กจกรรมของสมองขณะหลบสง ตำ

เรม นอนเรม

สมอง

ยาม

หลบใหลการหลบไมไดหมายถงชวงเวลา

ทเราไมรสกตวอกตอไป แตเปน

สภาวะทมการเปลยนแปลงของ

ระดบกระแสไฟฟาสมอง และการ

เพมขนหรอลดลงของสารเคม

ในสมองสวนตางๆ องคประกอบ

สำาคญของการเปลยนแปลงทาง

เคมและไฟฟาในสมองระหวาง

การหลบน คอโครงสรางขนาด

จวสองสวนในไฮโปทาลามส ซง

อยลกเขาไปในสมอง การทำางาน

ของพวกมนมสวนกำาหนดวา

เราจะนอนหลบหรอตนขนเมอใด

การนอนหลบ

การนอนหลบขนอยกบกลมเซลลขนาดเทาหวเขมหมด ทชอวา เวนโทรแลเทอรลพรออปตกนวเคลยส หรอ วแอลพโอ (ventrolateral preoptic nucleus: VLPO) เมอถก กระตนจากอะดโนซน (adenosine) ซงเปนสารเคมในสมองทสะสมในแตละวน วแอลพโอจะสงสญญาณไปยงศนยควบคม การตนใหหยดสรางฮสตามน (histamine) และสารเคมอนๆ ททำาใหเราตนตว

การตนนอน

การตนนอนถกกระตนโดยนาฬกาชวภาพ (biological clock) เรอนหลกของรางกายทอยในกลมเซลลเลกๆชอวา ซพราไคแอสเมตกนวเคลยสหรอเอสซเอน (suprachiasmatic nucleus: SCN) ซงจะตอบสนองตอแสงสวางโดยสงสญญาณ “ตนนอน” ทสงการใหวแอลพโอหยดทำางาน ศนยควบคมการตนจงกลบมาทำางานอกครง

เปลอก สมอง

อะดโนซน

ศนยควบคม การตน

เปลอก สมอง

อะดโนซน

วแอล พโอ

เอสซเอน

ศนยควบคม การตน

เปลอก สมอง

ทาลามส

ไฮโปทาลามส

ฮปโปแคมปส

พอนส

กานสมอง

จอตา

ไฮโปทาลามส: เปนกลไกทมความสำาคญ อยางยงตอการหลบ ประกอบไปดวยกลมเซลลประสาท (วแอลพโอและเอสซเอน) ทควบคม รอบการนอนและสารเคมทกระตนการหลบ และการตน

ทาลามส: สกดกนสญญาณจากประสาทสมผสเพอใหสมองสามารถจดการกบขอมลทไดรบ มาตลอดทงวนอยางเตมท

ตอมไพเนยล: สรางสารเมลาโทนนเมอ นาฬกาชวภาพรบรถงความมด เพอเตรยม สมองใหพรอมสำาหรบการนอนหลบ

ฮปโปแคมปส: เปนสวนสำาคญในการสราง ความทรงจำา โดยทบทวนความจำาเพอจดเกบระหวางการหลบชวงเรม

พอนส: เกยวของกบทงการตนและการฝน โดยพอนสจะยบยงสญญาณทสงไปยงไขสนหลง ในระหวางการหลบชวงเรม ทำาใหเราไมลก ขนมาทำาทาทางเหมอนอยางทฝน

เปลอกสมอง: ไดรบสญญาณกระตนจาก พอนสขณะหลบชวงเรม การฝนอาจเปนภาวะ ทเปลอกสมองพยายามสราง “เรองราว” จากขอมลทรวบรวมไวขณะตน

เรตนา: มเซลลพเศษทสงสญญาณการตน ไปยงสมองเมอรบรหรอสมผสกบแสงสวาง

ระยะของการนอนหลบ

ในตอนกลางคน เราจะเขาสวงจรการหลบหลายชวงทดงลกลงเรอยๆ ในระยะท 1 (หลบตน) เปนชวงทเราครงหลบครงตน ในระยะท 2 คลนสมองจะชาลงและมชวงทคลนเรวขนเปน ครงคราว ระยะท 3 (แบงออกไดเปน 3 และ 4 ในบางกรณ) คอชวงหลบลก คลนสมอง ชวงนจะชามาก การหลบชวงเรม (rapid eye movement – การกลอกตาอยางรวดเรว) จะขดจงหวะชวงการนอนเหลาน ทำาใหอตราการเตนของหวใจและการหายใจเรวขน ความฝนสวนใหญเกดขนในชวงน (การหลบชวงเรมจงมชออกอยางหนงวา ชวงหลบฝน)

อรม เอนรเกซ และโรบน ท. รดศลปกรรม: บรซ มอรเซอร

ทมา: คลฟฟอรด บ. เซเพอร, HARVARD MEDICAL SCHOOL; ทโมท เอช. มงก และเอรก เอ. นอฟซงเกอร, UNIVERSITY OF PITTSBURGH MEDICAL CENTER; แคโรล แอล. มารคส, UNIVERSITY OF PENSYLVANIA

วแอลพโอ

ตอม ไพเนยล

กายวภาคของการนอนหลบ

การนอนหลบในวยผใหญ

ตน

เรม

ระยะท 1

ระยะท 2

ระยะท 3เทยงคน 1:00

น.2:00น.

3:00น.

4:00น.

5:00น.

6:00น.

6:40น.