วชา SSC 281 : Economicsเศรษฐศาสตรมหภาค

บทท 3 ระดบรายไดประชาชาตดลยภาพและการเปลยนแปลง

3.1 รายไดประชาชาตดลยภาพหมายถง รายไดประชาชาตทอยในระดบเดยวกบความตองการ

ใชจายมวลรวม เปนระดบรายไดประชาชาตทไมมการเปลยนแปลง ตราบเทาทสวนประกอบของความตองการใชจายมวลรวมยงคงสภาพเดม

ไมวาจะเปนรฐบาลของประเทศไหนตางกตองการใหระบบเศรษฐกจของตนเองอยในดลยภาพกนทงนน แตในสถานการณเศรษฐกจทเปนจรง เราจะพบวา นอยครงมากทมนจะเกดขน ดงนนระดบรายไดประชาชาตดลยภาพจงมกจะเปนระดบรายไดทพงปรารถนาซงอยากใหเปน

แนวทางการวเคราะหรายไดดลยภาพแบงได 2 แนวทางคอ3.1.1 แนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม3.1.2 แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด

3.1.1 แนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม (AD =

AS)อปสงครวมหรอความตองการใชจายโดยรวมของประเทศ

(AD) กคอสงทไดอธบายไปแลวในบทท 2 ซงประกอบดวย C + I + G + (X - M) สวนอปทานรวมหรอผลผลตรวมของประเทศ (AS) คอ ผลตภณฑประชาชาต (Y) หรอ GDP ถามองกนในทางทฤษฎทไมมการบดเบอนเกดขน และโดยสวนใหญกจะใช GDP แทนในสวนนเลย

ดงนนรายไดประชาชาตจะอยในดลยภาพเมอ

อปสงครวม (AD) = อปทานรวม (AS)

1

หรอC + I + G + (X - M) = Y

การวเคราะหจากกราฟ

กราฟท 3.1 แสดงแนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม (AD = AS)

*at Y1, AD > AS หรอ AD > Y at Y2, AD < AS หรอ AD < Y at YE, AD = AS หรอ AD = Y

จากกราฟท 3.1 ใหแกนตงแทนอปสงครวม (AD) และอปทานรวม (AS) เพราะเราตองการใหทง 2 เสนมาอยในกราฟเดยวกน และแกนนอนคอรายได (Y)

AD, AS

Y0

AS = Y

45

AD = C + I + G + (X - M)

AD < ASE

AD > AS

A

B

M

N

YE

Y1

Y2

ADE

100,000

100,000

AD = AS

รายไดประชาชาตดลยภาพทประเทศพงปรารถนา

จดดลยภาพ(Equilib

rium)

2

เสน AD คอ C + I + G + (X - M) ซงเปนการใชจายของคนในประเทศ (เสนสชมพ) และเสน AS หรอ Y คอผลผลตของประเทศทงหมด (เสนสเขยว) ซงจะลากออกจาก 0 เพราะถาประเทศไมทำาการผลตกจะไมม หรอถามการผลตกจะเพมขนไปเรอยๆ โดยจะทำามม 45 องศา เพราะเปนเสนสมมาตร คอ ไมวาจะวดจากแกนขางไหนคากจะมสดสวนเทากนทง 2 ขาง

จากเงอนไขทบอกวา ระดบรายไดใดทเทากบการใชจายพอดจะถอวาเปนรายไดประชาชาตดลยภาพ ถาดจากกราฟกคอ ตรงจดตด E (Equilibrium) ซงเปนจดท AD เทากบ AS ฉะนนถาอยากรวา รายไดประชาชาตดลยภาพอยทระดบรายไดเทาไหรกลากเสนลงมาทแกน Y ตรงจดนนจะเรยกวา YE ซงเราอาจสมมตคาใหเปน 100,000 บาท ขณะเดยวกน ถาลากเสนไปทางแกน AD, AS เรากจะไดรายจายดลยภาพ คอ ADE ซงเทากบ 100,000 บาท เชนเดยวกน

นนคอ รายไดประชาชาตดลยภาพทแตละประเทศปรารถนาจะใหเปน แตรายไดทเกดขนจรง (Actual Income : Ya) ในระบบเศรษฐกจ สามารถเปนไปไดใน 3 แบบ คอ มากกวา นอยกวา หรอเทากบ โดยถามนเทากบ คอ อยในดลยภาพ กไมตองแกอะไร แตถามากกวาหรอนอยกวา แสดงวา เศรษฐกจมปญหา ซงสงทเกดขนทง 2 กรณดงกลาว สามารถอธบายรายละเอยดไดดงน

กรณท 1 : Ya = Y1, AD > AS หรอ AD > Y ถารายไดทเกดขนจรงอยท Y1 จากกราฟจะสงเกตเหน

วา เมอลากเสนขนไป จดตด A ทเสน AD จะอยสงกวาจดตด B ทเสน AS ดงนน AD จงมากกวา AS หรอกคอมากกวา Y

คำาอธบาย ความตองการใชจายของประเทศ ณ ขณะนน (AD) มากกวาผลผลตทมอย (Y) แสดงวา สนคาในตลาด

3

ของทงประเทศไมพอขาย (หากไมแกอาจทำาใหเกดปญหา ‘ตลาดมด’ ได) ขณะท Ya นนตำากวา YE ซงเปนรายไดดลยภาพ

วธการแกปญหา กระตนใหเศรษฐกจขยายตวดวยการ ‘เพมกำาลงการผลต’ ผลทเกดขนสามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

เพมกำาลงการผลตการลงทนจางงานรายได การใชจาย

เมอผลผลตของประเทศเพมขน เสนกจะวงขนจากจด B ไปตามเสน AS ขณะเดยวกนเมอรายไดเพมขน คนกจะมการใชจายเพมตาม เสนกจะวงขนจากจด A ไปตามเสน AD เชนเดยวกน จนในทสด กกลบมาทจด E ซงเปนจดดลยภาพ

กรณท 2 : Ya = Y2, AD < AS หรอ AD < Y ถารายไดทเกดขนจรงอยท Y2 จากกราฟจะสงเกตเหนวา เมอลากเสนขนไป จดตด N ทเสน AD จะอยตำากวาจดตด M ทเสน AS ดงนน AD จงนอยกวา AS หรอกคอนอยกวา Y

คำาอธบาย ความตองการใชจายของประเทศ ณ ขณะนน (AD) นอยกวาผลผลตทมอย (Y) แสดงวา ผลผลตของทงประเทศมมากเกนกวาความตองการ (ในทางหนงกคอ เกดการใชทรพยากรไมคมคา ทำาใหมสนคาเหลอ) ขณะท Ya นนสงกวา YE ซงเปนรายไดดลยภาพ

วธการแกปญหา ตลาดตองสงสญญาณไปยงผผลตให ‘ลดกำาลงการผลต’ ผลทเกดขนสามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

4

ลดกำาลงการผลตการลงทนจางงานรายได การใชจาย

ขอสงเกต การจางงานทลดลง อาจเปนไปไดวา กอนหนานนมการจางงานทไมมประสทธภาพ คอไมกอใหเกดผลผลตหรอมลคาเพมจากการจางงาน เรยกวา การวางงานแอบแฝง ฉะนนการลดการจางงานในลกษณะนจะไมมผลกระทบตอระบบเศรษฐกจมากนก ดงนนเมอกลบมาดทกราฟ ผลผลตของประเทศทลดลง จะทำาใหเสนวงกลบจากจด M ไปตามเสน AS ขณะเดยวกนเมอรายไดลดลง คนกจะมการใชจายลดลงตาม เสนกจะวงกลบมาจากจด N ไปตามเสน AD เชนเดยวกน จนในทสด กกลบมาทจด E ซงเปนจดดลยภาพ

นอกจาก 2 กรณทกลาวมา รายไดทพงปรารถนาในปจจบนหรอ YE ยงสามารถทจะเพมขนมากกวาเดมไดดวย โดยเงอนไขกคอ ประเทศจะตองมขดความสามารถในการแขงขนทสงขน มความกาวหนาทางเทคโนโลย หรอคนพบแหลงทรพยากรใหม ซงทรพยากรทสำาคญกคอ ทรพยากรมนษย เพราะถาหากคนมความรความสามารถกจะชวยกนพฒนาให YE ของประเทศสงขนได

3.1.2 แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉดสวนรวไหล คอ สวนททำาใหเงนไหลออกจากระบบเศรษฐกจ

หรอทำาใหรายไดประชาชาตลดลง และสวนไหลเขา คอ ตวแปรอะไรกตามททำาใหเงนไหลเขาไปในระบบเศรษฐกจ หรอทำาใหรายไดประชาชาตเพมขน

สวนแรก คอ สวนรวไหล (Leakage) ตวแปรหลกประกอบดวย S, T และ M คอ

5

1) การออม (S : Saving) ถามการออมมากไปกจะไมเกดการใชจาย สงผลกระทบทำาใหเศรษฐกจเกดการหดตวได ซงสามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

การออมการใชจาย สนคาเหลอการผลตการลงทน จางงานรายได

2) ภาษ (T : Tax) ประเทศไทยมคนเสยภาษไมมากนก จากการสำารวจประชากรทวประเทศ 60 ลานคน มคนเสยภาษไมถง 20 ลานคน

ซงจากทไดกลาวมาแลวในบทกอนวา Yd = Y – T ฉะนนถามการเกบภาษสงขน กจะทำาใหจำานวนเงนในกระเปาของเราลดลง (Yd) เนองจากมเงนใหเอามาใชจายไดนอยลง ซงการลดลงของ Yd กจะกระทบทงสวนทนำาไปใชจายเพอการบรโภค (C) และสวนทเราเกบออม (S) ยงภาษสงขนเทาไหร กจะเหนไดชดเจนวา คนจะไมคอยมการออม เพราะจะตองนำาเงนมาใชจาย

ดงนน ถาการออมของประชาชนในประเทศลดลง กเทากบเงนในธนาคารของประเทศลดลง ซงผลกระทบทเกดขนสามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

ภาษการออมเงนในธนาคาร อตราดอกเบยเงนก ตนทนการผลต

การลงทน จางงานรายได

3) การนำาเขา (M : Import) ม 2 สวนคอ การนำาเขาอสระ (Ma) กบการนำาเขาโดยจงใจ (mY = Mi) สำาหรบตวแรกนนยากแกการหลกเลยง แตตวหลง เราสามารถหลกเลยงไมให

6

เกดการรวไหลได โดยผลกระทบทเกดขนสามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

การนำาเขา (Mi)เงนไหลออกปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ

สนคาในประเทศเหลอการผลตการลงทน จางงานรายได

มาในสวนท 2 เราเรยกวา สวนอดฉด (Injection) ซงสวนใหญจะเปนการใชจายอสระทมผลในทางบวก ประกอบดวย Ia, G และ X คอ

1) การลงทนอสระหรอการลงทนตามแผน (Ia : Autonomous Investment) สามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

การลงทนอสระ (Ia)จางงานรายได

2) การใชจายของรฐบาล เปนการใชจายอสระ (Autonomous Expenditure) เพราะเปนการใชจายตามแผนงบประมาณ เรยกวา Ga สามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

การใชจายของรฐบาลซอสนคา+บรการ การผลต การลงทนจางงานรายได

จางงาน

3) การสงออก เปนการใชจายอสระเชนเดยวกน เนองจากเราไมไดเปนผกำาหนด แตขนกบตางชาต เรยกวา Xa สามารถแสดงภาพวงจรโดยสรปไดดงน

7

การสงออกรายไดเขาประเทศ การผลต การลงทนจางงานรายได

ขอสงเกต ตวแปรทง 3 ตวนเปนการใชจายอสระ ฉะนนจงไมไดขนกบรายไดประชาชาต แตถาเราเขาไปอดฉดหรอกระตน ในทายทสดมนจะมผลทำาใหรายไดประชาชาตเพมขน นนคอ เศรษฐกจจะขยายตว

การวเคราะหจากกราฟ

กราฟท 3.2 แสดง แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด

จากกราฟท 3.2 ใหแกนตงแทนสวนรวไหล (S + T + M) และสวนอดฉด (I + G + X) และแกนนอนแทนรายได (Y)

S + T + M, I + G + X

Y0

S + T + M

I + G + X

E

YE

100,000

4,000

จดดลยภาพ(Equilib

rium)

I + G + X

8

โดยถาเรายอนกลบไปดสมการการบรโภคและการออมในบททแลวทบอกไววา

C = Ca + (1-t) bYS = - Ca + (1-b) (1-t) Yจะเหนวา สมการ S เรมตนจากตดลบ (-) ฉะนนจงจะ

ตองอยใต 0 นนจงเปนเหตผลวา ทำาไมเสน S + T + M (เสนสชมพ) ถงเปนเสนทออกจากจดทตำากวา 0

ขณะทเสน I + G + X (เสนสเขยว) จะเปนเสนทขนานกบแกนนอน เนองจากเปนรายจายอสระไมขนกบรายได

วธการดวา ตรงไหนคอ รายไดประชาชาตดลยภาพ สามารถดไดจากตรงทเสนของสวนรวไหลกบสวนอดฉดตดกน คอ จด E (Equilibrium) และเมอเราลากเสนลงมาทแกน Y กจะไดรายไดดลยภาพทเปน YE

ขอควรจำา1) คา YE ซงในกรณนเราสมมตคาใหเปน 100,000

บาท กบคา I + G + X นนมคาไมเทากน เนองจาก S + T + M ไมใชเสน 45 องศา

2) ถาเรารคาของ I + G + X สมมตวา ใหเทากบ 4,000 บาท คาของ S + T + M กจะเทากบ 4,000 บาทดวย เพราะทระดบดลยภาพ สวนรวไหลจะเทากบสวนอดฉดนนเอง

ตวอยาง ระบบเศรษฐกจของประเทศมสมการทางเศรษฐกจทสำาคญ ดงน

C = 2,000 + 0.8YIa = 1,000 ลานบาทGa = 3,000 ลานบาทM = 200 + 0.1YXa = 1,500 ลานบาท

9

การบรโภคโดยจงใจ

การนำาเขาโดยจงใจ

การบรโภคอสระ

การนำาเขาอสระ vbl

ใหคำานวณหารายไดดลยภาพ (YE) และเขยนกราฟแสดงโดยใชทง 2 แนวทางคอ

1) แนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม (AD = AS)โดย AD คออปสงครวม ซงประกอบไปดวย C + I + G +

(X - M)AS คออปทานรวมหรอผลผลตรวมของประเทศ เขยน

แทนดวย Y ดงนนจะคำานวณไดวา

C + I + G + (X – M) = Y(2,000 + 0.8Y) + 1,000 + 3,000 + [1,500 –

(200 + 0.1Y)] = Y (2,000 + 1,000 + 3,000 + 1,500 – 200) +

(0.8 – 0.1) Y = Y 7,300 + 0.7Y = Y

7,300 = Y – 0.7Y 7,300 = (1 – 0.7) Y

7,300 = 0.3 Y 7,300 = Y

0.3 YE

= 24,333.33 ลานบาท

โดยแสดงรายละเอยดไดดงกราฟท 3.1

กราฟท 3.1 แนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม (AD = AS)

10

สมการ AD

จากกราฟจะเหนไดวา เสนอปสงครวม (เสนสชมพ) คอ AD = 7,300 + 0.7Y และเสนอปทานรวม (เสนสเขยว) คอ AS = Y ซงตดกนทจดดลยภาพคอ E โดยมรายจายดลยภาพ (ADE) เทากบ 24,333.33 และรายไดดลยภาพ (YE) เทากบ 24,333.33

ถาโจทยถามตอวา ณ ระดบรายไดดลยภาพ การบรโภคแบบจงใจ (Ci) และการนำาเขาแบบจงใจ (Mi) มคาเปนเทาไหร กจะสามารถคำานวณไดวา

Ci = 0.8Y = 0.8 (24,333.33) = 19,466.664

และ Mi = 0.1Y = 0.1 (24,333.33) = 2,433.333

ดงนน ถาถามตอวา การบรโภครวม (C) และการนำาเขารวม (M) ของประเทศ เปนเทาไหร กจะสามารถคำานวณไดวา

C = 2,000 + 19,466.664 = 21,466.664

และ M = 200 + 2,433.333

AD, AS

ADE

0

AS = Y

E24,333.33

จดดลยภาพ(Equilib

rium)45

24,333.33

YE

AD = 7,300 + 0.7Y

7,300

Y

11

= 2,633.333

2) แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด อยางทไดกลาวไปในบทกอนวา รายไดสทธสวนบคคล (Yd) จะ

ถกแบงออกเปน 2 สวนคอ การบรโภค (C) และการออม (S) แตถามองจากฐานของรายไดประชาชาต (Y) รายไดนนจะตองผานการเสยภาษ (Tax = tY) มากอน เพราะฉะนนจะสามารถเขยนไดวา

Yd = Y - tY = (1-t) Y

โดยเรารวาสมการการบรโภคทขนกบรายไดประชาชาตคอ

C = Ca + (1-t) bY

และสมการการออมทขนกบรายไดประชาชาตคอ S = - Ca + (1-b) (1-t) Y

ซงจากโจทยไมมการกำาหนดภาษมาให ดงนน tY = 0 เพราะฉะนน Yd กบ Y จงเปนตวเดยวกน โดย

Yd = (1-0) Y = Y

นอกจากน โจทยยงไดกำาหนดสมการการบรโภคมาใหแลววาC = 2,000 + 0.8 Y

ดงนนกจะสามารถเขยนสมการการออมไดวาS = -2,000 + (1-0.8) Y

= -2,000 + 0.2 Y

เมอรคา S แลวกสามารถแทนคาตางๆ ในสมการทงหมดไดดงน

S + T + M = I + G + X (-2,000 + 0.2Y) + (200 + 0.1Y) = 1,000 +

3,000 + 1,500

12

b

1-b

(-2,000 + 200) + (0.2 + 0.1) Y = 5,500 -1,800 + 0.3 Y = 5,500

0.3Y = 5,500 + 1,800 Y = 7,300

0.3 YE = 24,333.33 ลาน

บาท

โดยแสดงรายละเอยดไดดงกราฟท 3.2

กราฟท 3.2 แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด

จากกราฟจะเหนไดวา สวนรวไหล (เสนสชมพ) คอ S + T +

M = -1,800 + 0.3Y ซงเสนจะเรมตนตำากวา 0 ตรงท -1,800 (นนคอ ถงแมวาไมมรายไดเลย แตคนในประเทศกจะตองใชจาย ดวยการไปยมเงนออมมาใชหรอเปนหนในจำานวน 1,800 ลานบาท) โดยม slope เทากบ 0.3Y ขณะทสวนอดฉด (เสนสเขยว) คอ I + G + X = 5,500 ซงเปนเสนขนานไปกบแกนรายได (Y) เนองจากเปนคาอสระ และออกจากจดท 5,500 โดยตรงจดตด (E) คอ จดดลยภาพ ซง S + T + M = I + G + X ฉะนนถาเราลากเสนจากจดตดลงมาจะไดรายไดดลยภาพ (YE) เทากบ 24,333.33

S + T + M, I + G + X

Y0

S + T + M = -1,800 + 0.3Y

I + G + X = 5,500

E

YE

24,333.33

5,500

จดดลยภาพ(Equilib

rium)

-1,80

0

S + T + M = I + G + X

13

สมการ S + T + M

สมการ I + G + X

ขอควรจำา แนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด จะไมเหมอนกบ แนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม ซงรายไดดลยภาพกบรายจายดลยภาพเทากน เนองจากเปนเสนสมมาตร (เสน AS เปนเสน 45)

3.2 การเปลยนแปลงระดบดลยภาพ

รายไดประชาชาตดลยภาพจะเปลยนแปลง เมอตวกำาหนดรายไดเปลยนแปลง ซงตวกำาหนดรายไดดลยภาพคอ อปสงครวมและอปทานรวมเปลยนแปลง เชน

1) การเปลยนแปลงของปจจยทมอทธพลตอ C, I, G, (X-M) ตวใดตวหนงเปลยน โดยเฉพาะปจจยทมากระทบตอการใชจายอสระ จากนนการใชจายโดยจงใจจงจะเปลยนตาม

2) ทกตวเปลยนพรอมกน จะทำาใหรายไดดลยภาพเปลยนแปลงไปดวย

3) เปนการเปลยนแปลงทเกดจากการเปลยนแปลงของสวนรวไหล (S, T, M) หรอสวนอดฉด (I, G, X)

จากตวอยางเดม สมมตใหรฐบาลดำาเนนนโยบายกระตนการสงออกของประเทศ ทำาใหตวเลขการสงออก (X) เพมขนจาก 1,500 ลานบาท เปน 3,000 ลานบาท ใหหาคำาตอบวา รายไดดลยภาพใหม (YE/) ของประเทศเทากบเทาไหร

เมอลองแทนคาในสมการเดม โดยเพมคา X เขาไปอก 1,500 รวมเปน 3,000 จะไดวา

S + T + M = I + G + X (-2,000 + 0.2Y) + (200 + 0.1Y) = 1,000 +

3,000 + (1,500 + 1,500) (-2,000 + 200) + (0.2 + 0.1) Y = 7,000

-1,800 + 0.3 Y = 7,000 0.3Y = 7,000 + 1,800

Y = 8,800

14

สมการ S + T + M

สมการ I + G + X

0.3 YE/ = 29,333.33 ลาน

บาท

จะเหนไดวา เมอประเทศสามารถสงออกเพมขน จะมผลทำาใหรายไดของประเทศเพมขนตามมา โดย

การสงออก = 3,000 – 1,500 = 1,500

X = 1,500 ลานบาท ทำาใหรายได = 29,333.33 –

24,333.33 Y = 5,000 ลานบาท

สรปไดวา รฐบาลกระตนการสงออกใหเพมขน 1,500 ลานบาท สามารถเพมรายไดใหสงขนถง 5,000 ลานบาท ดงนน รายไดของประเทศเพมขนมากกวารายไดจากการสงออกประมาณ 3.33 เทา การเพมขนตรงนศพททางเศรษฐศาสตรเรยกวา การทำางานของตวทว หรอ Multiplier (จะกลาวถงอกครงในหวขอท 3.3 ตวทว)

ซงสามารถเขยนกราฟใหมตามแนวทางอปสงครวมเทากบอปทานรวม (AD = AS) เมอเกดการเปลยนแปลงของปจจยทมอทธพลตอการสงออก (X) ไดดงกราฟท 3.3

กราฟท 3.3 การเปลยนแปลงของปจจยทมอทธพลตอการสงออก (X) เปลยน

15

จะเหนไดวา การสงออกแตเดมอยท 7,300 เมอการสงออกเพมขนอก 1,500 รวมกนจะไดเทากบ 8,800 ดงนน AD/ จะเทากบ 8,800 + 0.7Y (เสนสชมพเขม) โดยจะเกดการตดกนกบเสน AS = Y (เสนสเขยว) ทจดดลยภาพใหมคอ E/ เพราะฉะนนรายไดดลภาพใหมจะเทากบ 29,333.33 ซงเปนการเพมขนเนองจากการสงออกทเพมมากขน

และเขยนกราฟตามแนวทางสวนรวไหลเทากบสวนอดฉด เมอ

เกดการเปลยนแปลงของสวนอดฉด ไดดงกราฟท 3.4

กราฟท 3.4 การเปลยนแปลงทเกดขนจากการเปลยนแปลงของสวนอดฉด

AD, AS

ADE/

0

AS = Y

E24,333.33 จด

ดลยภาพ(Equilib

rium)45

24,333.33

YE/

AD = 7,300 + 0.7Y

E/

จดดลยภาพใหม

(Equilibrium)

AD/ = 8,800 + 0.7Y

ADE

YE

29,333.33

29,333.33

8,8007,300

รายไดดลยภาพ

Y

16

จะเหนไดวา สวนอดฉดแตเดมอยท 5,500 เมอบวกตวเลขการสงออกทเพมขนเขาไป 1,500 จะไดเทากบ 7,000 ดงนนจะไดเสน I + G + X/ = 7,000 (เสนสเขยวเขม) ซงเปนเสนเดยวทเกดการเปลยนแปลง ขณะทเสน S + T + M (เสนสชมพ) ไมเปลยน โดยจดตดอยทจดดลยภาพใหมคอ E/

3.3 ตวทว (Multiplier)อยางทกลาวไปแลววา การทรฐบาลกระทำาอะไรกตามผานการก

ระตนตวแปรตวใดตวหนงใหเพมมากขน จะสงผลทำาใหรายไดของประเทศเพมมากขนกวาการทรฐบาลจบตวนนเองโดยตรง ซงเราเรยกมนวา ‘ตวทว’

ดงนนความหมายของตวทว กคอ คาซงเปนตวเลขทแสดงวา เมอมการเปลยนแปลงในรายจายอสระแลว ระดบรายไดประชาชาตจะเปลยนแปลงไปเทาใดของรายจายอสระ

ซงมสตรการหาตวทวแบบงายๆ ดงนY = k X

k = Y X

S + T + M, I + G + X

Y0

S + T + M = -1,800 + 0.3Y

I + G + X = 5,500E

YE

2,433.33

5,500

จดดลยภาพ(Equilib

rium)

I + G + X/ = 7,000

E/

-1,80

0

2,933.33

จดดลยภาพใหม

(Equilibrium)7,00

0S + T + M

= I + G + X

รายไดดลยภาพ

YE/

S + T + M = I + G + X/

17

ตวทว

G/ I/ Mขนอยกบวาตวทเปลยนคออะไร

เมอ Y : การเปลยนแปลงของรายไดประชาชาต

X : การเปลยนของการสงออก k : ตวทว ซงมคาเทากบ 1/ 1 –

MPC = 1/ MPSจากโจทยเดมสามารถแทนคาไดวา

k = 5,000 1,500 = 3.33

ประเทศใดทมคาตวทวสงๆ กจะยงทำาใหรายไดของประเทศนนขยายตวเพมมากขน โดยถาเปนในระบบเศรษฐกจอยางงายทมเพยงแคการบรโภคและการออมเทานน คาตวทวจะมคาเทากบ 1/ 1 – MPC = 1/ MPS ซงไมอยากใหใชตวน เพราะในความเปนจรงระบบเศรษฐกจมความซบซอนมากกวานน จะตองใชวธการอยางทไดกลาวไปขางตนในการคำานวณวา ปจจยตวนนมการเพมขนมาเทาไหร และรายไดเพมขนเทาไหร นนจงจะเปนการหาตวทวทแทจรง

3.4 ชวงหางการเฟอ และชวงหางการฝดถารายไดประชาชาตดลยภาพทเกดขนจรงในขณะใดขณะหนง

เทากนกบรายไดทพงปรารถนา (รายไดสงสดทประเทศสามารถจะกอใหเกดขนได ประชาชนทกคนมงานทำา ทรพยากรทงหมดถกใชอยางเตมท) หรอทเรยกวา รายไดประชาชาต ณ ระดบทมการจางงานเตมท (Full employment income หรอ Potential income) กจะนำาไปสระบบเศรษฐกจทมประสทธภาพอยางททกประเทศตองการ อยางไรกตาม รายไดทพงปรารถนานสามารถทจะเปลยนแปลงได หากระบบเศรษฐกจของประเทศนนเกดการบดเบอน จนทำาใหรายไดทพงปรารถนาเบยงเบนออกไป ซงสวนตางของความไมเทากนระหวางรายไดทเกดขนจรงกบรายไดทพงปรารถนานน เรยกวา ชวงหางรายได (Income gap) ซงม 2 ลกษณะคอ

18

3.4.1 ชวงหางการเฟอ (Inflationary gap) สภาวะทความตองการใชจายมวลรวมทเกดขนจรง มคามากกวาความตองการใชจายมวลรวมทมการจางงานเตมท

3.4.2 ชวงหางการฝด (Deflationary gap) สภาวะทความตองการใชจายมวลรวมทเกดขนจรง มคาตำากวาความตองการใชจายมวลรวมทมการจางงานเตมท

โดยสามารถแสดงการพจารณาชวงหางการเฟอและชวงหางการฝดไดดงกราฟท 3.5

กราฟท 3.5 การพจารณาชวงหางการเฟอและชวงหางการฝด

AD, AS

0

AS = Y

จดดลยภาพ(Equilib

rium)

45YF

ADF

AD/

AD//E//

E/

EF

ชวงหางการเฟอ

ชวงหางการฝด

Y/Y/

/

A

B

Full employment

Y

ADF

19

จากกราฟจะเหนวา จด YF คอจดซงแสดงถงรายไดของประเทศในระดบทมการจางงานอยางเตมท (Full employment) ขณะทความตองการใชจายของประเทศในระดบทมการจางงานอยางเตมทคอ ADF โดยมจดดลยภาพอยท EF ซงบางครงจดดงกลาวกอาจเจอสถานการณทเขามาทำาใหมนหลดกรอบไมอยท YF หรอบางทจด YF ของแตละประเทศเองกสามารถทจะเปลยนแปลงได เชน ถาประเทศนนมเทคโนโลยทเจรญกาวหนามากขน ใชคนไดคมคามากขน หรอมแหลงทรพยากรใหมๆ เกดขน ซงตองใชระยะเวลานานในการทำาใหศกยภาพของประเทศเพมมากขน รายไดทพงปรารถนาของประเทศนนๆ ถงจะมการเปลยนแปลง

ยกตวอยางสมมตวา ขณะนรายไดของประเทศอยทจด YF เกดวนหนงมกระแสทำาใหคนแตกตนวาราคาสนคาจะสงขนเนองจากกำาลงจะมสงคราม ทกคนกจะเรงการใชจาย ทำาใหอปสงครวมของประเทศหรอเสน AD (เสนสชมพ) เกดการเปลยนแปลง (สวนใหญการเปลยนแปลงจะเกดขนกบเสน AD สวนเสน AS จะไมเปลยน) โดยเสนจะ Shift ขนไปเปนเสน AD/ (เสนสชมพเขม) ความตองการจากซงเคยอยทจด E กจะขนไปอยทจด A

จากทไดเคยกลาวไปในตอนตนวา หากความตองการใชจายของประเทศเพมมากขน เราสามารถแกปญหาไดดวยการเพมกำาลงการผลต แตวาเงอนไขของ Full employment เปนตวกำากบททำาใหการผลตไมสามารถเพมขนไดอก เพราะมนไดใชทรพยากรและกำาลงคนอยางเตมทแลว ณ เวลาขณะนน เพราะฉะนนการทเสน AD เกดการ Shift ขนไป มนจะไปผลกดนใหราคาสนคาสงขน ชวงหางทเกดขนจากสวนตางดงกลาวเมอเปนผลของราคาสนคา เราจงเรยกวา ‘ชวงหางการเฟอ’ โดยวธการแกไขของรฐบาลกคอ จะตองหามาตรการในการลดอปสงคของประเทศลง เพอใหเสน AD/ กลบลงมาท ADF ใหได

20

นอกจากน ยงมอกสถานการณหนงคอ หลงสงครามยต เกดสภาวะเศรษฐกจตกตำา ตองมการฟ นฟประเทศ ทำาใหคนไมมเงนใชจาย เสน AD กจะ Shift ลงมาเปนเสน AD// (สชมพออน) ความตองการใชจายของประเทศกจะลงมาอยทจด B จะเหนไดวา จะเกดสวนตางระหวางจด E และ B ขน ซงชวงตรงนเรยกวา ‘ชวงหางการฝด ’ เพราะคนไมมกำาลงซอ วธการแกไขของรฐบาลกคอ จะตองกระตนดวยวธการตางๆ เชน การลดภาษ เพอใหประชาชนมกำาลงซอเพมมากขน

ขอสงเกตคอ ตองเปนทจด YF เทานน ถงจะเกดเหตการณทยกตวอยางมาทง 2 ลกษณะขน เพอทจะผลกใหระบบเศรษฐกจกลบไปสจดดลยภาพเดมใหได เพราะหากไมใชจด YF ระบบเศรษฐกจกยงสามารถทจะมการขยายตวเพมมากขนหรอหดตวลดลง และเกดจดดลยภาพขนใหมทดแทน

-------------------------------

21