van groot belang
– individueel en als gezin – om als katho-
lieken zonder dwangmatigheid aan de
beleving van de zondag enige gestalte te
geven. De deelname aan de Eucharistie,
het gezamenlijke en uitgebreide ontbijt,
andere kleding gedurende minstens
een deel van de dag, een bezoekje bij
grootouders of andere familieleden, een
gezamenlijke wandeling, muziek luiste-
ren of samen musiceren, een moment
Het is een jaar of vijftien gele-den. Met een bevriend echtpaar wandelde ik in de Franse Alpen. Op een gegeven moment kwa-men wij, na wat omzwervingen, bij een monnik terecht die hoog in de bergen leefde in een soort van kluizenarij. Hij liet ons zijn schapen zien en ook de tuin waarin hij zelf groente verbouw-de. In zijn kluis dronken we thee met hem en hij toonde ons de gebedsruimte, waar hij dagelijks verschillende uren doorbracht. Tegen de muur, onder een raam, stond een klein altaar, waarvan hij vertelde dat hij daaraan dagelijks alleen de Mis celebreerde. Rondslenterend ontdekte ik plotseling dat de monnik bij zijn eucharistie door het venster uitzag over het dal en beneden huizen, fabrieken en mensen kon zien. Onwillekeurig moest ik denken aan het boek la Messe sur le monde van Teilhard de Chardin (+1955) die wij als priester-studenten fanatiek lazen. De Jezuïet probeert ons daarin dui-delijk te maken hoe iedere men-selijke arbeid beschouwd kan worden als ‘meewerken met God, de Schepper, aan de ver-dere voltooiing van de wereld’. Het spirituele en het humane komen in Teilhards spirituali-teit steeds bij elkaar. Bidden en werken worden verbonden. Voor bewust levende christenen groeit zo een vorm van spiritua-liteit die ons leven verdiept en die al ons zwoegen plaatst in een nogal idealistisch perspec-tief, wat mensen kan uitdagen.
27Bisdomblad augustus 201226 Bisdomblad augustus 2012
Werken en rusten
extra voorlezen. Ook een wandeling naar
een veldkapel of een kort bezoek aan
een klooster kan indruk maken. Het zijn
eenvoudige elementen die – mits creatief
benut – ons later kunnen doen terug den-
ken aan de zondag als ‘tijd voor God en
mens’. In sommige parochies wordt één
keer per maand de mogelijkheid geboden
om samen koffie, thee of limonade te
drinken, zodat christelijke gezinnen elkaar
in ontspannen en vriendschappelijke
manier kunnen ontmoeten. Allerlei varian-
ten zijn denkbaar, voor oud en jong.
SPiritUaLiteitOns christelijk leven wordt gedragen door
het onderricht van Jezus en de traditie
van de Kerk. Geboden en richtlijnen zijn
niet bedoeld om het de mensen moeilijk
te maken, maar om hen de weg te wijzen
naar het ware leven en het echte geluk.
Waarom niet een keer deel nemen aan
een bezinningsweekend – zoiets bestaat
zelfs apart voor moeders; kijk maar op
de site - een korte retraite of een kloos-
tervakantie? Arbeid en rust dienen res-
pectievelijk zinvol en ontspannen te zijn.
Als het goed is sluiten zij op elkaar aan.
Katholieke spiritualiteit is tegelijk bezield
en heel concreet. Ons werk als geschenk
van God, de zondag als genade, steeds
vanuit een eenvoudig maar oprecht besef
dat de tijd een cadeau is en dat wij elkaar
geschonken zijn.
drs. J. Schröder pr.
arBeid aLS (oP)gaVeDe huidige economische crisis leidt er toe
dat steeds meer mensen werkeloos zijn.
Gelukkig zijn er sociale voorzieningen die
in zulke omstandigheden enige financiële
tegemoetkoming bieden. Meestal ontvang
je in zo’n situatie minder dan wanneer je
(vast) werk zou hebben. Mensen worden
onzeker. Ze voelen zich afhankelijk van de
samenleving en missen de voldoening om
zelf in eigen levensonderhoud te kunnen
voorzien. Het is bovendien prettig voor
iemand om zijn talenten en de vaardig-
heden, die hij of zij verworven heeft door
zijn studie of vakopleiding, te kunnen
aanwenden. Je voelt je nuttig en creatief,
je ontmoet andere mensen en samen
kun je iets tot stand brengen. Rechten en
plichten zijn vastgelegd, zodat er sprake
is van wederzijdse verantwoordelijkheid.
Vooral in de 19e en 20e eeuw hebben de
pausen in de z.g. sociale encyclieken een
belangrijke bijdrage geleverd aan de orga-
nisatie van sociale rechtvaardigheid. Dat
is een christelijke vertaling van wat het
evangelie naastenliefde noemt. Dankzij
zinvol en aangenaam werk voorzien wij
financieel in ons levensonderhoud. Soms
spreekt men van ‘zelfontplooiing’, omdat
ons bestaan hierdoor – zoals boven uit-
eengezet – in christelijke zin verdiept kan
worden. “Alles wat gij doet in woord of
werk, doet alles in de naam van de Heer
en dankt God” zegt de Schrift (Kol. 3,17).
Paus Johannes Paulus II: “De mannen en
vrouwen die in hun zorg voor het levens-
onderhoud van zichzelf en hun gezinnen
een zodanige activiteit aan de dag leggen
dat zij de maatschappij een reële dienst
bewijzen, kunnen terecht menen dat zij
door hun werkzaamheid het werk van de
schepper verder uitbouwen, de belangen
van hun medemensen behartigen en door
hun persoonlijke toeleg het hunne bijdra-
gen tot de vervulling van het goddelijke
plan van de geschiedenis” (Arbeid van de
mens, no. 25). Werken is een kansvolle
uitdaging maar ook een zware opgave.
rUStdagMensen raken na enige tijd vermoeid.
Bovendien ondervinden velen in hun werk
grote spanningen, want veel functies in
het arbeidsproces stellen hoge eisen aan
de persoon in kwestie. Wanneer beide
ouders werken, is het van groot belang
dat er tijd gereserveerd wordt om elkaar
en de kinderen wat langer te zien. Van
oudsher is de zondag onze rustdag. De
meeste mensen behoeven dan niet te
werken. De zondag is de Dag des Heren
en herinnert ons aan Jezus' verrijzenis.
Katholieken worden op die dag dringend
uitgenodigd om aan de Eucharistie deel
te nemen en er in dankbaarheid bij stil
te staan dat het God is die ons het
leven en de tijd geschonken heeft. De
Catechismus van de katholieke Kerk
zegt: “De Eucharistie op zondag is de
grondslag en de bezegeling van het hele
christelijke leven” (CKK 2181). Die zon-
dag staat in vele opzichten onder druk:
lang uitslapen, koopzondagen, sportclubs
op de vroege ochtend, uitjes van werk of
familie met een quasi verplichtend karak-
ter, om nog maar niet te spreken van
horeca en medische taken die ons naar
het werk roepen. Bij velen heeft het week-
endgevoel plaats gemaakt voor het zon-
dagbesef. Toch blijft het van groot belang
– individueel en als gezin – om als katho-
lieken zonder dwangmatigheid aan de
beleving van de zondag enige gestalte te
geven. De deelname aan de Eucharistie,
het gezamenlijke en uitgebreide ontbijt,
andere kleding gedurende minstens
een deel van de dag, een bezoekje bij
grootouders of andere familieleden, een
gezamenlijke wandeling, muziek luiste-
ren of samen musiceren, een moment
Het is een jaar of vijftien gele-den. Met een bevriend echtpaar wandelde ik in de Franse Alpen. Op een gegeven moment kwa-men wij, na wat omzwervingen, bij een monnik terecht die hoog in de bergen leefde in een soort van kluizenarij. Hij liet ons zijn schapen zien en ook de tuin waarin hij zelf groente verbouw-de. In zijn kluis dronken we thee met hem en hij toonde ons de gebedsruimte, waar hij dagelijks verschillende uren doorbracht. Tegen de muur, onder een raam, stond een klein altaar, waarvan hij vertelde dat hij daaraan dagelijks alleen de Mis celebreerde. Rondslenterend ontdekte ik plotseling dat de monnik bij zijn eucharistie door het venster uitzag over het dal en beneden huizen, fabrieken en mensen kon zien. Onwillekeurig moest ik denken aan het boek la Messe sur le monde van Teilhard de Chardin (+1955) die wij als priester-studenten fanatiek lazen. De Jezuïet probeert ons daarin dui-delijk te maken hoe iedere men-selijke arbeid beschouwd kan worden als ‘meewerken met God, de Schepper, aan de ver-dere voltooiing van de wereld’. Het spirituele en het humane komen in Teilhards spirituali-teit steeds bij elkaar. Bidden en werken worden verbonden. Voor bewust levende christenen groeit zo een vorm van spiritua-liteit die ons leven verdiept en die al ons zwoegen plaatst in een nogal idealistisch perspec-tief, wat mensen kan uitdagen.
27Bisdomblad augustus 201226 Bisdomblad augustus 2012
gelovige houding klinkt door in Maria’s
Magnificat (Lc. 1, 46-55); het gaat er
daarbij om dat ze niet streven naar geld
en macht, maar evenzeer dat ze zich niet
in hoogmoed boven God of hun mede-
mensen willen verheffen. De nederigheid
bestaat erin alles van God te verwachten
en ontvankelijk te zijn voor zijn genade.
Het is die ‘armoede van geest’ die in
de Jakobusbrief wordt aanbevolen; het
geloof brengt christenen onder één noe-
mer en nivelleert de sociale ongelijkheid
die er tussen hen bestaat, zodat er zelfs
sprake is van een omkering: “De arme
christen moet trots zijn op zijn hoge
stand, en de rijke op zijn geringheid! Want
de rijke zal vergaan als een bloem in het
gras.” (Jak. 1, 9-10a)
Zo blijft de Jakobusbrief actueel.
Hebzucht en hoogmoed, het verlangen
naar aanzien en macht, afgunst en discri-
minatie zijn immers bekoringen van alle
tijden, die ook ons helaas niet vreemd
zijn. De waarschuwingen en vermaningen
van de schrijver van de Jakobusbrief zijn
dus ook voor ons bestemd en herinneren
ons eraan dat wij ons het geloof voortdu-
rend moeten toe-eigenen en er gevolgen
aan moeten verbinden voor ons dagelijks
leven.
N. van der Sluis pr
te schetsen hoe respectievelijk een rijke
en een arme door de gemeente ont-
vangen en bejegend worden. In vers 4
veroordeelt hij scherp (‘kwaadaardige dis-
criminatie’) iedere vorm van onderscheid
op basis van welstand en sociale status.
Gelovigen mogen zo niet met elkaar
omgaan want voor God zijn arm en rijk
gelijk, sterker nog: God heeft eerder een
zeker voorkeursliefde voor de behoeftigen
en de misdeelden, Hij “heeft de armen
van de wereld uitverkoren om rijk te zijn in
het geloof en erfgenamen van het konink-
rijk” (vers 5).
Dat laatste vers verwijst niet alleen
naar de zaligsprekingen uit de bergrede
(Mt. 5, 3 ; par. Lc. 6, 20), het doet ook
denken aan wat we Paulus schrijft aan
de Korintiërs: “Wat voor de wereld van
geringe afkomst is en onbeduidend,
heeft God uitverkoren” (1 Kor. 1, 28a).
Zo staat de schrijver van de Jakobusbrief
in een traditie die al terug gaat op de
anawim uit het Oude Testament: met dit
Hebreeuwse woord worden (onder meer
in de psalmen, zie bijv. psalm 37, 11 en
113, 7) de armen en geringen aangeduid
die in alle moeilijkheden en beproevingen
hun vertrouwen stellen op de Heer. Hun
Die brief staat - overigens waarschijnlijk
ten onrechte - op naam van Jakobus, de
‘broeder des Heren’ die leiding gaf aan
de eerste Joods-christelijke gemeente
in Jeruzalem en in 62 ter dood werd
gebracht. Ze verraadt nogal wat invloe-
den uit de wijsheidsliteratuur en de
profetische geschriften van het Oude
Testament. De Jakobusbrief werd pas in
de vierde eeuw opgenomen in de canon
van bijbelboeken en met name Luther liet
zich nogal laatdunkend over dit geschrift
uit, vooral omdat het (in tegenstelling tot
Paulus) het accent legt op de praktische
consequenties die het geloof moet heb-
ben in het dagelijks leven van de christen
(de ‘werken’); zie Jak. 2, 14-26!
In Jak. 2, 1-5 stelt de auteur de verhou-
dingen binnen de geloofsgemeenschap
zelf aan de orde: hoe gaan christenen om
met de verschillen tussen arm en rijk? En
strookt dat met de leer en het voorbeeld
van Jezus? Meteen in het eerste vers
komt die tegenstelling aan bod: de lezers
worden aangesproken als ‘broeders en
zusters’ en hun geloof in Christus wordt
onverenigbaar genoemd met partijdigheid
en vleierij. In de twee volgende verzen
illustreert de auteur zijn vermaning door
God ziet met andere ogen dan wij, mensen. God slaat geen acht op al die dingen die voor ons gewoonlijk zo belangrijk zijn: rijkdom, aan-zien, macht. Sterker nog, de Bijbel - en niet in de laatste plaats Jezus zelf - leert ons die zaken te relativeren en zelfs te wantrouwen, omdat ze ons af kunnen houden van God. Een geschrift waarin de thematiek van de sociale ongelijkheid nadrukkelijk aan de orde komt is de Jakobusbrief.
Gedachten bij Jak. 2, 1-5 (tweede lezing 23ste zondag door het jaar B)
Rijk zonder onderscheid
29Bisdomblad augustus 201228 Bisdomblad augustus 2012
Al vele jaren is er op het einde van het werkjaar een dag voor de priesters van ons bisdom en voor de priesters die hier werkzaam zijn. Vicaris-generaal Van den Hout stond deze keer in voor de organisatie. Voor het eerst was aartsbisschop Wilhelmus Eijk als kardinaal voor een officieel bezoek in Den Bosch. Hij ging voor in de Eucharistieviering in de Sint-Jan in concelebratie met de deel-nemende priesters. Bisschop Hurkmans schreef het onderstaan-de korte verslag.
In zijn preek hield de kardinaal ons voor
dat de martelaren van Gorcum waar-
schijnlijk niet heilig waren door hun leven,
maar door hun sterven. Met de dood voor
ogen maakten zij de juiste keuze. Zij bele-
den de werkelijke tegenwoordigheid van
Christus in de Eucharistie en zij bleven
trouw aan de Kerk en de Paus.
De kardinaal hield in het Sint-Janscentrum
een uitstekende lezing over de Moderne
Devotie die haar bakermat heeft in het
aartsbisdom Utrecht. Hij sprak over Geert
Grote en Thomas a Kempis. De spiritu-
aliteit van het innerlijk leven die in hun
kring werd ontwikkeld kreeg kracht en
verdieping in het onderling geloofsgesprek
(collatio) dat de broeders twee of drie
keer per week samen hadden. De kardi-
naal ging in op een aantal vragen en liet
de priesters nog wat tijd om zich voor te
bereiden op de maaltijd. Tussen de vijftig
deelnemers werd druk gesproken. Dit
gesprek zette zich voort tijdens de goed
verzorgde maaltijd waar ruim de tijd voor
werd genomen.
Na de maaltijd was het zoals dat heet “bij-
praten met de bisschop”. In feite was het
bijpraten met de staf van het bisdom. Vijf
thema’s kwamen aan de orde: reorganisa-
tie van het bisdomkantoor; het aanstaan-
de jaar van het geloof; het verwerken van
de gevolgen van het seksueel misbruik in
ons bisdom; het oprichten van de nieuwe
parochies en over hoe in ons bisdom
wordt omgegaan met benoemingen. Er
was ruimte voor het stellen van vragen.
Hier werd goed gebruik van gemaakt.
Indringend was de vraag: waar zullen
straks na de reorganisatie de gelovigen
en de priesters nog thuis zijn? Alles wordt
zo groot. Op drie manieren werd daar op
ingegaan.
Als eerste dient veel persoonlijk pasto-
raat dicht bij waar de mensen wonen en
werken, ter hand te worden genomen.
Priesters, diakens, pastoraal werkers en
vrijwilligers zullen er op uit dienen te gaan.
Niet blijven hangen achter de computer.
Vervolgens moet er een echte relatie kun-
nen zijn tussen de gelovigen en de pries-
ters. Priesters moeten dus niet teveel op
en neer reizen van de ene kerk naar de
andere. Ideaal zou het zijn als de pastoor
met grote regelmaat te vinden is in de
parochiekerk.
Als derde werd genoemd dat het bele-
ven van het geloof in de viering van de
Eucharistie meer zou moeten zijn dan
een functioneel gebeuren dat afhangt
van mensen. Christus bouwt de Kerk op
in de Eucharistie. Wanneer bedienaren
en gelovigen zich op dat diepere niveau
begeven vinden ze hun werkelijke thuis.
Als Christus in het centrum staat mag de
organisatie van de Kerk gerust wat groter
zijn.
Als laatste onderdeel was er een inleiding
van James Gerald Joseph, kapelaan in
Vught en afkomstig uit India, die vertelde
over zijn land van herkomst en over zijn
werken hier. Hij deed dit op een zeer
sympathieke manier en kreeg daarvoor
veel waardering. Na dit alles gingen we
als groep naar de kathedraal om er het
kerkelijk avondgebed te bidden. Met de
Kerk bidden en voor de Kerk bidden, dus
ook verbonden met de priesters die er om
welke redenen ook niet bij konden zijn.
De dag werd door de aanwezige priesters
als positief ervaren. Men vond het jam-
mer dat veel priesters er niet waren. We
dienen immers ook bij elkaar thuis te zijn,
zo zei men.
Priesterdag op het feest van de Martelaren van Gorcum
gelovige houding klinkt door in Maria’s
Magnificat (Lc. 1, 46-55); het gaat er
daarbij om dat ze niet streven naar geld
en macht, maar evenzeer dat ze zich niet
in hoogmoed boven God of hun mede-
mensen willen verheffen. De nederigheid
bestaat erin alles van God te verwachten
en ontvankelijk te zijn voor zijn genade.
Het is die ‘armoede van geest’ die in
de Jakobusbrief wordt aanbevolen; het
geloof brengt christenen onder één noe-
mer en nivelleert de sociale ongelijkheid
die er tussen hen bestaat, zodat er zelfs
sprake is van een omkering: “De arme
christen moet trots zijn op zijn hoge
stand, en de rijke op zijn geringheid! Want
de rijke zal vergaan als een bloem in het
gras.” (Jak. 1, 9-10a)
Zo blijft de Jakobusbrief actueel.
Hebzucht en hoogmoed, het verlangen
naar aanzien en macht, afgunst en discri-
minatie zijn immers bekoringen van alle
tijden, die ook ons helaas niet vreemd
zijn. De waarschuwingen en vermaningen
van de schrijver van de Jakobusbrief zijn
dus ook voor ons bestemd en herinneren
ons eraan dat wij ons het geloof voortdu-
rend moeten toe-eigenen en er gevolgen
aan moeten verbinden voor ons dagelijks
leven.
N. van der Sluis pr
te schetsen hoe respectievelijk een rijke
en een arme door de gemeente ont-
vangen en bejegend worden. In vers 4
veroordeelt hij scherp (‘kwaadaardige dis-
criminatie’) iedere vorm van onderscheid
op basis van welstand en sociale status.
Gelovigen mogen zo niet met elkaar
omgaan want voor God zijn arm en rijk
gelijk, sterker nog: God heeft eerder een
zeker voorkeursliefde voor de behoeftigen
en de misdeelden, Hij “heeft de armen
van de wereld uitverkoren om rijk te zijn in
het geloof en erfgenamen van het konink-
rijk” (vers 5).
Dat laatste vers verwijst niet alleen
naar de zaligsprekingen uit de bergrede
(Mt. 5, 3 ; par. Lc. 6, 20), het doet ook
denken aan wat we Paulus schrijft aan
de Korintiërs: “Wat voor de wereld van
geringe afkomst is en onbeduidend,
heeft God uitverkoren” (1 Kor. 1, 28a).
Zo staat de schrijver van de Jakobusbrief
in een traditie die al terug gaat op de
anawim uit het Oude Testament: met dit
Hebreeuwse woord worden (onder meer
in de psalmen, zie bijv. psalm 37, 11 en
113, 7) de armen en geringen aangeduid
die in alle moeilijkheden en beproevingen
hun vertrouwen stellen op de Heer. Hun
Die brief staat - overigens waarschijnlijk
ten onrechte - op naam van Jakobus, de
‘broeder des Heren’ die leiding gaf aan
de eerste Joods-christelijke gemeente
in Jeruzalem en in 62 ter dood werd
gebracht. Ze verraadt nogal wat invloe-
den uit de wijsheidsliteratuur en de
profetische geschriften van het Oude
Testament. De Jakobusbrief werd pas in
de vierde eeuw opgenomen in de canon
van bijbelboeken en met name Luther liet
zich nogal laatdunkend over dit geschrift
uit, vooral omdat het (in tegenstelling tot
Paulus) het accent legt op de praktische
consequenties die het geloof moet heb-
ben in het dagelijks leven van de christen
(de ‘werken’); zie Jak. 2, 14-26!
In Jak. 2, 1-5 stelt de auteur de verhou-
dingen binnen de geloofsgemeenschap
zelf aan de orde: hoe gaan christenen om
met de verschillen tussen arm en rijk? En
strookt dat met de leer en het voorbeeld
van Jezus? Meteen in het eerste vers
komt die tegenstelling aan bod: de lezers
worden aangesproken als ‘broeders en
zusters’ en hun geloof in Christus wordt
onverenigbaar genoemd met partijdigheid
en vleierij. In de twee volgende verzen
illustreert de auteur zijn vermaning door
God ziet met andere ogen dan wij, mensen. God slaat geen acht op al die dingen die voor ons gewoonlijk zo belangrijk zijn: rijkdom, aan-zien, macht. Sterker nog, de Bijbel - en niet in de laatste plaats Jezus zelf - leert ons die zaken te relativeren en zelfs te wantrouwen, omdat ze ons af kunnen houden van God. Een geschrift waarin de thematiek van de sociale ongelijkheid nadrukkelijk aan de orde komt is de Jakobusbrief.
Gedachten bij Jak. 2, 1-5 (tweede lezing 23ste zondag door het jaar B)
Rijk zonder onderscheid
29Bisdomblad augustus 201228 Bisdomblad augustus 2012
Al vele jaren is er op het einde van het werkjaar een dag voor de priesters van ons bisdom en voor de priesters die hier werkzaam zijn. Vicaris-generaal Van den Hout stond deze keer in voor de organisatie. Voor het eerst was aartsbisschop Wilhelmus Eijk als kardinaal voor een officieel bezoek in Den Bosch. Hij ging voor in de Eucharistieviering in de Sint-Jan in concelebratie met de deel-nemende priesters. Bisschop Hurkmans schreef het onderstaan-de korte verslag.
In zijn preek hield de kardinaal ons voor
dat de martelaren van Gorcum waar-
schijnlijk niet heilig waren door hun leven,
maar door hun sterven. Met de dood voor
ogen maakten zij de juiste keuze. Zij bele-
den de werkelijke tegenwoordigheid van
Christus in de Eucharistie en zij bleven
trouw aan de Kerk en de Paus.
De kardinaal hield in het Sint-Janscentrum
een uitstekende lezing over de Moderne
Devotie die haar bakermat heeft in het
aartsbisdom Utrecht. Hij sprak over Geert
Grote en Thomas a Kempis. De spiritu-
aliteit van het innerlijk leven die in hun
kring werd ontwikkeld kreeg kracht en
verdieping in het onderling geloofsgesprek
(collatio) dat de broeders twee of drie
keer per week samen hadden. De kardi-
naal ging in op een aantal vragen en liet
de priesters nog wat tijd om zich voor te
bereiden op de maaltijd. Tussen de vijftig
deelnemers werd druk gesproken. Dit
gesprek zette zich voort tijdens de goed
verzorgde maaltijd waar ruim de tijd voor
werd genomen.
Na de maaltijd was het zoals dat heet “bij-
praten met de bisschop”. In feite was het
bijpraten met de staf van het bisdom. Vijf
thema’s kwamen aan de orde: reorganisa-
tie van het bisdomkantoor; het aanstaan-
de jaar van het geloof; het verwerken van
de gevolgen van het seksueel misbruik in
ons bisdom; het oprichten van de nieuwe
parochies en over hoe in ons bisdom
wordt omgegaan met benoemingen. Er
was ruimte voor het stellen van vragen.
Hier werd goed gebruik van gemaakt.
Indringend was de vraag: waar zullen
straks na de reorganisatie de gelovigen
en de priesters nog thuis zijn? Alles wordt
zo groot. Op drie manieren werd daar op
ingegaan.
Als eerste dient veel persoonlijk pasto-
raat dicht bij waar de mensen wonen en
werken, ter hand te worden genomen.
Priesters, diakens, pastoraal werkers en
vrijwilligers zullen er op uit dienen te gaan.
Niet blijven hangen achter de computer.
Vervolgens moet er een echte relatie kun-
nen zijn tussen de gelovigen en de pries-
ters. Priesters moeten dus niet teveel op
en neer reizen van de ene kerk naar de
andere. Ideaal zou het zijn als de pastoor
met grote regelmaat te vinden is in de
parochiekerk.
Als derde werd genoemd dat het bele-
ven van het geloof in de viering van de
Eucharistie meer zou moeten zijn dan
een functioneel gebeuren dat afhangt
van mensen. Christus bouwt de Kerk op
in de Eucharistie. Wanneer bedienaren
en gelovigen zich op dat diepere niveau
begeven vinden ze hun werkelijke thuis.
Als Christus in het centrum staat mag de
organisatie van de Kerk gerust wat groter
zijn.
Als laatste onderdeel was er een inleiding
van James Gerald Joseph, kapelaan in
Vught en afkomstig uit India, die vertelde
over zijn land van herkomst en over zijn
werken hier. Hij deed dit op een zeer
sympathieke manier en kreeg daarvoor
veel waardering. Na dit alles gingen we
als groep naar de kathedraal om er het
kerkelijk avondgebed te bidden. Met de
Kerk bidden en voor de Kerk bidden, dus
ook verbonden met de priesters die er om
welke redenen ook niet bij konden zijn.
De dag werd door de aanwezige priesters
als positief ervaren. Men vond het jam-
mer dat veel priesters er niet waren. We
dienen immers ook bij elkaar thuis te zijn,
zo zei men.
Priesterdag op het feest van de Martelaren van Gorcum
augustusZondag 19 augustus 11.00 uur: Oogstdankmis te Bergeijk
Zondag 26 augustus 10.00 uur: Oprichtingsmis nieuwe paro-
chie Udenhout (Lambertuskerk)
14.00 uur: Cultuur-historische optocht
Brabantse Dag te Heeze
SeptemberZaterdag 1 september 19.00 uur: H. Mis te Heeze
Zondag 2 september 9.00 en 11.00 uur: HH. Missen te Heeze
Maandag 3 septemberParochiebijeenkomst te nieuwe parochie
Cranendonk
Dinsdag 4 september 19.00 uur: Jongerenbijeenkomst te
Geldrop
Donderdag 6 septemberStafvergadering
Zaterdag 8 septemberViering 25-jarig jubileum St.Janscentrum
19.00 uur: H. Mis te Heeze
Zondag 9 september 9.00 en 11.00 uur: HH. Missen te Heeze
Dinsdag 11 septemberBisschoppenconferentie (Utrecht)
augustusDonderdag 23 augustus9.00 uur: H. Mis Sint-Jan
10.00 uur: stafvergadering
Vrij 24 – zon 26 augustusdeelname aan Europees
Schuttersgildenfeest in Tuchola (Polen)
Donderdag 30 augustus9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
16:00 uur Priesterberaad Ridderorde van
het H. graf van Jeruzalem
Vrijdag 31 augustus19:00 uur H. Mis t.g.v. opening studiejaar
diakenkandidaten en Diocesaan Vormings
Centrum
SeptemberMaandag 3 september17:00 uur feestelijke bijeenkomst
Bourgondisch ’s-Hertogenbosch
Dinsdag 4 september10:00 uur H. Mis Ziekntriduüm Groot-
Someren
Donderdag 6 september9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
Vrijdag 7 septemberAan de vooravond van de viering van het
jubileum van het seminarie om 19:00 uur
H. Mis in het Sint-Janscentrum
(opgedragen voor de overledenendie
betrokken waren bij het seminarie)
Zaterdag 8 september10:30 uur H. Mis in de Sint-Jan
25-jarig jubileum seminarie
Dinsdag 11 septemberBisschoppenconferentie
Donderdag 13 september9:00 uur H. Mis parochie H. Antonius
Waalwijk
10:00 uur Stafvergadering
14:00 uur Vergadering Priesterraad
Vrijdag 14 septemberBezoek aan Koninklijke Eijsbouts te Asten
i.v.m. gieting Maria-klok t.b.v. Notre-Dame
Parijs
Zaterdag 15 septemberKruisverheffing Ridderorde van het
H. Graf te Maarssen
18:30 uur Installatie pastoor
N. Swagemakers
Zondag 16 september10:00 uur Openluchtmis in Waalre
Maandag 17 september10:00 uur H. Mis 40-jarig jubileum
Zuiderschans
17:00 uur Kapittelraad Ridderorde van
het H. Graf
Donderdag 20 september9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
13:30 uur Dekenoverleg
Lezingenschema
Mgr. A. Hukmans, bisschop van 's-Hertogenbosch, heeft:
De eerwaarde heer J.L. van olmen te Hapert per 1 juni 2012
benoemd tot diaken van de parochie H. Willibrordus te Eersel
onder gelijktijdig eervol ontslag als diaken van de parochie
O.L.Vrouw Tenhemelopneming te Reusel
De weleerwaarde heer drs. S.J.M. Schevers te Veldhoven per 1
juni 2012 eervol ontslag verleend als pastor van de parochies
H. Lambertus te Meerveldhoven en Heilige Drie-eenheid te
Veldhoven
De weleerwaarde heer S.r. Malaka te Loon op Zand per 1 juni
2012 benoemd tot pastor van de parochies H. Lambertus te
Meerveldhoven en Heilige Drie-eenheid te Veldhoven onder gelijk-
tijdig eervol ontslag als pastor van de parochies Kaatsheuvel te
Kaatsheuvel, H. Johannes’ Onthoofding te Loon op Zand en H.
Joachim te De Moer
De eerwaarde heer H.g.a. nieuwenhuis te Groesbeek per 1 juli
2012 eervol ontslag verleend als diaken van de parochies H.
Remigius te Leuth en H. Hubertus te Ooij en Persingen
De hoogeerwaarde heer mgr.dr. J.a.J.P. Heeffer te Someren per 1
juli 2012 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de
Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk
De hoogeerwaarde heer Ph.g.a. Spooren te Budel per 1 juli 2012
benoemd tot waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid
Maarheeze-Soerendonk
De eerwaarde heer c.J.M. Sinnema te Tilburg per 15 augustus
2012 eervol ontslag verleend als diaken van de parochie HH.
Petrus en Paulus te Tilburg
Vervolg volgende pag.
augustus20 (W): L Ez. 24,15-24; EV Mt. 19,16-2221 (W): L Ez. 28,1-10; EV Mt. 19,23-3022 (W): L Ez. 34,1-11; EV Mt. 20,1-16a23 (G): L Ez. 36,23-28; EV Mt. 22,1-1424 (R): H. Bartolomeüs, apostel: L Apok. 21,9b-14; Antw. Ps. 145; EV Joh. 1,45-51 (IV)25 (G): L Ez. 43,1-7a; EV Mt. 23,1-1226 (G): L Joz. 24,1-2a+15-17+18b; Antw. Ps. 34; TL Ef. 5,21-32; EV Joh. 6,60-6927 (W): L 2 Tess. 1,1-5+11b-12; EV Mt. 23,13-2228 (W): L 2 Tess. 2,1-3a+14-17; EV Mt. 23,23-2629 (R): L 2 Tess. 3,6-10+16-18; EV Mc. 6,17-29 (IV)30 (G): L 1 Kor. 1,1-9; EV Mt. 24,42-5131 (G): L 1 Kor. 1,1-17; EV Mt. 25,1-13
September1 (G): L 1 Kor. 1,26-31; EV Mt. 25,14-302 (G): L Deut. 4,1-2+6-8; Antw. Ps. 15; TL Jak. 1,17-18+21b-22+27; EV Mt. 7,1-8+14-15+21-233 (W): L 1 Kor. 2,1-5; EV Lc. 4,16-304 (G): L 1 Kor. 2,10b-16; EV Lc. 4,31-375 (G): L 1 Kor. 3,1-9; EV Lc. 4,38-446 (G): L 1 Kor. 3,18-23; EV Lc. 5,1-117 (G): L 1 Kor. 4,1-5; EV Lc. 5,33-398 (W): Maria Geboorte: L Mich. 5,1-4a; Antw. Ps. 13; EV Mt. 1,(1-16+)18-23 (IV)9 (G): L Jes. 35,4-7a; Antw. Ps. 146; TL Jak. 2,1-5; EV Mc. 7,31-3710 (G): L 1 Kor. 5,1-8; EV Lc. 6,6-1111 (G): L 1 Kor. 6,1-11; EV Lc. 6,12-1912 (G): L 1 Kor. 7,25-31; EV Lc. 6,20-2613 (W): L 1 Kor. 8,1b-7+10-13; EV Lc. 6,27-3814 (R): Kruisverheffing: L Num. 21,4-9; Antw. Ps. 78; EV Joh. 3,13-17 (IV)15 (W): L 1 Kor. 10,14-22; Sequentie; EV Joh. 19,25-27 (IV)16 (G): L Jes. 50,5-9a; Antw. Ps. 116; TL Jak. 2,14-18; EV Mc. 8,27-3517 (G): L 1 Kor. 11,17-26+33; EV Lc. 7,1-1018 (G): L 1 Kor. 12,12-14+27-31a; EV Lc. 7,11-1719 (G): L 1 Kor. 12,31-13,13; EV Lc. 7,31-3520 (R): L 1 Kor. 15,1-11; EV Lc. 7,36-5021 (R): H. Matteüs, apostel en evangelist: L Ef. 4,1-7+11-13; Antw. Ps. 19; EV Mt. 9,9-13 (IV)22 (G): L 1 Kor. 15,35-37+42-49; EV Lc. 8,4-1523 (G): L Wijsh. 2,12+17-20; Antw. Ps. 54; TL Jak. 3,16-4,3; EV Mc. 9,30-3724 (G): L Spr. 3,27-34; EV Lc. 8,16-1825 (G): L Spr. 21,1-6+10-13; EV Lc. 8,19-2126 (G): L Spr. 30, 5-9; EV Lc. 9,1-627 (W): L Pred. 1,2-11; EV Lc. 9,7-928 (G): L Pred. 3,1-11; EV Lc. 9,18-2229 (W): HH. Michaël, Gabriël en Rafaël, aartsen-gelen: L Dan. 7,9-10+13-14; Antw. Ps. 138; EV Joh. 1,47-51 (IV)30 (G): L Num. 11,25-29; Antw. Ps. 19; TL Jak. 5,1-6; EV Mc. 9,38-43+45+47-48
Het Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogen-bosch. Het verschijnt onder ver-antwoordelijkheid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X)
Hoofdredactie/Eindredactie: J.G.P.G. van EedenRedactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis.
Aan dit nummer werkten verder mee:Zr. M. Bouman, mgr A. Hurkmans, mgr J. Schröder.Beeld/Fotografie: Jaap van Eeden (p. 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,23,25), Efteling (p. 1,6), Jeugdcircus Il Grigio (p. 21), Villa Pardoes (p.8), Webgallery of Art (p.28)Adres redactie:Parade 11, ’s-Hertogenbosch.Telefoon: 073-5232042Fax: 073-6136850E-mail: [email protected] administratie/Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch.E-mail: [email protected]: 1108695Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch;Tel 073-7507060; [email protected]: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg.Druk: RotoSmeets Eindhoven
ABONNEMENTEN€ 25,00 per jaar (12 nummers), jon-geren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto).Proefabonnementen: 2 nummers gratis. Tel. 073-5232042.Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden auto-matisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.
OVERNEMENArtikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in paro-chiebladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie.
COPYRIGHTVoor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch.
De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.
agenda van mgr. Hurkmans
agenda van mgr. Mutsaerts
in Memoriam
Op 12 juli 2012 is te Groesbeek overleden de zeereerwaarde heer
drs. gerardus Jozephus cosmas damianus thuring, emeritus-
pastoor van de parochie H. Antonius van Padua te Groesbeek-
Breedeweg.
De zeereerwaarde heer Thuring werd geboren te Raamsdonksveer
op 10 juli 1932 en tot priester gewijd op 31 mei 1958. Hij was
allereerst werkzaam als kapelaan te Son (parochie St. Petrus
Banden) van 1958-1962, als moderator-godsdienstleraar aan
de R.K. H.B.S. te Deurne van 1962-1963, als kapelaan te
Deurne (parochie H. Willibrordus) van 1963-1964, als kapelaan
te Groesbeek (parochie HH. Cosmas en Damianus) van 1964-
1969 en vervolgens vanaf 1969 als pastoor van de parochie H.
Antonius van Padua (Breedeweg). Van 1970-1977 was hij tevens
deken van het dekenaat Beek-Ubbergen. Op 1 november 2011
werd hem eervol ontslag verleend als pastoor van de parochie te
Groesbeek-Breedeweg.
Moge hij rusten in vrede!
Benoemingen en ontslagen
Donderdag 13 t/m vrijdag 21 septemberBijeenkomst bisschoppen te Rome
Zondag 23 september 10.30 uur: H. Mis te Budel en inzegening pastorie
Maandag 24 septemberVergadering Officium Iuventutis (Utrecht)
Vergadering Stichting Katholieke Jeugdbelangen
Dinsdag 25 septemberVergadering Officium Catecheticum (Utrecht)
Woensdag 26 septemberLezing Vereniging Vrouwen in R.K. Kerk
('s-Hertogenbosch)
31Bisdomblad augustus 201230 Bisdomblad augustus 2012
Benoemingen en ontslagen
Vervolg pag 30
De eerwaarde heer c. Schilder te Eindhoven per 20
augustus 2012 eervol ontslag verleend als diaken
van de parochie Sint Joris te Eindhoven
De heer e. Wever te ’s-Hertogenbosch per 1 septem-
ber 2012 eervol ontslag verleend van de pastorale
opdracht als pastoraal werker ten behoeve van het
Straatpastoraat ’s-Hertogenbosch
De heer J.W.M. roemer te Cuijk per 1 september
2012 eervol ontslag verleend van de zending als iden-
titeitsbegeleider bij de Stichting tot Ondersteuning
van Levensbeschouwing en Identiteit (SOL) te Cuijk
De heer S.g.a.M. grubben te Nijmegen per 1
september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw B.d.J. gerritsen te Nijmegen per 1 sep-
tember 2012 eervol ontslag verleend van de zen-
ding als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw J.emmen-Brekelmans te Tilburg per 1
september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw k.M.J. Wiskerke-Schellekens te Tilburg per
1 september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
augustusZondag 19 augustus 11.00 uur: Oogstdankmis te Bergeijk
Zondag 26 augustus 10.00 uur: Oprichtingsmis nieuwe paro-
chie Udenhout (Lambertuskerk)
14.00 uur: Cultuur-historische optocht
Brabantse Dag te Heeze
SeptemberZaterdag 1 september 19.00 uur: H. Mis te Heeze
Zondag 2 september 9.00 en 11.00 uur: HH. Missen te Heeze
Maandag 3 septemberParochiebijeenkomst te nieuwe parochie
Cranendonk
Dinsdag 4 september 19.00 uur: Jongerenbijeenkomst te
Geldrop
Donderdag 6 septemberStafvergadering
Zaterdag 8 septemberViering 25-jarig jubileum St.Janscentrum
19.00 uur: H. Mis te Heeze
Zondag 9 september 9.00 en 11.00 uur: HH. Missen te Heeze
Dinsdag 11 septemberBisschoppenconferentie (Utrecht)
augustusDonderdag 23 augustus9.00 uur: H. Mis Sint-Jan
10.00 uur: stafvergadering
Vrij 24 – zon 26 augustusdeelname aan Europees
Schuttersgildenfeest in Tuchola (Polen)
Donderdag 30 augustus9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
16:00 uur Priesterberaad Ridderorde van
het H. graf van Jeruzalem
Vrijdag 31 augustus19:00 uur H. Mis t.g.v. opening studiejaar
diakenkandidaten en Diocesaan Vormings
Centrum
SeptemberMaandag 3 september17:00 uur feestelijke bijeenkomst
Bourgondisch ’s-Hertogenbosch
Dinsdag 4 september10:00 uur H. Mis Ziekntriduüm Groot-
Someren
Donderdag 6 september9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
Vrijdag 7 septemberAan de vooravond van de viering van het
jubileum van het seminarie om 19:00 uur
H. Mis in het Sint-Janscentrum
(opgedragen voor de overledenendie
betrokken waren bij het seminarie)
Zaterdag 8 september10:30 uur H. Mis in de Sint-Jan
25-jarig jubileum seminarie
Dinsdag 11 septemberBisschoppenconferentie
Donderdag 13 september9:00 uur H. Mis parochie H. Antonius
Waalwijk
10:00 uur Stafvergadering
14:00 uur Vergadering Priesterraad
Vrijdag 14 septemberBezoek aan Koninklijke Eijsbouts te Asten
i.v.m. gieting Maria-klok t.b.v. Notre-Dame
Parijs
Zaterdag 15 septemberKruisverheffing Ridderorde van het
H. Graf te Maarssen
18:30 uur Installatie pastoor
N. Swagemakers
Zondag 16 september10:00 uur Openluchtmis in Waalre
Maandag 17 september10:00 uur H. Mis 40-jarig jubileum
Zuiderschans
17:00 uur Kapittelraad Ridderorde van
het H. Graf
Donderdag 20 september9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan
10:00 uur Stafvergadering
13:30 uur Dekenoverleg
Lezingenschema
Mgr. A. Hukmans, bisschop van 's-Hertogenbosch, heeft:
De eerwaarde heer J.L. van olmen te Hapert per 1 juni 2012
benoemd tot diaken van de parochie H. Willibrordus te Eersel
onder gelijktijdig eervol ontslag als diaken van de parochie
O.L.Vrouw Tenhemelopneming te Reusel
De weleerwaarde heer drs. S.J.M. Schevers te Veldhoven per 1
juni 2012 eervol ontslag verleend als pastor van de parochies
H. Lambertus te Meerveldhoven en Heilige Drie-eenheid te
Veldhoven
De weleerwaarde heer S.r. Malaka te Loon op Zand per 1 juni
2012 benoemd tot pastor van de parochies H. Lambertus te
Meerveldhoven en Heilige Drie-eenheid te Veldhoven onder gelijk-
tijdig eervol ontslag als pastor van de parochies Kaatsheuvel te
Kaatsheuvel, H. Johannes’ Onthoofding te Loon op Zand en H.
Joachim te De Moer
De eerwaarde heer H.g.a. nieuwenhuis te Groesbeek per 1 juli
2012 eervol ontslag verleend als diaken van de parochies H.
Remigius te Leuth en H. Hubertus te Ooij en Persingen
De hoogeerwaarde heer mgr.dr. J.a.J.P. Heeffer te Someren per 1
juli 2012 eervol ontslag verleend als waarnemend pastoor van de
Pastorale Eenheid Maarheeze-Soerendonk
De hoogeerwaarde heer Ph.g.a. Spooren te Budel per 1 juli 2012
benoemd tot waarnemend pastoor van de Pastorale Eenheid
Maarheeze-Soerendonk
De eerwaarde heer c.J.M. Sinnema te Tilburg per 15 augustus
2012 eervol ontslag verleend als diaken van de parochie HH.
Petrus en Paulus te Tilburg
Vervolg volgende pag.
augustus20 (W): L Ez. 24,15-24; EV Mt. 19,16-2221 (W): L Ez. 28,1-10; EV Mt. 19,23-3022 (W): L Ez. 34,1-11; EV Mt. 20,1-16a23 (G): L Ez. 36,23-28; EV Mt. 22,1-1424 (R): H. Bartolomeüs, apostel: L Apok. 21,9b-14; Antw. Ps. 145; EV Joh. 1,45-51 (IV)25 (G): L Ez. 43,1-7a; EV Mt. 23,1-1226 (G): L Joz. 24,1-2a+15-17+18b; Antw. Ps. 34; TL Ef. 5,21-32; EV Joh. 6,60-6927 (W): L 2 Tess. 1,1-5+11b-12; EV Mt. 23,13-2228 (W): L 2 Tess. 2,1-3a+14-17; EV Mt. 23,23-2629 (R): L 2 Tess. 3,6-10+16-18; EV Mc. 6,17-29 (IV)30 (G): L 1 Kor. 1,1-9; EV Mt. 24,42-5131 (G): L 1 Kor. 1,1-17; EV Mt. 25,1-13
September1 (G): L 1 Kor. 1,26-31; EV Mt. 25,14-302 (G): L Deut. 4,1-2+6-8; Antw. Ps. 15; TL Jak. 1,17-18+21b-22+27; EV Mt. 7,1-8+14-15+21-233 (W): L 1 Kor. 2,1-5; EV Lc. 4,16-304 (G): L 1 Kor. 2,10b-16; EV Lc. 4,31-375 (G): L 1 Kor. 3,1-9; EV Lc. 4,38-446 (G): L 1 Kor. 3,18-23; EV Lc. 5,1-117 (G): L 1 Kor. 4,1-5; EV Lc. 5,33-398 (W): Maria Geboorte: L Mich. 5,1-4a; Antw. Ps. 13; EV Mt. 1,(1-16+)18-23 (IV)9 (G): L Jes. 35,4-7a; Antw. Ps. 146; TL Jak. 2,1-5; EV Mc. 7,31-3710 (G): L 1 Kor. 5,1-8; EV Lc. 6,6-1111 (G): L 1 Kor. 6,1-11; EV Lc. 6,12-1912 (G): L 1 Kor. 7,25-31; EV Lc. 6,20-2613 (W): L 1 Kor. 8,1b-7+10-13; EV Lc. 6,27-3814 (R): Kruisverheffing: L Num. 21,4-9; Antw. Ps. 78; EV Joh. 3,13-17 (IV)15 (W): L 1 Kor. 10,14-22; Sequentie; EV Joh. 19,25-27 (IV)16 (G): L Jes. 50,5-9a; Antw. Ps. 116; TL Jak. 2,14-18; EV Mc. 8,27-3517 (G): L 1 Kor. 11,17-26+33; EV Lc. 7,1-1018 (G): L 1 Kor. 12,12-14+27-31a; EV Lc. 7,11-1719 (G): L 1 Kor. 12,31-13,13; EV Lc. 7,31-3520 (R): L 1 Kor. 15,1-11; EV Lc. 7,36-5021 (R): H. Matteüs, apostel en evangelist: L Ef. 4,1-7+11-13; Antw. Ps. 19; EV Mt. 9,9-13 (IV)22 (G): L 1 Kor. 15,35-37+42-49; EV Lc. 8,4-1523 (G): L Wijsh. 2,12+17-20; Antw. Ps. 54; TL Jak. 3,16-4,3; EV Mc. 9,30-3724 (G): L Spr. 3,27-34; EV Lc. 8,16-1825 (G): L Spr. 21,1-6+10-13; EV Lc. 8,19-2126 (G): L Spr. 30, 5-9; EV Lc. 9,1-627 (W): L Pred. 1,2-11; EV Lc. 9,7-928 (G): L Pred. 3,1-11; EV Lc. 9,18-2229 (W): HH. Michaël, Gabriël en Rafaël, aartsen-gelen: L Dan. 7,9-10+13-14; Antw. Ps. 138; EV Joh. 1,47-51 (IV)30 (G): L Num. 11,25-29; Antw. Ps. 19; TL Jak. 5,1-6; EV Mc. 9,38-43+45+47-48
Het Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogen-bosch. Het verschijnt onder ver-antwoordelijkheid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X)
Hoofdredactie/Eindredactie: J.G.P.G. van EedenRedactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis.
Aan dit nummer werkten verder mee:Zr. M. Bouman, mgr A. Hurkmans, mgr J. Schröder.Beeld/Fotografie: Jaap van Eeden (p. 9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,23,25), Efteling (p. 1,6), Jeugdcircus Il Grigio (p. 21), Villa Pardoes (p.8), Webgallery of Art (p.28)Adres redactie:Parade 11, ’s-Hertogenbosch.Telefoon: 073-5232042Fax: 073-6136850E-mail: [email protected] administratie/Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch.E-mail: [email protected]: 1108695Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch;Tel 073-7507060; [email protected]: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg.Druk: RotoSmeets Eindhoven
ABONNEMENTEN€ 25,00 per jaar (12 nummers), jon-geren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto).Proefabonnementen: 2 nummers gratis. Tel. 073-5232042.Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden auto-matisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.
OVERNEMENArtikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in paro-chiebladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie.
COPYRIGHTVoor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch.
De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.
agenda van mgr. Hurkmans
agenda van mgr. Mutsaerts
in Memoriam
Op 12 juli 2012 is te Groesbeek overleden de zeereerwaarde heer
drs. gerardus Jozephus cosmas damianus thuring, emeritus-
pastoor van de parochie H. Antonius van Padua te Groesbeek-
Breedeweg.
De zeereerwaarde heer Thuring werd geboren te Raamsdonksveer
op 10 juli 1932 en tot priester gewijd op 31 mei 1958. Hij was
allereerst werkzaam als kapelaan te Son (parochie St. Petrus
Banden) van 1958-1962, als moderator-godsdienstleraar aan
de R.K. H.B.S. te Deurne van 1962-1963, als kapelaan te
Deurne (parochie H. Willibrordus) van 1963-1964, als kapelaan
te Groesbeek (parochie HH. Cosmas en Damianus) van 1964-
1969 en vervolgens vanaf 1969 als pastoor van de parochie H.
Antonius van Padua (Breedeweg). Van 1970-1977 was hij tevens
deken van het dekenaat Beek-Ubbergen. Op 1 november 2011
werd hem eervol ontslag verleend als pastoor van de parochie te
Groesbeek-Breedeweg.
Moge hij rusten in vrede!
Benoemingen en ontslagen
Donderdag 13 t/m vrijdag 21 septemberBijeenkomst bisschoppen te Rome
Zondag 23 september 10.30 uur: H. Mis te Budel en inzegening pastorie
Maandag 24 septemberVergadering Officium Iuventutis (Utrecht)
Vergadering Stichting Katholieke Jeugdbelangen
Dinsdag 25 septemberVergadering Officium Catecheticum (Utrecht)
Woensdag 26 septemberLezing Vereniging Vrouwen in R.K. Kerk
('s-Hertogenbosch)
31Bisdomblad augustus 201230 Bisdomblad augustus 2012
Benoemingen en ontslagen
Vervolg pag 30
De eerwaarde heer c. Schilder te Eindhoven per 20
augustus 2012 eervol ontslag verleend als diaken
van de parochie Sint Joris te Eindhoven
De heer e. Wever te ’s-Hertogenbosch per 1 septem-
ber 2012 eervol ontslag verleend van de pastorale
opdracht als pastoraal werker ten behoeve van het
Straatpastoraat ’s-Hertogenbosch
De heer J.W.M. roemer te Cuijk per 1 september
2012 eervol ontslag verleend van de zending als iden-
titeitsbegeleider bij de Stichting tot Ondersteuning
van Levensbeschouwing en Identiteit (SOL) te Cuijk
De heer S.g.a.M. grubben te Nijmegen per 1
september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw B.d.J. gerritsen te Nijmegen per 1 sep-
tember 2012 eervol ontslag verleend van de zen-
ding als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw J.emmen-Brekelmans te Tilburg per 1
september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
Mevrouw k.M.J. Wiskerke-Schellekens te Tilburg per
1 september 2012 eervol ontslag verleend van de
zending als identiteitsbegeleider bij de Stichting tot
Ondersteuning van Levensbeschouwing en Identiteit
(SOL) te Cuijk
pr iesterseminar ie
diakenople id ing
vormingscentrum
Leeft u ook mee met de toekomst van de Kerk? Bid dan met ons mee! De priesteropleiding van het bisdom van ’s-Hertogenbosch, kortweg het Sint-Janscentrum, mag dit jaar zijn 25-jarig bestaan vieren. En daar hoort dankbaarheid bij. Gedurende al die jaren is een trouwe groep van mensen – de Gebeds-kring Sint-Jan – blijven bidden voor roepingen. Daarmee steunen zij allen die een opleiding volgen of betrokken zijn bij de vorming aan het seminarie. Het constante gebed voor roepingen van priesters, diakens en religieuzen is broodnodig voor de toekomst van de Kerk en van ons bisdom. Leden van de Gebedskring ontvangen gratis drie keer per jaar het Kringblad. Het blad biedt verdieping,
inspiratie en informatie over de priesteropleiding. Door het blad en de jaarlijkse gebedsdag weten zijdie bidden en zij voor wie gebeden wordt elkaar te vinden. Dat is een enorme bemoediging. Wilt u ook lid worden van de Gebedskring Sint-Jan? Meld u dan aan via de antwoordkaart. Daarnaast wordt het Sint-Janscentrum al 25 jaar fi nancieel ondersteund door zeer veel donateurs. Door kleine en grotere giften aan het Sonnius Priesterfonds (ANBI-instelling) kan het Sint-Janscentrum door gaan met het vormen van priesters. Hoe giften besteed worden is te lezen in de ‘Sonniuskrant’ die iedere dona-teur eens per jaar ontvangt. Wilt u het Sint-Janscentrum ook fi nancieel ondersteunen? Laat het ons dan weten via de antwoordkaart. Geloof, gebed en vertrouwen vormen al 25 jaar de pijlers waarop het Sint-Janscentrum steunt. Wij geloven in God en daarmee in de toekomst van de Kerk. Wilt u ons daarbij helpen?
Naam / Achternaam:
Geboortedatum:
Adres:
Postcode en woonplaats:
Tel.nr.:
E-mail:
Ik wil graag: mij aanmelden als lid van de Gebedskring Sint-Jan een proefexemplaar ontvangen van het Kringblad informatie over de mogelijkheden het seminarie fi nancieel te steunen
Bent u geïnteresseerd?
Vul dan de bon in en stuur naar:
Rector F. De RyckePapenhulst 45211 LC ’s-Hertogenbosch
☎: 073 - 613 20 00
R.K. Instelling SonniusNL: 22.52.03.022; BE: 521-0053201-65
Geloven in God is geloven in de toekomst