การศกษาเปรยบเทยบค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

A Comparative Study of Kinship Terms in Thai and Vietnamese Languages

Nguyen Thi Thuy Chau1

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบรปค า ลกษณะการใชและความหมายแฝงของค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามโดยใชวธสงเกตการณจากสถานการณตางๆ ในชวตจรงทแบงเปน 2 บรบทคอการใชค าเรยกญาตในครอบครวกบการใชค าเรยกญาตในสงคม ผลการวจยพบวา ค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามมจ านวนค ามากกวาและมลกษณะการใชซบซอนกวาในภาษาไทย แตมลกษณะทคลายกนคอมการแบงตามอาย รน เพศ และความสมพนธทางสายเลอดกบความสมพนธโดยการแตงงาน ความหมายแฝงของค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเ วยดนามสะทอนระบบสงคมแบบเครอญาต เ นนความอาวโส นอบนอมถอมตน ให เ กยรตผ อน และ มความเปลยนแปลงตามยคสมย ค าส าคญ: ค าเรยกญาต ภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

Abstract This study aimed at comparison of words, characteristics and meaning of connotation

kinship terms in Thai and Vietnamese languages. The used method is observation of real conversations. The usage kinship terms were divided into two types based on conversation situation as in family and in society. The study found that Vietnamese language not only has more words, but also more complicated usages of the kinship terms than Thai language. However, many similarities in Thai and Vietnamese kinship terms are found such as their dependency on age, gender, consanguinity, and marriage relation. Moreover, meaning of used kinship terms in both Thai and Vietnamese reflects society’s kinship characteristics including honors to older/ other persons and modesty. The study also found that kinship terms in Thai and Vietnamese languages have been changed over time.

Keywords: Kinship term, Thai and Vietnamese languages ______________________________________ 1 นสตปรญญาดษฎบณฑต ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ความส าคญ ทมา และปญหาของการวจย กระแสการเตรยมตวเขาสสมาคมอาเซยนท าใหประเทศตางๆ ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตน

กลบมาสนใจกนมากขนซงภาษาเปนสงหนงทไดรบความสนใจมาก ค าเรยกญาตเปนสวนหนงของภาษา ทสะทอนใหเหนลกษณะตางๆ ดานสงคม ความคด คานยม ประเพณและวฒนธรรม ของชาตใด ชาตหนง ดงนนการศกษาเปรยบเทยบค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามจงเปนเรองหนงนาสนใจและมความส าคญมาก ซงจะท าใหเขาใจลกษณะตางๆ ดานสงคมและวฒนธรรมของประเทศไทยและประเทศเวยดนามมากขน และยงมประโยชนตอผทก าลงศกษาภาษาดงกลาวในการเลอกใชค าเรยกญาตอยางถกตองและเหมาะสมส าหรบแตละสถานการณและบคคล

ค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเวยดนามมลกษณะคลายกนประการหนงคอใชเปนค าสรรพนามและค าเรยกขาน ดงนนผลงานการวจยเรองค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเวยดนามมกปรากฏในงานวจยเรองค าสรรพนามหรอค าเรยกขานภาษาไทยและภาษาเวยดนามของบรรดานกภาษาศาสตร เชน งานวจยเรอง “Pronominal Reference in Thai, Burmese and Vietnamese” ของ คก (Cooke, 1968) งานวจยเรอง วฒนธรรมการใชภาษาไทยและภาษาจน": ระบบค าเรยกขานของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553) และงานวจย เรอง ภาษาจน และความแตกตางดาน” “องคประกอบของค าเรยกขานภายในครอบครวในภาษาเวยดนามวฒนธรรมระหวางสองประเทศจากแงมมทางเพศ (Phương thức cấu tạo từ xưng hô gia đình trong tiếng Việt, tiếng Hán và sự khác nhau về văn hóa hai nước từ góc độ giới tính) ของ เล กวาง ซาง (Lê Quang Sáng, 2011) ตางชใหเหนลกษณะส าคญเกยวกบค าเรยกญาตภาษาไทยหรอภาษาเวยดนามแตยงไมม การเปรยบเทยบรปค า ลกษณะการใชและความหมายแฝงของค าเรยกญาตในทงสองภาษาดงกลาว ดงนนการศกษาเปรยบเทยบค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามนอกจากจะเปรยบเทยบความคลายคลงและความแตกตางดานรปค า ลกษณะการใช และความหมายแฝงของค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามแลวยงมประโยชนตอผทมความร ผก าลงศกษา รวมทงผสอนภาษาไทยส าหรบชาวเวยดนามและภาษาเวยดนามส าหรบชาวไทยในการเขาใจถงลกษณะตางๆ ของค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเวยดนามอยางถองแทและเลอกใชค าเรยกญาตอยางถกตองและเหมาะสม

วตถประสงคของการวจย

เพอศกษาเปรยบเทยบรปค า ลกษณะการใชและความหมายแฝงของค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

เอกสารและแนวคดทเกยวของ 1. แนวคดเกยวกบค าเรยกญาตในภาษาไทย

ผลงานการวจยเกยวกบค าเรยกญาตภาษาไทยของบรรดานกภาษาศาสตรทงชาวไทยและชาวตางชาต เชน กาญจนา นาคสกล (2540), วภากร วงศไทย (2537) หรอ คก (Cooke, 1968) ตางพบวา ค าเรยกญาตภาษาไทยใชเปนค าสรรพนามและค าเรยกขานกบผทเปนญาตและผทไมใชญาต โดยใชอาย รน เพศ ความสมพนธทางสายเลอดและความสมพนธโดยการแตงงานเปนเกณฑการแบง สวนเมชฌ สอดสองกฤษ (2553) ไดแบงค าเรยกญาตในภาษาไทยเปนค าเรยกกลมญาตสายพอ กลมญาตสายแม และกลมญาตโดยการแตงงาน ถาพจารณาตามองคประกอบของค าเรยกล าดบญาตในภาษาไทย จะแบงตามอายมากนอย บางสวนมการแบงเพศ บางสวนมการแบงค าเรยกตอหนาและค าเรยกลบหลง และแทบจะไมมการแบงญาตสายพอกบญาตสายแม

อมรา ประสทธรฐสนธ (2533) ไดกลาววา ความหมายหลกของค าเรยกญาตในภาษาไทย มความแตกตางกนตามอาย แตค าเรยกญาตในรนทสงกวาและมอายมากกวาจะมการแบงเพศ เชน ลง (ชาย) และ ปา (หญง) ตางกบค าวา นา หรอ อา ทไมมการแบงเพศ ส าหรบค าเรยกญาตทใชกบบคคลทไมใชญาต ค าทมความหมาย “แกกวา” หรอ “รนอายสงกวา” เปนค าทใชบอยกวาค าเรยกญาตทมความหมาย “ออนกวา” หรอ “รนอายต ากวา” เชน ค าวา ลง ปา ใชบอยกวาค าวา หลาน ค าวา พ ใชบอยกวาค าวา นอง นอกจากนนผลการวจยยงสะทอนใหเหนลกษณะทส าคญของสงคมไทย 2 ประการ คอ การใหความส าคญกบเรองอาวโสและการใหความส าคญกบญาตฝายแม

จากผลงานการวจยของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 59 - 60) พบวา ค าเรยกญาตในภาษาไทยสอความหมายทงหมด 5 ประการ ไดแก 1) แฝงความหมายในเรองการแบงรนของญาต ซงแตละรนนนจะถกแบงกนตามอายมากนอย 2) แฝงความหมายในเรองการแบงเพศ 3) แฝงความหมายในเรองญาตทางสายเลอดและญาตโดยการแตงงาน 4) มความสมดลทางความหมายและค า และ 5) สามารถใชเรยกคนท ไมมความสมพนธเปนญาต นอกจากนน ผวจยยงวเคราะหกฎการใชค าเรยกญาตในภาษาไทย ซงพบวาอายเปนเกณฑหลกในการก าหนดการใชค าเรยกญาตในภาษาไทย

2. แนวคดเกยวกบค าเรยกญาตในภาษาเวยดนาม

โสภนา ศรจ าปา (2531) อางถงใน เยาวลกษณ เฉลมเกยรต (2542) ไดท าการวจยระบบเครอญาตของเวยดนามและพบวา ระบบเครอญาตในภาษาเวยดนามมวงศพทกวางและถกจ าแนกตามความสมพนธทางโลหตและโดยการแตงงาน เวยดนามมค าเรยกญาตมากและมทกระดบ โดยเนน ความแตกตางทางรน ความสมพนธของอายในรน เพศ แยกค าเรยกญาตทางฝายบดาออกจากฝายมารดา และแยกเครอญาตทางฝายสามและภรรยาในบางรน สวนผลงานการวจยของนกภาษาศาสตรชาวเวยดนาม

เกยวกบค าเรยกญาตมความเหนพองตองกนวา ค าเรยกญาตภาษาเวยดนามมความสมดลดานความหมายและค า มการแบงตามเพศ รน และแบงตามความสมพนธโดยสายเลอดกบโดยการแตงงาน นอกจากนนค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามยงถกแบงตามกลมญาตในครอบครวและกลมญาตขางเคยงหรอกลมญาตหางๆ อกดวย

จากผลงานการวจยของ ดนห เล ทอ (Đinh Lê Thư, 2000) พบวา ค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามแฝงความหมายของการแบงรน ก าหนดฐานะ ล าดบขนของผ พดกบผ ฟงอยางชดเจน ค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามแบงฐานะและล าดบขนระหวางผพดกบผ ฟงเปน 4 ขน ไดแก cụ /kuT3/1 “ทวด” - chắt /cătT2-A/ “เหลน”, ông /oŋ/ “ป /ตา” – cháu /cauT2-B/ “หลาน”, bố /boT2-B/ “พอ” – con /kϽn/ “ลก”, anh /Ԑŋ/ “พ” – em /Ԑm/ “นอง”

สวนผลงานวจยของ เล กวาง ซาง (Lê Quang Sáng, 2011) พบวา ค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามแฝงความหมายของการแบงอาย เพศ ความสมพนธทางสายเลอดและความสมพนธโดยการแตงงาน ซงคนเวยดนามใหความส าคญกบผ ทมสายเลอดหรอนามสกลเดยวกนมากกวาผ ทอยตางสายตระกล นอกจากนนจากการใชค าเรยกญาตระหวางเพศหญงกบเพศชาย ระหวางบคคลทอยในสายตระกลเดยวกนหรอตางสายตระกลสะทอนใหเหนความสมพนธแบบสมดลดานความหมายและค า

เปรยบเทยบรปค า ลกษณะการใชและความหมายแฝงของค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

1. เปรยบเทยบรปค าและโครงสรางระบบเครอญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม ค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามมลกษณะคลายกนประการหนงคอมค าเรยกญาต

พนฐานทมสวนประกอบเปนค าพยางคเดยวจ านวนมาก ค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยวในภาษาเวยดนามมจ านวนทงหมด 26 ค า (Lê Quang Sáng 2011, หนา 50 - 51) ไดแก kỵ /kiT3/ (พอ/แมของทวด) cụ /kuT3/ (ทวด) ông /oŋ/ (ป /ตา) bà /baT1/ (ยา/ยาย) bác /bakT2-A/ (ลง/ปา) bố /boT2-B/ (พอ) mẹ /mԑ

T3/ (แม) chú /cuT2-B/ (อา-ผ ชาย) thím /thimT2-B/ (อาสะใภ) cô /ko/ (อา-ผ หญง) cậu /kɤuT3/ (นา-ผ ชาย) mợ /mɤ

T3/ (นาสะใภ) dì /ziT1/ (นา-ผ หญง) dượng / zuɤŋT5/ (นาเขย) anh /ԑŋ/ (พชาย) chị /ciT3/ (พสาว) em /ԑm/ (นอง) con /kϽn/ (ลก) cháu /cauT2-B/ (หลาน) chắt /cătT2-A/ (เหลน) chút /cutT2-A/ (โหลน) chit /citT2-A/ (ลกของโหลน) vợ /vɤT3/ (ภรรยา) chồng /coŋT1/ (สาม) dâu /zɤu/ (สะใภ) rể /reT4/ (เขย) อยางไรกตาม ในภาษาเวยดนามมค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยวทงหมด 4 ค าทไมไดใชเปนค าสรรพนามหรอค าเรยกขาน ไดแก vợ /vɤT3/ chồng /coŋT1/ dâu /zɤu/ rể /reT4/ (Phạm Văn Bình 2011, หนา 7 - 8 ) สวนค าเรยกญาต

2 เสยงวรรณยกตในภาษาเวยดนามไดแก Thanh ngang /ʈԑŋ ŋa:ŋ/ (กลาง) Thanh huyền /ʈԑŋ hwienT1/ = T1 (ตก)

Thanh sắc /ʈԑŋ săkT2-A/ = T2 (สงขน) ซงไดแก T2-A (มพยญชนะทายเปนเสยงกก) และ T2-B (มพยญชนะทายไมใชเสยงกก) Thanh nặng /ʈԑŋ năŋT3/ = T3 (ต าตก) Thanh hỏi /ʈԑŋ hϽiT4/ = T4 (ต าขน) และ Thanh ngã /ʈԑŋ ŋaT5/ = T5 (ต าตก-สงระดบ)

พนฐานพยางคเดยวในภาษาไทยมจ านวนทงหมด 17 ค า (อมรา ประสทธรฐสนธ 2533) ไดแก ทวดหรอชวด ป ยา ตา ยาย ลง ปา พอ แม อา นา พ นอง ลก หลาน เหลน และโหลน ซงค าทใชเปนค าสรรพนามและ ค าเรยกขานไดแก 1) ทวด 2) ป 3) ยา 4) ตา 5) ยาย 6) ลง 7) ปา 8) พอ 9) แม 10) อา 11) นา 12) พ 13) นอง 14) ลก 15) หลาน

นอกจากค าเรยกญาตพนฐานทเปนค าพยางคเดยวแลว ในภาษาไทยและภาษาเวยดนามยงมค าเรยกญาตสวนหนงทเปนค าประสมโดยใชค าเรยกญาตพนฐานประสมกบค าแบงเพศ เชน ชาย สาว ในภาษาไทย และ trai /ʈa:i/, gái /ɣa:iT2-B/ ในภาษาเวยดนาม หรอค าแบงญาตโดยการแตงงาน เชน ค าวา เขย สะใภในภาษาไทย และค าวา vợ, chồng, dâu, rể ในภาษาเวยดนาม จากการสงเกตพบวา ค าเรยกญาตแบบประสมนมจ านวนมากในภาษาไทยและภาษาเวยดนามซงมการแบงตามความสมพนธระหวางญาตสายพอ เชน ông nội “ป ” bà nội “ยา” bố “พอ” ญาตสายแม เชน ông ngoại “ตา” bà ngoại “ยาย” mẹ “แม” ญาตสายขางเคยงกบสายพอ เชน bác (trai) “ลง” bác (gái) “ปา” chú “อา (ผชาย)” cô “อา (ผหญง)” กลมญาตนอกสายตระกล เชน cháu (ngoại) “หลานตา” และกลมญาตโดยการแตงงาน เชน thím “อาสะใภ” mợ “นาสะใภ”

สวนการเปรยบเทยบโครงสรางระบบเครอญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามสามารถพจารณาจากภาพท 1 ภาพท 2 และภาพท 3 ดงตอไปน

ภาพท 1 แผนภมแสดงโครงสรางระบบเครอญาตในภาษาไทย ทมา: เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 35)

±ทวด +ป -ยา +ตา -ยาย

+ลง -ปา +พอ ±อา +ลง -ปา -แม ±นา

±ลกพลกนอง ±พ ±ฉน ±นอง ±ลกพลกนอง

±ลก

±หลาน

±เหลน

±โหลน

จากภาพท 1 ขางตนจะเหนไดวา การแบงค าเรยกญาตในภาษาไทยแบงกนตามรน อาย เพศ สายเลอด และสายโดยการแตงงาน ซงในสายเลอดไดแบงเปน 2 กลมยอยคอกลมญาตสายพอและกลมญาตสายแม ถามองตามแนวตง อายจะถกใชเปนเกณฑหลกในการแบงสมาชกภายในครอบครว แตถามองตามแนวนอน ตองใชทงอายและเพศเพอเปนเกณฑก าหนดการแบง ลกษณะประการนคลายกนในภาษาเวยดนามทไดแสดงในภาพท 2 สวนความแตกตางในเรองการแบงค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามคอคนเวยดนามแบงค าเรยกระบบเครอญาตเปน 10 รน ในขณะทคนไทยแบงระบบเครอญาตเปน 8 รน และยงแบงเปนญาตในตระกลกบญาตนอกตระกลอกดวย (ภาพท 3)

ภาพท 2 แผนภมแสดงโครงสรางระบบเครอญาตตามสายเลอดในภาษาเวยดนาม

±Kỵ nội ±Kỵ ngoại

±Cụ nội ±Cụ ngoại

+Ông nội -Bà nội +Ông ngoại -Bà ngoại

±Bác +Bố +Chú -Cô ±Bác -Mẹ +Cậu -Dì

+Anh họ

-Chị họ

±Em họ +Anh -Chị ±Tôi ±Em +Anh họ

-Chị họ

±Em họ

±Con

±Cháu họ ±Cháu ±Cháu họ

±Chắt

±Chút

±Chít

±Tôi

+Con trai

±Cháu nội

±Chắt nội

±Chút nội

±Chít nội

-Con gái

±Cháu ngoại

±Chắt ngoại

±Chút ngoại

±Chít ngoại

ภาพท 3 แผนภมแสดงกลมญาตในสายตระกลและนอกสายตระกลในภาษาเวยดนาม

จากภาพท 1 ภาพท 2 และภาพท 3 ข า ง ตนจะ เห น ไ ด ว า กา รแบ ง ระบบเค รอญาต ในภาษาไทยและภาษาเวยดนามโดยรวมมความคลายคลงกนอย 2 ประการ คอบางสวนมการแบงแยกปจจยหลายปจจยซอนกน เชน อาย รน เพศ ญาตสายพอ และญาตสายแม และบางสวนมการแบงค าเรยกระหวางบรษท 2 และบรษท 3 ซงสอดคลองกบผลงานวจยเ กยวกบค าเ รยกญาตในภาษาไทยของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 42-45) และผลงานวจยเกยวกบค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามของ เล กวาง ซาง (Lê Quang Sáng, 2011, หนา 50-51) อยางไรกตามถาพจารณารายละเอยดในแตละประเดนจะเหน ความแตกตางระหวางค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเวยดนาม กลาวคอในภาษาไทยใชเกณฑอายเปนเกณฑหลกในการแบงค าเรยกญาต แตในภาษาเวยดนามนอกจากใชเกณฑอายแลวยงเนนเรองของรนอกดวย เชน การแบงค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามในรนเดยวกนกบตวเองมพและนอง ซงผ เปนพตองมอายมากกวา สวนนองคอผมอายนอยกวา ซงในภาษาไทยหลกเกณฑนใชส าหรบกลมญาตทเปนลกพลกนองกบตวเองดวย แตในภาษาเวยดนามเกณฑอายใชกบพและนองแทๆ ของตนเองเทานน สวนกลมญาตทเปนลกพลกนองกบตวเองนนใชรนเปนเกณฑแบง กลาวคอ ถาเปนลกของลงหรอปาตองเรยกวาพ สวนลกของนาหรออาตองเรยกวานอง

ค าเรยกญาตในรนทเปนพอและแมของพอหรอแมตวเองจะมการแบงเพศชดเจนมากทสดทงในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม แตค าเรยกญาตชดนในภาษาไทยยงใชเกณฑแบงญาตสายพอและญาตสายแมประกอบไปดวย ท าใหเกดค าเรยกเฉพาะเปน ป (เพศชาย, สายพอ) ยา (เพศหญง, สายพอ) ตา (เพศชาย, สายแม) และ ยาย (เพศหญง, สายแม) สวนในภาษาเวยดนามใชเกณฑเพศแบงเปน ông และ bà เทานน

นอกจากนน การแบงเพศในรนเดยวกนกบพอของตนเองระหวางภาษาไทยและภาษาเวยดนามกมความแตกตางกน ในภาษาไทยผทมอายมากกวาพอหรอแมของตนเองแบงออกเปนลง (เพศชาย) และปา (เพศหญง) สวนผทมอายนอยกวาพอหรอแมไมมการแบงเพศ หากมการแบงค าเรยกตามสายพอวา อา และค าเรยกตามสายแมวา นา เทานน ในภาษาเวยดนามจะเหนลกษณะในทางกลบกน คอผทมอายมากกวาพอหรอแมของตนเองไมมการแบงเพศ จะเรยกรวมกนวา bác “ลง/ปา” สวนผทมอายนอยกวาพอหรอแมม การแบงเพศและแบงตามกลมญาตสายพอและญาตสายแมวา ผทมอายนอยกวาพอจะแบงเปน chú อา (เพศชาย) กบ cô (เพศหญง) และผทมอายนอยกวาแมจะแบงเปน cậu นา (เพศชาย) และ dì (เพศหญง)

ในกลมญาตโดยการแตงงาน ค าเรยกญาตทงในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตางมการแบงตามเพศเชนเดยวกน คอถาญาตเกยวดองเปนเพศชายจะใชค าเวา “เขย” และ rể หรอ chồng ถาญาตเกยวดองเปนเพศหญงจะใชค าวา “สะใภ” และ dâu หรอ vợ ในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตามล าดบ เพอประสมกบ ค าเรยกญาตพนฐาน แตในภาษาเวยดนามมค าเรยกญาตเกยวดองโดยเฉพาะทอยในรนเดยวกนกบพอหรอแมของตนเองและมการแบงเพศอยางชดเจน คอ thím “อาสะใภ” (เพศหญง) mợ “นาสะใภ” (เพศหญง) และ dượng “นาเขย” (เพศชาย)

ค าเรยกญาตภาษาเวยดนามยงมการแบงสายในตระกลและนอกตระกลโดยการประสมระหวาง ค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยวกบค าวา nội /noiT3/ “ใน” “ขางใน” และ ngoại /ŋwaiT3/ “นอก” “ขางนอก” อกดวย อาท ค าเรยกรนทเปนพอของพอหรอแมใชค าวา ông nội “ป ” bà nội “ยา” และ ông ngoại “ตา” bà ngoại “ยาย”

ค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามบางสวนมการแบงค าเรยกบรษท 2 และบรษท 3 ในการสนทนา กลาวคอ ค าเรยกญาตทใชเรยกบรษท 2 เปนค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยว แตเมอใชกบบรษท 3 จะตองใชค าแสดงความหมายของการแบงเพศหรอค าแสดงความหมายของการแบงความสมพนธโดยการแตงงานเตมทายค าเรยกญาตพนฐานดงตารางท 1 และตารางท 2 ดงตอไปน ซงสอดคลองกบผลงานวจยของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 44)

ตารางท 1 การแบงค าเรยกญาตบรษท 2 และบรษท 3 ในภาษาไทย ค าเตมทาย*

ค าเรยก ญาตพนฐาน

ค าแสดงเพศ ค าแสดงความสมพนธโดยการแตงงาน

ชาย สาว เขย สะใภ ป ยา ตา ยาย

ทวด ป ยา

ตา ยาย ลง +

ปา + พอ + แม +

อา + + นา + + พ + + + +

นอง + + + + ลก + + + + หลาน + + + +

เหลน + + โหลน

หมายเหต: ในภาษาไทยค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยวมกจะใชเปนค าเรยกบรษท 2 และบรษท 1

เชน ป ยา ตา ยาย พอ แม เปนตน สวน [ค าเรยกญาตพนฐาน+ค าเตมทาย] มกจะใชเรยกบรษท 3 เชน ลงเขย ปาสะใภ พอตา แมยาย เปนตน เพอแสดงความสมพนธระหวางผพด (บรษท 1) กบผถกกลาวถง (บรษท 3) ใหชดเจนมากขน

ส าหรบการแบงค าเรยกญาตทใชกบบรษท 2 และบรษท 3 นนนอกจากการใชค าแสดงความหมายของการแบงเพศหรอแบงความสมพนธโดยการแตงงานแลว ในภาษาเวยดนามยงใชค าแสดงความหมายของการแบงความสมพนธทางสายเลอด (แบงคนทอยในสายตระกลเดยวกนกบตนและคนอยนอกสายตระกลกบตน และยงแบงคนทอยในครอบครวกบคนอยนอกครอบครวอกดวย) เพอเตมทายค าเรยกญาตพนฐาน

ขอสง เกตน สอดคลองกบผลงานวจยของ เล กวาง ซาง (Lê Quang Sáng, 2011, หนา 50 – 51) ซงมรายละเอยดตามตารางท 2 ดงตอไปน

ตารางท 2 การแบงค าเรยกญาตบรษท 2 และบรษท 3 ในภาษาเวยดนาม ค าเตมทาย*

ค าเรยก ญาตพนฐาน

ค าแสดงเพศ ค าแสดง

ความสมพนธทางสายเลอด

ค าแสดงความสมพนธ

ระหวางครอบครว

ค าแสดงความสมพนธโดยการแตงงาน

ông ป /ตา

bà ยา/ยาย

trai ชาย

gái หญง

nội ใน

ngoại นอก

ruột แท

họ ญาต

dâu สะใภ

rể เขย

vợ ภรรยา

chồng สาม

kỵ + + + + cụ + + + +

ông + +

bà + + bác + + + + + + + +

bố + + mẹ + +

chú + + + + +

thím + + cô + + + +

cậu + + + + mợ dì + + + + dượng anh + + + + + +

chị + + + + + + em + + + + + + + + con + + + + + + cháu + + + + + + + + + + chắt + + + + + + chút + + + + chit + + + +

ตารางท 2 การแบงค าเรยกญาตบรษท 2 และบรษท 3 ในภาษาเวยดนาม (ตอ) ค าเตมทาย*

ค าเรยก ญาตพนฐาน

ค าแสดงเพศ ค าแสดง

ความสมพนธทางสายเลอด

ค าแสดงความสมพนธ

ระหวางครอบครว

ค าแสดงความสมพนธโดยการแตงงาน

ông ป /ตา

bà ยา/ยาย

trai ชาย

gái หญง

nội ใน

ngoại นอก

ruột แท

họ ญาต

dâu สะใภ

rể เขย

vợ ภรรยา

chồng สาม

vợ chồng dâu rể

หมายเหต: ในภาษาเวยดนามค าเรยกญาตพนฐานพยางคเดยวมกจะใชเปนค าเรยกบรษท 2 และ

บรษท 1 เชน ông, bà, cô, bác เปนตน สวน [ค าเรยกญาตพนฐาน+ค าเตมทาย] มกจะใชเรยกบรษท 3 เชน cụ ông, cụ bà, cụ nội, cụ ngoại เปนตน เพอแสดงความสมพนธระหวางผพด (บรษท 1) กบผถกกลาวถง (บรษท 3) ใหชดเจนมากขน

2. เปรยบเทยบลกษณะการใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

ค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตางใชในครอบครวและในสงคมเพอเรยกทงผทเปนญาตและผ ทไมใชญาต ตามผลงานการวจยของกาญจนา นาคสกล (2540, หนา 2) ค าเรยกญาตในภาษาไทยทใชเปนค าสรรพนามในหมญาตพนองไดแก ทวด ป ยา ตา ยาย พอ แม ลง ปา นา อา พ นอง ลก หลาน สวนค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามทใชเปนค าสรรพนามและค าเรยกขานในครอบครวนนไดแก kỵ, cụ, ông, bà, bố, mẹ, bác, chú, thím, cô, dì, dượng, cậu, mợ, anh, chị, em, con, cháu (Dương Văn Bình, 2011)

ตารางท 3 เปรยบเทยบการใชค าเรยกญาตภาษาไทยและภาษาเวยดนามภายในครอบครว ความสมพนธ การใชค าเรยกญาตในภาษาไทย การใชค าเรยกญาตในภาษาเวยดนาม

พอ/แม ลก พอ/แม ลก/เรยกชอ bố/mẹ con

ลก พอ/แม ใชค าสรรพนาม/ชอ พอ/แม con bố/mẹ

พ นอง พ นอง/ใชค าสรรพนาม/ชอ anh/chị em

นอง พ นอง/ใชค าสรรพนาม/ชอ พ em anh/chị

ป /ยา/ตา/ยาย หลาน ป /ยา/ตา/ยาย หลาน/เรยกชอ ông/bà cháu

หลาน ป /ยา/ตา/ยาย ใชค าสรรพนาม/ชอ ป /ยา/ตา/ยาย cháu ông/bà

ลง/ปา/นา/อา หลาน ลง/ปา/นา/อา หลาน/เรยกชอ bác/chú/thím/cô/dì/dượng/cậu/mợ cháu

หลาน ลง/ปา/นา/อา ใชค าสรรพนาม/ชอ ลง/ปา/นา/อา cháu bác/chú/thím/cô/dì/dượng/cậu/mợ

จากตารางขางตนจะเหนวา การใชค าเรยกญาตในภาษาไทยภายในครอบครวมลกษณะบางประการ

ทแตกตางกบภาษาเวยดนาม กลาวคอ ญาตผ ใหญใชค าเรยกญาตเพอเรยกแทนตวเอง เชน ป /ยา/ลง/ปา เปนตน และใชชอหรอสรรพนามหรอค าเรยกขานชนดอนๆ เพอเรยกญาตผ นอย เชน หน/เธอ/เรา เปนตน ส าหรบญาตผ นอยจะใชค าสรรพนามหรอชอเพอเรยกแทนตนเอง เชน หน/ผม และใชค าเรยกญาต หรอ [ค าเรยกญาต+ชอ] เพอเรยกญาตผใหญ เชน อาเลก ปานอย เปนตน แตไมใชชอเดยวๆ เพอเรยกญาตผใหญ ขอสงเกตนสอดคลองกบผลงานวจยของ กลยา ตงศภทย และ อมรา ประสทธรฐสนธ (2531, หนา 33) สวนการใชค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามในการสนทนาระหวางกลมญาตพนองนนจะใชค าเรยกญาต เพอเรยกทงญาตผ ใหญและญาตผ นอย เชน ผ เปนพอจะเรยกตวเองวา bố และเรยกลกวา con ในทางกลบกน ผ เปนลกจะเรยกตวเองวา con และเรยกพอวา bố หรอผ เปนปาจะเรยกตวเองวา bác และ เรยกหลานวา cháu ในทางกลบกน ผ เปนหลานจะเรยกตวเองวา cháu และเรยกผ เปนปาวา bác เปนตน นอกจากนน จากการสงเกตยงพบวา ถาตองการแสดงความเคารพหรอยกยองตอผ ฟงหรอผ ถกกลาวถง ในภาษาไทยจะใชค าวา “คณ” หรอ “ทาน” เตมหนาค าเรยกญาตพนฐาน เชน “คณพอ” “คณอา” “ทานปา” “ทานแม” เปนตน ขอสงเกตนสอดคลองกบผลงานการวจยของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 65-66) แตลกษณะนไมพบในภาษาเวยดนาม

การใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามกบผทไมใชญาตในสงคมตองค านงถงอาย ฐานะ และความสมพนธระหวางผใชภาษาดงท กาญจนา นาคสกล (2540, หนา 3) ไดกลาวไววา “ในการพดกบผทไมใชญาต คนไทยจะใชค าบอกล าดบญาตโดยอนโลม การทจะเลอกใชค าใดกบผ ใด ผพดจะเทยบดฐานะ อาย ความสนทสนมหรอความสมพนธทมตอกน... นอกจากนกอาจจะใชค าเรยกญาตโดยแนวเทยบ

วยของผทพดดวยกบญาตของตน และใชค าวา หลาน ลก นอง พ ปา นา อา ลง ตา ยา ยาย เปนตน ไดอยางสนทสนม” นอกจากการเทยบฐานะ อาย ความสนทสนมหรอความสมพนธระหวางผ ฟง (บรษท 2) กบญาตของตนซงในกรณน ผพดจะใชค าเรยกญาตแทนตวเอง (บรษท 1) เหมอนในการสนทนากบญาตแทๆ ของตนแลว การเลอกใชค าเรยกญาตในสงคมในทงภาษาไทยและภาษาเวยดนามยงมลกษณะอกหนงประการ ทเหมอนกน คอผพดใชค าเรยกญาตแทนบคคลท 3 ขณะสนทนา ขอสงเกตนสอดคลองกบผลงานวจยของ เมชฌ สอดสองกฤษ (2553, หนา 102 – 103)

ค าเรยกญาตทใชในสงคมไทยนอกจากค าเรยกทเปนกลางไมแบงสายพอหรอสายแม เชน ลง ปา พ นอง ลก หลาน จะเปนค าเรยกกลมญาตสายแม เชน ตา ยาย นา ในขณะทคนเวยดนามนยมใชค าเรยกกลมญาต สายพอมากกวา เชน bác “ลง/ปา” chú “อา” (ผชาย) cô “อา” (ผหญง) ซงสะทอนใหเหนวาในสงคมเวยดนาม กลมญาตสายพอมความส าคญกวากลมญาตสายแม สวนลกษณะการใชค าเรยกญาตในสงคมไทยอนๆ กเชนเดยวกนกบลกษณะการใชค าเรยกญาตในครอบครว แตส าหรบภาษาเวยดนาม การใชค าเรยกญาตในสงคมมลกษณะประการหนงทแตกตางจากการใชค าเรยกญาตในครอบครว นนคอการใชสรรพนามเพอเรยกแทนตวเองในขณะก าลงใชค าเรยกญาตเพอเรยกผอน เชน เมอเจอคนทไมรจก อาจจะเรยกเขาวา anh “พชาย” หรอ chị “พสาว” แตไมเรยกตวเองวา em “นอง”เพราะใชค า tôi “ผม/ฉน/ดฉน” แทน

3. เปรยบเทยบความหมายแฝงของค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

การใชค าเรยกญาตเปนค าสรรพนามและค าเรยกขานในภาษาไทยและภาษาเวยดนามสะทอนใหเหนถงประเพณ วฒนธรรม ความคด ระบบสงคม ตลอดจนความสมพนธระหวางบคคล เจตนา และอารมณความรสกของผ พด ซงในขอนจะเปรยบเทยบและอธบายรายละเอยดของลกษณะตางๆ ดงกลาว ทสะทอนจากการใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนาม

1) แฝงความหมายในเรองของการแบงอาย รน เพศ ความสมพนธทางสายเลอดและสายโดยการแตงงาน

สงคมไทยใหความส าคญกบอายมาก (เมชฌ สอดสองกฤษ , 2553, หนา 42) ดงนนจงมการแบง ค าเรยกญาตตามอาย ในความสมพนธระหวางกลมญาตรนเดยวกนตองถออายเปนเกณฑเพอใชค าเรยกใหถกตอง แตส าหรบภาษาเวยดนาม รนเปนเกณฑหลกในการก าหนดค าเรยกญาต

การใชค าเรยกญาตทแบงตามสายเลอด คอสายพอและสายแมนน ในแตละสงคมสะทอนใหเหนลกษณะทแตกตางกนดานวฒนธรรม กลาวคอ การใชค าเรยกญาตทางสายแมเพอเรยกผทไมใชญาตในสงคมแสดงใหเหนถงการใหความส าคญกบญาตสายแมมากกวาญาตสายพอของคนไทย ซงขอสงเกตน สอดคลองกบผลงานวจยของ อมรา ประสทธรฐสนธ (2533) ในขณะทคนเวยดนามเนนความสมพนธกบญาตสายพอมากกวาญาตสายแม ใหความส าคญกบคนอยในสายตระกลมากกวาคนอยนอกสายตระกล และเนน

คนอยใกลมากกวาคนอยไกล ดงนนจงมการใชค าเรยกญาตสายพอในสงคม (Lê Quang Sáng, 2011, หนา 51) นอกจากนนระบบค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามยงสะทอนถงความผกพนระหวางครอบครวและเครอญาต

2) แฝงความสมดลทางความหมายและค า ค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามมลกษณะประการหนงทเหมอนกน คอแฝงความสมดล

ทางความหมายและค า นนคอการแบงค าเรยกญาตเปนคกน เชน ป – ยา ตา – ยาย ลง – ปา พอ – แม ในภาษาไทย (เมชฌ สอดสองกฤษ, 2553, หนา 60) และ ông – bà “ป /ตา – ยา/ยาย” bố - mẹ “พอ – แม” ในภาษาเวยดนาม (Đinh Lê Thư, 2000)

จากการสงเกตยงพบวา การจบคค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามมลกษณะเหมอนกน คอจบแยกระหวางเพศชายกบเพศหญงทงในกลมค าเรยกญาตโดยสายเลอดและญาตโดยการแตงงาน ซงแฝงความหมายสมดลดานความสมพนธระหวางคนนๆ นอกจากนนการจบคของค าเรยกญาตในภาษาเวยดนามยงขนอยกบการแบงสายตระกลวาเปนคนอยในตระกลหรอคนอยนอกสายตระกล และการแบงญาตในครอบครวและญาตหางๆ โดยการจบคในลกษณะ 2 แบบนจะเนนความสมพนธแบบสมดลเปนหลกแทนทจะเนนการแบงเปนเพศชายและเพศหญง เชน ông nội – ông ngoại

การแฝงความสมดลดานความหมายและค าสะทอนใหเหนวาสงคมไทยและสงคมเวยดนามตางเนนความสมพนธแบบสมดล เทาเทยมกนระหวางกลมญาตในรนเดยวกน สวนญาตทตางรนกนจะเนนเรองของอาย และรนมากกวาเรองเพศ ซงความหมายอกนยหนงคอญาตผ นอยตองเคารพ นบถอญาตผใหญหรอญาตทตางรนกบตน

3) ความหมายแฝงในการใชค าเรยกญาตระหวางสามกบภรรยา จากการสงเกตพบวา ในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตางมค าเรยกสามภรรยาทแฝงความหมาย

ของความสมพนธแบบสมดลกน เชน ค าวา พอ-แม ป -ยา หรอ ตา-ยาย ในภาษาไทย หรอ mình /miŋT1/ “ตวเอง” “เรา” เรยกทงสามและภรรยา ông xã /oŋ xaT5/ “สาม/ผว” bà xã /baT1 xaT5/ “ภรรยา/เมย” nhà /ɲaT1/ “บาน” เปนตน การใชค าเรยกขานเหลานสะทอนใหเหนถงความเคารพซงกนและกนระหวางสามกบภรรยา

อยางไรกตาม จากผลงานวจยของ กลยา ตงศภทย และ อมรา ประสทธรฐสนธ (2531, หนา 33 - 34) พบวา ในการเรยกขานระหวางสามภรรยา ผ เปนสามมกถอวาตนสงกวา สวน Hass (1969, หนา 41) อางถงใน กลยา ตงศภทย และ อมรา ประสทธรฐสนธ (2531, หนา 33) กลาวไววา ในสงคมไทย ผ เปนสามภรรยากนมกใชค าวา พ นอง เรยกกน สวนในภาษาเวยดนามค าใชมากทสดคอ anh “พชาย” ใชเรยกสาม และ em “นอง” ใชเรยกภรรยา (Dương Văn Bình, 2011, หนา 8) ซงสะทอนใหเหนวาภรรยาตองเคารพและนบถอสามของตน จากการใชค าเรยกระหวางสามภรรยาทงในภาษาไทยและภาษาเวยดนามดงกลาวนแสดงใหเหน

วา ประเพณ วฒนธรรมของคนไทยและคนเวยดนามตางใหความส าคญกบเพศชายมากกวาเพศหญง ถงแมมค าเรยกสามภรรยาบางค าทสะทอนถงความสมพนธแบบสมดลกนกตาม

4) ความหมายแฝงในการใชค าเรยกญาตในสงคม ลกษณะประการหนงทเหมอนกนในสงคมไทยและเวยดนามคอการน าค าเรยกระบบเครอญาตมาใช

กบคนทวไปในสงคมทไมใชญาต ถงแมการใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามมความแตกตางกนบางประการ แตความหมายทแฝงอยในนนมความคลายคลงกน คอการอยากใหทกคนในสงคมมความสนทสนม สามคค และรกใครกนเหมอนอยในเครอญาตเดยวกน เนองจากสงคมไทยและเวยดนามตงแตเดมตางเปนสงคมแบบเครอญาตและมการปกครองแบบครอบครว (Đinh Lê Thư, 2000) ผคนตองอยรวมกนอยางเปนสขเพอใหเกดความสมานฉนท แบงปนทกขสขซงกนและกน และชวยกนท างาน โดยเฉพาะอยางยงในงานทตองใชความรวมมอรวมใจ

นอกจากนน การใชค าเรยกญาตในสงคมไทยหรอเวยดนามยงสะทอนถงความเคารพ นบถอซงกนและกน นนคอความเคารพนบถอของผทมอายนอยกวาตอผมอายมากกวา ในทางกลบกนผมอายมากกวาตองแสดงความสนทสนม เอนดผมอายนอยกวา ท าใหเกดลกษณะอยางหนงทางวฒนธรรมคอความเคารพ ผอาวโส เอนดผ นอย และตางคนตางเคารพซงกนและกน นคอคานยมทดงามซงไดสบทอดจากรนสรนในทงสงคมไทยและสงคมเวยดนาม ขอสงเกตนสอดคลองกบผลงานวจยของ อมรา ประสทธรฐสนธ (2533)

การใชค าเรยกญาตในสงคมไทยและสงคมเวยดนามยงสะทอนใหเหนถงลกษณะอกประการหนงทางดานวฒนธรรมทดงามของคนไทยและคนเวยดนาม นนคอความนอบนอมถอมตน ยกยองใหเกยรตผอน (สชดา เจย-พงษ 2553) เชน การใชค าเรยกญาตแทนลกหรอหลานของตน การเรยกผทไมรจกกนวา “พ” ในภาษาไทย หรอ anh “พชาย” chị “พสาว” ในภาษาเวยดนาม

5) แฝงความหมายของการเปลยนแปลงทางสงคมตามยคสมย การใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามไมหยดอยนง หากเปลยนแปลงตามยคสมยและ

ปจจยตางๆ ทางดานสงคม กลาวในอกแงหนงคอความเปลยนแปลงทางสงคมตามยคสมยถกสะทอนในการใชค าเรยกญาตนนเอง เชน การใชค าเรยกญาตแตงงานรนเดยวกนกบพอหรอแมในภาษาเวยดนามก าลงเปลยนจากค าวา thím “อาสะใภ” และ mợ “นาสะใภ” เปน cô “อา (หญง)” หรอ dượng “อาเขย/นาเขย” เปน chú “อา (ชาย)” สะทอนใหถงความเปลยนแปลงดานความคดและคานยมของคนเวยดนามปจจบนน (Trương Thị Diễm, 2003) กลาวคอ สมยกอนสงคมเวยดนามใหความส าคญกบญาตสายพอ กบคนทอยในตระกลเดยวกนมากกวาญาตสายแมหรอคนทอยนอกตระกลของตน และใหความส าคญกบญาตโดยสายเลอดมากกวาสายแตงงาน จงเกดการแบงค าเรยกญาตดานนอยางชดเจน ตวอยางเชน คนทเปนอาสะใภ (ญาตโดยการแตงงานทางสายพอ) ตองส าคญกวานาสะใภ (ญาตโดยการแตงงานทางสายแม) แตคนทเปนอา (เปนนองแทๆ ของพอ) ตองส าคญกวาคนทงสอง เชนเดยวกนกบคนทเปนอาตองส าคญกวาคนทเปน

อาเขย (ญาตโดยการแตงงานทางสายพอ) หรอนาเขย (ญาตโดยการแตงงานทางสายแม) แตปจจบนนคนเวยดนามก าลงเปลยนความคดและคานยมดงเดมน หนมาใหความส าคญกบญาตโดยแตงงาน หรอญาตทไมรวมสายเลอดกบตนมากกวาสมยกอน ดงนนเกดการเปลยนค าเรยกญาตจาก thím “อาสะใภ” และ mợ “นาสะใภ” เปน cô “อา (หญง)” หรอ dượng “อาเขย/นาเขย” เปน chú “อา (ชาย)” นนเอง

บทสรป

ค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามมทงความคลายและความตางกน นอกจากจ านวนค าเรยกญาตทหลากหลายแลว ลกษณะดานโครงสรางระบบเครอญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตางถกแบงตามอาย รน เพศ ความสมพนธทางสายเลอดและโดยการแตงงาน และมการแบงค าเรยกญาตทใช เปนค าสรรพนามบรษท 2 กบบรษท 3 ในบางสวนดวยการเตมค าแสดงความหมายของการแบงเพศหรอแบงความสมพนธทางสายเลอดหรอสายโดยการแตงงาน

ระบบค าเรยกญาตในภาษาไทยและภาษาเวยดนามตางมความซบซอนในเรองการใช และมจ านวนค าอยางหลากหลายโดยเฉพาะในภาษาเวยดนาม เพอการเลอกใชค าเรยกญาตอยางถกตองและเหมาะสมส าหรบแตละสถานการณและบคคล ผพดตองค านงถงปจจยหลายดานแตส าคญทสดคอตองเขาใจการแบงระบบค าเรยกเครอญาต ลกษณะการใชและความหมายทแฝงอยในค าเรยกญาตเหลานน ถงแมภาษาไทยและภาษาเวยดนามไมใขภาษาในตระกลเดยวกน แตโดยลกษณะทางดานสงคม วฒนธรรม และประวตศาสตร เปนตน ทเหมอนกนท าใหลกษณะทางความหมายและการใชค าเรยกญาตในภาษาไทยและเวยดนามจงมความคลายคลงกนในหลายประการ

บรรณานกรม

กลยา ตงศภทย ม.ร.ว. และอมรา ประสทธรฐสนธ. (2531). การใชค าเรยกขานในภาษาไทยสมย กรงรตนโกสนทร, พมพครงท 1, กรงเทพฯ: โครงการเผยแพรผลงานวจย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

กาญจนา นาคสกล . (2540). สรรพนามในภาษาไทยสะทอนวฒนธรรมไทย . จดหมายขาวราชบณฑตยสถาน, ปท 7 ฉบบท 73, มถนายน 2540.

เมชฌ สอดสองกฤษ. (2550). การใชค าเรยกขานภาษาไทยและภาษาจนในสมยปจจบน : การศกษาเปรยบเทยบ, วารสารวชาการคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน ปท 3 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2550.

_______________, (2553), วฒนธรรมการใชภาษาไทยและภาษาจน: ระบบค าเรยกขาน. อบลราชธาน, หนา มหาวทยาลยอบลราชธาน.

เยาวลกษณ เฉลมเกยรต. (2542). ค าเรยกญาตในจงหวดนครศรธรรมราช, วทยานพนธ, มหาวทยาลยทกษณ.

วภากร วงศไทย, (2537). ค าเรยกญาตกบความหมายเชงเปรยบเทยบ. วารสารมนษยศาสตร ปท 17 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สชาดา เจยพงษ. (2553). การศกษาเปรยบเทยบค าบรษสรรพนามในภาษาไทย 4 ถน. วทยานพนธปรญญาเอก, มหาวทยาลยศลปกร.

อมรา ประสทธรฐสนธ. (2533). ลกษณะส าคญบางประการในวฒนธรรมไทยทแสดงโดยค าเรยกญาต , วารสารภาษาและวรรณคดไทย ปท 7 ฉบบท 1 เมษายน, หนา 55 – 68.

Cooke, Joseph R. (1968). Pronominal Reference in Thai, Burmese, and Vietnamese, Berkeley, University of California Press.

Phạm Văn Bình. (2011). Bản chất xưng hô trong tiếng Nhật và tiếng Việt hiện đại, Báo cáo hội thảo Đào tạo và nghiên cứu ngôn ngữ ở Việt Nam: Những vấn đề lý luận và thực tiễn, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Trương Thị Diễm. (2003). Khảo sát các từ xưng hô thân tộc thím, mợ, dượng, Tạp chí Ngữ học trẻ diễn đàn học tập và nghiên cứu, trang 33 – 37.

Nguyễn Vân Dung. (2011). Bước đầu so sánh hệ thống từ xưng hô trong tiếng Việt và tiếng

Pháp, Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội. Hoàng Kim Ngọc. (2013). Từ xưng hô và văn hóa giao tiếp, Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa số

4/2013, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội.

Lê Quang Sáng. (2011). Phương thức cấu tạo từ xưng hô gia đình trong tiếng Việt, tiếng Hán

và sự khác nhau về văn hóa hai nước từ góc độ giới tính, Tạp chí Nghiên cứu Trung Quốc số 2 (114) – 2011.

Đinh Lê Thư. (2000). Từ xưng hô và từ thân tộc trong tiếng Mnông (So sánh với tiếng Việt), Tạp chí Khoa học Xã hội và Nhân văn số 15/2000.