အမးသမးမားႏင မနးကေလးငယမားအတြက

ေဘးကငးလၿခသညေနရာမား

ျမနမာ

ဒဇငဘာ ၂၀၁၅

အခဆ ကြၽနမအသကဟာ(၂၂)ႏစရၿပး လက႐တြင ျမစႀကးနားရ ေနရာစြန႔ခြာတမးေရာငေနသမားထားသည ဒကၡသညစခနးတစခတြင ေနထငလက ရပါသည။ ကြၽနမ အသက(၁၇)ႏစအရြယမာ ကြၽနမရ႕ခစသန႕ ကယဝနရ႐ခပါတယ။ ကြၽနမရ႕ခစသက တာ၀နမယဘ ကြၽနမကပစထားခၿပး ထြကသြားခ ပါတယ။ အဒေနာကပငးမာေတာ ကြၽနမရ႕ဘဝမာ ေမာလငခကကငးမၿပး မဘေတြကလညး အျပစတငၾကသလ ကြၽနမရ႕သငယခငးအေပါငးအသငးမားကလညး ကြၽနမက ေရာငေနၾကတအတြက ကြၽနမဘဝဟာ အရမးက ခကခၾကမးတမးလြနးလပါတယ။

ကြၽနမကေလး အသကတစႏစအရြယေရာကတအခါမာ ကြၽနမကခစတသ၊ ကြၸနမအေပၚ နားလညမႈလညး႐ၿပး ကြၽနမကကညပမႈေပးတသ တစေယာကႏင အမေထာငျပ လကပါတယ။ အခဆ ပထမကေလးက အသက(၄)ႏစရၿပး ေနာကအမေထာငန႔လညး ကေလးတစေယာက ရခပါတယ။ ကြၸနမဟာ ေန႔စဥႏငအမ ကေလးေတြက ခကျပတ ေကၽြးေမြးၿပး ျပစပးေထာငခရပါတယ။ တစရကမာေတာ မေမၽာလငပ ကြၸနမရ႕ခစသေဟာငးက ေရာကလာၿပး သ႔ကေလးက ျပနလခငေၾကာငး ေျပာပါတယ။ ကြၸနမကေတာ စတေသာကပေဆြးမႈေတြက အရမးခစားခရၿပး ထတလန႔စရာ အပမကဆးႀကးတစခက ျပနလည ခစားေနရသလ ျဖစခရပါတယ။ သကေတာ ကြၽနမဆမၾကာမၾကာလာၿပး ကြၽနမကလညး ၿခမးေျခာကပါတယ။ ဒါေၾကာငလညး စတမခမးမသာ ျဖစခရပါတယ။ ဒကစၥထ ကြၽနမရ႕ေယာကာၤးပါလာမာကလညး စးရမမပါတယ။ ဒျပနာေၾကာင မလလားအပတ အၾကမးဖကမႈေတြ ေပၚေပါကလာႏငၿပး ကြၽနမကထားခမာကလညး စးရမေနမပါတယ။ ဒကၡသညစခနးမာ ေနရစဥအတြငး ညဘကမာ ေကာငးေကာငးအပ လ႔လညးမေပာ၊ အလပအကငလညးမ႐၊ ကြၽနမန႔ပကသကၿပး အရကရေနရၾကတ မသားစေတြကလညး အဆကအသြယမလပၾကတအျပင ကြၽနမမာေတာ ေၾကာက႐ြ႕ၿပး အငအားလးဝ မ႐ေတာသလ ခစားရပါတယ။

ကြၽနမဟာ စခနးမာေနထငေနစဥအတြငး အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားဆငရာအဖြ႔က ဝနထမးမားကဥးစးေဆာငရြကတ ကားမအေျချပ အၾကမးဖကမႈ အေၾကာငးအရာန႔ ပကသကတ ပညာေပးေဆြးေႏြးပြတစခမာ တကေရာကခပါတယ။ ဒေဆြးေႏြးပြမာ ကြၽနမရ႕ျပနာက ယၾကညစတခစြာ ေဆြးေႏြးတငျပခြငရခပါတယ။ ကြၽနမအတြက လအပတသတငးအခကအလကန႔ အကအညေတြလညး ရခပါတယ။ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားဆငရာ ေနရာ (WGC) ဝနထမးေတြရ႕ေဆြးေႏြးမႈမားန႔ ကညပပးမႈေတြအတြက ေကးဇးတငပါတယ။ အခေတာ ကြၽနမတ႔ႏငငအတြငးမာ အခလအေျခအေနမးမာ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ကာကြယေစာငေရာကေပးမ ဥပေဒေတြရေနေၾကာငး ကြၽနမသခပါတယ။ မမကယက ကာကြယႏငတ စြမးအားေတြ႐လာၿပး မမျပနာကလညး ၾကးစားၿပး ေျဖရငးႏငမညဟ ခစားမပါသည။

မလနန။ ။ကခငျပညနယ ျမစႀကးနားၿမ႕ရ ေနရပစြန႔ခြာတမးေရာငသမားရရာ ဒကၡသညစခနးတြင ေနထငသ ကခငအမးသမးတစဥး။

၁

မာတကာအမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလၿခသညေနရာမားဆတာ ဘာလလပထးလပနညးဆငရာ လမးညြနခကမားဆတာ ဘာလအမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလၿခသညေနရာ တစခက မညကသ႔ ဖြ႔စညးထေထာငၿပး မညသ႔ ေဆာငရြကၾကမညနညး

“ဆးရးယားအေရးအခငးမ ရရခသည သငခနးစာမာက အေျခခသည လမးညႊနမတစ” မရငးစာအပက ဆေလာေအာင ျပနဆထားျခငး ျဖစပါသည။

ကနဥးေလလာအကျဖတျခငးေလလာအကျဖတျခငးဆငရာ ေမးခြနးမားဝနထမးခန႔အပ တာဝနေပးျခငးလပငနးမား/ လပေဆာငမႈမားေဆာငရနႏင ေရာငရနအခကမား။ ။

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက

ေဘးကငးလၿခသည ေနရာမား တညေထာငရန

အတြက ထညသြငးစဥးစားရမညအခကမား

၁။

၂။

၃။

၃-၁၃-၂၃-၃၃-၄၃-၅

၃

၄

၈

၈၉၁၂၁၄

၁၇

၁။ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလၿခသညေနရာမားဆတာ ဘာလ။

ေဘးကငးလၿခသညေနရာ ဆသညမာ နညးလမးတက သတမတထားေသာ သ႔မဟတ တရားဝငမဟတေသာ၊ ေနရာတကရေသာ ေနရာတစခ သ႔မဟတ ေရြ႕လားသြားလာႏငေသာ ေနရာတစချဖစၿပး အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ရပပငးဆငရာႏင စတပငးဆငရာ လၿခစတခရမႈက ရရခစားႏငေသာ ေနရာတစခပငျဖစသည။ “ေဘးကငးလၿချခငး” ဆသညမာ အဆပါေနရာတြင အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား စတဒဏရာ ရျခငးႏင စတေသာကမားျခငး၊ စတဖစးမႈမားျပားလြနးျခငး၊ အၾကမးဖကခရျခငး သ႔မဟတ အၾကမးဖကခရမႈအတြက စတပပနေနရျခငး သ႔မဟတ မတရား ဖႏပခရျခငးတ႔မ ကငးရငးသညေနရာဟ အဓပၸါယ သကေရာကပါသည။ အဆပါေနရာသည အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား စတသကေသာင သကသာ ခစားရႏငၿပး ဒဏခတျခငး သ႔မဟတ ထခကနစနာေအာငျပျခငးတ႔မ ကငးေဝးေၾကာငးက လြတလပေပာရႊငစြာ ခစားထတေဖာႏငသည ေနရာတစခပင ျဖစသည။

ေဘးကငးလၿခသညေနရာ၏ အဓကရညမနးခကမားမာ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ေအာကပါတ႔က ပပးေပးရန ရညမနးဖြ႔စညး ထေထာငထားျခငးျဖစသည။• လမႈအသငးအဝငးတြင ဝငဆေစျခငး၊ လမႈကြနယကက ျပနလညတညေဆာကေပးျခငး၊• လမႈေရးပပးမႈ အကအညမားရယႏငျခငး၊• ဝနးကငအေျခအေနႏင လကဖကသည ကြမးကငမႈမား ေလလာသငယခြငရရႏငျခငး၊• အဖြ႕အစညးေပါငးစမ ပပးကညသည ေဘးအႏရာယကငးၿပး သကၡာမေစသညျပစတငေျပာဆမႈမားႏင ဌာနေပါငးစ၏ ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈ

ကငးရငးသည ဝနေဆာငမႈမားက ရရခစားႏငျခငး၊ (လမႈစတပငးဆငရာမား၊ ဥပေဒေၾကာငးႏငအညခစားခြငမား၊ ေဆးဝါးကသမႈဆငရာညႊနးပ႔မႈမား (သ႔မဟတ) ပပးကညမႈမား စသည ဝနေဆာငမႈမားက လကလမးမမ ရရခစားႏငခြငမား၊

• အမးသမးမား၏ အခြငအေရးမား၊ ကနးမာေရးႏင ဝနေဆာငမႈမားႏငဆကစပသည အခကအလကမားက လကခသရခြငရရႏငျခငး။

အဆပါ ေဘးကငးလၿခသညေနရာမားသည အမညအမးမးျဖင လႈပရားေဆာငရြကလကရေနၾကသည။ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားေဂဟာ၊ အမးသမးထအဖြ႕၊ အမးသမးမားရငးႏးေပာရႊငရာေနရာ၊ သ႔မဟတ အမးသမးမား သခခမးသာရပၿမ စသညျဖင အမညအမးမးျဖင လႈပရားေဆာငရြကေနၾကသည။ အမးသမးမား ေဘးကငးလၿခသည ေနရာမားသည ဒကၡသညမား ေခတနားခရာ ေနရာမားႏင မတညပါ။ ေခတနားခရာ ေနရာမားသညမားေသာအားျဖငး လတတေလာ အၾကမးဖကမႈ ၿခမးေျခာကမႈ ေဘးဒကၡမ ကငးလြတေစရန ခလႈခြငရရေစရန ခြငျပ ေပးထားေသာ ေနရာျဖစသည။

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလျခသညေနရာသည အတညတက အခငအမာရသည ေနရာျဖစႏငသည။ ဥပမာ အမ သ႔မဟတ တအမ သ႔မဟတ သစပငေအာကတြငလညး ျဖစႏငသည။ သ႔မဟတ ကနးမာေရးေဆးခနးတြငလညး ျဖစႏငသည။ ဥပမာအားျဖင သးျခားလြတလပၿပး လျခစတခေနသမ ကာလပတလး အသးျပႏငသည ေနရာတစခပငျဖစသည။ တစပါတတစႀကမသာ ဖြငသညေနရာျဖစႏငၿပး သ႔မဟတ ၂၄-နာရ ႏင (၇)

၃

၂။ လပထးလပနညးဆငရာလမးညႊနခကမားဆတာ ဘာလ။ေဘးကငးလျခသည ေနရာတစခက အေျခတကထေထာငဖြ႔႔စညးရနႏင စမေဆာငရြကရာတြင ေအာကပါအေျခခလပထးလပနညးဆငရာ လမးညႊနခကမားက အသးျပရမည ျဖစသည။

“ ေဘးကငးလၿခရာေနရာ ”

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၏

ဥးေဆာငမႈႏင လပပငခြင လႊအပေပးထားျခငး

မခသ/ အသကရငသန ကနရစသမား ဗဟျပ

ေဘးအႏရာယကငးရငးေရး ႏင လကလမးမႏငေရး

လထပးေပါငး ပါဝငေဆာငရြကမႈ

ညႇႏႈငးေဆာငရြကျခငး ႏင အလႊာေပါငးစ ပါဝငျခငး

အဝငဂြငက ျဖစေစျခငး

ရကတာပတလး ဝနေဆာငမႈေပးေနသည ေနရာလညးျဖစႏငသည။ အေရးႀကးဆးအခကမာ အဆပါေနရာမားသည ဝနေဆာငမႈေပးရန လအပေနသည လထအဖြ႔အစညးမ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား ပငဆငသည ေနရာပငျဖစသည။ အဆပါေနရာသည ေဘးကငးလျခမႈရၿပး အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား၊ သတ႔ႏငသကဆငသည အေၾကာငးအခက မားက ယၾကညစတခစြာ အတတကြလာေရာက စစညးေဆြးေႏြးႏငသည ေနရာတစခလညးျဖစသည။

အဆပါ ေဘးကငးလျခသညေနရာမား အေကာငအထညမေဖာမ သ႕မဟတ လပငနးလညပတေနစဥ ကာလအတြငးႏင လပငနးအဆငအလက လပေဆာငေနစဥကာလအတြငး လ႔အဖြ႕အစညးမား၏ ပါဝငမႈ အမးသားမားႏင ေယာကာၤး ေလးမား၊ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၊ လထႏင ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမား စတငပါဝငရမညျဖစသည။

အဆပါ ေဘးကငးလၿခသညေနရာႏင လၿခစတခစြာ ေဘးကငးလၿခရာေနရာသ႕ လမးလမမႏငေရးအတြက လထမ အမးသားႏင ေယာကၤားငယေလးမားလညးပ ဝငးဝနးကညမႈ ေပးလာေစရန ေသခာစြာလပေဆာငရၿပး ကားမ အေျချပအၾကမးဖကမႈ ကာကြယတားဆးေရးအတြက လထမ ပါဝငေဆာင႐ြကလာေစရနျဖစသည။

၄

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၏ ဥးေဆာငမႈႏင လပပငခြငလႊအပေပးထားျခငး ေဘးကငးလျခသည ေနရာတစခသည အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားက ဥးေဆာင ႏငၿပး သတ႕အတြက လပပငခြငလႊအပေပးသည ပတဝနးကငတစခတြင ပါဝငႏငေစရန လကကမးထားသည ေနရာတစခပငျဖစသည။ ေဘးကငးလျခသညေနရာ၏ ပငဆငမႈမားအတြက ေသခာမႈရေစရန အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားက စမခက မား ေရးဆြျခငး၊ အေကာငအထညေဖာျခငး၊ ေစာငၾကညစစေဆးျခငးႏင ဆနးစစ အကျဖတျခငးတ႕တြင ပါဝငေဆာငရြကၾကရန လအပသည။ ေဘးကငးလျခသည ေနရာက မညကသ႕ ဆကလကေဆာငရြကရနႏင စမေဆာငရြကရနတ႕အတြက သတ႔ႏင သတ႔အခငးခငး ပမနအျမငခငးဖလယ ေဆြးေႏြးဖ႕ လအပသည။ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားသည ေဘးကငးလၿခသညေနရာ ဖြငလစထားေသာ အခနအတြငး သ႕မဟတ ေရြလားေနရာမး သ႔မဟတ အတညတကမရေသးေသာေနရာ မးတြင မညသညအခနတြင ေတြ႔ဆၾကမည ဆသညအခကမားအျပင တာဝနယ ေဆာငရြကၾကမည လပငနးအမးအစားမားကလညး ဆးျဖတၾကရန လအပေပသည။ ေနရာတစခ ေဘးကငးလျခမႈရေစရနမာ သတ႔၏ လအပခကမား ျဖညဆညးေဆာင ရြကေပးႏငရန အမးသမးမားသာ ပငဆငသညေနရာျဖစရနလအပၿပး သတ႔ကယတင စစဥေဆာငရြကႏငရနႏင စမလပေဆာငႏငရန လအပပါသည။

အမႈသည/ အသကရငကနရစသ ဗဟျပေဘးကငးလျခသညေနရာက ဒဇငးေရးဆြရာတြငလညးေကာငး၊ လပငနးမားႏင ဝနေဆာငမႈမား ေပးေဆာငရာတြငလညးေကာငး၊ စစညးတငပငေဆြးေႏြးသညအခါတြင လညးေကာငး အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၏ ေဘးကငးလၿခမႈႏငလ႕ဝကစြာ ထနးသမးထား႐ေရးတ႔က အဓက ဥးစားေပးသငသည။ ျဖစရပမတတမးဖငမား၊

ဝနေဆာငေပးမႈ မတတမးမားႏင ကာယကရငမားႏင သကဆငသည အခကအလက ထားရျခငးမားက အေျခတကရသည သ႔မဟတ ေရြ႕လားေနရာမားက လၿခစတခစြာ ထားရၾကရမည ျဖစသည။ “ေဘးကငးလျခသညေနရာမား” သည အမးသမး ႏငမနးကေလးမား အားလးအတြက လကလမးမႏငသည ေနရာမားတြင ဖြငလစထား ရမညျဖစၿပး သတ႔၏ လအငဆႏၵမား၊ ေရြးခယမႈမား၊ ရပငခြငမားႏင ဂဏသကၡာပငး ဆငရာမားက ေလးစားရမညျဖစသည။ညႊနးပ႔ေပးႏငသညလမးေၾကာငး တစစတတစပငးအပါအဝင ရရႏငသည ဝနေဆာင ေပးမႈမားႏင သကဆငသညအခကအလကမားကလညး ပပးေပးရမညျဖစသည။ ဝန ထမးမားကလညး ခြျခားဆကဆမႈမရျခငးႏင သကဆငသည လပထးလပနညးမားက လညး ကယကယျပန႔ျပန႔ ေလကငသငၾကားေပးထားရန လအပသည။

ေဘးအႏရာယ ကငးရငးေရးႏင လကလမးမႏငေရး“ေဘးကငးလျခသညေနရာမား” က အမးသမးႏငမနးကေလးမားအားလး လြယက အဆငေျပစြာ သြားလာႏငသည ေနရာတစခတြင စစဥထားရရပါမည။ ခြျခားဆကဆမႈ မရျခငးႏင ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏင အေႏာငအယကမားကငးေဝးၿပး ေအးၿငမး သည ေနရာတစချဖစေစရန အေသအခာ စမထားရရမည။ အေျခတကေနရာျဖစေစ၊ ေရြ႕လားေနရာျဖစေစ မညသညေနရာတြင ဖြငလစထားရရမညက အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားကသာ ဥးေဆာငၿပး ဆးျဖတၾကရမည ျဖစသည။ အကယ၍ ဤအခက သည ျဖစႏငေခမရပါက အနညးဆးေတာ ေဆြးေႏြးတငပငရန လအပပါသည။ အလြယတက လကလမးမႏငျခငးဆရာတြင အမးသမးမား အဆငေျပႏငသည ေန႔ရကႏင အခနမားကပါ ထညသြငးစဥးစားရမည ျဖစသည။ အထးသျဖင သတ႔၏ ကေလးငယမားအား ျပစေစာငေရာကရနအခနမား ေပးရမညျဖစသည။ လအပပါက ကေလးမားက ေစာငေရာကေပးျခငးျဖင အမးသမးမားအား ေဘးကငးလျခသညေန ရာ၏ ဝနေဆာငမႈမား သ႔မဟတ ညႊနးပ႔ဝနေဆာငမႈတစခခက ရရခစားႏငမည ျဖစသည။ ျဖစႏငပါက ေဘးကငးလျခသညေနရာ သ႔မဟတ ညႊနးပ႔မႈလပငနးတစခခ အတြက ခရးစရတမား ပပးကညေပးရမညအခကမားကလညး ထညသြငးစဥးစားၾက ရမညျဖစသည။ ေဘးကငးလျခသညေနရာတြင လပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာ ကငဝတ မားက ေရးဆြရမညျဖစၿပး အဆပါ ေဘးကငးလျခသညေနရာတြင အမးသမးႏင မနးကေလးမားႏင အလပလပေနသည ဝနထမးတငးသည အဆပါ ကငဝတမားႏင ပတသက၍ ေလကငသငၾကားထားၾကရမည ျဖစသည။

၅

လထမ ပါဝငေဆာငရြကျခငးေဘးကငးလျခသည ေနရာတစခသည ဆကလကရပတညေနႏငရန အမးသမးႏင မနးကေလးမားက ဥးတည၍ ေဆာငရြကမညဆပါက အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကသ အမားအျပား၏ ပါဝငျဖညဆညးမႈႏင ပပးကညမႈမား ေရရညလအပေနမည ျဖစသည။ ခငပြနးသညမား မဘမားႏင လထေခါငးေဆာငမားကလညး အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအား ေဘးကငးလျခသညေနရာ၏ အစအစဥမားက အလြယတက သရလကခႏငျပး၊ ပးေပါငးပါဝငေဆာငရြကႏငလာေစရန စမခတဆကေပးၾကရမည ျဖစသည။ သ႔အတြက ေဘးကငးလျခသညေနရာတစခက ဖြ႔စညးထေထာငရာတြင လထႏင ကားမလမႈေရးရာဆငရာလပရားတကၾကြမႈမား နားလညသေဘာေပါက ထားရန အေရးၾကးပါသည။ ထ႕ျပင ေဘးကငးလျခသည ေနရာအတြက အစအဥးပငး ကတညးက ပပးကညမႈမားက ေဆာၾသစညးရးထားရၾကရမည ျဖစသည။ အဆးစြနဆး တြင အမးသမးႏငမနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလျခသညေနရာသည သးျခား ခြျခားထားရရမည ေနရာတစခမဟတဘ လထဘဝက ပမကယျပန႕လာေစရန တးခ႕ ေဆာငရြကျခငးပငျဖစသည။ အဆပါ ေဘးကငးလျခသညေနရာမား အေသအခာ ေအာငျမငမႈ ရရေစရနမာ အမးသားမာႏငေယာကားေလးမား၏ အခနးက႑သည လြနစြာမပင အေရးၾကးပါသည။ သတ႔က ပါဝငေဆာငရြကေစျခငးျဖင ေဘးကငး လျခသည ေနရာမား၏ ရညမနးခက၊ ေနရာေဒသႏငအကးရလဒမားက နားလည သေဘာေပါကလာၿပး အမးသမးႏငမနးကေလး အမားအျပားပါဝငလာေစေရးက ကည ေဆာငရြကလာႏငမည ျဖစသည။ ကနဥးေျခလမး ေရရညတညတေနႏငေရးအတြက လထမပါဝငေဆာငရြကမႈႏင အမားအျပားပါဝငလာမႈက အေသအခာ စမေဆာငရြက ျခငးသည ေဘးကငးလျခသည ေနရာေအာငျမငမႈအတြက အဓကက အေရးပါေသာ အခကပငျဖစသည။

ေပးႏငမည ျဖစသည။ ျဖစႏငေခရသည လပေဆာငမႈမားအတြက ကာလအပငးအျခား မာ သတ႔၏ သးျခားအေျခအေနမားအလက အမးသမးႏငမနးကေလးမား၏ ပါဝင ေဆာငရြကမႈျဖင ဆးျဖတၾကရမညျဖစသည။ အခ႕ေသာ ျဖစရပမားတြင အျခားေသာ ေဘးကငးလျခသညေနရာမားတြင ဤကသ႔ ဝနေဆာငမႈလပငနးမားက အျခားေနရာ မားတြင ရရအသးျပႏငေနစဥတြင ေဘးကငးလၿခသညေနရာတြင သတငးအခကအ လကမား အပါအဝင လငပငးဆငရာႏင မးဆကပြားကနးမာေရးေစာငေရာကေရး၊ လမႈ စတပငးဆငရာ ပပးကညမႈႏင တရားဝင ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားအတြက အားထား အသးျပျခငးစသည ဝနေဆာငမႈလပငနးအမးမးက လကခေဆာငရြကၾကရမညျဖစ သည။

ရးရငးသည အတြငးႏငအျပင ညႊနးပ႔ျခငးစနစက ခမတထားၿပး ဝနထမးႏငေစတနာ ဝနထမးမားက ေဘးကငးစြာႏင လ႕ဝကစြာ လႈပရားေဆာငရြကႏငရန ျဖစသည။ ထေရာကသည ညႊနးပ႔ျခငးလပငနး လညပတႏငမႈအတြက ကားမအေျချပ အၾကမးဖကမႈအတြက ကယျပန႔သည ညႏငးေဆာငရြကႏငသည ကြနယကႏင စႏနး သတမတထားသညလပငနးစဥ၏ တစစတတစေဒသအျဖစ ေဆာငရြကႏငရနျဖစ သည။

အဝငဂြငကျဖစေစျခငးေဘးကငးလျခသညေနရာတစခသည အမးသမးႏငမနးကေလးမားအား ေႏြးေထြးစြာ ၾကဆရမညျဖစၿပး ဆကစပေဆာငရြကရနလညးျဖစသည။ စနစတက ဖြ႔စညးထားသည လပငနးမား၊ ဝနေဆာငမႈမားႏင လမႈအသငးအဝနးတြင ဝငဆႏငသည အခနကာလ ခနညထားရမႈက ထနးသမးထားရန အေရးၾကးပါသည။ လပငနးမားႏင ခဥးကပမႈ နညးလမးမားသည ယဥေကးမႈႏင ေလာညစြာရေနရနႏင အသကအရြယ အလက

ညႏႈငး ေဆာငရြကျခငးႏင က႑ေပါငးစ ပါဝငမႈေဘးကငးလျခသညေနရာသည အမးသမးႏငမနးကေလးမား၏ မတကြျပားသည လအပခကမားႏင အေတြ႔အၾကမားက ထညသြငး စဥးစားရန လအပသည။ ဤ အခကသည ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈမ ကာကြယတားဆးေရးႏင တန႔ျပနေဆာင ရြကေရးအခကမားအပါအဝင သမတ႔၏ ဘဝစကဝနးအတြငး သးျခားအဆငမား အတြက တန႔ျပန ေဆာငရြကႏငသည လပငနးဝနေဆာငမႈမားက စစဥေဆာငရြက

ဆေလာမႈရရနလညး လအပသည။ အေၾကာငးမာ အသက ၁၆-ႏစအရြယ အမးသမးမား၏ လအပခကႏငစတဝငစားမႈမားသည အသက ၃၅-ႏစ အရြယ အမးသမးမား၏ လအပခကမား၊ စတဝငစားမႈႏင မတကြျပားမႈမားရေနျခငးေၾကာင ျဖစသည။ ေဘးကငးလျခသညေနရာမားသည ကယအဂၤါမသနစြမးသညအမးသမး၊ မနးကေလးမားႏင အသကအ႐ြယႀကးသမား၏ အထး လအပခကမားကလညး ထညသြငး စဥးစားၾကရမည ျဖစသည။

၆

ကြၽနမအမညမာ အာဆာမးျဖစၿပး အသက(၃၃)ႏစရၿပ ျဖစပါသည။ ကြၽနမသည ၂၀၁၁ ခႏစ ပဋပကၡစတငျဖစပြားကတညးက ဝငးေမာေဒသရ ေနရပစြန႔ခြာတမးေရာငေနသမား ထားရသည စခနးတစခတြငေနထငလကရပါသည။ ကြၽနမ၏ခငပြနးသညမာ လယသမားတစဥးျဖစၿပး၊ အခဆကြၽနမတ႔လယယာေျမတစခလးဟာ ပဋပကၡေၾကာင စစေျမျပငျဖစခရပါတယ။ ကြၽနမခငပြနးသညန႔ ကေလးသးေယာကရခပါတယ။ ယခငက ကြၽနမတ႔မသားစဟာ အစးရန႔ႏငငတကာအေထာကအပေတြန႔ ရနးကနရငသနေန ခရတအတြက ေနရာအသစမာ ဘယလေနရာမာ ဘယလလပကင စားေသာကရမယဆတာ မသခပါဘး။ အခအခါ ကြၽနမခငပြနးသညဟာ ေကာကစမးမငးတစခမာ သာမန အလပၾကမးသမားတစဥးအျဖစ လပကငစားေသာကေနၿပး တစခါတစရမသာ အမက ျပနလာေလရပါတယ။ သက ကြၽနမတ႔အတြက ေငြအနညးအကဥးေလာကပ႕ေပးပါတယ။ ဒါေပမယ မသားစကနကစရတ အားလးအတြက မလေလာကပါဘး။ အထးသျဖင သမးႀကး ေကာငးစရတအတြကေပါ။

ကြၽနမကယတငကလညး စခနးမာ ကေလးေတြ ၾကညရႈေစာငေရာကေပးရန႔ ခကျပတေကြးေမြးေပးရအျပင ဘာမလပစရာမရပါဘး။ ဒါေၾကာင အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား ေနရာ႐ ေဖာေျဖမႈမားႏင ပညာေပးလပငနးေတြမာ ပါဝငေဆာငရြကျခငးျဖင အခနကနဆးေလရပါတယ။ ကြၽနမဟာ ဒေနရာမာ ဆပျပာရညလပပလပနညးန႔ ေကာကပနးထးပညာက ေလလာသငယႏငခပါတယ။ အခဆ ကြၽနမဟာ လကကငအတမားန႔ ေသာခတ အမးမးကလညး လပတတေနပါၿပ။ အဒပစၥညးေတြက စခနးန႔ စခနးအနးအနားမာရတသေတြက ေရာငးခၿပး ေငြရာတတေနပါၿပ။ ကြၽနမရတေငြဟာ အမားႀကးမဟတေပမလညး ကြၽနမမသားစအတြကေတာ အေထာကအပျဖစေစပါတယ။

“”

၇

၃။ အမးသမးမားႏငမနကေလးမားအတြက “ေဘးကငးလၿခသညေနရာ” တစခက မညကသ႔ ဖြ႔စညးထေထာငၿပး မညသ႔ ေဆာငရြကၾကမညနညး ?

• ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏင လၿခစတခေရး• ေနရာေဒသ• အခန• လပငနးမားႏင ဝနေဆာငမႈမား• လပေဖာကငဖကမား

• အခနးက႑• အရညအေသြးဖြ႔ၿဖးတးတကေရး

• ကားမအေျချပအၾကမးဖကဖကမႈ မအသက႐ငကနရစသမားအတြက ပပးကညျခငး။• လမႈစတပညာႏင အပနးေျဖ ေဖာေျဖမႈလပငနးမား၊• သတငးအခကအလကမားႏင အေလးထားမႈမား ႁမႇငတငျခငး၊• ကြငးဆငးလပငနးႏင ကာကြယတားဆးေရး လပငနးမား၊

• မလေနရာမစတင၍ အစအစဥ ေရးဆြျခငး၊• လပငနးေဆာငရြကေနဆတြင ေစာငၾကညထနး ေကာငးျခငး၊• အမးသမးမားႏငမနးကေလး မားအား ခတဆကပါဝင ေဆာငရြကေစျခငး၊

• ေကာငးမြနစြာႀကတငျပငဆငျခငး• လထအားပါ၀ငေဆာငရြကေစျခငး

၃-၁ ကနဥးေလလာအကျဖတျခငး

ပးေပါငးေဆာငရြကမႈျဖစပါေစ။ ခြျခားဆကဆမႈမျဖစေစရ။အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားမ တကၾကြစြာ ခတဆကေဆာငရြကလာေစရန စစဥ ေဆာငရြကပါ။ အျခားေသာအပစမားျဖစသည အမးသားမားႏငေယာကၤားေလးမား၊ ဘာသာေရးႏင လထေခါငးေဆာငမား စသျဖင ပါဝငေဆာငရြကလာေစရန ေဆာငရြကပါ။အမားအျပား ပါဝငလာမႈ သသာထငရားလာေစရနႏင အကးသကေရာကမႈရသည လပငနး အစအစဥမားေရးဆြျခငး၊ ထေရာကသည အကးျဖစထြနးသညဌာနမား ထေထာငဖြ႔စညးျခငး တ႔အတြက အေျခခကသည ကား/မ၊ အသကႏင အျခားေသာ စပဆငသည အခကအလက မားက သးျခားစြာ စစညးထားရျခငး။

•

•

•

၈

၃-၂ ေလလာအကျဖတျခငးဆငရာေမးခြနးမား

ေခါငးစဥ ေမးခြနးမား မညသ႔ကေမးမလ ?

ေဘးအႏရာယ

ကငးရငးေရး

ႏင

လၿခစတခေရး

• ပဋပကၡကာလမတငမက အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားဆေတြ႔ေလရသညေနရာမား ရခဖးပါသလား။ သတ႔ေတြ ဘယေနရာမာ ဆေတြ႔ေလရၾကသလ။ အဒဆေတြ႔ေလရတ႔ေနရာက ဘယလေနရာမးလ။ (သ႔မဟတ) သတ႔အခလ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးတေနရာက ဘယလေနရာမးမာ ျဖစေစခငတာလ။

• အမးသမးမားန႔ မနးကေလးမားသည ေဆးခနးမား သ႔မဟတ ေကာငးမား သ႔မဟတ ဘာသာေရးအဖြ႔ဝငမားအျဖစ တစစတတစပငး ဆေတြ႔ခၾက ျခငးမား ရသလား။ (ဥပမာအားျဖင)

• အဒေနရာဟာ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက စးရမေၾကာကလန႔ဖြယရာ တစခခရေနႏငသလား။ သ႔မဟတ သတ႔အတြက လျခစတခမႈမရေၾကာငး ခစားေနရသည ေနရာတစခခ ရေနႏငသလား။

• အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ရပပငးဆငရာႏင လမႈစတပငးဆငရာမားက အဓက ျခမးေျခာကေန သည အရာေတြက ဘာေတြပါလ။ ဥပမာ - အသကအရြယအရ၊ ဘာသာေရး၊ မးႏြယစ၊ လငမႈဆငရာ အေလးထားျခငး၊ ခႏၶာကယအဂၤါ မသနစြမးျခငး စသျဖင ဘာလေတြခြျခားၾကသလ။

• အဆပါ ေဘးကငးလျခသညေနရာသည စးရမေၾကာကလန႔မႈမားက ကာကြယတားဆးရန သ႕မဟတ ေလာနညး သြားေစရန အေထာကအကျဖစေစပါသလား။ သ႔မဟတ ပမတးပြားလာႏငပါသလား။ (ဥပမာ- အဆပါ အမး သမးမားႏငမနးကေလးမား ေဘးကငးလျခေနရာသ႔ လကလမးမသြားေရာကႏငရန အႏရာယမား ျဖစေစႏငပါ သလား။)

• ေဘးကငးလျခသညေနရာအတြက လကရ ပပးေထာကကမႈစနစက တးခ႕အားျဖညဖ႕လအပမယလ႔ ထငပါ သလား။ သ႔မဟတ လကရလပငနးမားႏငစနစမားက လကရအတငး ပတကးယလပေဆာငဖ႕ လအပမယ လ႔ထငပါသလား။

• ယခကသ႔ေသာ လပငနးဝငေရာကေဆာငရြကမႈပစမးက မသားစမားႏငလထက လကခႏငသည အဆငအေျခ အေနက ဘာေတြလ။ ဘယလမးလ။

• ေဘးကငးလျခသညေနရာမား ဖြ႕စညးထေထာငထားရမႈအေပၚ လထအျမငက ဘယလရပါသလ။ လထက ဘယလအျမငမးရပါသလ။ အကယ၍ အဆပါ ေဘးကငးလျခသညေနရာမား ဖြ႕ျဖးတးတကလာပါက လထ အတြငး ပငဆငလသညအသစတမား ပးေထာငေပးေနသကသ႔ ျဖစေနပါသလား။

• အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားက ပပးကညေနသည လထအတြငး သ႕မဟတ စခနးတြင အဓကကသည တာ၀နရပဂၢလေတြက ဘယသေတြလ။ အမးသမး မားႏငမနးကေလးမားသည သတ႔အတြက အကအညႏင အၾကဥာဏမားအတြက လတတေလာ ဘယသ႔ဆက ယေလရသလ။

• အကယ၍ ေဘးကငးလျခသညေနရာတစခက ဖြ႔စညးထေထာငလပါက ဘယသေတြကပါဝင လပေဆာင ၾကမလ။ ဘယသေတြကအဓကကသလ။

• ေဘးကငးလျခသညလပငနးမား လပေဆာငရာတြင ဘယလ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမးေတြက ပျပး ေဘး အႏရာယကေရာကႏငသလ။ ပးေပါငး ပါဝင ေဆာငရြကဖ႔ ဘယလ ထပေဆာငးပပးမႈေတြ လအပေနပါသလ။

• အကးခစားခြငရသမားအတြက တာဝနယမႈ တာဝနရမႈမား အေသအခာခစားရရေစရန အမးသမးမားေကာမတ၊ တငၾကားစာေသတာမားစသျဖင မားမတစဆင တငၾကားခကမား၊ မေကနပခကမားႏင ျပနလညတန႔ျပနမႈ ႏငလညပတမႈ တညေဆာကရာတြင သငေလာသညအဆငအလက ေဆာငရြကထားရျပး ျဖစပါ သလား။

• အရပေဒသတြင ေဘးကငးလျခသညေနရာအေရအတြက ဘယႏစခေလာက လအပမယထငသလ။ လထကေကာ ဘယႏစခေလာက လအပမလလ႔ ေမးခြနးမးေမးဖးပါသလား။ အမးသမးႏငမနးကေလး ဘယႏစေယာက က ေဘးကငးလျခသညေနရာက လလလားလား လကခႏစသကၾကသလ။

အမးသမးမား

မနးကေလးမား

အမးသားမားႏင

ေယာကားေလးမား

၉

ေခါငးစဥ ေမးခြနးမား မညသ႔ကေမးမလ ?

ကားမအေျချပ အၾကမးဖကမႈႏင

ပတသက၍ ဆကသြယညႏငးျခငး

လပငနးလညပတမႈမား၊

လပေဖာကငဖကမား၊

အမးသမးမား။မနးကေလးမား၊ အမးသားမားႏင

ေယာကားေလးမား၊

• ဘယလ ေနရာေတြက အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား သြားလာသငတယလ႔ လကခယဆထားၾကသလ။

• အဆပါေနရာမားသ႕ အတတကြသြားလာဖ႕ အေဖာေတြေရာရပါသလား။ ရပါကဘယသေတြန႔လ။

• အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက အျခားသြားလာႏငဖ႔ ေနရာသးျခားရပါသလား။ (ဥပမာ-ေစးဝယထြက ျခငး၊ မသားစအတြက ဟဟဒဒ ေတာကတမယရ ေျပးလႊားေနရျခငး၊ ေမြးခငးေမာငႏမမား သ႕မဟတ အျခား မသားစ၀ငမားအား ေဆးခနးသ႔လကပါ ပ႔ေဆာငေပးရျခငး)

• ေနရာတစခခသ႔ တစေန႔တာအတြက မနးကေလးမား သြားလာႏငတ ကန႔သတထားတ အခနမားရပါသလား။

• အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား သြားလာႏငတေနရာန႔ အခနေတြက မသားစအတြငးမာ ဘယသေတြက အဆး အျဖတေပးေလရသလ။

• မနးကေလးေတြ လထထ၊ အရပထမာ ဘယလ လႈပရားသြားလာတတၾကသလ။ (ဥပမာ- ေျခလင/ သ႕မဟတ ဘတစကား)

• မနးကေလးမား လညပတသြားလာေနစဥ အေႏာကအယကျပခရျခငး၊ ေနာကေျပာငကးစယျခငး သ႕မဟတ ႏႈတျဖင မတရားေျပာဆခရျခငးမား ၾကေတြ႔ ရတတပါသလား။

• ေဘးကငးလျခသညေနရာမားတြင သန႔ရငးေသာေရ၊ ကေလးမား/ ေယာကား-မနးမမားသးေနက ျဖစသည ေရေလာငးအမသာမား သ႔မဟတ အမသာမား အလြယတက ရရအသးျပႏငပါသလား။

• အဆပါ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလျခသညေနရာမား အနးအနားတြင အလြယတက လကလမးမႏငပါသလား။ သ႔မဟတပါက အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား အဆပါေနရာမားသ႔ ဘယလ သြား ေရာကႏငၾကမလ။

• ကယအဂၤါ မသနစြမးျဖစေနသ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက အဆပါ ေနရာေဒသသည လကလမးမ ႏငပါသလား။ အဒေနရာက ေရာကဖ႔ ဘယလလမးေၾကာငးက အသးျပဖ႔ လအပပါသလ။

• ရာသဥတအလကႏင ျပကၡဒနႏစအလက ေဘးကငးလၿခသညေနရာမားက ဘယလအေျပာငးအလေတြ ျဖစေပၚ တတပါသလ။

• ရစခနး သ႔မဟတ စစတပ၀ငးတ႔ႏင နးသလား။ ဒါမမဟတ ေ၀းသလား။

• အျခားေသာ ၀နေဆာငမႈမားေပးေနသည ေဆးခနး ဒါမမဟတ ေဆးရေတြန႔ေရာ နးပါသလား။ အနးအနားတြငကေလးထနးေကာငး/အမေတြေရာ ရပါသလား။

• ေယာကၤားေလးေတြ ဆေတြ႔တတေလရတေနရာမား (ဥပမာ-ေဘာလးကြငး သ႔မဟတ ေယာကားေလးမား အားကစားေလကငသည ေနရာမား/ကစားကြငးမား) အနးအနားတြငရပါသလား။

ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏငလထေျမပဆြျခငး ႏငဆငေသာ လမးညႊနခကမားက WWW.gbvresponders.org

အမးသမးမား

မနးကေလးမား

အမးသားမားႏင

ေယာကားေလးမား

၁၀

ေခါငးစဥ ေမးခြနးမား မညသ႔ကေမးမလ

အခန

ႏင

သေဘာတညမႈ

လပငနး ညသနးေခါငမေနထြကသည

အထ

ေနထြကသညမ နနကပငး အထ

နနကပငးမ မြနးတညခန

အထ

မြနးတညခနမ ေန႔လညပငး

အထ (မြနးလြခန)

ေန႔လညပငး မြနးလြခနမ ေနဝငသည

အထ

ေနဝငသညမ ညဥးပငး အထ

ညဥးပငးမ ညသနးေခါင

အထ

အမးသမးႏင မနးကေလးမား

ေဘးကငးလၿခသညေနရာကသြားလာႏငဖ႔ ဘယအခနဟာ အသငေတာဆးလ။

အဒေနရာမာ အခန ဘယေလာကၾကာၾကာေနလ႔ရ မလ။

လပငနးမား

ႏင

ဝနေဆာငမႈမား

• သငရ႕အခနက ဘယလအသးခခငသလ။

• သင ဘာေတြက ေလလာသငယခငသလ။

• သင စတဝငတစားရေနသည သးျခားသတငးအခကအလကမား ရပါသလာ။

• သင ခႏၶာကယလႈပရာမႈပငးဆငရာ လပငနးမားကေရာ စတဝငစားပါသလား။

• သင လကမႈအတတပညာက စတဝငစားပါသလား။ ဘယလဟာမးလ။

• သင အမျပနေရာကရင ဘယလအလပမးလပမာလ။

• သင လထ/လမႈအဖြ႔အစညးအတြငး သင သ႔မဟတ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ပပးအကအညေပးရမ

လပငနးအမးအစားေတြက ဘာေတြျဖစႏငမယ ထငသလ။

အမးသမးႏင မနးကေလးမား

၁၁

၃-၃ ဝနထမးမား ခန႔အပတာဝနေပးျခငးဝနထမးမား၏ ျဖစႏငေခရေသာေပါငးစပမႈႏင သတ႔၏အခနးက႑မားက ေအာကတြင ေဖာျပထားပါသည။ ဝနထမးအားလးသည လပငနးေဆာငရြကမႈဆငရာ ကငဝတမား က နားလညသေဘာေပါကၾကရန လအပၿပး လကမတေရးထးရနလညး လအပသည။ ဝနထမးမား ခန႔အပတာဝနေပးျခငးသည ဝနေဆာငမႈလပငနးမားသည တရားဝင- မဝင ႏင ေနရာဌာနသညလညး အေျခတကရျခငး မရျခငး သ႕မဟတ ယာယ/ ေရြ႕လားဌာန ႏင တရားမဝငေသာေနရာဌာနမ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားအတြက ပပးကည ေပးမႈ ဖနတးေပးႏငမႈ အေပၚမတည၍ အေျပာငးအလရႏငသည။ ေအာကေဖာျပပါ ဝနထမးမားသည အေျခတကႏင တရားဝငျဖစသည ေဘးကငးလျခသည ေနရာမား အတြက အေကာငးဆး လကေတြ႔လပေဆာငႏငသမား ျဖစသည။

တရားဝင ျဖစေသာ ေဘးကငးလျခသညေနရာမားဌာန - မနေနဂာ

• ဝနထမးမားအား အလးစေသာ ၾကးၾကပကြပကမႈႏင အေထာကအကမား ပပးေပးျခငး၊• ေဘးကငးလျခသညေနရာအတြက ကယစားျပ တာဝနယျခငး။• စမခကလပငနး ညႏႈငးေဆာငရြကေရးမႈးမားႏင ညႏႈငးေဆာငရြကသႏင/ သ႕မဟတ လကေထာကစမခကလပငနး ညႏႈငးေဆာငရြကသ/ / ညႏႈငးေရး မႈးမားႏင ဆကသြယ၍ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး• လစဥ အစရငခစာမားက စစညးထားရျခငး• ေဘးကငးလျခသညေနရာတြင ေစာငၾကညထနးေကာငးျခငးလပငနးမား ေဆာငရြက ျခငး/ လပငနးမားက ေစာငၾကည ထနးေကာငးျခငး• လအပသလ အျခားေသာ က႑/ဌာနမားႏင ညႏႈငး ဆကသြယ ေဆာငရြကျခငး

ျဖစရပ/ ျဖစစဥ ဆငရာ မနေနဂာ (မား) / လမႈဆကဆေရးမႉး/ စတပညာရင

• ျဖစရပ/ျဖစစဥမားအတြက စမခန႕ခြမႈ လပငနးမား ေဆာငရြကျခငး။• အသက႐ငကနရစသဘကက ေတာငးဆလာပါက အျခားေသာ ဝနေဆာငမႈ ေစာင ေရာကမႈ လပငနးမားအတြက ညြနးပ႕ေပးျခငး (ကနးမာေရးဌာန၊ လမႈစတပငးဆငရာ အထး ပပးကညမႈ ဥပေဒႏင အည ျဖစေစျခငး စသျဖင• တစဥးခငးအလက ႏစသမေဆြးေႏြး ပညာေပးလပငနးမားပပးေဆာင ရြကေပးျခငး (ကြမးကငမႈဆငရာ ေလကင သငၾကားေပးထားသည ဝနထမး မ တစဆင)• အသက႐ငကနရစသက ေတာငးဆလာပါက ပပးေထာကကမႈ လပငနးမား ျပညသ႕ရ သ႕မဟတ မသားစမားအတြက လကပါ ေဆာငရြကေပးျခငး• ေဘးအႏရာယကငးစြာ ထားသညလပငနးမား ေဆာငရြကေပးျခငးႏင• ကြငးဆငး လပငနးမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး။

တန႕ျပနေဆာငရြကေရးဆငရာအရာရ၊ ျပနလညကယဆယေရး အရာရမား လမႈ စတပငး ဆငရာ ဆကဆေရးမႈး (မား)• စတခစားမႈဆငရာ ပပးေပးသည အပစမား/ အဖြ႕မားႏင လပငနးမား/ လပေဆာငမႈမား (သ႕မဟတ) အပစမား/ အဖြ႕မားအား စတခစားမႈ ဆငရာ ပပးကညျခငး ႏင လပငနးမား ေဆာငရြကျခငး။• သကတ ရြယတ ပပးကညသည အဖြ႕မား• ဘဝ တြကတာ ကြမးကငစရာမား• မခအားျပေနသမားက စပဆငသည Care Workers ထညႊနးပ႕ျခငးႏင• ကြငးဆငး လပငနးမားတြင ပးေပါငး ေဆာငရြကျခငးကာကြယေစာငေ႐ာကေရးအရာရ/ လထစညးရးလ႕ေဆာသ• ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးႏင လျခမႈအတြက စစေဆးျခငးမား ေဆာင ရြကျခငး၊ အျခားႏးႏြယရာ ဌာနမားႏင အတလကပါေဆာင႐ြကျခငး။• အမးသမးမား မနးကေလးမားႏငအတ ေဘးအႏရာယကငးသည ေျမပ ေရးဆြျခငးမား ေဆာငရြကျခငး။• ေစတနာဝနထမးဆငး အဖြ႕အားပပးကညျခငး• လပေဆာငမႈမားအတြငး ကားမအေျခချပအၾကမးဖကမႈဆငရာသတငး အ ခကအလက မားက ထနးသမးထားရျခငးႏင အေလးထားဂရျပႏငမည အစအစဥမားခမတ ေဆာင ရြကျခငးႏင• လအပပါက လထအေျချပေဘးအႏရာယကငးရငးေရး အဖြ႕မားဖြ႕စညးျခငးႏင ပပး ကညျခငး။သကတရြယတ အေျချပ ကြငးဆငးလပငနးအဖြ႕ (ေစတနာဝနထမး သ႕မဟတ ရညရြယခက တစခခက အေျချပသည အလပသမားမား)• လထ အဖြ႕အစညးတစခ၏ ပထဝအေနအထားႏင အရြယအစားေပၚ မတည ၍ ကြငးဆငးလပငနး အဖြ႕၏ အရြယအစား/ ပမာဏက ဆးျဖတပါ။ ကြငးဆငး အဖြ႕တြင ကား/မ မေရြးအသကအရြယ ေပါငးစပါဝငဖ႕ လအပသည။ (ငယရြယသ ဆယေကာသကႏင အသကအရြယၾကးသ ဆယေကာသက မနးကေလး မားႏင သကၾကးပငး အမးသမးမား) ကြငးဆငးအဖြ႕သည ေစတနာဝနထမး လပငနးက အေျချပထားသညအတြက သတ႕၏တာဝနမားက သတ႕၏ အမမႈ လပငနးမား သ႕မဟတ ဝငေငြရရေနသညလပငနးမားႏင ဝေရာဓ/ သေဘာ ထားကြလြမႈ မျဖစေစရပါ။• ဌာနသ႕ မလာေရာကႏငသမားအတြက ေနအမအေျချပသတငးေပးသည/ ပညာေပး သည အစအစဥမား စစဥေဆာငရြကျခငး။• လထအတြငးရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြငး (ေဘးကငး လျခသည ေနရာႏင ပတသက၍) အေလးထားဂရျပလာေစရန တးျမႇငေဆာငရြကျခငး။• ဝနထမးမားက လထအတြငးရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားႏင ဆကသြယ ေဆာငရြကေစျခငး။

၁၂

• လထအတြငးရ အမးသားမားႏငေယာကားေလးမားႏင ဆကသြယေဆာင ရြကေစျခငး။• အျခားေသာ လထအဖြ႕အစညးမား/အပစမားႏင ဆကဆေရးတညေဆာကပါ။

တတၾကြသည ေစတနာဝနထမး သ႕မဟတ ကေလးထနး• အပနးေျဖေရးႏငဆငေသာ လႈပ႐ားမႈမားက လမးညႊနေပးပါ။• ကေလးငယမားအတြက လႈပ႐ားမႈမားက စစဥေပးပါ။

ဌာန ထနးသမးထားရျခငး (စရတ/ နညးလမးမား) အေထာကအကဝနထမး• ညအခနအခါ/ ညအခနမေတာ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား လအပ ခကမားႏင သတ႕တြင လျခမႈရေၾကာငး စတထခစားႏငေစရန စသည အခကမားအေပၚ မတည၍ ဌာနတြင လျခေရး တစဥးထားရေပးရနႏင• လကဘကရညႏင ေကာဖက႑ သ႕မဟတ ႀကးမားေသာ အခမးအနားက ပပး ေပးရနတြက သန႕ရငးေရးဝနထမး (၁)ဥး သ႔မဟတ (၂)ဥး ထားရေပးျခငး၊

တရားဝငမဟတေသာ/ အတညတကမဟတသည/ သမရးကမဟတေသာ အမးသမးမား ႏင မနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးလျခသည ေနရာ။ (ေခတ ယာယသာျဖစၿပး ေရႊ႕လား ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈမားမ တစဆင ပပးကညမႈေပးျခငး)ျဖစပကမႈကေလလာေဆာငရြကသ / ျဖစရပေလလာေဆာငရြကသ• ျဖစရပက စမခန႔ခြသညလပငနးမား• အသက႐ငကနရစသက ေတာငးဆလာပါက အျခားေသာေစာငေရာကမႈ လပငနးမား အတြက ညႊနးပ႔ျခငး (ကနးမာေရး၊ လမႈစတပငးဆငရာ၊ ဥပေဒစ သညျဖင) • တစဥးခငးအလက ႏစသမေဆြးေႏြးသညဝနေဆာငမႈေပးျခငး။ (ကၽြမးကငမႈ ဆငရာ ေလကငသငၾကားေပးထားသည ဝနထမးမတစဆင)• အသက႐ငကနရစသ၏ ေတာငးဆခကအရ ဝနေဆာငမႈမား ရ႐ေရးအတြက လကပါ ေဆာင႐ြကေပးျခငး၊ ရထသ႕လကပါေဆာင႐ြကေပးျခငး၊ မသားစမားအား လကပါ ေဆာငရြကေပးျခငး။• ေဘးအႏရာယကငးစြာ စစဥထားသည လပငနးမားေဆာငရြကေပးျခငး။

• အပစမား/အဖြ႕မား စတခစားမႈဆငရာ ပပးကညသည လပငနးမား/လပေဆာငမႈမား ေဆာငရြကျခငး။• သကတရြယတ ပပးကညသည အဖြ႕မား• ဘဝတြကတာ ကၽြမးကငစရာမား• Client မခအားျပေနသမားက စပဆငသည ျဖစရပေလလာသထ ညႊနးပ႔ျခငး• ကြငးဆငးလပငနးမားတြင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး။

ကြငးဆငးဝနထမးမား• ဌာနသ႔ မလာေရာကႏငသမားအတြက ေနအမအေျချပ သတငးေပးသည ပညာေပး အစအစဥမား ေဆာငရြကျခငး/ လပငနးမားစစဥေဆာငရြကျခငး။• ေဘးကငးလျခသညေနရာႏငပတသကသည လထအတြငးရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား အတြက အေလးထား ဂရျပလာေစရန တးျမငေဆာင ရြကျခငး။• ဝနထမးမားက လထအတြငးရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားႏင ဆကသြယ ေဆာငရြကေစျခငး။• ဝနထမးမားက လထအတြငးရ ကားမလမႈေရးရာႏင ကားမအေျချပ အၾကမးဖကမႈ၊ စြမးေဆာငရည မညမမႈႏင ပဋပကၡေျဖရငးျခငးမား (ဥပမာအားျဖင) ႏငပတသက၍ ပမအေလးထား ဂရျပလာေစရန ဆကသြယေဆာငရြက ေစျခငး။• အမးသမးမား၊ မနးကေလးမားႏငအတ ေဘးအႏရာယကငးသည ေျမပ ဆြျခငးမား ေဆာငရြကျခငး။ (ဖြ႕ၿဖးတးတကလာေစရနႏင သတ႔လထ အဖြ႕အစညးအတြငး ေဘးအႏရာယ မကငးဟ မတယထားသည ေနရာမားက ေျမပဆြခငးပါ။ / ေျမပေပၚတြင မတသားခငးပါ။)• လပေဆာငမႈမားမတစဆင ကားမအေျချပ အၾကမးဖကမႈဆငရာ သတငးအခက အလကမားႏင ပညာေပးေဆြးေႏြးပြမား ျပလပျခငး။• လအပသလ လထအေျချပ ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးအဖြ႕မား ဖြ႕စညးျခငး ႏင ပပးကညျခငး။

၁၃

လမႈ စတပငးဆငရာႏင စတအပနးေျဖႏငစရာ လပငနးမား အားလး တရားဝငျဖစသည ပပးမႈအဖြ႕မား သ႕မဟတ စတအပနးေျဖျခငး ဆငရာလပငနးမားသည အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား၏ သးျခားလအပခက မားႏငေလာညေအာင စနစတကစမေဆာငရြကထားရမည။ ထလပေဆာငမႈမားမာ ေအာကပါအတငး ျဖစပါသည။

အသကအရြယႏင ဆေလာသည အေထာကအကျပအဖြ႕၏ လပေဆာငမႈမားသည လကဘကရညႏင ေကာဖခန၊ စကခပလပငနးမား၊ ပနးအလဆငျခငး၊ ေကာက ပနးထးျခငးႏင အလဆငျခငးစသည လႈပ႐ားမႈမား ပါဝငသည။ ဆေလၽာၿပး ဆႏၵ႐ေသာ “အေရးႀကးအခကမား” က လမႈအဖြ႕အစညးအတြငးမ အမးသမးမားႏင မနးကေလး ဥးတညအပစႏငေဆြးေႏြးတငပင သညအခနတြင ေဖာထတသငသည။ အခ႕ေသာလပငနးမားသည ကၽြမးကငသ လမႈစတပညာရင ဝနထမး၏ ဥးေဆာငမႈ လအပပါသည။

အပနးေျဖႏငစရာ လပငနးမားသည အဖြ႕အစညး၏ အရငးအျမစမားက ရယျခငးျဖင လထအတြငးရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားက ဥးေဆာငေစပါ။ စကခပျခငး၊ မတကပအလခယျခငး၊ ဆပငျပျပငျခငး၊ ကြနျပတာသငတနး၊ ဘာသာစကား၊ ဇာထးပနးထး၊ ပနခေရးဆြျခငး၊ ပဆြျခငး သ႕မဟတ အကသငတနးမားက လထထရ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားႏင ဆကလက ေဆြးေႏြး တငပငျခငးျဖင စစဥေဆာငရြကပါ။

သမာရးက/ တရားဝင အသကေမြးမႈဆငရာသငတနးမားသည အဆငေျပပါက သငတနးအစႏင အဆး ကာလမားတြင စစဥပါ။ ျဖစႏငပါက သငတနးျပးဆးျခငး အေပၚ သငတနးသားမားအား သငတနးဆငး လကမတမားက ခးျမငေပးပါ။

ဘဝတြကတာ ကၽြမးကငစရာမားသငတနး သည နညးလမးတကျဖစေစ သမရးက မဟတသည ျဖစေစ ႏစခစလးအတြက ျဖစသည။ သငတနးက စနစတက စမေဆာငရြကထားျပး အသကအရြယ အလက ဆေလာေနရမည။

အသကေမြးေကာငးဆငရာ လပငနးမား၊ အဆပါ လပငနးမားက သတၾကးစြာ ထား၍ ေဆာငရြက ၾကရမည ျဖစသည။ ဤအခကသည အေရးပါျပး ဝငေငြလညပတမႈဆငရာ လပငနးမားသည ေစးကြက ခြျခမးေလလာမႈ ေသခာစြာ ေဆာငရြကမႈအေပၚ အေျခခသည။ သ႕မဟတပါက ဝငေငြလညပတမႈ မရႏငေပ။ အဆပါအခကမားသည အမးသမးႏင မနးကေလး မားအတြက လမႈ႕ စတပငးဆငရာ ပပးမႈပငျဖစသည။

ကေလးျပစေစာငေရာကေရး ဝနေဆာငမႈမား၊ ကေလးငယ႐ေသာအမးသမးမားအတြက ဌာနသ႕ လကလမးမမႈ တးပြားေစ ရနအတြက ျဖစႏငပါက ကေလးျပစေစာငေရာကေရး ဝနေဆာငမႈ

႐သငသည။ အဆပါလပငနးမားက ေဘးကငးလၿခေသာေနရာမ ေစတနာဝနထမးမား သ႕မဟတ ေမာလငခက တစစတစရာျဖင လာေရာကလပကငေနသမားမ ေဆာငရြကေပး ႏငပါသည။ အနညးဆး ကေလးငယမား ကစားႏငသညအ႐ပမား ထားရေပးရနလ အပပါသည။

အသကအရြယ ပငးျခားျခငးႏင မးဆကဆငရာ ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး၊ အသက ၁၇ႏစအရြယ မနးကေလးတစဥးႏင အသက၄၅ႏစအ႐ြယ မနးမႀကး တစဥး၏ လအပခကမားႏင စတဝငစားမႈမား မတညႏငပါ။ အမးသမးၾကးမား၊ အမးသမးငယမားႏင ဆယေကာသက မနးကေလးမား အတြက သးျခားလပငနး မားက စနစတက စမၾကရမညျဖစသည။ သ႕ေသာလညး ေဘးကငးလျခသည ေနရာမားသည အသကအရြယ မတညသည အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား အတတကြ အလပလပႏငရနအတြက အခြငအလမးေကာငး တစခရရသည ေနရာ ပငျဖစသည။ သကတရြယတမားအခငးခငး ပပးကညမႈႏငအတ အသကအရြယ အမးမးရသည စနမနာျပရမညသမားက ညႊနျပအၾကေပးသ အျဖစေဆာငရြကႏင ပါသည။

သတငးအခကအလကႏင ပညာေပးေဆြးေႏြးပြတးျမငေဆာင႐ြကျခငး၊ အမးသမးႏငမနးကေလးမားအတြက သတငးအခကအလကမားႏင ပညာ ေပးေဆြးေႏြးပြတးျမငေဆာင႐ြကေရးလႈပ႐ားမႈမားျပလပရာတြင အၿမတမးအသးဝင သည။ ေဘးကငးလၿခသညေနရာသည အျခားေသာက႑မား ေရႏင တကယေရသန႕႐ငးေရ (သ႕) အာဟာရဆငရာ သတငးအခကအလကမားကျဖန႕ေဝ ျခငးျဖင ပးေပါငးေဆာင႐ြကႏငသည။ သတငးအခကအလကျဖန႕ေဝရာတြင နညးလမး အမးမး အသးျပႏငသည။ ပစတကပညာေပး ေဆြးေႏြးပြ တးျမငေဆာင႐ြကသည နညးဗဟာသည အၿမတမး အေကာငးဆးေသာ နညးဗဟာ မဟတေပ။ ၄ငးလႈပ႐ားမႈမားသည အၿမလလ အျခားေသာ သတငးအခကအလကမား ျဖန႕ေဝရာတြင ေနာကဆးအဆင အေနျဖင အသးျပ ႏငသည။ ေဆြးေႏြးသည ေခါငးစဥမားသည ရ႐ႏငေသာဝနေဆာငမႈမားႏင အဆပါဝန ေဆာငမႈမားက မညကသ႕ ရယႏငျခငးမား အပါအဝင ေဘးအႏရာယမားက ေဖာ ထတျခငးႏင ေလာခႏငေရး မဟာဗဟာမား၊ လငမႈဆငရာႏင မးဆကပြား ကနးမာေရး၊ အမးသမးမားအခြငအေရး၊ ေမြးကငးစႏင ကေလးငယမား ေကၽြး ေမြးျပစျခငး အေလအကငမား၊ အျပသေဘာေဆာငသည ကငတြယေျဖရငး ႏငသည မဟာဗဟာမား၊ ဘ၀တြကတာ ကၽြမးကငစရာမားႏင တစကယေရ သန႕ရငးေရး ျမငတငျခငးမားအေၾကာငး ထညသြငးႏငပါသည။

ကာကြယတားဆးျခငးႏင ကြငးဆငးလပငနးမား၊ ကာကြယတားဆးျခငးႏင ကြငးဆငး လပငနးမားက ေဘးကငးလျခသညေနရာ အတြငးႏင အျပငေနရာ ႏစခစလးတြင စစဥ ေဆာငရြကႏငသည။ လပငနးမားက စစဥေဆာငရြကမညဆပါက သငသည အမးသမးႏင

၃-၄ လပငနးမား / လပေဆာငမႈမား

၁၄

မနးကေလးမားႏင လထတစရပလးႏငအတ အလပလပေနေၾကာငး/ လပငနးမား လပေဆာင ေနေၾကာငး အေလးထားရန အေရးၾကးပါသည။ ေဘးအႏရာယကငးသည ပတ၀နးကငမား အဆငျမငတငရန ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈ ကာကြယတားဆး ေရးႏင ေဘးအႏရာယ ေလာပါးေရးလပငနးမားက လထမ တာဝနယေဆာင႐ြကလာ ေစရန အားေပးရမည။

ပမနေဘးကငးျခငးဆငရာစစေဆးျခငးက အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား၏ လျခ ေရးဆငရာေဘးအႏရာယမားက ေလလာအကျဖတရန ေဆာငရြကၾကရမညျဖစ သည။ ထ႕ျပင မညသညေဘးအႏရာယမဆ ေလာပါးသြားေစရန အျခားေသာ က႑မားႏင အခြငလမးမားက ေဖာထတရနျဖစသည။ ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈ ညႏငးေဆာငရြကမႈ ယႏရား/လပငနး လညပတေနလငကစား ေဘးကငးမႈဆငရာ စစေဆးမႈက ညႏႈငးေဆာငရြကၾကရန လအပသည။ ေဘးကငးမႈဆငရာ စစေဆး ေတြ႕ရခကမားက အျခားေသာဆကႏြယေနသည က႑မားျဖစသည နားခရန ေနရာ /အေဆာကအအ စခနးညႏငးဆကသြယျခငးႏင စခနးစမခန႕ခြမႈႏင ေရ၊ သန႕ရငး ေရးႏင တစကယေရသန႕ရငးေရးစသညက႑မား၊ စခနးမနေနဂာ၊ စခနးေခါငး ေဆာငတ႕ႏင မေ၀ေပးရမညျဖစသည။ သ႔မသာ ေနရာေဒသႏင အေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကေနသည မညသညခဥးကပမႈနညးလမးမားမဆ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၏ ေဘးအႏရာယကငးရငးေရးက ေသခာမႈရေစႏငမညျဖစသည။ ေဘးကငးသည ေျမပမားေရးဆြျခငးက စစဥေဆာငရြကရန လထအတြငးရ အမးသ မးမားႏင မနးကေလးမားပါဝငေဆာင႐ြကရနအတြက အခငအမာေထာကခသည။ ေအာကပါလပငနးမားသည လထအတြငး ေဘးအႏရာယႀကးမားသည ေနရာေဒသ မားေဖာထတရနႏင ေဘးအႏရာယမားေလာပါးသြားေစရန အတအကြ လပေဆာင ျခငးမားတြင အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားက ပပးကညႏငမညျဖစသည။

ေဘးကငးသညအပစ/အဖြ႕မား၊ ေရသယယသညအဖြ႕မား သ႔မဟတ ေကာငးအေထာကအက ျပအဖြ႕မားသည အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက ေဘးကငးသည ပတဝနးကငမား ဖနတးရာတြင လထအား အကအညေပးႏငမညျဖစသည။ အမးသမးႏင မနးကေလးမားသည အဆပါ အပစမားက ဖနတးျခငးႏင အသးျပျခငးတ႔တြင အဓပၸါယရစြာပါ၀ငေဆာင ရြကၾကဖ႔ လအပသည။

ကြငးဆငးလပငနးမား၊ အဆပါလပငနးမား အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားထေရာကရရနမာ မညသ၏ လႈပရားမႈမားသည တစစတစခနညးလမးမားႏင အကန႔အသတမားရေနႏငေၾကာငး၊ အခြငအလမးမားက ကမးလမးလကရသည။ ကြငးဆငးလပငနးမားထေရာကမႈက တးျမငရာတြင အဆပါလထအဖြ႕အစညးအတြငး လကရ အမးသမးအပစမားႏင ပပးကညမႈကြနယကမားအေပၚ

ဖြ႕ၿဖးတးတကေစျခငးသည အေရးပါသည။အဆပါကနဥးေဆာငရြကမႈတြင

• အမးသားႏင ေယာကာၤးေလးမားအပါအဝင လထအဖြ႕ဝငမားအား လပငနးမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက အသေပးေျပာၾကားရန အမတငရာေရာက သြားေရာကျခငး (ကြငးဆငးအဖြ႕မားမ ေစတနာဝနထမးမားတစဆင) ႏင အမအေျချပ လၻကရည/ ေကာဖအစအစဥမား ေဆာငရြကျခငးမား ပါဝငသည။ အထကပါအေျခအေနမးတြင ကြငးဆငး အဖြ႕မားအတြက အေႏာငအယကကငးရငးမႈႏင လ႕ဝကထားရျခငးႏင ညႊနးပ႔ စနစမားတြင ျဖစရပ အေၾကာငးအရာမားက အထးအေလးထားေဆာငရြကေစရန မျဖစမေန လအပသည။

၁၅

ကခငျပညနယတြင ျဖစပြားခေသာ ပဋပကၡသည လတစဥးခငးတငးအတြက အခကအခ ျဖစေစခပါသည။ အျဖစအပကသည အၾကမးဖကမႈအသြငေဆာငေသာ ပဋပကၡျဖစၿပး လတငး အၾကမးဖကမႈမားက ကယတငေတြ႕ၾကခစားခၾကရသည။ သ႔ရာတြငအဆပါ ပဋပကၡအတြငး အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား ၾကေတြ႔ခရသည အၾကမးဖကမႈသည ကမာၻႏငအ၀မး ျဖစပကေနသည ပဋပကၡမားႏင အသြင သ႑နတေနသည။ လြနစြာ တကေသခာၿပး အမးသားမားႏင ေယာကာၤးေလးမား ၾကေတြ႕ခရသည အၾကမးဖကမႈႏင မတကြျပားျခားနားလကရသည။

လြနခသည ဇနနဝါရလႏင ေဖေဖာ၀ါရလမားက ကၽြႏပသည ကခငျပညနယတြင အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားႏင အစညးအေဝးတြင တစစတတစပငး/ တစက႑ ပါဝငခသည။ သတ႔၏ေျပာဆခကအရ သတ႔သည စခနးသ႔ ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငၿပးကတညးက မတရားကငခရမညက ေၾကာက႐ြ႕ေနဆျဖစေၾကာငး သရ ရသည။ သမတ႔ေနအမမားတြငလညး အၾကမးဖကမႈမား တးပြားလကရေနၿပး အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားသည သစမးမား၏ မတရားအျမတထတျခငး၊ အလြအသးျပျခငး သ႔မဟတ ေႏာကယကၿခမးေျခာကျခငး စသညေဘးအႏရာယ မားႏင ၾကေတြ႕ခၾကရသည။ အဆပါေဆြးေႏြးပြ/ အစညးအေဝးမားတြင ဆယ ေကာသက မနးကေလးတစဥးက သတ႔သည လကနကးခရမညက ထတလန႔ေနရ ေၾကာငးႏင အမးသား/ ေယာကာၤးႀကးမားသည နယစပက ျဖတေကာ၍သတ႔၏ လထအဖြ႕အစညးထဝငေရာကလာၿပး လကနကးရန မနးကေလးမားက လာ ေရာက ရာေဖြေလရေၾကာငး ေျပာၾကားသြားခသည။

ပဋပကၡကာလအတြငး အၾကမးဖကမႈႏင ၾကေတြ႕ခရသည အမးသမးမားႏင မနးကေလး အမားအျပားတ႔မာ သတ႔တြငျဖစပကခသမက ေၾကာကရြ႕၍ လသ ေရ႕တြင ထတေဖာမေျပာဝၾကေပ။ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား ေဘးကငး လျခသညဌာန/ ေနရာတြင ပဋပကၡျဖစပြားခသည ကာလကတညးက သတ႔အား သတ႔၏ ခငပြနးသညမားက ယၡငက ပမရကႏကႏပစကလာၾကေၾကာငး ေျပာျပခၾကသည။ ကခငျပညနယတြင ပဋပကၡကာလအတြငး အမးသမးမားႏင မနးကေလးအမားအျပား လငပငးဆငရာ အၾကမးဖကမႈမားႏင ၾကေတြ႕ ခၾကရေသာလညး ယခအခနအထ လငပငးဆငရာ အၾကမးဖကခရမႈ၊ မဒမးကငခရမႈႏင လငပငး ဆငရာေစာကားျခငး

ေဘးကငးလျခသညေနရာ ဌာန/လပငနး မနေနဂာ ကခငျပညနယ သ႔မဟတ သတ႔ခငပြနးသညမား၏ ရကနကႏပစကမႈဒဏက ၾကေတြ႕ေနရဆျဖစေၾကာငး သရလာခရသည။

တစဥးခငးတငးအတြက ပျပငမား/ အျဖစအပကမား ရခၾကေသာလညး ကၽြႏပတ႔ ဘယေတာမ မၾကားရႏငသည အျခားေသာပျပငေပါငး/ အျဖစအပကေပါငးမား စြာရေနေၾကာငး ဌာနတြင ကြႏပၾကားသခရသည။ ကခငျပညနယတြင အမးသမးႏင မနးကေလးမား အထးသျဖင အၾကမးဖကမႈမားႏင ၾကေတြ႕ခရသအမားစမာ သတ႔ ဘာေတြျဖစခသညက/ သတ႔ျဖစပကခရသမက တစဥးတစေယာကက ဖြငေျပာျပ ရန ေၾကာကရြ႕ထတလန႔ေနၾကသည။ သတ႔၏မသားစမားက မညကသ႔ ဆက ဆျပမ ၾကမညက စးရမေၾကာကရြ႕ေနၾကသည။ သတ႔က မတရားကငၾကခသည/ မဒမးကငခၾကသည ေယာကာၤးမားႏင အတငးအၾကပ လကထပေပးစားမညကလညး ေၾကာကရြ႕ေနၾကသည။ သတ႔၏ ခငပြနးသညမားက ယခငကထကပ၍ ရကႏက ႏပစကမညက စးရမးထတလန႔ေနၾကသည။ သတ႔ျဖစပကခသမအေပၚ ရမားက ျပစတငေဝဖနမညကလညး ေၾကာကရြ႕ေနၾကသည။ ဌာနတြင ကၽြႏပေတြ႕ဆခသည အမးသမး သ႔မဟတ မနးကေလးတစဥးခငးတငးအတြက ကၽြႏပလပေပးႏငသညမာ သတ႔၏ လ႕ဝကခကမားက ကာကြယေပးထားရနႏင စတေသာကမားက ေလာပါး သကသာေစျခငးျဖင ပပးကညေပးျခငးႏင အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားသည ဤေနရာသည သတ႔အတြက ေဘးကငးလျခေၾကာငး သရလာၾကရနႏင သတ႔အတြက ရသငရထကသည ကညပပးမႈရရရန ဤေနရာသ႔ ယခထကပမ၍ လာေရာကၾကရန ကြႏပေမာလငမပါသည။

၁၆

စမကနး လပငနးလညပတမႈ၏ အဆင တစခခငးတငးတြင အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား ပါဝငေဆာငရြက လာေစရန အေသအခာ စမေဆာငရြကျခငး၊ သ႕မသာ အဆပါ ေဘးကငး လျခသည ေနရာထေထာငသညမ လပငနးမား ဆကလက ေဆာငရြကလာသည အထ အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားက ဥးေဆာငေစျခငး။

အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား ပါဝငမႈမရဘ အရနသင ရေနသည ပစမားျဖင သြတသြငး သတမတေပးျခငး၊

ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈ လပငနးအစအစဥမားက အေကာငအထည ေဖာေဆာင ရြကေနသည အစးရႏင အျခားေသာ ေအဂငစ/ အဖြ႕အစညးမားႏင ဆကသြယညႏႈငး ေဆာငရြကျခငးမားအျပင ကားမအေျချပအၾကမးဖကမႈ ညႏႈငးေဆာငရြကေရးလပငနး လပထးလပနညးႏငလညး ညႏႈငးေဆာငရြကျခငး။

အမးသမးမားႏငမနးကေလးမား ေဘးကငး လျခသညေနရာက အျခားေသာ ဝနေဆာငမႈ လပငနးမားႏင ဆကသြယ ေပါငးစပ ေဆာငရြကရန လစလျပထားျခငး။

ညႊနးပ႔ေပးျခငးစနစမတစဆင က႑/ဌာနအတြငး ဌာန/ က႑အခငးခငး ခဥးကပမႈနညး လမးက လကခကငသးျခငး

ေဘးကငးလျခသညေနရာက သးျခားခြထတထားျခငး (သ႔အတြကေၾကာင တစစတစခေသာ ဝနေဆာငမႈ သ႔မဟတ လပေဆာငမႈ ပပးေပးေနသည ေနရာတစခအျဖစ မတယႏငသည။)

အေရးႀကး အဓကကသည ဆးျဖတခကမားခမတရာတြင လထအဖြ႕အစညးမား မဘမား ခငပြနးသညမားႏင လထေခါငးေဆာငမားက ဆကသြယခတဆက ေဆာငရြကျခငး

ေဘးကငးလျခသညေနရာ၏ အခြငအလမးမားက ကန႔သတခပခယထားျခငးျဖင လထႏင ဆကသြယခတဆကမႈအတြက ပပးကညမႈမပါသည ေနရာအျဖစ မတယႏငျခငး (သ႕) လထႏငဆကသြယခတဆကမႈမပါသည ပပးကညေပးေနသည ေနရာအျဖစမတယႏငျခငး

ေဘးကငးလျခသညေနရာသည အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားအတြက အလြယတက လကလမးမႏငၿပး အမးသမးမားႏင မနးကေလးအမားအျပားပါဝငလာေစရန စမ ေဆာငရြကျခငး၊ ကယအဂၤါမသနစြမးသမား၏ လအပခကမားကလညး ျဖညဆညး ေဆာငရြကေပးျခငးမား အပါအဝင ထနးသမးေစာငေရာကေရး အစအမမားကလညး အဓက ေသာခကအေနျဖင ပါဝငေစျခငး

ေဘးကငးလျခသညေနရာသည အားလးအတြက ရညရြယ၍ဖြငလစထားျခငးျဖစေၾကာငး ယဆႏငဖြယရာရျခငး၊ သ႔အတြကေၾကာင လကလမးမျခငးႏင အမားအျပားပါဝငျခငးဟ ယဆႏင

ဝနထမးမားႏင ေစတနာဝနထမးမားအားလးက နားလညသေဘာေပါကရနႏင ဆေလာ သည လပငနးလမးညႊနအျဖစ လကနာေစာငထနးမႈက အေသအခာ စမေဆာငရြကျခငး

ေဘးကငး လျခသညေနရာ ရဝနထမးမားအား လပငနးလမးညႊနက နားလညသေဘာေပါကရ မရ သ႔မဟတ ၎အေပၚဂရျပျခငးရ၊ မရ အေလးမထားဘ လကမတေရးထးေစျခငး

၃-၅ ေဆာငရန၊ ေရာငရနအခကမား။ အမးသမးမားႏငမနးကေလးမားေဘးကငးလၿခသညေနရာတစခအေျခကဖြ႔စညးထေထာငရနအတြက ၾကည႐ႈစစေဆး ရမည အခကအလကမားစာရငးပစ။

၁၇

လပေဆာငမႈမား၏ သေဘာသဘာ၀ႏင အခနကာလတ႔သည အမးသမးမားႏင မနးက ေလးမား၏ ေန႔စဥသမရးက လပေဆာငေနမႈမားႏင သဟဇာတျဖစေစရန ေသခာစြာ စမေဆာငရြကျခငး

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမားႏင တငပငညႏႈငးမႈမရဘ လပေဆာငမႈမား၏ အမးအစားႏင အခနကာလတ႔က ႀကတင၍ သတမတထားရျခငး

ေနရာေဒသသည လျခစတခရၿပး အလြယတက လကလမးမႏငသည ေနရာျဖစျခငး မညသညေနရာေဒသတြငမဆ လႈပရားေဆာငရြကႏငသညဟ မတယျခငး

လပေဆာငမႈတငးသည မနးမမား/ အမးသမးမား၏ ဥးေဆာငမႈသာျဖစရမည အမးသမးမားအား အကးခစားေနသမား/ အခြငအေရးရယေနသမား အျဖစဆကဆျခငး

ဝနထမးမားအားလးသည ပပးကညေနျခငးႏင ႀကးၾကပကြပကေနျခငးမားက အေသအခာ ေဆာငရြကျခငး စဥဆကမျပတအရညအေသြးျမငတငေပးျခငးျဖင အကးျဖစထြနးေစျခငး

သတ႔အလပက သတ႔ဘာသာလပေဆာငရမညဟ မတယျခငး

အမးသမးမားႏင မနးကေလးမား၏ ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကမႈမတစဆင/ ျဖင လပေဆာင မႈမားက ထနးေကာငးေလလာရန လညပတမႈလပငနးစဥမားက အေသအခာစ မေဆာင ရြကျခငး (ဥပမာ- မခအားကးသထမ တန႔ျပနမႈေပးျခငး၊ ၀နထမးမား၏ ႀကးၾကပကြပကျခငး)

တန႔ျပနမႈတစစတစရာအတြကတငၾကားစာ ေသတာတစခတညးအေပၚ မခအားထားျခငး

အဆငဆငေျပာငးလတးတကမႈအတြက ႀကတင၍ စစဥထားရျခငး လေလာကသည အခနအတငးအတာက ခြငျပေပးျခငး

ရနပေငြျပတေတာကမႈရလာပါက လပေဆာငမႈ/ လပငနးအားလးက ရပတန႔လကျခငး

၁၈

ကလသမဂၢ လဥးေရရပေငြအဖြ႔သည အမးသမး၊ အမးသားႏင ကေလးသငယတငး ကနးမာဖြ႕ၿဖးေသာ ဘဝက ညတညမ ရ႐ခစားႏငေစရန အေလးထား ေဆာင႐ြကလက ႐ပါသည။

Website: http://myanmar.unfpa.org