DIssERTATIONIs THEOLOGICAE

DE JUsTO EX FIDE YIYENTETioin. I: 17, Gal. III: 11, Hebr. X: 38,

Coli. Babae. II: 4*

1’aks Postekiok, Theologica,

quam,

Cojvs. Max, Rey. Facult. Theol. Ab.,

PRAEsIDE

Dos. ANDRE/} OHLAGO,Theol. Pros, Pubi., Ord. ; Fac. Theol. h, t. Dec.

Imp, Ord. de s:to VFoloditniro in IV:ta Cl. Equite,

PublicAE Disquisitioni submittit

£011ANNEs LUD0V1CUs RUNEBERG,Gjiroholtniensis.

In Auditorio Theol. die XVII Junii MDCCCXXVI.h. a. m. c.

ABOAE, Typis Frrnckellianis.

Particulam Dissertationis hujus priorem, exegeticam, edi-dit, atque, ex speciali s. Imperialis Majestatis gratiolistima ve-nia, Prasses, die XIV Novembr. MDCCCXVIII, desendit Lit-terarum Orientalium, dum viveret, Adjunctus Ord. CarolusJacobus a Tengstrom. Typis exprimendam hanc quoque poste-riorem, Theologicam, curaverat, eandem alio tempore vul»gare, in animo habensj at consiiium hoc intercepit morsprre-matura, in flore aetatis virum, die XXV' Aug. MDCCCXX1IT,abripiens, A nobis itaque, ut opusculum in lucem publicamemitteremus, petiit desuncti Parens Venerabilis, ArchiEpisco-pus Finlandiae, Univerlitatis Litterarum hujus antehac Pro.Cancellarius, pluriumque Ordinum Eques, ReverendissimusDominus Doctor Jacobus Tengstrom, Cui quidem honestasrogationi eo minus refragari potuimus, quod et dignam, quaelucem publicam videret, opellam judicaremus, et multis no-minibus seni devenerando obstrictos nosmet esse, intelligere-mus. Cur itaque nomine nostro munitum jam prodeat opusalienum, heic habes, Candide Lector,

Praeses,

15§. 5.

Expolitis jam breviter praecipitis, quas ad exegeticain rei tra-ctandae rationem pertinent, brevem denique & succinctam Do-ctrinas quam maxime palmarias de hominis pecca-toris coram Deo eTriXsiaiv s. dilucidationem Bibiico-Dogmaticam,ad praecepta Formulae fidei yvqaioos Lutheranas informatam, eolubentius adjungere placet, quo probabilius nobis sit, atten-tam meditationem essati Paulini, cujus genuinum sensum jamin antecedentibus qualitercunque explicare conati sumus. Re-formatori immortalis memorias primam potissimamque suppedi-lasse ansara saluberrimi capiendi consini, de prostigandis tene-bris & erroribus, quibus hic prasprimis Locus Theologicusin systematibus Ecclesiae Rornano-Catholicae dudum coopertus& corruptus jacuerat. Resert namque Georg, Mylius (etiamMulier dictus) Theol, Prosessor primum ssenensis , dein Witten-bergenjis, mortuus l607, in Explicatione Epijlolx Pauli aiRomanos , haec aurea sc divina verba; o slaccuos sk TtKsrsatssaveras, jam quidem dudum &. in auribus & in animos b. Lust-ri sonuisse, sulminis vero insiar ipsum percussisse, cum a.IsIO Romam a superioribus ad negotia varia Ordinis sui (du-gujlinorum nempe, cui inde ab anno 1505 adseriptus esset)procuranda ablegatus, juberetur nudatis provolutus genibus,scalas sic dictas Pilati aseendere, quo uberiores, hanc ipsam obcaussam, ei contingerent Indulgentiae, ipsumque jam tunc indi-gnabundum tulisse, tetris hujusmodi technis sc supersiitionibus,genuinam Evangelii Doctrinam de remissione peccatorum uni-ce per sidem in Chrisium impetranda, insipienter adeo, quinimo noxia sc sacrilega temeritate, obscuratam sc corruptamsuissej quae pia animi sensa, quo sorti sc imperterrito animo,sc quonam felicissimo succcssu, postmodum uberius explicuerit,st per orbem Christianum demum ulterius propagaverit, cui-vis in consesso est.

16

summa vero Dogmatis Biblico-Evangelici de purificatio-ne nojlra coram Deo , quam in formam & commode & con-cinne redigi possit, jam breviter monstrare conabimur.

sumus omnes, quotquot mortalibus parentibus vitam de*bemus, peccatores ,

ad mala quaevis proni & proclives, a bonovero prorsus alieni, segnes & inepti ad ea meditanda, aman-da, exsequenda, quae Deo placeant, ejusque praeceptis congru-ant; quam dolendam naturae humanae indolem, inde ab anti-quissimis generis nostri primord is, agnoverunt jam in genteJudaica Nloses Gen. VI: 5, VIIIJ 21, Pobus IX; 2, DavidesH. XIV: 5, Pesaias LXIV: 6 & alii; agnovere itidem oliru& Orientis & Graeciae Philosophi celeberrimi, in primis veroqui socraticae & Platonicae Disciplinae placitis imbuti, saniorade Deo, de ejus Providentia, de origine mali, de summobono, de animi immortalitate, & de omni denique re morali,& ore & seriptis prosessi sunt; dolent vero & testantur praealiis scriptores N. Testamenti pene omnes, conii lia sal uberri-ma Dei t. o. m. de genere nostro miserrimo per Christutn re-dimendo & salvando celebrantes; e quorum perplurimis ora-culis, sufficiat attulissc sequentia, nempe Pauli Rom. III:9, 10, 11, 12,* 19, 23, V; 12, 18, 19, Gal. III; 22, jaco-bi Ep. 111; 2, Johannis Ep. 1; 8 &c., quae rem tristem, prohdolor, extra omnem dubitationis aleam collocant.

Generalem vero hancce generis nostri corruptionem &

vitioluatem naturalem comprobat praeter haec uberrime omni-vjm anteactorum temporum, ut & quotidiana nostri aevi expe-rientia, quae nempe docet hominem quemcunque nasci, st nonomnino pravum, attamen ita factum sictumque, ut inde abincunabulis sere sensuum & affectuum suorum obnoxius im-perio, antequam rationem considere eidenique obtemperaredidicerit, ad mala potius quam ad bona sectanda, suomet ipsi-us nutu, aliorum quamvis nondum corruptus & {eductus vi*tiis, propendeat, Aeque suo ctiamnuro confirmet exemplo.

17

quod dudum jam cecinit Vates Romanus notissimus; Nitimurin vetitum semper cupimusque negata. Educatione, institutione& incitamentis ad peccata varia sectanda, committenda, haudindiget; crescunt & florent sponte sua, lolii & tribulorum in-slar in agro quovis sibi relicto, laetioribusque virtutum satis,ii vel semina carum in tam depravato & insecundo sido ger-minare valeant, stragem & ruinam cito asserunt. Esso, sa-pienti & sollerti tam parentum quam praeceptorum cura, ad-hibitisque diligenter tam Religionis quam doctrinae moralis ad-jumentis, posse juvenem sensualitatis & cupiditatum vinculisquadantenus solutum, ad vivum boni & honesti amorem in-formari, ipsumque ab ephebis inde praeclaris hisce sensibus &

principiis innutritum, pietati, humanitati & virtuti strenua suaimpigraque addicere studia; hujus vero optimi propositi quam-»vis sibi vere conscius, imo tenacissimus, officiorum suorumtam in Deum quam alios licet jugiter, quousque fieri possit,memor, num valebit per omnem vitam illis adeo invigilare,& quae sibi injuncta, suaqne in potestate sita sunt, perfecte a-deo omnibusque numeris absolvere, ut inertiae connatae asse-ctibusque suis semper superior, ut ab omni metu, invidia, suaeutilitatis partiumque quarumvis studio vacuus, unquam velagendo vel omittendo, nec in secundis nec in adversis, a viavirtutis vel transversum ungvem deflexerit, adaeque emensostadio, imperterrito animo & erecta fronte Deum omniseiura.Legum suarum acerrimum vindicem, testari audeat

Nil conscire Jibi, nulla pallescere culpa?

Leges vero divinae, tam revelatae quam naturales, ejus ri-goris & latitudinis sunt, exiguntque omnes tam assiduam &

accuratam earum obiervantiam, tam illibatam boni & recti re-verentiam, tam sincerum Dei & proximi amorem, ut certenemini mortalium infirmitatis sua; sibi conscio, gloriari liceat,se nunquam vel minimum eorum praeceptum neglexisse, vio-lasse, sua vero & animi sensa, & verba & facta quaevis, ad

18

nutum & prascepta summi, sanctissimi Legislatoris semper &

ubivis suisse compotita; quin potius quemque ingenuum man-carum suarura virtutum aesiirnatorem cum Davide sateri & pre-cari decet: ■opa nvariaao pni~i» niN-ov/, h. e. Quis erroressuos, quotsuerint, perspicere valet? Occultorum veniam mihi largirePs. XIX; 13, in-70 pnxi nh 10 -[iddtin novAso s-mn hnh. e. Ne deseendas in judicium cum servo tuo

,nam non erit

ullas vivens jujius in conspedu tuo Ps. CXILIII, 2,

§. 6,

Posita sic & evicta tanta tamque universali naturae no-Arae imbecillitate & corruptione morali, coepere mortales, jamdudum (inistra qutevis & insausia sibi jure a Deo Omnipoten-te & Justissirao, inexorabili omnis neqvitix ultore, olim me-tuentes, varia iplius placandi, savorisque ejus (ibi conciliandiexcogitare adminicula, utpote castigationes multiplicis generis& mentis & corpr.Ms, preces solemnes, lustrationes, aliasquead ipsum colendum & expiandum ejusdem sursuris constitu-tas superstitiosas caeremonias, in primis vero oblationes, do-na & sacrisicia perplurima, tam cruenta quam incruenta, quo-rum exhibendorum morem omnibus sere gentibus, omnibusseculis notum & communem suisse Hisioria tesie novimus;donec placuerit generis nostri stator! Optimo Maximo consi-lia sua aeterna, admiranda, benignissima, de nobis miseris sal-vandis & in integrum restituendis, specialissimre suse revela-tionis ope, primum judaicte genti per Prophetas, sapientias sineDivinae sidos Interpretes, & tandem per unigenitum suum Fi-lium ejusque Aposiolos, omnibus aperire Orbis terrarum inco-lis, eosque ad gratiae uberrimre in Chrisio datas communionemundiquaque, invitare, & in unam sanctam & catholicam Eccle-siam colligere.

Contigisse nobis haecce immensa Dei per Chrillum bene-sicia ex «aera ejus gratia & paterna in nos homines benevo-

19

lentia, sine ullis noRris meritis, quis eR qui non gratissima &

venerabunda raente in teternum agnoseat, laetusque in memo-riam sibi quotidie revocet teRimonium hujusce rei optimi sal-vatoris dulcissimum, jucundissimum, synopRn & nucleumsi totius Evangelii continens: st® o @scs tov v.oc-sAOV, 03CTs TOV VIOV UVTU TOV sAOVCysV>} sJW.sV , iVOt TlOOs 0 7U-

arevoov ev avrcv pt) cmohqTOij, otAA’ £cotjV co/cioviov Joh. III l16. ( °). si enim, prout oportet, ad Deum, coeleRem noRruroomnium Patrem optimum, indulgentissimum, reserimus bonaquaevis temporalia, quibus ex benevola ejus inRitutione in vi-ta noRra communi abunde adeo fruimur, haecque nobis con-cessa bona gratuita omnino esse lubenter satemurquidni piisiisdem animi sensibus, imo potiori jure, ultro agnoseamus,nos quoque spiritualem omnem & aeternam noRram felicitatemeidem omnis boni supremo largitori totam quantam debere,nil valere noslras imperfectas virtutes, noRra pusilla merita,perplurimis, innumeris sere naevis, peccatis & infirmitatibuscooperta, ad savorem summi & perfectissimi Numinis nobiscomparandum, spem itaque omnem venire & salutis, tam inhac quam in futura vita adipiseendae, nobis ex sola immensagratia & misericordia Dei concessam esse; cujus summi noslriEverget* adaeque esl, modum quoque s. viam hujus & osse-rendae & consequendae felicitatis, pro sapientissirao & liberri-mo luo arbitrio, conssituere.

Ipsnm jam ante jacta mundi fundamenta, h. e. ab reter,no, nos in Christo clegisse, & omni spirituali benedictione pereundem huncce salutis noRrae auctorem cunmiasse, quo a pec-catorum nosirorum culpa & pcena per passionem & mortemejus immunes, sancti & innoxii simus coram ipso in caritate,sideque firma, ejus gratiae, ejus promissionibus & expiationi

*) Cons, quae in eandem mentem occurrunt Rem, V; g, Eph, II; g2 job, IV; q, 80 & alias.

20cruentae habita, remissionem peccatorum, jusiitiam, pacemconscientiae, & vitam denique aeternam per & propter Chri-Itum obtineamus, innuunt satis superque jam allata N. T;tiloca, testantur vero adhuc uberius & clarius dulcissimi do-gmatis veritatem, quae de se suoque adventu in mundum pro-ponunt salvator ipse Matth, XX; 28, XXVI: 28, Joh, VI;51, X; 11, XIV: 6; Petrus Act. X; 43, Paulus Act. XIII;59, Rom. III: 24, 25; IV: 25, V; 1, 10, 18, 19, VI: 23,VIII; 32, 34, 2 Cor. V; 19, Eph, 1- 3-7, Coi. 1: 12-14,Ebr. IX: 11, 12, 15, 28, & gohannes 1 Ep. 1; 7, 11; 1,2, reliquos N. T;ti scriptores ut taceam, eundem doctrinaetypum de dictito ejusque morte & expiatione unanimi con-lensu servantes. Num vero & alia ratione nos miseriae pec-cati eripere & saluti nostrae aeternae considere Deus potuerit,subtiliter & magna cum animorum contentione, olim disputaresolebant Theologi varii scholastici; sed cujusmodi, ut & plu-res alias ejusdem generis huic loco injectas curiosas magis, te-

merarias atque spinosas, quam pias & utiles qusesiiones, juresprevit sanior recentiorum temporum Theologia, Itupendummysterium de incarnatione Filii Dei & redemtione mundi,ipsius merito peracta, non hebetis humanae rationis vacillantijudicio, sed pio & indubio fidei assensui subjiciens.

§. 7.sed quemadmodum Deo sapientissimo, & generis nostri

amantissimo, ab aeterno placuit tov vVss/saAAovra tsKxtbv rt]s%ctqiTos uvrts y-etj TicKvTsoiy.iKov cotyiccv luculentistime cominon-

Itrare, cum miseros mortales, certo certius alias perituros,per Filium suum unigenitum promeritis poenis liberare, &

salutem p rditam ipsis restituere decerneret; ita & ex eodem be-nevolo arbitrio Fidem unicum gratias in Chriflo datae accipiendaecbnstituit adminiculum, (“) s. medium, adeoque non caussam

Csr. Tractatum j, A, Ernejii Opusc. Thcol, Vindicta arbitrii Di-

21

quandam meritoriam, quae scil. unice in redemtione Christi quae-renda & ponenda elt, Ced tantummodo quasl conditionem justi-ficationis & ogycaov quoddam RrjTtTixov , quo gratiam sibi obla-tam recipit libique appropriat, licque justitiam Christi Mediato-ris suam adeo facit, ut vi illius remissionem omnium pecca-torum suorum gratis, & sine ullo operum suorum merito, con-sequatur, justus coram Deo reputetur, nisumque & vires si-mul nanciscatur, nova tua obedientia virtutibusque vere Chri-stianis commonstrandi, quid valeat in homine regenerato & ju-liificato amor Christi, & quam lubens, quo gratissimo in Je«sum animo, hunc salutis suae auctorem & principem prosequa-tur, amplectatur, colat & in oculis quast habeat, Rom. IV:5, 16, 24, VIII: 1, 2, XI; 6, Eph. II; 8, 9, Tit, 111: 5 &c.

Cum vero conslet vocabulum Fidei ( Hebr, roWN &

Gr. Tunti) in scriptis tam Veteris quam Novi Testamenti ttc-

AverrtpitHov esse, nonnunquam latiori, alibi slrictiori sensu adhi-btum, in antecestum disqvirere 8C lubet & oportet: quonamin primis sensu occurrat & explicandum sit, cum de £suRisca~tions hominis peccatoris per sidem in Christum qutestio institui-tur. Ne vero multi simus in exponendo argumento, toties &

Theologis & s. s. Litterarum idoneis Interpretibus solertertractato, paucis tantum observasse sufficiat, nec significatio-nem vocis Moralem , qua sidelitatem, sinceritatem, veracitatem& conscientiam denotat, e. g. Exod. XXXIV; 6, 2 Reg.Xll: 16, Rom. III: 3, Gal. •V; 22, nec objecti,varn illam s. metonpmicam pro doctr,stia Evangeiii, quam &

in scholis Theologorum sidem qmx creditur appellare solent,e. g. Act. VI: 7, Rom. 1; 5, 23, 1 Tim. IV: 1,6, & alibi, hoc loco obtinere, sed subjedivam ejus notionemheic potius amplectendam esse, vi cujus assensum quemcunque

vini ia Religione conjlituenda pastim , in primis veto partem ejus-dem 111;am, ubi demonRrst, Deum arbitrio Juo in Religione con-siitutnda, magna cum gloria/ua & hominum utilitate , njum esje.

22

xurbis, pneceptis, promisiionibus vel minis, sive Divinis sivehumanis, datum in genere exprimit, e. g. Gen. XV: 6, Exod,XIV: 31, Matth. VIII: 10, XV: 28, Luc. XVII: 19, Act. VI:5 Hebr, XI: 1— II ad quod genus sidem sle dictam miraculosamjure quoque retuleris. Deo itaque credere , vel ex formula di-cendi Hebraica, in Deum credere, signiikat in genere: dicta &

promissa ejus pro veris habere, adaeque & totam salutis doctrinamsacris Pandectis, tam Veteris quam Novi Testamenti, compre-hensam, veram & Divinam agnoseere, non ex cosca quadam6 temeraria superstitione, sed ex pia verecundia & sancta inDeum reverentia, quoniam ille unus solus ejl sons noslrcefelicitatis , idemque nobis impersedis longe perfestior, adeoquecum assensu a nobis audiendus , ubi de adipiseenda felicitate cer-ta per Deum qmritur.

Hic itaque sapientissimus, veracissimus, idemque generisnoslri Parens optimus, indulgentissimus, cum & per siliumsuutn unicum, dilectissimum, & in sacris Litteris, quas peralios Legatos suos side dignissimos contignandas curaverat, no-bis miseris, irce Dei & asternas damnationi obnoxiis peccato-ribus, abscondita & gratiosissima sua conlilia de mundo perJesum Chrisium ejusque obedientiam tam passwam quam ad?t-vam salvando aperuerit, sideraque immotam his suis consinis& promisiionibus habendam conditionis loco pofuerit, sinequa praedita & impleta nemo gratiam in Chrisio datam & obla-tam adire queat, haec sides s. laeta 8c denique firma animi per-svasio, quod Aooqsav &. jara X«s<v h. e, unice per & propterChrisium ejusque meritum, *veniam peccatorum, gratiam Dei,& denique, summum dsenis jusiitias & pietatis praemium, vi-

Retn oplimc, ut nobis quidem videtur, bis verbis expressit s,F. N. Morus in Epit, Thuol. Chrisiar.ee P. V, C, i. De notione &

natura Fidei $ 4.

23tam sternam cerso certius consequamur, Fidei salvisices nomineproprie & hxt essxyv venire solet, habita certe ratione essatiChristi Mare, XVI: 16, (etiam Fides qua creditur, itylo ec-clesiaflico nominata), quo sensu vocabulum Triste pluribus jamallatis N. Testrti locis occurrit, quibus addi possunt Gal, II;16, 20, Eph. II: 7, 8, Phil. III; 9, et multa alia.

Proximus jam hujusmodi vivae & salvifica» fidei effectusest Purificatio Trttsrsuovros eis evovae, rou Itjsa Xqictth coram tri-bunali integerrimi & sanctissimi Judicis, qui ob praebitam ple-nariam Mediatoris ©sxvrqooTiis satisfactionem, quam side Evan-gelica peccabor gratiae indigus sibi speciatim propriam facit,ipsum & culpa & poenis omnium delictorum suorum immunemreddit, h. e. xCpetsiv ceuaqTioov ipsi annunciat, (Act. XIII: 38)sil ium & amicum suum declarat, serio bonorum operum stu-dio infirmi & auget, hacredemque tandem salutis mternas con-stituit, sensu itaque forensi vocabulum purificationis in hocdogmate a nobis usurpari apertum esl, (prout dicitur, judi-cem in soro humano reum absolvere,) hominemque coramDeo jujium pronunciari, non ob ipsi quasi insusam vel inhae-rentem internam quandain sanctitatem & mentis rectitudinem,sed ob jusiitiam salvatoris ei fidei ope imputatam, vi cujus injudicio Divino reputatur ac si insons omnino suisset, vel sal-tim qui peccata sua plene expiasset, satisque omnibus legis Di-vinae praeceptis secissetj qua forensi significatione vocabulumjustiscarje (Hebr. pvixn , Gr, srmtHv) adhibetur Deut. XXV;1, Prov. XVII; 15, Matth. XII; 37. Act. XIII: 38, 39 &

alibi. ,

Patet hinc, justificationem nostram haud esse derivandam aboperibus Legis, nec ab ulla noslra propria live interna siveexterna justitia, de qua quidem magnopere gloriari Colebantprisci Abrahami posteri, & gloriantur adhuc hodie multi pha-risaica sua philautia inflati & occoecati, qua vero, utpote valdeinepta & imperfecta, perpetrata a nobis immumera peccata,

24

haudquaquam expiare, multo minus gratiam & misericorcliamDei unquam mereri valebimus, cum certe nil meriti inessepossit in virtute, ad quam vel perfectiorem multo, imo per-sectissimam, praestandam ex absoluto legis imperio obligatisumus: veniam vero omnem, qua opus habemus, reserendamesse ad sidem vivam & sinceram in merito Christi collocandam,vi cujus nos poenis & dominio peccati solvit, nos Deo gratos& acceptos reddit, certamque futurae beatas immortalitatis spemin nobis excitat, sovet atque confirmat; quam svavissiraam &

solatii plenam Doctrinam Ap. Paulus pluribus locis ,& ex pro-sesso quasi in (bis ad Romanos & Galatas datis Episiolis, soli-dissime pertractat; e quibus tot telsimonia idonea huc facientiajam in antecedentibus excitavimus, ut plura iliis addere jampro supervacaneo omnino habeamus,

§. 8.

Quamvis vero pro beneficio Divino omnino gratuito, quodnempe ex side sola nobis contingit, minime pro praemio quo-dam nostras obedientiae & virtutis promerito, habenda sit Justi-ficatio nollra coram Deo; hinc tamen non sequitur, hominemside justificatum immunem et solutum esse omni obedientiaLegi praestanda, cum fructus v£rae fidei & indivulsi ejus co-mites semper sini pii & venerabundi sensus in Deum, reve.rentia inviolabilis omnium eorum, quae & in Lege & Evan-gelio suo praecipit, vivus & integerrimus amor proximi, etardentissimum studium bonis quibusvis exercendis ope-ribus dulcissimi salvatori» premendi vesiigia, gratissimumsuum in tantum benefactorem tesiandi animum. Hominem inapertis vitiis pravo & dcliinato consilio perseverantem Deusomniseius & sanctissimus jusiurn & pium habere, praemiisquesoli virtuti debitis ornare nec vult nec potell, cum alias ipsaprima principia omnis recti & honesti, omnemque ordinemmundi moralis, a se sapientisiiine constitutum, tolleret; quid!

25

quod in ipsa hominis natura politum sit, eum felicem suaque fortebeatum esse non posse

, nili virtutem amet & exerceat, O-mnis enim voluntaria aberratio a praeceptis Divinis, Deo ne-cessano displicet, qui nos non ad peccati servitutem, sed adsanctitatem & bona patranda opera condidit, perfectionem no-liram moralem deprimit. & minuit, animum & conscientiamacerbis angoribus insestat, varia imo physica mala nobis contra-hit, adaeque nos, qua tales, felices esse haud finit; quareJohannes Baptista, & salvator ipse, docendi sua munera ag-gressuri, primo loco & ante omnia in futuris regni coelestiscivibus & sidem & omnimodam mentis emendationem s, /astcc-voictv postularunt, Matth, III; 2, IV; 17, h. e. ut una cumside, essatis & pronrissionibus Evangelii habenda, prisiinam pec-candi libidinem & inveterata vitia deponerent, rneliortmque& sentiendi & vivendi rationem, adeoque novam & aliam qualimentis indolem, induerent, ,

Hanc conctanter eandem & invariatam dein perctitisse &

Chricti & Apoctolorutn ejus de side & bonis operibus Doctri-nam, quam & sermonibus & scriptis suis ubique non minusJudaeis quam gentilibus proposuerunt, inculcarunt, quaevis sereN. T:ti pagina satis superque comprobat; e quibus innumerispaene, quae pro rei veritate asserri poffent, tesiimoniis sequen-tia apponere sufficiat; ]oh XV; 5, 8, 10, 12, Rora, VI aca-pite ad calcem, XII; {, 2. 2 Cor. V; 15. VI; 4-7, VII; 1,Gal, V: 6, 22-24, Eph. II; 8, 9, 10, Tit. II; ll_14,Jac.II; 17, 18, 22, 23, 2 Pet. I; 5-8, 1 Joh. I: 7 seqq. 111;o, 7, 9 &c., unde assatim patet, verum & genuinum amoremDei, qui ipsam quasl essentiam & medullam Fidei salvificaeconctisuit, non posse vacuum esse aeque genuini & sinceriamoris in omnes eodem Novi T:ti sangvine nobiscum redem-tos, ejusdem spei & salutis socios, fratres noctros in JesuChricto dilectissimos; ex quo vivo amoris sonte & scaturiginefacile dein & sua quali sponte quaevis virtutes Chrictianae bo-naque opera uberrime emanabunt, fidei veras siatusque gratias

26

indubia documenta, perfectionis Evangelicae continuo promo-vendae esficacistima adarinicuia.

Patet jam bine bona opera, ad normam Legis Divinaepraessanda, quamvis gratiam & salutem haud mereamur, tamennecessaria omnino esse in homine justificato, utpote a Deosolernniter & sternum in sio! ubi li obligatione nobis injuncta,neminemque, ob intimum virtutis & felicitatis nexuro, salvumunquam fieri posle, qui non serio & impigerrimo nisu bonisquibusvis operibus exercendis studeat. Tantum quoque abestut Doctrina Evangelica de remissione peccatorum gratuita, solaFide obtinenda, securitatem carnalem promoveat, segnesquenos reddat in officiis nostris e,rga Deum & alios observandis ,

ut potias jure contendere queamus, immensum benesicium, quodnobis ex mera gratia & absque ullo nostro merito consertur,nos sortissime excitare, & vi quasi irressstibili ducere, ad prae-cepta Divina ultro servanda, & sanctimoniam vitas omni quofieri possit studio sectandam; quo sic coram Deo & homini-bus testatum faciamus, quo gratissirao animi affectu salvatoremprosequamur optimum, maximum, cui omnem noffram & inhac & in futura vita debemus salutem, atque simul quae &

quanta sit redemtionis & sangvinis ejus vis ad conscientias no-ffras immunditie mortuarum actionum purgandas, quo Deo vi-venti eo sanctius & lubentius serviant, Ebr, IX: 14.

Accedit ad haec, quas de necessitate ut & de eximio bono,rum operum pretio jam dicta sunt, quod, dum voluntatemreliquasque animi noffri vires emendant & persiciunt, felici,tatem quoque nostram insigniter augeant, prremiis nobis paratisbonas conscientiae jam bae in vita, imo futuris majoribus &

uberrimis, quibus Deus se illa omnia vel minima olim remu-neraturum pollicitus est, quamque spem & essata ipsius sal-vatoris, & perplurima alia s, s;rae dicta egregie confirmant,e. g. Matth, V: 12, X; 42, XVI; 27, XIX: 29, XXV; 21,23, 34—40, Rom. II; 6, 7, VI; 23, Gai. VI; 7, 8, 2Tim.

27IV; 7, 8 & plura alia. Quas bonis plerumque operibus coit-ilituta praemia Xctsiros & Xtxsis/xxroov, interdum vero etiamy.ia&e s. tTTssiccva nomine celebrata, nobis tamen minime me-riti cujusdam titulo contingunt. sed seque ac remissio peccato-rura ex lola bonitate Dei, per Christum nobis acquisita & obla-ta, vr cujus nempe idonei facti sumus ad ea sectanda & exer-cenda quas ipsi placeant 2 Cor. III: 5, 6, Phil. II: 13, Coi.1: 12, idque ea ratione & mensura, ut quo longius in viavirtutis progredi, & quo plura & perfectiora bona opera hicpatrare valeamus, eo majora quoque & prafflantiora evadantbona illa caelesiia, quibuy olim in altera vita mactabimur, remu-nerabimur; quo sic continuo serventiusque crescat & persi-ciatur pietatis nostrae studium, sidesque nostra si xyx7!v\s svsg-yapsvri, novis quotidie confirmetur incrementis, & per omnemvitam adauctis indarescat fructibus.

§. 9.

Exposita sic & ad norma® s. s. Litterarum accurate in-formata Theoria, hacque ut nobis quidem videtur genuina &

simplicissima, Ecclesiae noslrae Lutherano • Evangeficae de Justi-ficatione hominis peccatoris in soro Divino, quam & perse-ctionibus Dei, & principiis aeternis boni «derecti, & morali de-nique hominis naturae felicitatique ejus apprime convenire»quisque a pattium studio alienus gravissimae rei arbiter ultrosatebitur; mirari certe convenit, illam nihilominus inde ab an-tiquissimis Ecclesiae Christianae temporibus, variis dubiis, obje-ctionibus & controversiis suisse agitatam, variis erroribus &

haeresibus afflictaro, perverseque & superstitiose quondam tradi-tam, ansam praebuisse corruptelis variis sunestis, ne dicamimpiis, in Eccleliam Christi invehendis, unde maxima deniquein re morali mala & gravissimae piorum animorum offenlionesobortae sunt. Novimus nempe ex pandectis N. Testamenti jaraChritlo, genuinae Deoque acceptae justitiae tara praeconi quamrestitutoria rem alios inter Judaeos suisse & cum sadducxis ,

28

Epicureismo saventibus, praemraque quasvis virtutum, ut scsupplicia vitiorum futura negantibus, & in primis cum Phari •

sxis t omnem jullitiam ex sola externa & hypocritica LegisWoiaicae oblervatione sastuole deducentibus, nullo habito re-specto ad internam mentis magis minusve piam indolem; con-tra quos utriusque generis adversarios, «si genuinse Evangelicaevirtutis rationem praemiaque & necessitatem gratiae Divinae sor-tissime vindicavit. similes sere his lites dcin Apofloloruro quo-que asvo gestas & continuatas suissc. scripta eorum compro-bant; cum enim Paulus totus sere in eo osset, ut justitium,quam ex operibus Legis, & Mosaicas dilciplinae inviolata re-verentia totam quantam derivare voluerant Judaei, tamquamineptam & coram Deo insullicientem rejiceret, veniamqve pec-catorum nobis ex mera gratia & per solam sidem in Christumcontingere denionslraret; Jacobus ab altera parte contra secu-ros & praefractos tam legum Mosaicarum, quam omnis verrepietatis & virtutis conteratores, de side sua mortua multa arti»

bitiosius jactitantes, urget nudam oris consessionera & assen-sum Religioni Christianae exhibitum, nec ad justitium nec adsalutem ullo modo sufficere, adesse vero debere necessario inquovis vero Christiane bona quoque opera, tamquam unicaverse fidei testimonia; ex qua diversa omnino horum Aposto-lorum disputandi ratione et sine, facile apparentem illam emv-Ttooaiv explicare licet, quam inter essata quaedam ipsorum inhoc dogmate tractando juxta se polita nonnulli horum locorumInterpretes te iuvenisse opinati sunt,

Qui sequentibus primis Christianismi seculis hanc eandemDoctrinam exponere aggresti sunt, simplicitate quidcrn omninoApostolica uno quasi ore statuerunt, siomines ex gratia Deiper Fidem in Christum juitificandos & salvandos csse; incautiustamen non numquam, magnaque verborum taro varietate quamincuria, vim simul commendantes eximiam Christianse sanctita-tis & bonorum sic dictorum operum, ut martyrii, eleemosynae,jejuniorum, vitas solitarias s, monaltkas &c., ad gratiam Divi-

29nam & remissionem peccatorum obtinendam, qno sic obviamirent populari errori solam Fidei Christianae externam proses-sionem ad salutem consequendam esse necessariam. Exortisvero seculo IV:o controversiis variis in primis cum Pelagio,Monacho Britanno, pio certe & emendandorum morum inEcclesia Christi studiolissimo, at in Articulis de peccato Ori-ginali s. homini innata corruptione naturali, de libero Arbitrio,& de viribus humanis ad justitiarn & sanctitarem coram Deoassequendam in nobis reliduis, graviter hallucinante, locumquoque hunc de Justificatione & accuratius & subtilius, prae-conia in primis Augustino, Hipponensium Episcopo, tractarecoeperunt reliqui orthodoxae Ecclesiae Doctores, quo tirmara &

illibatam servarent Doctrinam Pauli, ex mera scii, gratia, nul-loque bonorum nostroruro operum considerato merito, remittipeccata omnibus in Christum credentibus ; quem veroBiblicum Doctrinae gravissimae typum variis iterum modis im-mutabant & corrumpebant Theologi plurimi scholallici, prae-sertim qui Thomam ducem sequerentur, urgentes nempe ve-niam peccatorum obtineri non solum per & propter meritumChristi, sed & per insusam quandam in animum justilicandi gra-tiam & justiuani Divinam, quae per caritatem variaque bonaopera se exserat, adeoque vitam aeternam mereatur; in quaquidem hujus dogmatis tradendi ratione prima semina latenterrorum, quibus Pontificii, sequentibus ad Reformationem usqueseculis, locum de Justificatione hominis peccatoris coramDeo, ut & gloriam Redemtionis Christi, inepte ossusearunt,meritis operum ea attribuentes, quae non nili beneficio Di-vino gratuito, viva & salvifica in Cluilium Fide nobis oblato,competunt.

Adaucta postmodum per iniquitatem temporum soeda inrebus Christianoium sacris ignorantia & superititione, & cre-scente simul indies Hierarchia Romano-Papiilica, non minusconscjentiis, quam systcmati Theologico & cultui Divino pu-blice pto arbitrio imperante, novae variae & pirversae notio-

30rses de Gratia, de Fide & perfectione Christiana In hanc do-ctrinam illatas sunt, in primis posiquara bonorum operum &

satislactionum nomine ornare inciperent inventa & insiitutavaria mere humana ad luendam peccatorum poenam, nullocum vera & salvifica side nexu juncta, utpote vota monadica,

coelibatus his proprius, dona templis sc coenobiis larga ma-nu coliae», peregrinationes sd loca sancta inditurae, jejunia& aliae vari® castigationes corporum, missas diligenter & quo-tidie tam publice quam privarim, non minus pro vivis quampro mortuis, celebrat®, invocationes sanctorum assidu®, viciesuna hora ad rosarium repetit® preces, & qu® plura alia hissimilia suere, puerilia & non neces sarta opera in Aug. Cons,Art. XX appellata; quibus denique salsigii quati loco super-additum est turpe & impium commentum de remissione quo-rumvis peccatorum, Indulgentiarum, ut dici lolebant, privilegionumerata pecunia, h. e. auro & argento e thesauro ditistimoOperum supererogationis , Ecclesiae & Papae, ut serebatur, ad-ministrationi commisso, redimenda; quae omnia Religionis Chrr-{lianae nesanda dehonestamenta b. Luthero demum & ansam& animum luppeditarunt pia ineundi consilia de reformandaEcclesia, a primaeva institutionc & dignitate adeo delapsa, utChristianam ipsam quondam suisse jam vix praesumere liceret.

Quae & quanta immortalis viri suerint merita in doctrinaEvangelica de purificatione in primis a corruptionibus & ine-ptis additamentis Papisiarum repurganda, & ad simplicitatemveritatemque luam Biblicam accommodanda, jam in anteceden*tibus paucis monuimus; quae pia & erectiora animi sui sensaprimum publice explicare ausus cst in XCV Thesibus Theolo-gici argumenti, quas valvis Templi Wittebergensis d. 31 Octo-bris 1517 asfixas, e rostris Academicis dein maximo cum au-ditor uai omnium ordinum applausu desendit & pluribus expo-suit; tic savente summo Numine initia saluberrimae Reforma-tionis faciens, cujus ingentibus benesiciis coetus omnis Luthe-rano-Evangelicus adhucdum b, c. D. fruitur. Potuit in acer-

31

lima siacce cum Pontificiis, & ore & scriptis, diu multumqueagitata controversia, tesserae quasi militaris s. symboli loco,hominem juJUsuari non suis operibus , sed sola Fide in Christum;quare & in vertendo celebratissimo essato Pauli, Roro. III; 28,Aoyi£cp?sx y«s, ttittsi smctnsasai avsquTtov %oosi£ sgyocv vcgs ,

lentum Apostoli reddidit; judicamus nempe , jushscari hominemsala sde t sine operibus legis , addito jam in translatione vocabulosola s, allein , quod in textu Graeco non exllas, multum ideo,& ne quidem immerito, & a Pontificiis & a suis reprebensus,cum res ipsa eadem certa & salva maneat, sive vocabulumillud allein h, 1, addas sive omittas. Ipsum vero hac ipsapsirasi; Fide sola jujliscamur, serium virtutis & verum bono-rum operum liudium minime improbasse, s. minus necessariumleputasse, quem errorem immerito, & ad nauseam usque, eiexprobrare solebant insensi adversarii, innumera sere loca, quaeex scriptis ejus excitari poffent, comprobant; comprobant imoquae in Augusance Consessonis Art. 1V. de sjusificatione , Art.VI. de Nova Obedientia & Art, XX. de Bonis Operibus brevius,in Apologia vero ejusdem Consessonis Cap. II & -III his derebus susius disseruntur, qute poslreroo in primis citata loca ma-teriam controversam bene adeo & subtiliter, tantaque tamdialectica quam exegetica arte, sacrae scripturae convenienter ex-ponunt, ut (olidiorem sapiemiusque & moderatius inilitutamejus tractationem vix desidcres.

Oriebantur interim Luthero jam vivo, & praesertim poslejus e vita digestum, multae & gravissimae dissensiones, tamextra quam intra Ecclesiam Lutheranam, de necesstate bonorumoperum ad sahitem, ad logomachias vero potius Theologicas,accuratiore rei instituto examine, quam ad vera & graviorade Religionis nosirae Dogmatibus opinionum divortia reseren-da:; quae tamen, cum majori quam par esset animorum servoreinciderent inter eos, qui ea ad salutem absolute necessaria ,

illosque ab altera parte, qui ea ad salutem noxia esse, pejori

32

certe loquendi genere, si non consilio, siatuerent, litem bancaedirimendam sibi sumlerunt pii Consessores in Formula sic dictaeConcordia Epit. ut & solida Deci. Capp. III & IV j quibus lo-cis, quamvis eximium pretium virtutum Chriilianarum agno-Icant ac celebrent, easque etiam exercendas esse quam maxi-me urgeant, ad evitandam tamen amphiboliam, et ne curaRomano-Catholicis de merito bonorum operum consentire vi-derentur, rejiciunt loquendi formulas, quamvis jam dudum &

a Melanchtone, & aliis orthodoxis Theologis adhibitas, &

in te certe innoxias, modo rite explicentur & intelligantur:Bona opera siunt necessaria ad salutem: impossibile ejl sine bonisoperibus sialvum fieri; nemo sine bonis operibus sialmtus ejl e.s. p.j cujusmodi vero inutilibus & minoris certe momenti con-troversiis abstinere didicerunt tandem nostrorura temporum sa-pientiores & moderatiores Theologi.

Quid! quod recentiores Doctores plurimi in ipsa Romano-Catholica Ecclesia (°), jam saniora multo quam olim in hocloco persequendo & sentiant,& verbis exprimant, Gratiae Di-vinae omnem, nosiris vero meritis vim & esficaciam nullam, inremissione peccatorum & salute nobis paranda tribuentes, do-cendo nempe: Gratiam dari, eandemque siecundum merita di-silribui, repugnantia siunt j excludit enim gratia meritum, dicenteAposiolo si autem gratia . jam non ex operibus , alioquin gra-tia i non esl gratia Roro. XI; 6. Et de ope hujus gratiae adconversionem nosiraro necessariae Ea cum sit animorum huma•

norim corruptio , ut simus alieni a boni verique silwdio , pro-

*) Ex his consutuimus in primis Kngelb. Klilpsel, Theol. Doct. & Pros»in Univers. Friburg. qui in Jnjiitt. Theol. Uogmat.., Viennae Ig02 &

jgo3 iterum editis ti VolI, $;o, media inter novatores & avitae su-petsiitionis tenaces desensores ingressus via, Doctrinam Eccleslse Inae,& veritatis sic pacis studioGssimus, egregie proponit. Csr. in primi»

huc spectant Vol, II pagg, 375, 276, 288 “ 97a 3°8> 3*9 &c *

33dives autem inde ah adolescentia ad malum, facile conjicitur ad-versus Pelagianos , Divino adjutorio nobis opus esse ad emen.dandam naturce pravitatem reBeque agendum , quod s. scripturosloca multa perspicue edocent , vehit joh. XV: 5. 2 Cor. III: 5,Phil. II; 13, IV: 13. Et quamvis in definienda <!Ju/lisi-catione, illam esse dicant Divinam aBionem, qua Deushomini ob meritum Chrijli peccata condonat, eumque inte-rius renovat ac regenerat, insusaque sanBificante gratia , siliumadoptivum , regnique coelesiis hceredem consiituit , sicque Justifica-tionem a sanctificatione haud distingvant, sed asfirment, prae-eunte Paulo 1 Cor. VI: 11, Justificatione conserri & remissionempeccatorum & sanctitatem justitiamque internam; cum nos Pro-teilantes contra Justificationcra conltituamus in sola rcmissionepeccatorum, sive in forenli duntaxat declaratione, quod co-ram Deo, ob meritum Christi, justi reputemur, animi verointernam emendationem, tamquam effectum s, consequens Ju-stificationis, ad alium gratiae Divinae actum, scii. Renovatio-nem s. sanctificationem rescrre soleamus; facile concedet tamenaeqvus quisque harum rerum arbiter, haec ab utraque parte di-versis licet verbis aliter expressa, facile & inter se, & cum s.scripturae essatis conciliari posse, cum & nos Lutherani jurequidem si recte doceamus, jam in ipsa Regeneratione novum& mutatum animi habitum, 1. /ustoivciciv , cum odio peccatinovaque & sanctioris vitae proposito conjunctum, in nobis essi-ci, Fidemque vivam, quae Jultificationem antecedere debet,inde a suis primordiis haud carere posse piis melioribusqueanimi sensibus, & per caritatem tam in Deum quam proxi-mum semper operari, s. vitam viresque suas exserere debere;unde patet quam dissicile sit diversa quaedam temporis momen-ta Justificationis & Renovationis ipso actu accuratius definire,quamvis cogitatione dissingvi queant; quare & cum ReV. Klup-FEL asserere audemus, totam hanc controversiam , quce nos inter &Pontificios (saniores nempe) hodie intercedit, ad meram logoma-chiam reserendam esse, adeoque Andabatarum more nos inter &

34

ipsos suisje dimicatum hactenus, modo aperte & amirase ab u-traque parte siatuatur, hominem credentem justiiicari gratispropter meritum Chrisii Fide apprehensura, minime vero pro-pter meritum quoddam suae novae emendatae mentis suorumquebonorum operum, quibus remistiocem peccatorum & Justifica-tionis gratiam promereri numquam valet; quo quidem rem ex-plicandi modo, prout recte observat idem acutissimus Roma-nensium Theologus, quod de merito & sanguine Chrijii ejus-que pretio sentire debemus, neutiquam minuitur, Jed augetur po-tius atque illujlratur.

Fatendum quidem etiam in scriptis Romano Catholicorumnostri aevi, quemadmodum apud praedecessores ipsorum, manda-torum observationem ac virtutum opera, quibus Deus ex gra-tia & bonitate sua raercedem addixit, meriti nomine inter-dum compellari; at cum simul certum sit, Patres quoque ortho-doxos veteris Ecclesim vocabulum meriti eodem senlu saepiusadhibuisse; MelanchtOnem imo nonnumquam in Locis suis Com-munibus urgere: Bona opera , cum placeant side propter Media-torem, mereri praemia spiritualia & corporalia , in hac vita &

posi hanc vitam, Chemn iTiUMque ipsum in explicatione LocorumMelanchtOnis de bonis operibus aslerere: Appellatio meriti ejlbisidata Patribus, & nominant meritum opus mandatum a Deo ,

sadum a renatis in side , quod habeat promissiones in side, sivein hac sve in altera vita; patet loquendi iormulam, quamvisoffenlionis haud expertem, facilem tamen habere excusationem,cum vocabulum mereri hoc sensu adhibituro, ex sido veteri Ec-clesiastico, nil aliud sere significet quam consequi; in primiscum qui illo adhuc ad morem priscae Ecclesiae Romano-Catholi-cce utantur, hanc Evangelicam omnino interpretationem eihodie lubjungant: Absit autem,ut quis exijlimet docere nos autsentiretam magnifice de bonorum operum prcejlantia, ut siatuamus operanoslra intrinseco suo valore vitam aeternum mereri. Persvasumenim habemus, pleneque sumus convicii, non ex dignitate operum,

35

qua s°re sctnper viliosa sunt, ac muttis modis inutilia, aut siimdequaque bona Juni , plus ibus aliis titulis debeantur L<o, prae-terquam quod opera intdr atque mercedem nulla jit proportio;jed jolum ex Divina gratia

,paso & promisjione liberali pro-

pter meritum Clu i/li, qui haec ipsa opera in nolis operatur ,&

sua in nobis dona coronat, dum mercedem & aeternam salutem no-bis tribuit , repetendam esse. Unde non habet , quod temerariameriti opinione inflatus in se quisquam considat plus aequo, autsuperbiat; quandoquidem pretium omne meritumque Chrijliano-rum operum , ex gratia sanchfrante, quae nobis in Chnjli nomi-ne gratis datur , quaeque ab ipso tamquam capite in nos ceumembra dimanat , unice prosascitur. Nulla enim ejl justitia,

quae Jit nobis propria , Jed ex Cbrijlo ejusque meritis & justi-tia, & sanstiseatio & redemtio nojlra 'ejl. (’') Q.iam belle!quam s;as scriptura?, & Formulae Fidei Ecclesiae Luflicranae tXacte convenienter dicta! E quibus praemistis haec dein deduci-tur meriti definitio, quod scil. Iit; opus bonum ah homine ju-Jio, ope gratix auxiliantis merito Chrijli concessce peraclum ,

cuique Deus ex mijerteordia liberali mercedem, quam pronijit ,

retribuit; contra quam vix quicquam habemus quod moneamus,usum tamen ambigui vocabuli in hacce doctima proponendaminime approbantes, nec commendantes.

§• 10.

sunt haec, quae jam attulimus, praecipua certe capita in sesimplicisOmi, gravissimi tamen. Dogmatis de Jusiificaiione nosiracoram juRissimo & lanctissimo omnis boni rectique acerrimovindice, at simul omnis giatiae & misericordiae uberrimo sonte

:■) Vid. Klrpsel L. e. p, 515, 314, doemasa so?e EccleGse contra dis-sentientes, & hoc & aliis locis slrenue tamen desendens.

36& tequissimo dispensatore , quae itaque ex auctoritate sacrarumLitterarum & in animo intemerato sovere, & publice prositeripium quemque decet Ecclesiae LutheranoEvsngelicte Docto-rem & Theologum. Hoc namque fundamento, diu multumqueagitato & quassato, nondum vero concusso, nec rn aeternumconcutiendo, nititur adeo omnis nostra sides, omnis animi &

considentiae tranquillitas, oronisque futurae felicitatis spes, utli illud corrueret, in his terris infelicissimi eslemtis, nobis-met ipsis miseris in procuranda emendatione nosirs moralitoti quanti relicti, 8c destitnti suavissimo illo solatio, nobisper & propter Christum, Expiatorem nollrum benignissimum,peccata omnia ex gratia remitti, benesiciaque infinita & imme-rita per sidem solam in ipsum tribui. In hac itaque salutisnostras basi & aciopoli firma & inconcusta side ad «xtremumusque halitum inhtereamus, vestigiis divi Apofloli Pauli jugi»ter cum Augustino insisientes, & cum ipso hancDoctrinam de ssujlificatione- slat Ecdesio t quee in terris esl; perhanc non perit quod perierat & inventum ejl; & cum si Luthe-ro in Acti. smalcaldd, Art, 1, De hoc Articulo cedere , aut ali-quid contra illum largiri aut permittere

, nemo piorum patesioetiam si coelum & terra & omnia corruant,

Corrigenda in Antecedentibus.Fag. 2 lin. 4 prot quarum I. quorum— — — 19 — staters — stisters— —

— 26 —griinde — griinde— 3 —13 — sint — sini-— js —17 — animos — animo—1} —10 @exvr^007T8—QeavB^OOTris— •—• lin, ult, immumera — innumera— 2§, J a sine — simglicime — siroplicitate