1

กรมพฒนาทดน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2561

ดนทราย หมายถง ดนทมเนอดนบนเปนดนทรายหรอดนทรายปนรวนทเกดเปนชนหนามากกวา 100 เซนตเมตรจากผวดน บางพนทมความหนามากกวา 50 เซนตเมตรจากผวดนทรองรบดวย ชนดานดนเหนยวดนรวน หรอพบชนดานอนทรยภายในความลก 100 เซนตเมตร ดนทรายพบทวไปใน ทกภาคของประเทศ

ลกษณะของดนทราย

ดนทราย มเนอดนเปนดนทราย หรอดนทรายปนดนรวน เนอดนเหนยวนอย เปนดนทไมมโครงสราง มลกษณะเปนเมดเดยวๆ การเกาะตวหรอยดตวของเมดดนตาทาใหเกดการชะลางพงทลายของดนไดงาย บางพนทดนแนนทบเนองจากเนอดนเปนทรายละเอยดทาใหเปนอปสรรคตอการเจรญเตบโตของพช มการระบายนาดเกนไปทาใหเกดปญหาการขาดแคลนนา ความสามารถในการอมนาและดดซบธาตอาหารตา ความอดมสมบรณของดนตา การใชประโยชนเพอการปลกพชจาเปนตองมการจดการเปนพเศษกวาดนทวไป สภาพปญหาและผลกระทบจากดนทราย

1. การชะลางพงทลายของดนนบเปนปญหารนแรงในพนททาการเกษตรทมลกษณะพนทลมๆดอนๆ การชะลางพงทลายของดนจะเรมเกดขนรนแรงในพนททมความลาดชนตงแต 5 เปอรเซนตขนไปทใชปลกพชโดยไมมมาตรการดานอนรกษดนและนาทเหมาะสม และจะรนแรงมากขนในพนทลาดชนสงหรอพนทภเขา การชะลางพงทลายทาใหเกดการสญเสยหนาดนสมบตทางเคมและกายภาพของดนเสอมลงกลายเปนพนทเสอมโทรมทไมสามารถเพาะปลกพชได นอกจากนนยงสงผลกระทบตอระบบนเวศ เชน แมนาลาธาร เขอน และอางเกบนาชลประทานตนเขน

2. ความอดมสมบรณของดนทรายตา มความอดมสมบรณตา ปรมาณอนทรยวตถ ธาตโพแทสเซยม และฟอสฟอรสทเปนประโยชนตอพชอยในเกณฑตาถงตามาก ความสามารถในการดดซบธาตอาหารและแลกเปลยนธาตอาหารตามาก เมอมการใสปยเคมลงไปทาใหเกดการสญเสยไปจากดนไดงาย ทาใหการตอบสนองตอการใชปยเคมของพชนอย รวมทงการปลกพชตดตอกนเปนเวลานานโดยไมมการปรบปรงดนหรอเพมความอดมสมบรณแกดนเทาทควรทาใหความอดมสมบรณของดนลดลง นอกจากนดนทรายยงม

การจดการพนทดนทราย 1

2

กรมพฒนาทดน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2561

ความสามารถในการอมนาตา และเกบนาไวไมอย งายตอการขาดแคลนความชนทาใหพชทปลกมการเจรญเตบโตไมดและใหผลผลตนอยกวาดนปกต

3. สมบตทางกายภาพของดนไมด ดนทมทรายหยาบเปนสวนประกอบอยมากจะมชองวางในดนขนาดใหญเมอฝนตกนาจะไหลผานดนไดอยางรวดเรวในขณะทดนสามารถดดซบนาไวไดเพยงเลกนอยทาใหพชทปลกขาดแคลนนาไดงาย สวนดนทมทรายละเอยดเปนสวนประกอบอยมากและอยในพนทลมโดยเฉพาะดนนาจะพบปญหาดนแนนทบจากการเขตกรรมไมเหมาะสมทาใหเปนอปสรรคตอการชอนไชของรากพช พชมการเจรญเตบโตไมด

การแจกกระจายพนทดนทราย

ดนทรายพบทวไปในทกภาคของประเทศ พบมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 8,534,794 ไร รองลงมาคอภาคกลาง 1,007,927 ไร ภาคตะวนออก 996,237 ไร ภาคใต 958,298 ไร และภาคเหนอ 259,477 ไร มเนอทรวมทงประเทศ 11,756,733 ไร

การใชประโยชนพนทดนทรายในปจจบน

ดนทรายบรเวณทลมใชประโยชนทดนเปนนาขาว สวนทดอนใชปลกพชไร ปาลมนามน ทงหญา และไมละเมาะ ดนทรายบรเวณชายทะเลใชปลกมะพราวเปนพชหลก สวนดนทรายในทดอนทมชนดานอนทรย มการใชประโยชนทดนเพอปลกมะพราวเปนหลก แตมกใหผลผลตตา

แนวทางการปองกนและการจดการพนทดนทราย

1. การปรบปรงดนและเพมความอดมสมบรณของดนดวยอนทรยวตถ เชน ปยหมก ปยคอกหรอปลกพชตระกลถวแลวไถกลบเปนปยพชสดเพอเพมความสามารถในการดดซบธาตอาหารพชและความสามารถในการอมนาแกดน ปรบปรงสมบตทางกายภาพของดนทาใหดนมการเกาะยดตวดขน

2. การอนรกษดนและนาทเหมาะสม ปลกพชคลมดนเพอปองกนการชะลางพงทลายของดน การใชวสดคลมดนเพอปองกนการระเหยของนาและรกษาความชนไวในดน

3. การเลอกชนดพชปลกทเหมาะสม ปลกพชทนแลงหรอพชทใชนานอยมอายการเกบเกยวสน เชนถวเขยว ขาวโพดหวาน ขาวโพดฝกออน หรอการปลกพชแบบหมนเวยนไรนาสวนผสม

4. การจดการนาทเหมาะสมเพอใหการใชนาเปนไปอยางประหยดและมประสทธภาพ เชนการใหนาแบบหยดหรอขดสระเพอเกบนาไวใชในชวงทพชขาดนา เปนตน

3

กรมพฒนาทดน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2561

5. การใชปยเคมในดนทมความอดมสมบรณตามากและมปรมาณธาตอาหารพชไมเพยงพอ ควรใชปยเคมรวมดวยตามความเหมาะสมกบชนดพชทปลกโดยใชปยเคมทละลายชาแบงใสครงละนอยๆเปนระยะใสในขณะทดนมความชนเหมาะสม และควรใชรวมกบปยอนทรยหรอใชปยเคมตามคาวเคราะหดน

กรมพฒนาทดน

กระทรวงเกษตรและสหกรณ 2561