ตารางเปรยบเทยบระหวางรางพระราชบญญตจดตงศาลสงแวดลอมและวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ. ...(มทงหมด 106มาตรา) ทเสนอโดย สภาปฏรปแหงชาต กบรางพระราชบญญตวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ. ... (มทงหมด 57 มาตรา) ทเสนอโดยส านกงานศาลยตธรรม

จดท ำโดย มลนธนตธรรมสงแวดลอม (EnLAW)

รางพระราชบญญตจดตงศาลสงแวดลอมและวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ. ... รางพระราชบญญตวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ. ... หมายเหต มาตรา 1พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตจดตงศาลสงแวดลอมและวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ.....”

มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตวธพจารณาคดสงแวดลอม พ.ศ. ....”

มาตรา 2พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนก าหนดหนงรอยแปดสบวน นบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนหนงรอยแปดสบวนนบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา 3ในพระราชบญญตน “ศาลสงแวดลอม” หมายความวาศาลสงแวดลอมกลาง ศาลสงแวดลอมภาค และศาลสงแวดลอมจงหวด “แผนกคดสงแวดลอม” หมายความวา แผนกคดสงแวดลอมทจดตงขนในศาลยตธรรมชนตนและในศาลสง ตามมาตรา 6 “ขอก าหนด” หมายความวา ขอก าหนดของประธานศาลฎกาทออกตามพระราชบญญตน “ก.ศ.” หมายความวา คณะกรรมการขาราชการศาลยตธรรมตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการศาลยตธรรม

มาตรา 4ใหประธานศาลฎการกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอ านาจออกขอก าหนดเพอใหการด าเนนกระบวนพจารณาคดสงแวดลอมเปนไปดวยความสะดวก รวดเรว และเทยงธรรม แตขอก าหนดดงกลาวจะตองไมท าใหสทธในการตอสคดของคความลดนอยลง ขอก าหนดตามวารรคหนงเมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

มาตรา 6 ใหประธานศาลฎการกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอ านาจออกขอก าหนดเพอใหการด าเนนกระบวนพจารณาคดสงแวดลอมเปนไปดวยความสะดวก รวดเรว และ เทยงธรรมแตขอก าหนดดงกลาวจะตองไมท าใหสทธในการตอสคดของคความลดนอยลง ขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามพระราชบญญตน เมอไดรบความเหนชอบจากทประชมใหญศาลฎกาและประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

การจดตงและเขตอ านาจศาลสงแวดลอม

มาตรา 5ใหจดตงศาลสงแวดลอมกลางขน และจะเปดท าการเมอใด ใหประกาศในพระราชกฤษฎกา ใหศาลสงแวดลอมกลางมเขตอ านาจตลอดกรงเทพมหานคร จงหวดสมทรปราการ จงหวดสมทรสาคร จงหวดนครปฐม จงหวดนนทบร และจงหวดปทมธาน แตบรรดาคดสงแวดลอมทเกดขนนอกเขตของศาลสงแวดลอมกลางจะยนฟองตอศาลสงแวดลอมกลางกได ทงนใหอยในดลพนจของศาลสงแวดลอมกลางทจะไมยอมรบพจารณาพพากษาคดใดคดหนงทยนฟองเชนนนได ใหจดตงศาลสงแวดลอมภาคขน และจะเปดท าการเมอใดใหประกาศโดยพระราชกฤษฎกาซงจะตองระบเขตอ านาจศาลและก าหนดทตงศาลในเขตศาลนนไวดวย ถาจะจดตงศาลสงแวดลอมจงหวดขนในจงหวด ใหกระท าโดยพระราชบญญตซงจะตองระบเขตอ านาจและก าหนดทตงไวดวย

มาตรา 6การจดตงแผนกคดสงแวดลอมในศาลสงใหกระท าโดยประกาศของคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรม ซงการจดตงแผนกคดสงแวดลอมในศาลยตธรรมชนตนจะตองระบเขตอ านาจและก าหนดทตงไวดวย

มาตรา 7 ศาลสงแวดลอมและแผนกคดสงแวดลอม มอ านาจพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมดงตอไปน

(ก) คดแพงทมลกษณะดงตอไปน (๑)คดแพงทการกระท าตามค าฟองกอใหเกดความเสยหายแกโจทกอนเนองมาจากการท าลายหรอเปลยนแปลงสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน หรอระบบนเวศ (๒)คดแพงทมค าขอใหจ าเลยกระท าการหรองดเวนกระท าการเพอคมครอง

มาตรา 3 ในพระราชบญญตน ค าวา“คดสงแวดลอม” หมายความดงน (ก) คดแพงทมลกษณะดงตอไปน (๑) คดแพงทการกระท าตามค าฟองกอใหเกดความเสยหายแกโจทกอนเนองมาจากการท าลายหรอเปลยนแปลงสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชน หรอระบบนเวศ (๒) คดแพงทมค าขอใหจ าเลยกระท าการหรองดเวนกระท าการเพอคมครองรกษาทรพยากรธรรมชาต หรอสงแวดลอมของชมชน (๓) คดแพงทมค าขอใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนหรอคาเสยหายเพอขจดมลพษทเกดขน

รกษาทรพยากรธรรมชาต หรอสงแวดลอมของชมชน (๓)คดแพงทมค าขอใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนหรอคาเสยหายเพอขจดมลพษทเกดขนหรอฟนฟสภาพแวดลอมหรอเพอมลคาของทรพยากรธรรมชาตทเสยไป (๔)คดแพงทมค าขอใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายตอชวต รางกาย สขภาพอนามย หรอสทธใดๆของโจทก อนเกดจากมลพษทจ าเลยเปนผกอหรอตองรบผด (๕)คดแพงทอาจเกดขนจากการฝาฝนหรอไมปฏบตตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตหรอประกาศของคณะปฏวต ซงมบทบญญตเกยวกบสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต มลพษ ศลปกรรม หรอผงเมอง

(ข) คดอาญาความผดตามกลมกฎหมายสงแวดลอมดานทรพยากรธรรมชาต มลพษ ศลปกรรม และผงเมอง ดงตอไปน (๑) กลมกฎหมายสงแวดลอมดานทรพยากรธรรมชาต (๒)กลมกฎหมายสงแวดลอมดานมลพษ (๓)กลมกฎหมายสงแวดลอมดานศลปกรรม (๔) กลมกฎหมายสงแวดลอมดานผงเมอง (ค) คดแพงหรอคดอาญาทมกฎหมายหรอขอก าหนดของประธานศาลฎกาบญญตหรอก าหนดใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน (ง) คดแพงหรอคดอาญาทเกยวพนกบคดตาม (ก) (ข) และ (ค) (จ) คดปกครอง ทอยในเขตอ านาจของศาลปกครองตามมาตรา ๙แหง พระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙ ซงเปนคดพพาทระหวางหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ องคกรปกครองสวนทองถน หรอ

หรอฟนฟสภาพแวดลอม หรอเพอมลคาของทรพยากรธรรมชาตทเสยไป (๔) คดแพงทมค าขอใหจ าเลยชดใชคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายตอชวต รางกาย สขภาพอนามย หรอสทธใดๆของโจทก อนเกดจากมลพษทจ าเลยเปนผกอหรอตองรบผด (๕) คดแพงทอาจเกดขนจากการฝาฝนหรอไมปฏบตตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตหรอประกาศของคณะปฏวต ซงมบทบญญตเกยวกบสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต มลพษ ศลปกรรม หรอผงเมอง (ข) คดแพงหรอทมกฎหมายหรอขอก าหนดของประธานศาลฎกาบญญตหรอก าหนด ใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน (ค) คดแพงทเกยวพนกนกบคดตาม (ก) และ (ข) “ทปรกษาทางสงแวดลอม” หมายความวา บคคลซงมความรความช านาญดานสงแวดลอมสาขาตาง ๆ เชน นกวทยาศาสตร วศวกร แพทย นกระบาดวทยา นกผงเมอง ผ เชยวชาญดานแผนททางอากาศ ผ เชยวชาญเรองประเพณทองถนทเกยวกบการรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตนกเศรษฐศาสตรสงแวดลอม หรอบคคลทมความเชยวชาญในเรองสงแวดลอมประการอน ตามทก าหนดไวในขอก าหนดของประธานศาลฎกา “เจาพนกงานคด” หมายความวา บคคลทเลขาธการส านกงานศาลยตธรรมแตงตงใหปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน “ก.ศ.” หมายความวา คณะกรรมการขาราชการศาลยตธรรมตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการศาลยตธรรม “องคกรเอกชนทางสงแวดลอม” หมายความวา องคกรเอกชนทางสงแวดลอมทได จดทะเบยนตามกฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

องคกรตามรฐธรรมนญ หรอเจาหนาทของรฐดวยกน อนเนองมาจากการใชอ านาจทางปกครองหรอการด าเนนการกจการทางปกครองตามบทบญญตของกฎหมายทเกยวกบสงแวดลอม การคมครองหรอรกษาสภาพทางธรรมชาต พช สตว หรอสงมชวต การจดการทรพยากรธรรมชาต การคมครองดแลสขภาพมนษย การจดระเบยบสภาพแวดลอมมนษย สภาพภมอากาศและคดอนตามประกาศของประธานศาลปกครองสงสดและใหหมายความรวมถงคดปกครองสงแวดลอมทมกฎหมายหรอขอก าหนดของประธานศาลฎกา มาตรา 8เมอศาลสงแวดลอมเปดท าการแลว หามมใหศาลชนตนอนรบคดทอยในอ านาจศาลสงแวดลอมไวพจารณาพพากษา

มาตรา 9ภายใตบงคบแหงเรองวธการชวคราวกอนฟองและกอนพพากษาในกรณมปญหาวาคดใดเปนคดสงแวดลอมหรอไม ใหศาลรอการพจารณาพพากษาคดไวชวคราวแลวเสนอปญหานนใหอธบดผพพากษาหรออธบดผพพากษาภาคเปนผวนจฉย ค าวนจฉยดงกลาวใหเปนทสด แตทงนไมกระทบถงกระบวนพจารณาใดๆทไดกระท าไปกอนทจะมค าวนจฉยนน การขอใหวนจฉยปญหาตามวรรคหนงไมวาโดยคความเปนผขอหรอโดยศาลเหนสมควร ถาเปนการขอในคดสงแวดลอมตองกระท าอยางชาในวนนดพจารณา แตถาเปนการขอในคดอนตองกระท าอยางชาในวนชสองสถานหรอวนนดไตสวนมลฟองหรอวนสบพยาน ในกรณทไมมการชสองสถานหรอไตสวนมลฟองหากพนก าหนดเวลาดงกลาวแลวหามมใหมการขอใหวนจฉยดงกลาวอก ทงน เวนแตเปนคดทศาลเหนวามความคลายคลงกบคดทไดมค าวนจฉยแลว ศาลอาจใชดลพนจไมสงเรองไปอก เพอไมใหเกดความลาชา เมอไดรบค าขอจากศาลชนตนแลว ใหมค าวนจฉยและแจงผลไปยงศาลชนตนโดยเรว เพอใหการด าเนนคดเปนไปดวยความรวดเรว การด าเนนการใดๆตามมาตราน จะ

มาตรา 8 ภายใตบงคบแหงมาตรา ๕๕ ถงมาตรา ๕๘ (วธการชวคราวกอนฟองและกอนพพากษา) ในกรณมปญหาวาคดใดเปนคดสงแวดลอมหรอไม ใหศาลรอการพจารณาพพากษาคดไวชวคราวแลวเสนอปญหานนใหประธานศาลอทธรณเปนผวนจฉย ค าวนจฉยดงกลาวใหเปนทสด แตทงนไมกระทบถงกระบวนพจารณาใด ๆ ทไดกระท าไปกอนทจะมค าวนจฉยนน การขอใหวนจฉยปญหาตามวรรคหนงไมวาโดยคความเปนผขอหรอโดยศาลเหนสมควร ถาเปนการขอในคดสงแวดลอมตองกระท าอยางชาในวนนดพจารณา แตถาเปนการขอในคดอนตองกระท าอยางชาในวนชสองสถานหรอวนนดไตสวนมลฟองหรอวนสบพยาน ในกรณทไมมการชสองสถานหรอไตสวนมลฟอง หากพนก าหนดเวลาดงกลาวแลวหามมใหมการขอใหวนจฉยปญหาดงกลาวอก ทงน เวนแตเปนคดทศาลเหนวามความคลายคลงกบคดทไดมค าวนจฉยแลว ศาลอาจใชดลพนจไมสงเรองไปอกเพอไมใหเกดความลาชา เมอไดรบค าขอจากศาลชนตนแลว ใหมค าวนจฉยและแจงผลไปยงศาลชนตนโดยเรว เพอใหการด าเนนคดเปนไปดวยความรวดเรว การด าเนนการใดๆ ตามมาตราน จะ

ด าเนนการโดยทางโทรสารหรอสอเทคโนโลยสารสนเทศอนใดกได ด าเนนการโดยทางโทรสารหรอสอเทคโนโลยสารสนเทศอนใดกได มาตรา 10 ใหศาลสงแวดลอมเปนศาลชนตนตามพระธรรมนญศาลยตธรรม และใหน าบทบญญตแหงพระธรรมนญศาลยตธรรมมาใชบงคบแกศาลสงแวดลอมโดยอนโลม

มาตรา 11กระบวนพจารณาในศาลสงแวดลอมใหเปนไปตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน

ผพพากษาในศาลสงแวดลอม มาตรา 12ในศาลสงแวดลอมทกศาล ใหมผพพากษาและผพพากษาสมทบตามจ านวนทกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด

มาตรา 13ในศาลสงแวดลอมกลาง และศาลสงแวดลอมภาค ใหมอธบดผพพากษาศาลสงแวดลอม และรองอธบดผพพากษาศาลสงแวดลอมสองคน และเลขานการศาลสงแวดลอมซงแตงตงจากขาราชการตลาการหนงคน ในแผนกคดสงแวดลอมในศาลสงใหมประธานแผนกหนงคน ในศาลสงแวดลอมจงหวด ใหมผพพากษาหวหนาศาลสงแวดลอมศาลละหนงคนและเพอประโยชนแหงพระราชบญญตน ใหผพพากษาหวหนาศาลสงแวดลอมจงหวดมฐานะเสมอนผพพากษาหวหนาศาลตามพระธรรมนญศาลยตธรรม

มาตรา 14ผพพากษาในศาลและแผนกคดสงแวดลอมจะไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงจากขาราชการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการซงมความรความเขาใจในเรองเกยวกบคดสงแวดลอมเปนอยางด การเลอนต าแหนงโดยเฉพาะการเลอนขนแผนกคดพเศษในศาลสง ควรค านงถงความรและประสบการณของผพพากษาดวย ผพพากษาในศาลและแผนกคดสงแวดลอมควรอยในต าแหนงอยางตอเนอง จนเพยงพอทจะสามารถพฒนางานคดสงแวดลอมไดดวยความช านาญอยางมประสทธภาพ การ

แตงตงโยกยายคณะกรรมการตลาการจกตองมการวางหลกเกณฑทเหมาะสม และในระหวางปฏบตหนาท จกตองจดใหมการฝกอบรมความรดานคดสงแวดลอมอยางเพยงพอ มาตรา 15 ผพพากษาสมทบ จะไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงจากบคคลผทรงคณวฒทางดานสงแวดลอมซงคณะกรรมการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการคดเลอกตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง และตองมคณสมบตตาม (๑) ถง (๔) และไมมลกษณะตองหามตาม (๕) ถง (๙) ดงตอไปน (๑)มสญชาตไทย (๒)มอายไมต ากวาสามสบปบรบรณ (๓)ไดรบการอบรมในเรองความมงหมายของศาลสงแวดลอมและหนาทตลาการมาแลวตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดในกฎกระทรวง (๔) มความรความช านาญทางดานสงแวดลอมเปนพเศษเฉพาะทาง (๕)เปนผมความประพฤตเสอมเสย หรอบกพรองในศลธรรมอนด (๖)เปนผมหนสนลนพนตว (๗)เปนผ เคยรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ (๘) เปนคนไรความสามารถหรอคนเสมอนไรความสามารถหรอจตฟนเฟอนไมสมประกอบ หรอมกายหรอจตใจไมเหมาะสมทจะเปนผพพากษาสมทบหรอเปนโรคทระบไวในกฎกระทรวง (๙)เปนขาราชการการเมอง กรรมการพรรคการเมองหรอเจาหนาทในพรรคการเมอง สมาชกรฐสภา ผบรหารหรอสมาชกสภากรงเทพมหานคร ผบรหารราชการสวนทองถนหรอสมาชกสภาทองถน ขาราชการอยการ ขาราชการต ารวจหรอทนายความ ผพพากษาสมทบใหด ารงต าแหนงคราวละหาป แตจะทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ แตงตงผ

ซงพนจากต าแหนงใหด ารงต าแหนงตอไปอกกได กอนเขารบหนาท ผพพากษาสมทบตองปฎญาณตนตอหนาอธบดผพพากษาศาลสงแวดลอมกลางวาจะปฎบตหนาทโดยเทยงธรรมและรกษาความลบในราชการ มาตรา 16ผพพากษาสมทบพนจากต าแหนง เมอ

(๑) ออกตามวาระ (๒) ตาย (๓) ลาออก (๔) ขาดคณสมบตหรอมลกษณะตองหามอยางใดอยางหนงตามมาตรา ๑๕ (๕) ขาดการปฎบตหนาทตามทก าหนดถงสามครงตดตอกนโดยไมมเหตอนสมควร (๖) ประพฤตตนไมเหมาะสมแกการเปนผพพากษาสมทบ การพนจากต าแหนงตาม (๒)หรอ (๓) ใหน าความกราบบงคมเพอทราบ ถาเปนการพนจากต าแหนงตาม (๔) (๕)หรอ (๖) ตองไดรบความเหนชอบของคณะกรรมการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการ และใหน าความกราบบงคมทลเพอทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหพนต าแหนง

มาตรา 17ในกรณทต าแหนงผพพากษาสมทบวางลงเพราะเหตอนนอกจากถงคราวออกตามวาระตามมาตรา ๑๖(๑) จะทรงพระกรณาโปรดเกลาฯแตงตงบคคลซงคณะกรรมการตลาการคดเลอกขนแทนต าแหนงทวางกได เวนแตวาระของผพพากษาสมทบเหลอไมถงหนงรอยแปดสบวนจะไมแตงตงบคคลแทนกไดใหผพพากษาสมทบซงด ารงต าแหนงแทนอยในต าแหนงเทากบวาระทเหลออยของผซงด ารงต าแหนงแทน

มาตรา 18ในกรณทยงไมมการแตงตงผพพากษาสมทบขนใหมหรอมการแตงตงแลวแตยงไมไดเขารบหนาท ใหผพพากษาสมทบซงออกไปตามวาระคงอยปฏบตหนาทไปพลางกอน และใหมอ านาจพจารณาพพากษาคดทตนไดนงพจารณาไวกอนจนกวาจะเสรจคดนน แตตองไมเกนหกสบวนนบแตวนครบก าหนดออกตามวาระ

มาตรา 19ภายใตบงคบมาตรา ๒๐และมาตรา ๒๑ องคคณะในการพจาณาพพากษาคดสงแวดลอม ทงองคคณะในคดปกครองและคณะในคดพเศษ ใหเปนไปตามขอก าหนดประธานศาลฎกา การท าค าพพากษาหรอค าสงของศาลนนจะตองบงคบตามเสยงฝายขางมาก

มาตรา 20ผพพากษาศาลสงแวดลอมคนใดคนหนงมอ านาจด าเนนกระบวนการพจรณาหรออกค าสงใดๆนอกจากการนงพจารณาและพพากษาคดได

มาตรา 21ใหอธบดผพพากษาศาลสงแวดลอมกลาง อธบดผพพากษาศาลสงแวดลอมภาคหรอผพพากษาหวหนาศาลสงแวดลอม แลวแตกรณหรอผท าการแทนในต าแหนงดงกลาว ก าหนดเวร ปฏบตการของผพพากษาสมทบซงจะตองปฏบตหนาท ผพพากษาสมทบซงนงพจารณาคดใดจะตองพจารณาคดนนจนเสรจเวนแตไมอาจปฏบตหนาทไดเพราะเจบปวยหรอมเหตจ าเปนอยางอนในกรณเชนวานใหผมอ านาจตามวรรคหนงจดใหผพพากษาสมทบคนอนปฎบตหนาทแทน ผพพากษาสมทบจะไดรบคาปวยการ คาพาหนะเดนทาง คาเชาทพก และคาตอบแทนอยางอนตามทก าหนดในพระราชกฤษฎกา

มาตรา 22ใหน าบทบญญตวาดวยการคดคานผพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบแกการคดคานผพพากษาสมทบโดยอนโลม

มาตรา 23ผพพากษาสมทบเปนเจาพนกงานในต าแหนงตลาการตามประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 24ใหน าบทบญญตวาดวยวนยและการรกษาวนยส าหรบขาราชการตลาการตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการฝายตลาการมาใชบงคบแกผพพากษาสมทบโดยอนโลม

ทปรกษาทางสงแวดลอม มาตรา 25 ใหส านกงานศาลยตธรรม โดยค าแนะน าของคณะกรรมการพฒนาระบบคด

สงแวดลอม แตงตงทปรกษาทางสงแวดลอมในดานตางๆ ประจ าสวนกลางและภมภาคในสดสวนทเหมาะสม ทปรกษาทางสงแวดลอมใหคดเลอกจากบคคลซงมความรความช านาญดานสงแวดลอมสาขาตางๆเชน นกวทยาศาสตร วศวกร แพทย นกระบาดวทยา นกผงเมอง ผ เชยวชาญดานแผนททางอากาศ ผ เชยวชาญเรองประเพณทองถนทเกยวกบการรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต นกเศรษฐศาสตรสงแวดลอม หรอบคคลทมความเชยวชาญในเรองสงแวดลอมประการอนตามทก าหนดไวในขอก าหนดของประธานศาลฎกา เมอคดเลอกในเบองตนเสรจใหประกาศรายชอใหสาธารณชนไดรบทราบ ในกรณทมการคดคานในสามสบวนนบแตประกาศ ใหน าขอมลไปประกอบการพจารณาทบทวนกอนตดสนใจตามทเหนสมควร และใหขนทะเบยนผทผานการพจารณาดงกลาวเปนทปรกษาทางสงแวดลอมของศาลโดยใหจดท าทะเบยนใหมทกๆสามป

มาตรา 26 ทปรกษาทางสงแวดลอมจะไดรบคาตอบแทน คาพาหนะเดนทาง คาเชาทพก และคาตอบแทนอยางอนตามทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด คาตอบแทนทปรกษาทางสงแวดลอมใหจายเปนรายคด โดยก าหนดในอตราทเหมาะสมตามความขาดแคลนของแตละสาขา

มาตรา 28ทปรกษาทางสงแวดลอมทศาลขอใหมาใหความเหนมสทธไดรบคาปวยการคาพาหนะเดนทาง และคาเชาทพกตามระเบยบทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด

เจาพนกงานคดสงแวดลอม มาตรา 27 ใหมเจาพนกงานคดสงแวดลมประจ าศาลยตธรรมชนตนทมอ านาจพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมเพอท าหนาทชวยเหลอศาลในการด าเนนคดสงแวดลอมตามทศาลมอบหมายดงตอไปน (๑) ไกลเกลยคดสงแวดลอม (๒) ตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐาน (๓) รวบรวมขอมลและขอเสนอแนะใหแกผพพากษาในเบองตน

มาตรา 4 ใหมเจาพนกงานคดประจ าศาลยตธรรมชนตนทมอ านาจพจารณาพพากษาคดสงแวดลอม เพอท าหนาทชวยเหลอศาลในการด าเนนคดสงแวดลอมตามทศาลมอบหมาย ดงตอไปน (๑) ไกลเกลยคดสงแวดลอมทางแพง (๒) ตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐาน (๓) การบนทกค าพยาน

(๔) ท าความเหนเบองตน (๕) การบนทกค าพยาน (๖) ด าเนนการคมครองสทธของคความทงกอนและระหวางการพจารณา (๗) เปนผประสานงานในคดอาญา เพอชวยเหลอในการจดท ากระบวนการยตธรรมเชง

สมานฉนท หรอจดท าแผนบ าบดฟนฟเยยวยา (๘) ปฏบตหนาทอนตามพระราชบญญตนหรอตามขอก าหนดของประธานศาลฎกาใน

การท าหนาทชวยเหลอนน ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตนใหเจาพนกงานคดสงแวดลอมเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญาและใหมอ านาจมหนงสอเรยกบคคลใดบคคลหนงมาใหขอมล หรอใหจดสงเอกสารเพอประกอบการพจารณาเรองใดเรองหนงตามอ านาจหนาท หลกเกณฑและวธการปฏบตหนาทของเจาพนกงานคดสงแวดลอมใหเปนไปตามทก าหนดไวในขอก าหนดของประธานศาลฎกา

(๔) ด าเนนการคมครองสทธของคความทงกอนและระหวางการพจารณา (๕) ปฏบตหนาทอนตามพระราชบญญตนหรอตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา ในการท าหนาทชวยเหลอนน หลกเกณฑและวธการปฏบตหนาทของเจาพนกงานคดใหเปนไปตามทก าหนดไวในขอก าหนดของประธานศาลฎกา

มาตรา 28 ผทจะไดรบแตงตงเปนเจาพนกงานคดสงแวดลอม ตองมคณสมบตอยางหนงอยางใดตอไปน (๑) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโททางวทยาศาสตร วศวกรรมศาสตร สถาปตยกรรม

ศาสตร หรอสาขาอนทเกยวของกบสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต การกอสราง และการผงเมอง หรอวชาชพอน ตามท ก.ศ. ก าหนดโดยไดใบอนญาตประกอบวชาชพตามกฎหมายครบถวน หากมกฎหมายก าหนดและไดประกอบวชาชพทเกยวของเปนเวลาไมนอยกวาสองป

(๒) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโททางแพทยศาสตร เภสชศาสตร พยาบาลศาสตร วทยาศาสตร ทเกยวของกบเรองสขภาพอนามย พษวทยา ระบาดวทยา หรอวชาชพอนตามท ก.ศ. ก าหนดโดยไดใบอนญาตประกอบวชาชพตามกฎหมายครบถวน

มาตรา 5 ผทจะไดรบแตงตงเปนเจาพนกงานคด ตองมคณสมบตอยางหนงอยางใด ดงตอไปน (๑) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโททางกฎหมายหรอปรญญาเอกทางกฎหมาย (๒) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรทางกฎหมาย เปนสามญสมาชกแหงเนตบณฑตยสภาและไดประกอบวชาชพทางกฎหมายตามท ก.ศ. ก าหนดเปนเวลาไมนอยกวาหนงป (๓) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาตรทางกฎหมายและปรญญาในสาขาวชาอนท ก.ศ. ก าหนดซงไมต ากวาปรญญาตร และไดประกอบวชาชพตามท ก.ศ. ก าหนดเปนเวลาไมนอยกวาสป ใหเลขาธการส านกงานศาลยตธรรมมอ านาจพจารณาแตงตงบคคลซงมคณสมบตตามวรรคหนงเปนเจาพนกงานคด โดยใหต าแหนงเจาพนกงานคดเปนต าแหนงทมเหตพเศษ

หากมกฎหมายก าหนด (๓) ส าเรจการศกษาระดบเนตบณฑต หรอปรญญาโททางกฎหมายหรอปรญญาเอก

ทางกฎหมาย (๔) ส าเรจการศกษาระดบปรญญาโทในสาขาวชาอนท ก.ศ. ก าหนดและไดประกอบ

วชาชพตามท ก.ศ. ก าหนดเปนเวลาไมนอยกวาสองป ใหเลขาธการส านกงานศาลยตธรรมมอ านาจพจารณาแตงตงบคคลซงมคณสมบตตามวรรคหนงเปนเจาพนกงานคด โดยใหต าแหนงเจาพนกงานคดเปนต าแหนงทมเหตพเศษตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และในการก าหนดใหไดรบเงนเพมส าหรบต าแหนงทมเหตพเศษตองค านงถงภาระหนาทคณภาพของงาน และการด ารงตนอยในความยตธรรมโดยเปรยบเทยบกบคาตอบแทนของผปฏบตงานอนในกระบวนการยตธรรมดวย ทงน ใหเปนไปตามระเบยบท ก.ศ. ก าหนด

ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการพลเรอน และในการก าหนดใหไดรบเงนเพมส าหรบต าแหนงทมเหตพเศษตองค านงถงภาระหนาท คณภาพของงาน และการด ารงตนอยในความยตธรรมโดยเปรยบเทยบกบคาตอบแทนของผปฏบตงานอนในกระบวนการยตธรรมดวย ทงน ใหเปนไปตามระเบยบท ก.ศ. ก าหนด

วธพจารณาคดสงแวดลอมในศาลชนตน มาตรา 29 การด าเนนการทงปวงกอนการเรมตนคด การฟอง การเขาเปนคความในคด การด าเนนกระบวนการพจารณา การรบฟงพยานหลกฐาน และการพพากษาคดสงแวดลอมใหเปนไปตามบทบญญตแหง พระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๔ ในกรณทไมมบทบญญตและขอก าหนดดงกลาว ใหน าบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงหรอประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา พระราชบญญตจดตงศาลแขวงและวธพจารณาความอาญาในศาลแขวง หรอพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครองมาบงคบใชโดยอนโลม ส าหรบคดสงแวดลอมทอยในอ านาจหนาทของศาลแรงงาน หรอศาลทรพยสนทาง

มาตรา 7 การด าเนนการทงปวงกอนการเรมตนคด การฟอง การเขาเปนคความในคดการด าเนนกระบวนพจารณา การรบฟงพยานหลกฐาน และการพพากษาคดสงแวดลอมใหเปนไปตามบทบญญตแหงพระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๖ ในกรณทไมมบทบญญตและขอก าหนดดงกลาว ใหน าบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาบงคบใชโดยอนโลม ส าหรบคดสงแวดลอมทอยในอ านาจหนาทของศาลแรงงาน หรอศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ ใหน าพระราชบญญตฉบบนไปบงคบใชโดยอนโลม หามมใหน าบทบญญตแหงพระราชบญญตนใชบงคบแกคดเยาวชนและครอบครว

ปญญาและการคาระหวางประเทศ หรอศาลอน ใหน าพระราชบญญตฉบบนไปบงคบใชโดยอนโลม คดอนๆทมความเกยวเนองหรอมสาเหตจากขอพพาททางสงแวดลอม เชน คดความผดตอชวต คดหมนประมาท คดความผดตอทรพย คดความผดเกยวกบเสรภาพในการแสดงความคดเหนหรอเสรภาพในการชมนมของบคคล หากคความรองขอหรอศาลเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม ใหศาลพจารณาน าพระราชบญญตนไปปรบใชแกคดดงกลาวโดยอนโลมเชนเดยวกน

ตามกฎหมายวาดวยการจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว

มาตรา 30 ในกรณทปรากฏวามขอผดระเบยบหรอผดหลงในการด าเนนกระบวนพจารณาของคความฝายใด ใหศาลสงใหคความทด าเนนกระบวนพจารณาผดระเบยบหรอผดหลงนนท าการแกไขใหถกตองภายในระยะเวลาและเงอนไขทศาลเหนสมควรก าหนด เวนแตขอผดระเบยบหรอผดหลงดงกลาวเกดจากความไมสจรตของคความฝายนน

มาตรา 9 ในกรณทปรากฏวามขอผดระเบยบหรอผดหลงในการด าเนนกระบวนพจารณาของคความฝายใด ใหศาลสงใหคความทด าเนนกระบวนพจารณาผดระเบยบหรอผดหลงนนท าการแกไขใหถกตองภายในระยะเวลาและเงอนไขทศาลเหนสมควรก าหนด เวนแตขอผดระเบยบหรอผดหลงดงกลาวเกดจากความไมสจรตของคความฝายนน

มาตรา 31เพอประโยชนแหงความยตธรรมในอนทจะใหไดความแจงชดในขอเทจจรงแหงคดใหศาลมอ านาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควร และศาลมอ านาจซกถามพยานเพมเตมไดจนสนขอสงสย ใหศาลด าเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปโดยไมเลอนคดจนกวาจะเสรจการพจารณา เวนแตมเหตจ าเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดและศาลจะเลอนครงหนงไดไมเกนเจดวน และเมอเสรจการพจารณาคดใหศาลรบท าค าพพากษาหรอค าสงโดยเรว

มาตรา 21 เพอประโยชนแหงความยตธรรมในอนทจะใหไดความแจงชดในขอเทจจรงแหงคด ใหศาลมอ านาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควร และศาลมอ านาจซกถามพยานเพมเตมไดจนสนขอสงสย ตลอดจนมอ านาจสงใหตรวจพสจนพยานหลกฐานได คาใชจายทเกดขนตามวรรคน ศาลอาจสงใหจายตามระเบยบทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด ใหศาลด าเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปโดยไมเลอนคดจนกวาจะเสรจการพจารณา เวนแตมเหตจ าเปนอนมอาจกาวลวงเสยไดและศาลจะเลอนครงหนงไดไมเกนเจดวน และเมอเสรจการพจารณาคดใหศาลรบท าค าพพากษาหรอค าสงโดยเรว

มาตรา 32 เมอศาลสงแวดลอมเหนเปนการสมควร จะใหศาลอนหรอเจาพนกงานศาลท าการสบพยานหลกฐานสวนใดสวนหนงแทนได การสบ พยานหลกฐานดงกลาวจะกระท าในศาลหรอนอกศาลกได

ในกรณทการสบพยานหลกฐานตามวรรคหนงเปนการสบพยานหลกฐานของฝายโจทกในคดอาญาจะกระท าลบหลงจ าเลยไมได ทงจะตองใหจ าเลยมโอกาสถามคานพยานบคคลหรอคดคานพยานหลกฐานอนไดอยางเตมท เวนแตจะเปนกรณทอาจสบพยานหลกฐานลบหลงจ าเลยไดตามมาตรา ๑๗๒ ทว แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 33 ถาบคคลใดเกรงวาพยานหลกฐานทตนอาจตองอางองในภายหนาจะสญหายหรอยากแกการน ามาเมอมคดสงแวดลอมเกดขน หรอถาคความฝายใดในคดเกรงวาพยานหลกฐานทตนจ านงจะอางองจะสญหายเสยกอนทจะน ามาสบหรอเปนการยากทจะน าสบในภายหลงบคคลนนหรอคความฝายนนอาจยนค าขอตอศาลโดยท าเปนค ารองขอหรอค ารองใหศาลมค าสงใหสบพยานหลกฐานนนไวทนทเทานน ใหศาลหมายเรยกผขอและคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทเกยวของมาศาล และเมอไดฟงบคคลเหลานนแลว ใหศาลสงค าขอตามทเหนสมควร ถาศาลสงอนญาตตามค าขอแลวใหสบพยานหลกฐานไปตามทบญญตไวในกฎหมาย สวนรายงานและเอกสารอนๆ ทเกยวของกบการนนใหศาลเกบรกษาไว

มาตรา 23 ถาบคคลใดเกรงวาพยานหลกฐานทตนอาจตองอางองในภายหนาจะสญหายหรอยากแกการน ามาเมอมคดสงแวดลอมเกดขน หรอถาคความฝายใดในคดเกรงวาพยานหลกฐานทตนจ านงจะอางองจะสญหายเสยกอนทจะน ามาสบหรอเปนการยากทจะน ามาสบในภายหลงบคคลนนหรอ คความฝายนนอาจยนค าขอตอศาลโดยท าเปนค ารองขอหรอค ารองใหศาลมค าสงใหสบพยานหลกฐานนนไวทนทเทานน ใหศาลหมายเรยกผขอและคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทเกยวของมาศาล และเมอไดฟงบคคลเหลานนแลว ใหศาลสงค าขอตามทเหนสมควร ถาศาลสงอนญาตตามค าขอ แลวใหสบพยานหลกฐานไปตามทบญญตไวในกฎหมาย สวนรายงานและเอกสารอน ๆ ทเกยวของกบการนนใหศาลเกบรกษาไว

มาตรา 34 ในกรณมเหตฉกเฉน เมอมการยนค าขอตามมาตรา ๒๙ ผยนค าขอจะยนค ารองรวมไปดวยเพอใหศาลมค าสงหรอออกหมายตามทขอโดยไมชกชา และถาจ าเปนจะขอใหศาลมค าสงใหยดหรออายดเอกสารหรอวตถทจะใชเปนพยานหลกฐานทขอสบไวกอนโดยมเงอนไขอยางใดอยางหนงตามทศาลเหนสมควรกได ใหน ามาตรา ๒๖๑ ถงมาตรา ๒๖๓ และมาตรา ๒๖๗ ถงมาตรา ๒๖๙ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชแกกรณตามวรรคหนงโดยอนโลม

มาตรา 24 ในกรณมเหตฉกเฉน เมอมการยนค าขอตามมาตรา ๒๒ ผยนค าขอจะยน ค ารองรวมไปดวยเพอใหศาลมค าสงหรอออกหมายตามทขอโดยไมชกชา และถาจ าเปนจะขอใหศาลมค าสงใหยดหรออายดเอกสารหรอวตถทจะใชเปนพยานหลกฐานทขอสบไวกอนโดยมเงอนไขอยางใดอยางหนงตามทศาลเหนสมควรกได ใหน ามาตรา ๒๖๑ ถงมาตรา ๒๖๓ และมาตรา ๒๖๗ ถงมาตรา ๒๖๙ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชแกกรณตามวรรคหนงโดยอนโลม

มาตรา 35ในกรณทมความจ าเปน เพอใหไดขอเทจจรงอยางเพยงพอรอบดานหากคความทเกยวของรองขอ หรอศาลเหนเปนการสมควร ศาลอาจจะเดนเผชญสบพยานหลกฐานในสถานททเกยวของได

มาตรา 22 ในกรณทมความจ าเปน เพอใหไดขอเทจจรงอยางเพยงพอรอบดาน หากคความทเกยวของรองขอ หรอศาลเหนเปนการสมควร ศาลอาจจะเดนเผชญสบพยานหลกฐานในสถานททเกยวของได

ในการเดนเผชญสบ หากมความจ าเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม ใหศาลมอ านาจสอบถามบคคลในบรเวณทเกดเหต ตรวจเกบพยานหลกฐานตางๆหรอแสวงหาขอเทจจรงตางๆไดตามทเหนสมควร ในคดทมการฟองเพอประโยชนสาธารณะทมผลกระทบรนแรงตอสงคมและสงแวดลอม ใหศาลสงเจาพนกงานคดสงแวดลอมไปตรวจสอบขอเทจจรง ในพนทและเกบหลกฐานเบองตนมาน าเสนอประกอบการพจารณาพพากษาดวย หลกเกณฑการด าเนนการใหเปนไปตามค าแนะน าประธานศาลฎกาวาดวยระบบไตสวนและการเกบหลกฐานคดสงแวดลอม ในกรณทมความจ าเปน เพอประโยชนแหงความยตธรรมอาจจดใหมศาลเคลอนทเพอพจารณาพพากษาคดในบรเวณพนทพพาททเกดเหตได

ในการเดนเผชญสบ หากมความจ าเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม ใหศาลมอ านาจสอบถามบคคลในบรเวณทเกดเหต ตรวจเกบพยานหลกฐานตางๆ หรอแสวงหาขอเทจจรงตางๆ ไดตามทเหนสมควร

มาตรา 36ในกรณทคความแตละฝายประสงคจะน าพยานผ เชยวชาญทมความเหนแตกตางกนมาสบ หากศาลเหนสมควรเพอใหไดขอมลทแจงกระจางอยางรอบดาน ศาลอาจสงใหน าพยานผ เชยวชาญของทกฝายมาสบพรอมกนในคราวเดยว โดยใหเปนไปตามวธการในขอก าหนดของประธานศาลฎกา ทงนศาลอาจขอใหทปรกษาทางสงแวดลอมมารวมในการสบพยานและใหความเหนตอศาลได

มาตรา 26 ในกรณทคความแตละฝายประสงคจะน าพยานผ เชยวชาญทมความเหนแตกตางกนมาสบ หากศาลเหนสมควรเพอใหไดขอมลทแจงกระจางอยางรอบดาน ศาลอาจสงใหน าพยานผ เชยวชาญของทกฝายมาสบพรอมกนในคราวเดยว โดยใหเปนไปตามวธการในขอก าหนดของประธานศาลฎกา ทงน ศาลอาจขอใหทปรกษาทางสงแวดลอมมารวมในการสบพยานและใหความเหนตอศาลกได

มาตรา 37ในคดทตองอาศยความรความช านาญเปนพเศษ เมออธบดผพพากษาศาลสงแวดลอมหรอหวหนาศาลสงแวดลอม หรอผพพากษาทพจารณาคดเหนสมควรใหมการตงทปรกษาทางสงแวดลอมประจ าคดได ทปรกษาทางสงแวดลอมมหนาทชวยใหความเหน ค าแนะน า เพอประโยชนแกคด โดยสามารถเขาถงเอกสารและขอมลคดทจ าเปนเพอใหมขอมลทเพยงพอในการเสนอความคดเหนได ในกรณทเหนสมควรเจาของส านวนอาจมอบหมายใหเขารวมรบฟงการพจารณาคดไปพรอมกนดวย ทงน ใหทปรกษาทางสงแวดลอมท าความเหนเปนลายลกษณอกษรเพอประกอบส านวนคดไวดวย

มาตรา 25 ศาลอาจสงใหทปรกษาทางสงแวดลอมใหความเหนเพอประกอบการพจารณาพพากษาคดได โดยทปรกษาทางสงแวดลอมมสทธในการเขาถงเอกสารและขอมลในคดทจ าเปนเพอใหมขอมลทเพยงพอในการเสนอความคดเหนโดยในคดหนงอาจมทปรกษาหลายคนหรอหลายสาขากได ทงน ขนอยกบตามพฤตการณแหงรปคด

ในคดหนงอาจมทปรกษาหลายคนหรอหลายสาขากได ทงนขนอยกบตามพฤตการณแหงรปคด ส าหรบคดทปรากฏวามขอขดแยงเกยวกบปญหาเทคนคทางสงแวดลอมทซบซอนมากใหศาลตงทปรกษาทางสงแวดลอมประจ าคดตงแตตน ในกรณทคความแตละฝายประสงคจะน าพยานผเชยวชาญทมความเหนแตกตางกนมาสบ หากศาลเหนสมควรเพอใหไดขอมลทแจงกระจางอยางรอบดาน ศาลอาจสงใหน าพยานผ เชยวชาญของทกฝายมาสบพรอมกนในคราวเดยว โดยใหเปนไปตามวธการในขอก าหนดของประธานศาลฎกา ทงนศาลอาจขอใหทปรกษาทางสงแวดลอมมารวมในการสบพยานและใหความเหนตอศาลได มาตรา 38 เพอประโยชนแหงความยตธรรม ศาลอาจสงพยานหลกฐานทส าคญในคด ไปตรวจทางวทยาศาสตร เทคโนโลย หรอขอความเหนในสถาบนวชาการตางๆ ของรฐ หรอสถาบนอนๆ เพอพสจนความจรงในคดตามทศาลเหนสมควร ใหส านกงานศาลยตธรรม โดยค าแนะน าของคณะกรรมการพฒนาระบบคดสงแวดลอมขนทะเบยนรายชอสถาบนดานวทยาศาสตร และสถาบนวชาการดานสงแวดลอม เพอประโยชนในการพจารณาพพากษาคดสงแวดลอม สถาบนทใหบรการมสทธไดรบตามทคณะกรรมการบรการศาลยตธรรมก าหนด

มาตรา 39ในกรณทเจาพนกงานขอใหบคคลใดซงมความรความเชยวชาญเปนพเศษเฉพาะในเรองหนงเรองใดเปนทปรกษาทางสงแวดลอมหรอผชวยเหลอเจาพนกงานในลกษณะอนๆ ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตน ใหบคคลนนไมตองรบผดทางแพงเปนการสวนตวในบรรดาความเสยหายทเกดขนเวนแตจงใจหรอประมาทเลนเลออยางรายแรงแตไมตดสทธผ เสยหายทจะเรยกรองคาเสยหาจากทางราชการ

มาตรา 27 กรณทปรกษาทางสงแวดลอมหรอพยานผ เชยวชาญคนใดเบกความตอศาล ใหทราบวามการกระท าความผดตามพระราชบญญตน ถาไดกระท าโดยสจรตยอมไดรบความคมครองไมตองรบผดทงทางแพงและอาญา

มาตรา 40 เมอไดสบพยานตามทจ าเปนแลวใหถอวาการพจารณา เปนอนสนสด แตคความอาจแถลงการณปดคดดวยวาจาในวนเสรจการพจารณานนได แลวใหศาลอานค า

มาตรา 37 เมอไดสบพยานตามทจ าเปนแลว ใหถอวาการพจารณาเปนอนสนสด แตคความอาจแถลงการณปดคดดวยวาจาในวนเสรจการพจารณานนได แลวใหศาลอานค า

พพากษาหรอค าสงภายในเวลาสามวนนบแตวนนน กอนทศาลอานค าพพากษาหรอค าสง ถาศาลเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม ศาลอาจท าการพจารณาตอไปอกได

พพากษาหรอค าสงภายในเวลาสามวนนบแตวนนน กอนทศาลอานค าพพากษาหรอค าสง ถาศาลเหนสมควรเพอประโยชนแหง ความยตธรรมศาลอาจท าการพจารณาตอไปอกได

มาตรา 41ค าพพากษาหรอค าสงของศาลใหท าเปนหนงสอและตองกลาวหรอแสดงขอเทจจรงทฟงไดโดยสรปและค าวนจฉยในประเดนแหงคดพรอมดวยเหตผลแหงค าวนจฉยนน ในการจดท าค าพพากษาในคดสงแวดลอม ใหศาลค านงถงผลกระทบทเกดตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตและแสวงหาแนวทางทจะสรางความสมดลทางระบบนเวศและการพฒนาอยางยงยนดวย การก าหนดโทษ หรอมาตรการตางๆทงทางแพง ทางอาญา และทางปกครอง แกผกอความเสยหายใหศาลค านงถงเรองตางๆดงน

(๑) พฤตกรรมของผกระท าความผดหรอกอใหเกดความเสยหายและลกษณะของการกระท าทเกยวของ

(๒) เจตนาของผกอความเสยหาย หากยงเจตนาราย จงใจใหเกดความเสยหาย ยงตองมโทษหรอมาตรการทเขมขน

(๓) ความรายแรงของผลกระทบทเกดตอสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และระบบนเวศ หรอผลกระทบตอบคคลทงทางชวต รางกาย สขภาพ และทรพยสน

(๔) ประวตเกยวกบการปฏบตหรอไมปฏบตตามกฎหมายสงแวดลอม (๕) ผลประโยชนทผกอความเสยหายไดรบจากการกอความเสยหายหรอการ

ละเมดกฎหมาย (๖) การยอมรบผดในสงทไดกระท าไป การส านกผด และความพยายามแกไข

มาตรา 38 ค าพพากษาหรอค าสงของศาลใหท าเปนหนงสอและตองกลาวหรอแสดงขอเทจจรงทฟงไดโดยสรปและค าวนจฉยในประเดนแหงคดพรอมดวยเหตผลแหงค าวนจฉยนน ในการจดท าค าพพากษาในคดสงแวดลอม ใหศาลค านงถงผลกระทบทเกดตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต และแสวงหาแนวทางทจะสรางความสมดลทางระบบนเวศและ การพฒนาอยางยงยนดวย

มาตรา 42ในการพพากษาคดปกครองสงแวดลอม ศาลมอ านาจก าหนดค าบงคบอยาง

หนงอยางใด ดงตอไปน (๑) สงใหเพกถอนกฎหรอค าสงหรอสงหามการกระท าทงหมดหรอบางสวนในกรณทมการฟองวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระท าการโดยไมชอบดวยกฎหมาย (๒) สงใหหวหนาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐทเกยวของปฏบตตามหนาทภายในเวลาทศาลก าหนด ในกรณทมการฟองวาหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐละเลยตอหนาทหรอปฏบตหนาทลาชาเกนสมควร (๓) สงใหใชเงนหรอใหสงมอบทรพยสนหรอใหกระท าการหรองดเวนกระท าการโดยจะก าหนดระยะเวลาและเงอนไขอน ๆ ไวดวยกได ในกรณทมการฟองเกยวกบการกระท าละเมดหรอความรบผดของหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐหรอการฟองเกยวกบสญญาทางปกครอง (๔) สงใหถอปฏบตตอสทธหรอหนาทของบคคลทเกยวของ ในกรณทมการฟองใหศาลมค าพพากษาแสดงความเปนอยของสทธหรอหนาทนน (๕) สงใหบคคลกระท าหรอละเวนกระท าอยางหนงอยางใดเพอใหเปนไปตามกฎหมาย ในการมค าบงคบตามวรรคหนง (๑) ศาลมอ านาจก าหนดวาจะใหมผลยอนหลงหรอไมยอนหลงหรอมผลไปในอนาคตถงขณะใดขณะหนงได หรอจะก าหนดใหมเงอนไขอยางใดกได ทงนตามความเปนธรรมแหงกรณ ในกรณทศาลมค าพพากษาถงทสดใหเพกถอนกฎ ใหมการประกาศผลแหงค าพพากษาดงกลาวในราชกจจานเบกษา และใหการประกาศดงกลาวมผลเปนการเพกถอนกฎนน ในกรณทศาลมค าบงคบใหผใดช าระเงนหรอสงมอบทรพยสนตามค าพพากษา ถาผนนไมช าระเงนหรอสงมอบทรพยสน ศาลอาจมค าสงใหมการบงคบคดแก

ทรพยสนของบคคลนนได ในกรณทศาลมค าบงคบตามวรรคหนง (๕) หรอตามวรรคส ใหน าบทบญญตวาดวยการบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลม ในการพพากษาคด ใหศาลมค าสงคนคาธรรมเนยมศาลทงหมดหรอแตบางสวนตามสวนของการชนะคด มาตรา 43หามมใหศาลพพากษาหรอสงเกนไปกวาหรอนอกจากทปรากฏในค าฟอง เวนแตในกรณทศาลเหนสมควรเพอความเปนธรรมแกคความหรอเพอคมครองประโยชนสาธารณะจะพพากษาหรอสงเกนค าขอบงคบหรอทมไดกลาวในค าฟองกได

มาตรา 39หามมใหศาลพพากษาหรอสงเกนไปกวาหรอนอกจากทปรากฏในค าฟอง เวนแตในคดสวนแพงกรณทศาลเหนสมควรเพอความเปนธรรมแกคความหรอเพอคมครองประโยชนสาธารณะจะพพากษาหรอสงเกนค าขอบงคบหรอทมไดกลาวในค าฟองกได

มาตรา 44 ค าพพากษาหรอค าสงใดๆใหถอวาผกพนเฉพาะคความในกระบวนพจารณาของศาลทพพากษาหรอมค าสง แตศาลจะก าหนดใหค าพพากษาหรอค าสงนนผกพนผอนซงมผลประโยชนรวมกนในมลแหงคดหรอมหนาทเกยวของตามกฎหมายดวยกได

มาตรา 40 ค าพพากษาหรอค าสงใด ๆ ในคดสวนแพงใหถอวาผกพนเฉพาะคความในกระบวนพจารณาของศาลทพพากษาหรอมค าสง แตศาลจะก าหนดใหค าพพากษาหรอค าสงนนผกพนผอน ซงมผลประโยชนรวมกนในมลความแหงคดหรอมหนาทเกยวของตามกฎหมายดวยกได

วธพจารณาคดแพงและคดปกครองสงแวดลอม มาตรา 45 เมอมหรออาจจะมขอโตแยงเกดขนเกยวกบสทธหรอหนาทหรอประโยชนของบคคลใดตามกฎหมายทเกยวของกบคดสงแวดลอมหรอบคคลใดจะตองใชสทธดงกลาวทางศาล บคคลนนชอบทจะเสนอคดของตนตอศาลทมเขตอ านาจไดตามบทบญญตแหงกฎหมายน

มาตรา 14 เมอมหรออาจจะมขอโตแยงเกดขน เกยวกบสทธหรอหนาทของบคคลใด ตามกฎหมายสงแวดลอม หรอบคคลใดจะตองใชสทธดงกลาวทางศาล บคคลนนชอบทจะเสนอคดของตนตอศาลทมเขตอ านาจได ตามบทบญญตแหงกฎหมายน

มาตรา 46 การฟองคดแพงและคดปกครองสงแวดลอมเพอประโยชนสวนตวของปจเจกชนบคคลอาจรวมกนฟองในลกษณะคดแบบกลมกได หลกเกณฑและวธการในการฟองคดแบบกลมใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการฟองคดแบบกลม

มาตรา 47 ตวแทนชมชนทมคณสมบตตามทก าหนดไวในขอก าหนดประธานศาลฎกา มสทธฟองคดตอศาลเพอขอใหก าหนดมาตรการในการด าเนนการเพอปองกนหรอหยดยง

มาตรา 16 ตวแทนชมชนทมคณสมบตตามทก าหนดไวในขอก าหนดประธานศาลฎกา มสทธทจะฟองคดตอศาลและด าเนนคดสงแวดลอมเพอเรยกคาเสยหายทางสงแวดลอมท

การกอความเสยหายการเรยกใหจดการแกไขปญหาและกระท าการฟนฟเยยวยา หรอการเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอมของชมชนได

เกดแกสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตของชมชนได

มาตรา 48เพอคมครองประโยชนสาธารณะ ใหองคกรเอกชนทางสงแวดลอมทมคณสมบตตามทก าหนดไวในขอก าหนดประธานศาลฎกา มสทธฟองคดสงแวดลอมทอยในขอบเขตวตถประสงคของ องคกรตอศาลเพอขอใหเกดมาตรการในการด าเนนการเพอ ปองกนหรอหยดยงการกอความเสยหาย การเรยกใหจดการแกไขปญหาและกระท าการฟนฟเยยวยาหรอการเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอมได

มาตรา 15 เพอคมครองประโยชนสาธารณะเปนส าคญ ใหองคกรเอกชนทางสงแวดลอมทไดจดทะเบยนแลวตามกฎหมาย มสทธทจะฟองคดตอศาลและด าเนนคดสงแวดลอมเพอเรยกคาเสยหายทางสงแวดลอมได หากเปนคดทอยในขอบเขตวตถประสงคขององคกรนน

มาตรา 17 คาเสยหายทไดรบจากการฟองคดตามมาตรา ๑๕ และมาตรา ๑๖ ใหน าไปใชเพอฟนฟเยยวยาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงเพอใชเปนคาใชจายตางๆ ในเรองทเกยวของ และใหจ ากดเพยงคาใชจายส าหรบมาตรการทสมเหตผลซงไดด าเนนการไปแลวหรอจะด าเนนการตอไปเพอใหสงแวดลอมทเสยไปคนสสภาพเดม

มาตรา 18บคคลใดทมใชผ เสยหายและมไดอาศยอยในชมชนทองถนซงพบเหนการกระท าใดทกอใหเกดความเสยหายแกสงแวดลอมอาจแจงใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการใด ตามกฎหมายวาดวยการนน หากหนวยงานทไดรบแจงไมด าเนนการทเปนผลใหระงบความเสยหายแกสงแวดลอมภายในเกาสบวน ใหบคคลดงกลาวฟองเปนคดตอศาลเพอขอใหศาลมค าสงหรอค าพพากษาได แตจะเรยกคาเสยหายใด ๆ เพอตนเองหรอบคคลอนมได ทงน ใหศาลเรยกหนวยงานทเกยวของเขามาในคดดวย

มาตรา 49หากองคกรเอกชนทางสงแวดลอมประสงคจะใชสทธฟองคดตามมาตราขางตนจกตองไปเรยกรองใหหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษตามกฎหมายนนเขาด าเนนการตามกฎหมายกอนหากเจาหนาไมด าเนนการใน ๖๐วนองคกรเอกชนมสทธไปฟองรองคดได ในกรณทหนวยงานของรฐมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษตามกฎหมายมการฟองคดอยแลว องคกรเอกชนทางสงแวดลอมอาจขอเขาเปนคความรวมได

มาตรา 50หนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอมตามกฎหมายมอ านาจฟองคดตอศาล เพอขอใหเกดมาตรการในการด าเนนการเพอปองกนหรอหยดยงการกอความเสยหาย การเรยกใหจดการแกไขปญหาและกระท าการฟนฟเยยวยา หรอการเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอมได การฟองเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอมของสวนรวมตองค านวณความเสยหายทางตรงและทางออมอยางรอบดาน โดยรวบรวมทงขอเทจจรงและแสดงวธการคดค านวณในเชงวชาการแกศาลอยางเพยงพอ ในกรณทมผกอภยหรอความเสยหายหลายรายทเกยวเนองกน ใหหนวยงานทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอมตามกฎหมายรวบรวมขอมลและด าเนนการฟองรองคดแพงใหครบถวนทกกรณได ในกรณทหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษ และรกษาสงแวดลอมตามกฎหมายตองเสยคาใชจายเพอการแกไขปญหาสงแวดลอมตางๆ เชนการขจดมลพษ หรอตองรบผดแทนผกอความเสยหายโดยทมไดเปนผกอความเสยหายเองโดยตรง ใหหนวยงานของรฐฟองไลเบยเพอเรยกรองคาเสยหายใหครบถวนเพอใหผกอมลพษทแทจรงตองรบผดตอไป

มาตรา 51 โจทกจะฟองดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได ในกรณทโจทกประสงคจะฟองดวยวาจาใหเจาพนกงานคดจดใหมการบนทกรายละเอยดแหงค าฟองแลวใหโจทกลงลายมอชอไวเปนส าคญ ค าฟองตองมขอเทจจรงทเปนเหตแหงการฟองคดรวมทงค าขอบงคบชดเจนพอทจะท าใหเขาใจได หากศาลเหนวาค าฟองนนไมถกตองหรอขาดสาระส าคญบางเรอง ศาลอาจมค าสงใหโจทกแกไขค าฟองในสวนนนใหถกตองหรอชดเจนขนกได

มาตรา 19 โจทกจะฟองดวยวาจาหรอเปนหนงสอกได ในกรณทโจทกประสงคจะฟองดวยวาจา ใหเจาพนกงานคดจดใหมการบนทกรายละเอยดแหงค าฟองแลวใหโจทกลงลายมอชอไวเปนส าคญ ค าฟองตองมขอเทจจรงทเปนเหตแหงการฟองคดรวมทงค าขอบงคบชดเจนพอทจะท าใหเขาใจไดหากศาลเหนวาค าฟองนนไมถกตองหรอขาดสาระส าคญบางเรอง ศาลอาจมค าสงใหโจทกแกไข ค าฟองในสวนนนใหถกตองหรอชดเจนขนกได

มาตรา 52 ภายหลงทไดมการฟองคดสงแวดลอมแลวหากมการเสนอค าฟองเขามาใน มาตรา 20 ภายหลงทไดมการฟองคดสงแวดลอมแลว หากมการเสนอค าฟองเขามา

คดดงกลาวไมวาโดยวธฟองเพมเตม ฟองแยงหรอโดยสอดเขามาในคด หรอหากศาลมค าสงใหรวมพจารณาคดแพงอนใดเขากบคดสงแวดลอม ใหถอวาคดในสวนทเกยวกบค าฟองซงไดยนภายหลงและคดทศาลสงใหรวมพจารณาเหลานนเปนคดสงแวดลอมตามพระราชบญญตนดวย

ในคดดงกลาวไมวาโดยวธฟองเพมเตม ฟองแยง หรอโดยสอดเขามาในคด หรอหากศาลมค าสงใหรวมพจารณาคดแพงอนใดเขากบคดสงแวดลอม ใหถอวาคดในสวนทเกยวกบค าฟองซงไดยนภายหลงและคดทศาลสงใหรวมพจารณาเหลานนเปนคดสงแวดลอมตามพระราชบญญตนดวย

มาตรา 53ในกรณทท าใหความเสยหายเกดขนตอชวต รางกาย สขภาพหรออนามย โดยผลของมลพษหรอสารทมผลกระทบหรอสะสมอยในรางกายของผเสยหายหรอเปนกรณตองใชเวลาในการแสดงอาการผ เสยหายหรอผมอ านาจฟองคดแทนผ เสยหายตองใชสทธเรยกรองภายในหาป นบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผกระท าผด แตไมเกน สบปนบแตวนทรถงความเสยหาย

มาตรา 10 กรณทท าใหความเสยหายเกดขนตอชวต รางกาย สขภาพ หรออนามยโดยผลของสารทสะสมอยในรางกายของผ เสยหายหรอเปนกรณทตองใชเวลาในการแสดงอาการผ เสยหายหรอผมอ านาจฟองคดแทนผ เสยหายตองใชสทธเรยกรองภายในสามป นบแตวนทรถงความเสยหายและรตวผทตองรบผด แตไมเกนสบปนบแตวนทรถงความเสยหาย

มาตรา 54 ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายระหวางคความในคดสงแวดลอม ใหอายความสะดดหยดลงอยไมในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา

มาตรา 11 ถามการเจรจาเกยวกบคาเสยหายทพงจายระหวางคความในคดสงแวดลอมใหอายความสะดดหยดอยไมนบในระหวางนนจนกวาฝายใดฝายหนงไดบอกเลกการเจรจา

มาตรา 55ระยะเวลาตามทก าหนดไวใน พระราชบญญตนหรอกฎหมายอนทบทบญญตแหงพระราชบญญตนใหน ามาใชบงคบหรอระยะเวลาตามทศาลก าหนดไว เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความรองขอ ศาลอาจมอ านาจยนหรอขยายระยะเวลาไดตามความจ าเปนและเพอประโยชนแหงความยตธรรม

มาตรา 12 ระยะเวลาตามทก าหนดไวในพระราชบญญตนหรอกฎหมายอนทบทบญญตแหงพระราชบญญตนใหน ามาใชบงคบ หรอระยะเวลาตามทศาลก าหนดไว เมอศาลเหนสมควรหรอเมอคความรองขอ ศาลมอ านาจยนหรอขยายระยะเวลาไดตามความจ าเปนและเพอประโยชนแหง ความยตธรรม

มาตรา 56การสงค าคความหรอเอกสารอนใดหรอการแจงวนนด ค าสงของศาลหรอขอความอยางอนไปยงคความหรอบคคลอนใดในคดสงแวดลอมซงปกตจะตองด าเนนการโดยทางเจาพนกงานศาลนนอาจสงใหด าเนนการโดยทางไปรษณยและทะเบยนตอบรบ โทรศพท โทรสาร ไปรษณยอเลกทรอนกสหรอสอเทคโนโลยสารสนเทศอนใดกได โดยนกถงความจ าเปนเรงดวนความสะดวกรวดเรว ความเหมาะสมตามสภาพแหงเนอหาของเรองทท าการตดตอทงนตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดไวใน

มาตรา 13 การสงค าคความหรอเอกสารอนใด หรอการแจงวนนด ค าสงของศาลหรอขอความอยางอนไปยงคความหรอบคคลอนใดในคดสงแวดลอมซงปกตจะตองด าเนนการโดยทางเจาพนกงานศาลนน ศาลอาจสงใหด าเนนการโดยทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ โทรศพท โทรสาร ไปรษณยอเลกทรอนกส หรอสอเทคโนโลยสารสนเทศอนใดกได โดยค านงถงความจ าเปนเรงดวนความสะดวกรวดเรว ความเหมาะสมตามสภาพแหงเนอหาของเรองทท าการตดตอ ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดไวในขอก าหนดของประธาน

ขอก าหนดของประธานศาลฎกา ศาลฎกา มาตรา 57 คความจะแตงตงบคคลใดซงมภมล าเนาในเขตศาลเพอรบค าคความหรอเอกสารแทนตนกไดโดยใหยนค าขอตอศาลทพจารณาคดนนเมอศาลอนญาตแลว จะสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตงนนกได ถาคความไมมภมล าเนาหรอส านกท าการงานในเขตศาลทพจารณาคด ศาลนนจะสงใหคความแตงตงบคคลซงมภมล าเนาในเขตศาลนนซงจะเปนการสะดวกในการสงค าคความหรอเอกสารภายในเวลาทศาลก าหนดเพอรบค าคความหรอเอกสารแทนกได ถาคความไมปฏบตตามค าสงศาลตามวรรคสอง การสงค าคความหรอเอกสารจะกระท าโดยวธปดประกาศไว ณ ศาลทพจารณาคด แจงใหคความมารบค าคความหรอเอกสารนนแทนการสงโดยวธอนกไดการสงค าคความหรอเอกสารโดยวธเชนนใหมผลใชไดเมอพนสบหาวนนบแตวนปดประกาศ การสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตง ใหกระท าไดเชนเดยวกบการสงค าคความหรอเอกสารแกคความหรอการสงโดยวธอนแทนดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงการสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตงตามความในวรรคนใหมผลใชไดเมอพนเจดวนนบแตวนสงหรอสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดยวธอนแทน

มาตรา 29 คความจะแตงตงบคคลใดซงมภมล าเนาในเขตศาลเพอรบค าคความหรอเอกสารแทนตนกไดโดยใหยนค าขอตอศาลทพจารณาคดนนเมอศาลอนญาตแลว จะสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตงนนกได ถาคความไมมภมล าเนาหรอส านกท าการงานในเขตศาลทพจารณาคด ศาลนนจะสงใหคความแตงตงบคคลซงมภมล าเนาในเขตศาลนนซงจะเปนการสะดวกในการสงค าคความหรอเอกสารภายในเวลาทศาลก าหนดเพอรบค าคความหรอเอกสารแทนกได ถาคความไมปฏบตตามค าสงศาลตามวรรคสอง การสงค าคความหรอเอกสารจะกระท าโดยวธปดประกาศไว ณ ศาลทพจารณาคด แจงใหคความมารบค าคความหรอเอกสารนนแทนการสงโดยวธอนกไดการสงค าคความหรอเอกสารโดยวธเชนนใหมผลใชไดเมอพนสบหาวนนบแตวนปดประกาศ การสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตง ใหกระท าไดเชนเดยวกบการสงค าคความหรอเอกสารแกคความหรอการสงโดยวธอนแทนดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงการสงค าคความหรอเอกสารแกบคคลซงไดรบแตงตงตามความในวรรคนใหมผลใชไดเมอพนเจดวนนบแตวนสงหรอสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดยวธอนแทน

มาตรา 58 เมอศาลสงรบค าฟองแลว ใหศาลก าหนดวนนดพจารณาโดยเรว และออกหมายเรยกจ าเลยใหมาศาลตามก าหนดนดเพอการไกลเกลยหรอด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอน ใหการ และสบพยานในวนเดยวกน ทงนใหศาลสงส าเนาค าฟองหรอส าเนาบนทกค าฟองไวใหจ าเลย และสงใหโจทกมาศาลในวนนดพจารณานนดวย จ าเลยจะยนค าใหการเปนหนงสอกอนวนนดพจารณาตามวรรคหนงกได

มาตรา 30 เมอศาลสงรบค าฟองแลว ใหศาลก าหนดวนนดพจารณาโดยเรว และออกหมายเรยกจ าเลยใหมาศาลตามก าหนดนดเพอการไกลเกลยหรอด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอน ใหการ และสบพยานในวนเดยวกน ทงน ใหศาลสงส าเนาค าฟองหรอส าเนาบนทกค าฟองใหจ าเลย และสงใหโจทกมาศาลในวนนดพจารณานนดวย จ าเลยจะยนค าใหการเปนหนงสอกอนวนนดพจารณาตามวรรคหนงกได

มาตรา 31ใหศาลสอบถามคความฝายทจะตองน าพยานเขาสบวาประสงคจะอางอง

พยานหลกฐานใดแลวบนทกไวหรอสงใหคความจดท าบญชระบพยานยนตอศาลภายในระยะเวลาตามทเหนสมควรกได

มาตรา 59 ในวนนดพจาณา เมอโจทกและจ าเลยมาพรอมกนแลวใหเจาพนกงานคดหรอบคคลทศาลก าหนดหรอทคความตกลงกนท าการไกลเกลยใหคความไดตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนกอน ในการไกลเกลย ถาคความฝายใดฝายหนงรองขอหรอผไกลเกลยเหนสมควรผไกลเกลยจะสงใหด าเนนการเปนการลบเฉพาะตอหนาตวความทกฝายหรอฝายใดฝายหนงกได นอกเหนอจากการไกลเกลย ศาลอาจแสวงหาแนวทางใหมการด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอนกได ตามทศาลเหนสมควร และคความยนยอม หลกเกณฑ วธการ และระยะเวลาในการไกลเกลยหรอการด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอน ใหเปนไปตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา ผไกลเกลยหรอผ รบผดชอบในการด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอน ทมใชเจาพนกงานคดมสทธไดรบคาปวยการ คาพาหนะเดนทาง และคาเชาทพกตามระเบยบทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด ในคดปกครองสงแวดลอม อาจมการไกลเกลย หรอกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอนได ตามทศาลเหนสมควร และคความยนยอมทงนศาลตองระมดระวงไมใหประโยชนสาธารณะและผลประโยชนของปจเจกตองถกกระทบมากไปกวาการด าเนนคดปกต

มาตรา 32 ในวนนดพจารณา เมอโจทกและจ าเลยมาพรอมกนแลวใหเจาพนกงานคดหรอบคคลทศาลก าหนดหรอทคความตกลงกนท าการไกลเกลยใหคความไดตกลงกนหรอประนประนอมยอมความกนกอน ในการไกลเกลย ถาคความฝายใดฝายหนงรองขอหรอผไกลเกลยเหนสมควรผไกลเกลยจะสงใหด าเนนการเปนการลบเฉพาะตอหนาตวความทกฝายหรอฝายใดฝายหนงกได นอกเหนอจากการไกลเกลย ศาลอาจแสวงหาแนวทางใหมการด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอนได ตามทศาลเหนสมควร และคความยนยอม หลกเกณฑ วธการ และระยะเวลาในการไกลเกลยหรอการด าเนนกระบวนการระงบ ขอพพาททางเลอกแบบอน ใหเปนไปตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา ผไกลเกลยหรอผ รบผดชอบในการด าเนนกระบวนการระงบขอพพาททางเลอกแบบอน ทมใชเจาพนกงานคดมสทธไดรบคาปวยการ คาพาหนะเดนทาง และคาเชาทพกตามระเบยบจากกองทนทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด

มาตรา 60 ถาคความไมอาจตกลงกนหรอไมอาจประนประนอมยอมความกนได และจ าเลยยงไมไดยนค าใหการ ใหศาลจดใหมการสอบถามค าใหการของจ าเลยโดยจ าเลยจะยนค าใหการเปนหนงสอหรอจะใหการดวยวาจากได ในกรณทยนค าใหการเปนหนงสอหากศาลเหนวาค าใหการดงกลาวไมถกตองหรอขาดสาระส าคญบางเรอง ศาลอาจมค าสงใหจ าเลยแกไขค าใหการในสวนนนใหถกตองหรอชดเจนขนกได ในกรณมการใหการ

มาตรา 33 ถาคความไมอาจตกลงกนหรอไมอาจประนประนอมยอมความกนได และจ าเลยยงไมไดยนค าใหการ ใหศาลจดใหมการสอบถามค าใหการของจ าเลยโดยจ าเลยจะยนค าใหการเปนหนงสอหรอจะใหการดวยวาจากได ในกรณทยนค าใหการเปนหนงสอ หากศาลเหนวาค าใหการดงกลาวไมถกตองหรอขาดสาระส าคญบางเรอง ศาลอาจมค าสงใหจ าเลยแกไขค าใหการในสวนนน ใหถกตองหรอชดเจนขนกได ในกรณใหการดวยวาจา ใหศาลจดให

ดวยวาจา ใหศาลจดใหมการบนทกค าใหการนนและใหจ าเลยลงลายมอชอไวเปนส าคญ ถาจ าเลยไมใหการตารมวรรคหนง และไมไดรบใบอนญาตจากศาลใหขยายระยะเวลายนค าใหการใหถอวาจ าเลยขาดนดยนค าใหการ

มการบนทกค าใหการนนและใหจ าเลยลงลายมอชอไวเปนส าคญ ถาจ าเลยไมใหการตามวรรคหนง และไมไดรบอนญาตจากศาลใหขยายระยะเวลา ยนค าใหการใหถอวาจ าเลยขาดนดยนค าใหการ

มาตรา 61 เมอศาลแจงก าหนดนดพจารณาใหคความฝายใดทราบแลว คความฝายนนไมมาศาลตามก าหนดนด ใหเปนหนาทของคความฝายนนมารบทราบก าหนดนดตอไปจากศาลเองหากไมมารบทราบใหถอวาคความฝายนนไดทราบก าหนดนดตอไปแลว

มาตรา 34 เมอศาลแจงก าหนดนดพจารณาใหคความฝายใดทราบแลว คความฝายนนไมมาศาลตามก าหนดนด ใหเปนหนาทของคความฝายนนมารบทราบก าหนดนดตอไปจากศาลเอง หากไมมารบทราบ ใหถอวาคความฝายนนไดทราบก าหนดนดตอไปแลว

มาตรา 35ประเดนขอพพาทขอใดจ าเปนตองพสจนถงขอเทจจรงซงศาลเหนวาขอเทจจรงดงกลาวอยในความรเหนโดยเฉพาะของคความฝายใด ใหภาระการพสจนในประเดนดงกลาวตกอยแกคความฝายนน

มาตรา 36ในกรณทศาลมค าสงใหสบพยาน ใหศาลสอบถามคความฝายทจะตองน าพยานเขาสบวาประสงคจะอางองพยานหลกฐานใดแลวบนทกไวหรอสงใหคความจดท าบญชระบพยานยนตอศาลภายในระยะเวลาตามทเหนสมควรกได

มาตรา 62กรณทท าใหความเสยหายเกดขนแกรางกาย สขภาพ หรออนามยและในเวลาทพพากษาคดเปนการพนวสยจะหยงรไดแนวาความเสยหายนนมแทจรงเพยงใด ศาลอาจกลาวในค าพพากษาหรอค าสงวายงสงวนไวซงสทธทจะแกไขค าพพากษาอกภายในระยะเวลาทศาลก าหนดโดยก าหนดใหจ าเลยวางหลกประกนความเสยหายทอาจจะมขนในอนาคตตามจ านวนทเหนสมควรก าหนดกไดทงน ตองไมเกน 10ปนบแตวนทศาลสงแวดลอมชนตนมค าพพากษาหรอค าสง แตกอนการแกไขตองใหโอกาสคความอกฝายทจะคดคาน

มาตรา 41กรณทท าใหความเสยหายเกดขนแกรางกาย สขภาพ หรออนามยและ ในเวลาทพพากษาคดเปนการพนวสยจะหยงรไดแนวาความเสยหายนนมแทจรงเพยงใด ศาลอาจกลาวในค าพพากษาหรอค าสงวายงสงวนไวซงสทธทจะแกไขค าพพากษาหรอค าสงนนอกภายในระยะเวลาทศาลก าหนด โดยก าหนดใหจ าเลยวางหลกประกนความเสยหายทอาจจะมขนในอนาคตตามจ านวนทเหนสมควรก าหนดกได ทงน ตองไมเกนสบปนบแตวนทศาลมค าพพากษาหรอค าสง แตกอนการแกไขตองใหโอกาสคความอกฝายทจะคดคาน

มาตรา 42ในกรณมความเสยหายเกยวกบคดสงแวดลอมเกดขนจากการกระท าของจ าเลยหลายคน แตไมสามารถพสจนไดวาความเสยหายนนเกดขนจากการกระท าของจ าเลยรายใด มสวนกอใหเกดความเสยหายมากนอยกวากน ใหศาลมอ านาจใชดลพนจก าหนดความรบผดของจ าเลยแตละคนตามสวนทกอใหเกดความเสยหายนนได

มาตรา 43เมอศาลมค าพพากษาใหจ าเลยชดใชคาเสยหาย ศาลมอ านาจก าหนดคาเสยหายเพอการลงโทษเพมขนจากจ านวนคาเสยหายทแทจรงทศาลก าหนดไดตามทเหนสมควร ทงน โดยค านงถงพฤตการณตาง ๆ เชน ความเสยหายทผ เสยหายไดรบ รวมถงคาชดเชยความเสยหายของสงแวดลอมและการสญเสยผลประโยชนจากความเสยหายของสงแวดลอมตลอดจนความเสยหายตออนามยทงรางกายและจตใจ การก าหนดคาเสยหายเพอการลงโทษตามวรรคหนง ใหศาลมอ านาจก าหนดไดไมเกนสองเทาของคาเสยหายทแทจรงทศาลก าหนด แตถาคาเสยหายทแทจรงทศาลก าหนดมจ านวนเงน ไมเกนหาหมนบาท ใหศาลมอ านาจก าหนดคาเสยหายเพอการลงโทษไดไมเกนหาเทาของคาเสยหายทแทจรงทศาลก าหนด

วธพจารณาคดอาญาสงแวดลอม มาตรา 63ในกรณหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอมตามกฎหมายพบเหนการกระท าความผดกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม หรอไดรบแจงจากบคคลใดวามการกระท าความผดกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม จกตองรบด าเนนการตรวจสอบขอเทจจรงและด าเนนการเกบรวบรวมพยานหลกฐานโดยพลน เพอประโยชนในการคมครองและรกษาสงแวดลอม หนวยงานของรฐทเกยวของอาจขอความรวมมอจากผ เสยหาย องคกรเอกชน หรอบคคลใดเพอ (๑) สบเสาะหาขอเทจจรงเกยวกบการกระท าความผดอาญาตามกฎหมายเกยวกบ

สงแวดลอม (๒) คนหาขอเทจจรงและรวบรวมพยานหลกฐานในการด าเนนคดแพงหรอคดอนๆท

เกยวเนอง

มาตรา 64ในกรณหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอมตามกฎหมายพบการกระท าความผดตามกฎหมาย และรตวผกระท า

ความผดแตยงจบกมตวไมไดใหด าเนนการตรวจสอบขอเทจจรงและรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของกบการกระท าความผดดงกลาวใหครบถวนพรอมทงเขยนสรปเหตการณ ท าแผนทเกดเหต พรอมต าแหนงพนททเกดเหต และถายภาพสถานทเกดเหต แลวรบด าเนนการรองทกขกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนในเขตทองททมอ านาจตามกฎหมายภายใน ๔๘ ชวโมง นบแตรตวผกระท าความผดและใหด าเนนการตดตอประสานงานกบพนกงานสอบสวนเพอด าเนนการรองขอตอศาลใหออกหมายจบผกระท าความผดตอไป ในกรณหนวยงานของรฐทมอ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอมทรพยากรธรรมชาต และระบบนเวศตามกฎหมายพบการกระท าความผดตามกฎหมาย แตไมรตวผกระท าความผด ใหด าเนนการตรวจสอบขอเทจจรงและรวบรวมพยานหลกฐานทเกยวของกบการกระท าความผดดงกลาวใหครบถวนพรอมทงเขยนสรปเหตการณ ท าแผนทเกดเหต พรอมต าแหนงพนทเกดเหต และถายภาพสถานทเกดเหต แลวรบด าเนนการรองทกขกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนในเขตทองททมอ านาจตามกฎหมายภายใน ๔๘ ชวโมง นบแตพบการกระท าความผดดงกลาว เพอทพนกงานสอบสวนจะไดด าเนนการสบสวนสอบสวนและจบกมผกระท าความผดมาด าเนนคดตอไป โดยการรายงานใหผบงคบบญชาและผบรหารหนวยงาน ใหปฏบตตามความในวรรคหนง มาตรา 65เมอไดมการรองทกขตอพนกงานสอบสวนแลว ใหหนวยงานทเกยวของแตงตงผแทนคดอาญา โดยใหมอ านาจหนาทดงน (๑) ตดตอประสานกบพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการผ รบผดชอบคด (๒) ชแจงขอเทจจรง ขอกฎหมาย และรวบรวมเอกสารและพยานหลกฐานทเกยวของ

กบคดใหกบพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการผ รบผดชอบคด (๓) ตดตามผลคดวาอยในขนตอนใด และสถานะทางคดเปนเชนไร

(๔) เมอศาลมค าพพากษาหรอค าสงไมวาศาลชนตน ศาลอทธรณ หรอศาลฎกา ใหด าเนนการคดส าเนาค าพพากษาหรอค าสงดงกลาว แลวรายงานใหผบรหารหนวยงานทราบ

มาตรา 66เพอประโยชนในการด าเนนคดอาญาตามกฎหมายเกยวกบสงแวดลอม หรอเพอสนบสนนการปฏบตหนาทของพนกงานสอบสวน พนกงานสอบสวนอาจขอค าแนะน า หรอค าปรกษาขอรบทราบขอมลขาวสาร หรอขอใหจดสงสงอนใดทอาจใชเปนพยานหลกฐานในส านวนคดจากหนวยงานของรฐองคกรเอกชน ผทรงคณวฒ หรอบคคลอนใดได ในกรณจ าเปน พนกงานสอบสวนจะขอค าปรกษาจากพนกงานอยการ เพอใหความเหนหรอค าแนะน าตามทเหนสมควรได

มาตรา 67เพอประโยชนในการด าเนนคดในกรณทไมปรากฏแนชดวาหนวยงานใดของรฐในจงหวดมหนาทตองประสานงานกบพนกงานสอบสวน ใหผวาราชการจงหวดเปนผวนจฉยชขาดและค าวนจฉยชขาดนนใหเปนทสด

มาตรา 68ในการสอบสวนคดสงแวดลอม ใหพนกงานสอบสวนพยายามรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบการกระท าความผดใหครบถวน รวมถงขอเทจจรงเกยวกบผลกระทบตอสงแวดลอมอยางรอบดานรวมทงผลกระทบตอชวต รางกาย สขภาพ และทรพยสนของบคคลทงทางตรงและทางออม

มาตรา 69ใหพนกงานอยการตรวจสอบความครบถวนของการด าเนนการของพนกงานสอบสวนอกครงหนงอยางละเอยด โดยใหมการพจารณาด าเนนการตามกฎหมายทเกยวของอยางครบถวนโดยเรยกหนวยงานทเกยวของตรวจสอบขอเทจจรง และพจารณาเรองการสงฟองคดไปพรอมกน เวนแตการลาชาจะท าใหเสยหาย ใหด าเนนการดงกลาวในภายหลง ในการด าเนนคดอาญาตามกฎหมายเกยวกบสงแวดลอมเมอพนกงานอยการไดรบ

ความเหนและส านวนจากพนกงานสอบสวนแลวหากพนกงานอยการมค าสงใหพนกงานสอบสวนด าเนนการสอบสวนเพมเตม หรอสงพยานคนใดมาใหซกถามตามมาตรา ๑๔๓ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาใหพนกงานสอบสวนด าเนนการโดยไมชกชา ทงนใหพนกงานสอบสวนประสานงานกบพนกงานอยการอยางใกลชด ในกรณทพนกงานอยการเหนควรสงฟองผ ตองหาทยงเรยกหรอจบตวไมไดตาม มาตรา ๑๔๑ วรรคส แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และไดแจงใหผบญชาการต ารวจแหงชาตหรอผวาราชการจงหวดเพอจดการใหไดตวผ ตองหามาภายในก าหนดอายความแลวใหพนกงานสอบสวนเรงรดด าเนนการใหไดตวผ ตองหามาด าเนนคดตอไปโดยเรว ในกรณทพนกงานอยการผพจารณาส านวนคดมค าสงใหพนกงานสอบสวนด าเนนการสอบสวนผ ตองหาในขอหาอนทเกยวของโดยตรงกบความผดอาญาตามกฎหมายเกยวกบสงแวดลอมเพมเตม หรอแนะน าใหพนกงานสอบสวนด าเนนคดกบบคคลอนทเกยวของในคดดงกลาวเพมเตม ใหพนกงานสอบสวนเรงรดด าเนนคดตามค าสงของพนกงานอยการโดยเรว ใหพนกงานอยการประสานงาน ใหความร ใหค าปรกษา แนะน า ชแจง ขอบกพรอง วธปองกนแกไข ตลอดจนใหบรการดานกฎหมายเกยวกบการด าเนนคดเกยวกบสงแวดลอมแกพนกงานสอบสวน หนวยงานของรฐ เจาพนกงานทองถน องคกรเอกชน และประชาชนในจงหวด มาตรา 70หากพบวามผกระท าความผดหลายราย ใหพนกงานสอบสวนและพนกงานอยการรวบรวมขอมลเพอด าเนนคดใหครบถวน เทาทจะมพยานหลกฐานทเพยงพอ

มาตรา 71หากพนกงานอยการพบเหนวากจกรรมหรอโครงการทเกยวของกบการกระท าความผดอยภายใตการควบคมของกฎหมายปกครอง ใหรบแจงใหหนวยงานของรฐทเกยวของพจารณาออกค าสงทางปกครองเพอระงบเหตแหงความเสยหายตามอ านาจหนาทโดยทนท เชนเพกถอนใบอนญาตเพอระงบเหตแหงความเสยหายนน

มาตรา 72 กรณจ าเปนและเพอประโยชนในการด าเนนการตามพระราชบญญตน เจาพนกงานอาจรองขอใหพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอรด าเนนการใหไดมาซงขอมลคอมพวเตอรเพอใชเปนพยานหลกฐาน ในการพสจนความผดและการด าเนนคดตามพระราชบญญตน เมอพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอรไดรบการรองขอดงกลาว ใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจด าเนนการตามค ารองขอโดยปฏบตตามวธการในกฎหมายดงกลาว เจาพนกงานผใดเปดเผยหรอสงมอบขอมลคอมพวเตอรทไดมาตามวรรคหนงใหแก บคคลอนอนมใชเพอประโยชนในการด าเนนคดกบผกระท าความผดตามพระราชบญญตน หรอกระท าโดยประมาทเปนเหตใหผอนลวงรขอมลคอมพวเตอรดงกลาว ตองระวางโทษเชนเดยวกบพนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร

มาตรา 73ในกรณพนกงานสอบสวนไดยดสงของไวตามกฎหมาย ใหพนกงานสอบสวนสงสงของทยดนนภายในสามวนท าการนบแตเวลาทพนกงานสอบสวนไดรบสงของนนไวเปนของกลางในคดเพอใหผช านาญการพเศษตรวจพสจนและท าความเหนเปนหนงสอรวมไวในส านวนการสอบสวน เวนแตมเหตสดวสยหรอมเหตจ าเปนอยางอนทไมอาจสงสงของทยดนน ภายในก าหนดเวลาดงกลาวไดโดยใหบนทกเหตสดวสยหรอเหตจ าเปนทไมอาจด าเนนการดงกลาวไวในส านวนการสอบสวนดวย

มาตรา 74 การฟองคดแพงเกยวเนองกบคดอาญาตามปกตสามารถกระท าไดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา นอกจากน ในคดอาญาทพนกงานอยการเปนโจทก พนกงานอยการมสทธยนค ารองเพอเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศมาในคดได โดยตองยนรายละเอยดทเพยงพอ และใหน าคาเสยหายทไดรบกลบไปใชเพอฟนฟเยยวยา

สงแวดลอม รวมทงเพอใชเปนคาใชจายตางๆในเรองทเกยวของ โดยใหหนวยงานดานสงแวดลอมทมอ านาจหนาทเปนผด าเนนการตอไป หลกเกณฑและวธการฟองเรยกคาเสยหายทเกดแกสงแวดลอมใหเปนไปตามมาตรา ๕๑ มาตรา 75ตวแทนชมชนทมคณสมบตตามทก าหนดไวในขอก าหนดประธานศาลฎกา มสทธทจะฟองคดอาญาในความผดทเกยวของกบสงแวดลอมของชมชนได โดยใหถอวาเปนผ เสยหายในคดอาญาดวย การฟองคดอาญาโดยตวแทนชมชนตามวรรคแรก ยงตองมการไตสวนมลฟองตามกฎหมายวธพจารณาความอาญาตามปกต

มาตรา 76เพอคมครองประโยชนสาธารณะ ใหองคกรเอกชนทางสงแวดลอมทมคณสมบตตามทก าหนดไวในขอก าหนดประธานศาลฎกาฟองคดสงแวดลอมทอยในขอบเขตวตถประสงคขององคกรได โดยใหถอวาเปนผเสยหายในคดอาญาดวย การฟองคดอาญาโดยองคกรเอกชนทางสงแวดลอมตามวรรคแรก ยงตองมการไตสวนมลฟองตามกฎหมายวธพจารณาความอาญาตามปกต หากศาลรบฟองแลว ใหศาลหมายเรยกพนกงานอยการมาเปนโจทกรวมดวย

มาตรา 77ส าหรบการกระท าอนเปนความผดหลายกรรมตางกนในความผดทเกยวเนองกนและบางกรรมไมอยในภายใตบงคบแหงพระราชบญญตน ศาลจะรบพจารณาพพากษาทกกรรมหรอไมรบพจารณาพพากษาเฉพาะกรรมใดกรรมหนงหรอหลายกรรมทไมอยในบงคบแหงพระราชบญญตน โดยใหโจทกแยกฟองเปนคดใหมยงศาลทมอ านาจได ทงน ใหค านงถงความสะดวกและเพอประโยชนแหงความยตธรรมเปนส าคญ

มาตรา 78 ในกรณทผ ตองหาวากระท าความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายก าหนดไวใหจ าคกไมเกนหาป ไมวาจะมโทษปรบดวยหรอไมกตาม ถาปรากฏวาผ ตองหาไมเคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคก เวนแตเปนความผดทได

กระท าโดยประมาทหรอความผดลหโทษ หากผ ตองหารบสารภาพกอนฟองคด เมอค านงถงอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สขภาพ ภาวะแหงจต อาชพ ฐานะ และเหตแหงการกระท าความผดแลว หากพนกงานอยการเหนวาผตองหาอาจกลบตวเปนคนดไดโดยไมตองฟองคดสงแวดลอม ใหคความทกฝายรวมกนจดท าแผนบ าบดฟนฟเยยวยา เพอใหเกดการฟนฟเยยวยาผ เสยหาย การฟนฟเยยวยาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต และการแกไขบ าบดฟนฟผ ตองหา แทนการฟองคดกได ทงนผกระท าผดตองใหการรบสารภาพและยนยอมกระท าตามแผน รวมทงผ เสยหายตองยนยอมหรอในกรณทรฐเปนผ เสยหาย เจาหนาทผมอ านาจหนาทจกตองไมคดคาน ศาลอาจสงใหเขากระบวนการพเศษดงกลาวแทนการฟองคด และหากมการด าเนนตามแผนอยางถกตอง จนเกดผลตามแผนทวางไว ใหศาลมค าสงจ าหนายคดออกจากสารบบความ ในการด าเนนการจดท าแผนบ าบดฟนฟเยยวยา ศาลอาจตงผประสานงานในคดอาญาเพอจดท าและตดตามผลการด าเนนการตามแผนได ผประสานงานในคดอาญาทไมเจาพนกงานคด มสทธไดรบคาปวยการ คาพาหนะเดนทางและคาเชาทพกตามระเบยบทคณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมก าหนด มาตรา 79ในการพพากษาลงโทษจ าเลยในคดอาญาสงแวดลอม นอกเหนอจากการลงโทษตามทกฎหมายอาญาก าหนดแลว ศาลยงอาจเลอกมาตรการอนๆ เพอการแกไขเปลยนแปลงความประพฤต จตส านก หรอทศนคตของผกระท าผด รวมทงเพอปองกนการกระท าความผดอกแทนการลงโทษตามกฎหมายอาญากได ศาลพงน ามาตรการเพอความปลอดภยตามกฎหมายอาญามาใช หากปรากฏขอเทจจรงวายงมภยหรอความเสยหายตอทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและระบบนเวศ รวมทงตอชวต รางกาย สขภาพหรอทรพยสนของบคคลตอไปในอนาคต

มาตรา 80 ใหหนวยงานศาลและหนวยงานคมประพฤต รวมทงหนวยงานของรฐทม

อ านาจหนาทคมครอง สงเสรม อนรกษและรกษาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต และระบบนเวศตามกฎหมายรวมกนพฒนารปแบบและวธการท าแผนบ าบดฟนฟในกรณมการท ามาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาหรอวธการคมประพฤต เพอใหเกดการแกไขพฤตกรรมนสยและการเปลยนจตส านกของผกระท าความผดและการฟนฟเยยวยาฝายทเสยหายอยางมประสทธภาพ โครงการเพอการฟนฟบ าบด เพอใหผ เขาท ามาตรการพเศษด าเนนการ หรอการบรการสงคมหรอกจกรรมตางๆทจะก าหนดใหผถกคมประพฤตด าเนนการ ควรเชอมโยงกบเรองการคมครอง แกไขปญหาและการฟนฟสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศ รวมถงการฟนฟชวต รางกายสขภาพ และทรพยสนของผทไดรบผลกระทบ หนวยงานศาลและหนวยงานคมประพฤตควรสนบสนนใหหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางสงแวดลอมอน รวมทงเครอขายชมชนจากภายนอกเขามสวนรวมในการตดตามแผนหรอตดตามการคมประพฤตทไดวางมาตรการไว มาตรา 81 ในกรณทศาลมค าพพากษาใหลงโทษปรบ ใหพนกงานอยการรองขอใหศาลออกหมายบงคบคดเพอแตงตงเจาพนกงานบงคบคดของกรมบงคบคดด าเนนการยดหรออายดทรพยสนของผ ตองโทษแทนคาปรบได การบงคบคดตามวรรคหนงใหน าประมวลกฎหมายวธพจาณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลมโดยใหกรมตางๆในกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมหนาทเกยวของมอ านาจตรวจสอบทรพยสนและใหถอวาเปนเจาหนาทตามค าพพากษาแลวแตกรณ บทบญญตมาตราน ไมกระทบตอการทศาลจะมค าสงขงผ ตองโทษแทนคาปรบตามประมวลกฎหมายอาญา

การอทธรณ มาตรา 82ใหจดตงแผนกคดสงแวดลอมขนในศาลอทธรณและศาลอทธรณภาค โดยใหม

อ านาจพจาณาพพากษาคดสงแวดลอมทมการอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลชนตนและตามทบญญตไวในพระราชบญญตน มาตรา 83 ภายใตบงคบแหงพระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๔ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงหรอประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ค าพพากษาหรอค าสงของศาลนน ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไดภายในก าหนดหนงเดอนนบแตวนทไดอานค าพพากษาหรอค าสงนน

มาตรา 44ภายใตบงคบแหงพระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๖ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ค าพพากษาหรอค าสงของศาลนน ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไดภายในก าหนดหนงเดอนนบแตวนทไดอานค าพพากษาหรอค าสงนน

มาตรา 84 คดแพงทราคาทรพยสนหรอจ านวนทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณไมเกนสองแสนบาท หรอไมเกนจ านวนทก าหนดในพระราชกฤษฎกา หามมใหคความอทธรณค าพพากษาในปญหาขอเทจจรง ความในวรรคกอนไมใชบงคบแกคดปกครองสงแวดลอม

มาตรา 45คดแพงทราคาทรพยสนหรอจ านวนทนทรพยทพพาทกนในชนอทธรณไมเกน สองแสนบาท หรอไมเกนจ านวนทก าหนดในพระราชกฤษฎกา หามมใหคความอทธรณค าพพากษาในปญหาขอเทจจรง

มาตรา 85 คดอาญาทมอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายก าหนดไวใหจ าคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ หามมใหอทธรณค าพพากษาของศาลชนตนสงแวดลอมในปญหาขอเทจจรงเวนแตกรณตอไปนใหจ าเลยอทธรณในปญหาขอเทจจรงได (๑) จ าเลยตองค าพพากษาใหลงโทษจ าคกหรอลงโทษกกขงแทนโทษจ าคก (๒) จ าเลยตองค าพพากษาใหลงโทษจ าคก แตศาลรอการลงโทษไว (๓) ศาลพพากษาวาจ าเลยมความผด แตศาลรอการก าหนดโทษไว (๔) จ าเลยตองค าพพากษาใหลงโทษปรบเกนหนงหมนบาท

มาตรา 86 คดอาญาโจทกฟองวาจ าเลยกระท าผดหลายกรรมตางกน และกรรมใดกรรมหนงเปนความผดเกยวกบคดสงแวดลอม หากมการอทธรณในความผดเกยวกบคดสงแวดลอมพรอมความผดอนใหยนอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอม และใหศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณ

ภาคแผนกคดสงแวดลอมมอ านาจพจารณาพพากษาในความผดอนซงมใชความผดเกยวกบคดสงแวดลอมดวย มาตรา 87ในกรณทผอทธรณเหนวาคดตองหามอทธรณตามมาตรา ๘๔ และมาตรา ๘๕ ผอทธรณอาจยนค าขอโดยท าเปนค ารองเพอขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไปพรอมกบอทธรณกได ในกรณเชนวาน เมอศาลชนตนตรวจอทธรณแลวเหนวาเปนอทธรณทตองหาม กใหสงอทธรณและค าขอดงกลาวไปยงศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมเพอพจารณา แตถาศาลชนตนเหนวาอทธรณดงกลาวไมตองหามกใหมค าสงรบอทธรณนนไวด าเนนการตอไป ในกรณทศาลชนตนสงไมรบอทธรณ เพราะเหตตองหามอทธรณตามมาตรา ๘๔และมาตรา ๘๕ ผอทธรณอาจยนค าขอโดยท าเปนค ารองเพอขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมภายในก าหนดสบหาวนนบแตวนทศาลชนตนมค าสงกได ถาคความยนค าขอดงกลาวแลวจะอทธรณค าสงไมรบอทธรณไมได หลกเกณฑและวธการยนค าขอและการพจารณาค าขอของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมตามวรรคหนงและวรรคสองใหเปนไปตามขอก าหนดของประธานศาลฎกาในกรณทศาลอทธรณหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมเหนวาค าอทธรณใดมขอเทจจรงหรอขอกฎหมายทไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลอทธรณนนจะสงไมรบอทธรณนนไวพจารณากได ค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณใหเปนทสด

มาตรา 46 ในกรณทผอทธรณเหนวาคดตองหามอทธรณตามมาตรา ๓๘ ผอทธรณ อาจยนค าขอโดยท าเปนค ารองเพอขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไปพรอมกบอทธรณกได ในกรณเชนวาน เมอศาลชนตนตรวจอทธรณแลวเหนวาเปนอทธรณทตองหาม กใหสงอทธรณและค าขอดงกลาวไปยงศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมเพอพจารณา แตถาศาลชนตนเหนวาอทธรณดงกลาวไมตองหามกใหมค าสงรบอทธรณนนไวด าเนนการตอไป ในกรณทศาลชนตนสงไมรบอทธรณเพราะเหตตองหามอทธรณตามมาตรา ๓๘ ผอทธรณอาจยนค าขอโดยท าเปนค ารองเพอขออนญาตอทธรณตอศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมภายในก าหนดสบหาวนนบแตวนทศาลชนตนมค าสงกไดถาคความยนค าขอดงกลาวแลว จะอทธรณค าสงไมรบอทธรณไมได หลกเกณฑและวธการยนค าขอและการพจารณาค าขอของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมตามวรรคหนงและวรรคสองใหเปนไปตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา

มาตรา 88 การพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมในศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมตองด าเนนการใหเสรจสนโดยเรว ทงน ตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา

มาตรา 47 การพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมในศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมตองด าเนนการใหเสรจสนโดยเรว ทงน ตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา

ภายใตบงคบมาตรา ๙๑ ค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมและศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมใหเปนทสด คดอาญา ค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมในการกระท ากรรมอนซงมใชความผดเกยวกบคดสงแวดลอมคความอาจฎกาไดภายใตบทบญญตวาดวยการฎกาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

ภายใตบงคบมาตรา ๔๒ ค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมและศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมใหเปนทสด

มาตรา 89ใหน าบทบญญตในหมวด ๒ วธพจารณาคดสงแวดลอมในศาลชนตนมาใชบงคบแกการอทธรณและการพจารณาพพากษาชขาดตดสนคดของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมและศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมโดยอนโลม

มาตรา 48 ใหน าบทบญญตในหมวด ๒ วธพจารณาคดสงแวดลอมในศาลชนตนมาใชบงคบแกการอทธรณและการพจารณาพพากษาชขาดตดสนคดของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมและศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมโดยอนโลม

การฎกา มาตรา 90ใหจดตงแผนกคดสงแวดลอมขนในศาลฎกา โดยใหมอ านาจพจารณาพพากษาคดสงแวดลอมทมการฎกาค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณหรอศาลอทธรณภาคและตามทบญญตไวในพระราชบญญตน

มาตรา 91คดสงแวดลอมทศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมมค าพพากษาหรอค าสงแลว คความอาจยนค ารองไปพรอมกบฎกาแผนกคดสงแวดลอมเพอขอใหพจารณารบฎกาในปญหาขอเทจจรงหรอในปญหาขอกฎหมายไววนจฉย ภายในก าหนดหนงเดอนนบแตวนทไดอานหรอถอวาไดอานค าพพากษาหรอค าสงนนใหคความฝายทขออนญาตฎกาฟงเพอขอใหพจารณารบฎกาไววนจฉยกได เมอมค ารองขอตามวรรคหนง ศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมอาจพจารณารบฎกาในปญหาเรองหนงเรองใดไววนจฉยกได หากเหนวาเปนปญหาทเกยวพนกบประโยชนสาธารณะหรอเมอค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณไดวนจฉยขอกฎหมายส าคญทขดกนหรอขดกบแนวบรรทดฐานของค าพพากษาหรอค าสงของศาลฎกา หรอเปนค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณไดวนจฉยขอกฎหมายทส าคญซงยงไมมแนวค า

มาตรา 49 คดสงแวดลอมทศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาค แผนกคดสงแวดลอมมค าพพากษาหรอค าสงแลว คความอาจยนค ารองไปพรอมกบฎกาตอศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมเพอขอใหพจารณารบฎกาในปญหาขอเทจจรงหรอในปญหาขอกฎหมายไววนจฉย ภายในก าหนดหนงเดอนนบแตวนทไดอานหรอถอวาไดอานค าพพากษาหรอค าสงนนใหคความฝายทขออนญาตฎกาฟง เพอขอใหพจารณารบฎกาไววนจฉยกได เมอมค ารองขอตามวรรคหนง ศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมอาจพจารณารบฎกาในปญหาเรองหนงเรองใดไววนจฉยกได หากเหนวาเปนเรองทเกยวพนกบนโยบายสาธารณะหรอเปนปญหาส าคญทศาลฎกาควรจะไดวนจฉย คดทศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมมค าสงไมรบฎกาไววนจฉย ใหเปนทสดตงแต

พพากษาหรอค าสงของศาลฎกามากอน หรอเมอค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณขดกบค าพพากษาหรอค าสงอนถงทสดของศาลอนหรอเพอเปนการพฒนาการตความกฎหมาย หรอเปนปญหาส าคญอนตามขอก าหนดของประธานศาลฎกา ทศาลฎกาควรจะไดวนจฉย คดทศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมมค าสงไมรบฎกาไววนจฉย ใหเปนทสดตงแตวนทไดอานหรอถอวาไดอานค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมแลวแตกรณ หลกเกณฑและวธการยนค าขอตลอดจนการพจารณาและมค าสงอนญาตหรอไมอนญาตใหฎกาตามวรรคหนง ใหเปนไปตามระเบยบทประชมใหญศาลฎกา ทงน ในระเบยบดงกลาวอยางนอยตองระบเงอนเวลาของการสงไมอนญาตทไมขดหรอแยงตอการปฏบต ตามมาตรา ๒๖๒ แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ระเบยบตามวรรคส เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

วนทไดอานหรอถอวาไดอานค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอม แลวแตกรณ หลกเกณฑและวธการยนค าขอ ตลอดจนการพจารณาและมค าสงอนญาตหรอไมอนญาตใหฎกาตามวรรคหนง ใหเปนไปตามระเบยบทประชมใหญศาลฎกา ระเบยบตามวรรคส เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

มาตรา 92 ในคดทไดรบอนญาตใหฎกาเฉพาะปญหาขอกฎหมาย หากศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมเหนวาค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไมถกตองไมวาทงหมดหรอบางสวน ศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมจะมค าวนจฉนแตเฉพาะในปญหาขอกฎหมายและยกค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลชนตน แลวมค าสงใหศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลชนตนแลวแตกรณท าค าพพากษาหรอค าสงใหมภายใตกรอบค าวนจฉยของศาลฎกากได

มาตรา 50 ในคดทไดรบอนญาตใหฎกาเฉพาะปญหาขอกฎหมาย หากศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมเหนวาค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมไมถกตองไมวาทงหมดหรอบางสวน ศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมจะมค าวนจฉยแตเฉพาะในปญหาขอกฎหมายและยกค าพพากษาหรอค าสงของศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลชนตน แลวมค าสงใหศาลอทธรณแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลอทธรณภาคแผนกคดสงแวดลอมหรอศาลชนตนแลวแตกรณ ท าค าพพากษาหรอค าสงใหมภายใตกรอบค าวนจฉยของศาลฎกากได

มาตรา 93ใหน าบทบญญตในหมวด 2 วธพจารณาคดสงแวดลอมในศาลชนตนมาใชบงคบแกการพจารณาพพากษาชขาดตดสนคดของศาลฎกาโดยอนโลม

มาตรา 51ใหน าบทบญญตในหมวด ๒ วธพจารณาคดสงแวดลอมในศาลชนตนมาใชบงคบแกการพจารณาพพากษาชขาดตดสนคดของศาลฎกาโดยอนโลม

มาตรา 94 ในกรณจ าเปนเพอประโยชนแหงความยตธรรม เมอคความรองขอหรอศาล

เหนสมควร ศาลฎกาแผนกคดสงแวดลอมอาจพจารณาจดใหมการคนหาความจรงเพมเตม รวมถงการสบพยานเพมเตมส านวนคดทสงมาจากศาลชนตนกได วธการชวคราวกอนฟองและกอนพพากษาและการบงคบคดและการบงคบโทษในคดแพง อาญา และปกครองสงแวดลอม มาตรา 95คดแพงและคดปกครอง ใหน าวธการชวคราวกอนฟองและกอนพพากษาและการบงคบตามค าพพากษาหรอค าสงใหเปนไปตามพระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๔

มาตรา 52 วธการชวคราวกอนฟองและกอนพพากษาและการบงคบตามค าพพากษาหรอค าสงใหเปนไปตามพระราชบญญตนและขอก าหนดของประธานศาลฎกาตามมาตรา ๖

มาตรา 96คดแพงและคดปกครองในกรณทศาลเหนสมควรก าหนดมาตรการหรอวธการใดๆเพอบรรเทาทกข ความเสยหายหรอปองกนเหตทจะกอใหเกดความเสยหายใหแกคความหรอประโยชนสาธารณะเปนการชวคราวกอนการพพากษาคด ไมวาจะมค ารองของจากบคคลดงกลาวหรอไม ใหศาลมอ านาจก าหนดมาตรการหรอวธการชวคราว และออกค าสงไปยงคความหรอผทมหนาทเกยวของใหปฏบตได ทงนตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดโดยขอก าหนดของประธานศาลฎกา

มาตรา 53 ในกรณทศาลเหนสมควรก าหนดมาตรการหรอวธการใด ๆ เพอบรรเทาทกขความเสยหายหรอปองกนเหตทจะกอใหเกดความเสยหายใหแกคความหรอประโยชนสาธารณะเปนการชวคราวกอนการพพากษาคด ไมวาจะมค ารองขอจากบคคลดงกลาวหรอไม ใหศาลมอ านาจก าหนดมาตรการหรอวธการชวคราว และออกค าสงไปยงคความ หรอผทมหนาทเกยวของใหปฏบตได ทงนตามหลกเกณฑและวธการทก าหนดโดยขอก าหนดของประธานศาลฎกา

มาตรา 97คดแพงและคดปกครอง กอนฟองคดถามเหตเชนเดยวกบทโจทกมสทธยนค าขอใหศาลมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา ๒๕๔ หรอมาตรา ๒๖๔ ผมสทธเสนอคดชอบจะยนค ารองขอตอศาลไดเชนกน โดยใหน าประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงภาค ๔ ลกษณะ ๑ วธการชวคราวกอนพพากษามาใชบงคบโดยอนโลม เมอศาลมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามวรรคหนงแลว หากไดมการฟองคดภายในหนงเดอนนบแตวนยนค ารองขอตามวรรคหนง ใหค าสงศาลนนมผลตอไปเสมอนเปนค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง หากมไดมการฟองคดตอศาลสงแวดลอมภายในก าหนดเวลาตามวรรคสอง ใหค าสงศาลนเปนอนยกเลกไป ในระหวางพจารณาค ารองขอตามวรรคหนง แมจะมการฟองคดภายในก าหนดเวลา

มาตรา 54 กอนฟองคด ถามเหตเชนเดยวกบทโจทกมสทธยนค าขอใหศาลมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา ๒๕๔ หรอมาตรา ๒๖๔ ผมสทธเสนอคดชอบจะยนค ารองขอตอศาลไดเชนกน โดยใหน าประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ภาค ๔ ลกษณะ ๑ วธการชวคราวกอนพพากษามาใชบงคบโดยอนโลม เมอศาลมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามวรรคหนงแลว หากไดมการฟองคดภายในหนงเดอนนบแตวนยนค ารองขอตามวรรคหนง ใหค าสงศาลนนมผลตอไปเสมอนเปนค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง หากมไดมการฟองคดตอศาลภายในก าหนดเวลาตามวรรคสอง ใหค าสงศาลนเปนอนยกเลกไป ในระหวางพจารณาค ารองขอตามวรรคหนง แมจะมการฟองคดภายในก าหนดเวลาตามวรรคสองแลวกใหศาลสงแวดลอมด าเนนกระบวนพจารณาตามค ารองนตอไป และหาก

ตามวรรคสองแลว กใหศาลสงแวดลอมด าเนนกระบวนพจารณาตามค ารองนตอไป และหากศาลสงแวดลอมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษา กใหค าสงนมผลบงคบตอไปตามวรรคสอง

ศาลมค าสงคมครองชวคราวกอนพพากษา กใหค าสงนมผลบงคบตอไปตามวรรคสอง

มาตรา 98 คดแพงและคดปกครอง ภายหลงทไดมค าสงหรอค าพพากษาถงทสดในคดสงแวดลอมแลว หากความปรากฏแกศาลวา ไมอาจบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงไดหรอมความจ าเปนตองก าหนดวธการอยางหนงอยางใด เพอบงคบใหเปนไปตามค าพพากษาหรอค าสง ใหศาลมอ านาจออกค าสงใดๆเพอแกไขขอขดของดงกลาวไดตามทเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรม ในกรณทประโยชนสาธารณะจะเสยหายรายแรง หากไมมการกระท าตามค าสง ศาลอาจสงใหบคคลอนมาแกไขบ าบดปองกนภยทางสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต โดยใหลกหนตามค าพพากษาเปนผ รบผดชอบในคาใชจายนนโดยเรวกได

มาตรา 55 ภายหลงทไดมค าสงหรอค าพพากษาถงทสดในคดสงแวดลอมแลว หากความปรากฏแกศาลวา ไมอาจบงคบคดตามค าพพากษาหรอค าสงไดหรอมความจ าเปนตองก าหนดวธการอยางหนงอยางใดเพอบงคบใหเปนไปตามค าพพากษาหรอค าสง ใหศาลมอ านาจออกค าสงใดๆ เพอแกไขขอขดของดงกลาวไดตามทเหนสมควร เพอประโยชนแหงความยตธรรม ในกรณทประโยชนสาธารณะจะเสยหายอยางรายแรง หากไมมการกระท าตามค าสงหรอค าพพากษา ศาลอาจสงใหบคคลอนมาแกไขบ าบดปองกนภยทางสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตโดยใหลกหนตามค าพพากษาเปนผ รบผดชอบในคาใชจายนนโดยเรวกได

มาตรา 99 คดอาญา ในกรณทศาลมค าพพากษาใหลงโทษปรบ ใหพนกงานอยการรองขอใหศาลออกหมายบงคบคดเพอแตงตงเจาพนกงานบงคบคดของกรมบงคบคดด าเนนการยดหรออายดทรพยสนของผ ตองโทษแทนคาปรบได การบงคบคดตามวรรคหนง ใหน าประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบโดยอนโลมโดยใหกรมตางๆในกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมหรอหนวยงานอนทศาลเหนสมควร ทมหนาทเกยวของมอ านาจตรวจสอบ ทรพยสนและใหถอวาเปนเจาหนาตามค าพพากษา แลวแตกรณ บทบญญตมาตราน ไมกระทบตอการทศาลจะมค าสงขงผ ตองโทษแทนคาปรบตามประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 100 ใหศาลสงแวดลอมทกแหงจดตงศนยประสานงานบงคบคดแพงและปกครองและบงคบโทษทางอาญา เพอประสานงานกบหนวยราชการและทกฝายทเกยวของ

เพอใหการบงคบคดและบงคบโทษทางสงแวดลอมเปนไปอยางถกตองและมประสทธภาพ คาฤชาธรรมเนยม มาตรา 101 การยนค าฟองตลอดจนการด าเนนกระบวนพจารณาใดๆในคดสงแวดลอมซงด าเนนการโดยผมสทธฟองคดหรอผมสทธฟองคดแทนใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง แตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยมในชนทสด

มาตรา 56 การยนค าฟองตลอดจนการด าเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ในคดสงแวดลอมซงด าเนนการโดยบคคลทไดรบความเสยหายหรอองคกรเอกชนตามมาตรา ๑๕ หรอตวแทนชมชนตามมาตรา ๑๖ ใหไดรบยกเวนคาฤชาธรรมเนยมทงปวง แตไมรวมถงความรบผดในคาฤชาธรรมเนยมในชนทสด ถาความปรากฏแกศาลวาโจทกทไดรบยกเวนคาธรรมเนยมตามวรรคหนงน าคดมาฟองโดยไมมเหตผลอนสมควร เรยกรองคาเสยหายเกนสมควร ประพฤตตนไมเรยบรอย ด าเนนกระบวนพจารณาอนมลกษณะเปนการประวงคดหรอทไมจ าเปน หรอมพฤตการณอนทศาลเหนสมควร ศาลอาจมค าสงใหบคคลนนช าระคาฤชาธรรมเนยมทไดรบการยกเวนทงหมดหรอแตบางสวนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลเหนสมควรก าหนดกได หากไมปฏบตตาม ใหศาลมอ านาจสงจ าหนายคดออกจาก สารบบความ ในกรณตามวรรคหนงและวรรคสอง ถาศาลเหนวาคความอกฝายหนงจะตองเปนผ รบผดเสยคาฤชาธรรมเนยมทงหมดหรอแตบางสวนของคความทงสองฝาย ใหศาลพพากษาในเรองคาฤชาธรรมเนยมโดยสงใหคความอกฝายหนงนนช าระตอศาลในนามโจทกซงคาฤชาธรรมเนยมทโจทกแทนผ เสยหายนนไดรบยกเวนทงหมดหรอแตบางสวนตามทศาลเหนสมควร

คณะกรรมการพฒนาระบบคดสงแวดลอมและส านกงานพฒนาระบบคดสงแวดลอม มาตรา 102ใหจดตงส านกพฒนาระบบคดสงแวดลอมขนในส านกงานศาลยตธรรม โดยใหประธานศาลฎกา แตงตงคณะกรรมการพฒนาระบบคดสงแวดลอม ซงคดเลอกจากผพพากษาทท างานในศาลสงแวดลอมหรอแผนกคดสงแวดลอมหรอทมความรทาง

กฎหมายสงแวดลอมเปนอยางด ตวแทนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกระทรวงอตสาหกรรมสาธารณสข ส านกงานอยการสงสด ส านกงานต ารวจแหงชาตสภาทนายความผทรงคณวฒดานสงแวดลอมหรอกฎหมายสงแวดลอม และตวแทนจากภาคประชาสงคม รวมไมเกน ๑๕คน เปนกรรมการโดยใหรองประธานศาลฎกาหรอประธานแผนกคดสงแวดลอมทประธานศาลฎกามอบหมายเปนประธานคณะกรรมการ ใหผพพากษาทดแลส านกพฒนาระบบคดสงแวดลอมเปนเลขานการ และผอ านวยการส านกพฒนาระบบคดสงแวดลอมเปนผชวยเลขานการ มาตรา 103 คณะกรรมการพฒนาระบบคดสงแวดลอมมหนาทจดท าขอเสนอแนะตอประธานศาลฎกาเกยวกบเรองการพฒนาระบบงานสอบสวนและคนหาความจรงในคดสงแวดลอม ระบบนตวทยาศาสตรและผ เชยวชาญทางสงแวดลอม ระบบการบงคบคดทางสงแวดลอม ระบบการบงคบโทษทางอาญาและการคมประพฤตทางสงแวดลอม ระบบการระงบขอพพาททางเลอกและกระบวนการยตธรรมสมานฉนททางสงแวดลอม ระบบเทคโนโลยสารสนเทศเกยวกบคดสงแวดลอม ระบบการฝกอบรมบคลาการระบบการตดตามและประเมนผลการด าเนนการและการพฒนาระบบงานของศาลสงแวดลอมในภาพรวม

มาตรา 104 ใหส านกงานพฒนาระบบคดสงแวดลอมจดเกบขอมลดานคดสงแวดลอมอยางรอบดานเพอน าไปพฒนาระบบคด ระบบศาล และกระบวนการยตธรรมทางสงแวดลอมตอไป

บทเฉพาะกาล มาตรา 105 คดทอยในอ านาจพจารณาพพากษาของศาลสงแวดลอมทคางพจารณาอยในศาลชนตนในวนเปดท าการของศาลสงแวดลอมทไดจดตงขนมาตามมาตรา ๖ ใหศาลชนตนนนคงพจารณาพพากษาตอไปจนเสรจ โดยถอวาคดนนมใชคดสงแวดลอมตามพระราชบญญตน แตคความทกฝายอาจตกลงกนรองขอตอศาลนน ใหโอนคดไป

มาตรา 57 บรรดาคดสงแวดลอมซงคางพจารณาอยในศาลกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบใหศาลนนมอ านาจพจารณาพพากษาตอไป และใหบงคบตามกฎหมายซงใชอยกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบจนกวาคดนนจะถงทสด

พจารณาพพากษาในศาลสงแวดลอมกลางหรอศาลหรอแผนกคดสงแวดลอมอนทมเขตอ านาจได แตหามมใหอนญาตตามค าขอเชนวานน เวนแตศาลนนจะไดยนยอมกอน มาตรา 106 ในระหวางทศาลสงแวดลอมในศาลยตธรรมชนตนยงมไดเปดท าการในทองทใดใหศาลสงแวดลอมภาคมเขตในทองทนนดวย ในคดแพงหรอคดปกครองโจทกจะยนค าฟองตอศาลจงหวดทจ าเลยมภมล าเนาอยในเขตศาลหรอตอศาลจงหวดทมลคดเกดขนในเขตศาลกไดและในคดอาญาโจทกจะยนค าฟองตอศาลจงหวดแหงทองททความผดเกดขน อางหรอเชอวาไดเกดขน หรอจ าเลยมทอยหรอถกจบไดหรอทองททเจาพนกงานท าการสอบสวนจ าเลยกไดใหศาลจงหวดแจงไปยงศาลสงแวดลอมภาค เมอศาลสงแวดลอมภาครบคดนนไวแลวจะออกไปท าการไตสวนมลฟอง นงพจารณาและพพากษาคด ณ ศาลจงหวดแหงทองทนนหรอจะก าหนดใหท าการไตสวนมลฟอง นงพจารณาพพากษาคด ณ ศาลสงแวดลอมภาคกได ตามทศาลสงแวดลอมภาคจะเหนสมควร ศาลสงแวดลอมภาคอาจขอใหศาลจงหวดแหงทองททโจทกยนค าฟองไวหรอศาลจงหวดอนใดด าเนนกระบวนพจารณาใดๆอนมใชเปนการวนจฉยชขาดขอพพาทแหงคดไดตามความจ าเปน ในกรณเชนวานใหศาลจงหวดน าวธพจารณาคดสงแวดลอมในหมวด ๒ มาใชบงคบแกการด าเนนกระบวนพจารณาในศาลนน ใหศาลจงหวดทโจทกยนฟองไวหรอศาลจงหวดอนตามวรรคสองมอ านาจออกหมายขงหรอปลอยชวคราวผ ตองหาหรอจ าเลยได