ျမနမာ EITI လပငနးစဥအား ပမသရနားလညေစရန ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစအတြက (၂) ႏစစာ MEITI Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက ၀နၾကးဌာန

(၃)ခေအာကရ အစးရဌာနအသးသးမ အလပအဖြ.ဝငကယစားလယမားႏင ပးတြကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြ

1

မာတကာ ၁။ အလပရေဆြးေႏြးပြ အေၾကာငးအရာ အကဥးခပ.....................................................................................3

၂။ အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခက..........................................................................................................4

၃။ အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ေမာမနးရလဒမား..................................................................................................4

၄။ ကာလ ႏင ကငးပသညေနရာ..................................................................................................................4

၅။ ေဆြးေႏြးပြသ႔ တကေရာကသမား.............................................................................................................4

၆။ ေဆြးေႏြးပြ အစအစဥ................................................................................................................................5

၇။ အလပရ ေဆြးေႏြးပြေန႔ (၁၈-၉-၂၀၁၇).....................................................................................................5

၇.၁။ အဖြငအမာစကားေျပာၾကားျခငး (ေဒါကရျမငေဆြ၊ ညႊနၾကားေရးမးခပ)...........................................5

၇.၂။ မတဆကျခငး ႏင အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခကမားအား ရငးလငးတငျပျခငး (ဥးထြနးေပၚဥး၊ Technical Specialist at NCS).................................................................................................................6

၇.၃။ MEITI ၏ ေနာကခသမငးေၾကာငးအား ရငလငးတငျပျခငး (ဥးဆနးဝငး၊ Deputy Director of MOBD).....................................................................................................................................................7

၇.၄။ သယဇာတအရငးအျမစမားစမခန႔ခြျခငး ႏင EITI လပငနးစဥတြင အစးရ၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမား (ဥးဆလငး).................................................................................................................8

၇.၅။ အမတတရဓါတပရကကးျခငး.........................................................................................................11

၇.၆။ EITI အစရငခစာအခနဇယား ႏင အဆငမားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚခငေစာေဌး၊ NRGI)................................................................................................................................................................11

၇.၇။ ပထမအႀကမ EITI အစရငခစာအေပၚ အႀကျပတကတြနးခကမားအား ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင)....................................................................................................................................12

၇.၈။ အးအငတအင structure အားရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင).............................................19

၇.၉။ ၂၀၁၆ အးအငတအင standards မားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚခငေစာေဌး၊ NRGI)......19

၇.၁၀။ အးအငတအင ဗဒယျပသျခငး......................................................................................................21

၇.၁၁။ Reporting template မားအေၾကာငးရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင)................................21

၇.၁၂။ အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး.....................................................................................................................22

၇.၁၃။ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး...................................................................................22

၈။ ေကးဇးတငစကားေျပာၾကားျခငး (ဥးထြနးေပၚဥး ၊ NCS Technical Specialist).......................................26

၉။ ေနာကဆကတြမား.................................................................................................................................27

၉.၁။ ေနာကဆကတြ(၁) အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ တကေရာကသမားစာရငး..............................................27

2

၉.၂။ ေနာကဆကတြ (၂) အခမးအနားအစအစဥ....................................................................................29

၉.၃။ ေနာကဆကတြ (၃) လႈပရားမႈဓါတပမား...........................................................................................0

3

၁။ အလပရေဆြးေႏြးပြ အေၾကာငးအရာ အကဥးခပ EITI လပငနးစဥအား သနားလညေစျခငး ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစ ၂ ႏစစာ Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက အစးရအလပအဖြ႔ဝငမားႏင ကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြက ၂၀၁၇ ခႏစ၊ စကတငဘာလ (၁၈) ရကေန႔၌ ေနျပညေတာရ သဂၤဟဟတယတြင ကငးပျပလပခပါသည။ (EITI) လပငနးစဥအား သနားလညေစျခငး ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစ ၂ ႏစစာ Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက အစးရအလပအဖြ႔ဝငမားႏင ကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ သယဇာတႏငသဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန ႏင စမကနး ႏင စာရငးအငး ဝနႀကးဌာနလကေအာကရ ဌာနမားျဖစေသာ ျမနမာရငးႏးျမပႏမႈေကာမရင၊ ျမနမာေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႔လပငနး၊ အေကာကခြနဥးစးဌာန၊ သတတြငးဥးစးဌာန၊ ျမနမာပလလပငနး၊ ျမနမာေကာက မကရတနာလပငနး၊ ဘမေဗဒေလလာေရး ႏင ဓါတသတရာေဖြေရး ဥးစးဌာန၊ စာရငးစစခပရး၊ ရသးမနးေျခ ေငြစာရငးဌာန၊ အခြနထမး ၾကးမားဆငရာအခြနရး၊ ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာန၊ ေငြတကဥးစးဌာန၊ ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႔ စမေရးဥးစးဌာနတ႔မ အစးရအရာရမား၊ Resource persons မားႏင National Coordination Secretariat (NCS) မ တာဝနရသမား တကေရာကခၾကပါသည။ ေဆြးေႏြးပြ၏ အဓကရညရြယခကမာ အစးရ အလပအဖြ႔ဝငမားအား MEITI လပငနးစဥ၊ အစရငခစာ အခနဇယား ႏင MEITI 2016 စႏႈနးအေၾကာငး သရနားလညေစရန ႏင သဘာ၀သယဇာတ စမအပခပမႈ ႏငစပလဥး၍ အစးရ၀နထမးမားအား စြမးေဆာငရည ျမငတငေပးရန ျဖစပါသည။ အလပရေဆြးေႏြးပြကာလတြင MEITI လပငနးစဥ၏ သမငးေၾကာငး ႏင လကရအေျခအေနမားက ရငးလငးတငျပျခငး၊ အစးရ၏ ျပျပငေျပာငးလေရးအစအစဥမား ႏင MEITI ၏ အခနးက႑၊ သယဇာတစမအပခပျခငး ႏင EITI လပငနးစဥတြင အစးရပငး၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမားက ရငးလငးတငျပျခငး၊ MEITIလပငနးစဥ ႏင အစရငခစာ အခနဇယားအေၾကာငး ႏင ပထမအႀကမ အစရငခစာအတြက အႀကျပခကမားအေၾကာငး က ရငးလငးတငျပျခငး ႏင ယခႏစအတြက ဌာနဆငရာမားအတြက ယငးအႀကျပခကမားအတြက ျပငဆငထားခကမားအား ေဆြးေႏြးချခငး၊ ၂၀၁၆ EITI စႏႈနး ႏင အရငႏစက reporting template မားအေၾကာငး ေဆြးေႏြးျခငးတ႔အျပင ဌာနဆငရာအလက ေအာကပါေခါငးစဥမားက ေဆြးေႏြးေဖာထတ ခၾကပါသည။

• ဒတယ ႏင တတယ အႀကမ MEITI အစရငခစာ ျပစရာတြင အစးရက႑တြင ရငဆငႀကေတြ႔ႏင သည စနေခၚမႈ/အခကအခမားက ေဆြးေႏြးျခငး

• ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။ • ယငးစနေခၚမႈမားအတြက ဘာေတြျပငဆငထားၿပးၿပလ။ • ေရ႕ဆကမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမလ။

ရလဒမားအေနျဖင MEITIလပငနးစဥတြငပါဝငေနသည အစးရလပငနးအဖြ႔ဝငမားအား EITI လပငနးစဥ၊ အစရငခစာ အခနဇယား ႏင MEITI 2016 စႏႈနးအေၾကာငး သရနားလညေစျခငး၊ သဘာဝသယဇာတ စမအပခပမႈ ႏင MEITI လပငနးစဥတြင အစးရ၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမားက သနားလညေစျခငး ႏင ဒတယအႀကမအစရငခစာအတြက အစးရက႑အေနျဖင ရငဆငႀကေတြ႔ႏငသည အခကအခမားကေဖာထတႏငခသညအျပင ယငးအခကအခမားက ေကာလႊားႏငသည နညးလမးမား ႏင

4

ေရ႕ဆကေဆာငရြကရမည လပငနးမားက သကဆငရာဌာနမားအလက ေဖာထတႏငခသညအတြက ရလဒေကာငးမားရရခသည ေဆြးေႏြးပြတစခပငျဖစပါသည။ ၂။ အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခက အလပရေဆြးေႏြးပြက ေအာကပါရညရြယခကမားျဖင ကငးပျပလပခပါသည။

• MEITI လပငနးစဥ၊ အစရငခစာ အခနဇယား ႏင MEITI 2016 စႏႈနးအေၾကာငး သရနားလညေစရန • Scoping Study အစရငချခငးအေပၚ ျပနလညဆနးစစမႈေဆာငရြကျခငး အဆငသငျဖစေနေစရန အတြက တျပနျခငးႏင ေ၀မျခငးျပလပရန

• အခကအလကမားစေဆာငးျခငး၊ မေ၀ျခငးႏငပတသတ၍ အစးရဘကမ ရငဆငေနရေသာ အခကအခမားက နားလညေစရန

• သတမတထားသည အခနဇယားအတငး အဆငမ/အရညအေသြးျပညမေသာ သတငးအခက အလကမားေပးရန အတြက အဆငသငျဖစေနေစရန

• သဘာ၀သယဇာတ စမအပခပမႈ ႏငစပလဥး၍ အစးရ၀နထမးမားအား စြမးေဆာငရည ျမငတငေပး ရန

၃။ အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ေမာမနးရလဒမား အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ေမာမနးရလဒမားမာ ေအာကပါအတငးျဖစပါသည။

• အစးရက႑ရ သကဆငရာဌာနမားတြင MEITI လပငနးစဥ၊ MEITI အစရငခစာ အခနဇယား ႏင MEITI 2016 စႏႈနးအေၾကာငး သရနားလညလာျပးျဖစသည

• Scoping Study အစရငချခငးအေပၚ ျပနလညဆနးစစမႈေဆာငရြကရန အဆငသငျဖစေနျပးျဖစသည • အခနဇယားအတငး အဆငမ/အရညအေသြးျပညမေသာ အခကအလကမားေပးရနအတြက အဆငသင ျဖစေနေစျပးျဖစသည

• သဘာ၀သယဇာတ စမအပခပမႈ ႏငစပလဥး၍ အစးရ၀နထမးမားအား စြမးေဆာငရည ျမငတငေပးျပးျဖစသည

၄။ ကာလ ႏင ကငးပသညေနရာ EITI လပငနးစဥအား သနားလညေစျခငး ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစ ၂ ႏစစာ Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက အစးရအလပအဖြ႔ဝငမားႏင ကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြက ၂၀၁၇ ခႏစ၊ စကတငဘာလ ၁၈ ရကေန႔တြင ေနျပညေတာရ သဂၤဟဟတယ၌ ကငးပျပလပခပါသည။

၅။ ေဆြးေႏြးပြသ႔ တကေရာကသမား EITI လပငနးစဥအား သနားလညေစျခငး ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစ ၂ ႏစစာ Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက အစးရအလပအဖြ႔ဝငမားႏင ကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ သယဇာတႏငသဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန ႏင စမကနး ႏင စာရငးအငးဝနႀကးဌာန လကေအာကရ ဌာနမားျဖစေသာ ျမနမာရငးႏးျမပႏမႈေကာမရင၊ အေကာကခြနဥးစးဌာန၊ သတတြငး

5

ဥးစးဌာန၊ ျမနမာပလလပငနး၊ ျမနမာေကာကမကရတနာလပငနး၊ ဘမေဗဒေလလာေရး ႏင ဓါတသတ ရာေဖြေရး ဥးစးဌာန၊ ျမနမာေရန ႏင သဘာဝဓါတေငြ႔လပငနး၊ စာရငးစစခပရး၊ ရသးမနးေျခေငြစာရငး ဥးစးဌာန၊ အခြနထမးၾကးမားအခြနဌာန၊ ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာန၊ ေရနႏင သဘာ၀ဓာတေငြ႔စမေရးဥးစးဌာန၊ တ႔မ အစးရအရာရမား (၅၉) ဥး၊ Resource persons (၂) ဥး ႏင National Coordination Secretariat (NCS) မ (၄) ဥး တကေရာကခၾကၿပး အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ အမးသား (၂၆) ဥး၊ အမးသမး (၃၉) ဥး၊ စစေပါငး (၆၅) ဥး တကေရာကခၾကပါသည။ တကေရာကသစာရငးအေသးစတက ေနာကဆကတြ (၁) တြင ေဖာျပထားပါသည။

၆။ ေဆြးေႏြးပြ အစအစဥ အလပရေဆြးေႏြးပြ တစရကတာကာလအတြငး အဓကအားျဖင MEITI လပငနးစဥ၏ သမငးေၾကာငး ႏင လကရအေျခအေနမား၊ အစးရ၏ ျပျပငေျပာငးလေရးအစအမမားႏင MEITI ၏ အခနးက႑၊ သယဇာတစမအပခပျခငး ႏင EITI လပငနးစဥ တြင အစးရပငး၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမား၊ EITI လပငနးစဥ ႏင အစရငခစာ အခနဇယားအေၾကာငး၊ ပထမအႀကမ အစရငခစာအတြက အႀကျပခကမားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး၊ ၂၀၁၆ EITI စႏႈနး ႏင အရငႏစက reporting template မားအေၾကာငး ေဆြးေႏြးျခငးတ႔က ေဆာငရြကခပါသည။ အစအစဥ အေသးစတက ေနာကဆကတြ (၂) တြငေဖာျပထားပါသည။

၇။ အလပရ ေဆြးေႏြးပြေန႔ (၁၈-၉-၂၀၁၇)

၇.၁။ အဖြငအမာစကားေျပာၾကားျခငး (ေဒါကရျမငေဆြ၊ ညႊနၾကားေရးမးခပ) ဝနႀကးဌာန ညႊနၾကားေရးမးခပ ေဒါကတာရျမငေဆြမ အဖြငအမာစကားေျပာၾကားရာတြင ယေန႔ EITI အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ ၾကြေရာကလာၾကသည ဌာနဆငရာအသးသးမ ကယစားလယမား ႏင National Coordination Secretariat (NCS) ရးမ တာဝနရသမားအား မဂၤလာနနကခငးပါဟ ႏႈတခြနးဆကသ ပါေၾကာငး၊ ယေန႔အလပရေဆြးေႏြးပြအားကငးပရျခငးမာ အးအငတအငလပငနးစဥ ႏင အခနဇယားအတငး ေဆာငရြကထားရရမညမားက ဆကစပဝနႀကးဌာနမားမ တာဝနရသမားအား သရေစရန၊ နယပယေလလာ သတမတျခငးအစရငခစာက ျပနလညသးသပျခငး ႏင အႀကျပခကမားအားေပးႏငရန၊

6

အရညအေသြးျပညမသည သတငးအခကအလကမားေပးၿပး ႏငငေတာ၏ ဂဏသကၡာႏင သကဆငသည ပြငလငးျမငသာမႈက ေဆာငရြကရန ႏင ႏငငေတာအစးရ၏ သယဇာတစမအပခပမႈျပျပငေျပာငးလေရးတြင ဆကစပဌာနမားမ တတအားသ၍ ပးေပါငးေထာကပကညမႈမားေပးႏငရန ႏင ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၂၀၁၆ ခႏစ ဘ႑ာေရး ႏစႏစစာ ပါဝငသည ဒတယအႀကမအစရငခစာက အခနမထြကရႏငေရး ႏင အရညအေသြးျပညမသည အစရငခစာတစေစာငျဖစေစရနအတြက ဆကစပဝနႀကးဌာနမားအေနျဖင ပးေပါငးေဆာငရြကသြားၾကရန ရညရြယ၍ ကငးပျခငးျဖစေၾကာငး၊ scoping study report ထြကရ၍ Material Threshold ျဖတၿပးပါက ေရးသားတငသြငးမည အစရငခစာ အခကအလကမား ထြကေပၚလာ မညျဖစေၾကာငး၊ ယငးေနာက ေအာကတဘာ ၃ ရကေန႔တြင Reporting template တြင ဘယလပစျဖညစြကရမညက အလပရေဆြးေႏြးပြ ကငးပမညျဖစၿပး ယငးေနာက ဆကစပဌာနမားျဖစသည သတတြငး၊ သစေတာ၊ စြမးအငက႑တ႔မ အခကအလကမားက ျဖညသြငးရမညျဖစေၾကာငး၊ အခန (၂) လခန႔သာ ရရသညအတြက ဆကစပဌာနမားအေနျဖင ဘယလျပငဆငထားရမလ၊ ဘာေတြကၾကတင ျပငဆငေဆာငရြကထားရရမလ သရေစရနအတြက ကငးပရျခငးျဖစေၾကာငး ႏင တကေရာကလာၾကသည ဆကစပဌာနမားမ တာဝနရပဂၢလမားအေနျဖင အားလးပးေပါငး ေဆာငရြကျခငးအားျဖင ကညေပးၾကပါရန ေျပာၾကားခပါသည။

၇.၂။ မတဆကျခငး ႏင အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခကမားအား ရငးလငးတငျပျခငး (ဥးထြနးေပၚဥး၊ Technical Specialist at NCS)

ဥးထြနးေပၚဥးမ ပထမဥးစြာ အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ စလငစြာ တကေရာကေပးၾကသည သကဆငရာဌာန အသးသးမ ကယစားလယမားအား ႏႈတခြနးဆကသပါေၾကာငး၊ ယခအလပရေဆြးေႏြးပြက ကငးပရျခငးမာ MEITI လပငနးစဥတြင ပါဝငေနေသာ အစးရဌာနမားမ ကယစားလယမားအေနျဖင MEITI လပငနးစဥ၊ အစရငခစာ အခနဇယား ႏင MEITI 2016 စႏႈနးအေၾကာငး က သနားလညေစရန၊ Scoping Study အစရငချခငးအေပၚ ျပနလညဆနးစစမႈေဆာငရြကျခငး အဆငသငျဖစေနေစရန၊ အခကအလကမား

7

ျဖညသြငးစေဆာငးျခငး၊ မေ၀ျခငးႏငပတသတ၍ အစးရဘကမ ရငဆငေနရေသာ အခကအခမားက ဌာနအခငးခငးအၾကား သရ နားလညေစရန၊ သတမတထားသည အခနဇယားအတငး အရညအေသြးမေသာ ကနးဂဏနးအခကအလကမားက အခနမရရရန၊ သယဇာတစမအပခပမႈ ႏငစပလဥး၍ ဗဟသတပမ ရရေစရန တ႔အတြက ကငးပျခငးျဖစေၾကာငး ႏင အရညအေသြးမေသာ အစရငခစာထြကေပၚလာျခငးသည ျမနမာႏငငအတြက ႏငငတစကာတြင အဆငတစခက ရရႏငမညျဖစေသာေၾကာင အေရးႀကးေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။ ယငးေနာက ဥးထြနးေပၚဥးမ တကေရာကလာသမားအား အခငးခငးရငးႏးမႈရေစရန အတြက မမတ႔၏ အမည၊ ဌာန ႏင ရာထးတာဝနတ႔က မတဆကေပးၾကပါရန ေျပာၾကားခပါသည။

၎ေနာက ဆရာ ဥးေကာသက မ ၎အေနျဖင၂၀၁၂ ခႏစကတညးက MEITI တြင စတငေဆာငရြကခ ေၾကာငး၊ ယခလကရတြင သယဇာႏငသဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန၊ သတ တြငးဥးစးဌာနမ MSG ကယစားလယေလာငးျဖစေၾကာငး မတဆကေျပာၾကားခပါသည။ တကေရာကလာသည အစးရ ကယစားလယမား ႏင Resource persons မားႏင NCS အဖြ႔သားမားမ တစဥးခငး မတဆက ခၾကပါသည။

၇.၃။ MEITI ၏ ေနာကခသမငးေၾကာငးအား ရငလငးတငျပျခငး (ဥးဆနးဝငး၊ Deputy Director of MOBD) ဥးဆနးဝငးမ ျမနမာႏငငEITIလပငနးစဥ၏ ေနာကခသမငးေၾကာငးမားက ရငးလငးတငျပရာတြင ၂၀၁၂ ခႏစ၊ ဒဇငဘာလ ၁၄ ရကေန႔တြင ႏငငေတာသမၼတရးမ အမန႔ေၾကာျငာစာအမတ (၉၉/၂၀၁၂) ျဖင MEITI Leading Authority ကဖြ႔စညးခေၾကာငး၊ ၂၀၁၄ ခႏစ ေမလ ၇ ရကေန႔တြင ျမနမာႏငင၏ EITI အဖြ႔ဝငေလာငးေလာကလႊာအား ႏငငတစကာ EITI ဘတအဖြ႔သ႔ ေပးပ႔ခေၾကာငး၊ ၂၀၁၄ ခႏစ၊ ဇလႈငလ ၁-၂ ရကေန႔တြင ႏငငတကာ EITI ဘတအဖြ႔အစညးအေဝးမ ျမနမာႏငငက ၄၅ ႏငငေျမာက EITI အဖြ႔ဝငေလာငးႏငငအျဖစ ေၾကျငာခေၾကာငး၊ ၂၀၁၆ ခႏစ ဇနနဝါရလတြင ျမနမာႏငင၏ ပထမဥးဆး EITI အစရငခစာက ႏငငတကာ EITI အတြငးေရးမးခပရးသ႔ တငျပခေၾကာငး၊ ၂၀၁၆ ခႏစ မတလတြင

8

အစးရအေျပာငးအလတြင ဖကသမးခသည MEITI ဥးေဆာငေကာမတက ျပညေထာငစအစးရအဖြ႔မ ၂၀၁၆ ခႏစ ဒဇငဘာလတြင ျပနလညဖြ႔စညးခေၾကာငး၊ ၂၀၁၇ ခႏစ၊ ဇနနဝါရလတြင ႏငငတကာ EITI ဘတအဖြ႔သ႔ ဒတယႏငတတယအႀကမ EITI အစရငခစာက ၂၀၁၈ ခႏစ မတလ ၃၁ ရကေန႔တြင တငျပခြငျပရန ရကတး ေလာကထားခေၾကာငး ႏင ၂၀၁၇ ခႏစ ေဖေဖာဝါရလ (၂၈) ရကေန႔တြင ျမနမာႏငင EITI သးပြငဆင ညႊန႔ေပါငးအဖြ႔က ျပနလညဖြ႔စညးခေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

ယငးေနာက ၎မ ဘ႑ာေရးႏစႏစစာပါဝငသည ဒတယအႀကမအစရငခစာထြကရရန စစဥထားသည အခနဇယားအေၾကာငး ထပမရငးလငးတငျပခၿပး EITI လပငနးစဥက ေရရညတညတေစေရးအတြက ေဆာငရြကရျခငးျဖစေၾကာငး၊ ၎ကေဆာငရြကျခငးအားျဖင အစးရပငးအေနျဖင သယဇာတစမ အပခပေရး ယႏရားေကာငးမြနလာျခငး ႏင ယၾကညမႈတးပြားမႈကျဖစေစေၾကာငး၊ ပဂၢလကက႑အေနျဖငလညး တညၿငမေသာ ရငးႏးျမပႏမႈဆသ႔ ဥးတညသြားေစေၾကာငး ႏင အရပဘကလမႈအဖြ႔အစညးမား အေနျဖငလညး ေဒသခအကးစးပြားက တးပြားေအာင ေဆာငရြကႏငေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။ ၎အျပင ျမနမာႏငငအေနျဖင ၂၀၁၂ ခႏစ Corruption Perceptions Index အရ ၁၇၄ ႏငငတြင ၁၇၂ အဆငရၿပး ၂၀၁၃ ခႏစတြင ၁၅၇ အဆငသ႔ တးတကေကာငးမြနလာသညက ေတြ႔ရေၾကာငး ႏင တငးျပညအဖြ႔ဝငေလာငးျဖစျခငး/မျဖစျခငးတ႔တြင ျဖစေပၚႏငသည အကးဆကမားက ရငးလငးတငျပ ခပါသည။

၇.၄။ သယဇာတအရငးအျမစမားစမခန႔ခြျခငး ႏင EITI လပငနးစဥတြင အစးရ၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမား (ဥးဆလငး) ဥးဆလငးမ သယဇာတအရငးအျမစမား စမခန႔ခြျခငး ႏင အးအငတအငလပငနးစဥတြင အစးရ၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမားက ရငးလငးရာတြင ျမနမာႏငငသည သယဇာတမား (ေကာကစမး၊

9

ေကာကမက၊ ေရႊ၊ ေငြ၊ ေၾကး ႏင သစေတာ) အလြနေပါမားၾကြယဝေသာလညး သယဇာတႏင အရငးအျမစမား ဘယလပစန႔ရေနသလ၊ ဘယေလာကပမဏအထ ရသလ၊ ဘယေနရာေတြမာရသလ တ႔က တြငးထြကပစၥညးမားႏင စပလဥးၿပး သပမသရေသးေၾကာငး၊ သဘာဝအရငးအျမစမား ထတေရာငးေနေသာ ႏငငအမားစသည GDP ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမရသညက ေတြ႔ရေၾကာငး၊ သဘာဝသယဇာတ အရငးအျမစမား ရျခငးသည ပမေကာငးမြနလာေစသလား၊ ပမဆး၀ါးသြားေစမညလားက ၾကညမညဆလင ေကာငးမြနစြာ စမခန႔ခြမႈမရလင သယဇာတမၾကြယ၀ေသာ ႏငငမားထက ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ ၄ ဆေလာကေနာကက သြားသညက ေလလာမႈမားအရ ေတြ႔ရေၾကာငး၊ သဘာဝသယဇာတ အရငးအျမစမား စမခန႔ခြရာတြင အစးရပငး၏ အခနးက႑သည အရမးအေရးႀကးေၾကာငး၊ အစးရပငးအေနျဖင ဖြ႔ၿဖးတးတကေစရနအတြက မဝါဒ၊ လပထးလပနညးမားခမတျခငး၊ အပခပေရးပငးအေနျဖင လပပငခြငမား ခထားေပးျခငး၊ ယငးတ႔အတငး လကနာေအာင ထနးခပႏငျခငး၊ ႀကးၾကပျခငး၊ အခြနအခမားေကာကယျခငး ႏင လအပသည ေနရာမားတြင ျပနလညသးစြျခငးစသညတ႔က ေဆာငရြကရသညအတြက အေရးႀကးေၾကာငး၊ အခ႕ႏငငမားတြင အစးရသည ထနးခပသညအပငးတြငသာ ပါဝငေသာလညး အခ႕ႏငငမားတြင အစးရသည စးပြားေရးလပငနးမားတြင ပါပါဝငေၾကာငး ၊ ဥပမာ ျမနမာႏငငတြင ႏငငေတာပင စးပြားေရး လပငနးမား အမားအျပားရေၾကာငး၊ ယငးအတြက သယဇာတစမအပခပမႈက႑တြင ပ၍ အေရးႀကးေၾကာငး၊ တာဝနယမႈအပငးပါ ပါလာေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

ေကာငးမြနေသာ သယဇာတစမအပခပျခငးသည အေျခခေနျဖင အေရးႀကးေၾကာငး၊ သယဇာတအရငး အျမစမား၏ တနဖးကြငးဆကဟ ဆရာတြင လငစငခေပးျခငး၊ ထတလပမႈ ႏင ႀကးၾကပ စစေဆးျခငး (ဘယလပစန႔ထတလပမလ)၊ အစးရမ ရရႏငသည ဝငေငြေကာကချခငးအပငး၊ ရရလာသည ဝငေငြ၊ အခြနအခ ခြေဝျခငးအပငးက ဘယလေဆာငရြကေနသလ ႏင ဘယလသးစြၿပး စမခန႔ခြေနသလတ႔က ထညသြငးတြကခကရန လအပေၾကာငး ႏင သဘာဝသယဇာတ စမခန႔ခြဆးျဖတခကခသည

10

ကြငးဆကတြင ေကာငးမြနစြာ စမခန႔ခြသည အေျခခေကာငးမားရရန လအပေနေၾကာငး၊ ယငးတ႔အတြက ဘယေနရာတြင သယဇာတမားရေနသလ ရာေဖြျခငး၊ ထတသငမထတသင ဆးျဖတျခငး၊ ယငးတ႔က ထတေရာငးလငလညး တနဖးအတငးရရျခငး၊ ရရလာသည သယဇာတဝငေငြမားကလညး ေကာငးမြနစြာစမခန႔ခြျခငး ႏင ယငးတ႔က စဥဆကမျပတဖြ႔ၿဖး တးတကႏငသညေနရာမားတြင ျပနလညရငးႏးျမပႏရန အေရးႀကးေၾကာငး၊ ၂၀၁၇ ခႏစ၏ Resource Governance Index အရ ျမနမာနငငသည ၈၉ ႏငငတြင ၈၃ အဆငရေၾကာငး၊ ၂၀၁၆ ခႏစ၏ corruption perception index အရ ျမနမာႏငငသည ၁၇၆ ႏငငတြင ၁၃၆ အဆငတြငရေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

EITI ဆသညမာ သဘာ၀သယဇာတမား စမအပခပမႈဆငရာ ပြငးလငးၿမငသာမႈႏင တာ၀နယမႈ/ တာ၀နခမႈဆငရာက တြနးအားေပးေသာ ႏငငတစကာ စခနစညႊနးတစချဖစသလ အစးရႏင ကမၼဏမား၏ လကေတြ႔အေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကေနေသာ စနစမားက အားေကာငးေစသည ယႏရားတစခ ျဖစေၾကာငး ႏင EITIက အေကာငအထညေဖာျခငးအားျဖင ရရလာမည အကးေကးဇးမား အေၾကာငး ကရငးလငးခပါသည။ ယငးအျပင ၎မ EITIသည သဘာဝအရငးအျမစ တနဖးထတလပမႈ အဆငဆငအတြက ေဆြးေႏြးမႈမားျဖစေပၚေစျခငး ႏင ကယျပန႔ေသာ ျပျပငေျပာငးလေရး လပငနးမား အတြကလညး အေထာကအကျပသညအျပင အစးရမ ေဆာငရြကပါမညဟ ကတကဝတ ျပထားသည သးပြငဆငလပငနးစဥ တစချဖစသညအတြက အစးရပငးမ ဥးေဆာငရန အလြနအေရးႀကးေၾကာငး၊ အစရငခစာထြကရမႈသညသာ အေရးႀကးသညမဟတဘ ျပျပငေျပာငးလေရးလပငနးစဥအတြက အလြန အေရးႀကးေၾကာငး၊ ရရလာသည ကနးဂဏနးမာသညလညး အရညအေသြးမရန ႏင အစရငခစာက အခနမ ထြကရရန အလြနအေရးႀကးေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

EITI လပငနးစဥသည ပြငလငးျမငသာမႈက အေျခခၿပး အစရငခစာထြကရရသာမဟတဘ ယငးမတစဆင ျပျပငေျပာငးလမႈမား အမားအျပားေဆာငရြကႏငသညျဖစေၾကာငး၊ သယဇာတစမ အပခပမႈက ေကာငးမြန လာေစေၾကာငး၊ EITI လပငနးစဥ၏ လအပခကမားက ျဖညဆညးျခငအားျဖင ကနးဂဏနးအခကအလက မားက တစေနရာတညးတြင စစညးထားႏငျခငး၊ သးပြငဆငက႑ပါဝငသညအတြက ညႏႈငးေဆာငရြကႏငမႈ တးတကလာျခငး ႏင အႀကျပခကမားအတငး လကနာေဆာငရြကျခငးအားျဖင က႑မားတြင ျပျပင ေျပာငးလမႈမားျဖစေပၚလာျခငးတ႔ျဖစေစေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

ယငးေနာက၎မ အေျပာငးအလတြငအခကအခမား အမားအျပားရမညျဖစေၾကာငး ႏင EITI အစရငခစာ မားတြငပါဝငသည အႀကျပခကမားအေပၚ အျခားႏငငမား၏ လကနာေဆာငရြကႏငမႈမားအား ရငးလငး တငျပခပါသည။

ထ႔ေနာက၎မ EITI လပငနးစဥက အစးရကယတငဥးေဆာင၍ ျပျပငေျပာငးလေရးမား ေဆာငရြကလင ေအာငျမငႏငေၾကာငး၊ “ပြငလငးျမငသာ တာဝနယပါ” ဆသည EITI ေဆာငပဒအတငး ပြငလငးစြာ၊ တာဝနယမႈရစြာျဖင EITI လပငနးစဥက ေအာငျမငေအာင ေဆာငရြကသြားႏငရန ေမာလငေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

11

၇.၅။ အမတတရဓါတပရကကးျခငး ယငးေနာက တကေရာကလာသမား စေပါငး၍ အမတတရဓါတပ ရကကးခၾကပါသည။

၇.၆။ EITI အစရငခစာအခနဇယား ႏင အဆငမားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚခငေစာေဌး၊ NRGI) ေဒၚခငေစာေဌး မ EITI အစရငခစာ၏ အခနဇယား ႏင အဆငမားက ရငးလငးရာတြင EITI ပထမအႀကမအစရငခစာက ၂၀၁၆ ခႏစတြင ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘ႑ာႏစအတြက ေကာကမက၊ သတ ႏင ေရန၊ သဘာဝဓါတေငြ႔တ႔ပါဝင၍ ထြကရခေၾကာငး၊ EITI တြင အစးရ၊ ကမၸဏမားမ ကနးဂဏနးအခက အလကမားက reconcile လပရေၾကာငး၊ EITI တြင third-party သည independent ျဖစရနလအပေၾကာငး၊ EITI လပငနးစဥတြင အစးရ၏ ကတကဝတျပမႈသည အေရးႀကးေသာလညး ယငးက အစးရ၊ ပဂၢလကက႑ ႏင အရပဘကအဖြ႔အစညးတ႔ ပးေပါငး၍ အေကာငအထညေဖာရေၾကာငး၊ ပထမအႀကမ EITI အစရငခစာ၏ scoping study တြင production မပါေသာလညး ဒတယအစရငခစာတြင production အပငးက ထညသြငးထားေၾကာငး၊ EITI သည အစရငခစာ အဆငသာမကဘ action အဆငအထပါဝငေၾကာငး၊ အခကအလကမားက အစးရဘကမ ရရေသာကနးဂဏနးမား ႏင ကမၸဏဘကမ ရရေသာကနးဂဏနးမားက တကဆငစစေဆးမညျဖစေၾကာငး၊ ေပးလကေသာကနးဂဏနးအခကအလကမားသည မနကနရန အေရးႀကးေၾကာငး ႏင အစးရမ ရရေသာ အခြနဘ႑ာေငြ ႏင ကမၸဏတ႔မ အစးရက ေပးရေသာ အခြနအခမားသည ထပတညရန ခယဥးၿပး ထပတညေနျခငးသညလညး မျဖစႏငေၾကာငး ရငးလငးတငျပ ခပါသည။

ယငးေနာက အခကအလကမားေကာကယျခငးအဆင၊ ကနးဂဏနးမား တကဆငစစေဆးျခငးအဆင၊ ကြာဟခကမားက ဆနးစစေလလာျခငးတ႔က ေဆာငရြကမညျဖစေၾကာငး ႏင ကနးဂဏနးအခက အလကမား ကြာဟျခငးသည ျပနာမဟတဘ ယငးအတြက EITI လပငနးစဥက အေကာငအထည ေဖာျခငးျဖစေၾကာငး ႏင သယဇာတစမအပခပမႈက ေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကမညျဖစေၾကာငး၊ ယငးအတြက ႏငငျခားရငးႏးျမပႏမႈမား အမားအျပား ဝငေရာကလာမညျဖစေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

မမႏငငတြင သယဇာတဘယေလာကရသညက သေတသနလပထား၍ သရေနရန အေရးႀကးေၾကာငး၊ extractive sector တြင ႏငငျခားရငးႏးျမပႏမႈနညးေနသညကေတြ႔ရေၾကာငး၊ ပထမအစရငခစာအေပၚ အႀကျပခကမားက ဒတယအစရငခစာတြင ထညသြငးေဆာငရြကၿပး ယငးတ႔က အမားျပညသသရေအာင ချပမညျဖစေၾကာငး ရငးလငးေျပာၾကားခပါသည။

12

ေနာကဆးအေနျဖင ၎မ EITI လပငနးစဥရ Secretariat အဖြ႔၏ ေဆာငရြကရမည အခနးက႑မား အေနျဖင EITI စႏႈနးမားက နားလညသေဘာေပါကရန၊ IA၊ သးပြငဆငညႊနေပါငးအဖြ႔ ႏင အျပညျပည ဆငရာအတြငးေရးမးရးတ႔ႏင ခနဆကေဆာငရြကရန၊ အစရငခစာတငသြငးသညလပငနးအား အခနမ ၿပးစးရနအတြက ေစာငၾကညေလလာျခငး ႏင သးပြငဆငညႊနေပါငးအဖြ႔သ႔ ေတြ႔ရခကမားအား တငျပျခငး တ႔ျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခၿပး EITI လပငနးစဥသည ေရာဂါရာေဖြၿပး ကသျခငးႏင တေၾကာငး၊ ေရာဂါေတြ႔ရပါက ကသရမညျဖစေၾကာငး ရငးလငးေျပာၾကားခပါသည။

၇.၇။ ပထမအႀကမ EITI အစရငခစာအေပၚ အႀကျပတကတြနးခကမားအား ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင) ေဒၚတာရာေမာငမ ပထမအႀကမအစရငခစာအေပၚမတညၿပး အႀကျပခက ၁၄ ခကထြကရၿပး ျဖစသည အတြက ယငးအခကမားက ထညသြငးစဥးစားၿပး ဒတယအစရငခစာက ထြကရႏငေအာင ႀကးပမးရမည ျဖစေၾကာငး ႏင သကဆငရာဌာနအလက ယငးအႀကျပခကမားက ထညသြငးစဥးစားရန အေရးႀကးေၾကာငး ႏင သကဆငရာဌာနအလက ယငးအႀကျပခကမား ႏငစပလဥး၍ ေဆာငရြကထားၿပးသညအပငးမားက ေဆြးေႏြးေပးၾကရန ေျပာၾကားခပါသည။

13

ပထမအႀကျပခကျဖစသည ျပညေထာငစစာရငးစစခပရးမ အစးရဌာန အဖြ.အစညးမား၏ စာရငးစစ အစရငခစာက အမားျပညသသ႔ ထတျပနျခငးမရသညက ေတြ႔ရေၾကာငး၊ အမားျပညသ သရႏငရန ျပညေထာငစစစရငးစစခပရး၏ အစရငခစာမားက ထတျပနသငေၾကာငး ႏင လအပသည လပထးလပနညး မားက ျပနလညသးသပရန၊ ႏငစပလဥး၍ ယခႏစအတြကလညး ေဆာငရြကထားႏငျခငး မရေသးသညက ေတြ႔ရေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။ ယငးေနာက ၎မလအပခကမားရပါက ျဖညစြကေျပာၾကားေပးရန ေျပာၾကားခပါသည။

ဒတယအႀကျပခကျဖစသည ကမၸဏ၀ငေငြခြန ေပးေဆာငမည အခြနေဆာငေျပစာမား ထတေပးမႈ ေႏာငေႏး ၾကန႔ၾကာျခငးတြင ၀ငေငြခြနေဆာငမႈမား ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာန၏ ေငြစာရငးစနစသ႔ ေရာကရနၾကာျခငး၊ ေငြေၾကးေပးသြငးျပး အနညးဆး တစလခန႔ၾကာမ အခြနေျပစာရရတတျခငးတ႔ေၾကာင အခြနေျပစာ ထတေပးသည အခနကာလ ၾကန႔ၾကာမႈက ျပနလညသးသပသငရန ႏင လပငနးခြငအားနညးမႈက ရာေဖြေဖာထတရန ႏငစပလဥး၍ ျပညတြငးအခြနဥးစဌာနမ ၃၁.၇.၂၀၁၇ ရကေန႔တြင စာအမတ ၂၀၂၄ ျဖငတငျပၿပးျဖစေၾကာငး၊ ကမၸဏ၀ငေငြခြန ေပးေဆာငမည အခြနေဆာငေျပစာမား ထတေပးမႈ ေႏာငေႏး ၾကန႔ၾကာျခငးႏင စပလဥး၍ “ ဆရာ ဥးေနလငးစး မ IRD တြင အခြနေျပစာမရေၾကာငး၊ ခလနကသာ အခြနေျပစာအေနျဖင အသးျပေၾကာငး၊ ေႏာငေႏးၾကန႔ၾကာရျခငး ႏငစပလဥး၍ ပထမဥးစြာ ကမၸဏ၏ ဝငေငြ ေၾကာျငာစာက တငျပခငးၿပး ႏစခပစာရငးမားက အခြနမးမားမ စစေဆးေၾကာငး၊ တငျပလာသညစာရငးမား စစေဆးၿပး မမနကနပါက information မားျပနလည ေတာငးယရေၾကာငး၊ စာရငးျပညစလာၿပဆပါက တြကခကဖ႔ အခနယရေၾကာငး၊ အခြနမးမတြကခကၿပးပါက အဆငဆငတငျပရေၾကာငး၊ မားယြငးမႈ အနညးဆးျဖစေအာင စစေဆးရေၾကာငး၊ တြကခကစစေဆးၿပးပါက ကြနပတာထသ႔ ထညသြငးရေၾကာငး၊

14

ယခငက Manual ကအသးျပေၾကာငး၊ ၁.၄.၂၀၁၄ မစတင၍ ERTS ကြနပတာစနစျဖင ေဆာငရြကခ ေၾကာငး၊ ယခ ေနာကပငးတြင ERTS စနစျဖင မလေလာကေတာသညအတြက IMF ႏင World Bank တ႔၏ အကအညျဖင ကြနပတာ software တစခက အသးျပႏငရန ေဆာငရြကမညျဖစေၾကာငး၊ ယငးသ႔ ေဆာငရြကျခငးအားျဖင အခနၾကန႔ၾကာမႈနညးသထကနညးေအာင ေဆာငရြကေနေၾကာငး၊ စာရငးျပညစ၊ တြကခကမႈၿပး၍ ကြနပတာထထညျခငး၊ စစစမႈအားလး မနကနၿပး အကနလးၿပးစးပါက ခလန သးပငး ပါေသာ အခြနေငြက အခြနထမးက ေပးေၾကာငး၊ အခြနရးမ ခလနတစေစာင၊ အခြနထမးမ ခလနတစေစာင ႏင ဘဏမ ခလနတစေစာင ယေၾကာငး၊ မတလတြင ကမၸဏမားအေနျဖင အခြနက စၿပ၍ သြငးၾကေၾကာငး၊ ကမၸဏမ အခြနသြငးမညေျပာလင အခြနဥးစးဌာနမ လအပသညအခကအလကမားက ေတာငးေၾကာငး၊ ၎တ႔မ မေပးႏငလင ၾကန႔ၾကာသြားေၾကာငး၊ ကမၸဏမားမ မတလ ၂၉ ၊ ၃၀ လကနခါနးမ ကပ၍ ေပးေသာေၾကာင အခြနဥးစးဌာနအေနျဖင ၎တ႔ဆမ စာရငးဇယားမစလင ႀကးၾကပ၍ မရေၾကာငး ႏင ျပနေတာငးျခငအားျဖင ဧၿပလသ႔ေရာကသြားေၾကာငး၊

တတယအႀကျပခကျဖစသည အစရငခစာ တငသြငးသည အခနသတမတခကမားတြင ကမၸဏ (၄) ခႏင အစးရဌာန (၂) ချဖစသည ျပညတြငးအခြနမားဥးစးဌာန ႏင အေကာကခြနဥးစးဌာနတ႔မ တငသြငးရာတြင ေနာကကေသာေၾကာင ၾကတငစမျပငဆငရန ႏငစပလဥး၍

ဆရာ ဥးေနလငးစးမ အစရငခစာေနာကကျခငးႏင စပလဥး၍ ျပညတြငးအခြနဥးစဌာနအတြက အေတြ႔အႀက မရေသးဘ ပထမဥးဆးအႀကမေဆာငရြကရျခငးျဖစျခငး ႏင ဝငေငြခြနဥပေဒ ပဒမ ၈၉ အရ အစးရကစၥမလြ၍ ကမၸဏမား၏ အခကအလကမားက ေပးခြငမရေၾကာငးပါသညအတြက ေရ.ေနခပရး၏ သေဘာထား မတခကက ေတာငးယရေၾကာငး၊ ဝနႀကးဌာနမတစဆင ေရ႕ေနခပရး သ႔ေရာကရၿပး ေရ႕ေနခပရး၏ ခြငျပခကရရၿပး ဝနႀကးဌာနသ႔ ေရာကရသညအတြက ေနာကကသြားရျခငး ျဖစေၾကာငး ႏင ယခႏစတြင ယငးသ႔မျဖစေစရန ႀကတငေဆာငရြကထားေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

ထ႔ေနာက ေဒၚတာရာေမာငမ ရငးလငးေျဖၾကားေပးသညအတြက ေကးဇးတငရေၾကာငး ႏင ယခႏစအတြက အစရငခစာအႀကျပခကမား ထြကရလာပါက သကဆငရာဌာနမားအေနျဖင ေသခာဖတရႈေပးၾကပါရန ႏင ယငးတ႔သည အေရးႀကးေၾကာငး၊ ဌာနမားအေနျဖင မားယြငးေနသည အႀကျပခကမား ႏင ဌာန၏ ေဆာငရြကခကမား ႏင ကကညမႈမရသညက ေတြ႔ရပါက ခငလေသာအေၾကာငးျပခကမား၊ ေျဖရငးခကမား ျဖင ျပနလညရငးလငးႏငၿပး အႀကျပခကမားတြင ပါဝငမညမဟတေၾကာငး ႏင ၎အေနျဖငလညး အစရငခစာ(အၾကမး) ထြကလာပါက သကဆငရာ ဝနႀကးဌာနမားသ႔ ေပးပ႔မညျဖစသလ သးပြငဆင ညႊနေပါငး အဖြ႔ဝငမားသ႔လညး ချပမညျဖစပါေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

အစရငခစာ တငသြငးသည အခနသတမတခကမားတြင အေကာကခြနဥးစးဌာနမ တငသြငးရာတြင ေနာကကေသာေၾကာင ၾကတငစမျပငဆငရနဆသည အႀကျပခကႏငစပလဥး၍ အေကာကခြနဥးစးဌာနမ ကယစားလယတစဥးမ “ အေကာကခြနဌာနအေနျဖင ပထမဥးဆးအေတြ႔အႀကျဖစေနျခငး ႏင အခက အလကမားက အခနမေပးႏငရန ႀကးစားခေသာလညး MOGE ႏငစပလဥး၍ စာရငးဇယားကြာဟမႈ ရခသညအတြက ေနာကကသြားေၾကာငး၊ အခကအလကမားသြငးရာတြင manual ျဖစေသာေၾကာင

15

မားယြငးသြားျခငးလညး ျဖစႏငေၾကာငး၊ ယခအခနတြင online system ျဖငသြားေနျခငးျဖစေသာေၾကာင ပ၍ အဆငေျပေၾကာငး၊ ဒတယအႀကမအစရငခစာသည ၂ ႏစစာျဖစသလ သစေတာက႑တ႔ ပါဝငလာသည အတြက ေတြ႔ၾကရမညအခကအခမားရႏငေၾကာငး၊ ယငးအတြက ဘယက႑ေတြအတြက လခငသညပစက format ႏငထတေပးႏငလငေကာငးမြနေၾကာငး၊ ထသ႔ဆလင database ႀကတငျပငဆငထားျခငးအားျဖင လာမညႏစအစရငခစာမားအတြက အခနမ လြယကစြာၿပးစး ႏငေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

ေဒၚတာရာေမာငမ ယခလေျဖၾကားေပးသညအတြက ေကးဇးတငရေၾကာငး ႏင ၂၀၁၅ ခႏစတြင ကြနပတာ စနစက ဌာနအေတာမားမားတြင ကငသးၾကၿပျဖစေသာလညး ၂၀၁၄ ခႏစတြင manual ေဆာငရြကထား ခၿပး ယငးကလညး ဒတယအစရငခစာတြင ၂ ႏစစာျဖစသညအတြက ထညသြငးရမညျဖစေသာေၾကာင အခကအချဖစႏငသျဖင ႀကတငစဥးစားထားရန လအပေၾကာငး ႏင ဒတယအစရငခစာတြင ပလက႑ ႏင သစေတာက႑တ႔ ထပတးပါဝငလာေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

အႀကျပခက နပါတေလးအရ အနာဂတ EITI နယပယတြင စာရငးတကဆငစစေဆးစဥကာလအတြငး ထတလပမႈက ထညသြငးရန၊ Gem & Jade မ ေကာကမကရတနာျပပြသာမက အခြနဘ႑ာေငြ အားလးထညသြငးရန၊ ပထမအစရငခစာတြင သတ၊ ေရနႏင သဘာဝဓါတေငြ႔ (၁၀၀ ရာခငႏႈနး)၊ ေကာကမကတ႔ပါဝငခသညအတြက နယပယခ.ထြငရန၊ ေရအားလပစစ၊ သစေတာ၊ ငါးလပငနးမားအား ေလလာရန၊ ကမၸဏမ ႏငငပငစးပြားေရးလပငနးမားသ႔ သြငးသည အခြနအခႏင ႏငငပငမ ဘ႑ာေရး ၀နၾကးဌာနသ႔ ေပးသြငးေသာ အခြနအခမားက စာရငးဇယား ႏင တကဆငစစေဆးရန၊ Material Thresholds ပမာဏက ေလာခရန၊ ေကာကမက၊ ေကာကစမး ႏင အျခားသတမားအတြက အျခားသငေလာသည အရညအခငး သတမတခကမားကပါ ထညသြငးစဥးစားရန၊ ေရန၊ သဘာဝဓါတေငြ႔ မားအတြက ပကလငးျဖတခ ၀ငေငြမားကပါ ထညသြငးရန၊ ကမၸဏမားမ CSR က ေဖာျပရာတြင လးေပါငးျဖင ေဖာျပလကရေသာေၾကာင ယငးအတငးမဟတလ စမကနးလပကြကအလက ေဖာျပရနပါဝင ေၾကာငး ႏင ယခႏစတြင သစေတာက႑ကထညသြငးႏငချခငးေၾကာင တးတကမႈတစခ ျဖစေၾကာငး ႏင ပကလငးျဖတသနးခ ႏင CSR ကစၥတ႔ႏငစပလဥး၍ ယခႏစတြင ျပငဆငထားသညမားက ေဆြးေႏြးေပး ၾကပါရန ေျပာၾကားခပါသည။

စြမးအငက႑မ ပကလငးျဖတသနးသည ကမၸဏ ၄ ခရေၾကာငး၊ Total, Petro net, PPT ႏင Shwe တ႔ျဖစၿပး ပကလငးျဖတသနးခအေနျဖင ကနသညကမၸဏ သးခလးအတြက ပါဝငေသာလညး ေရႊပကလငးျဖတသနးခ သည ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခႏစမ gas ကစေပးသညအတြက စာရငးအခကအလကမား မျပညစေသးေသာေၾကာင ထညသြငး မထားျခငးျဖစေၾကာငး ေျဖၾကားခပါသည။

ယငးတ႔အတြက CSR က ႏစတငးေဆာငရြက၍ အမားျပညသသရေအာင စာအပထြကရေၾကာငး ႏင ေဒၚတာရာေမာငမ အႀကျပခကအရ CSR အတြက က႑အလကေဖာျပရန လအပေၾကာငး ေျပာၾကားခ ပါသည။

အႀကျပခက နပါတငါးျဖစသည အႏမအကးအျမတရရမႈ ႏငစပလဥး၍ အးအငတအငစႏႈနးအရ ပါဝငရျခငး ျဖစၿပး ယငးကႏငငတငးမ အဓပၸာယ ဖြငဆရၿပး ၂၀၂၀ ခႏစတြင ႏငငတငးမ ထညသြငး ေဆာငရြကရ

16

မညျဖစေၾကာငး၊ BO consultant က ငားရနးစစဥႏငေၾကာငး၊ ၎မ ျမနမာႏငငႏင ကကညသည၊ ဥပေဒမားႏင ကကညသည BO အဓပၸာယက ဖြငဆမညျဖစၿပး အစရငခစာတငသြငးသည အခနမေစရနအတြက သးပြငဆငညႊနေပါငးအဖြ႔မား၏ သေဘာတညခကျဖင BO အဓပၸာယဖြငဆခကက ႀကတငဖြငဆထားခေၾကာငး၊ ဒတယအစရငခစာတြင Beneficial Ownership သည template တစခအျဖစပါဝငလာမညျဖစေၾကာငး ႏင beneficial ownership (BO) အဓပၸာယဖြငဆခကက ရငးလငးခပါသည။

ယငးေနာက politically exposed person (PEP) ၏ အဓပၸာယဖြငဆခကမားက ရငးလငးခၿပး domestic PEPs၊ Foreign PEPs ႏင ႏငငတစကာအဖြ႔အစညးမား၏ PEPs တြငပါဝငႏငသည သမားအေနျဖင မညသညအဆငရရမညက ရငးလငးခပါသည။

အႀကျပခကနပါတေျခာကျဖစသည တပမေတာမ ေကာေထာကေနာကချပထားသည ကမၸဏၾကးမားကစၥ ႏငစပလဥး၍ တပမေတာ ေကာေထာက ေနာကချပ ကမၸဏႀကးမား၏ ဝငေငြ၊ ထြကေငြ တ႔က ပြငလငးစြာေဖာျပရန ႏင ယငးဝငေငြက ဘယေနရာေတြမာ အသးခေနသလက ပြငလငးစြာေဖာျပရန ႏငစပလဥး၍ ယငးကမၸဏႀကးမားအေနျဖင ဘယေလာကအတငးအတာအထေဆာငရြကၿပးၿပလက မသရေၾကာငး ႏင လာမည MSG meeting မ စ၍ ၎တ႔ကဖတၾကားၿပး ယငးအႀကျပခကႏငအည ဘယေလာကေဆာငရြကႏငသလက ေဆြးေႏြးရမညျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

အႀကျပခကနပါတ ၇ အရ တြငးထြကသယဇာတမား ထတယသည လပငနးမားႏင ပတသကသည စာရငးအငးႏင သတငးအခကအလကမား ထတျပနျခငးတြင တရားဝငထတျပနေပးရနလအပသည သတငး အခကအလကမား ႏင လကရတြင စာရငး၊ သတငး အခကအလကအားလးက စစညးထားေသာ Database မရသညအတြက စာရငးကြျပားမႈရေနေၾကာငး၊ ဆကစပသတငး အခကအလကမားက တစႏစတစၾကမ ပႏပထတေ၀သငေၾကာငး ႏငစပလဥး၍ သတတြငးဥးစးဌာနတြင Mining Cadastre က စတငေဆာငရြက ေနေၾကာငး၊ လခငသည သတငးအခကအလကမားက လြယကစြာရရႏငရနအတြက ပထမအစရငခစာ၏ အႀကျပခကမားႏင အညေဆာငရြကလကရေၾကာငး ၊ အျခားဌာနမားအေနႏငလညး ေဆာငရြကထားပါက ေျပာျပေပးေစခငေၾကာငး ႏင ယငးတ႔က အစရငခစာထတြင ထညသြငးႏငသည အခြငအလမးရေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

အႀကျပခကနပါတ ၈ အရ လငစငမား မတပတငျခငးႏငစပလဥး၍ လပငနးလငစငမတပတငစနစ (သ႔) ၊ EITI အစရငခစာပါ ကမၸဏ မား၏ အခကအလကမားပါေသာ မတပတငစနစတစခရရနလအပေၾကာငး ႏင အားနညးခကမားအေနျဖင အငတာနကမ ၾကညရႈရန အေျခအေနမရျခငး၊ လပပငခြင လႊေျပာငးျခငးမားက ကြနပတာစနစတြင ထနးသမးထားျခငးမရျခငး၊ စာရြကကသာ အေျခခေသာ စနစျဖစျခငး ႏင လငစငမား၏ နပါတစဥေပးသညစနစတြင စနစတက ၾကတငနပါတမား ျဖင သတမတထားျခငးမရသညကေတြ႔ရေၾကာငး ႏင လငစငဆငရာ မတပတငျခငးစနစက ေဆာငရြကရန သယဇာတ ႏင သဘာဝပတဝနးကင ထနးသမးေရး ဝနႀကးဌာန ႏင လပစစႏငစြမးအငဝနႀကးဌာနက အႀကျပထားေၾကာငး၊ ယငးအတြက ယခႏစတြင

17

ေဆာငရြကေနသလား ေဆြးေႏြးေပးရန ေျပာၾကားခပါသည။ ယငးကစၥႏငစပလဥး၍ ေဆာငရြကထားျခငး မရေသးေၾကာငး ေတြ႔ရပါသည။

အႀကျပခကနပါတ ၉ အရ အခြနစညးၾကပနပါတ ထားရရန အႀကျပထားေၾကာငး ႏင ယငးအတြက ဘယလေဆာငရြကေနသလ ေမးျမနးရာ FCS စနစအရ ကမၸဏမားက ၉ လးပါသည တငနပါတ ထတေပးေၾကာငး၊ MPO ၁ ႏင ၂ တ႔တြင ၂၀၁၅-၁၆ ခႏစ၌ စတငေဆာငရြကေနေၾကာငး၊ အခြနစညးၾကပ စနစက ေဆာငရြကေနၿပျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

အႀကျပခကနပတ ၁၀ အရ ျပညေထာငစ၏ ဘ႑ာေငြအရ အသးစာရငး (ဘတဂက) ကယျပန႔မႈႏင ပြငလငးျမငသာမႈအပငးတြင ေငြသားအေနျဖင (သ႔) ေငြေၾကးမဟတသည အကအညမားေဖာျပသငေၾကာငး၊ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘ႑ာႏစတြင တြငးထြကသယဇာတ တးေဖာေရးမ ရရသညဝငေငြက သးျခားေဖာျပ ထားျခငးမရသညကေတြ႔ရေၾကာငး ႏင EITI စႏႈနးလအပခက ၃.၆ အရအျခားေငြစာရငးမားက ေဖာျပရန ႏငစပလဥး၍ ေဆြးေႏြးေပးပါရန ေျပာၾကားခပါသည။

စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာနမ ၂၀၁၅-၁၆ ခႏစမစတင၍ citizen budget က စတင ေဆာငရြကခေၾကာငး၊၂၀၁၅-၁၆၊ ၂၀၁၆-၁၇ ႏင ၂၀၁၇-၁၈ ႏစစာအတြက citizen budget ကထတျပနၿပးခေၾကာငး၊ International Budget Partnership အရ ဘကဂကပြငလငးျမငသာမႈ ရေရးအတြက စာေစာင ရစေစာငက အစးရမ ျပညသသ႔ထတျပနရနရေၾကာငး၊ ယငးတြင citizen budget လညးပါဝငေၾကာငး၊ အစးရမ ဘကဂကမေရးဆြခင အဆျပခက statement ကထတျပနရျခငး၊ အစးရသည budget statement က လႊတေတာသ႔ထတျပနရျခငး၊ ၃ လပတ၊ ၆ လပတ ႏင ႏစပတလည ဘကဂက statement မားထတျပနရျခငး ႏင ဘကဂက ဥပေဒ ႏင စာရငးစစအစရခစာတ႔က ထတျပနရျခငး၊ ယငးတ႔က website ေပၚတြငတငထားေၾကာငး ႏင စာအပ ထတျပနထားေၾကာငး၊၂၀၁၇-၁၈ ခႏစစာအတြက၂၀၁၅-၁၆ မစ၍ ဝနႀကးဌာနမား၏ ျပညပအကအညေငြမား ႏင ေခးေငြတ႔မ ဖယရားၿပး သးျခားေဆာငရြကႏငၿပျဖစေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

အႀကျပခကနပတ ၁၁ ျဖစသည EITI အစရငခစာ တငျပျခငး လပထးလပနညးမားက ဥပေဒျဖင ျပဌာနးသတမတျခငးတြင EITI အစရငခစာ တငသြငးမႈဆငရာႏင ပတသတသည ဝတရားမား၊ လပငနးစဥ မားအား ကယျပန႔စြာ ေဖာျပရန ႏင လကရ ကငသးေနေသာ ဥပေဒမားႏင လကေလာညေထြရေစမည EITI ဥပေဒအား ေရးဆြႏငရနအတြက တြနးအား ေပးေဆာငရြကရန ႏငစပလဥး၍ ယခလကရအထေတာ EITI က ဥပေဒအေနျဖင ေဆာငရြကရန စတငျခငးမရေသးေၾကာငး ႏင ႏငငအႀကးအကႏငလႊတေတာအမတမားအား အႀကျပထားျခငးျဖစေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

အႀကျပခကနပါတ ၁၂ ျဖစသည လငစငမား ခြေ၀ခထားေပးျခငးတြင လငစငခထားေပးေသာ လပငနးစဥအား ျပနလညသးသပရန ႏင ပြငလငးျမငသာမႈရရန ႏင စပလဥး၍ လငစငခထားေပးသည ဌာနမားအေနျဖင ဘာေတြေဆာငရြကၿပးလေဆြးေႏြးေစခငေၾကာငး ေျပာၾကားခရာ “လငစငခထားေပးျခငး ႏငစပလဥး၍ သတက႑ အေနႏင ျမနမာသတတြငး ဥပေဒအပဒ ၂၅ (က) အရ သတမတထားသည စညးမဥးစညးကမးမားႏငအည စမးသပလကနာေဆာငရြကပါက ထတလပခြင လငစငထတေပးရေၾကာငး၊

18

စမးသပထတလပခြငေတာငးခရာတြငလညး ဝနႀကးဌာနမ ပထမဥးစြာ အျခားခြငျပမန႔မားႏင ၿငမၿငက ၾကညရႈၿပး သကဆငရာ ျပညနယ၊တငးရ ခရင၊ ၿမ႕နယမားရ သစေတာ၊ ေထြအပတ႔၏ အႀကျပခက ေတာငးခေၾကာငးႏင ယငးတ႔၏ေထာကခခက၊ သေဘာထားမတခကမားႏငအတ ျပညနယသ႔ ေထာကခခက ေတာငးယၿပးမ ခြငျပခကေပးေၾကာငး၊

လငစငထတေပးျခငးႏငစပလဥး၍ ၂၀၁၅ ခႏစမစတင၍ data-based စနစျဖငေဆာငရြကၿပးျဖစေၾကာငး၊ လငစငနပါတမရဘးဆသည အႀကျပခကနႏငစပလဥး၍ လငစငနပါတထတေပးကတညးက လငစငနပါတ ရၿပးျဖစေၾကာငး၊ အမတစဥအတငးသြားေၾကာငး၊ အေသးစား၊ အႀကးစား သ႔စနစႏငသသြားေၾကာငး၊ ၂၀၁၅ ေမလမစတင၍ mining website တြင ဝနႀကးဌာနေဆာငရြကခကမားႏင လငစငထတေပးမႈမားက update ေဖာျပထားေၾကာငး၊ online system ကလညးသးစြေနၿပျဖစေၾကာငး၊ ကမာၻ႕ဘဏႏင mining cadaster ေဆာငရြကရန စစဥလကရေၾကာငး၊ သတဥးစးဌာနအေနျဖင ၎တ႔ႏင သကဆငသည အႀကျပခကမား အတငးေဆာငရြကလကရေၾကာငး ေျဖၾကားခပါသည။

အႀကျပခကနပါတ(၁၃)အရ ထတလပမႈအေပၚ အကးအျမတခြေ၀ေရး စာခပမား (PSCs) မ လ႕၀ကခက ဆငရာ ျပဌာနးခကမားတြင ျမနမာေရန ႏင သဘာဝဓာတေငြ႕လပငနး လပကငသတ႔၏ လပငနးမားႏင ဆကစပသည သတငးအခက အလကမားအား ထတျပနရန ဟန႔တားထားေသာ ျပဌာနးခကမား ရေနသည ကေတြ႔ရေၾကာငးဆသည အႀကျပခကႏငစပလဥး၍

ျမနမာေရနႏငသဘာဝဓါတေငြ႔တြင PSC သတငးက confidential အျဖစေဆာငရြကၾကၿပး ျပညသလထသ႔ ထတျပနမေပးေသာလညး အးအငတအင အစရငခစာအတြက Special letter ျဖင ထတျပနေပးခေၾကာငး၊ ယငးအတြက EITI မ ႀကဆေသာလညး ၎တ႔မ အႀကျပသညမာ ယငးအခကအလကမားရရရနအတြက special letter ထြကရရနမလအပဘ ထတျပနေပးႏငရန ႀကးပမးသငေၾကာငး၊ လကရရေနသည ဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမားအား ျပနလညသးသပသငေၾကာငးက အႀကျပထားသညက ေတြ႔ရသညအတြက ျမနမာေရနႏင သဘာဝဓါတေငြ႔ဌာနမ ျပျပငေျပာငးလမႈမား၊ တးတကမႈမားရပါက ေဆြးေႏြးေပးရန ေျပာၾကား ခပါသည။

MOGE မကယစားလယတစဥးမ PSC ႏငစပလဥး၍ အရမးကန႔သတထားျခငးမဟတေၾကာငး၊ Authorized person ႏင အစးရအဖြ႔မားမ ထတျပနရန ေတာငးဆလငေပးရေၾကာငး၊ ကမၸဏမားအေနျဖင စာခပသကတမးအတြငး ႏငင၏ဥပေဒမားက လကနာရေၾကာငး၊ PSC ႏငစပလဥး၍ အရမးဟန႔တား ထားျခငးေတာ မဟတေၾကာငး၊ ေရးဆြထားသည ဥပေဒမားတြင ထညသြငးႏငေအာငႀကးပမးေနေၾကာငး ႏင ဟန႔တားသညအဆငထေတာမဟတဘ ကန႔သတထားျခငးသာျဖစေၾကာငး ႏင ႏငငတစကာအဆငမေအာင ႀကးပမးေနေၾကာငး၊ ဥပေဒထတြင ထညသြငးထားၿပး ျပငဆငရန လႊတေတာေကာမရင လကထသ႔ေရာကရ ေနေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

အႀကျပခက ၁၄ အရ ေဒသႏရအဆင ပြငလငးျမငသာမႈအားေကာငးေအာငေဆာငရြကျခငးတြင သယဇာတ မ ရရသညဝငေငြက တငးႏငျပညနယမားရ ေဒသခမားသ႔ခြေဝေပးသည လပထးလပနညးမားအားေကာငး ေအာငေဆာငရြကျခငး ႏင စပလဥး၍ ျမနမာႏငငတြငမရေသးေၾကာငး ႏင စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကး

19

ဌာနတြင စတငေဆာငရြကေနေၾကာငး၊ တရားမဝငသတ တးေဖာျခငးမားက ေစာငၾကပၾကညရႈျခငး၊ လ႔အခြငအေရး ခးေဖာကျခငးမားအား ဟန႔တားျခငးဆငရာ ေစာငၾကညေရး ယႏရားမား တညေဆာကလာ ရန ေဆာငရြကရာတြင တငးႏငျပညနယ အလက ျပနာမားက ေျဖရငးႏငမည Sub National Coordination Units မားဖြ႔စညးရန ႏင စပလဥး၍ သမၼတရးသ႔ စာတငထားေၾကာငး၊ ယငးအမန႔ေၾကျငာစာ ျဖင တငးႏငျပညနယအသးသးတြင အစးရ၊ ပဂၢလက႑ ႏင အရပဘက အဖြ႔အစညးတ႔ပါဝငသည sub-national units (SNUs) မားဖြ႔စညးမည ျဖစေၾကာငး၊ လကရသတတြငးဥပေဒ၊ လပထးလပနညးမား ကျပနလညသးသပျခငး ႏငလအပလင မြမးမျပငဆငရန ႏငစပလဥး၍လညး သတဥးစးဌာနမ ေဆာငရြကေနသညကေတြ႔ရေၾကာငး ႏင အပခပမႈစနစ ပမေကာငးမြနၿပး ဝငေငြမားက ဗဟႏင မတစြာ ခြေဝသးစြသည စနစတစခ ထေထာငေပးရန ႏင စပလဥး၍လညး စမကနးႏင ဘ႑ာေရးဝနႀကးဌာန လကေအာကတြငေဆာငရြကေနသညဟသရေၾကာငး ႏင ျပညနယႏင တငးအဆင၊ ေဒသဆငရာ EITI အဖြ႔မား ထေထာငေပးရနသည sub-national units (SNUs) ဖြ႔စညးျခငးႏင သကဆငေၾကာငး၊ အမန႔ေၾကျငာစာထြကလင ေဆာငရြကမညျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

ယငးေနာက၎မ ပထမအစရငခစာအေပၚအႀကျပခက ၁၄ ခကႏငစပလဥး၍ ဌာနမားတြင အခ႕ အခကမား အတြက တးတကေျပာငးလမႈမားေဆာငရြကထားျခငးက ေတြ႔ရသလ အခ႕အခကအလကမားအတြက ေဆာငရြကထားမႈ မရေသးသညကေတ႔ြရေၾကာငး၊ ယခႏစအစရငခစာ၏ ျပျပငေျပာငးလေရး အႀကျပခက မား ႏင စပလဥး၍ မားယြငးေနသညအခကမားေတြ႔ရပါကေျပာၾကားေပးရန ႏင ပမေကာငးမြနေသာ အစရငခစာျဖစလာေစရနအတြက ယငးအႀကျပခကမားအား တငျပေပးျခငးျဖစေၾကာငး ရငးလငးေျပာၾကား ခပါသည။

၇.၈။ EITI structure အားရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင) ယငးေနာက ေဒၚတာရာေမာငမ ျမနမာႏငငEITI တညေဆာကပအေၾကာငးက ရငးလငးတငျပခၿပး EITI လပငနးစဥက အေကာငအထညေဖာရနအတြက Multi-donor Trust Fund က ရရထားေၾကာငး၊ World Bank မ တာဝနယေဆာငရြကထားၿပး MOPF ႏင စာခပခပဆထားေၾကာငး ႏင NCS ရးအေနျဖင MDTF ရပေငြျဖင EITIလပငနးစဥက ပပးကညရနအတြက ရးခနးဖြငလစကာ ၀နေဆာငမႈေပးလကရေၾကာငး၊ လပငနးေဆာငရြကရနအတြက ကမာၻ႕ဘဏႏင MOBD တ႔၏ လပထးလပနညးမားကလကနာၿပး ခြငျပခက ရယႏငေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

၇.၉။ ၂၀၁၆ EITI standards မားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚခငေစာေဌး၊ NRGI) ေဒၚခငေစာေဌးမ ၂၀၁၆ EITI စႏႈနးမားအေၾကာငးက ရငးလငးရာတြင သယဇာတတးေဖာထတယသည က႑မားအေနျဖင EITI စႏႈနးမားက လကနာရမည ျဖစေၾကာငး၊ EITI international မသတမတထားသည အခကမားအား လကနာမႈရမရက စစေဆးရနအတြက ၂၀၁၆ ခႏစ၊ EITI စႏႈနးမားထြကရထားေၾကာငး၊ ယငးစႏႈနးသည တသမတတညးမဟတေၾကာငး၊ ၂၀၁၃ ခႏစတြင format တစခ၊ ၂၀၁၆ ခႏစတြင format တစခ ႏင ၂၀၂၀ တြင format တစခထြကရမညျဖစေၾကာငး၊ လအပခကမားအေပၚမတညၿပး ျပငဆင သတမတေၾကာငး၊ ယငးစႏႈနးမားတြင ၉၀ ရာခငႏႈနးေသာ စႏႈနးမားသည မလပမေနရ လပေဆာငရမည ျဖစေၾကာငး၊ အခ႕အခကမားသည တကတြနးခကမားျဖစေၾကာငး၊ ရညရြယခကမာ အစရငခစာတစခတညး

20

ထြကရရနမဟတေၾကာငး၊ ထြကရလာေသာ အစရငခစာက validator မ ဆနးစစမညျဖစေၾကာငး၊ ယငးစႏႈနးမားအတငး ေဆာငရြကထားမႈရသလားက ဆနးစစမညျဖစေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

သယဇာတဆငရာတနဖးကြငးဆကတြင ထတသငမသင ဆးျဖတျခငး၊ ကနထရက၊ လငစငေပးျခငး၊ ႏငငေတာရရမည ဘ႑ာေရးသတမတခက၊ ထတယျခငးျဖစစဥ၊ ေရာငးချခငး၊ အခြနဘ႑ာ ေကာကယျခငး စနစ၊ ရရေသာ အခြနဘ႑ာဝငေငြကစမျခငး၊ ဖြျဖးတးတကေရးအတြက ရငးႏးျမပႏမႈ တ႔ပါဝငၿပး ေကာငးမြနေသာ အပခပစမမႈသည သယဇာတ ထတယေရး အဆငတငးအတြက ကငသးရမညျဖစေၾကာငး ႏင ယငးတ႔က အျခားႏငငမားမ ေဆာငရြကေနသညပစမားျဖင ဥပမာျပ၍ ရငးလငးခပါသည။

EITI သည ဝငေငြအခြန ပြငလငးျမငသာမႈရျခငးအပငးက အဓကထားၿပး လပေဆာငသည။ EITI တြင ေဖာျပေပးရမည လပပငခြငခထားေပးျခငး ကစၥႏငစပလဥး၍ မဝါဒပငးဆငရာ ႏင ေငြေၾကးက႑ေဖာျပျခငး၊ သယဇာတ လငစငဘယလရသလ၊ ဘယလေပးသလ၊ EITI အစရငခစာတြင လငစငေပးထားသည ကမၸဏ မား၏ မတပတငထားျခငးက ေဖာျပရန၊ state participation တြင (State equity & production sharing) ဆသည ၂ ပငးရေၾကာငး၊ Benegicial Ownership သည ၂၀၁၆ ခႏစ စႏႈနးတြင မပါဝငေသးေၾကာငး၊ ၂၀၂၀ စႏႈနးတြငသာ ပါဝငမညျဖစေၾကာငး၊ ပငရငအစစအမနက ေဖာျပေပးျခငးျဖစေၾကာငး၊ စာခပမားႏင လငစငခထားေပးသညမားကလညးEITI စႏႈနးတြင ေဖာျပေပးရနလအပေၾကာငး ရငးလငးခ ပါသည။

EITI တြင ထတလပျခငးျဖစစဥႏငစပလဥး၍ စမးသပတးေဖာမႈလပငနးမား၊ ထြကရသညပမာဏႏင တနဖး မား၊ တငပ႔ျခငးအပငးတ႔ကလညး ေဖာျပေပးရန လအပေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

EITI တြင ဝငေငြခြနေကာကယျခငးႏငစပလဥး၍ အစးရမ ေကာကခရရသည အခြနအခမား၊ ဝငေငြခြနမား၊ ဖကစပေဆာငရြကမႈမားမ ဝငေငြမားသာမက ေျမငားရမးခမားက ထညသြငးေဖာျပျခငး၊ ေငြသားအေနႏင ရတာမဟတဘ ရာခငႏႈနးျဖင ရရျခငးတ႔ကေဖာျပျခငး၊ စာခပတြငပါဝငသည သေဘာတညခကမားက ျပညစေအာင ေဖာျပေပးရနတ႔ လအပေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

ျမနမာႏငငရ State- owned enterprise မားတြင MOGE, MTE, Mining 1, 2 တ႔ပါဝငေၾကာငး၊ sub-national payment သည ျမနမာႏငငတြင မပါဝငေသးေၾကာငး၊ သယဇာတလပငနးမားတြင ႏငငေတာပင လပငနးမား၏ ပငဆငမႈ ႏင cooperation ေဆာငရြကရာတြင ရယယာမားက ေဖာျပျခငး၊ အစးရသ႔ ဘယေလာက ေထာကပေပးေနသလက ေဖာျပရန ႏင EITI စႏႈနးအရ သယဇာတထတလပသည ကမၸဏမားအေနျဖင လမႈအကးျပလပငနးမားတြင ဘယေလာက ေဆာငရြကသလက ေဖာျပျခငး၊ ဝငေငြ စမခန႔ခြမႈ ႏင သးစြမႈ အခးတ႔က ေဖာျပေပးရန လအပေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

ဆကလက၍ ျမနမာႏငငအေနျဖင ဒတယအႀကမအစရငခစာ၏ရလဒသည အနညးဆး satisfactory (စတေကနပသညအဆင) က ရရရမညျဖစေၾကာငး၊ အခ႕ႏငငမားအေနျဖငလညး အစရငခစာ ၂ ေစာငျဖင candidate မ compliance အဆငသ႔ေရာကရသြားေၾကာငး၊ ျမနမာႏငင၏ လကရအေနအထားအရ compliance အဆငသ႔ ေရာကရရန ခယဥးေသာလညး candidate country အဆငမ ကမသြားရနသည အေရးႀကးေၾကာငး၊ ဒတယအႀကမအစရငခစာက ၂၀၁၇ ခႏစ ဒဇငဘာလ တြင ထြကရရမညျဖစေသာလညး

21

ေနာကကသြားသညအတြက ၂၀၁၈ ခႏစ မတလအထ ေနာကဆတေပးရန international secretariat သ႔စာပ႔၍ request လပထားၿပး လကခထားေၾကာငး၊ ျမနမာႏငငအေနျဖင first validation က ၂၀၁၈ ဇြနလတြင စစေဆးမညျဖစေၾကာငး၊ ယငးေနာက လးဝေကနပလင compliance ႏငငျဖစသြားၿပး ေကနပ ေလာကဖြယရာ ရလဒသာထြကရလင suspended ျဖစၿပး ျပနလညေဆာငရြက ခြငရမညျဖစေၾကာငး၊ EITIလပငနးစဥသည အကနလးက ေျဖရငးေပးမည မဟတေသာလညး သယဇာတႏင စပလဥးသည ပြငလငးျမငသာမႈရစြာ၊ ဘယအပငးေတြမာ ဘယလေဆာငရြကေနသလစသည စမခန႔ခြႏငမညျဖစေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

တကေရာကလာသည ဌာနဆငရာ ကယစားလယမားမ ျမနမာႏငငတြင သယဇာတ ႏင သဘာဝ ပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကး ဌာနေအာကရ MGE ႏင Mining 1, 2, 3 သည operation လးဝ ေဆာငရြကမႈမရေတာေၾကာငး ဝငေရာကေဆြးေႏြးခပါသည။

စႏႈနး ၅.၁ အရ ႏငငေတာဘကဂကသ႔ဝငေရာကျခငးရမရ၊ ဘယေလာကဝငေရာကသလကေဖာျပရန ေျပာထားေၾကာငး၊ စႏႈနး ၂.၄ အရ စာခပႏငစပလဥး၍ ေဖာျပရန ေျပာထားေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

ေကာကစမးသည CSR ႏငစပလဥး၍ သးသန႔ေဆာငရြကေၾကာငး၊ EITI ၂၀၁၆ စႏႈနးအား ေဆာငရြကရ လြယကေစရန မြမးမထားေၾကာငး၊ လကရတြင ဘာသာျပနအပထားၿပးရရပါက သကဆငရာဌာနမားသ႔ ျဖန႔ေဝမညျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

၇.၁၀။ အးအငတအင ဗဒယျပသျခငး ယငးေနာက တကေရာကလာသမားအား အးအငတအငၾကြကဗဒယက ျပသခပါသည။

၇.၁၁။ Reporting template မားအေၾကာငးရငးလငးတငျပျခငး (ေဒၚတာရာေမာင) ထ႔ေနာက ေဒၚတာရာေမာင မ အရငႏစတြင ထညသြငးခသည templates ပစမားအေၾကာငးက ရငးလငးတင ျပခပါသည။ ယငးေနာက၎မ ယခငႏစတြင ယငး format မားတြင ထညသြငးရာ၌ မညသည format သည အခနအၾကာဆးျဖစၿပး ျဖညရခကခသလက ေဆြးေႏြးေပးၾကရန ႏင ယခႏစမ စတငျဖညရမည ဌာနမား အတြက အေတြ႔အႀကရေသာ ဌာနမားအေနျဖင ယငးအေတြ႔အႀကမားက မေဝေပးရန ေျပာၾကားခပါသည။

ဆရာဥးသနးေဌးေအာင (လပစစႏငစြမးအငဝနႀကးဌာန) မ ေဆြးေႏြးရာတြင စြမးအငက႑အေနျဖင အခကအခသပရမညမထငေၾကာငး၊ အခန ၂ ပတမရရလင အဆငေျပေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

ျမနမာႏငငစာရငးစစခပရးအေနျဖင ဌာနအခငးခငးရ ျဖညသြငးလာေသာ အခကအလကမားအား စာရငးစစခပရးမ စစထားေသာ Audit လပျပးေသာ အစရငခစာမ အခကအလကမားျဖစေသာလညး ေပးပ႔လာေသာ အခကအလကမားကြာျခားပါက ကြာျခားရသညအေၾကာငးရငးက သကဆငရာဌာနမားသ႔ ျပနလညေမးျမနးရသညအတြက အခနယေၾကာငး၊ ျဖစႏငလင ဌာနအလက ၿပးသေလာကအခကအလက မားက တစႏစျပးလင တစႏစ စစေဆးႏငရနအတြက စာရငးစစခပရးသ႔ ၾကတငေပးပ႔ေပးရနႏင ကြာျခားခကမားရပါလညး မတခကမားျဖင အျပညအစ ေရးသားေပးပ႔ထားျခငးျဖင ေပးပ႔ၾကရန ေဆြးေႏြး ခပါသည။ receipt no. ႏငစပလဥး၍ IA အဖြ႔ႏင ညႏႈငးေဆာငရြကရနေျပာၾကားခပါသည။

22

Treasury ႏငစပလဥး၍ တငပ႔ေသာအခကအလကမားမရရႏငေၾကာငး ဝငေရာကေဆြးေႏြးခပါသည။ ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာနမ Income tax ႏင commercial tax မားကတတႏငသမခြျခားေပးမညျဖစေၾကာငး ႏင ခကခေၾကာငး၊ IA ႏငေတြ႔ပါက ကမၸဏမားက တတႏငသမနညးေပးရန ေဆြးေႏြးရမညျဖစေၾကာငး၊ Payment flow detail တြင အခနေပးရနလအပေၾကာငး၊ အခ႕ကမၸဏမားသည ကမၸဏတစခတညး ျဖစေသာလညး ၁၀ ႀကမခန႔ေပးေၾကာငး ေဆြးေႏြးခၾကပါသည။

ထ႔ေနာက ေဒၚတာရာေမာငမ ေအာကတဘာလ ၃ ရကေန႔တြငကငးပမည template entities training ၌ အမနတစကယေဆာငရြကမညသမား ႏင ႀကးၾကပမညသမားက တကေရာကေစခငေၾကာငး၊ ဌာနဆငရာ အလက တကမညလအေရအတြကက ေပးပ႔ေပးရန ႏင NCS မေဆာငရြကေပးမညျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခ ပါသည။

၇.၁၂။ အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး ယငးေနာက တကေရာကလာသမားမ ေအာကပါေခါငးစဥမားက သကဆငရာဌာနအလက အပစဖြ႔ ေဆြးေႏြးခၾကပါသည။

• ဒတယ ႏင တတယအႀကမ အးအငတအင အစရငခစာျပစရာတြင အစးရက႑တြင ရငဆင ႀကေတြ႔ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမားက ေဆြးေႏြးျခငး

• ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။ • ယငးစနေခၚမႈမားအတြက ဘာေတြျပငဆငထားၿပးၿပလ။ • ေရ႕ဆကမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမလ။

ယငးတ႔အတြက မညသက မညသညအခနတြင မညသ႔ေဆာငရြကမာလ။ NCS အဖြ႔ႏင ဘယလပးေပါငး ေဆာငရြကႏငမလ။ ဘယလအကအညေတြလအပသလ။

၇.၁၃။ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး (က) MOGE အဖြ႔မ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး

ဒတယ ႏင တတယအႀကမ EITI အစရငခစာျပစရာတြင အစးရက႑တြင ရငဆငႀကေတြ႔ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမား ႏင ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။

• လပစစႏငစြမးအငဝနႀကးဌာနအေနျဖင ၂၀၁၄-၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၁၆ ခႏစတြင ထပတးပါဝငမညမာ ေရႊကမၸဏ၏ SEAGP ဆသည သဘာဝဓါတေငြ႔ႏင ပကလငးတ႔မ ရရသည fees & income တ႔ျဖစေၾကာငး၊ စကတငဘာလ ၂၅ ရကေန႔၊ ၂၀၁၇ ခႏစတြင ၎အဖြ႔အား ဖတေခၚၿပး ေဒတာမား ေတာငးခမႈျပလပမညျဖစေၾကာငး၊ ၎တ႔၏ ဝငေငြႏင စပလဥးၿပး China Development Bank တြင ေခးေငြရေၾကာငး၊ Euro collection account အျဖစထားရၿပး ၎မတစဆငရရမညျဖစၿပး ေျဖရငးေပး မညျဖစေၾကာငး၊ အေကာကခြနဥးစးဌာနအေနျဖင ၂၀၁၄-၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၁၆ ခႏစတ႔အတြက advanced ကစၥမားအတြက အဆငေျပေခာေမြ႔စြာ ကညေပးပါရန၊

23

• In kind payment ႏင In kind received ျပနာတြင ေရနစမးႏငစပလဥးၿပး MPRL ႏင Gold Petrol ကမၸဏတ႔မ MOGE ႏင အတပးေပါငးေဆာငရြကလကရေၾကာငး၊ ၎တ႔ဆမရရေသာ ေရနစမးအစရယယာက ဝယယရျခငး ႏင ကနေသာေရနစမးကရရျခငးျဖစၿပး payment အေနျဖငမဟတဘ received အေနျဖငရရျခငးျဖစေၾကာငး၊ မႏစကတညးကေဖာျပၿပး ျဖစေသာ ေၾကာင ယငးျပနာကလညးေျဖရငးၿပးျဖစေၾကာငး၊

• Other account ျပနာႏငစပလဥး၍ other account သည state-owned enterprise မားအတြက ၂၀၁၂-၂၀၁၃ ခႏစမ စတငခေၾကာငး၊ other account ကသးစြမညဆလင စမကနးႏငဘ႑ာေရး ဝနႀကးဌာနမတဆင လႊတေတာ၏ အတညျပခကျဖင Union Fund Account (UFA) ျဖငသးစြျခငးျဖစေၾကာငး၊ Other account ၏အဓကအခကအေနျဖင အသားတငအျမတ၏ ၂၅ ရာခငႏႈနးသည income tax ျဖစၿပး ၂၀ ရာခငႏႈနးသည state distribution ျဖစေၾကာငး၊ Net 55 ရာခငႏႈနးသည other account သ႔သြားျခငးျဖစေၾကာငး၊ Other accounts သးစြမႈႏငစပလဥး၍ လညး ျပညေထာငစစာရငးစစခပရးမ ႏစစဥႏစတငး စစေဆးေလရေၾကာငး၊

• Definition ႏငစပလဥး၍ value of Production ႏင volume of production တြင value ကမရရႏငေၾကာငး ႏင volume သာရရႏငေၾကာငး၊ losses မားရႏငသညအတြက net အေနျဖင volume ကသာေပးႏငေၾကာငး၊

• Reporting format သည ျမနမာစာျဖငေရးထားျခငးျဖစေသာေၾကာင translation ေဆာငရြကပါက အဓပၸာယမားယြငးႏငသညျပနာ ရေၾကာငး ႏင ယငးအတြကလညး translation လပရန ျပငဆငေနသညအတြက ေျဖရငးႏငေၾကာငး၊

ယငးေနာက၎တ႔ဌာနအေနျဖင Reporting template ထြကလာလင တစပတအတြငး ျဖည၍ ၿပးႏငေၾကာငး ႏင စနေခၚမႈမား၊ အခကအခမားက အဆငေျပေခာေမြ႔စြာ ေျဖရငးႏငေၾကာငး တငျပခပါသည။

ေဒၚတာရာေမာငမ MOGE မအခကအလကမားက တစပတအတြငးၿပးစးလင Audit general ရးသ႔ေစာလငစြာ ေပးပ႔ႏငၿပး ၾကတငစစေဆးေပးထားႏငေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။ ထ႔ေနာက စာရငးစစခပရးမ ၎တ႔အေနျဖင ဌာနေပါငးစ၏ ေဒတာမားက စစေဆးေပးရျခငးျဖစေသာေၾကာင ဌာနမားအေနျဖင MOGEအေနျဖင ႏစႏစစာလးၿပးေနသညအတြက အဆငေျပေသာလညး အျခားဌာနမား အေနျဖင တစႏစစာၿပးလငလညး စစေဆးထားႏငရနအတြက ႀကတငေပးပ႔ထားရနလအပေၾကာငး၊ တရားဝငစာထြကရ၍ ေပးပ႔ရန ေျပာၾကားခပါသည။

(ခ) MoNREC (MGE) အဖြ႔မ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး

ဒတယ ႏင တတယအႀကမ EITI အစရငခစာ ျပစရာတြင အစးရက႑ တြင ရငဆင ႀကေတြ႔ ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမား

• အခနတေတာငျခငး v Gems companies အေရအတြကမားျခငး

• ME 1, 3 audit စစေဆးမႈ • BO data ထညသြငးျခငး • ဘာသာျပနမႈအခကအခ (Scoping data)

24

ယခငႏစက Emporium sale ကသာေဆာငရြကခေသာလညး ယခႏစတြင ႏစႏစစာ ေဆာငရြကရမည ျဖစသညအျပင တးခ႕ေဆာငရြကခငးသညအတြက လပကြကစာရငး Production & Royalty, In kind တ႔ပါဝငလာသညအတြက အခနတး၍ လအပျခငးျဖစေၾကာငး၊ Recommendations 14 ခကတြင 12 ခကႏင သကဆငေနၿပး အားလးကေဆာငရြကထားႏငေသာလညး IA အဖြ႔မ လပကြကစာရငးတြင ကမၸဏ လငစငနပါတတ႔က ျပနထညခငးျခငးတ႔ရျခငး ႏင template သည ျမနမာဘာသာျဖစေနျခငးတ႔အတြက translation ေဆာငရြကရျခငးတ႔ေၾကာင အခနလအပျခငးျဖစေၾကာငး၊ ကမၸဏအေရအတြကမား လာပါက လညး (ျမနမာႏငငတြင ကမၸဏတစခတညးျဖင ေကာကမကေရာ၊ ေကာကစမးပါေဆာငရြကႏငျခငး) အခနတး၍ လအပျခငးျဖစေၾကာငး၊ ME 1, 2 ကစၥအတြက စာရငးစစေဆးခနေပးရမညျဖစေၾကာငး၊ Beneficial ownership (BO) သည ျမနမာႏငငအတြက အသစျဖစေနျခငး ႏင scoping study ေဒတာမားက ဘာသာျပနရနလအပျခငးစသည အခကအခမားရေၾကာငး ရငးလငးတငျပခပါသည။

ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။

• ယခငႏစအစရငခစာက အေျခခ၍ ကမၸဏအေရအတြက သတမတေပးရန (Gems) • CSR လပငနးမားႏင စပလဥး၍ ကမၸဏမားမ ေဒတာမားက ရယေပးရန • စာရငးစစခပရးမ စစေဆးႏငရနအတြက တစႏစစာ ေဒတာမားသြငးၿပးပါက ေပးပ႔ထားရန ႏင data

clarification အတြက ဌာနမားတြင ဆကသြယရမည ပဂၢလမား ထားရေပးရန • ဝနႀကးရးမ စာအႀကမႀကမထြကရေပးရန (တစႏစစာခငး စစေဆးရနအတြက)

ယငးစနေခၚမႈမားအတြက ဘာေတြျပငဆငထားၿပးၿပလ။ ေရ႕ဆကမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမလ။

• စာရငးမားႀကတငေကာကယထားၿပးျဖစေၾကာငး • ေအာကတဘာလ ၃ ရကေန႔တြင ကငးပမည template သငတနးတြင အမနတစကယ ျဖညသြငး မညသမားတကေရာကႏငရန ျပငဆငထားၿပးျဖစေၾကာငး၊

• အရငအေတြ႔အႀကမားက အေျခခၿပး ပမနစာရငးမားက သးသန႔ update လပသြားရန • Reporting template အတြက ေဒတာထညသြငးရသည Format ကပေသထားရန • ဌာနအလက အးအငတအငလပငနးအဖြ႔မား (EITI Units) မား ပေသထားရန • BO အဓပၸာယဖြငဆခကက ကမၸဏမားသ႔ ႀကတငချပထားျခငး လပငနးေဆြးေႏြးပြ ျပလပရန

(DICA)

(ဂ) MoNREC (MGE) အဖြ႔မ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး

ဒတယ ႏင တတယအႀကမ EITI အစရငခစာျပစရာတြင အစးရက႑တြင ရငဆင ႀကေတြ႔ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမား

• Material Thresholds အေပၚတြင အမားႀကးမတညၿပး အခနလအပျခငး • Templateက ေဒတာျဖညသြငးမညသမားအားလး နားလညေအာငရငးျပရန လအပျခငး၊

(အထးသျဖင ထပတးပါဝငလာသည ပလဌာနတ႔အတြက)

25

• Materail Thresholds ျဖတၿပးပါက ပါဝငမညကမၸဏမားက Reporting template training အတြက ၅ ရကေလာက ႀကတငဖတၾကားရန

ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။

• တတႏငသမ အားလးၿပးစးေအာင ပးေပါငးေဆာငရြကေပးမညျဖစေၾကာငး

(ဃ) MOPF အဖြ႔မ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး

ဒတယ ႏင တတယအႀကမ EITI အစရငခစာျပစရာတြင အစးရက႑တြင ရငဆငႀကေတြ႔ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမား

• စာရငးစစမတတမးမားက စာရငးစစမ ထပစစလင အခနယႏငေၾကာငး • စကပစၥညးမား တငသြငးသညကနးဂဏနးမားေပးရန အခကအခရျခငး (ဥပမာ- ဥပေဒစးမးမႈအား မေကာငးသည နယစပေဒသမားမ ဝငေရာကသည စကပစၥညးမား)

• ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာနအတြက Multi-companies မ စးပြားေရးေပါငးစေဆာငရြကသညအတြက ၎တ႔ႏင ဆကစပသည export/import အပငးတြင Revenue ႏင IRD တ႔က ခြထတရန အခကအခရျခငး၊ နညးပညာျမငလာသညအေလာက ဘယ sectors အတြကလညး ခြထတရန ခကချခငး

• အေကာကခြနဌာနအတြက အခြနေပးေဆာငမႈစနစအား နားလညမႈလြမားႏငျခငး (ဥပမာ- ျပနအမးရ သညကစၥမား၊ ကာလအပငးအျခားတစခအတြငး ျပနေပးရသညကစၥမား၊ Drawback, temporary admission, Special order, ႏငငေတာအတြကအေရးႀကးသည ကစၥမားအတြက ဝနႀကးခြငျပခက ျဖင တငသြငးသညအခနႏင Finalize တ႔ကြာျခားသြားႏငေၾကာငး၊ အခြနေပးသည စနစအေပၚ မတညၿပး break down လပရမညျဖစေသာေၾကာင အခနကာလလြမားႏငေၾကာငး၊ ဘ႑ာေရး တစႏစ ကြာျခငးသြားႏငေၾကာငး)၊

• BO ႏင ပတသကသညအခကအလကမားက company act တြင ထညရနခကချခငး

ယငးစနေခၚမႈ/အခကအခမားက မညသ႔ ရငဆငေကာလႊားလ႔ရမလ။

• Sectors အလကဘယလခြႏငမလဆလင ကမၸဏမားမ မနမနကနကန ေဆာငရြကရန • Line Ministeries မားႏင ကမၸဏမား ပးေပါငးေဆာငရြကရန • အမန႔ေၾကာျငာစာထတျပနၿပး BO ႏငပတသကသညအခကအလကမားက Form 6 ႏင 26 တ႔တြင ထညသြငးရန

• ျပညတြငးအခြနဥးစးဌာနအေနျဖင အခနယ၍ အနးစပဆးေဆာငရြကေပးမညျဖစေၾကာငး • သကဆငရာဌာနမားအေနျဖင တငသြငးမႈနညးစနစက ရငးရငးလငးတငျပရန

ယငးစနေခၚမႈမားအတြက ဘာေတြျပငဆငထားၿပးၿပလ။ ေရ႕ဆကမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမလ။

• သကဆငရာဌာနမားမ ေဒတာမား စာရငးသြငးခနတြင NCS အဖြ႔မ လကပါကညေဆာငရြကေပးရန • Template ျဖညစြကမႈအတြက ရငးလငးခက/မတတမးထားရန (စဥဆကမျပတေဆာငရြကႏငရန)

26

• ဌာနတငးတြင EITI task force အဖြ႔သးသန႔ထားရရန • Manual ထတထားရန

ထ႔ေနာက ေဒၚတာရာေမာငမ ဌာနဆငရာအလက အခကအခမား၊ ေကာလႊားႏငမညနညးလမးမား ႏင ေရ႕ဆကေဆာငရြကမညအရာမားက ေဆြးေႏြးတငျပေပးခသညအတြက ေကးဇးတငရေၾကာငး ႏင ဌာန တစခခငးစ၏ ၂ ႏစစာ အခကအလကျဖညသြငးရနအတြက လအပမညအခနကာလကေဆြးေႏြးေပးရန ႏင ယငးကသရရပါက NCS အေနျဖင MOBD ႏင ပးေပါငး၍ ဝနႀကးဌာနမစာပ႔ရန ႏင audit ဆစာပ႔ရနအတြက timeline ျပငဆငႏငေၾကာငး၊ template training တြင အမနတကယအခကအလကမား ျဖညမညသမား တကေရာကေပးရန၊ တကေရာကမညလစာရငးက ႀကတငစာရငးေပးရန၊ BO ႏငစပလဥး၍ ရငးလငး တငျပရန ႏင scoping stuy report ႏငစပလဥး၍ ကမၸဏမားကလညး ႀကတငသတငးေပးထားရနအတြက ရနကနၿမ႕တြင ေန႔တစပငးေလာက sharing session ကကငးပခငေၾကာငး၊ ေအာကတဘာလ ၃ ရကေန႔ မတငမ သကဆငရာဌာနမားမ ဖတၾကားေပးပါက ပမအဆငေျပမညျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

ယငးအျပင ၎မ Scoping study report သည ၂၅ ရကေန႔ထြကမညျဖစေသာေၾကာင options မားျပငဆင ထားႏငေၾကာငး၊ အမားဆး option ကယထားပါက ပမအဆငေျပမညျဖစေၾကာငး ႏင ၂၅ ရကေန႔တြင ယငးအစရငခစာက အးေမးလပ႔ေပးမညျဖစေၾကာငး၊ templateမား၊ options မားပါဝငမညျဖစေၾကာငး၊ အစရငခစာတြင ကမၸဏနာမညမပါေသာလညး ပမာဏျဖငျဖတမည ျဖစေသာေၾကာင ဘယကမၸဏေတြ ပါႏငသညက ဆးျဖတႏငေၾကာငး ရငးလငးခပါသည။

ယငးေနာက တကေရာကလာသမားမ စကတငဘာလ ၂၇ ရကေန႔တြင ရနကနၿမ႕၌ Private sector ႏင အလပရေဆြးေႏြးပြကငးပရနအတြက ဖတၾကားေပးရန (BO, scoping study report) အားလးမ သေဘာတ ခပါသည။ ဌာနအလက တကေရာကမညသအေရအတြကက MOBD သ႔ ေပးပ႔ေပးရန၊ ဌာနမားမ အခက အလကမားက စာရငးစစခပရးသ႔ ေနာကဆးေပးပ႔ႏငသည အခနဇယားက စာရငးခပရးသ႔ ေပးပ႔ေပးမည ျဖစေၾကာငး ႏင အခနထပမလအပပါက IA ႏငညႏႈငးေပးမည ျဖစေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

၈။ ေကးဇးတငစကားေျပာၾကားျခငး (ဥးထြနးေပၚဥး ၊ NCS Technical Specialist) ထ႔ေနာက ဥးထြနးေပၚဥးမ ယေန႔အလပရေဆြးေႏြးပြက အဖြငအမာစကား ေျပာၾကားေပးခပါေသာ ညႊနၾကားေရးမးခပ ေဒါကတာ ဥးရျမငေဆြ ႏငတစကြ ဝနႀကးဌာနမားမ တာဝနရသမားအားလးအား အခနေပးၿပး တစရကတာလးတကေရာကေပးခသညအျပင အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးရာတြငလညး စတပါဝငစားစြာ ႏင တကၾကြစြာ ပါဝငေဆြးေႏြးေပးခသညအတြက ေကးဇးတငရေၾကာငး၊ ဌာနအလက ႀကေတြ႔ႏငသည အခကအခမားက ေဖာထတခၿပး ယငးတ႔က ဘယလေျဖရငးေဆာငရြကမလတ႔ကလညး ေဆြးေႏြးေပးခ သညအတြက ေကးဇးတငရေၾကာငး ႏင ေနာကဆးအေနႏင ယခအလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ တကေရာကၾကသည ျမနမာEITIလပငနးစဥတြင အေတြ႔အႀကရေသာ ဌာနဆငရာမ ကယစားလယမား အေနျဖင လာမညႏစ အစရငခစာအတြက ဆကလကေဆာငရြကရမည လပငနးစဥမားတြငလညး ယခကသ႔ ရငးရငးႏးႏးဆကလကပးေပါငး ပါဝငေပးၾကပါရန ႏင လအပခကမားရပါက ေထာကျပေပးၾကပါရန ႏင ယခပြက စစဥေပးခပါေသာ MOBD ႏင NCS တ႔အားလညးေကးဇးတငရေၾကာငး ေျပာၾကားခပါသည။

27

၉။ ေနာကဆကတြမား

၉.၁။ ေနာကဆကတြ(၁) အလပရေဆြးေႏြးပြသ႔ တကေရာကသမားစာရငး

စဥ အမည ရာထး ဌာန ဆကသြယရမည ဖနးနပါတ ႏင Email

လပစာ ၁။ ဥးလငးထြဋ Director DICA 09 790633388 ၂။ ဥးေကာသက DDG DOM 067 409018 ၃။ ဥးေကာသရ EG MOGE 09 420706308 ၄။ ဥးလငးခြနက Assistant Geologist ME 2 09 782581145 ၅။ ေဒၚေဝေဝၾက DD MOGE 09 420706464 ၆။ ေဒၚခငေစာေဌး - NRGI ၇။ ေဒၚေသာေဆြတင AD Custom 09 5109729 ၈။ ေဒၚစးစႏၵာေအာင ဥးစးအရာရ သတဥးစးဌာန 09 5163028 ၉။ ဥးျမငသ အေထြေထြမနေနဂာ ျမနမာပလလပငနး 09 49201273 ၁၀။ ေဒၚထကထကေအာင ေမြးျမေရးမး ျမနမာပလလပငနး 09 420712636 ၁၁။ ေဒၚသမသမေဆြ အမတြထနး ျမနမာပလလပငနး 09 421100936 ၁၂။ ဥးဝငးၿဖး လ/ထ ဘမေဗဒအရာရ ဘမေဗဒေလလာေရး ႏင

ဓါတသတရာေဖြ ေရး ဥးစဌာန

09 733263139

၁၃။ ဥးတငကကဥး လ/ထ ဘမေဗဒအရာရ ဘမေဗဒေလလာေရး ႏင ဓါတသတရာေဖြ ေရး ဥးစဌာန

09 963545323

၁၄။ ေဒၚၾကညၾကညၿပး ဒ-ညႊနၾကားေရးမး ျမနမာေရန ႏင သဘာဝ 09 401640828

28

ဓါတေငြ႔လပငနး ၁၅။ ေဒၚျမငျမငခင လကေထာကမနေနဂာ

(ဘ႑ာေရး) ျမနမာေရန ႏင သဘာဝ ဓါတေငြ႔လပငနး

09 428301492

၁၆။ ဥးေကာစြာစး မနေနဂာ (ဥပေဒ) MOGE 09 7803564175 ၁၇။ ဥးေနေအာင မနေနဂာ (ကမးလြန) MOGE 09 967931313 ၁၈။ ဥးေအာငျမတေကာ Director Budget Department 067 410266 ၁၉။ ေဒၚခခ Budget officer Budget Department 067 410534 ၂၀။ ေဒၚေအးေအးမြန Budget officer Budget Department 067 410536 ၂၁။ ေဒၚခငခငေမ DD OAG 09 448535572 ၂၂။ ေဒၚထားရ DTR OAG 09 444035846 ၂၃။ ေဒၚႏငးေဝေအာင AD MOBD 09 254289454 ၂၄။ ေဒၚခငပပခင SO MOBD 09 784618786 ၂၅။ ေဒၚေရႊရညဝငး SO MOBD 09 444025348 ၂၆။ ေဒၚမးျမတခင DSO MOBD 09 440702088 ၂၇။ ေဒၚစရညလႈင DSO MOBD 09 791916844 ၂၈။ ဥးတငမးႏင AD LTO 09 5047736 ၂၉။ ဥးေအးမငးသနး AD MTO 1 09 400476618 ၃၀။ ဥးၿငမးရနၿဖး AD MTO 3 09 5132970 ၃၁။ ေဒၚေအးေအးခင AD MTO 2 09 450400070 ၃၂။ ဥးေနလငးစး Director IRD 09 5185502 ၃၃။ ေဒၚမငးမငးခင AD IRD 09 2023477 ၃၄။ ေဒၚအနတာ Staff officer IRD 09 423698916 ၃၅။ ေဒၚရရခင Director Treasury Department 09 254558424 ၃၆။ ဥးထြနးထြနးေဇာ AD MGE 09 43044660 ၃၇။ ဥးမးႏင Director MGE 09 400016741 ၃၈။ ဥးလဝငး AD ME 1 09 428329879 ၃၉။ ဥးသနးေဌးေအာင Advisor/Consultant MOGE ၄၀။ ေဒၚစစစး AD OGPD 09 786674948 ၄၁ ဥးေအးလငး Director ME 2 09 426463685 ၄၂ ဥးဆလငးကးလနေထာငး Advisor Pyoe Pin ၄၃ ေဒၚတာရာေမာင Technical Advisor NCS ၄၄ ဥးထြနးထြနးလြင Director ME 1 067 409012

09 43208066 ၄၅ ဥးသနးထြနး AD DOM 09 428321063 ၄၆ ေဒၚခငခငလြင Director Budget Departmen ၄၇ ေဒါကတာရျမငေဆြ DG DGSE 09 8300607 ၄၈ ေဒၚလြငလြငခင DD Treasury 067 410168 ၄၉ ဥးဆနးဝငး DD MOBD 09 5016167

29

၅၀ ေဒၚတငတငစး Gems 09 254572824 ၅၁ ေဒၚမမေကာ AD ME 1 067 409392 ၅၂ ေဒၚျမငျမငဥး AD ME 1 09 448533206 ၅၃ ေဒၚသဂႌ AD ME 1 067 404394 ၅၄ ဥးမငးသ AD ေကာကမက 09 964616154 ၅၅ ေဒၚခ Assistant Manager ေကာကမက 09 43015880 ၅၆ ေဒၚဝငးဝငးရ DAD ေကာကမက 09 443180370 ၅၇ ေဒၚေမသကတင အငယတနးအငဂငနယာ-

၁ (ၿမ႕ျပ) ေကာကမက 09 250380281

၅၈ ေဒၚမးသရေအာင အငယတနးအငဂငနယာ-၁ (ၿမ႕ျပ)

ေကာကမက 09 254567788

၅၉ ေဒၚစစလႈင စာရငးကင -၁ ေကာကမက 067 414628 ၆၀ ေဒၚေဆြေဆြေအာင စာရငးကင -၁ ေကာကမက 067 414628 ၆၁ ေဒၚေကာစသနး ႀကးၾကပေရးမး

(ကြနပတာ) ေကာကမက 067 414628

၆၂ ေဒၚခငခငဝငး လကမႈ-၅ (ေကာကစမး) ေကာကမက 09 455719155 ၆၃ ေဒၚသတာ ေငြကင - ၁ သတတြငးဥးစးဌာန 09 448548061 ၆၄ ဥးျပညသာေကာ IA & Outreach Officer NCS ၆၅ ေဒၚေအးခမးေဝ Communication

Assistant NCS 09 977255764

၉.၂။ ေနာကဆကတြ (၂) အခမးအနားအစအစဥ အးအငတအငလပငနးစဥအား သနားလညေစျခငး ႏင ၂၀၁၄-၁၅ ႏင ၂၀၁၅-၁၆ ခႏစ ၂ ႏစစာ Reconciliation အစရငခစာက ျပငဆငႏငရနအတြက အစးရအလပအဖြ႔ဝငမားႏင ကငးပျပလပသည အလပရေဆြးေႏြးပြ အစအစဥ

အခန အစအစဥ ဥးေဆာငမညသ ၉း၀၀ - ၉း၁၅ အဖြငအမာစကားေျပာၾကားျခငး။ ၉း၁၅ - ၉း၃၀ မတဆကျခငး ႏင အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခကမား အား

ရငးလငးတငျပျခငး၊ ဥးထြနးေပၚဥး

၉း၃၀ - ၉း၄၅ MEITI ၏ ေနာကခသမငးေၾကာငးအား ရငးလငးတငျပျခငး ဥးဆနးဝငး ၉း၄၅ - ၁၀း၁၅ သယဇာတအရငးအျမစမားစမခန႔ခြျခငး ႏင EITI လပငနးစဥ

တြင အစးရ၏ အခနးက႑ ႏင တာဝနဝတရားမား အေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး

ဥးဆလငးကးလနေထာငး

၁၀း၁၅ - ၁၀း၃၀ အမတတရဓါတပရကကးျခငး ႏင လကဘကရည ေသာကနားျခငး

တကေရာကသမား

၁၀း၃၀ - ၁၁း၁၅ EITI အစရငခစာ အခနဇယား ႏင အဆငမားအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး

ေဒၚခငေစာေဌး

30

၁၁း၁၅ - ၁၂း၀၀ ပထမအႀကမ EITI အစရငခစာအေပၚ အႀကျပ တကတြနးခက မားအား ရငးလငးတငျပျခငး

ေဒၚတာရာေမာင

ေန႔လညစာစားသးျခငး ၁း၀၀ - ၂း၀၀ ၂၀၁၆ EITI စႏႈနးအေၾကာငး ရငးလငးတငျပျခငး ေဒၚခငေစာေဌး ၂:၀၀ - ၂:၁၅ EITIအတြက ရကကးထားသည ၾကြကတငးျပည ဗဒယအား

ျပသျခငး

၂း၁၅ - ၂း၄၅ အရငအစရငခစာတြင အသးျပခသည template အေၾကာငးေဆြးေႏြးျခငး

ေဒၚတာရာေမာင

၂း၄၅ - ၃း၀၀ လကဘကရညေသာကနားျခငး ၃း၀၀ - ၄း၁၅ အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး

• ဒတယ ႏင တတယ အႀကမ EITI အစရငခစာ ျပစရာတြင အစးရက႑ တြင ရငဆင ႀကေတြ႔ႏငသည စနေခၚမႈ/အခကအခမားက ေဆြးေႏြးျခငး

• ယငးစနေခၚမႈ/ အခကအခမားက မညသ႔ရငဆင ေကာလႊားလ႔ရမလ။

• ယငးစနေခၚမႈမားအတြက ဘာေတြျပငဆငထားၿပးၿပလ။ • ေရ႕ဆကမညသ႔ ဆကလကေဆာငရြကမလ။

အစးရဌာနကယစားလယမား

၄း၁၅ - ၄း၄၅ ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညတငျပျခငး အပစတစခခငးစမ ကယစားလယမား

၄း၄၅ - ၅း၀၀ အပတေကးဇးတငစကားေျပာၾကားျခငး။ ဥးထြနးေပၚဥး

၉.၃။ ေနာကဆကတြ (၃) လႈပရားမႈဓါတပမား

အဖြင အမာစကား ေျပာၾကားျခငး အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ ရညရြယခကမားအား ရငးျပျခငး

မတဆကျခငး မတဆကျခငး

MEITI သမငးေၾကာငးအား ရငးလငးတငျပျခငး သယဇာတစမအပခပမႈတြင အစးရ၏ အခနးက႑ႏင တာဝနဝတရားမားအား ရငးလငးတငျပျခငး

1

အးအငတအငအစရငခစာအခနဇယား ႏင အဆငမားအား ရငးလငးတငျပျခငး

ပထမအႀကမ အးအငတအင အစရငခစာ၏ အႀကျပခက မားအား ရငးလငးတငျပျခငး

အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးျခငး အပစဖြ႔ေဆြးေႏြျခငး

အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညရငးလငးတငျပျခငး

အပစဖြ႔ေဆြးေႏြးခကမားအား ျပနလညရငးလငးတငျပျခငး

2