04/17/23 KISB 1

PENGURUSAN PROJEK PENGURUSAN PROJEK (MEKANIKAL &ELEKTRIK)(MEKANIKAL &ELEKTRIK)

Oleh:

RAIS BIN MA’ATKetua Program Kejuruteraan Elektrik

Institut Latihan dan Pembangunan Infrastruktur Ikram (ITiDi)

KUMPULAN IKRAM SDN BHD

04/17/23 KISB 2

ISTILAH-ISTILAH PENTING Voltan – beza upaya elektrik (volt -V) Arus – jumlah elektron mengalir (ampiar -

A) Kuasa – hasil dharab voltan dengan arus

dan faktur kuasa (kVA, Watt/kW, H.P) Tenaga – penggunaan kuasa per unit masa

(Wh, kWh), 1kWh = 1 unit Ulangan – cycle/second, bekalan AC, Hz Litar pintas – persentuhan diantara dua

pengalir berlainan kutub

04/17/23 KISB 3

SPESIFIKASI PROJEK

Berdasarkan Peraturan IEE ke 16 Akta Bekalan Elektrik 1990 Peraturan-Peraturan Elektrik 1994

04/17/23 KISB 4

PENGESAHAN SPESIFIKASI

Hendaklah disahkan oleh Jurutera Elektrik Professional

04/17/23 KISB 5

LUKISAN-LUKISAN PROJEK

Lukisan pelan punca (key plan/location plan)

Lukisan skema (schematic drawing) Lukisan susunatur (layout diagram) Lukisan pendawaian (wiring diagram)

04/17/23 KISB 6

PUNCA BEKALAN

1. Pencawang TNB

2. Janakuasa disel

04/17/23 KISB 7

VOLTAN BEKALAN A.C Voltan tinggi 33kV, 11kV, 3 wayer Voltan rendah 415V 3 fasa, 3 wayer

(Red,Yellow, Blue), sambungan DELTA Voltan rendah 415V 3 fasa, 4 wayer (Red,

Yellow, Blue, Neutral), sambungan STAR Voltan rendah 240V 1 fasa, 2 wayer (Live,

Neutral) Ulangan : 50Hz (50 cycles/second)

04/17/23 KISB 8

PERALATAN DLM PENCAWANG

Ring Main Unit (RMU) / Switchgear 11kV (jenis minyak, gas SF6)

Alatubah (transformer) 11kV/415V Papan suis utama (MSB) Feeder pillar Kabel voltan tinggi & rendah

04/17/23 KISB 9

KEPERLUAN PENCAWANG Ukuran yang mencukupi Duct for cable entry Trench – diisi dengan pasir Door (single & double leaf) dengan kunci Ventilation louvre & netting Lightings & socket outlet 13A, weatherproof switch Fire fighting equipment ( CO2 ) Tanda AWAS, BAHAYA, DILARANG MASUK Sistem pembumian menggunakan tape tembaga

04/17/23 KISB 10

RING MAIN UNIT (RMU)

Suisgear voltan tinggi (11kV) untuk menyambung dan memutuskan bekalan bagi kerja-kerja operasi dan senggaraan

Jenis minyak dan gas

04/17/23 KISB 11

ALATUBAH (TRANSFORMER) Diperlukan untuk menurunkan voltan (step down) dari

11kV kepada 415V/240V supaya sesuai dengan peralatan elektrik

Kuasa sesebuah alatubah disebut didalam kVA, saiz yang biasa ialah 500kVA, 750kVA, 1000kVA dan sebagainya

Star point alatubah hendaklah dibumikan menggunakan tape tembaga

04/17/23 KISB 12

JENIS-JENIS ALATUBAH

Jenis Minyak (oil type) Jenis Kering (dry type)

04/17/23 KISB 13

PAPAN SUIS UTAMA (MSB)

Menerima, Mengagih dan Mengawal bekalan

Memberi perlindungan Ukuran yang mencukupi untuk kerja-kerja

senggaraan (minima 2’ 6” dibelakang dan tepi dan 3’ dihadapan), ukuran standard 15’ x 10’

Pintu menghadap keluar bangunan Tidak terhalang oleh apa-apa objek Jauh dari punca-punca air

04/17/23 KISB 14

BILIK SUIS

1. Dilengkapkan dengan alat pemadam api jenis CO2 atau 9kg ABC portaqble fire extinguisher

2. Tikar getah jenis yang diluluskan disediakan dihadapan papan suis sepanjang papan suis, tebal minima 6mm, lebar minima 1000mm

3. Notis ‘BAHAYA 415V’, DI LARANG MASUK’ hendaklah dipasang ditempat yang sesuai

4. Tanda-tanda ‘BILIK SUIS UTAMA, BILIK SUIS, BILIK KHIDMAT ELEKTRIK, DILARANG MEROKOK’ hendaklah dipasang diluar pintu/dinding bilik yang mengandungi peralatan elektrik

5. Carta pertolongan cemas hendaklah digantung di dalam bilik suis

04/17/23 KISB 15

BILIK SUIS

Semua trench hendaklah diisi dengan pasir bersih keparas melebehi cable duct

Cable duct entry hendaklah ditutup menggunakan simen supaya air, tikus dan anasir-anasir yang tidak dikehendaki tidak memasuki bilik suis

As-installed layout plan, rajah skema hendaklah digantung didalam bilik suis menggunakan bingkai dan frame yang sesuai

04/17/23 KISB 16

PAPAN SUIS KECIL (SSB) Menerima bekalan dari papan suis

utama Lebih kecil dari papan suis utama Jimatkan kos kabel Mudah kawalan & senggaraan

04/17/23 KISB 17

PERALATAN DALAM PSU Pemutus litar udara (ACB) - incoming Pemutus litar teracu (MCCB), F/S, S/F Bus tie / Bus coupler (dua punca bekalan) Change-over contactor (generator) Fius suis (F/S) – 100A keatas Suis fius (S/F) – sehingga 63A Pengasing (isolator) Busbar Meter-meter (A, V, kW, kWh, P.F) Geganti (O/C, E/F) Battery charger Kapasitor Bank Faktur Kuasa

04/17/23 KISB 18

KAPASITOR BANK FAKTUR KUASA

Diperlukan untuk membaiki faktur kuasa yang rendah iaitu kurang dari 0.85 (bacaan bulanan)

Faktur kuasa yang rendah akan dikenakan denda oleh pihak TNB

Faktur kuasa rendah bermakna penggunaan tenaga elektrik yang kurang cekap dan ini menyebabkan kerugian kepada pihak TNB

04/17/23 KISB 19

KABEL MASUK UTAMA PVC/SWA/PVC (Armoured cable) PILC / PILCDSTAS (Paper cable) XLPE (Cross link polyethylene) MICC (Mineral insulated copper cable) – tahan

sehingga 280 deg. C

04/17/23 KISB 20

BINAAN KABEL Pengalir (conductor) – Aluminium/Tembaga Penebat (insulator) – Kertas, PVC, XLPE Lembar (strand) – helaian paling kecil Teras (core) – himpunan helaian Perisai (armour) – perlindungan mekanikal Salut (sheath) – kemasan luaran Pengisi (filler) – mengisi ruang kosong Screen (thin copper foil) – stress uniformity Pengalas (bedding) – alas antara bahagian keras

dgn bahagian lembut

04/17/23 KISB 21

RISER / BUS DUCT Untuk bekalan ke bangunan tinggi Menggantikan kabel biasa Mudah disambung disetiap tingkat Selalunya bare copper bar Dilindung oleh kotak logam Tap off unit di setiap tingkat Bus duct untuk kilang-kilang Lebih dari satu riser jika perlu Ruang khas untuk riser

04/17/23 KISB 22

PAPAN AGIHAN (DB) Papan terakhir sebelum bekalan disambung ke

beban-beban Tiga fasa atau satu fasa Kayu, plastik, logam Maklumat beban yang dikawal oleh setiap

fius/MCB hendaklah ditampal dibahagian dalam DB untuk memudahkan kerja senggaraan

DB hendaklah dinomborkan jika bilangannya melebehi dua untuk memudahkan senggaraan

04/17/23 KISB 23

KOMPONEN DB

Suis utama / Isolator (63A) Fius utama / MCB utama (63A) RCCB (63A, 1 atau 3 fasa), 30mA,

100mA, 2 Poles, 4 Poles Terminal live Terminal neutral Terminal bumi Fius / MCB (bilangan hala)

04/17/23 KISB 24

FUNGSI PEMBUMIAN Mengalirkan arus bocor ke bumi Mendapatkan rujukan voltan kosong untuk

neutral point Mendapatkan voltan sama upaya (equipotential

voltage) untuk mengelakkan step voltage Menyalurkan cas elektrik panahan kilat ke

bumi

04/17/23 KISB 25

SAIZ KABEL BUMI

Sama dengan saiz kabel fasa sehingga 16mm persegi

16mm persegi jika kabel fasa dari 16mm hingga 35mm persegi

Separuh dari saiz kabel fasa jika saiz kabel fasa melebihi 35mm persegi

Copper tape (3mmx25mm) untuk saiz melebihi 70mm persegi

Jenis kabel – PVC hijau

04/17/23 KISB 26

JENIS ELEKTROD BUMI Standard Earth Electrode 6 kaki panjang

bergarispusat 16mm persegi bersalut tembaga dibahagian luarnya

Galvanised Iron (G.I) hollow pipe bergarispusat 2 inci

Besi cerucuk bangunan Wire mesh Earth chamber – SAFETY ELECTRICAL

CONNECTION - ‘DO NOT REMOVE’

04/17/23 KISB 27

BACAAN ELEKTROD BUMI Nilai rintangan maksima elektrod bumi

untuk pemasangan elektrik ialah 1 ohm

Nilai rintangan maksima elektrod bumi sistem penangkap kilat ialah 10 ohm

04/17/23 KISB 28

PERLINDUNGAN

Arus lebih (litar pintas) Beban lebih Rosak ke bumi Bocor ke bumi Kilat Lampau panas Arus/voltan pusuan (surge current/voltage)

04/17/23 KISB 29

LITAR PINTAS Persentuhan secara terus diantara dua atau

lebih pengalir berlainan kutub Rintangan diantara pengalir terlalu rendah Nilai arus kerosakan terlalu tinggi, dalam

kiloampiar (kA) Mengakibatkan letupan seterusnya

kemusnahan kepada pepasangan dan peralatan

Tidak boleh dibenarkan berlaku melebihi 1 saat

04/17/23 KISB 30

BEBAN LEBIH Beban (kilowatt atau arus) yang melebihi dari

yang dihadkan atau yang direkabentuk bagi sesuatu pemasangan atau litar

Ia tidak begitu membahayakan, bergantung kepada magnitude beban lebih tersebut

Jika magnitudenya kecil dan tidak memudaratkan ia boleh dibiarkan berlaku untuk beberapa ketika

Tiada kerosakan kepada litar

04/17/23 KISB 31

ROSAK / BOCOR KE BUMI Persentuhan diantara pengalir hidup atau

neutral dengan wayer bumi atau bahagian-bahagian logam yang dibumikan.

Rintangan kerosakan mungkin rendah dan mungkin tinggi.

Ujud voltan yang membahayakan pada rangka logam alatan atau mesen jika bekalan tidak dipotong dengan segera.

04/17/23 KISB 32

ALAT-ALAT PERLINDUNGAN Fius (fius dawai, katrij, HRC) MCB (miniature circuit breaker) MCCB (moulded case c. breaker) ACB (air circuit breaker) RCCB/ELCB (residual current c.b) Geganti (relay) Lightning arrestor Surge protector/suppressor

04/17/23 KISB 33

FIUS DAWAI Rewireable – Fius dawai standad dengan

kadaran 5A, 10A, 15A. Ia dalam bentuk gelong wayer

Ia tidak mempunyai titik lebur yang tertentu, boleh lebur dimana-mana

Meninggalkan kesan hitam terbakar apabila ianya lebur

Digunakan pada tempat tidak mudah berlaku kebakaran seperti pole fius, fius tiang lampu

04/17/23 KISB 34

FIUS KATRIJ

Elemen fius didalam sarung kaca dengan cap di kedua-dua hujung

Terdapat melting point dan apabila terbakar dapat dilihat dengan jelas

Kadaran kA (arus kerosakan) tidak tinggi Selalu digunakan didalam peralatan elektrik

dan perlindungan litar DC

04/17/23 KISB 35

FIUS HRC/HBC Fius yang paling baik sebab kadaran kA tinggi

sehingga 100 kA Elemen fius terdapat melting point Elemen fius didalam quenching powder untuk

menyerap arka Binaan luar dari bahan ceramic (porcelain) yang

kukuh dan terdapat end cap logam di kedua-dua hujungnya

Tidak meninggalkan kesan karbon hitam apabila terbakar

04/17/23 KISB 36

MCB/MCCB

MCB adalah pemutus litar sebagai pengganti lepada fius. Bila berlaku litar pintas atau arus lebih ia akan trip dan boleh di ON kan semula tanpa menggantikan dengan yang baru seperti fius, untuk kadaran sehingga 30A, satu fasa

MCCB sama dengan MCB tetapi untuk kadaran arus yang melebehi 60A, tiga fasa, tiga kutub terminal

Tidak perlukan geganti untuk terpelantik, semuanya terbina didalam, boleh juga menggunakan geganti jika perlu

04/17/23 KISB 37

AIR CIRCUIT BREAKER (ACB)

Untuk kegunaan 600A keatas, tiga fasa Diperbuat dari logam sepenuhnya Perlukan geganti dan shunt trip coil untuk

terpelantik Lebih kukuh dari MCCB

04/17/23 KISB 38

RESIDUAL CURRENT CIRCUIT BREAKER (RCCB)

Pemutus litar otomatik apabila berlaku arus bocor ke bumi

Untuk kegunaan domestik atau blok kediaman serta papan agihan akhir (DB)

Terdapat jenis satu fasa dan tiga fasa Kadaran arus 40A dan 60/63A Kepekaan arus bocor 10mA, 30mA, 100mA,

300mA

04/17/23 KISB 39

ISOLATOR & SUIS BOMBAISOLATOR & SUIS BOMBA

Isolator atau Pengasing adalah sejenis suis untuk menyambung dan memutuskan bekalan tetapi tidak memberikan apa-apa perlindungan

Suis bomba pula perlu dipasang mengikut peraturan IEE dan keperluan Jabatan Bomba & Penyelamat untuk memutuskan bekalan bagi tujuan memadamkan kebakaran supaya tidak membahayakan anggota-anggota bomba

04/17/23 KISB 40

SISTEM PERLINDUNGAN KILAT Untuk bangunan melebehi dua tingkat atau

bangunan dikawasan lapang atau tempat tinggi

Air finial (copper) Horizontal conductor (copper/aluminium) Down conductor (copper/aluminium tape,

G.I) Inspection point Earth chamber Earth electrode

04/17/23 KISB 41

ALATUBAH ARUS Alatubah arus digunakan untuk mengesan arus

pada palang bas (busbar) dan menurunkan nilainya kepada maksima 5A tetapi dengan nisbah tertentu supaya sesuai dengan kadaran geganti

Kos pemasangan dan peralatan dapat dikurangkan dengan banyaknya

Ianya lebih selamat disebabkan tiada sentuhan secara langsung dengan bahagian hidup dan voltan serta arusnya kecil dan tidak begitu membahayakan

04/17/23 KISB 42

GEGANTI (RELAY) Digunakan untuk menentukan pada tahap dan

keadaan mana sesuatu pemutus litar perlu memutuskan bekalan

Ia menerima maklumat melalui alatubah arus (c.t)

Ia hendaklah ditentuukur terlebih dahulu Ia mempunyai trip contact yang apabila

menutup akan membekalkan voltan kepada shunt trip coil untuk memutuskan pemutus litar

04/17/23 KISB 43

SISTEM PENDAWAIAN Permukaan (rumah kayu) Terbenam (permukaan simen) Konduit permukaan (G.I / PVC) Konduit terbenam Sesalur (trunking) Salur (duct) Dulang (tray)

04/17/23 KISB 44

SPESIFIKASI PENDAWAIAN1. Saiz kabel yang mencukupi dengan arus yang akan

mengalir

2. Tidak boleh disambung atau membuat sambungan TEE

3. Tiada pengurangan strand dibenarkan di terminal

4. Mestilah dilindungi secukupnya

5. Tidak boleh dibiarkan dalam keadaan tegang

6. Mestilah dilarikan melintang dan/atau mendatar

7. Kod warna standard dan penandaan yang betul dan jelas hendaklah digunakan (Red, Yellow, Blue, Neutral, Bumi)

04/17/23 KISB 45

SPESIFIKASI PENDAWAIAN9. Konduit dan trunking hendaklah dibumikan dengan

sempurna10. Konduit dan trunking hendaklah berwarna OREN11. Konduit dan trunking hendaklah diikat dengan saddle

atau bracket dengan secukupnya supaya ia kukuh dan kuat

12. Kabel berlainan voltan dan fungsi hendaklah diasingkan

13. Lubang laluan kabel, konduit atau trunking pada dinding konkrit hendaklah ditutup dengan bahan rintangan api yang sesuai

04/17/23 KISB 46

SPESIFIKASI PENDAWAIAN

14. Kabel hendaklah di sokong (supported) dengan kukuh oleh pengikat seperti clamp, clip, anchors, strap, hangers, bracket, support atau cara-cara lain yang sesuai

15. Jarak diantara pengikat hendaklah maksima 1000mm dan 300mm dengan outlet box, device box, kabinet atau fitting

04/17/23 KISB 47

PENDAWAIAN PERMUKAAN1. Menggunakan kabel PVC/PVC2. Kabel diikat menggunakan lead alloy saddles3. Tidak lebih 10 kabel diikat sekali untuk satu saddle4. Saddle hendaklah diikat menggunakan brass nail pada

jarak tidak melebehi 150mm (6 inci)5. Untuk permukaan plaster atau brickwork kabel hendaklah

dilarikan pada treated hardwood batten diikat pada permukaan plaster menggunakan brass screw dengan jarak tidak melebehi 600mm

6. Kabel melintasi permukaan logam hendaklah dimasukkan dalam PVC konduit atau PVC casing

7. Pendawaian dalam siling hendaklah menggunakan konduit

04/17/23 KISB 48

PENDAWAIAN PERMUKAAN

8. Down drop wire dari siling rose ke lampu hendaklah menggunakan 3-core PVC insulated sheated flexible cord dengan size tidak kurang dari 0.75mm

04/17/23 KISB 49

PENDAWAIAN TERBENAM1. Menggunakan kabel PVC/PVC

2. Kabel hendaklah diikat menggunakan lead alloy saddle atau cleat

3. Saddle atau cleat hendaklah diikat menggunakan high tensile naik pada jarak tidak melebehi 150mm

4. Kabel didalam siling hendaklah dimasukkan didalam G.I konduit

5. Spare consealed konduit hendaklah dipasang dari DB hingga ke dalam siling untuk tambahan akan datang

04/17/23 KISB 50

PENDAWAIAN KONDUIT

1. Menggunakan kabel PVC

2. Konduit hendaklah dari jenis galvanised iron kecuali ditentukan sebaliknya

3. Konduit hendaklah diikat dengan mild steel bracket atau suspenders (penggantung)

4. Mild steel bracket hendaklah disapu bahan anti-rust, dicat dengan lapisan primer dan lapisan luarnya dicat dengan warna orange enamel.

04/17/23 KISB 51

PENDAWAIAN KONDUIT5. Konduit untuk poin lampu dan kipas siling hendaklah

ditamatkan menggunakan junction box lengkap dengan die-cast cone-shaped metal cover supaya kabel turun ke lampu boleh melalui konduit mudahlentur (flexibel conduit)

6. Konduit mudahlentur hendaklah digunakan untuk penamatan kepada peralatan elektrik yang terdedah kepada pergerakan dan gegaran seperti lampu gantungan, motor, generator, dsb.

7. Panjang konduit mudahlentur tidak boleh melebehi 400mm

8. Faktur ruang dibenarkan ialah 40% (40% ruang bahagian dalam konduit diisi dengan jumlah keratan rentas kabel termasuk penebatan dan salutan)

04/17/23 KISB 52

KONDUIT LOGAM1. Steel conduit hendaklah jenis galvanised, heavy

gauged, Class B, screwd type.2. Hendaklah dipasang dengan brass bushes pada setiap

hujungnya. Hujung konduit yang telah dipotong hendaklah dihaluskan (reamed) supaya tiada sharp edges yang boleh melukakan kabel apabila kabel ditarik ke dalamnya

3. Penamatan kepada papan agihan, unit pengguna, suisgear dan outlet boxes hendaklah menggunakan brass type smooth-bore bushes

4. Semua G.I konduit hendaklah dibumikan dengan berkesan

04/17/23 KISB 53

KONDUIT BUKAN LOGAM1. Hendaklah dari jenis rigid high impact PVC yang

diluluskan oleh Jabatan Bomba dan Penyelamat2. Konduit PVC berwarna putih boleh digunakan untuk

sistem pendawaian asalkan ianya tidak menimbulkan masaalah pengenalan dengan perkhidmatan-perkhidmatan lain

3. Hujung konduit PVC hendaklah dihaluskan4. Penamatan pada DB, suisgear dan outlet box

hendaklah menggunakan adaptor dan lock-ring5. Hendaklah diikat dengan saddle dengan jarak

maksima 750mm (2.5 kaki) dan 300mm (1 kaki) bila terdapat junction box, device box, cabinet atau fitting

04/17/23 KISB 54

CABLE TRUNKING

1. Jenis galvanised sheet steel dan dicat dengan dua lapisan standard orange enamel

2. Hendaklah dilengkapkan dengan removable covers pada jarak yang sesuai

3. Trunking hendaklah disokong dengan bracket supaya trunking tidak bersentuh dengan dinding atau floor slab dengan jarak maksima 1500mm (5 kaki) untuk larian menegak dan 1000mm untuk larian mendatar

04/17/23 KISB 55

CABLE TRUNKING4. Kabel didalam trunking hendaklah disokong dengan split hard

wood rack dengan jarak maksima 600mm

5. Kabel litar akhir hendaklah diikat secara berkumpulan dan ditandakan

6. Satu tinned copper tape berukuran tidak kurang dari 3mm x 25mm sebagai konduktor perlindungan hendaklah diikat menggunakan bolt & nut kepada trunking dibahagian luar sepanjang larian trunking

7. Jika kabel PVC hijau digunakan menggantikan tinned copper tape penyambungan diantara trunking hendaklah ditambah dengan tinned copper tape berukuran 3mm x 25mm

8. Faktur ruang dibenarkan ialah 45%

04/17/23 KISB 56

CABLE TRAY1. Bahan dari perforated galvanised sheet steel2. Ketebalan minima 1.5mm dengan kelebaran sehingga

300mm dan 2.0mm untuk kelebaran melebehi 300mm3. Tebal minima tray jenis hot dipped galvanised ialah 2.5mm4. Digantung dari floor slab menggunakan penggantung atau

dipasang pada dinding atau vertical structure menggunakan bracket dengan jarak maksima 600mm (2 kaki) supaya tray dan kabel tidak melentur (sag)

5. Digunakan ditempat-tempat tertutup seperti bilik suis, ruang riser dimana risiko kerosakan mekanikal adalah rendah

6. Kabel-kabel hendaklah diikat kepada tray dengan menggunakan pengikat yang sesuai (cable tie, clip, clamp, etc.) dengan jarak maksima 600mm

04/17/23 KISB 57

WARNA KONDUIT, TRUNKING & TRAY

Jika atas apa-apa sebab adalah tidak praktikal konduit, trunking dan tray diwarnakan oren maka ia boleh diwarnakan dengan warna lain tetapi orange color code identification band hendaklah disediakan sepanjang 150mm dengan jarak maksima 1000mm sepanjang konduit, trunking dan penutup trunking, junction, kedua-dua belah service appliances, wall/floor penetration dan dimana-mana yang difikirkan perlu

04/17/23 KISB 58

MOUNTING HEIGHTLampu gantungan siling dan kipas siling 2400mm (7’9”)

Lampu dinding & kipas dinding 2050mm (6’9”)

Suis, alatatur kipas 1450mm (4’9”)

Soket outlet 13A (pend. permukaan) 1450mm

Soket outlet 13A (pend. terbenam) 300mm (1’)

Pengasing 1450mm

Penghawa dingin tingkap 1450mm

Mata pemasak 1450mm

Mata pemanas air 1450mm

Papan agihan dalam servis duct 1450mm

Papan agihan lain 2050mm

04/17/23 KISB 59

SAIZ-SAIZ KABEL 1.25 / 1.5 mm persegi (litar lampu/kipas) 2.5 mm persegi (soket 13A, gelang) 4.0 mm persegi (soket 13A, jejari) 6.0 mm persegi (soket 13A, jejari) 10.0 mm persegi (kabel utama) 16.0 mm persegi (kabel utama) 25 mm persegi (kabel utama) 35 mm persegi (kabel utama) 50 mm persegi (kabel utama) 70 mm persegi (kabel utama)

04/17/23 KISB 60

JENIS KABEL PENDAWAIAN

PVC (single PVC) – untuk pendawaian terbenam, konduit dan trunking

PVC/PVC (double PVC) – PVC insulated and PVC sheated, untuk pendawaian permukaan

04/17/23 KISB 61

LITAR AKHIRFius/MCB (Amp) Sais kabel (mm²) Had kuasa (watt)

5/6 1.5 1000/1200

15 2.5 1 x 13A s/s/o

20 2.5 2 x 13A s/s/o

30 (gelang) 2.5 10 x 13A s/s/o

30 (jejari) 4.0 6 X 13A s/s/o

15 2.5 1 x cooker 3 kW

30 4.0 1 x cooker 8 kW

15 4.0 1 x heater 1.5kW

15 4.0 1 x 1.5 HP air cond

30 6.0 1 x 2.5 HP air cond

63 16/25 Kabel masuk utama

04/17/23 KISB 62

SUIS Dari jenis suis plate (flush type), suis tarik Berkadaran 10A (dahulu 5A) Tidak ditempatkan dibelakang pintu atau tempat

tidak mudah akses atau dinding kaca Mesti mempunyai wayer perlindungan (bumi) Hanya wayer live sahaja perlu disambungkan

kepada suis Label hendaklah disediakan jika suis-suis

disambung dari fasa yang berlainan dikumpulkan setempat

04/17/23 KISB 63

SWITCHED SOCKET OUTLET DAN SOCKET OUTLET

Jenis shuttered (berpenutup) MK, 2 kutub dan pin pembumian, flush type

Pin berbentuk rectangular untuk suis soket 13A Socket outlet hendaklah dari jenis round pin type Kabel perlindungan (bumi) hendaklah ditamatkan

pada terminal bumi switched soket outlet dan soket outlet

04/17/23 KISB 64

FLUORESCENT LUMINARIES

Jenama yang diluluskan oleh JBE & SIRIM Ballast jenis polyester resin impregnated, silent

operation, low loss (8W) Kapasitor jenis self-healing, metalised polypropylene Bingkai lampu pendafluor hendaklah dibumikan Jika dipasang pada siling dari bahan mudah terbakar ia

hendaklah di alas dengan spacers yang sesuai supaya jarak diantara siling dan tapak lampu tidak kurang dari 10mm

Untuk lampu yang digantung suspension rod hendaklah digunakan

04/17/23 KISB 65

KIPAS SILING

Hendaklah dari jenis yang dilengkapkan dengan supplementary independent suspension system atau safety wire rope supaya apabila berlaku kegagalan kepada rod suspension system kipas tidak jatuh kebawah

04/17/23 KISB 66

LAMPU KECEMASAN/KELUAR

Jenis diluluskan JBE & SIRIM Tube 8 watt, single untuk lampu kecemasan Dua tube untuk tanda KELUAR Bateri boleh di cas penuh dalam masa tidak

melebehi 24jam Bateri boleh tahan selama 3jam

04/17/23 KISB 67

PENANDAAN (LABELLING)

Label hendaklah di lekatkan pada suisgear, fuse gear, DB, SSB, MSB menggunakan laminated plastic dengan engraved lettering di skrew atau rivet

Maklumat yang perlu ialah seperti jenis peralatan, kadaran arus dan voltan, tatahan, dari mana dan ke mana ianya disambungkan, dsb.

04/17/23 KISB 68

UPS UPS (Uninterruptible Power Supply)

diperlukan untuk bekalan sementara kepada alat-alat kritikal seperti komputer, PABX, dsb.

Bekalan DC diperolehi daripada sekumpulan bateri dan ditukar kepada bekalan AC oleh inverter.

04/17/23 KISB 69

JANAKUASA TUNGGUSEDIA Untuk beban lain yang tidak mendapat

bekalan UPS tetapi masih kritikal seperti lampu-lampu penting, lift, alat-alat kecemasan serta penting mendapat bekalan daripada janakuasa tunggusedia.

Janakuasa boleh memberikan bekalan kuasa yang lebih banyak dan untuk jangka masa yang lama berbanding dengan UPS. Harga UPS pula adalah mahal.

04/17/23 KISB 70

UJIAN PEMASANGAN

Pemasangan yang telah siap hendaklah diuji oleh ORANG KOMPETEN iaitu orang mempunyai sijil kekompetenan seperti Wireman, Chargeman atau Jurutera Perkhidmatan

04/17/23 KISB 71

PERATURAN IEE

Peraturan IEE ke 16 (Institution of Electrical Engineers) yang terpakai pada masa ini adalah peraturan yang terpakai dinegara-negara commonwealth berkaitan dengan aktiviti elektrik.

Ia hendaklah dipatuhi sejauh yang praktikal supaya tahap keselamatan dapat dipenuhi dan aspek perundangan dipenuhi

04/17/23 KISB 72

AKTA BEKALAN ELEKTRIK 1990

Akta yang berkaitan dengan penjanaan, pengawalan, penggunaan, perkhidmatan, penguatkuasaan, perlesenan, pengendalian, pengeluaran, pengimportan dan segala hal berkaitan elektrik

04/17/23 KISB 73

PERATURAN-PERATURAN ELEKTRIK 1994

Peraturan yang bertujuan menjelaskan lagi bagaimana aktiviti-aktiviti berkaitan penjanaan, penghantaran, pengagihan, penggunaan, penyeliaan, pengendalian, perlesenan, orang kompeten, pengimportan, pembuatan, pembaikan dan sebagainya dilaksanakan

04/17/23 KISB 74