08 mei 2014 Jasper Klarenbeek – Business Developer

Materiaal evolutie

Composiet toepassing op de laatste

generatie civiele vliegtuigen

100 kg/vliegtuig minder = besparing van 19.000 liter/jaar

Grote specifieke sterkte en stijfheid in vergelijking tot metalen

Nagenoeg ombeperkte geometrische ontwerp vrijheid

Uitstekende corrosie eigenschappen

Uitstekende vermoeingseigenschappen

Eigenschappen van composieten

Composiet : =containerbegrip Onderscheid : thermoharder & thermoplast

Fiber Composites – Global Market Forecast

Key insights

• Forecasts say global composite materials market to grow by 8.2% in 2012

• Global composites end product market is expected to grow at 7.4% CAGR to 2017

– Improved financing and availability of credit

– Positive sign of healthy growth with gradual bounce back of automotive, construction, electronics and consumer goods markets

• Asia will drive future growth of composite materials to 2017. Europe to see moderate growth.

Source: Lucintel, 2011

Bron: Lucintel, 2011

Bron: Lucintel, 2011

“Onze maatschappij vraagt om lichtere, sterke maar duurzame constructies. Vezelversterkte Kunststoffen (VVK) oftewel composieten beantwoordt in veel gevallen deze vraag”.

2010 studierapport van Frans Nauta:

Applied in Flevoland

Made in Flevoland

Made in Flevoland

Made in Flevoland Made in Flevoland

Made in Flevoland

Made in Flevoland

Made in Flevoland

18

Stichting CompoWorld founded December 2011

19

Thermoplasten en

Thermoharders e.a. (biobased)

Kennisoverdracht vanuit drie deccenia luchtvaartindustrie naar overige sectoren

Transities

Automatisering

CompoWorld masterplan

Stichting CompoWorld

Onderwijs

Windesheim Flevoland

ROC Flevoland

ROC Friese Poort

Innovatie

Onderzoek via M2I en Windesheim Flevoland

TRL 1 - TRL 3

Onderzoeksprojecten bij NLR

TRL 3 - TRL 6

Ontwikkeling Productietechnologie bij

NLR in samenwerking met bedrijven

TRL 7 - TRL 8

Ondernemen

Fon

ds vo

or o

nd

erzoek

Incubators

Composieten

BusinessPark

TRL 9

Onderzoeksvraag ondernemers

Valorisatie

(Revo

lve Fun

d)

Van idee t/m product

Internationale samenwerking

Stichting CompoWorld

Bestuur Fred Abbink - voorzitter Jacques Timmers - secretaris Adriaan Beukers Ben Drogt

Fokker Instituut voor Composiet Ontwikkeling Donkervoort Dutch Thermoplastic Components RoyalTen Cate

NLR Windesheim Flevoland

onafhankelijk

bedrijven

kennis onderwijs

Stichting CompoWorld

Doelstelling Het aantrekken van starters, MKB bedrijven en

grotere bedrijven naar (noordelijk) Flevoland Het vergroten van de werkgelegenheid Het verbeteren van het vestigingsklimaat

Strategie Bieden van innovatiemogelijkheden en

productontwikkeling in (noordelijk) Flevoland Het realiseren van voldoende en goed opgeleid

personeel op MBO en HBO niveau; Business development

Automatisering

Transitie & Hybride solutions

Innovatieprojecten Projectomvang min.EUR90k en max.EUR270k Bijdragen ⅓ aanvrager - ⅓ NLR - ⅓ CompoWorld (ZZL) Collectief van max. 5 bedrijven Toegepast onderzoek bij kennisinstelling in(Noordelijk) Flevoland het NLR Looptijd max. 2 jaar

MKB innovatieprojecten (nieuw in 2014) Collectief van 3- 5 bedrijven (min. 1 uit (Noordelijk) Flevoland) Projectkosten van EUR 60.000 per bedrijf zijn als volgt verdeeld: EUR 25.000 als subsidie beschikbaar gesteld door Stichting CompoWorld voor inhuur en inkoop

van kennis en of materialen bij derden (dus bij bedrijven en instellingen buiten het collectief); EUR 25.000 wordt door het bedrijf ingebracht in tijd, waarbij een uurtarief geldt van EUR 60 per

uur. Dit is de bijdrage in-kind; EUR 5.000, exclusief BTW wordt door het bedrijf ingebracht in geld, dat wordt gebruikt voor

inhuur en inkoop van kennis en of materialen bij derden (dus bij bedrijven en instellingen buiten het collectief);

EUR 5.000, exclusief BTW wordt door Stichting CompoWorld beschikbaar gesteld aan NLR voor kwaliteitsbeoordeling van het innovatieproject;

Looptijd max. 1 jaar

Innovatieprogramma’s

Incubators (Emmeloord + Marknesse) Techno starters Bepaalde tijd van max. 3 jaar

Composiet materiaalontwikkeling; Transitie van metaal naar composiet; Productiemethoden voor composiet toepassingen; Ontwerpmethodieken voor composiet toepassingen; Duurzaamheid met betrekking tot productie en gebruik van composieten;

Incubator Emmeloord (Medium tech)

Practicum MBO + Technostarters + Coaching

ComposietenLab

Fibre Placement robot

Autoclaaf Pick & Place robot RTM machine

DNW windtunnel SLM Metalprinter

CompoWorld 2012-2015

Vitale coalitie bedrijfsleven, kennisinstituten, overheid

Stichting met onafhankelijke bestuursleden , kennisinstituten en bedrijven

Klein programmabureau

Budget € 5,8 mln. waarvan € 2,2 mln. ZZL bijdrage overheid, overig bijdragen bedrijven en kennisinstellingen (cash en tijd)

Drie pijlers – Innovatie & kennis

– Arbeidsmarkt & onderwijs

– Business Development & acquisitie

Resultaten – 20 FTE gerealiseerd eind 2013, verwachting eind 2014: 120 FTE

– Start pilot plant NLR eind 2014, samenwerking Fokker, vestiging Airborne

– 11 innovatieprojecten, waarvan 8 MKB (waarvan 4 uit noordelijk Flevoland via VABO/ICO)

– 3 technostarters in incubators Emmeloord/Marknesse inclusief coaching

– Landelijke minor lesstof MBO met examen branchevereniging

– 3 praktijkruimtes techniek composiet (Emmeloord, Lelystad Airport, Lelystad Haven)

– Masterclass HBO Windesheim Flevoland

– Ontwikkeling business park composiet op of nabij NLR Marknesse

Innovatievouchers

Jaarcongres 28 november 2012 uitreiking cheques innovatieprojecten

Jaarcongres 28 november 2013 uitreiking cheques innovatieprojecten

Jaarcongres

Ecosysteem benefits

Prefered Supplier Vacature –en stage bank (human capital) Internationale deelname beurzen Composiet Business Park (shared facility) Incubators met coaching Kennisteam volledige toeleverketen NLR als hub Communicatie: site, (inter)nationale beurzen, flyers,

publiciteit etc.

33

Sponsorship Goud >€10k

Zilver €5k Brons €1k

34

06 t/m 21 februari MasterClasses Windesheim Flevoland 05 maart VNO/NCW bijeenkomst CompoWorld 11,12,13,14 maart ESEF / Technishow Utrecht 11,12,13 maart JEC Paris 7,8,9,10,11 april Hannover Messe Research & Technology 16,17 april Materialenbeurs Veldhoven 14,15 mei ISCM NLR-congres Marknesse (Int.Symp.Comp.Manuf) 7,8,9 oktober Composites Europe Düsseldorf 19,20 november Jaarcongres CompoWorld ‘In-Production’

2014

Aktiviteitenkalender

FMLC EKCC

Composiet BusinessPark

Incubators

Innovatieprojecten

Ecosysteem

‘Een regionaal initiatief, van nationaal belang,

met internationale uitstraling’.

37