2011.10.17 travma skor sistemleri

Travma Skor

Sistemleri

Dr. Fatih Başak

Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi

95 slayt

Kaynaklar

• Trauma scores and scoring systems, Chapter 5, International

Association for Trauma Surgery and Intensive Care

• Kilgo PD, Meredith JW, Osler TM. Injury Severity Scoring

and Outcomes Research. Trauma, 6th Edition, 2008, edts:

Feliciano DV. Mattox KL. Moore EE. McGraw-Hill

• Champion HR (çeviri: Sarıbeyoğlu K) Travma skorlaması.

Travma, 2005, edts: Ertekin C, Taviloğlu K, Güloğlu R,

Kurtoğlu M.

17.10.2011 Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi Kliniği 2

Travma

• 1 – 44 yaş arası ölümlerin en sık nedenidir.

• Tüm mortalitelerde en sık 3.sıradaki sebepdir.

• Yılda 167.000 ölüm ve 29.6 milyon yaralanmaya

sebep olmaktadır.

• Yıllık medikal harcama 117 milyar dolar kadardır.

17.10.2011 3 Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi Kliniği

Advanced Trauma Life Support – ATLS

İleri Travma Yaşam Desteği

• İlk değerlendirme

• Eş zamanlı resüssitasyon

• İkincil değerlendirme

• Tanısal değerlendirme

• Definitif tedavi


İlk Değerlendirme

• İlk değerlendirmede hayatı tehdit eden yaralanmalar hemen

tespit ve tedavi edilir

• Hava yolu: Obstrüksiyonu, Yaralanması

• Solunum: Tansiyon pnömotoraks, Açık pnömotoraks, Yelken

göğüs

• Dolaşım: Hemorajik şok, Masif hemotoraks, Unstabil pelvik

fraktür, Ekstremite kaybı

• Kardiyojenik şok: Kardiak tamponad

• Nörojenik şok: Servikal vertebra yaralanması

• Disabilite: Intrakranial hemoraji


İkincil Değerlendirme

• Hayatı tehdit eden unsurlar tespit edilip gerekli

girişimler yapıldıktan sonra yapılır.

• Bu aşamada travma skor sistemleri kullanılmaya

başlanır.

• Tanısal değerlendirme

• Definitif tedavi

• Travma skor sistemleri en net bu aşamada ölçülür.


Travma Skor Sistemleri

• Tanım

• Travma sonrası herhangi bir sonuç için riskin ölçülmesi

olarak tanımlanır.

• Amaç

• Klinik veriler ve istatistik teoriler kullanılarak hastanın

durumu hakkında tek ölçülebilir bir sistem oluşturmak

amaçlanır.


Travma Skorlanmasının Önemi

• Triaj yapma

• Morbidite ve mortaliteyi öngörme

• Bilimsel araştırmalar

• Verilerin standardize edilmesi

• Travma cerrahları arasında ortak dil oluşturmak

• Araştırmalarda ortak dil kullanmak

• Devamlı kalite iyileştirme


Travmada ilk sınıflama

• Tedavi edilebilir

• Tartışmalı

• Tedavi edilemez

• Edwin Smith Papirüsü 1600 MÖ

• Cerrahi travma üzerinde bir Antik Mısır tıbbi metindir.

• http://en.wikipedia.org/wiki/Edwin_Smith_Papyrus



• İlk olarak 1969’da ‘Association of the Advancement of

Automotive Medicine’ (AAAM) ve ‘International Injury

Scaling Committee’ (IISC) tarafından ‘Abbreviated Injury

Scale’ “Kısaltılmış Yaralanma Ölçeği” (AIS) tanımlanmıştır.

• Düzenli revizyon yapılmaktadır.

• 2004 versiyonunda 2000 adet yaralanma tanımlaması

içermektedir.


Skor Sistemi – Arkaplan

• Genellikle: Çok merkezli ve retrospektif

• Farklı istatistik analizler

• Lojistik regresyon

• FISH test

• Kolmogorov-Smirnov metod

• Değişkenlerin mortalite veya survival üzerine etkisi

• Bu etkilerin ağırlığına göre skorlama


Skor Sistemi – Arkaplan - Örnek

0

20

40

60

80

100

2 4 6 5 10

Skor – Mortalite İlişkisi


Puan Mortalite

A > 10 2 %10

B < 20 1 %5

Skorlama: Ap + Bp > 3 %12


• Fizyolojik Skor Sistemleri (10)

• Anatomik Skor Sistemleri (8)

• Kombine Skor Sistemleri (4)

• Sonuç Analiz Sistemleri (6)


Fizyolojik Skor Sistemleri

• Akut dinamik özellikleri ölçmektedir.

• Mortaliteyi kuvvetli olarak tahmin etmektedirler.

• Solunum sayısı, sistolik kan basıncı ve baz defisiti

gibi parametreler kullanılır.


Fizyolojik Skor Sistemleri

1. Trauma Score (TS)

2. Revised Trauma Score (RTS)

3. Pediatric Trauma Score (PTS)

4. Glasgow Coma Scale (GCS)

5. Circulation, Respiration, Abdomen, Motor, Speech (CRAMS)

6. Acute Physiology and Chronic Health Evaluation (APACHE)

7. Sequential Organ Failure Assessement Score (SOFA)

8. Systemic Inflammatory Response Syndrome (SIRS)

9. Emergency Trauma Score (EMTRAS)

10. Mechanism, Glasgow coma scale, Age and Arterial Pressure (MGAP)


1. Trauma Score – TS

(Travma Skoru)

• 1981’de tanımlanmıştır.

• Triaj endeksi

• Sistolik kan basıncı

• Solunum sayısı

• Glasgow koma skalası

• Güvenli bir skorlama olarak kabul görmüştür. Ancak triaj

endeksi ölçümü zor olduğundan revize edilmiştir.

• Champion HR, et al. Trauma score. Crit Care Med. 1981 Sep;9(9):672-6.



(Travma Skoru)

• GKS: Glasgow koma skalası SKB: Sistolik kan basıncı SS: Solunum sayısı

• Toplam skor 1 – 16 arasında hesaplanır.

17.10.2011 17

Puan GKS SKB

(mmHg) SS (sol/dk)

Kapiller

dolaşım

Respiratuar

ekspansiyon

0 Yok Yok Yok Reaktif

1 3-4 0-49 1-9 Gecikmiş Normal

2 5-7 50-69 ≥36 Normal

3 8-10 70-89 25-35

4 11-13 ≥90 10-20

5 14-15

Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Genel Cerrahi Kliniği


(Travma Skoru)

Skor Survival %

16 99

13 93

10 60

7 15

4 2

1 0


2. Revised Trauma Score – RTS

(Gözden geçirilmiş Travma Skoru)

• TS sınırlamalarının ortadan kaldırılması için

geliştirilmiştir.

• TS’de kapiller dolumun ve respiratuar

ekspansiyonun özellikle geceleri değerlendirmesi

güç olmaktadır.

• En sık kullanılan fizyolojik skorlama sistemidir.




Puan GKS SKB (mmHg) SS (sol/dk)

0 3 0 0

1 4 – 5 < 50 < 5

2 6 – 8 50 – 75 5 – 9

3 9 – 12 76 – 90 > 30

4 13 – 15 > 90 10 – 30

17.10.2011 20

GK: Glasgow koma skalası SKB: Sistolik kan basıncı SS: Solunum sayısı




• Triaj RTS = Puan toplamları

• Amaç: Triaj yapmak (0 – 12)

• ≤ 11 : level 2 travma merkezine transport

• ≤ 10 : %30 mortalite ve level 1 travma merkezine transport

• Ağırlıklı RTS = 0.9368 x GKS puan + 0.7326 x SKB

puan + 0.2908 x SS puan

• Amaç: Sonuçları ön görmek (0 – 7.8408)

• Normal değer: 7.8408

• < 4 : Sağkalım ihtimali %35-40




• http://www.trauma.org/index.php/main/article/386/

17.10.2011 22

RTS: 5.148 Survival Olasılığı %81


3. Pediatric Trauma Score – PTS

(Pediatrik Travma Skoru)


• Çocuklarda kullanılır

• 6 öğe (Kilo, Havayolu, Sistolik kan basıncı, Merkezi

sinir sistemi, Açık yara, İskelet sistemi)

derecelendirilir

• RTS’den daha etkili değildir.

• Tepas et al. The pediatric trauma score as a predictor of injury severity in

the injured child. J Pediatr Surg. 1987 Jan;22(1):14-8.





Klinik Parametre Kategori Skor

Kilo (kg)

>20 2

10-20 1

<10 -1

Havayolu

Normal 2

Sürdürülebilir 1

Sürdürülemez -1

Sistolik Kan Basıncı

(mmHg)

>90 2

50-90 1

<50 -1



17.10.2011 25

(-6) – (+12) arasında değer alır

< 8 ise mortalite %30, level 1 travma merkezine transfer edilir.


Klinik Parametre Kategori Skor

Merkezi Sinir Sistemi

Uyanık 2

Konfüze 1

Koma / deserebre -1

Açık yara

Yok 2

Minor 1

Major/penetran -1

İskelet Sistemi

Yok 2

Kapalı kırık 1

Açık/çoklu kırık -1

4. Glasgow Coma Scale Score – GKS

(Glosgow Koma Skala Skoru)

• 1974’de tanımlanmış ve kraniyotomi hastalarının takibi için

geliştirilmiştir.

• Kafa travmasından ziyade beyin fonksiyonları hakkında bilgi

verir.

• Tüm travma hastalarında bakılır ve ilk değerlendirme

sırasında hızlıca yapılır.

• Nörolojik fonksiyonların durumu değerlendirilir.

• Motor komponent tek başına GKS kadar güvenlidir


4. Glasgow Coma Scale Score – GCS


17.10.2011 27

Puan Yetişkin Çocuk

Göz açma

4 Spontan Spontan

3 Ses ile Ses ile

2 Ağrı ile Ağrı ile

1 Yok Yok

Sözel yanıt

5 Oriente Alert, normal konuşma

4 Konfüze Ağlama

3 Uygunsuz kelimeler Devamlı irrite

2 Anlamsız kelimeler Huzursuz, ajite

1 Yok Yok

Motor yanıt

6 Emirlere uyum Spontan amaçlı

5 Ağrıyı lokalize eder Ağrıyı lokalize eder

4 Çekme Çekme

3 Anormal fleksiyon Anormal fleksiyon

2 Anormal ekstansiyon Anormal ekstansiyon

1 Yok Yok


4. Glasgow Coma Scale Score – GCS


• GCS skor

• 13 – 15 Hafif kafa travması

• 9 – 12 Orta kafa travması

• < 9 Ciddi kafa travması

• ≤8: Koma durumundadır.

• 3-4: Mortalite %97

• ≥9: Koma durumunu ekarte eder


5. CRAMS (Circulation, Respiration, Abdomen, Motor,

Speech)

• Parametreler

• Dolaşım

• Solunum

• Karın yaralanması

• Motor yanıt

• Sözlü yanıt

• Normal: 2, hafif anormal 1, ileri anormal 0

• Skor 9-10: minör yaralanma: eve taburcu

• Skor ≤8: majör travma

• CRAMS majör ve minör travmaları %92 duyarlılık ve %98 özgüllük ile sağlam bir şekilde ayırt etmektedir

• CRAMS ve TS benzer prediktif değerlere sahiptir. Yüksek yalancı negatif triaj oranlarına sahiptir.


5. CRAMS (Circulation, Respiration, Abdomen, Motor,

Speech)

Sistem Klinik bulgu Puan

Dolaşım Normal kapiller geri dolum ve SKB > 100

Gecikmiş kapiller geri dolum veya SKB 85-100

Kapiller geri dolum yok veya SKB < 85

2

1

0

Solunum Normal

Anormal (eforlu/yüzeyel)

Yok

2

1

0

Karın Normal

Karın / göğüs ağrılı

Karın rijit / yelken göğüs

2

1

0

Motor yanıt Normal

Ağrılı uyarana yanıt

Yanıt yok veya deserebre

2

1

0

Konuşma Normal

Konfüzyon

Anlamsız ses ve kelimeler

2

1

0


6. Acute Physiology and Chronic Health Evaluation

(APACHE)

• Akut fizyolojik ve kronik sağlık değerlendirmesi

• APACHE I – 1981

• 34 fizyolojik parametre 0 – 4 puan

• İlk 24 saatte her değişkenin en kötü olanları toplamı ile Akut

Fizyolojik Skor (AFS) elde edilir

• APACHE II – 1985

• 12 değişken, yaş ve kronik sağlık durumu

• APACHE III – 1991

• 17 değişken

• Travma hastalarının değerlendirilmesinde yetersiz

kalmaktadır.


Banks PA, et al. Practice guidelines in acute pancreatitis. Am J Gastroenterol. 2006 Oct;101(10):2379-400.


APACHE II – Mortalite

Skor Mortalite (%)

10 10

20 20

30 40

35 75

40 90


17.10.2011 34



17.10.2011 35





17.10.2011 37



7. Sequential Organ Failure Assessment Score – SOFA

Ardışık Organ Yetmezliği Değerlendirme Skoru

• Organ fonksiyonlarını ölçen bir sistemdir.

• Respiratuar (PaO2 / FiO2 mmHg)

• Kardiovasküler (Kan basıncı Vazopressor)

• Hepatik fonksiyon (Billurubin mg/dL)

• Koagulasyon sistemi (Trombosit 103/mm3)

• Renal sistem (Kreatinin mg/dL)

• Nörolojik sistem (GKS)


7. Sequential Organ Failure Assessment Score – SOFA

Ardışık Organ Yetmezliği Değerlendirme Skoru

SOFA skoru 0 1 2 3 4

Solunum PaO2/FiO2 >400 ≤400 ≤300 ≤200 ≤100

Koagulasyon

Trombosit 103/mm3

>150 ≤150 ≤100 ≤50 ≤20

Karaciğer

Billurubin mg/dl

Billurubin mol/l

<1.2

<20

1.2-1.9

20-32

2.0-5.9

33-101

6.0-11.9

102-204

>12

>204

Kardiovasküler

Hipotansiyon Yok

MAP<7

0

Dopa≤5

Dobu

Dopa>5

Epi≤0.1

Nor≤0.1

Dopa>15

Epi>0.1

Nor>0.1

Merkezi sinir sistemi

Glasgow koma skoru

15 13-14 10-12 6-9 <6

Renal

Kreatinin (mg/dl)

Kreatinin (µmol/l)

İdrar çıkışı (ml/gün)

<1.2

<110

1.2-1.9

110-170

2.0-3.4

171-299

3.5-4.9

300-440

<500

>5.0

>440

<200


8. Systemic Inflammatory Response Syndrome – SIRS

(Sistemik İnflamatuar Yanıt Sendromu)

• Ateş

• >38

• <36

• Taşipne

• >20/dk

• PaCO2 <32mmHg

• Taşikardi

• >90/dk

• Lökosit

• >12.000/mm3

• <4000/mm3

• %10 band

• Her başlık 1 puan


9. Emergency Trauma Score - EMTRAS

(Acil Travma Skoru)

• 2009’da tanımlanmıştır.

• 3314 hasta verisi üzerinde yapılan incelemede mortaliteyi en

iyi öngören sistem olarak tespit edilmiştir.

• Raum MR, German Trauma Society, et al. Emergency trauma score: an

instrument for early estimation of trauma severity. Crit Care Med. 2009

Jun;37(6):1972-7.

17.10.2011 41

Puan Yaş GKS Baz açığı Protrombin zamanı

0 <40 13-15 >(-1) % 80

1 40-60 10-12 (-5) – (-1) % 50-80

2 61-75 6-9 (-10) – (-5.1) % 49-20

3 >75 3-5 <(-10) <% 20


10. MGAP (Mechanism, Glasgow coma scale, Age,

Arterial Pressure )

• 2010’da geliştirilmiştir.

• Çok merkezli 1360 hasta

• Hastane öncesi triajda mortalite öngörmede kullanılır.

• GCS: 3 – 15 puan

• Mekanizma: Künt travma: 4 puan

• Sistolik kan basıncı

• >120mmHg : 5 puan

• 60 – 120 mmHg : 3 puan

• Yaş < 60 : 5 puan

17.10.2011 42

Puan Risk Mortalite

23 – 29 Düşük % 2.8

18 – 22 Orta % 15

< 18 Yüksek % 48

Sartorius D, et al. Mechanism, glasgow coma scale, age, and arterial pressure (MGAP): a new simple prehospital triage score

to predict mortality in trauma patients. Crit Care Med. 2010 Mar;38(3):831-7.


Anatomik Skor Sistemleri

• Yaralanmanın statik yönünü ölçmektedir.

• Epidemiyolojik çalışmalarda yaygın kullanılır.

• Çoğunluğu mortaliteyi öngörmede kullanılır ve orta dereceli

korelasyon vadır. Fonksiyonel kapasite, hastanede kalış süresi

konularında bilgi vermez.

• Tek başına kullanıldığında sonuçla olan ilişkisi, fizyolojik

durumun ölçümüyle kombine edilen hesaplamalara göre daha

düşüktür.


Anatomik Skor Sistemleri

1. Abbreviated Injury Scale(AIS)

2. Injury Severity Score (ISS)

3. New Injury Severity Score (NISS)

4. Anatomic Profile (AP)

5. Penetrating Abdominal Trauma Index (PATI)

6. Organ Injury Scaling (OIS)

7. International Classification Injury Severity Score (ICISS)

8. Trauma Registry Abbreviated Injury Scale Score (TRAIS)


1. Abbreviated Injury Scale – AIS

(Kısaltılmış Yaralanma Skalası)

• 1969’da tanımlanmış

• Günümüzde en sık kullanılan anatomik sınıflama ‘Injury

Severity Score’ “Yaralanma Şiddet Skorlaması” (ISS)’un

temelini AIS oluşturmaktadır.

• Vücut; Baş/boyun, yüz, göğüs, karın/pelvis, ekstremite ve cilt

olmak üzere 6 bölgeye ayrılır.

• Her bölge 1’den (en az yaralanma) 5’e (yaşaması şüpheli)

kadar puanlanır

• En son AIS 6. revizyon – 2009

• Günümüzde AIS-90 formu kullanılır


1. Abbreviated Injury Scale – AIS

(Kısaltılmış Yaralanma Skalası)

Şiddet Puan

Minör 1

Orta 2

Ciddi 3

Şiddetli 4

Kritik 5

Olümcül 6

17.10.2011 46

Bir vücud bölgesindeki 5 ile başka vücud bölgesindeki 5 aynı ölüm riskine

sahip değildir


1. AIS temelli skorlar

• Injury Severity Score (ISS)

• New Injury Severity Score (NISS)

• Anatomic Profile (AP)

• International Classification Injury Severity Score

(ICISS)


2. Injury Severity Score – ISS

(Yaralanma Şiddet Skoru)

• 1974’de tanımlanmış.

• Multipl yaralanmalarda en yaygın kullanılan anatomik

skorlama sistemidir.

• Multiple yaralanmalarda hastanın durumunu özetlemek için

türetilmiştir.

• En ciddi yaralanmanın olduğu üç bölge AIS değeri karelerinin

toplamı ile hesaplanır.

• ISS = a2 + b2 + c2

• ISS skoru 1-75 arasında değişir.

• Herhangi bir AIS puanı 6 olursa (yaşamla bağdaşmayan

yaralanma) ISS 75 olur.



Yaralanma Şiddet Skoru dezavantajlar

• Aynı bölgedeki çoklu yaralanmalar hesaplanmamakta.

• Hesaplamada en fazla 3 bölge alınması.

• Tüm bölgeleri eşit değerlendirir, baş bölgesine ekstra önem

vermez.


AIS - 90 – Toraks

Grade Injury

type Description of Injury

AIS -

90

I

Contusion

Laceration

Fracture

Any size

Skin & subcutaneous

< 3 ribs, closed;

non displaced clavicle closed

1

1

1-2

2

II Laceration

Fracture

Skin, subcutaneous and muscle

>3 adjacent ribs, closed

Open or displaced clavicle

Non displaced sternum, closed

Scapular body, open or closed

2

1

2-3

2

2

III

Laceration

Fracture

Full thickness including pleural penetration

Open or displaced sternum

Flail sternum

Unilateral flail segment (<3 ribs)

2

2

2

3-4

IV Laceration

Fracture

Avulsion of chest wall tissues with underlying rib

fractures

Unilateral flail chest (>3 ribs)

4

3-4

V Fracture Bilateral flail chest (>3 ribs on both sides) 5


2. ISS – Örnek

Bölge Yaralanma AIS AIS2

Baş / Boyun Tek serebral kontüzyon 3 9

Yüz Yaralanma yok 0

Göğüs Yelken göğüs 4 16

Karın 1. Karaciğer laserayonu

2. Tamamıyla dağılmış dalak 4

5 25

Ekstremite Femur kırığı 3

Eksternal Yaralanma yok 0

Injury Severity Score (ISS) = 3²+4²+5² = 50


www.trauma.org ISS hesaplayıcısı

17.10.2011 52

http://www.trauma.org/archive/scores/isscalc.html



Yaralanma Şiddet Skoru Mortalite ilişkisi

17.10.2011 53

ISS:50 – Mortalite %65


3. New Injury Severity Score – NISS

(Yeni Yaralanma Şiddet Skoru)


• Vucüdun bölgelerine bakılmaksızın en ciddi yaralanma olan

üç bölge baz alınarak hesaplanır.

• Özellikle penetran yaralanmalarda daha kullanışlıdır.

• ISS’nin zorluklarını aşmak için geliştirilmekle birlikte

mortaliteyi ön görmede ISS’den daha iyi değildir.

17.10.2011 54

Osler T, et al. A modification of the injury severity score that both improves accuracy and simplifies

scoring. J Trauma. 1997 Dec;43(6):922-5


2. NISS – Örnek

Bölge Yaralanma AIS AIS2

Baş / Boyun Tek serebral kontüzyon 3

Yüz Yaralanma yok 0

Göğüs Yelken göğüs 4 16

Karın 1. Karaciğer laserayonu

2. Tamamıyla dağılmış dalak 4

5 16

25

Ekstremite Femur kırığı 3

Eksternal Yaralanma yok 0

New Injury Severity Score (NISS) = 4²+4²+5² = 57


3. New Injury Severity Score – NISS

Yeni Yaralanma Şiddet Skoru mortalite ilişkisi

17.10.2011 56 NISS:57 – Mortalite %55


4. Anatomic Profile – AP

(Anatomik Profil)

• 1990’da ISS’nin kısıtlılıklarını ortadan kaldırmak için

geliştirilmiştir.

• Survival öngörmede kullanılır.

• AIS ≥ 3 olan yaralanmalar üç kategoride sınıflandırılır.

• Kategori A: Baş ve Spinal kord

• Kategori B: Toraks ve Anterior boyun

• Kategori C: geri kalan diğer ciddi yaralanmalar

• Kategori D: ciddi olmayan yaralanmalar

• AIS tüm skorların kareleri alınarak toplanır ve karekökü

alınarak hesaplanır

• AP = √(A2+B2+C2+D2)


4. Anatomic Profile – AP

(Anatomik Profil)

17.10.2011 58

•AP mantıklı bir skorlama olmasına rağmen survival

öngörmede ISS’den çok da üstün bulunmamıştır.

•Yaygınlık kazanmamıştır, hesaplaması komplekstir


Bölüm Vücut bölgesi AIS şiddeti

mA Baş / kafa 3-6

Spinal kord 3-6

mB Toraks 3-6

Boyun önü 3-6

mC Diğer tüm yerler 3-6

mA, mB, mC skorları her bölüm tarafından olan tüm

yaralanma skorlarının karelerinin toplamının karekökünden

oluşur.

5. Penetrating Abdominal Trauma Index – PATI

(Penetran Abdominal Travma İndeksi)

• 1981’de tanımlanmıştır

• Laparotomi yapılan olgularda komplikasyon riskini

hesaplamada kullanılır

• Her organ yaralanması 1-5 kadar gradelenir (AIS)

• 14 organ

• PATI 25’den fazla olması komplikasyon oranının %50 olması

anlamına gelir

• <25 ise komplikasyon oranı %10


6. Organ Injury Scaling – OIS

Organ Yaralanma Skalası

• İlk defa 1987’de “American Association for the

Surgery of Trauma” komitesi tarafından oluşturuldu

• Toplam 32 bölge/organ için sınıflama mevcut


OIS

• “American Association for the Surgery of Trauma” web

sitesinde (www.aast.org) OIS verileri mevcut.



Organ Injury Scaling – Toraks

Grade Injury

type Description of Injury

AIS-

90

I

Contusion

Laceration

Fracture

Any size

Skin & subcutaneous

< 3 ribs, closed;

non displaced clavicle closed

1

1

1-2

2

II Laceration

Fracture

Skin, subcutaneous and muscle

>3 adjacent ribs, closed

Open or displaced clavicle

Non displaced sternum, closed

Scapular body, open or closed

2

1

2-3

2

2

III

Laceration

Fracture

Full thickness including pleural penetration

Open or displaced sternum

Flail sternum

Unilateral flail segment (<3 ribs)

2

2

2

3-4

IV Laceration

Fracture

Avulsion of chest wall tissues with underlying rib

fractures

Unilateral flail chest (>3 ribs)

4

3-4

V Fracture Bilateral flail chest (>3 ribs on both sides) 5


Organ Injury Scaling – Akciğer

Grade Injury Description AIS-90

I Contusion Unilateral, <1 lobe 3

II Contusion Unilateral, single lobe 3

Laceration Simple pneumothorax 3

III Contusion Unilateral, >1 lobe 3

Laceration Persistent (>72 hrs), airleak from distal airway. 3-4

Haematoma Nonexpanding intraparenchymal 3-4

IV Laceration Major (segmental or lobar) airway leak. 4-5

Haematoma Expanding intraparenchymal 4-5

Vascular Primary branch intrapulmonary vessel disrupion 3-5

V Vascular Hilar vessel disruption 4

VI Vascular Total, uncontained transection of pulmonary hilum 4


Organ Injury Scaling – Dalak

Grade Injury Description AIS-90

I Haematoma Subcapsular, <10% surface area 2

Laceration Capsular tear, <1cm parenchymal depth 2

II Haematoma Subcapsular, 10-50% surface area

Intraparenchymal, <5cm diameter 2

Laceration 1-3cm parenchymal depth not involving a

parenchymal vessel 2

III Haematoma

Subcapsular, >50% surface area or expanding.

Ruptured subcapsular or parenchymal haematoma.

Intraparencymal haematoma >5cm

3

Laceration >3cm parenchymal depth or involving trabecular

vessels 3

IV Laceration Laceration of segmental or hilar vessels producing

major devascularization (>25% of spleen) 4

V Laceration Completely shattered spleen 5

Vascular Hilar vascular injury which devascularized spleen 5


Organ Injury Scaling - Karaciğer Grade Injury Description AIS-90

I Haematoma Subcapsular, <10% surface area 2

Laceration Capsular tear, <1cm parenchymal depth 2

II Haematoma Subcapsular, 10-50% surface area 2

Intraparenchymal, <10cm diameter 2

Laceration 1-3cm parenchymal depth, <10cm length 2

III Haematoma Subcapsular, >50% surface area or expanding. Ruptured

subcapsular or parenchymal haematoma 3

Intraparenchymal haematoma >10cm or expanding 3

Laceration >3cm parenchymal depth 3

IV Laceration Parenchymal disruption involving 25-75% of hepatic lobe or

1-3 Coinaud's segments in a single lobe 4

V Laceration Parenchymal disruption involving >75% of hepatic lobe or >3

Coinaud's segments within a single lobe 5

Vascular Juxtahepatic venous injuries ie. retrohepatic vena cava/central

major hepatic veins 5

VI Vascular Hepatic Avulsion 6


International Classification of Disease (ICD)

Uluslararası Hastalık Sınıflaması

• ICD-9 CM (klinik modifikasyon) dayanan kodlar

• Fiziksel yaralanmalarla ilgili 2000 tanımlama

• Estimated Survival Probability Index (Tahmin edilen sağ

kalım olasılığı indeksi)

• Anatomik İndeks

• ICISS

• ICD-10 kullanıma girmiştir ve ICD-9’a göre daha

ayrıntılıdır


7. International Classification Injury Severity Score

(ICISS)

• International Classification of Disease, Ninth Edition

(ICD-9)

• ICD-9 tanılara göre “Survival Risk Ratios” (SRRs)

olçümünde kullanılır

• Her durum için hayatta olan / tüm hastalar bölümü

ile hesaplanır

• ICD-9’un SRR’si kulanılarak ICISS geliştirilmiştir.


7. International Classification Injury Severity Score

(ICISS)

• ICD-9 kodları dünyada yaygın kullanılmaktadır.

• Mortaliteyi göstermede daha etkindir.

• Kullanımı için veri bankası gerekmektedir.


ICISS mortalite ilişkisi


8. Trauma Registry Abbreviated Injury Scale Score – TRAIS

Travma Kayıtları Kısaltılmış Yaralanma Skala Skoru

• AIS’den elde edilen SRR(Survival Risk Ratio)

verileri ile oluşturulur.

• Sonuçları ICISS’a benzerdir.


ICISS, TRAIS mortalite ilişkisi


Kombine Skor Sistemleri

• Anatomik, fizyolojik ve komorbidite parametreleri

kullanılarak yapılır.

1. Politravma Skoru – PTS

2. Trauma Injury Severity Score – TRISS

3. A Severity Categorization of Trauma (ASCOT)

4. Sequential Trauma Score – STS


1. Polytrauma Score – PTS

(Politravma Skoru)

• 1983

• Fizyolojik veriler, GKS, PaO2, FiO2, baz açığı, karın,

ekstremiteler, toraks ve pelvis yaralanmalar, anatomik

verileride içeren 90 parametreli bir ölçektir.

• Skor

• ≤20 mortalite %10

• 21-34 mortalite %20

• 35-48.7 mortalite %38

• >48 mortalite %65

• PTS acil ünitede künt travmalı hastalarda ölüm ve sakatlık

oranını tahmin etmek için güvenilirdir ancak hesaplaması

zordur.



(Travma Yaralanma Şiddet Skoru)


• RTS, ISS, yaş ve yaralanma mekanizmasını temel alan bir

sistemdir.

• Penetre ve künt travma için ayrı sistem geliştirilmiştir.

• Survival ve sonuçları ön görmede standart hale gelmiştir.

• Karmaşık bir hesaplamaya dayanır.

• Tüm dünyada hasta sonuçlarını tutarlı bir şekilde

karşılaştırmak amacıyla kullanılır.

• Kombine skor sistemleri içinde en yaygın kullanılanıdır.



(Travma Yaralanma Şiddet Skoru)

• TRISS üç komponent (ISS, RTS, Yaş) ve MTOS’da

(Major Trauma Outcomes Study) toplanan veriler

kullanılarak hesaplanır.



Travma Yaralanma Şiddet Skoru dezavantajlar

• ISS’nin mevcut problemleri (aynı vucut bölgesindeki

çoklu yaralanmalar)

• Mevcut hastalıkların bilgisi bulunmamakta (Kalp

hastalığı, Siroz)

• RTS’nin entübe hastalarda değerlendirme sıkıntısı

(Solunum sayısı, Sözlü yanıt)


www.trauma.org

17.10.2011 78

Survival olasılığı %35 Survival olasılığı %81


3. A Severity Categorization of Trauma – ASCOT

(Travmanın şiddet kategorizasyonu)


• TRISS geliştirmek için oluşturulmuştur.

• Yaş beş grupta hesaplanır. (TRISS 2 grup)

• ISS yerine AP kullanılır.

• AP kompleks olduğu için geniş taraftar toplamamıştır.

• ASCOT TRISS’a göre klinik sonucu tahmin etmede daha

iyidir. Ancak karmaşık olduğu için yaygınlık kazanmamıştır.



(Ardışık Travma Skoru)


• German Trauma Society

• 2354 hasta

• Hasta temel veri (P)

• Hastane öncesi veri (A)

• Travma odası erken veriler (B1)

• Travma odası geç veriler (B2)

17.10.2011 80

Huber-Wagner S, et al. The sequential trauma score - a new instrument for the sequential

mortality prediction in major trauma. Eur J Med Res. 2010 May 18;15(5):185-95.



Ardışık Travma Skoru, kolay hesaplayıcı

Segment Variable Criteria 1 if "yes"

0 if "no"

Probability of

Survival

Model P

P Patients basic data Age ≥ 60 years 0 90.6%

A Prehospital phase Blood pressure < 90 mmHg 0

Pulse rate ≥ 120 /min. 0

GCS 3-8 0 Model P+A

Pupillary function anisocoria or both dilated + fixed to

light 0 97.3%

B1 Early trauma room

phase Oxygen saturation SpO2 < 90% (pulse oximetry) 0

Pupillary function anisocoria or both dilated + fixed to

light 0

Base excess ≤ -8 0 Model P+A+B1

Thromboplastin time ≤ 50 % (Quick-value) 0 98.0%

B2 Late trauma room

phase

closed chest cardiac

massage in TR / OR 0

(until ICU) Transfusion massive transfusion (≥10 PRBC) 0

AIS maximum = 4 (either, or:) 0 Final Model

P+A+B1+B2

maximum = 5 0 99.2%

17.10.2011 81 www.sequential-trauma-score.com


Sonuç Analiz Sistemleri

• Sonuç skalaları, sakatlanma sonuçları

• Bu skalalar merkezi sinir sistemi ve kas iskelet sistemi

üzerinde odaklanmaktadır.

1. Glasgow Outcome Scale (GOS)

2. Disability Rating Scale (DRS)

3. The Admission Disability Rating Scale (ADRS)

4. Functional Independant Measure (FIM)

5. Funcitonal Capacity Index (FCI)

6. Major Trauma Outcome Study (MTOS)


1. Glasgow Outcome Scale – GOS

Glasgow Sonuç Analiz Skalası

• 1975

• Başvuruda ve 24 saatte GKS ile yapılan değerlendirme

sonuçları ile ilişkilidir.

• GOS kafa travmalı hastalarda sonuç parametrelerini sayısal

hale getirme girişimidir.

• Çok yararlı olmamakla birlikte yaygın kullanılmaktadır.


1. Glasgow Outcome Scale – GOS

(Glasgow Sonuç Analiz Skalası)

17.10.2011 84

Dead or vegetative,

%

Moderate disability

or good recovery, %

Pupils reacting

non-reacting

39

91

50

4

Eye movements

Intact

Absent / bad

33

90

56

5

Motor response

Normal

Abnormal

36

70

54

16

Yaralanma sonrası ilk 24 saat koma bulgularının Outcome analizi


2. Disability Rating Scale – DRS

(Sakatlık Değerlendirme Skalası)

• Ciddi kafa travmalı hastalarda komadan

kooperasyona gelişim planını ortaya koyan taraftar

toplayan bir skaladır


3. The Admission Disability Rating Scale – ADRS

(Başvuruda Sakatlık Değerlendirme Skalası)

• Yaralanmadan bir yıl sonraki klinik sonucu ve beyin

disfonksiyonları hakkında bilgi verir


4. Functional Independant Measure – FIM

(Bağımsız İşlevsel Ölçüm)

• 1983

• Sakat bir insanın kendi bakımını etkin bir şekilde

yapabilmesi için gerekli desteği, sfinkter kontrolünü,

mobilite, hareket kabiliyeti, iletişim, sosyal ve

bilişsel becerilerini değerlendirmek için

geliştirilmiştir

• Güvenilir ve yeterli olduğu bildirilmektedir


5. Funcitonal Capacity Index – FCI

(İşlevsel Kapasite Endeksi)

• İşlevin sınırlamasının şiddeti günlük yaşantıdaki

genel işlevlere etkilerini tanımlar.

• En gelişmiş yöntem olarak kabul edilmektedir.


6. Major Trauma Outcome Study – MTOS

(Majör Travma Sonuç Analiz Çalışması)

• 1982’de American College of Surgeons Committee

on Trauma’ (ACSCT) tarafından geliştirilmiştir

• MTOS TRISS kullanılarak survival hakkında bilgi

vermeye çalışır


Sonuç

• Travma skor sistemleri belli oranlarda kabul

görmekte, uygulanmaktadır.

• Bir tek skorlama sistemi ile travmanın ciddiyetini

belirlemek zor olduğundan çok sayıda sistem

geliştirilmiş.

• Her bir sistemin kendine has avantajları ve

dezavantajları mevcuttur.

• Şiddet skorları travma sağlık hizmetlerinin travma

kayıtları gibi yerleşik bir parçasıdır.


Sonuç

• En iyi skorlama sisteminin bile mortalite öngörmede

%55 yanılma payı görülmekte

• Travma skor sistemleri ve sonuçların analiz

yöntemleri giderek gelişmekte ve karmaşık hale

gelmektedir.

• Metodolojideki ilerlemelere rağmen henüz gelişme

aşamasındadır.


Sonuç

• Travma kayıt veritabanı oluşturulmalıdır.

• Kolay uygulanabilir ve güvenli skorlama

sistemleri geliştirilmelidir.


• Teşekkürler


Vital bulguları ve bilinç düzeyini ölçün

Glasgow koma skalası ……. ……. < 13

Sistolik kan basıncı ……. ……. < 90

Solunum sayısı ……. ……. < 10 veya > 29

Düzeltilmiş travma skoru ……. ……. < 11

Birinci

Adım

Olay Yeri Triaj Karar Şeması

Evet Hayır

Travma merkezine götürün, travma ekibini uyarın

Birinci ve ikinci adım triaj olay yerindeki en ciddi

yaralanmış hastaları tanımlamaya çalışır. Bir travma

sisteminde bu hastalar, sistemdeki en ileri düzeydeki

yere tercihen nakledilir.

Yaralanmanın

anatomisini

değerlendirin


•Baş, boyun, gövde ve dirsek proksimalindeki ekstremiteye ait penetran

yaralanmaların tümü

•Yelken göğüs

•Travma ve yanık kombinasyonu

•İki veya daha fazla proksimal kemik kırığı

•Pelvis kırığı

•Açık veya çökme tarzında kafa kırığı

•Paralizi

•El bileği veya ayak bileği proksimalinde amputasyon

•Major yanıklar

İkinci

Adım


Evet Hayır

Travma merkezine götürün, travma ekibini uyarın

Birinci ve ikinci adım triaj olay yerindeki en ciddi

yaralanmış hastaları tanımlamaya çalışır. Bir travma

sisteminde bu hastalar, sistemdeki en ileri düzeydeki

yere tercihen nakledilir.

Yaralanmanın mekanizmasına

ait bir bulgu ve yüksek enerji

etkisini değerlendirin


•Otomobilden fırlama

•Aynı yolcu kompartımanında ölüm

•Kurtarma zamanı >20dk

•Altı metreden daha yüksekten düşme

•Aracın üzerinden geçmesi

Üçüncü

Adım


Evet Hayır

Tıbbi yöneticiyle temas kur ve Travma merkezine sevki

değerlendir.

•Yüksek hızla otomobil çarpışması İlk hız >40 mil/saat

Major otomobil defromitesi >20 inç

Yolcu kabinindeki göçük >12 inç

•Anlamlı darbe otomobil/darbe/otomobil > 5mil/saat bisiklet yaralanması

•Yayanın fırlaması veya ezilmesi

•Motorsiklet kazası >20 mil/saat veya sürücünün araçtan ayrılması


•Yaş < 5 veya > 55

•Kalp hastalığı, solunum hastalığı

•İnsulin bağımlı diabet, siroz veya morbid obezite

•Gebelik

•İmmunesuprese hastalar

•Kanama bozukluğu olan veya antikoagulan kullanan hastalar

Dördüncü

Adım


Evet Hayır

Tıbbi yöneticiyle temas kur ve Travma merkezine sevki

değerlendir.

Travma ekibini uyarmayı değerlendir.

Tıbbi yöneticiyle

yeniden değerlendir.

Şüphede kalırsanız travma merkezine götürün

Champion HR (çeviri: Sarıbeyoğlu K) Travma skorlaması. Travma, 2005,

edts: Ertekin C, Taviloğlu K, Güloğlu R, Kurtoğlu M


Documents

2011.10.17 travma skor sistemleri