1.Besinler KonuAnlatım

7/30/2019 1.Besinler KonuAnlatm

1/14

1

1.

BESNLERKONULAR

1.Canllar Neden Beslenir?2.Besin erikleri ve Grevleri


2/14

2

Pille alan bir oyuncanzn alabilmesi iinde pilin olmas

gerektiini biliyorsunuz. Eer pil bitmi ise oyuncanz almaz.

Vcudumuz da tpkbir makine gibi alr. Vcudumuzun

yaamsal faaliyetlerini srdrebilmesi iin besinlere ihtiyac vardr.

Vcudumuzun ihtiyac olan maddeler besin olarak adlandrlr.

Besinler de tpk oyuncan pille almas gibi vcudumuzun dzenli

yapsn devam ettirmek iin gereklidir. Besinlerin dardan alnarak

vcutta kullanlmas ise beslenmedir. Vcudumuz srekli olarak

alr. Vcudumuzun srekli alabilmesi iin enerjiye ihtiyac vardr.

Bu ihtiyac ald besinlerden karlar.

1. Canllar Neden Beslenir?

1.Hareket etmek iin gerekli enerjiyi nereden salarz?2.Bymemizi salayan nedir?3.Yaralandmzda onu iyiletiren nedir?

1.nite


3/14

3

Canllar canszlardan ayran zelliklerden biri de bymektir.

Canllar byrler ve geliirler. Bunun iinde besinlere gereksinim

duyarlar.

nsanlar da doduklarnda 2-3 kg iken yetikin olduunda

ortalama 7080 kg olmaktadr. Grld gibi canllar, dnyaya

geldikleri gibi kalmaz, byrler. Canllar byyebilmek iin beslenirler.

Yenilen besinlerin bir ksm canllarn yapsna katlr. Bylece kaslar ve

kemikler geliir. Bunun sonucunda da byme gerekleir.

Baz hayvanlar doduklarnda ok

kktrler, ama bydklerinde

kocaman olabilirler. Yavru panda

doduunda bir muzdan daha hafiftir,

bydnde ise 160 kg civarnda olur.

Yavru mavi balinalar bydklerinde

30 metre olurlar. Onlarn bu boyuta

gelmelerinin sebebi nedir?

Sinek kuu gibi baz kular bir gnde kendi

arlklarnn yarsndan fazla yiyecek tketir.

Yetikin bir insan ya da dier canllar da belli bir

olgunlua eritikten sonra bymezler. O

zaman sadece bymek iin yemek yemiyoruz.

BESNLER


4/14

4

Bir gnde n yemek yeriz nk hepimizin bir gnde belirli

miktarda enerjiye gereksinimi vardr.

Her gn pek ok hareket yaparz. Koarz, yrrz, oyun oynarz

ve bunlar yaparken enerji harcarz. Nefes alp verirken, dinlenirken,

dnrken hatta uyurken bile enerji kullanrz.

Dier canllar da tpk bizim gibi yaamsal faaliyetlerini yerine

getirmek iin enerji harcarlar ve bu enerji de besinlerden salanr.

Peki, besinlerimizi nereden salarz?

Besinlerimizi hayvanlardan ve bitkilerden elde ederiz. Et, st,

yumurta gibi besinler hayvansal kaynakldr. Meyve ve sebzeler de

bitkisel kaynakl besinlerdir. Bu gruplandrmada besinlerin kaynaklar

temel alnmtr.

1.nite


5/14

5

Canllarn byme, hareket etme ve yaamsal faaliyetlerinisrdrebilmeleri iin besinlere ihtiyalar vardr. Bu yzden besin

canllar iin ok nemlidir. Bilim insanlar besinlerin ieriini merak

etmi ve bulmulardr.

Yiyecekler birden fazla besin maddesi ierebilir. Ancak ieriinde

en ok hangi besin maddesi bulunuyorsa o grupta yer alr. Besinleri

ieriklerine gre karbonhidratlar, proteinler, yalar, vitaminler, su ne

mineraller olarak gruplayabiliriz.

2. Besin erikleri ve Grevleri

1.Hangi besinlerden enerji salarz?2.Salkl bymek iin hangi besinleri yemeliyiz?3.Yaralarmzn iyilemesini salayan besinler hangileri?4.Neden su imeliyiz?5.K aylarnda mandalina portakal gibi besinleri neden ok

daha fazla tketiriz?

BESNLER


6/14

6

Besinler

Enerji Verici

Karbonhidrat

Ya

Protein

Yapc Onarc

Proteinler

Mineral

Su

Dzenleyiciler

Vitamin

Mineral

Su

1.nite

EtkinlikBu etkinliin sonunda, deiik besinlerde farkl

maddelerin bulunduunu renmi olacaz.

Besin eriklerini Kefedelim

Gerekli Malzemeler

Halanm yumurta ak, ekmek, patates, ceviz/fndk, tentrdiyot,

biret/nitrik asit, dosya kad, damlalk.

1. Besinleri paraya blerek gruplara ayralm.2. Birinci gruptaki besinlerin zerine birka damla

tentrdiyot damlatalm.

3. kinci gruptaki besinlere nitrik asit damlatalm.4. nc gruptaki besinleri srasyla dosya kadnn

zerine srelim.

5. Etkinliimizin sonucunda Ne Oldu?


7/14

7

Yaptmz Besin eriklerini Kefedelim adl etkinlikte baz

besinlere tentrdiyot damlattk ve karbonhidrat ieren besinlerde

(ekmek ve patates) mavi renk olutuunu gzlemledik baz besinlere

ise nitrik asit damlattk ve protein ieren besinlerde (halanm

yumurta ak) sar renk olutuunu gzlemledik. Baz besinleri kada

srttmzde ise oluan yar saydam leke, bize o besinlerin

(ceviz/fndk) ya ierdiini gsterdi.

1. Karbonhidratlar

BESNLER

Yaptmz her hareket iin enerjiye ihtiya duyarz. Koarken,

konuurken, dnrken ve hatta uyurken bile enerji harcarz.

Karbonhidratlar temel besin maddelerimizdir. Ayn zamanda

vcudumuzun asl enerji kaynadr. Bunlar vcudumuzda ksa

srede enerjiye dnr. zellikle bitkisel gdalar karbonhidrat

bakmndan zengindir. nsan yaam iin son derece nemli olan

karbonhidratl besinlerde niasta ve eker bulunmaktadr. nsanlar

iin gerekli olan enerjinin ok byk bir ksm bu besinlerden elde

edilir. Ar miktarda tketildiinde ise yaa dnerek imanla

yol aar.


8/14

8

2. Proteinler

1.niteBuday, msr, pirin, arpa, yulaf, patates, eker kam bol miktarda

karbonhidrat ierir. Bal, st ve meyve eitleri de karbonhidrat asndan

zengindir. Birok meyve ve sebzede, kepekli ekmekte, yulaf gibi besinmaddelerinde bulunan lif de karbonhidrattr. Lifli besiler sindirimi

kolaylatrr.

Okula ilk baladmz anla u andaki boyumuz ve kilomuz ne

kadar fakl.Her yl boyumuz biraz daha uzar, ktlemiz de artar.

Zaman zaman da der; elimizi, kolumuzu yaralarz. Ama

yaralarmz ksa srede iyileir. Btn bunlar vcudumuzda yapc

ve onarc olarak grev yapan proteinler gerekletirir. Byme,

gelime yaralarn iyilemesi, vcudun mikroplara kar direnci iin

proteinlere gereksinim vardr.


9/14

9

Yararl Bilgi !

Byme ve gelime dneminde yeterince protein alnmazsa

byme yavalar, hatta durabilir. Proteinler zekamzn geliiminde deok etkili olur.

BESNLEREt, st, peynir, yourt, yumurta ve balk protein bakmndan

zengin hayvansal besinlerdir. Tahllar (buday, arpa, avdar, yulaf

vb.), baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye vb.) ve kuru

yemilerde de bol miktarda protein bulunur.


10/14

10

Dikkat

Gereinden fazla tketilen karbonhidratlarda yaa dnp

vcutta depo edilir. Bu da imanla neden olur. Salkl bir yaam

iin yalar ok fazla tketilmemelidir.

3. Yalar

1.nite

Fazla enerji gerektiren iler yaptmzda karbonhidratlardan

aldmz enerji yetersiz kalr. Uzun sre a kaldmzda da

enerjimiz azalr. Bu gibi durumlarda gereksinim duyduumuz

enerjiyi dier bir enerji kayna olan yalardan salarz.

Yalarn ncelikli grevleri enerji salamaktr.

Karbonhidratlardan daha fazla enerji verirler. Ama sindirimi zordur.

Bu yzden vcudumuz enerjiye ihtiya duymadnda yalar

kullanlmaz ve depolanr. Vcudumuzda depolanan bu yalar bizi

scak tutan ve koruyan bir giysi ilevi grr.


11/14

11

Yalar, bitki ve hayvanlardan elde edilir. Zeytin, ayiei,msr,

yer fst, susam ve soya bitkileri, ceviz, badem, kabak ekirdei,

fndkya bakmndan ok zengindir. Ya gereksinimimizin ounu bu

bitkilerden karlarz. Balk, st, peynir, tereya, kaymak, et ve et

rnleri ya bakmndan zengin hayvansal besinlerdir.

4. Vitaminler

BESNLER

Vitaminler vcudumuz iin gerekli olan karbonhidrat,

protein ve yalarn ilerini yapmasna yardmc olan kk

iileridir. Vcudumuzda ncelikle dzenleyici olarak grev

yaparlar. Vcudumuzun direncini arttrr, hastalklardan korurular.

Bunun iin kn portakal, mandalina, limon gibi meyveleri bol

miktarda tketiriz. Ayn zamanda byme ve gelimemizde dier

besinlerle birlikte grev yaparlar. Salkl olmamz iin

gereklidirler. A, B, C, D,E ve K vitamin eitleridir.


12/14

12

En Fazla Bulunduu Besin Vcudumuza Yararlar

1.nite

Yumurta sars, karacier,

st ve st rnleri, havu,

domates, balk, et, yeil

sebzeler.

Bymeye yardm eder.

Gece krln nler.

Tahll yiyecekler, st ve st

rnleri, et, yeil sebzeler,

balk, tavuk.

Sindirimde grevli yap ve

organlar ile sinirlerin

faaliyetlerini dzenler. Beriberi,

kanszlk, grme bozukluklar veeitli deri hastalklarn nler.

Taze meyve ve sebzeler,

turungiller, soan, patates,

ilek, domates.

Vcudun direncini artrr ve

onarm iin gereklidir. skorbt

(di etlerinde kanama), nezle,

grip gibi hastalklar nler.

Balk ya, tereya,

karacier, st ve st

rnleri, yumurta

Kemiklerimizi ve dierimizi

salamlatrr. Raitizmi (kemik

hastal) nler.

Yeil bitkiler, tahllar, et,

st ve st rnleri, bitkiselyalar, karacier.

reme, gelime ve bymede

etkilidir.

Yeil bitkiler, karacier,

balk, spanak, baklagiller,

st ve yumurta.

Kann phtlamas iin gereklidir.

Vcudumuzda bulunan bakteriler de retir.


13/14


14/14

14

Evde bulunan bitkileri sulamay unutursak yapraklarnn

canllklarn kaybettiini grrz. Bir sre sonra ise bitkiler kurumaya

balar. Ayn ekilde dier canllarda belli bir sre susuz kalrsa

yaamlar tehlikeye girer. Canllarn yaamsal faaliyetlerini

srdrmesinde suyun byk bir nemi vardr.

6. Mineraller

1.nite

Vcudumuzdaki hcre ve dokularn

ihtiyac olan madensel maddelere mineral

denir. Vcudumuzda dzenleyici olarak

grev yaparlar. Di ve kemiklerimizin daha

salkl ve kuvvetli olabilmesi iin fosfor ve

kalsiyuma ihtiya duyarz. Kanmzda iseyeterli miktarda demir olmak zorundadr.

Yeterli miktarda alnmad taktirde

metabolik faaliyetlerde aksamalar olur.

Mineralleri yediimiz yiyecek ve

ieceklerden alrz.

Documents

1.Besinler KonuAnlatım