総研大文化科学研究 第10号（2014） 155

翻訳における質の批評―夏目漱石『心』のベトナム語版を例として―

ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG BẢN DỊCH—Khảo sát với bản dịch tiếng Việt tác phẩm “Kokoro”

của Natsume Soseki—

ブイ・フン・マィン Bùi Hùng Mạnh ハノイ大学大学院修士課程 Khoa đào tạo Sau đại học, Trường Đại học Hà Nội

徳永　光展 Mitsuhiro Tokunaga 福岡工業大学教授 Giáo sư Đại học Công nghiệp Fukuoka

Tóm tắtHoạt động Dịch thuật đã được hình thành và phát triển từ xa xưa. Trong xã hội hiện đại, nhu cầu về giao

tiếp đa ngôn ngữ, đa văn hóa ngày càng được coi trọng. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng có trong tay một bản dịch tiếng nước ngoài. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng tham gia một khóa học về ngôn ngữ, về dịch thuật. Ngày nay, ai cũng có thể dễ dàng tham gia vào công tác dịch thuật. Theo đó, có vô vàn những văn bản đã được dịch, với đa dạng sắc thái và chất lượng khác nhau.

Đánh giá chất lượng dịch thuật không thể thiếu trong các hoạt động nghiên cứu về dịch thuật. Tuy nhiên, do thiếu khung phương pháp luận thích hợp, nên đánh giá bản dịch hiện nay chủ yếu tập trung vào những việc như: sửa chữa từ vựng và cú pháp hoặc phân tích lỗi chứ không phải là việc đánh giá các công việc dịch thuật nói chung.

Như vậy, vấn đề đặt ra cho những người đánh giá dịch thuật, là một khung phương pháp luận phù hợp. Và, mấu chốt cho khung phương pháp luận đó chính là “tính khách quan” trong đánh giá. Tuy đã có nhiều mô hình lý thuyết đã được đưa ra, nhưng giới dịch thuật vẫn trăn trở với những câu hỏi như: làm thế nào để hạn chế yếu tố chủ quan của người đánh giá bản dịch, những tiêu chuẩn đánh giá như thế nào sẽ có tính đúng với nhiều người đánh giá, cho dù họ nhìn nhận vấn đề từ nhiều chiều hướng khác nhau…

Tán thành và kế thừa những thành quả nghiên cứu của những người đi trước như quan điểm về “dynamic equivalence” của Nida, 7 phương thức dịch của Vinay và Darbelnet, mô hình đánh giá chất lượng dịch của House, vv… Trong bài viết này, tác giả khảo sát một số vấn đề liên quan đến mô hình dịch và đánh giá chất lượng dịch thuật. Từ kết quả phân tích, tác giả có đề xuất một số đánh giá khách quan cho một tài liệu dịch. Trong chương cuối, tác giả sử dụng chính những tiêu chuẩn đánh giá đã đề xuất tại chương 3, để phân tích và thực chứng cho mô hình này trong một điều tra thực tế. Hy vọng rằng, thông qua một số tiêu chí đánh giá bản dịch được cung cấp, cũng như việc phân tích thực chứng các vấn đề trong một phần bản dịch cuốn tiểu thuyết “Kokoro” của Natsume Sōseki, sẽ hữu ích cho việc phát triển các khung lý thuyết cho lĩnh vực dịch thuật, và trở thành lý thuyết cơ sở cho các dịch giả trong việc tránh những sai lầm không cần thiết.

総研大文化科学研究 第10号（2014）156

はじめに1．先行研究と研究背景2．翻訳モデルとその産物の評価について　2. 1　翻訳研究の領域　2. 2　VinayとDarbelnetによる7つの手順（翻訳カテゴリー）

　2. 3　Nidaの動的等価　2. 4　Houseの翻訳質評価モデル　まとめ3．翻訳における質の批評基準に関する考案

　3. 1　翻訳の批評ポイント　3. 2　翻訳における質批評の仕分け　まとめ4．調査研究について　4. 1　日本書籍のベトナム語訳　4. 2　『心』の翻訳について　4. 3　調査方法　4. 4　調査結果終わりに

はじめにRoman Jakobsonは、“On linquistics aspect of

translation「翻訳の言語学的側面について」”

（1959/2004: 139）という論文において、翻訳には言語内翻訳（intralingual translation）、言語間翻訳（interlingual translation）、記号法間翻訳（intersemiotic translation）という3種類があると述べた。翻訳という行為には、異言語使用者との間での情報交換という側面にとどまらず、同一言語内での言い換え（rewording）や変形（transmutation）もある。よって、人間社会が形成された時点から、既にその役割を果たしてきた。しかしながら、翻訳に関する理論は、長い実践とは裏腹に、未だに本格的な理論になっていない領域が多い。翻訳や通訳は人間の情報交換活動と結びついており、ヒトのコミュニケーション行為に関与しているため、言い換えれば

人間の思考を伝達・交換・解釈する役割を果たしている。それ故、人間の複雑な思考を反映してもおり、構築されてきた翻訳理論は人間感情の複雑さを反映してもいる。言語間翻訳（翻訳そのもの）には太古から蓄積がある。日本でも長い歴史にわたって、文学をはじめとする文献を膨大に集積することができた。特に明治維新以降、欧州の書物が日本語へ翻訳されてきた様子はあたかも満開の花にたとえられるかのように活発であった。数多くの翻訳が出版され、その実績から多くの翻訳研究や翻訳理論も提唱されてきた。その一方、ベトナムでは十九世紀末から一世紀程はフランス、それに次いでアメリカとの戦争に囲まれる中、必死で独立や主権を獲得するために戦っていた。1975年にようやく戦局が終結し、国全体の建設が進んできた。翻訳事業を

Từ khóa: Biên dịch（翻訳）, Mô hình dịch（翻訳モデル）, Đánh giá chất lượng bản dịch（翻訳における質の批評）, Khung phương pháp luận dịch thuật（翻訳用の理論的枠組み）, Tiêu chuẩn chất lượng bản dịch（翻訳における質の基準）, Quy trình dịch（翻訳プロセス）, Tương đương（等価）, Vinay và Darbelnet（ヴィネイとダルベルネ）, Eugene Nida（ナイダ）, Natsume Soseki（夏目漱石）, Kokoro（『心』）, Nỗi lòng（『心』）

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 157

通して世界における人類の文明や文化を発展途上のベトナムに輸入する必要があるが、印刷や出版事業はまだその重要性を十分社会に対して示し得ているとは言えない状況にある。よって、翻訳理論とその質の評価もまだまだ模索の段階に留まっている。ベトナム人の翻訳者も増えてきたとは言え、翻訳の研究にはまだ目線が注がれず、翻訳の研究に成功して自らの優れた理論を打ち立てることができた学者はまだいないと言える。

1．先行研究と研究背景翻訳とは、従来は言語学の範疇にあり、言語学習方法論や比較文学に焦点化して研究されていた。近代に入って、James S. Homes、Roman

Jakobson、Eugene Nida、Perter Newmark、Werner

Kollerなどが登場し、翻訳学は徐々に姿を現わしてきた。学術の世界においてはまだ言語学習活動という扱いに止まっているが、英語圏では、学際的な「翻訳学（translation studies）」という独立分野を形成してきている。翻訳学の応用領域にあっては、翻訳の質に関する批評は、ハリデー派言語学から影響を受けたレジスター分析に依拠しており、Juliane

House（1997）が翻訳の質を評価するためのモデル（図1）を考案した。ここでは、翻訳者にとって重要な考察を明示化する体系的手段が示されたが、分かりにくい科学的な用語を使用したり、具体的な基準を出せなかったりしたことなどが批判されてきた。その一方、ベトナムでは、Hoàng

Văn Vân（2005: 271）がWolfram Wilss（1982: 227）の影響を受けて、翻訳の質を評価する幾つかの基準を提案したが、どれも具体性が不十分である。翻訳の質を批評する作業において、批評者の主観的な判断ではなく、客観的に批評できる基準が求められているのである。本 研 究 は、 主 にEugene Nidaの 動 的 等 価

（Dynamic equivalence）、並びにJean-Paul Vinay

とJean Darbelnetによる7つの方略を継承し、翻訳

における質の批評を具体的な課題とし、初段階の体系的な批評基準を立てることを目的とする。さらに、考案した基準が客観性を持っているか否かを検証するため、第4章では、夏目漱石『心』（中　9～ 13）のベトナム語翻訳文を分析・批評した結果を題材として利用し、第3章に考案した批評基準を論述するものである。

2．翻訳モデルとその産物の評価について2. 1　翻訳研究の領域

長い間、多くの翻訳者及び言語学者は迷いに戸惑いながら、枠組み理論もなしに翻訳にめぐる数多くの論戦に加わってきた。翻訳方略に関する議論では、「逐語訳」か「意味訳」か、或いは「直訳（literal）」か「自由訳（free）」かなど、対立する立場が存在した。それに、翻訳の成果である翻訳文に関する批評も注目され、質の良い翻訳は何かという問いを解くため、多くのアプローチも提案されてきた。以下は、オランダ在住の言語学者James

Holmesによる翻訳学の「地図」として組織立てられたものであるが、翻訳を独立的した学術研究分野として確立しようとした枠組みである。この「地図」によると、翻訳批評はその中の「応用部門」に位置づけられている（図2）。

Holmesの説明によると、この枠組みにおける「純粋な」研究分野の目標は以下の通りである。・翻訳という現象の記述（記述的翻訳理論）・そのような現象を説明し予測する為の一般的な原理の確立（翻訳理論）（Holmes 1988/2004: 184–90、鳥飼玖美子訳）

2. 2　VinayとDarbelnetによる7つの手順（翻

訳カテゴリー）

実際の翻訳作業では、意味重視か形式重視かの二分類に止まらず、翻訳者は語の形式・句・文など様々なレベルや状況に応じて適切な手順を選ぶことになる。1つの文章を翻訳するには、数多くの手順を組み合わせなければならず、単

総研大文化科学研究 第10号（2014）158

一の手順で翻訳し切るのは不可能なのである。Jeremy Munday（2008: 56）によると、Vinayと

Darbelnetが著した “Stylistique comparée du Français

et de l’anglais（英仏比較文体論）”（1958/95）が示す分類は古典的なモデルであり、極めて広く影響を及ぼしたモデルである。よって、ここでは彼らがいう7つの手順（翻訳カテゴリー）を簡略にまとめておきたい。まず、彼らは明確化した一般的翻訳を以下に示す2つの方略に分け、そこから更に細かい7つの手順に分けている。

・Direct translation（直接的翻訳）：

Literal translationと同じ意味。パラレルな文法構造と概念にもとづく翻訳方法である。・Oblique translation（間接的翻訳）：

Free translationに該当するものである。

2. 2. 1　直接的翻訳

直接的翻訳には空隙（lacunae）が生じる。翻訳者はそれにどう対応したらよいのか。直接的翻訳は以下3つのカテゴリーに分けられる。

（1）Borrowing（借用）：

起点言語（Source Language）の言葉がそのまま直接に目標言語（Target Language）に転移される。新しい技術や未知の概念などを示す場合によく使われる手順。例 1： 英語：dollars, party

例 2： 日本語：Sashimi, tsunami

例 3： ベトナム語：phở（フォー）, áo dài（アオザイ）

（2）Calque（なぞり－語義借用）：

これは「特殊なタイプの借用」とも言う。起点言語の表現や構造が直訳によって転移される手順。例 4 ： 原文：“Good Morning”（英語）または

「おはようございます」（日本語） 訳文：→ “Chào buổi sáng”（ベトナム語）

（3）Literal translation（直訳）：「逐語」訳（“word-for-word” translation）のことであり、VinayとDarbelnetは同じ系統と文化に属する言語間では最も一般的なものであると述べている。例 5： 原文：“I left my spectacles on the table

downstairs”

訳文：“J’ai laissé mes lunettes sur la

table en bas”

VinayとDarbelnetによれば、直訳は良い翻訳のための処方箋である。“Literalness should only be

sacrificed because of structural and metalinguistic

requirements and only after checking that the

meaning is fully preserved《直訳を犠牲にしなければならないとしたら、それは構造的な要請とメタ言語的要請のために限られ、しかも直訳を犠牲にしても意味が完全に保存されることを確認した後に限られる》”（Vinay and Darbelnet 1995: 288、水野的訳）。一方、例えば日本語とベトナム語のように形態が異なる言語間における翻訳では、語順が違う場合、深層構造において移転した形で再生される。起点言語における形態的要素はすべてが目標言語に当てはまるが、それも語順を変えてであると考えられる。例 6： 原文：「電報を打つ」 訳文：“đánh điện ［直訳、「打つ電報を」］”

2. 2. 2　間接的翻訳の場合

VinayとDarbelnetは直訳が不可能なケースでは、間接的翻訳の方略を取るべきだという。間接的翻訳はまた次の4つの手順に分けられる。

（4）Transposition（転位）：

意味を変えずに発話の一部を変えることである。転位はまた、「義務的転位（obligatory

transposition）」と「選択的転位（optional

transposition）」 に 分 け ら れ る。VinayとDarbelnet（1995: 94）は、転位を「翻訳者が

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 159

行なう恐らくは最も一般的な構造的な変更」と見ている。例 7： 以下の「provoking」とその訳案「頭に

くる」 原文：“It’s very provoking!”

訳文：「すごく頭に来るのよ！」

（5）Modulation（調整）：

これは起点言語の意味と視点を変えるものを指す。調整にも、「義務的調整（obligatory

modulation）」 と「 選 択 的 調 整（optional

modulation）」がある。・義務的調整：例 8： 原文：「私が「よろしくお願いします」

と言っても彼はドアを開けてくれず、「タオルは要らない」と言いました。」

訳文：「I called out “my greeting” to him,

but he would not open the door and he

said, “I don’t need a towel.”」（www.alc.

co.jp）・選択的調整（ただし、二つの言語が選好する構造に結びついている）：例 9： 原文：「目を三角にする」 訳文：“Mắt hình viên đạn ［直訳、「目が

弾丸形になる」］”

例10： 原文：“it is not difficult to show”

訳文：“il est facile de démonstrer ［直訳“it

is easy to show”］”

のように視点を逆転させる。

（6）Equivalence（等価）：

言語が同一の状況を異なった文体的・構造的手段によって記述するようなケースに用いる。等価はとりわけイディオムやことわざを翻訳する際に役立つ。例11： 原文：「二六時中」 訳文：“Đêm năm canh ngày sáu khắc ［直

訳、「夜五更昼六刻」］”

例12： 原文：「十人十色」

訳文：“Chín người mười ý ［直訳、「九人十意」］”

例13： 原文：「地獄の沙汰も金次第」 訳文：“Có tiền mua tiên cũng được ［直訳、

「天使も金で買える」］”

（7）Adaptation（翻案）：

起点文化のある状況が目標文化に存在しない場合、文化的言及対象を変えること。例14： 原文：「一里ばかり隔つた所に住んでゐ

る人」（付録1－項目217参照） 訳文：“một dặm ［直訳、「一マイル）」］”

原文の「一里」は日本古代の条里制における単位であり、ベトナム語に存在しない単位である。この例は正確さという点からいうと問題がある。1マイルは米英における陸上の距離であって、常用単位（～ 1.6km）は一里（～ 3.93km）に相当ではない。しかしながら、目標言語ではイメージしやすいことになる。しかしながら、7つの手順を考察するに、

Adaptation（翻案）という手順だけは少し認めにくいのではなかろうか。なぜならば、翻訳には正確さが要求されるだけではなく、目標言語の異文化要素を伝達する目的や書き手の意図を尊重することなども考慮しなければならないからである。訳案： “một lý（～ 3.93km）［直訳、「一リ（～

3.93km）」］”

ここの訳案では以下の2つの手法を加えた。・「里」に漢越音の「“lý”－「リ」」を借用すること・注釈（～ 3.93km）を加えること

2. 3　Nida の動的等価

2. 3. 1　言語学志向の翻訳研究アプローチ

構造主義言語学の代表と称すべきスイスの言語学者Ferdinand de Saussureが示した二項関係の記号論におけるシニフィアン（Signifiant）とシニフィエ（Signifié）、またはその記号におけ

総研大文化科学研究 第10号（2014）160

る恣意性の発想に対する影響を受け、構造言語学者Roman Jakobsonは翻訳研究に「等価（Equivalence）」という概念を用いた。これは、氏の論文“On linquistics aspect of translation”（翻訳の言語学的側面について）（1959/2004）で論じられ、その後20年にわたり翻訳研究の中心となったアプローチである。

Jakobsonは、言語間翻訳は単語間の意味を等価（Equivalence in meaning）にするだけでなく、メッセージ全体を置き換えることと主張した。彼が訴えた意味、等価、また翻訳可能性に関する問題は後にアメリカの翻訳者Nidaが積極的に借用し、動的等価翻訳理論として提唱されることになる。

2. 3. 2　Nida の動的等価

動 的 等 価 理 論 はEugene Nidaの“Toward a

Science of Translating”（1964）で具体的に述べられた。彼は意味論と語用論の両方、またNoam

Chomskyの生成文法（特に深層構造と表層構造との関係）の理論を利用して、立論していた。

Nidaは以下のように2つの等価タイプを導入し、定義付けを行った。

・形式的等価（Formal equivalence）：形式的等価は形式と内容両面においてメッセージ自体に注意を集中する（…）。受容言語におけるメッセージができるだけぴったりと起点言語の様々な要素に一致するよう注意する。・動的等価（Dynamic equivalence）：「訳版の受容者とメッセージの関係は、オリジナルの受容者とメッセージの間に存在した関係と実質的に同一でなければならない」。 （Nida 1964: 159）

Nidaによると、動的等価の目標は「起点言語のメッセージに対して最も密接で自然な等価」を追求すること（Nida 1964: 166; Nida and Taber

1969: 12）にある。さらに、等価の効果も要求し

ている。つまり、受容言語において、読者に等価的な反応が得られるかどうかが重要であると言うのである。加えて、Nidaは「第一に意味における対応、第二に文体における対応」という一般的な規則を強調した。つまり、そこでは、メッセージとその受け手との関係が起点言語（SL）と目的言語（TL）で同一になることが目ざされており、いわば「等価な効果」（Equivalent Effect）の原理に基づいてもいる。等価な効果とは下記の4つの要件を求めるものである。（1）意味をなすこと（2）オリジナルな精神と様式を伝えること（3）自然で簡単な形式の表現を有すること（4）類似の反応を生み出すこと

2. 4　House の翻訳質評価モデル

1970年代から1990年代にかけて応用言語学の分野では、談話分析の研究が進展していた。その後、談話分析は翻訳学に注目するようになった。それは、構造言語学や変形言語学における文レベルの分析を超えて、テクスト・レベルの研究になるものである。この分野で最も代表的な言語学者はMichael A. K. Hallidayである。彼が提唱した選択体系機能モデルではレジスター分析が他の多くの言語学者に影響を与えたが、その中はドイツのJuliane Houseがいる。Houseはハリデー派言語学から影響を受けたレジスター分析に依拠して、翻訳の質を評価するモデルを考案した。図1ではHouseの「原文と訳出テクストの比較分析の図式」を紹介する（図1）。

Houseはレジスターに多様な要素を加えた。「活動領域（field）」は題材と社会的行為を示し、語彙項目の特性を扱う。「役割関係（tenor）」は発信者の時間的、地理的、社会的な来歴も含み、知的、感情的、情動的な立場（その人の「個人的見解」）が関与する。「伝達様式（mode）」は「チャンネル」（音声／文字など）や、送り手と受け手がどの程度参与しているか（独話、対話など）

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 161

という点に関係する。Houseのモデルでは、起点テクストと目標テクストのレジスターに関するプロファイルを作成の上、比較した結果から、「不整合」つまり誤りを説明し、「潜在的な誤りによる誤訳」と「顕在的な誤りによる誤訳」を区別する。さらに、「品質説明」を翻訳に関して作成し、最終的に顕在化翻訳（overt translation）、または潜在化翻訳（covert translation）という二つの種類に分類する。しかし、こういうHouseの理論はあまりにも理論的な概念ばかりであり、具体性に欠けるため、実際の翻訳の質の批評活動には導入し難い。

まとめ

本 章 は Jeremy Munday（2008 “Introducing

Translation Studies: Theories and Applications”、鳥飼玖美子監訳『翻訳入門』、みすず書房発行2012）の第3章「等価と等価効果」、第4章「翻訳の産物とプロセスの研究」、第6章「談話分析とレジスター分析のアプローチ」に述べた各学説の一部に基づくが、翻訳の質に関する批評として最も関連性と影響力がある学説が上記のように述べられていた。翻訳に品質の良し悪しがあるのは確かであるが、それを客観的に評価するのは難しい。翻訳者と批評者の立場が違ったり、または両者の選択した手順が違ったりすると、批評の内容や観

点も変わるのである。どの評価軸を用いるのかは、未だに大きい課題となっている。

3．翻訳における質の批評基準に関する考案3. 1　翻訳の批評ポイント

翻訳の質を批評するような体系的理論はまだ定着していないため、翻訳文の批評は、主観的な見解に左右されがちなのである。また、同じ理由で批評そのものに対する批判もあり、多くの翻訳論争に繋がっていたのは事実である。「この訳文は良くない」、「この言葉は直訳だ」、「この訳案は不自然」など、よく言われるだろうが、どれも具体的で客観的な基準には依拠していないのである。顧みるに、ある翻訳文を客観的に批評するには、以下のポイントを考慮する必要があるのではないかと考える。（1）量的と質的（統計・測定可能性）（2）形式・意味（批評側面）（3）正・誤（真理性）（4）良・不良（整合性・合理性・良性）（5）動的等価（等価整合性）（6）目的言語におけるテクストの質（自然さ・

美しさなど）それぞれにおける批評ポイントもまた他の項目との関わりがあって、結果的には以下の表のようにまとめられるのである。

表 1　翻訳の質を批評する基準

批評内容 批評基準

量的

形式 語彙・形態素・音響・視覚などの言語要素

消失十分過剰追加

意味

前提的意味（presupposititon meaning）表示的意味（referential meaning）内包的意味（connotative meaning）談話的意味（discourse meaning）背景的意味（background meaning）

質的意味

コトバの意味、文法的意味 正誤動的等価 効果整合性

形式方略（直接的翻訳・間接的翻訳）

良否目的言語の文体・機能・自然さ・美しさなど

総研大文化科学研究 第10号（2014）162

これによると、客観的に批評できるのは「量的形式」、「量的意味」、「質的意味（コトバの意味、文法的意味）」の一部である。「質的形式」に関する批評は「良否」の判断だけになる。それぞれの翻訳者は個人の経験に基づいた方略を選ぶことになる。この点で、注目に値するのは、「直接的翻訳」という手順を選択するか「間接的翻訳」という手順を選択するかである。勿論、量的にも十分に表現でき、また「質的意味」も形成できる場合、「直訳」は最良の方法だろう。「質的意味」における「動的等価」の効果整合性だけは、受け手の解釈レベルや批評者の目線などによって左右されるため、主観的な批評を伴わざるを得ないものである。

3. 2　翻訳における質批評の仕分け

VinayとDarbelnetによる7つの方略にNidaの動的等価（Dynamic equivalence）を継承の上、翻訳の質を批評する基準に従って、ここでは以下のように14の批評区分を考案する。

3. 2. 1　量的形式の消失

原文にあった形態的要素が何らかの理由で翻訳過程から抜けることを量的形式の消失と呼ぶ。精神障害、言語障害がある人以外は、思考なしの発言はしないと考えられるため、原文にある要素は全てを翻訳の対象として考慮するべきだと考える。但し、目標言語における文体の自然さや流暢さなど結束性を確保するために、接続詞等の追加・省略は有り得ると主張したい。こういう要素は談話的意味や内包的意味から読み取れることがあるからである。

3. 2. 2　量的形式の過剰追加

受け手が分かりにくいと判断したため挿入したか、翻訳者の能力不足のため回りくどい表現になったなどの理由で、原文にはない要素が追加される場合がある。例15： 原文：「少し午眠でもおしよ」（付録1－

項目135参照）

表 2　翻訳質批評区分表

批評内容 批評区分

量的

形式 語彙・形態素・音響・視覚などの言語要素消失・不足・省略 1

過剰・回りくどい・関係のない要素追加 2

意味前提的意味、表示的意味、内包的意味、談話的意味、背景的意味

意味消失・不足・無意味表示的意味から暗示的意味に

3

過剰・関係のない意味追加・意味派生暗示的意味から表示的意味に

4

質的

意味コトバの意味、文法的意味 不正・誤り・誤訳・誤解 5

動的等価 効果不整合 6

形式方略（直接的翻訳・間接的翻訳）

借用不良 7

語義借用不良 8

直訳不良 9

転位不良 10

調整不良 11

等価不良 12

翻案不良 13

目的言語の文体・機能・自然さ・美しさなど 不合理 14

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 163

訳文：“Sao con không chợp mắt ngủ trưa

một lúc để lấy sức đi ［直訳「力を取り戻すため少しでも眼を閉じ、昼寝すれば」］”。

この場合、「力を取り戻すため」、「でも眼を閉じ」という要素は原文にはなかったが、目標言語において過剰追加されたものである。但し、3. 2. 1のように目標言語において文体の

自然さや流暢さなど結束性を確保するため、接続詞や暗示的意味を表記すること等の追加や省略は有り得るのである。また、起点言語圏における独自の文化や知識に基づく語彙は借用、直訳、翻案などの方略で翻訳されるが、その場合には注釈を添えることも許されよう。例16： 原文：「歌舞伎」 訳文：“Kabuki (loại hình sân khấu đặc

trưng của Nhật…)、［直訳、「カブキ（日本の代表的演劇…）」］”

3. 2. 3　量的意味の消失

目的言語で表現するとき、起点言語における何らかの意味が失われる状況を量的意味の消失と呼ぶ。特に、内包的意味と談話的意味と背景的意味は原文解釈において見落としか誤解かなどの原因により、よく抜けてしまう。例11： 原文：二六時中（付録1－項目115参照） 訳文：“ban đêm cũng như ban ngày ［直訳、

「夜も昼も」］”

二六時中の意味には、主として次の2つがある。・「一日中」の意味。これを調整した「夜も昼も」はその意を表現し得ている。・「現在ではなく、古い（明治時代）時間の数え方」である意も含む。しかしながら、この意は、訳文の「「夜も昼も」では伝えられず、消失してしまった。訳案： “Đêm năm canh ngày sáu khắc ［直訳「夜

五更昼六刻」］”

・調整した訳案「夜五更昼六刻」には「一日中」の意を含めてある。

・現在の時間の数え方ではなく、明治時代とほぼ同じ時期に使ったベトナム式の時間の数え方による。これは、夜を5位分の5更、昼を6位分の6刻に分けたものである。

3. 2. 4　量的意味の過剰追加

起点言語では談話分析でも取り出せない意味が目的言語では解釈できることを量的意味の過剰追加と呼ぶ。この現象は、目的言語で使用した言葉が持つ意味の曖昧さにより発生したのか、または3. 2. 2のように形態的要素（語彙等）を過剰に追加したためなどの原因によって生じるものである。直訳困難のため解釈訳の手法を選択した結果生じるケースもよく見られる。原文： 「眺めた」（付録1－項目41参照）訳文： “giương mắt nhìn ［解釈訳「眼を大きく

広げて、見た」］”

“giương mắt nhìn”は「眺める」の類義語だが、「眼を大きく広げて、見た」という意味であって、「何かに対してびっくりする」ときに使う言葉である。よって、この場合には的外れではないかと考えられる。極端に、起点言語での意味面には内包的意味や談話的意味或いは背景的意味が目的言語にて表示的意味（コトバになる）になったことも該当する。例17： 原文：「もう少し様子を見てからにしま

せうか」（付録1－項目29参照） 訳文：“Có lẽ con sẽ nấn ná ở lại nhà cho

đến khi nào mọi việc được rõ ràng hơn

chút nữa.? ［私は全てのことがはっきりするまでは、もう少し家に居座った方がたぶんよいでしょう。］”

この場面、原文を分析すると「もうちょっと様子を見るため、『少し家に居座った方が良い』」という背景的意味が解釈されるが、どうしてもそこまで言わないと意味が通じないときだけに説明の追加を止めるべきではないかと考える。この例は、原文のまま、“Để xem tình hình thế

総研大文化科学研究 第10号（2014）164

nào đã mẹ nhỉ? ［直訳、「事情がどうなるか見てからにしましょうかね、お母さん！」］”と言えば通じるだろう。

3. 2. 5　意味の不正

一般的な意味の誤解や文法解釈の誤解を指して言う。このケースは翻訳者の単純な解釈ミスである。例18： 原文：「流産」（付録1－項目122参照） 訳文：“đẻ non ［直訳「未熟産」］”

例19： 原文：「二十分」（付録1－項目171参照） 訳文：“hai mươi mốt phút ［直訳「二十一

分」］”

例20： 原文：「妹の夫」（付録1－項目193参照） 訳文：“em gái tôi ［妹］”

例21： 原文：「そりや解り切つた話だね」（付録1－項目146参照）

訳文：“Ấy, mẹ cũng có ý nói như vậy đó

［直訳「そう、私もそのように言いたかったです。」］”

例22： 原文：「それには来ないでもよろしいといふ文句だけしかなかつた」（付録1－項目198参照）

訳文：“Bức điện chỉ gọn thon lỏn có mỗi

một câu chẳng có gì khác nữa ［直訳「電報には一言だけあって、その他は何もありません」］”

3. 2. 6　動的等価不整合

オリジナルと訳文の受容者の反応が同一になっていないこと。ナイダの動的効果の原理に従うケースである。上記の例11の「二六時中」は“ban đêm cũng

như ban ngày ［直訳、「夜も昼も」］”と翻訳すれば、意味の消失も発生し、作品の時代的な背景もイメージできなくなる。この状況は、目的言語の受け手が反応不整合になることを意味する。効果不整合は意味の消失、意味の追加、意味の誤解といった原因により発生したケースが多

い。つまり、表3.2に論じた区分3、4、5との関連性が密接である。例23： 原文：「潔癖な父」（付録1－項目210参照） 訳文：“ông bố có tính sạch sẽ đến bệnh

hoạn ［直訳「馬鹿な程潔癖な父」］”

「馬鹿な程」の意を加えたため、目的言語での受容者は、夏目漱石『心』の「中」に登場する「私」が「親に対して大変失礼な子」だと考えるであろう。例24： 原文：「それが病気の加減で頭がだん／＼

鈍くなるのか何だか」（付録1－項目211参照）

この文は翻訳されていないため、「病気のせいで両便とも自由にできない」理由が目的言語の受容者には受け取れず、「中」の父は本当に「馬鹿な程」だという解釈になりやすいであろう。（注：誤訳の仕分けではこの例は3に該当する）

3. 2. 7　借用不良

直接的翻訳は借用、語義借用と直訳に分けられる。起点言語のテクストスタイルにより、借用と語義借用の利用回数は違う。本研究の調査題材である夏目漱石『心』の文中では、その回数も少なかった。このケースでは、訳者もきちんと訳案を出したものと見られる。借用と語義借用は一般的に起点言語における独自の文化・概念或いは独自の表現を目的言語で維持したいときに使われる。特に、学術関係の翻訳においてその方法がよく見られるものである。目標文化では既に定着した起点文化の概念は該当するコトバを利用できる。例えば、日本の「剣道」、「茶道」はベトナム語で“kiếm đạo ［直訳「剣道」］”と“trà đạo ［直訳「茶道」］”と訳せる。しかしながら、以下のケースは借用不良と見られる。日本の地名である「東京」や「鎌倉」それに人名の「作さん」、「静さん」、「御光」などの固有名詞をベトナム語に訳すとき、それらの漢越音を利用して訳すと、ベトナム人には分

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 165

かりやすいが、「日本独自の文化的背景を持った語彙」だという事実は隠蔽されてしまう。漢越音で訳する場合： 「東京」 → “Đông Kinh”

「鎌倉」 → “Liêm Thương”

「作さん」 → “chú Tác”

「静さん」 → “cô Tĩnh”

「御光」 → “Ngự Quang”

『心』の翻訳者は漢越音を利用せず、ラテン表示で借用の形を取り、次のようにそれぞれを訳した。ラテン表示で借用： 「東京」 → “Tokyo”

「鎌倉」 → “Kamakura”

「作さん」 → “chú Saku”

「静さん」 → “cô Shizu”

「御光」 → “Omitsu”

3. 2. 8　語義借用不良

借用、または語義借用は、一つの言語における独自の概念・文化・知識を他の言語で表現する際に外来語として用いる方式である。“sashimi”、“tsunami”、“bonsai” 又は “oshin”などは借用方式でベトナム語に輸入されてきたのだろう。但し、起点言語における独自の表現やニュアンスが目標言語で定着するまでには時間がかかる。例4に挙げた「おはようございます」をベトナム語に訳すと、語義借用として見慣れた“Chào

buổi sáng”というコトバで表現することとなるが、このコトバは実際のベトナム人同士の会話では使われないだろう。例4： 原文：“Good Morning”（英語）または「お

はようございます」（日本語） 訳文：→ “Chào buổi sáng”（ベトナム語）多くの場合では、転位の手順により、“chào anh

［直訳「お兄さん、こんにちは」］”、“chào Tommy

［直訳「トミー、こんにちは」］”、“chào mọi người

［直訳「皆さん、こんにちは」］”などと訳すこと

になる。ヴォリュームエイト著の『このニュアンス英語にできますか？』（成美堂出版、2007年）が提案した「よろしくお願いします」（p. 43）の訳案を見てみたい。例26： 「よろしくお願いします。 Thank you very much in advance.

日本のビジネスシーンで多用される「よろしくお願いします」に相当する英語表現はない。そこで、Thank you.で代用し、in advanceによって「これからも」というニュアンスを出す。これは、何かの具体的な依頼ごとについて「あらかじめお願いします」の意味にもなる。あとにI’m

looking forward to working with you again.と付け加えると、漠然とした「よろしく」よりも少し具体的になり、英語でのビジネスにも通用する。」「では、またよろしくお願いします」という例を取ってみても分かるように、「よろしくお願いします」というニュアンスはどの場面でも“Thank

you very much in advance”と訳せるわけではない。以下の例はその語義借用が不良と見なされるものである。・武田と申します。よろしくお願いします。（訳案：My name is Takeda. Nice to meet you.）・ご返事をよろしくお願いします。（訳案：Please reply.）これらは語義借用ではなく、等価手順で訳されているのである。

3. 2. 9　直訳不良

直訳は翻訳のための良い処方箋であると言われているが、意味が異なったり、構造を再生できなくなったりする場合もあるため、その不可能ケースには間接的翻訳の方略を取るべきである。これは目的言語における表現の流暢さや自然さを追求するためでもある。（勿論、3. 2. 14と違って、ここの不自然さなどは目的言語自体の問題ではなく、直訳から生まれた問題に限るものとする）。

総研大文化科学研究 第10号（2014）166

例27： 原文：「非常に」 （付録1－項目98参照） 訳文：“phi thường ［類義、「非常、巨大、

すごい」］”

例28： 原文：「大変だ大変だ」（付録1－項目176参照）

訳文：“Ghê gớm quá! Ghê gớm quá ［類義、「大変、甚だしい」］”

上記の2例は直訳のため、目的言語のベトナム語では不自然な表現になり、おかしく感じられてしまう。直訳不可能な場合には、「転位」か「調整」で訳する方が良い。例27訳案： “hẳn đi ［直訳「さらに」］”

例28訳案： “Không xong rồi, không xong rồi

［直訳「しまったしまった」］”

3. 2. 10　転位不良

VinayとDarbelnetによれば、「転位は、意味を変えずに発話の一部を変えることである」（1958/95）という。Munday（2008）のまとめは品詞を変える例だけを挙げたが、それだけでなく、違う類義語・類縁語の選択もその範囲に含めることとする。直訳より転位手順には柔軟性があるが、場合によっては、転位の手順では解決できないケースもある。次の例を見てみよう。例29： （付録1－項目100参照）原文： 『「おれが死んだら、どうか御母さんを

大事にして遣つてくれ」 私は此「おれが死んだら」といふ言葉

に一種の記憶を有つてゐた。』ここで大変難しいのは、ベトナム語では文に主語を付ける必要があり、その時、発話者の立場によって、適切とされる人称が変わることなのである。同じ「おれが死んだら」という発話でも、日本語の「おれ」に関して述べると、ベトナム語では「先生」が「奥さんの静さん」に対する場合と「父」が「子供の私たち」に対する場合では違う単語を使用しなければならないのである。この2つのケースでは主語を付けると、人称が違うために結果も異なる訳文になってし

まう。訳文： 先生から奥さんに→“Khi nào anh nhắm

mắt”

［直訳「兄さんが眼を閉じたら」］”

（“anh”は直訳で「兄」。奥さんとの対称人称である） 父から私たちに→ “Khi thầy nhắm mắt đi

rồi”

［直訳「父さんが眼を閉じたら」］”

（“thầy”は直訳で「父」。子供との対称人称である）ところで、同じ言葉に訳するため、両方に当てはまる人称を利用しないといけないのは問題である。例29訳案： “Khi nào tôi chết ［直訳「おれが死

んだら」］”

“tôi”は直訳すると、「私、おれ」で、夫から妻に対しても、親から子に対しても利用可能な人称である。その場合、一人称と二人称の対応は夫妻の場合だと、“tôi ［直訳「私、おれ」］”と“bà ［直訳「妻、かか」］”で、親子の場合だと、“tôi ［直訳「私、おれ」］”と“anh ［直訳「あなた、あんた」］”

になる。

3. 2. 11　調整不良

調整とは、VinayとDarbelnet（1958/95）によれば「起点言語の意味と視点を変えるものを指す」が、メッセージ・レベルの転位として捉えられるものである。直訳よりは柔軟性を有し、語義借用や直訳では目標言語に翻訳不可能なケースには正当化される選択肢になる。例30： （付録1－項目9と付録1－項目18参照）原文： 『（…）それでも座敷へ伴れて戻つた時、

父はもう大丈夫だといつた。念の為に枕元に坐つて、濡手拭で父の頭を冷してゐた私は、九時頃になつて漸く形ばかりの夜食を済ました。

　翌日になると父は思つたより元気が好かつた。留めるのも聞かずに歩いて

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 167

便所へ行つたりした。 「もう大丈夫」 　父は去年の暮倒れた時に私に向かっ

て云ったと同じ言葉を又繰り返した。』ここでは、「もう大丈夫」という言葉が2回使われている。翻訳を見ると、1つ目は“Bây giờ tôi thấy khoẻ

rồi ［直訳「今私は元気になったと感じているよ」］”、2つ目は“Bây giờ thầy thấy trong người

khoẻ khoắn lắm rồi ［直訳「今父は体がとても元気になったと感じているよ」］”と表現された。さらに、形態的な点では、例29とほぼ同様の問題がある。ここでは、「もう大丈夫」という発話は同じコトバに訳す必要がある。同じ言葉であり、さらに「繰り返した言葉」だから、言葉の代わりではなく、同じく訳案を工夫する必要があるだろうと思われるのである。例28訳案： “thầy ổn rồi ［直訳「（父は）もう大

丈夫！」］”

ここに至って「等価効果が確保できるという条件があれば、直訳的な逐語訳が最良の方法であるだけでなく、唯一妥当な方法なのである。」（Newmark 1981: 39、水野的訳）という立場がよく理解されてくる。

3. 2. 12　等価不良

3. 2. 6の動的等価は「同一反応」を基準に談話レベルを等価とすることに焦点を絞る。ここでいう等価とはその下位レベルの文・句などで「同一状況」を基準として適用するものである。例11、12、13がそれに該当する。等価不良になったケースは、訳された文が直訳か一部の転位・調整かの手順で翻訳されずに回りくどくなり、原文と同一状況ではなくなることをいう。例31： 英語の“misfortunes never come alone”

は日本語の「不幸は単独で来ない」に等価であり、ベトナム語の“Họa vô đơn

chí（直訳、「不幸は単独で至らない」）”

にも等価である。しかしながら、ベト

ナム語におけるこのことわざの全文は“Họa vô đơn chí, phúc bất trùng lai（直訳、「不幸は単独で至らず、幸運は重複に来ない」）”である。よって、全文を日本語か英語で上記のように訳すと後半の意味が消失してしまうため、「不幸は単独で来ない」だけでは、等価不良になる。

3. 2. 13　翻案不良

翻案は直訳、語義直訳、等価と同じく基点言語における独自の状況、知識、文化などの翻訳に利用される手順のため、直訳・転位・調整より使用する回数が少ない。しかしながら、2.2.2の（7）で述べたように、この方法にはにわかに賛同しにくいのである。同項目の例を再度引用したい。例14： 原文：「一里ばかり隔つた所に住んでゐ

る人」（付録1－項目217参照） 訳文：“một dặm ［直訳、「一マイル）」］”

（翻案不良） 訳案：“một lý（～ 3.93km）［直訳、「一

リ（～ 3.93km）」］”

3. 2. 14　目的言語の文体

このケースは起点言語とは一線を画するもので、目的言語自体の問題であること。タイプミス・スペルミスなどの語彙的側面や、語順混乱などの文法的側面、更にはテクスト的側面などにおけるコトバ使いのミスにより、受け手に自然な形で受容されない場合を指す。

原文：「-」（付録1－項目179参照） 訳文：“Nhật Trung và Nhật Nga chiến

tranh ［直訳、「日中と日露戦争」］”

この場合は、日本語の語順で良かろうが、ベトナム語の語順を厳格に適用するなら逆順にすべきである。

訳案：“Chiến tranh Nhật Trung và Nhật

Nga ［直訳、「戦争日中と日露」］”

総研大文化科学研究 第10号（2014）168

まとめ

翻訳者は、一つの作品を翻訳する過程で多くの手順を利用しなければばらない。そのため、作品の評価には、それぞれの場面、文句、語句に応じた批評の基準を用いることとなる。コミュニケーションを重視する翻訳者であっても、場合によっては「借用」、「直訳」、「翻案」などの手順を使うだろう。よって、批評に際しては作品全体に対する評価も必要だが、多様な手順に照らした分析が必要となってくる。翻訳者は如何なる手順を取るべきかを吟味する前に、自分が選んだ表現では起点言語の意味と形式が十分に表現されているのかという量的側面について十分に検討する必要があるだろう。

4．調査研究について本章では、翻訳の質を批評する基準について検討した結果を、夏目漱石『心』のベトナム語版と日本語原文との比較に当てはめ、検証してみたい。

4. 1　日本書籍のベトナム語訳

日本のアニメやマンガは世界中に広がり、年齢層を問わず読者に人気を博しているが、アニメ・マンガ以外の文学作品や実用書などでベトナム語に翻訳された書籍は多くない。近年、ベトナム人読者の心を打ち、日本のヒット作品として知られたのは『窓ぎわのトットちゃん』（黒柳徹子著）や『ノルウェイの森』（村上春樹著）位である。両作は作品そのものが持つ魅力といい、出版社によるピーアールの方法といい、大変優れていたので愛読された。付録3「日本語作品ベトナム語訳一覧（一部）」からは、芥川龍之介、川端康成、太宰治、森鷗外、夏目漱石、三島由紀夫、村上春樹など、日本近代文学作家の重要作品が多く翻訳されたことが分かったが、出版されていない作品も多くある。翻訳者・日本文学研究者であるĐào Hữu Dũng（筆名Nguyễn Nam Trân）やPhạm Vũ Thịnh、また、

Dương Thị Tuyết Minh（筆名Quỳnh Chi）は出版されていない翻訳を最も多く持っている。森鷗外とともに日本近代文学における「豊熱の時代」の代表作家と称される夏目漱石は、帝大教授への道を捨てて創作に打ち込むようになった。漱石の作品も多くベトナム語に翻訳された。『坊っちやん』（1906、Hồng Ngọc & Thanh

Dung訳とBùi Thi Loan訳）、『草枕』（1906、Lâm

Anh訳）、『夢十夜』（1908、Đinh Văn Phước訳とQuỳnh Chi訳）、『心』（1914、Đỗ Khánh Hoan &

Nguyễn Tường Minh訳）はベトナム語訳が出版されている。1914年に発行した『心　先生の遺書』（岩波書店）も40年以上前にベトナム語に訳されてはいたが、2011年にベトナム文学界出版社から正式に刊行された。本稿ではその夏目漱石『心』の「中　両親と私」9 ～ 13合計5節のベトナム語訳を翻訳分析対象として考察するものである。

4. 2　『心』の翻訳について

徳永光展（2008）によると、漱石の『心』は、英語、フランス語、ドイツ語、韓国語、中国語、ミャンマー語など数十の言語に翻訳されてきた。日本の大名作として世界中に知られていると言っても過言ではない。『心』のベトナム語版はĐỗ Khánh Hoan & Nguyễn Tường Minhによって翻訳され、1971年に初出版、2011年に再販があった。日本語出版物でベトナム語に訳された書籍は、筆者の調査結果では、およそ200作程（付録3「日本語作品ベトナム語訳一覧」参照）があり、翻訳者Đỗ Khánh Hoan & Nguyễn Tường Minhは、漱石の『心』以外にも、三島由紀夫の作品を4つも翻訳し出版した。翻訳された作品は、“Kim

Các tự（原作、『金閣寺』）”、“Sau bữa tiệc（原作、『宴のあと』）”、“Chiều hôm lỡ chuyến（原作、『午後の曳航』）”と“Tiếng sóng（原作、『潮騷』）”である。『心』のベトナム語版は、夏目漱石の『心　先

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 169

生の遺書』（岩波書店 1914年）から翻訳され、1971年にSông Thao出版社より初めて出版された。同作品は、2011年にPhương NamブックとHội

nhà văn出版社により再版されたが、1971年版と同じ内容を有し、内容的修正は特にないと見られる。本調査では2011年版を利用する。

4. 3　調査方法

「心」は長編であるため、本調査は「中」部分の一部（9節から13節）だけに範囲を絞った。付録1「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版の考察・分析表」に見られるように、取り出した問題は以下の様式でまとめて分析した。簡潔に翻訳できずに回りくどくなり、原文と関係のない形態・要素が追加されるに従って、発話の意味や受容者の反応が変わってしまう場合もある。それぞれの箇所は多くの現象（区分）と関連しているため、取り出した問題をはっきり区分できないケースもある。そのため、以下の観点をベースにして分類を行うことにする。・ 語彙・形態が消失したが、意味や状況が変わらないケースは、区分1にする。・ 語彙・形態が消失し、意味や状況が変わったケースは、区分3にする。・ 語彙・形態を加えたが、意味や状況が変わらないケースは、区分2にする。・ 語彙・形態を加え、意味や状況が変わったケースは、区分4にする。・ 区分5は、語彙又は統語など一般的な誤訳である。

・ 区分6は、テクスト・レベルに焦点を当てて発見された等価反応の原理に関する問題である。

・ 区分14は、目的言語で表現するとき、不自然な文句やタイプミス等、起点言語と関係のない問題に限る。・ 意味や量的形式に問題がない場合、利用した手順が適切か否かの良否問題だけが残り、7つの手順で判断することになる。借用、語義借用、等価、または翻案は、基本的に日本語原文が持つ独自の文化・表現などとして取り扱う。視点や文レベルの構造が変化したケースは区分12（調整）に、単語・句など文の一部だけが変化したケースは区分11（転位）に、語彙若しくは構造（深層構造も含め）が目的言語と同じであったケースは区分10（直訳）で取り扱うことにする。分析結果は統計データとして各区分に分け、前節の表3のようにまとめた。この結果を利用し、さらにそれぞれの問題点を論じたい。

4. 4　調査結果

夏目漱石『心』の「中」の9節から13節までの日越翻訳内容を比較した結果、量的不一致や誤訳、それに不整合や不良などの面では、合計224指摘項目（付録1参照）を取り上げることとなった。その内訳（比率の高い順）を挙げると、図3のようになる。この結果から以下のような幾つかの結論を出すことができる。ア、客観的に批評できる問題点は区分1から区分5までとなる。その合計は185項目で、

表 3　付録 1「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版における考察・分析表」の項目

Noページ

日本語原語ベトナム語訳文

指摘内容提案翻訳

区分日 越 訳文 訳文の意味 提案 訳文意味

1日本語原文のページ数

ベトナム語版のページ数

日本語の指摘箇所

翻訳者の訳文

翻訳者の訳文の意味（日本語に復元翻訳）

指摘内容の説明・分析等

筆者の翻訳案

筆者の翻訳案の意味

3章で考案した誤訳の区分による仕分け2

総研大文化科学研究 第10号（2014）170

全体の82.6%を占める。良性、整合性、または合理性といった主観的批評に依存する問題点は残りの区分6から区分14までとなり、その合計は39項目で全体の17.4％しか占めない（図4）。

イ、その一方、日本語原語の発話意図をベトナム語に翻訳したとき、意図の加減や誤解を生んだ項目は量的形式の消失（区分2）、量的形式の過剰追加（区分4）、意味の不正（区分5）、または動的等価不整合（区分6）のケースに相当し、合計155項目で全体の69.2%を占める（図5）。

ウ、日本語原文が持つ独自の文化や状況の翻訳に際して生じた問題点の合計（区分7、8、12、13）は1項目だけで全体の0.4％しか占めず、さほど大きな問題ではない。

エ、この翻訳で最も大きな問題は、翻訳者が勝手に意味や形式を追加したり削減したりしたことである。それらは合計138項目にものぼり、全体の61.6%を占める。

オ、直訳しすぎ、不自然な表現の使用など、他の翻訳者によく指摘される問題は『心』のベトナム語版ではそれほど目立たない。手順選択の不良は、7つの手順を合わせて、合計28項目で全体の12.5%しか占めない。

終わりに以上、本稿では言語学や翻訳学の諸理論の枠組みを用いて、翻訳の質を批評する基準について考察した。その結果、客観的に翻訳の質を批評できるポイントには、翻訳文の正誤性と共に量的十分性にも注意を払うべきであることが明らかとなった。本稿では、初段階の体系的な翻訳の質批評基準についても考案した。その指標を用いて、夏目漱石『心』の原文とベトナム語訳文を比較したが、以下のような形で結論をまとめたい。直訳重視にせよ、自由訳重視にせよ、起点言語にない要素（コトバ・意味）を追加したり、

起点言語にあった要素（コトバ・意味）を抜いた翻訳は容認不可能である。原文の形式や意味を十分に分析し、目的言語に消失や過剰のない忠実な翻訳の実践は、翻訳者にとって最も大きな職責である。翻訳過程や翻訳の質を批評する過程は、第一に量的十分性、第二に質的正誤、第三に手順の良否の順で行った方が良いと思われる。翻訳手順は7つもあるが、いずれを選んでも正誤の問題ではなく、良否問題のみに留まるのである。量的には十分で等価でもあり、意味も伝えられるならば、残りの作業は7つのカテゴリーから最適な手順を選ぶことにほかならないだろう。中でも直訳は翻訳にとって処方箋のようなものであり、転位と調整はその価値を試す試金石とも言うべきものである。最後に、翻訳は美学的な活動の一つと主張した

い。そのため、完全な等価訳案はなかろうが、妥協を簡単に認めるのはよくない。翻訳者はできるかぎり、形式も意味も高度に練り上げられた翻訳案を考慮しなければならない。つまり、意味と形式が完全に保存され得るならば、直訳を犠牲にしなければならない場合もあるのである。本稿は、夏目漱石『心』のごく一部しか取り上げていないため、多くの面でまだ検証の余地が残されているだろうが、それは今後の課題にしたい。

謝辞本稿をまとめるに際し、Trần Thị Chung Toàn

先生（ハノイ大学日本語学部長）、Nguyễn Tô

Chung先生（ハノイ大学科学研究部長）の御指導を賜わった。記して感謝申し上げる。

参考文献Chomsky, Noam1957 Syntactic Strzictures. Gravenhage: Mouton.

Chomsky, Noam1965 Aspects of the Theory of Syntax. Cambridge,

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 171

MA: MIT Press.Halliday, Michael A. K. and Christian M. I. M. Matthiessen2004 An Introduction to Functional Grammar,

3d ed. London, Arnold.Hoàng, Văn Vân2005 Nghiên cứu dịch thuật, NXB Khoa học xã

hội.Holmes, James S.1988/2000 “The name and nature of translation

studies”. In L. Venuti (ed.) 172–185.House, Juliane1997 Translation Quality Assessment: A Model

Revisited. Tübingen: Gunter Narr.Jakobson, Roman1959/2004 “On linquistics aspect of translation”. In

L.Venuti (ed.) 138-143.Munday, Jeremy2008 Introducing Translation Studies: Theories

and Applications. London and New York, 2nd Edition.

Munday, Jeremy2012 『 翻 訳 学 入 門 』（2008 Introducing

Translation Studies: Theories and Applications.）鳥飼玖美子監訳、みすず書房。

夏目漱石1914 『先生の遺書』岩波書店。1994 『漱石全集　第九巻　心』岩波書店。1971 Nỗi lòng dịch bởi Đỗ Khánh Hoàn và

Nguyễn Tường Minh, Nhà xuất bản Sông Thao.

2011 Nỗi lòng dịch bởi Đỗ Khánh Hoàn và Nguyễn Tường Minh. Hà Nội: Nhà xuất bản Hội nhà văn.

Newmark, Peter1981 Approches to Translation. Oxford and New

York: Pergamon.

Nida, Eugene A.1964 Toward a Science of Translating. Leiden: E.

J. Brill.Nida, Eugene A. and Charles R. Taber1969 The Theory and Practice of Translation.

Leiden: E. J. Brill.Pöchhacker, Franz2012 『 通 訳 学 入 門 』（2004 Introducing

Interpreting Studies）鳥飼玖美子監訳、みすず書房。

徳永光展2008 『夏目漱石『心』論』風間書房。

Toury, Gideon1995 Descriptive Translation Studies and beyond.

Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins.

Vinay, Jean-Paul and Jean Darbelnet1958/1995 Comparative Stylistics of French and

English: A methodology for Translation. (2nd edition 1977) Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins.

ヴォリュームエイト2007 『このニュアンス英語にできますか?』

成美堂出版。Wilss, Wolfram1982 The Science of Translation. Tübingen:

Gunter Narr.

付録 1．Bùi Hùng Mạnh、「夏目漱石『心』のベトナム語翻訳版の考察・分析表」、2013

2．Bùi Hùng Mạnh、「夏目漱石『心』の調査範囲における筆者の提案翻訳文［一部］、2013

3．Bùi Hùng Mạnh、日本語作品ベトナム語訳一覧（一部）、2013

総研大文化科学研究 第10号（2014）172

The Problem of Quality in Translation: A Vietnamese Version of Natsume Sōseki’s Kokoro

MẠNH Bùi HùngMaster’s Program, Hanoi Universiy

TOKUNAGA MitsuhiroProfessor, Fukuoka Institute of Technology

Translation activity began in ancient times. In modern society, the need for multi-language communication is great. These days anyone can easily obtain a translation from a foreign language. These days anyone can easily take a language course or a translation course. This means that almost anyone can participate in the work of translation. Accordingly, there are many texts that have been translated with diverse shades of meaning and different degrees of quality.

Assessment of translation quality based on research into translating methods is indispensable. However, due to the lack of an appropriate methodological framework, current translation assessment mostly focuses on things like fixing vocabulary and syntax or analyzing errors, rather than evaluating the translation work in general.

Thus, the problem for the evaluation of a translation is to identify an appropriate methodological framework. And the key to the methodological framework is “objectivity” in the assessment. Although many theoretical models have been put forward, translation assessment is still mostly concerned with matters such as how to reduce the subjective factors of translation and the establishment of criteria by which the assessment could look at problems correctly from many different directions.

Scholars today can build on the research achievements of predecessors such as the view of “dynamic equivalence” of Eugene Nida, the seven translation methods of Vinay and Darbelnet, and the quality assessment model of Juliane House. In this essay, the authors examine some of the issues related to translation models and translation quality assessment. They propose some objective measures for assessing a translated document. In the final section of this essay, they apply the assessment criteria they proposed earlier (in the third section) to analyze and demonstrate how their model works in an actual investigation. The authors present an analysis of problems with the translation of Natsume Sōseki’s novel Kokoro into Vietnamese, in the hope the translation assessment criteria that they offer will be seen as useful in developing a theoretical framework for the translation field and will become accepted as the basic theory for translators, helping them to avoid unnecessary mistakes.

Key words: translation, translation model, translation quality assessment, theoretical frameworks for translation, translation quality standard, translation process, equivalence, Vinay and Darbelnet, Eugene Nida, Natsume Soseki, Kokoro, Nỗi lòng

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 173

図 1　Houseの「原文と訳出テクストの比較分析の図式」

図 2　Holemesによる翻訳学の「地図」（Holemes’s “map” of translation studies）

総研大文化科学研究 第10号（2014）174

図 3　調査結果の問題点仕分け

図 4　客観的主観的批評 図 5　発話意図の変更

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 175

112

617

7-

Nga

y kh

i tôi

nh

sa

son

lên

ng3

212

617

7nh

rõcó

l là

~5

312

617

7l

i ~ l

n n

al

i2

412

617

7v

a m

i bu

c xo

ngan

g ch

ng b

uc

2

512

617

7m

tôi

i the

o

i the

o -

i k l

ng c

ho4

612

617

7(

)Tô

i âm

nhá

o âm

nhà

och

y và

o(

)-

4

712

617

7n

m

n ng

i trê

n ta

ym

tôi

c m

tôi

ly

4

812

617

7c

i v p

hòng

dn

tr v

phò

ng3

912

617

7B

ây g

i tô

i th

y kh

e r

ith

y n

ri

11

1012

617

7-

cho

yên

tâm

3

1112

617

7(

)nh

m n

háp

qua

loa

()

-2

1212

617

7(

)m

t chú

t(

)-

2

1312

617

7th

ay (b

a c

m c

hiu)

dùng

qua

quý

t xon

g b

at

i5

1412

617

7(

)ch

o ki

n b

ò b

ng-

4

1512

617

7c

n nh

nc

n d

n (c

an n

gn)

5

,

No

Ni l

òng

&

総研大文化科学研究 第10号（2014）176

No 16

126

177

-t

mìn

h ra

nhà

xí

(

)1

1712

617

7(

)i t

m m

t mìn

hra

nhà

xí

5

1812

617

7B

ây g

i th

y th

y tro

ngng

i kho

kho

n l

m r

i

thy

n r

ith

y n

ri

11

1912

617

7m

ùa

ông

nm

ngo

áicu

i nm

ngo

ái5

2012

617

7ng

t i

3

2112

617

7D

o ó

Do

óK

hi

ó5

2212

617

7(

)ch

ng n

hiu

thì í

t(

)-

223

126

178

()

lc

quan

()

-4

2412

617

8ph

en n

ày-

ln

này

5

2512

617

8th

y tô

i li c

hng

t ra

là c

ó lý

thêm

mt l

n n

a(T

ôi n

gh, b

it

âu l

n nà

y) l

i cng

gi

ng n

h th

11

2612

617

8(

)(ô

ng b

ác s

) ch

a b

nhch

o th

y tô

i(

)2

2712

717

8ch

ng c

hu

hé m

ing

nói

gì

cho

tôi

5

2812

717

8

ã n

ngày

tôi d

nh

lên

ng n

hng

vì k

hông

c

yên

lòng

v th

y tô

i nên

tôi q

uyt

nh tr

ì hoã

nch

uyn

i thê

m ít

ngà

y

Vì b

t an,

nên

ti t

n ng

ày

lên

ng tô

i vn

chng

thy

hào

hng

gì c

huy

n l

ên T

okyo

c.

11

2912

717

8

Có

l c

on s

nn

ná

li

nhà

cho

n kh

i nào

mi

vic

c rõ

ràng

hn

chú

t na.

“ x

em tì

nh h

ình

th n

àoã

m n

h?”

4

Tuy

nhiê

n, c

ho d

ù tô

i có

cn

vn

hi h

an

n th

nà

o i n

a, b

ác s

cng

ch

khuy

n cá

o là

ph

i trô

ngno

m c

ho c

n th

n, c

h k

hôn

g ch

o bi

t thê

m

iu

gìch

o rõ

ràng

.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 177

No 30

127

178

Tôi n

ói v

i m tô

iTô

i hi m

tôi t

h(

)

5

3112

717

8m

tôi n

ói v

i gi

ng n

n n

van

nài

M tô

i nn

n5

3212

717

8th

y tô

i t m

ình

làm

ra v

(kh

e kh

on)

5

3312

717

8-

3

3412

717

8-

t m

ình

~2

3512

717

8-

~mt m

ình

2

3612

717

8l

c qu

an k

hông

ph

i li

4

3712

717

8v

n ch

a lê

n ng

i

Toky

o ha

y sa

o?-

Th k

hông

ph

i hôm

nay

con

i Tok

yo h

ay s

ao?

11

3812

717

9Th

y r

t ân

hn

1. T

ht k

h c

ho c

on.

2. T

ht t

i cho

con

.5

3912

717

9trê

n sà

ntro

ng p

hòng

6

4012

717

9tr

ng tr

trng

trch

ng c

h

vt c

hng

ch

14

4112

717

9gi

ng m

t nhì

nli

c nh

ìn4

4212

717

9s

n sà

ng th

eo tô

i lên

ng

có th

sn

sàng

man

g i

bt c

lúc

nào

11

4312

717

9m

màn

gng

n

gi r

a5

4412

717

9(

)m

t lúc

()

-2

4512

717

9-

trc

ó2

4612

717

9(

)l

ng l

-2

M tô

i th

ng t

ra b

ình

tnh

khi

thy

thy

tôi k

he

kho

n ra

ngo

ài v

n ha

yxu

ng s

ân s

au, n

hng

tkh

i vi

c y

xy

ra, b

à l

itr

lên

lo â

u th

p th

mh

n m

c bì

nh th

ng.

総研大文化科学研究 第10号（2014）178

No 47

127

179

()

Vì

()

-2

4812

717

9nê

n tô

i cm

thy

ngng

i khô

ng y

ênng

ng

i khô

ng y

ên10

4912

717

9(P

hi s

ng tr

ong)

trng

thá

i vt v

bt t

rc

nh th

trong

cái

tâm

trng

thp

thm

3

5012

817

9(

)L

n nà

y(

)-

2

5112

817

9ng

i yên

mt c

hn

m n

gh n

gi t

h th

ái5

5212

817

9“L

àm th

nào

bây

gi

?”“C

hng

bi

t ti l

àm s

aonh

?”5

5312

817

9hã

i hùn

g và

tuy

t vng

có v

lo l

ng h

n ba

o gi

ht

4

5412

817

9(

) b

áo ti

n ch

o ha

i ng

iha

y(

)-

2

5512

817

9(

)lú

c ó

ang

b b

ó bu

cph

i nm

dài

trên

gi

ng(

)-

2

5612

817

9N

hìn

v m

t và

nghe

li n

óiN

hìn

cái c

ách

ông

nói

chuy

n,2

5712

817

9(

)kh

ông

có

m

au g

ì ht

()

-4

5812

817

9(

)ng

có

n qu

á nh

iu

()

-4

5912

817

9-

ngi k

hác

3

6012

817

9tô

i mu

n n

gì th

ì c v

ic

n ch

s s

au n

ày k

hông

n

c n

a

chí í

t cng

ph

i ché

n m

yth

“ca

ngon

vt l

” ri

mi c

ht

4

6112

817

9(

)là

m tô

i ng

ngà

ng s

ngs

t(

)4

6212

817

9(

)Th

ng th

ng(

)4

6312

817

9(

)c

n

khuy

a(

)4

6412

818

0m

ang

bánh

np

nng

và

o ch

o ôn

g n

(ông

bo)

nng

cho

my

th n

h b

ánh

np

11

6512

818

0n

ngon

lành

, ng

u ng

hin

nhai

rôm

rp

5

6612

818

0ói

khá

tth

èm k

hát

10

6712

818

0

M tô

i ã

ly

làm

i

u t

t làn

h cá

i tri

u ch

ng

áng

làm

cho

mìn

h th

t vng

hn

ht.

Thay

vì c

tht v

ng, m

tôi

ã t h

y v

ng n

h th

14

Ti

n,

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 179

No 68

128

180

va

có n

gha

là

ói

n,v

a có

ngh

a là

khá

t ung

vi ý

là c

ái g

ì cng

mu

nn

4

6912

818

0th

y tô

i gi

ch

t luô

n ôn

gan

h l

iní

u gi

l

i khô

ng c

ho v

3

7012

818

0(

)D

nhi

ên là

()

-2

7112

818

0-

-ch

(mu

n n

nhng

thôn

g th

èm)

3

7212

818

0(

)ch

o n

sng

mi

ng(

)-

4

7312

918

1(

)và

bo

m tô

i(

)cò

n4

7412

918

1(

)ng

ay c

àng

sm

càn

g t

t(

)-

4

7512

918

1-

trong

trng

hp

nguy

kch

3

7612

918

1(c

h

thy

rng

ã

v q

uá

mu

n kh

ông

kp)

thy

mt t

hy

tôi l

n cu

i

nhng

n

ni t

hì

ãm

un

11

7712

918

1kh

i (án

h i

n tín

)th

i i

m5

7812

918

1-

gia

ình

nên

xác

nhr

ng4

7912

918

1Ô

ng b

ác s

mà

chún

g tô

i lê

n tn

h m

i v ra

tn

bn

xeón

V b

ác s

c

ón t

ga

xe l

a m

t th

trn

n5

8012

918

2S

au k

hi n

ói l

i i

u nà

ych

o m

tôi h

ayS

au k

hi tr

ao

i vi m

,5

8112

918

2-

thôn

g qu

a v

bác

s

y3

8212

918

2m

t cô

khán

h

áng

tinc

ym

t y tá

4

8312

918

2-

ra m

t14

8412

918

2-

nàng

14

8512

918

2N

hng

cu

i cùn

gTh

nh

ng10

8612

918

2-

khôn

g cò

n k

h n

ngnh

n bi

t-

4

Khi

cô

y tá

tron

g b

qu

náo

màu

trng

tin

ngi

ng b

nh

chà

o h

i

総研大文化科学研究 第10号（2014）180

No 87

129-

130

182

nhn

bit b

nh m

ình

ông

khôn

g cò

n ý

n

nó

na

5

8813

018

2(

)C

ó l

n ôn

g nó

i:(

)-

289

130

182

Khi

nào

khá

hn

Gi

mà

khi b

nh,

1190

130

182

kinh

ô

Toky

o10

9113

018

2(

) h

ng th

cho

sng

cái

thân

()

-4

9213

018

2-

-B

i vì,

1

9313

018

2Tr

ong

lúc

mìn

h cò

n có

sc

Tron

g lú

c cò

n s

ng,

10

9413

018

2(

)k

o sa

u nà

y l

i hi k

hông

kp

()

-4

9513

018

2-

-ch

í ít

1

9613

018

2K

hi n

ào ô

ng

iK

hi

ó2

9713

018

2N

hng

ôi

khi

Th là

, ~

âm ra

5

9813

018

2ph

i th

ng(b

un)

hn

i9

9913

018

2(

)d

n dò

tôi m

ãi(

)-

4

100

130

182

Khi

thy

nhm

mt

i ri

Khi

nào

tôi c

ht

10

101

130

182

bui t

i n

mng

tôi t

hi

uvà

o cá

i êm

tt n

ghi

p i h

c10

102

130

183

“Em

van

anh

ng

nói

nh

vy

na

xúi q

uy

lm

y”

kêu

là c

hng

tt l

ành

gì4

103

130

183

()

khôn

g ch

u ng

he th

êm v

à c

òn n

n n

()

-4

104

130

183

Vào

lúc

y, c

ái c

ht c

h là

mt s

gi

nh

Vào

lúc

ó, c

âu n

ói “k

hi n

ào tô

i ch

t”, c

h là

mt g

inh

n

thu

n10

105

130

183

ch k

hông

nh

bây

gi

nó

là m

t i

u có

th tr

thà

nh s

tht v

ào b

t c lú

c n

ào

còn

câu

mà

tôi n

ghe

thy

lúc

này

ây, l

i là

mt s

tht c

ha

bit k

hi n

ào s

xy

ra.

11

106

130

183

()

cho

thy

tôi k

hi b

nkh

on,

v v

n ng

h m

ãi

n cá

i ch

t-

2

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 181

No 107

130

183

Con

xin

thy

ng n

ói n

hth

Thy

khôn

g c

nói

nhng

i

u y

u lò

ng n

hth

3

108

-18

3(

)X

in th

y nh

cho

là(

)-

2

109

-18

3(

)h

ng th

ln

na

cho

sng

tm

thân

kia

mà

()

-4

110

-18

3V

à th

y cò

n ph

i lo

cho

m c

on lê

n th

eo n

a ch

.C

ùng

vi m

na

4

111

-18

3(

)k

t k

hi th

y lê

n ki

nh

ôl

n tr

c n

gi(

)-

4

112

130

183

chy

dc

chy

ngan

g(C

h ri

êng

s) t

uyn

tàu

in

mi c

ng

ã t

ng lê

nr

t nhi

u r

i3

113

130

183

()

con

thy

bit

c y

()

-4

114

130

183

Nga

y c

các

th k

hu c

ng

ã c

sp

xp

li r

iqu

y ho

ch p

h p

hng

cng

t

ó m

à ra

11

115

130

183

ban

êm c

ng n

h b

an n

gày

êm n

m c

anh,

ngà

y sá

ukh

c

55

66

3

116

131

183

khác

h kh

a n

thm

ra v

ào c

ng n

hiu

hn

2

117

131

184

Tôi n

gh là

ông

y

chng

có

làm

sao

ht

âu. T

rông

ông

y

kho

kho

n tn

h tá

oh

n là

hn

là tô

i tng

rt

nhi

u.

Tng

th n

ào, c

h th

này

thì k

hông

sao

4

118

131

184

()

Ch

c là

ri r

a ôn

g y

squ

a kh

i nga

y y

mà.

()

-4

総研大文化科学研究 第10号（2014）182

No 119

131

184

()

Ngo

ài n

gi n

ày ra

còn

nhi

u ng

i khá

c c

ngng

h n

h th

v b

nhtr

ng th

y tô

i.

()

-4

120

131

184

thy

tôi,

cái b

óng

hình

bt

dng

duy

nh

t gi

a c

nhnh

n nh

p m

i ngà

y

bnh

tình

thy

tôi v

nch

ng h

thay

i

4

121

131

184

bàn

tán

bàn

(bàn

bc)

5

122

131

184

non

xy

thai

5

123

131

184

()

th r

ng s

làm

m

i cá

ch(

)-

4

124

132

185

lúc

này

nm

tênh

hên

h trê

n sà

n nh

àã

b th

áo ra

ch

ng h

iu

t k

hi n

ào11

125

132

185

mò

ti m

oi ra

mt c

un

sách

tôi l

i lôi

th

tron

g ó

ra5

126

132

185

()

l ra

ã

phi h

oàn

tt

()

-4

127

132

185

()

Ni b

c b

i v v

ic

mìn

hch

a là

m v

ic

hng

hái

cho

lm

, vn

là m

t cm

gi

ác q

uen

thu

c tr

c ây

tôi

hng

tri q

ua

()

-4

128

132

185

()

t x

a n

gi(

)-

4

129

132

185

()

làm

vi

c qu

á ít

()

-4

130

132

185

s tr

ng th

ông

thng

trong

cu

c s

ngl

thng

ca

i ng

i14

131

132

185

Cái

ý n

gh c

hán

chng

,ch

o r

ng c

ó l

ó

là m

ts

trng

thôn

g th

ngtro

ng c

uc

sng

con

ngi,

ã kh

in

Mc

dù v

n ng

h

ây v

n l

à nh

ng c

huy

n th

ng tì

nh tr

ong

th g

ian,

nh

ng t

ôi v

n c

m th

y tr

u n

ngtro

ng tâ

m tr

ng

y ch

ánch

ng

5

132

132

186

()

Và

mt l

n n

a(

)-

2

133

132

186

hình

nh

Tiê

n S

inh

bnh

bng

trc

mt b

ên c

nhhì

nh

nh th

y tô

i

Th r

i khi

an

g ng

h t

ith

y tô

i, tô

i bng

nh

n

c T

iên

Sin

h5

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 183

No 134

132

186

M tô

i ngó

qua

nh c

a ph

òng

tôi v

à th

y tô

i an

gkh

oanh

tay

ngi g

ia

ngsá

ch v

vt n

gn

ngan

gb

a bã

i; tô

i va

ri k

hi

phòn

g b

nh th

y tô

i mt l

át x

ong.

Tôi r

i kh

i ch

thy

tôi

nm

, tro

ng lú

c an

g m

tm

ình

gia

ng s

ách

vng

n ng

ang,

thì m

tôi l

óu

vào.

11

135

132

186

Sao

con

khô

ng c

hp

mt

ng tr

a m

t lúc

l

ys

c i

Sao

khô

ng n

g tr

a i

mt l

át?

2

136

132

186

tôi

âu c

ó th

y m

i mt

trong

ng

i; tô

i ch

thy

bun

bã c

hán

chng

mà

thôi

tâm

trng

ca

tôi

4

137

132

186

Tuy

nhiê

n, tô

i ch

ng p

hi l

à th

ng c

on tr

ai m

un

bàm

hi

u c

tâm

trng

mìn

h

Mà,

tôi c

ng k

hông

còn

làa

tr

m

oán

bit

c nh

ng

iu

nh th

5

138

133

186

ã nh

n c

~ ha

y ch

av

n ch

a nh

n c

~h

?”5

139

133

186

()

Trc

khi g

i th

cho

Tiê

nS

inh

()

-2

140

133

186

Thc

ra, t

ôi

ã c

ý n

ói d

ic

hai

ông

bà.

Kt q

u là

tôi t

r th

ành

kl

a g

t c

ho m

yên

lòng

5

141

133

186

M tô

i hi:

“Sao

con

khô

ngvi

t cho

ông

y

mt l

á th

na?

"

“Con

th v

it c

ho ô

ng

ym

t lá

th n

a xe

m s

ao?”

M tô

i bo.

5

142

133

187

vit b

ao n

hiêu

lá th

cng

là v

ô íc

hvi

t my

lá th

ch

ng c

ó t

ác d

ng g

ì5

143

133

187

phi v

it t

h n

h v

Tiê

nS

inh

tìm v

ic

giùm

mìn

h

Nh

ng h

i thú

c Ti

ên s

inh

bng

nh

ng v

ic

nh th

này

3

144

133

187

Thc

th tô

i suy

oá

n r

ngTi

ên S

inh

im l

ng k

hông

bun

tr l

i, ch

ính

là v

ì ông

ã

coi r

tôi r

i

Tôi c

ng t

ng h

oán

rng

, cho

n

gi v

n kh

ông

nh

n c

phn

hi

v v

ic

ã nh

Tiê

n S

inh,

hn

cng

là v

ì lý

do

ó

11

145

133

187

Con

ph

i íc

h th

ân lê

nTo

kyo

mt c

huy

n xe

msa

o

Ki

u gì

con

cng

ph

i tm

ình

i Tok

yo, m

à nh

vtr

c ti

p m

i c

5

総研大文化科学研究 第10号（2014）184

No 146

133

187

y, m

cng

có

ý nó

i nh

vy

ói

u ó

thì r

õ r

i âu

cn

phi n

ói5

147

134

187

xót x

a th

ng h

ith

ng4

148

134

187

lúc

nh th

này

trong

lúc

bn

lon

th n

ày3

149

134

187

()

trong

phò

ng ri

êng

vng

vc

a m

ình

()

(-

4

150

134

188

()

nhng

khô

ng b

it l

à m

tôi

có k

h n

ng t

ng t

()

-4

151

134

188

--

ang

thy

trng

tri

iu

gì

3

152

134

188

()

trong

ch

c lá

t(

)-

4

153

134

188

()

“Thì

ti s

ao

?”(

)-

2

154

134

188

--

trong

lúc

thy

con

còn

sng

3

155

134

188

--

ht l

i ng

viê

n3

156

134

188

()

nu

nh b

ây g

i c

on c

óth

tìm

c

mt v

ic

làm

()

-4

157

134

188

-C

h c

tình

trng

th n

ày3

158

134

188

()

D n

hiên

()

-2

159

134

188

()

Nh

ng c

on th

y y,

thy

con

vn

còn

có th

trò

chuy

n kh

ông

khó

khn

mt m

i gì,

u óc

ông

y

vn

còn

hoàn

toàn

sán

gsu

t

()

-4

160

134

188

-

mà

dù c

ó v

y i c

hng

na,

thì c

on c

làm

th

i, l

i nói

mà

vng

d th

ì tâm

lý c

ng s

vng

vàn

g

3

161

134

188

trc

khi ô

ng

y su

y y

uh

ntro

ng lú

c th

y co

n v

n cò

n y

5

162

134

189

()

bun

chán

ch

ng c

ó vi

c g

ì làm

li p

hi (

nm

bp

trên

ging

)(

)-

2

163

134

189

()

k

ã qu

á lâ

u(

)-

2

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 185

No 164

135

189

--

(Anh

tôi n

ói v

i th

y tô

inh

vy

ri t

ip

tc)

chuy

n trò

vi ô

ng3

165

135

189

()

mt l

át s

au(

)-

2

166

135

190

()

là th

y ch

ng n

ên

c bá

onh

iu

(nh

th)

()

-2

167

135

190

bin

gii

gii t

hích

9

168

135

190

Anh

t h

i khô

ng b

it l

àth

y có

còn

hi

u c

nhng

cái

mìn

h an

g c

hay

khôn

g?

chng

bi

t th

y có

hi

u kh

ông

nh?

4

169

135

190

quan

sát

k c

àng

và

i n

kt l

un

quan

sát

4

170

135

190

Ch

c ch

n là

thy

còn

hiu

rõ c

mà

iu

ó th

ì hn

th r

i2

171

135

190

hai m

i mt p

hút

hai m

i phú

t5

172

135

190

()

ch c

ó ít

i gì

()

-2

173

135

190

()

ch th

y ch

ng v

ui lò

ng

c âu

()

-4

174

135

190

()

cho

no c

on m

t mt p

hen

ch!

()

-4

175

135

191

Thy

tôi l

à ng

i u

tiên

c trê

n bá

o tin

cái

ch

tc

a i t

ng N

ogi

C k

hi

i tng

Nog

i1ch

t, th

y tô

i cng

làng

i u

tiên

bit t

inqu

a bá

o ch

í.

3

176

135

191

Ghê

gm

quá

! Ghê

gm

quá

Khô

ng x

ong

ri,

khôn

gxo

ng r

i9

177

135

191

-18

49-1

812

-18

49-1

912

1417

813

519

1-

him

hác

h-

hin

hách

14

179

135

191

-N

ht T

rung

và

Nh

t Nga

chi

n tra

nhch

in

tranh

Nh

t Tru

ng v

àN

ht N

ga14

180

136

191

tin t

c kh

ác th

ngtin

bài

3

181

136

191

()

c tr

ánh

sao

cho

khi b

quy

ry,

ho

c n

u kh

ông

tránh

c

()

-4

総研大文化科学研究 第10号（2014）186

No 182

136

191

tôi t

hng

lng

lng

ln

vph

òng

riêng

tôi l

ng l

man

g v

phò

ngm

ình

3

183

136

191

--

Su

t th

i gia

n dà

i1

184

136

191

()

c á

m

nh tô

i(

)-

4

185

136

191

Cái

tin

bi th

ng n

ày là

mch

úng

tôi a

i ny

u th

y x

ót x

a lò

ng d

ch

ng k

hác

gì m

t lu

ng g

ió

c ã

ánh

thc

cây

c

ang

ngsa

y im

lìm

tron

g m

t xó

mi

n qu

ê xa

xôi

ho

lánh

Gi

a lú

c c

n gi

ó bi

thng

thi t

i tn

xóx

nh là

ng q

uê,

ánh

thc

c c

ây

ang

ng s

ay,

6

186

136

191

()

Tin

y ch

a ph

ai m

thì

()

-4

187

136

192

()

ri m

i tra

o ch

o tô

i bc

in

tín

ó(

)-

2

188

136

192

Ch

ng c

n ph

i nói

là m

tôi

tron

g kh

i tôi

m b

c i

n ra

, va

nói:

M tô

i ng

bên

cnh

i

tôi m

bc

in

5

189

136

192

mu

n tô

i lên

gp

ông

ngay

, li

u tô

i có

th lê

nch

o ôn

g g

p m

t c

khôn

g

liu

tôi c

ó th

lên

gp

ông

mt c

hút

c kh

ông

4

190

()

suy

oán

lung

tung

()

-4

191

136

192

Tôi n

gh c

ó th

m tô

i oá

n ún

gTô

i cng

ngh

bi

t âu

li

úng

nh th

.11

192

136

192

nhng

thc

khó

mà

tin

c r

ng T

iên

Sin

h l

im

un

gp

tôi c

h v

ì mi

mt l

y

thôi

Nh

ng, c

ng th

y có

gì

ó kh

ông

c bì

nhth

ng.

5

193

136-

137

192

em g

ái tô

iem

r tô

i5

194

137

192

()

ông

b

ang

m

au v

tv

nh

ng

n èn

trc

gió

()

-4

195

137

192

(tôi

nh s

án

h i

n tín

cho

Tiên

Sin

h) n

ói r

ng m

ình

khô

ng th

ra

i vào

lúc

này

c

tôi q

uyt

nh s

án

h i

n tr

li l

à kh

ông

i5

196

137

192

()

tôi v

n th

y là

sau

này

phi g

ii t

hích

rõ rà

ng

y h

n th

na

()

-4

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 187

No 197

137

192

()

Tiên

Sin

h h

n ã

thu

xp

cho

tôi m

t ch

làm

xng

áng

()

-4

198

137

193

Bc

in

ch g

n th

on l

ncó

mi m

t câu

ch

ng c

ó g

ì khá

c n

a

Bc

in

ch c

ó m

i câu

nói

rng

tôi k

hông

cn

nn

a c

ng

c5

199

137

193

m tô

i dng

nh

ch

ngba

o gi

nh

n ra

rng

khi

gi b

c i

n tín

u

tiên

cho

tôi,

Tiên

Sin

h ã

ngh

n m

t chu

yn

gì k

hác

ch k

hông

ph

i là

M tô

i lúc

nào

cng

th,

ch n

gh

c m

i mt

iu

rng

Tiê

n si

nh s

ôn

áo lo

cho

mi

ng c

mm

anh

áo c

a tô

i

5

200

137

193

()

nhng

tôi

ành

cho

là T

iên

Sin

h ch

ng c

ó dá

ng v

gì

mu

n t

n cô

ng tì

m c

ông

n vi

c là

m c

ho tô

i c

(

()

-4

201

137-

138

193

vì th

ông

y

mi g

i thê

mb

c i

n tín

này

…

cho

nên,

ch

c ch

n là

ông

y

ã g

i bc

in

này

t tr

c kh

i nh

n c

nó

5

202

138

194

()

M tô

i ch

m c

hú l

ngng

he tr

ong

lúc

tôi

()

-4

203

138

194

vn

khôn

g ch

o m

ình

hiu

c t

i sao

ông

ph

i gi

nhng

bc

in

này

c

s g

iúp

m tô

i hi

u c

rng

nh

ng

iu

ã su

y oá

n v

Tiê

n si

nh c

hng

em

li l

i ích

gì,

vy

mà.

..

5

204

138

194

()

chuy

n Ti

ên S

inh

cùng

nhng

bc

in

tín c

a ô

ng n

a(

)-

4

205

138

194

()

c n

hà

ang

trông

ch

()

-2

206

138

194

()

quen

()

-2

207

138

194

()

tôi n

h là

sau

khi

khá

mb

nh th

y tô

i(

)-

4

208

138

194

--

thì r

a v

3

209

138

194

khôn

g th

ra n

hà s

au

i tiê

u i t

iu

(thy

tôi)

thì c

huy

n i

tin,

tiu

tin

u ph

in

m m

t ch

mà

nh ta

yng

i khá

c gi

úp

4

総研大文化科学研究 第10号（2014）188

No 210

138

194

ông

b c

ó tín

h s

ch s

n

bnh

ho

nTh

y tô

i vn

tính

sch

s6

211

138

194

--

Th r

i ch

ng b

it c

ó ph

ido

bnh

tình

tng

gi

mkh

in

u óc

ông

l l

nd

n i h

ay th

nào

ó

3

212

138

194

qun

áo c

hn

mn

u hô

ihá

m b

n th

uTh

nh th

ong

ông

làm

bn

c c

hn

vi

m5

213

138

194

mà

vn

khôn

g th

yng

ng n

gùng

khó

ch

u gì

ht

chín

h ôn

g l

i t ra

bìn

hth

ng n

h k

hông

có

gì11

214

138

194

--

Nh

t là

lng

nc

tiu,

do c

hng

bnh

nên

ông

íti h

n ba

o gi

ht.

Ông

bác

s c

ng p

hi b

n tâ

mv

i

u ó.

3

215

138

194

thy

tôi c

ng th

y là

mi

ngl

i tuy

thèm

nh

ngcu

ng h

ng c

ngh

nc

ng, c

h n

ut

cm

ing

n

ht s

c kh

ó kh

n và

ln

nào

cng

nu

t c

chút

xíu

mà

thôi

thì c

ng c

h là

cái

li n

óth

èm, c

h t

c h

ng tr

xung

, ông

ch

nu

t trô

i c

chút

ít.

4

216

138

194

()

Sc

khe

thy

tôi s

a sú

t tr

ông

thy

()

-4

217

138

195

mt d

m

ngch

ng m

t lý

(~3.

93km

)3.

93km

13

218

139

195

()

còn

cái t

hân

tôi t

hì c

hng

còn

trôn

g m

ong

gì

cn

a r

i(

)-

4

219

139

195

có th

là tô

i an

g c

khe

mnh

thc

ynh

ng c

ó trô

ng

i c

nim

vui

nào

tron

g m

aisa

u âu

khe

mnh

thì c

ó y

nhng

nào

có

vui

âu5

220

139

195

có th

kéo

dài

th m

ngc

a m

ình

ly

c ca

n m

i m

tv

i tu

i th

ca

mìn

h5

221

139

195

tng

lm

b lô

i kéo

vào

5

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 189

No 222

139

196

()

nghe

bà

nói l

uyên

thuy

ên

()

-4

223

139

196

Nh

ng li

u ch

ú ã

bit

vic

làm

y

là v

ic

gìch

a?

Nh

ng c

hú v

n ch

a bi

tlà

vi

c gì

h?

5

224

139

196

Mu

n ph

nh

n nh

ngth

c ã

quá

chm

mt r

i.Tô

i khô

ng c

ó c

an

mm

à nó

i ra

s th

c

Gi

thì t

ôi k

hông

còn

dng

khí

p

h n

hn

iu

ó n

a4

総研大文化科学研究 第10号（2014）190

2

Tôi nh rõ hai ngày tr c khi tôi lên ng thì th y tôi t nhiên l i ng t

x u i l n n a. ó là m t bu i t i, vào lúc tôi v a m i bu c xong hành lý ch a

y sách v qu n áo. Khi ó th y tôi v a vào nhà t m m tôi i theo kì l ng

cho ông, b ng d ng g i tôi gi t gi ng m c lên. Tôi âm nháo âm nhào ch y

vào th y th y tôi ang tr n mình n m n ng i trên tay m tôi. Nh ng v a

c i v phòng, th y tôi t nh l i ngay “ Bây gi tôi th y kho r i”. Tuy v y, tôi

v n ng i l i c nh gi ng, l y kh n t p lên trán th y tôi. Mãi n 9h t i, tôi m i

có thì gi nh m nháp qua loa m t chút thay b a c m chi u cho

ki n bò b ng.

Ngay khi tôi s a so n nh lên ng ( có l là vi c ã x y ra vào t i

hai ngày tr c ó..), thì th y tôi l i t nhiên ng t x u. Tôi khi ó ang ch ng

bu c gói hành lý ã nhét y sách v , qu n áo. Th y tôi lúc ó v a m i vào nhà

t m. M tôi khi i k l ng cho ông, m i hô m lên g i tôi. Tôi th y th y tôi v n

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 191

ang c i tr n, c m tôi l y t ng sau. Th mà, khi c d n tr v

phòng mình, th y tôi ã b o “ th y n r i”. cho yên tâm, tôi ng i l i bên

g i, p kh n t làm l nh trán cho th y tôi. Mãi n kho ng 9 gi , , ,

, tôi m i dùng qua quýt xong b a t i.

Ngày hôm sau, th y tôi có v kho kho n, t nh táo h n là chúng tôi t ng.

Ch ng bu n ý n nh ng l i m con tôi c n nh n, ông c i t m m t

mình.

Ngày hôm sau, th y tôi có v kho kho n, t nh táo h n chúng tôi t ng.

Ch ng bu n ý n nh ng l i m con tôi c n d n, ông v n , t mình

ra nhà xí.

総研大文化科学研究 第10号（2014）192

“ Bây gi th y th y trong ng i kho kho n l m r i” ông c nh c i nh c

l i mãi câu này cho tôi nghe y nh trong mùa ông n m ngoái. D o ó,

ch ng nhi u thì ít, qu th c ông có khá h n úng nh l i ông nói. Tôi l c

quan ngh r ng bi t âu phen này, th y tôi l i ch ng t ra là có lý thêm

m t l n n a. Tuy nhiên, dù tôi c n v n h i han n th nào i n a, ông bác s

ch a b nh cho th y tôi v n ch ng ch u hé mi ng nói gì cho tôi hay ngo i tr

m t i u là ph i ý ch m nom s n sóc ông c cho c n th n. ã n ngày tôi

d nh lên ng nh ng vì không c yên lòng v th y tôi nên tôi quy t nh trì

hoãn chuy n i thêm ít ngày. Tôi nói v i m tôi:

“ Có l con s n n ná l i nhà cho n khi nào m i vi c c rõ ràng h n chút

n a.”

“ ph i y, con nên l i thêm ít ngày,” m tôi nói v i gi ng n n n van nài.

“ Th y n r i”

Th y tôi c nh c i nh c l i y h t câu ã nói v i tôi lúc ng t i h i cu i

n m ngoái. Khi ó, qu th c ông có khá h n úng nh l i ã nói. Tôi ngh , bi t

âu l n này l i c ng gi ng nh th . Tuy nhiên, cho dù tôi có c n

v n h i han n th nào i n a, bác s c ng ch khuy n cáo là ph i trông nom c n

th n, ch không cho bi t thêm i u gì cho rõ ràng. Vì th y b t an, nên t i t n ngày

lên ng tôi v n ch ng th y hào h ng gì chuy n lên Tokyo c .

“ xem tình hình th nào ã m nh ?” tôi h i m tôi th .

“ , c th i!” M tôi n n n .

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 193

Tr c ây, khi th y tôi t mình làm ra v kho kho n, i l i m t

mình ngoài v n hay t i sân sau, m tôi ã t ra l c quan không ph i l i;

nh ng bây gi bà l i t ra lo âu cu ng quýt quá ch ng.

n chi u hôm ó, th y tôi h i:

“Th t i hôm nay mà con v n ch a lên ng i Tokyo hay sao?”

“Vâng, con ã quy t nh nán l i nhà ít ngày, th y .”

“Ch vì th y có ph i không, con?”

M tôi th ng t ra bình t nh khi th y th y tôi kh e kho n ra ngoài

v n hay xu ng sân sau, nh ng t khi vi c y x y ra, bà l i tr nên m m y u

lo âu th p th m h n m c bình th ng.

“ Th không ph i hôm nay con i Tokyo hay sao?”, th y tôi h i.

“Vâng, con nh nán l i nhà ít ngày .”

“Vì th y ph i không?”

総研大文化科学研究 第10号（2014）194

Tôi trù tr m t lúc. N u tr l i là ph i t c là tôi ã nhìn nh n r ng b nh tr ng

th y tôi n ng n l m l m. Tôi mu n tránh sao cho th y tôi càng xúc ng càng

hay; nh ng hình nh ông c c ý ngh c a tôi.

“ Th y r t ân h n” nói r i ông quay nhìn ra ngoài v n.

Tôi trù tr m t lúc. N u tr l i là ph i, t c là tôi ã nhìn nh n r ng b nh

tr ng th y tôi n ng n l m l m. Tôi mu n tránh sao cho th y tôi càng xúc ng

càng hay; nh ng hình nh ông ã hi u th u c tâm t c a tôi.

“ Th t t i cho con” nói r i ông quay nhìn ra ngoài v n.

Tôi tr v phòng riêng gi ng m t nhìn hành lý tr ng tr trên

sàn. Hành lý ã c bu c dây ch t ch , s n sàng theo tôi lên ng. Tôi

ng m màng m t lúc không bi t là có nên tháo dây bu c ra không.

Ba b n ngày l ng l trôi qua. Vì ph i s ng trong tr ng thái v t v b t

tr c nh th nên tôi c m th y ng ng i không yên. Th r i th y tôi l i ng t i

l n n a. L n này, bác s b t ông ph i hoàn toàn ng i yên m t ch .

Tôi tr v phòng riêng, li c nhìn ng hành lý v t ch ng ch

trong phòng. Hành lý ã c bu c dây ch t ch , có th s n sàng mang i

b t c lúc nào. Tôi ng ng i ra tr c ó, ngh không bi t có nên

tháo dây bu c ra n a hay không.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 195

Tôi c trong cái tâm tr ng th p th m ng ng i không yên y, r i ba b n

ngày n a l i trôi qua. Th r i th y tôi l i ng t i l n n a. L n này, bác s b t ông

ph i n m ngh ng i th thái hoàn toàn.

“ Làm th nào bây gi ?” M tôi thì thào vào tai tôi cho th y tôi kh i

nghe th y. Trông bà có v hãi hùng và tuy t v ng. Tôi tính ánh i n tín cho

ông anh c và cô em gái báo tin cho hai ng i hay. Nh ng th y tôi, lúc

ó ang b bó bu c ph i n m dài trên gi ng, l i ch ng có v gì au n phi n

mu n c . Nhìn v m t và nghe l i nói c a ông, ng i ta t ng ông ch b c m

l nh qua loa ch không có m au gì h t. H n n a, th y tôi l i còn th y n

ngon mi ng h n th ng l , ch ng bao gi thèm l t tai nh ng l i m con tôi

nh c nh can ng n ng có n quá nhi u.

“ Ch ng bi t t i làm sao nh ?” M tôi thì thào vào tai tôi cho th y

tôi kh i nghe th y. Trông bà có v lo l ng h n bao gi h t. Tôi tính ánh i n

tín cho ông anh c và cô em gái. Nh ng th y tôi n m ó, l i ch ng có v gì au

n phi n mu n c . Nhìn cái cách ông nói chuy n, thì hoàn toàn gi ng nh

ng i b c m nh mà thôi. Th m chí, th y tôi l i còn th y n ngon mi ng h n

th ng l . Ông ch ng thèm tai nh ng l i ng i khác nh c nh .

総研大文化科学研究 第10号（2014）196

“ ng nào thì c ng s p ch t n n i” có l n ông nói, “c a ngon v t l ,

tôi mu n n gì thì c vi c n ch s sau này không n c n a.”

Tôi nghe m y ti ng “c a ngon v t l ” trên mi ng th y tôi làm tôi ng ngàng

s ng s t, nghe v a có v bu n c i. Th y tôi không ph i là dân th thành, âu có

bi t th c s c a ngon v t l là nh ng cái gì. Th ng th ng, c n

khuya là ông hay òi m tôi mang bánh n p n ng vào cho ông n ngon

lành, ng u nghi n.

“ ng nào thì c ng ch t, chí ít c ng ph i chén m y th “c a ngon

v t l ” r i m i ch t”

Tôi nghe m y ti ng “c a ngon v t l ” c a th y tôi, th c bu n c i mà c ng th t thê

th m. B i, th y tôi âu có s ng ch n th thành, n i có th th ng th c nh ng

món ngon v t l . T i n, ông b o n ng cho m y th nh bánh g o, ng i

nhai rôm r p.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 197

“M tôi h i ch ng bi t vì sao th y con l i âm ra ói khát n th ?” M

tôi b o tôi. “Ch c là ông y v n còn kho m nh.”

M tôi ã l y làm i u t t lành cái tri u ch ng áng làm cho mình th t v ng

h n h t. Tuy nhiên, bà ã dùng ti ng “ ói khát” theo l i nói ngày x a, v a có

ngh a là ói n, v a có ngh a là khát u ng nh ng ch dùng khi nói n nh ng ng i

m au b nh t t mà thôi.

Khi bác tôi t i th m, th y tôi gi ch t luôn ông anh l i. D nhiên là th y tôi

mu n gi bác tôi l i cho mình kh i quá cô qu nh nh ng tôi ng r ng còn có m t

lý do khác n a: th y tôi mu n có ai ó ng i nghe mình than th n i b t bình v vi c

m con tôi ng i ng n không ch u ông n nh ng món ông thèm cho n

s ng mi ng.

“Ch ng hi u sao l i thèm khát n th ch ? Ch c là trong ng i v n

còn kh e m nh”.

Thay vì c th t v ng, m tôi ã t hy v ng nh th . Nh ng, ó ch là câu ch

nói theo t c c là “thèm khát” và ch dùng khi b nh n ng, v i ý là cái gì c ng

mu n n.

Khi bác tôi t i th m, th y tôi c níu gi l i không cho v . Ông l y lý do chính

là bu n, nên mu n l i lâu h n, nh ng hình nh còn có m t m c ích là mu n

phàn nàn v i bác tôi r ng ông ch mu n n nh ng th ông thèm, v y mà m tôi

và tôi không cho.

総研大文化科学研究 第10号（2014）198

B nh tr ng th y tôi không t ng không gi m trong h n m t tu n. Trong th i

gian này, tôi vi t cho anh tôi Kyushu m t lá th dài và b o m tôi vi t th

cho cô em gái tôi. Trong b ng ngh th m có l m con tôi vi t th cho hai ng i nói

v tình tr ng s c kho th y tôi l n này là l n cu i. Vì l ó, tôi th y c n ph i báo

tr c h hay là khi nào nh n c tin nhà qua i n tín thì ph i tìm cách v

ngay càng s m càng t t.

B nh tình c a th y tôi c kéo dài nh th c h n m t tu n. Trong th i

gian này, tôi vi t m t lá th dài cho anh tôi Kyushu, còn m tôi vi t th cho

em gái tôi. Tôi ngh b ng, có l ây là l n cu i m con tôi vi t th cho hai ng i

nói v tình tr ng s c kho th y tôi l n này là l n cu i. Vì l ó, trong th g i cho

c hai ng i, tôi vi t thêm c ý r ng trong tr ng h p nguy k ch nhà s ánh

i n, khi ó ph i l p t c v ngay.

Anh tôi, công vi c r t b n r n. Em gái tôi thì ang có mang, do ó, tôi không

hy v ng gì là hai ng i tr v nhà tr phi th y tôi lâm vào tình tr ng nguy hi m

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 199

ngay tr c m t. Ng c l i, chúng tôi c ng không mu n h khó nh c c t công l n

l i v nhà ch th y r ng ã v quá mu n không k p th y m t th y tôi l n cu i.

Không ai bi t n i là tôi ã ngh bù u ra làm sao v cái trách nhi m c a mình

khi ánh i n tín g i ông anh và cô em tôi v nhà. Ông bác s mà chúng tôi lên

t nh m i v ra t n b n xe ón ch nói:

Anh trai tôi công vi c r t b n r n. Em gái tôi thì ang mang thai, do ó,

tôi không có lý do thích áng gì kêu h v tr phi th y tôi ang lâm vào tình

tr ng nguy hi m. Tuy nói th nh ng, c ng th t khó x n u nh h m t công s p

x p l n l i v nhà, nh ng n n i thì ã mu n. Tôi c m th y mình ph i có

trách nhi m không m y ai bi t c, ó là xem th i i m nào s ánh i n cho

h .

“Tôi không th nói cho ch c là lúc nào ông nhà s lâm nguy. Tôi ch có th

nói nguy hi m có th x y n b t c lúc nào.”

Sau khi nói l i i u này cho m tôi hay, tôi quy t nh xin bác s phái m t

cô khán h áng tin c y t b nh vi n thành ph v nhà chúng tôi. Khi cô khán h

trong b ng ph c tr ng toát t i nhà và ra m t, th y tôi nhìn nàng v i con

m t l lùng b ng .

総研大文化科学研究 第10号（2014）200

“Tôi c ng không bi t ch c ch n khi nào s vi c s x y ra. Nh ng có i u,

gia ình nên xác nh r ng nguy hi m có th x y ra b t c lúc nào.”

V bác s c ón t ga xe l a m t th tr n n , ã nói v i tôi nh v y.

Sau khi trao i v i m , chúng tôi quy t nh nh thêm m t y tá t b nh vi n

th tr n, thông qua v bác s y. Th y tôi t v ng c nhiên khi cô y tá y

trong b qu n áo màu tr ng ti n n bên g i chào h i..

tôi c ng ã bi t là mình m c ch ng b nh ch t ng i. Nh ng cu i cùng,

khi mà cái ch t ã n tr c m t hình nh th y tôi không còn kh n ng

nh n bi t b nh mình n a. Có l n ông nói:

“ Khi nào khá h n, ta ph i lên kinh ô m t l n n a h ng th cho

s ng cái thân m i c. Ai mà bi t c khi nào mình s nh m m t? Trong

lúc mình còn có s c, mình ph i làm t t c nh ng vi c mu n làm k o sau này

l i h i không k p”

Tr c ó th y tôi c ng ã bi t mình m c ch ng b nh ch t ng i.

Th nh ng, khi cái ch t ã c n k tr c m t, ông không còn ý n nó n a.

“Gi mà kh i b nh, th y ph i i ch i Tokyo l n n a m i c. B i vì,

con ng i ai mà bi t c khi nào mình s nh m m t? Trong lúc còn s ng,

chí ít c ng ph i làm cho xong nh ng gì mình mu n làm”

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 201

M tôi ch ng th nói gì h n ngo i tr un y ph ho .

“ Khi nào ông i, nh cho tôi i theo v i nhé.”

Nh ng ôi khi, th y tôi l i có v bu n bã phi th ng, d n dò tôi mãi:

“ Khi th y nh m m t i r i, con hãy h t lòng trông nom s n sóc m con nhé.”

M tôi ch ng bi t làm gì h n, ch hùa theo b o “ Khi ó, nh cho tôi

i cùng v i y”.

Th là, th y tôi l i âm ra bu n h n i.

“ Khi nào tôi ch t, hãy nh ch m sóc m cho c n th n y”

Nghe nói câu “Khi th y nh m m t i r i” tôi l i nh n nh ng l i nói này

trong bu i t i n m ng tôi thi u t i nhà Tiên Sinh, lúc Tiên Sinh c nh c i

nh c l i câu nói “Khi nào anh nh m m t” tr c m t bà v . Và tôi nh l i n c i

trên khuôn m t Tiên Sinh khi ông nói i nói l i mãi câu này n n i bà v ông ph i

総研大文化科学研究 第10号（2014）202

b t tai l i, không ch u nghe thêm và còn n n n “ Em van anh ng nói

nh v y n a xúi qu y l m y”. Vào lúc y, cái ch t ch là m t s gi nh

mà thôi ch không nh bây gi nó là m t i u có th tr thành s th t vào

b t c lúc nào. Tôi không th nào b t ch c thái bà v Tiên Sinh song v n th y

nh t nh là mình ph i nói m t cái gì cho th y tôi kh i b n kho n, v v n

ngh mãi n cái ch t.

Tôi v n còn gi ký c nh v y v câu nói “khi nào tôi ch t” y. Khi tôi r i

Tokyo, vào cái êm t t nghi p i h c, Tiên Sinh c quay sang phía v mình

mà nh c i nh c l i câu y. Tôi l i nh n c i trên khuôn m t c a Tiên Sinh và

cái c nh bà v b t tai l i, kêu là ch ng t t lành gì. Vào lúc ó, câu nói

“khi nào tôi ch t”, ch là m t gi nh n thu n, còn câu mà tôi nghe th y

lúc này ây, l i là m t s th t ch a bi t khi nào s x y ra. Tôi thì không th nào

h c c cái cách bi u c m c a v Tiên Sinh i v i ông y c. Song v n th y

mình ph i nói cái gì ó át nh ng suy ngh ng n ngang c a th y tôi.

“ Con xin th y ng nói nh th . Xin th y nh cho là th y còn

ph i c g ng ch a b nh sao cho chóng kh i còn lên Tokyo rong ch i

h ng th l n n a cho s ng t m thân kia mà. Và th y còn ph i lo cho m

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 203

con lên theo n a ch . Ch c r i th y s vô cùng ng c nhiên khi th y Tokyo thay i

nh th nào, k t khi th y lên kinh ô l n tr c n gi . Ch ng h n nh

ng xe i n ch y d c ch y ngang, ã làm b m t ph xá thay i n m c

nào, con th y bi t c y. Ngay c các th khu c ng ã c

s p x p l i r i, th y . Mình có th nói là Tokyo ngày nay, ban êm c ng nh

ban ngày, ch ng bao gi có c m t giây phút yên t nh.”

Có l vì m i lo làm sao cho th y tôi khuây kho , vui lòng nên tôi ã nói nhi u h n

th ng l và th y tôi thì có v b ng lòng.

“ Th y không c nói nh ng i u y u lòng nh th . Ch ng ph i

th y ã b o bây gi n u kh i s làm m t chuy n i Tokyo ch i hay sao?

Cùng v i m n a! L n này th y mà t i, ki u gì th y c ng s ng c nhiên v s thay

i c a Tokyo cho mà xem. Ch riêng s tuy n tàu i n m i c ng ã t ng lên

r t nhi u r i. Nh ng n i có tuy n tàu i n m i ch y qua, ph xá r i c thiên nhiên

n a c ng u thay i, quy ho ch ph ph ng c ng t ó mà ra. Có th nói

Tokyo êm n m canh ngày sáu kh c ch ng phút nào l ng yên”

Tôi ch ng có cách nào khác, nên ành nói nhi u nh th . Còn th y tôi nghe có v

r t hài lòng.

総研大文化科学研究 第10号（2014）204

Nhà ng i b nh, t nhiên có nhi u khách kh a n th m. Bà con h

hàng s ng g n ó, t i th m th y tôi u u, có l c hai ngày l i có m t ng i tìm

t i. Ngay c nh ng ng i bà con s ng xa và nh ng ng i h hàng th ng ngày

v n l nh nh t, xa cách v i gia ình tôi, n lúc này c ng n th m th y tôi n a.

M t ng i trong b n h , sau khi g p th y tôi ã nói:

“ Tôi ngh là ông y ch ng có làm sao h t âu. Trông ông y kho kho n t nh

táo h n là h n là tôi t ng r t nhi u. Ch c là r i ra ông y s qua kh i ngay

y mà. Ông y chuy n trò âu ra ó, nét m t có sa sút ti u tu m y âu.

Ngoài ng i này ra còn nhi u ng i khác c ng ngh nh th v b nh tr ng th y tôi.

C n nhà hôm tôi m i tr v , im lìm l ng l n n i làm cho tôi s ng s t, bây gi tr

nên r n r p không ng ng.

Nhà có ng i m, nên t nhiên ng i ra vào c ng nhi u h n. Bà

con thân c n s ng g n ó c kho ng ôi hôm l i có ng i thay nhau lui t i th m

nom. Trong ó có c nh ng ng i khá xa, bình th ng ít lui t i. Có ng i tr c

khi v còn b o “ T ng th nào, ch th này thì không sao. Ông y trò

chuy n v n bình th ng, mà ch ng ph i khuôn m t v n y n ch ng g y i chút

nào hay sao?”. Hôm tôi m i v , c n nhà im ng n l th ng, nh ng vì m y vi c

nh th này thành ra nh n nh p h n h n.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 205

Và th y tôi, cái bóng hình b t d ng duy nh t gi a c nh nh n nh p m i

ngày m t sa sút trông th y. Sau khi bàn tán v i m và bác tôi, tôi quy t nh

là ã n lúc ph i ánh i n tín cho anh và em tôi v nhà. Anh tôi tr l i là s tr

v nhà ngay t c kh c. Em r tôi c ng g i v m t b c i n tín nói là s thu x p v

ngay. V nó – em gái tôi – ã non trong l n có mang tr c ây nên nó ã

th r ng s làm m i cách vi c ó không x y ra l n n a, vì v y chúng

tôi ngh là có l em r tôi s tr v m t mình không cho v nó v cùng.

Trong lúc ó, b nh tình th y tôi v n ch ng h thay i, ch th y i

theo chi u h ng ch ng l y gì vui v c . Sau khi bàn v i m và bác tôi, tôi

quy t nh ã n lúc ph i ánh i n cho anh trai và em gái. Anh tôi tr l i là s i

ngay, c u em r c ng thông báo r ng s lên ng. Em gái tôi ã b x y thai

trong l n b u bí tr c ây, nên em r tôi m i b o ph i c n th n gi gìn tránh

không quen d , nên ch a bi t ch ng nó s thay v v m t mình c ng nên.

総研大文化科学研究 第10号（2014）206

Tuy nhiên, gi a nh ng lúc r i ren, tôi v n còn có c nh ng giây phút r nh

r i. ôi khi tôi c ng có thì gi c li n m t m ch c ch c trang sách. ng hành lý

tr c ây ã gói ghém ràng bu c ch t ch , lúc này n m tênh hênh trên sàn

nhà. Th nh tho ng tôi l i mò t i moi ra m t cu n sách mu n c. Nhìn l i t m

th i khoá bi u m i ngày trong d p hè mà tôi ã t v ch ra cho mình tr c khi r i

Tokyo tr v tôi m i th y là mình ch làm xong ch ng m t ph n ba công vi c lúc y

l ra ã ph i hoàn t t. N i b c b i v vi c mình ch a làm vi c h ng

hái cho l m, v n là m t c m giác quen thu c tr c ây tôi h ng tr i qua. Có i u là

t x a n gi , ch a có lúc nào tôi làm vi c quá ít nh trong mùa hè

n m nay c . Cái ý ngh chán ch ng, cho r ng có l ó là m t s

tr ng thông th ng trong cu c s ng con ng i, ã khi n cho tôi th y lòng n ng

chình ch ch.

Tuy nhiên, gi a lúc r i ren nh th , tôi v n có chút th i gian ng i t nh t i.

ôi khi, tôi c li n m t m ch c ch c trang sách. ng hành lý tr c ây c gói

ghém ch t ch , nay ã b tháo ra ch ng hi u t khi nào. C lúc nào c n,

tôi l i lôi th trong ó ra. Lúc r i Tokyo, trong thâm tâm tôi ã d tính nhi u

l ch trình cho d p hè này, nh ng nh ng gì tôi ã làm c l i ch a y 1 ph n 3 cái

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 207

l ch trình ó. ã không bi t bao l n tôi c m th y ngán ng m nh lúc này. Tuy nhiên

c ng trong hè này, úng nh tôi ã ngh m y chuy n ch ng nên c m cháo gì c ng

ít i. M c dù v n ngh ây v n là nh ng l th ng c a i ng i, nh ng tôi

v n c m th y tr u n ng trong tâm tr ng y chán ch ng.

C ng i ì m t ch , bu n b c, chán n n, tôi l i ngh n b nh tr ng th y tôi.

Tôi th t ng t ng xem m t khi th y tôi qua i, s th s nh th nào. Và

m t l n n a, tôi l i th y hình nh Tiên Sinh b nh b ng tr c m t bên c nh

hình nh th y tôi. Tôi ng m nhìn hai hình nh hoàn toàn khác bi t nhau c v a v ,

giáo d c và tính tình y b ng con m t c a tâm trí mình.

Tôi c ng i l m t ch trong tâm tr ng bu n r u chán n n nh th v a

ngh v b nh tr ng c a th y tôi. Tôi th t ng t ng xem m t khi th y tôi qua i,

s th s nh th nào. Th r i khi ang ngh t i th y tôi, tôi b ng nh n

c Tiên Sinh. c hai thái c c ch ng vui v gì, tôi nhìn th y hình nh c a hai

ng i khác nhau hoàn toàn c v a v , giáo d c và tính cách.

総研大文化科学研究 第10号（2014）208

M tôi ngó quanh c a phòng tôi và th y tôi ang khoanh tay ng i gi a

ng sách v v t ng n ngang b a bãi; tôi v a r i kh i phòng b nh th y tôi m t lát

xong. M tôi nói:

“ Sao con không ch p m t ng tr a m t lúc l y s c i? Trông con có v

m t m i r i y.”

Bà không sao hi u n i là tôi âu có th y m i m t trong ng i; tôi ch th y

bu n bã chán ch ng mà thôi. Tuy nhiên, tôi ch ng ph i là th ng con trai

mu n bà m hi u c tâm tr ng mình. Tôi ch a y m t câu t ý c m n. M

tôi v n còn n n ná ngoài c a phòng.

“Th y th nào, h m ?”

“Bây gi th y con ang ng say” m tôi nói.

Tôi r i kh i ch th y tôi n m, trong lúc ang m t mình khoanh tay

gi a ng sách v ng n ngang, thì m tôi ló u vào.

“ Sao không ng tr a i m t lát? Trông con có v m t r i y!”

M tôi âu hi u cho tâm tr ng c a tôi. Mà, tôi c ng không còn là a

tr m oán bi t c nh ng i u nh th . Nên ch áp m t câu c m n ng n

g n. M tôi v n ng l i c a ra vào.

“Th y th nào r i, h m ?” Tôi h i.

“Th y con ang ng say r i” m tôi nói.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 209

B t ch t, bà b c h n vào phòng, ng i bên c nh tôi và h i:

“Th con ã nh n c tin t c gì c a Tiên Sinh hay ch a?”

Tr c khi g i th cho Tiên Sinh tôi ã b o m tôi là th nào Tiên Sinh c ng

tr l i và bà ã tin l i tôi nói. Tuy v y, tôi v n ch ng bao gi ngh là Tiên Sinh s

tr l i theo úng hy v ng c a th y m tôi c . Th c ra, tôi ã c ý nói d i c

hai ông bà. M tôi h i:

“Sao con không vi t cho ông y m t lá th n a?”

B t ch t, bà b c h n vào phòng, ng i xu ng c nh tôi và h i:

“ Th con v n ch a nh n c tin gì t Tiên Sinh h ?”

M tôi ã tin vào nh ng l i tôi nói lúc y. Khi ó tôi ã cam oan ch c ch n r ng

th nào Tiên Sinh c ng s tr l i. Th nh ng th c ra ngay c lúc ó b n thân tôi

c ng ã không hy v ng s có câu tr l i gi ng nh th y m tôi ã k v ng.

K t qu là tôi tr thành k l a g t cho m yên lòng.

“ Con th vi t cho ông y lá th n a xem sao?” M tôi b o.

総研大文化科学研究 第10号（2014）210

Tôi ch ng ph i là th ng ng i ngùng chút công vi c vi t th – dù v n bi t r ng

có vi t bao nhiêu lá th c ng là vô ích – n u vi c vi t th có th em l i cho

m tôi ôi chút an i yên lòng; tuy nhiên ngh n vi c ph i vi t th nh v

Tiên Sinh tìm vi c giùm mình là tôi th y au lòng xót d . Tôi còn s s khinh r

c a Tiên Sinh h n là nh ng l i m ng m c a th y tôi hay s bu n b c c a m tôi

n a. Th c th tôi suy oán r ng Tiên Sinh im l ng không bu n tr l i, chính

là vì ông ã coi r tôi r i. Tôi nói:

N u m tôi an lòng thì tôi c ng ch ng ng i vi t m y lá th

ch ng có tác d ng gì nh th . Nh ng h i thúc Tiên sinh b ng nh ng vi c

nh th này, khi n tôi th y kh tâm l m. Tôi s cái cách nhìn khinh r c a Tiên

Sinh h n là nh ng l i m ng m c a th y tôi hay s bu n b c c a m tôi n a. Tôi

c ng t ng oán mò r ng, vi c tôi nh v Tiên Sinh cho n gi v n không có h i

âm ch n h n c ng là vì lý do ó.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 211

“Vi t th thì có gì khó kh n gì, nh ng th c ra, mình không th thu x p,

nh ng vi c nh th b ng th t c. Con ph i ích thân lên Tokyo m t

chuy n xem sao.”

“Nh ng th y con ang nh th này thì làm sao bi t n khi nào con m i có th lên

Tokyo c?”

“Con không có ý i Tokyo vào lúc này âu. Con nh nhà cho n khi nào hai m

con mình bi t rõ ràng h n v b nh tr ng th y con ã.”

“ y, m c ng có ý nói nh v y ó. Ai mà có th ngh n chuy n i Tokyo

vào lúc này c, khi mà th y con m n ng n th .”

“Vi t th thì âu có khó gì, nh ng nh ng vi c nh th này không th ch

qua th t mà xong c. Ki u gì con c ng ph i t mình i Tokyo, mà nh

v tr c ti p m i c”

“Thì y! Tình tr ng th y anh nh th , thì bi t t i khi nào anh m i i Tokyo c

ch ?”

“Th nên con có i âu. Con nh c th này cho t i khi còn ch a ngã ng là th y

có kh i hay không”

“ i u ó thì rõ r i âu c n ph i nói. Gi này ai có th m c m t ng i

ang b nh n ng nh th , mà i Tokyo c ch ”

総研大文化科学研究 第10号（2014）212

Tho t u, tôi c m th y xót xa th ng h i cho m tôi ch ng hay bi t gì

h t. Nh ng r i tôi b t u t h i vì c n c gì mà m tôi l i ch n m t lúc nh

th này nêu l i v n y nh ? Riêng tôi, th nh tho ng tôi có th t m quên không

ngh n b nh tình th y tôi trong ch c lát ng i c sách hay suy ngh

trong phòng riêng v ng v c a mình; nh ng không bi t là m tôi có kh n ng

t ng t t m quên ông ch ng b nh t t trong ch c lát mà ngh n nh ng

công vi c bên ngoài hay không? M tôi l i b t u nói ti p: “Th t ra thì...”

“ Thì t i sao ?”

Ban u, trong thâm tâm tôi c m th y th ng cho m tôi vì bà

ch ng hay bi t gì. Nh ng tôi ch ng hi u n i c làm sao bà l i lôi chuy n này ra mà

nói trong lúc b n lo n th này ch . Tôi th nh tho ng c ng t m x p chuy n

b nh t t c a th y tôi sang m t bên, r nh rang ng i l ng yên ho c em sách ra c,

nh ng tôi v n phân vân không bi t l i u có ph i m tôi ang th y tr ng tr i

i u gì, quên b ng i ng i b nh tr c m t, mà ch ngh ng i n chuy n khác hay

không. úng lúc ó m tôi l i c t l i “th c ra thì...”

“Th t ra thì th y con s c an lòng bi t bao nhiêu n u nh bây gi

con có th tìm c m t vi c làm. D nhiên là bây gi có th là ã quá mu n

r i. Nh ng con th y y, th y con v n còn có th trò chuy n không khó kh n

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 213

m t m i gì, u óc ông y v n còn hoàn toàn sáng su t. Th con có ph i là ng i

hi u h nh c làm cho th y con c vui lòng tr c khi ông y suy y u h n

không?”

Kh m t n i là trong c nh ng này tôi không sao có th tr thành m t a con hi u

h nh nh ý m tôi mong mu n. Tôi ch ng h vi t l y m t ch nào cho Tiên Sinh c .

“Th c ra m ngh trong lúc th y con còn s ng, con c h t

l i ng viên xem sao, h n s khi n ông y an tâm l m. Ch c tình tr ng

th này xem ra c ng ch ng k p n a r i, mà dù có v y i ch ng n a, thì con

c làm th i, l i nói mà v ng d thì tâm lý c ng s v ng vàng, làm nh th

trong lúc th y con v n còn y ông y c vui, cho tr n ch hi u con ”

Th t áng th ng cho tôi, r i vào c nh ng ch ng th tr thành a con có hi u

cho c. R t cu c, tôi ã ch ng vi t c dù ch m t dòng cho Tiên Sinh.

総研大文化科学研究 第10号（2014）214

Th y tôi ang n m trên gi ng c báo thì anh c tôi v . Bình sinh th y tôi

v n có thói quen là không bao gi cho b t c công vi c gì ng n c n ông, ít nh t

li c nhìn qua t báo m t cái. Bây gi bu n chán ch ng có vi c gì làm l i ph i

n m b p trên gi ng k ã quá lâu, th y tôi l i càng ham dán m t vào t

báo h n bao gi h t. C m tôi l n tôi, ch ng ai mu n ph n i quy t li t vì ngh

r ng ã n n i này thì t t h n h t là c cho ng i b nh c làm theo ý thích

c a mình.

Lúc anh tôi v , th y tôi ang n m trên sàn c báo. Bình sinh th y tôi

v n có thói quen là, dù có b n m y i ch ng n a ít nh t c ng ph i li c m t qua t

báo m t cái. T khi n m b p trên sàn bu n chán, ông l i càng ham c h n. C m

tôi l n tôi u không mu n ph n i quy t li t, thôi thì c cho ng i b nh c

làm theo ý thích c a mình.

Anh tôi nói v i th y tôi:

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 215

“Con l y làm m ng là th y c ng v n còn c m nh kh e nh th này. Con v nhà,

c t ng th y ph i m n ng l m, song xem ra th y có v t i t nh, kh e kho n l m

mà!”

Tôi th y anh tôi có v h h quá và gi ng nói vui v c a anh có v l c i u,

không úng ch ; nh ng m t lát sau, khi r i th y tôi ra ng i v i tôi, anh tôi,

có gi ng bu n bã h n nhi u:

“Th y ch ng nên c báo nh th , có ph i không chú?”

“Vâng, em c ng ngh là th y ch ng nên c báo nhi u nh th nh ng bi t

làm th nào bây gi ? Th y c n ng n c òi c cho kì c m i thôi.”

“Con l y làm m ng là th y v n còn c m nh kh e nh th này. Con

v nhà, c t ng th y ph i m n ng l m, song xem ra th y v n có v t i t nh,

kh e kho n l m mà!”

Anh tôi nói v i th y tôi nh v y r i ti p t c chuy n trò v i ông. Tôi th y

gi ng i u h h thái quá ó c a anh có v l c i u, không úng ch . Th nh ng,

khi r i kh i ch th y quay sang ng i v i tôi, anh l i bu n r xu ng.

“Ch ng ph i là th y không nên c báo nh th hay sao?”

“Vâng, em c ng ngh nh th . Nh ng không cho c th y không ch u y ch , bi t

làm sao c”

総研大文化科学研究 第10号（2014）216

Anh tôi l ng l ng i nghe tôi bi n gi i r i nói:

“ Anh t h i không bi t là th y có còn hi u c nh ng cái mình ang c

hay không?”

Anh tôi có v nh ã quan sát k càng và i n k t lu n là u óc th y tôi

ã b c n b nh làm cùn nh t khá nhi u r i. Tôi áp:

“ Ch c ch n là th y còn hi u rõ c mà. y, v a m i lúc nãy ó thôi em ã

nói v i th y m i th chuy n trong hàng hai m i m t phút ch có ít

i gì. Rõ ràng là th y hoàn toàn t nh táo, sáng su t. C cái à này không ch ng

th y còn có th l i v i chúng mình m t th i gian khá lâu n a y.”

Anh tôi l ng im nghe tôi gi i thích, r i m i b o: “ ch ng bi t

th y có hi u không nh ?”. Có v nh anh tôi ã quan sát th y u óc th y tôi

b c n b nh làm cùn nh t i khá nhi u so v i m i ngày.

“ i u ó thì h n th r i. Lúc nãy, em v a ng i bên gi ng, nói th th

chuy n v i th y su t hai m i phút, mà th y ch ng có chút nào t ra m t

m i. C v i tr ng thái ó ch c h n th y còn có th nói chuy n c lâu h n n a

c .”

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 217

Em r tôi v t i nhà sau anh c tôi m t chút còn có v l c quan h n chúng

tôi nhi u. Th y tôi h i han r t k v em gái tôi và nói:

“B ng mang d ch a nh nó tránh nh ng chuy n i khó nh c nh i tàu h a là

ph i l m r i. N u nh nó ch ng qu n khó nh c mà v th m th y thì c ng ch t làm

cho th y thêm lo l ng mà thôi ch th y ch ng vui lòng c âu.” Th y tôi

còn nói ti p:

“R i ây, khi nào khá h n, th y s ích thân i th m nó và ng m nhìn cháu bé

cho no con m t m t phen ch !”

Em r tôi v t i nhà sau anh c tôi m t chút, xem ch ng còn có v l c

quan h n chúng tôi. Th y tôi quay sang h i han chuy n này chuy n n v em gái

tôi, và b o: “B ng mang d ch a nh nó tránh nh ng chuy n tàu h a rung l c nh

th là ph i l m r i. N u nó ch ng qu n v t v mà v th m th y thì trái l i càng

khi n cho th y thêm lo l ng mà thôi”. Th y tôi nói ti p: “R i ây khi nào kh i b nh,

c ng lâu r i mà, th y s ích thân i xem m t em bé”.

総研大文化科学研究 第10号（2014）218

Th y tôi là ng i u tiên c trên báo tin cái ch t c a i t ng Nogi1 ông

kêu lên:

“ Ghê g m quá! Ghê g m quá!”

1 i t ng Nogi ( 1849-1812) i t ng l c quân, c

phong t c Bá, l p nhi u chi n công hi m hách trong hai

tr n Nh t Trung và Nh t Nga chi n tranh, ã cùng bà v

tu n ti t theo Thiên hoàng vào úng ngày t ch c ám tang

Thiên Hoàng Minh Tr - ND.

Chúng tôi ch a ai c nên u s ng s kinh ng c tr c nh ng l i kêu than t

ng t này. Sau ó, anh tôi b o tôi:

“Lúc y anh th c s ngh n th y ã hóa iên.”

“Thú th c em kinh ng c không kém gì anh c .” Em r tôi c ng bi u ng tình.

C khi i t ng Nogi1 ch t, th y tôi c ng là ng i u tiên bi t

tin qua báo chí.

“ Không xong r i, không xong r i!”

1 i t ng Nogi ( 1849-1912) i t ng l c quân, c

phong t c Bá, l p nhi u chi n công hi n hách trong hai

tr n chi n tranh Nh t Trung và Nh t Nga, ã cùng v

tu n ti t theo Thiên hoàng vào úng ngày a tang Thiên Hoàng

Minh Tr - ND.

Chúng tôi ch ng bi t chuy n gì, nên u gi t mình kinh ng c b i ti ng kêu t ng t

y. Sau ó, anh tôi m i b o tôi r ng:

“Lúc y anh c t ng th y ã hóa iên ch ? S ch t i c”.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 219

C u em r tôi c ng t ra ng tình: “Thú th c em c ng gi t h t c mình”.

D o ó, báo chí ng y nh ng tin t c khác th ng khi n mi n quê

chúng tôi ai ai c ng nóng lòng ch i báo n. Tôi th ng ng i c báo ngay bên

gi ng th y tôi, c tránh sao cho kh i b qu y r y, ho c n u không tránh

c, tôi th ng l ng l ng l n v phòng riêng, c h t t báo t u n

cu i. Hình nh i t ng Nogi trong b quân ph c và bà v ông n m c nh m t

n quan c ám nh tôi mãi không sao phai nh t.

Báo chí d o ó toàn nh ng tin bài khi n cánh nhà quê ai c ng

trông i m i ngày. Tôi ng i bên g i th y tôi, c nh ng tin bài ó m t cách c n

th n. Khi không có th i gian c, tôi l ng l mang v phòng mình, xem

l t qua m t l t t u n cu i. Trong m t c a tôi, su t th i gian dài,

hình nh i t ng Nogi m c quân ph c và phu nhân c a ông trong b qu n áo

gi ng nh m t n quan, không th nào phai nh t.

総研大文化科学研究 第10号（2014）220

Cái tin bi th ng này làm chúng tôi ai n y u th y xót xa lòng d

ch ng khác gì m t lu ng gió c ã ánh th c cây c ang ng say im lìm trong

m t xó mi n quê xa xôi h o lánh. Tin y ch a phai m thì tôi t nhiên nh n

c m t b c i n c a Tiên Sinh. m t n i mà m i khi có m t ng i m c Âu

ph c i qua là chó s a m , thì vi c nh n c m t b c i n tín th c qu là m t

bi n c l n lao. M tôi ra nh n b c i n hình nh c ng th y là ph i g i tôi ra m t

ch v ng v không ng i r i m i trao cho tôi b c i n tín ó. Ch ng

c n ph i nói là m tôi trong khi tôi m b c i n ra, v a nói:

“Cái gì th ? Vi c gì th , con?”

Gi a lúc c n gió bi th ng th i t i t n xó x nh làng quê, ánh

th c c cây ang ng say, thì t nhiên tôi nh n c m t b c i n tín t Tiên

Sinh. m t n i mà m i khi có ai ó m c âu ph c i ngang qua là chó s a m lên,

thì vi c nh n c m t b c i n tín qu th c là m t i u to tát. M tôi là ng i

nh n b c i n, c ng t ra ng c nhiên, nên ã c ý g i tôi ra ch v ng không có ai,

mà h i:

“Gì v y?” M tôi ng bên c nh i tôi m b c i n.

B c i n ch v n v n có m t câu b o r ng Tiên Sinh mu n tôi lên g p

ông ngay, li u tôi có th lên cho ông g p m t c không?” Tôi cúi u suy

oán lung tung. M tôi bàn góp:

“M ch c ông y mu n g p con v vi c con nh ông y tìm cho vi c làm”.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 221

B c i n ch có m y ý n gi n r ng li u tôi có th lên g p ông

m t chút c không. Tôi cúi u suy ngh .

“Ch c là vi c con nh ông y r i” M tôi oán.

Tôi ngh có th m tôi oán úng nh ng th c khó mà tin c

r ng Tiên Sinh l i mu n g p tôi ch vì m i m t l y thôi. Dù sao i n a tôi là a

ã ánh i n g i anh c và em gái tôi v nhà bây gi tôi th c khó mà có th

r i b ông b ang m au v t v nh ng n èn tr c gió lên Tokyo

c.

Sau khi bàn b c v i m tôi, tôi nh s ánh i n tín cho Tiên Sinh nói r ng

mình không th ra i vào lúc này c. Tôi gi i thích g n gh m y l i r ng b nh

tr ng th y tôi m i lúc m t nguy k ch thêm. Tuy v y, tôi v n th y là sau này

ph i gi i thích rõ ràng y h n th n a; vì th , c ng ngày hôm ó, sau khi g i

i n tín i r i, tôi l i vi t thêm cho Tiên Sinh m t lá th n a k s tình cho rõ ng n

ngành. M tôi inh ninh trong u óc là Tiên Sinh h n ã thu x p cho tôi m t

ch làm x ng áng, theo úng ý tôi nh c y, vì v y bà ã nói v i gi ng ti c r ra

m t: “th t ti c quá i thôi! Sao l i nhè vào úng lúc này kia ch !”

総研大文化科学研究 第10号（2014）222

Tôi c ng ngh bi t âu l i úng nh th . Nh ng, c ng th y

có gì ó không c bình th ng. Mà nói gì i n a, thì chính tôi là ng i ã ánh

i n g i anh trai và em r tôi v , nên tôi không th b m c b nh tình c a

th y tôi mà i Tokyo cho c. Sau khi bàn b c v i m , tôi quy t nh s

ánh i n tr l i là không i. M c dù tôi ã thêm vào ó m y l i gi i thích ng n g n

r ng ó là vì b nh tr ng c a th y tôi m i lúc m t nguy k ch, nh ng v n c m th y

không c an tâm, nên cùng ngày hôm ó tôi l i vi t thêm m t lá th chi ti t n a,

k rõ ng n ngành cho Tiên sinh. M tôi thì ch tin và ngh t i nh ng gì ã nh v ,

khuôn m t bà l v áng ti c b o r ng: “th t ti c quá! Sao l i nhè vào úng lúc này

kia ch !”

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 223

Lá th tôi vi t th t là dài. C hai m con tôi u ngh b ng th nào l n này

Tiên Sinh c ng vi t th tr l i. Th r i hai ngày sau khi g i th i tôi l i nh n c

m t b c i n tín khác. B c i n ch g n thon l n có m i m t câu ch ng có gì

khác n a. Tôi a b c i n tín cho m tôi xem, bà nói:

“M ngh ông y th nào c ng s vi t th nói v vi c y v i con” m tôi

d ng nh ch ng bao gi nh n ra r ng khi g i b c i n tín u tiên cho tôi, Tiên

Sinh ã ngh n m t chuy n gì khác ch không ph i là vi c làm n c a tôi trong

t ng lai; tuy ngh b ng có l m tôi ngh úng nh ng tôi ành cho là Tiên

Sinh ch ng có dáng v gì mu n t n công tìm công n vi c làm cho tôi c . Tôi v a

nói v a tr tay vào b c i n tín th hai:

“D nhiên là Tiên Sinh ch a th nh n c lá th c a con, vì th ông y m i

g i thêm b c i n tín này...”

総研大文化科学研究 第10号（2014）224

Lá th tôi vi t th t dài. C hai m con tôi u ngh b ng th nào l n này

Tiên Sinh c ng s vi t th tr l i. Th r i sau khi g i th c hai ngày, tôi l i

nh n c m t b c i n tín khác. Trên ó ch có m i câu ý nói r ng tôi

không c n n n a c ng c. Tôi a b c i n tín cho m tôi xem, bà b o:

“Ch c h n ông y vi t th nh nói s làm gì ó giúp cho con y mà”

M tôi lúc nào c ng th , ch ngh c m i m t i u r ng Tiên sinh s ôn

áo lo cho mi ng c m manh áo c a tôi. Tôi c ng ngh bi t âu l i nh th , nh ng

nhìn t tính cách c a Tiên sinh mà nói, thì i u này qu là l . “Tiên sinh s tìm c a

ra cho tôi” - Tôi ngh không th có vi c nh th c.

“Chí ít thì, th c a con ch a th nào t i c ch Tiên Sinh, cho nên ch c

ch n là ông y ã g i b c i n này t tr c khi nh n c nó”

M tôi ch m chú l ng nghe trong lúc tôi nêu ra s ki n rành rành tr c

m t này. Sau m t lúc suy ngh th c chín, bà m i nói:

“ , ch c là th ó” Rõ ràng là vi c Tiên Sinh g i b c th i n tín th hai tr c khi

c lá th c a tôi v n không cho mình hi u c t i sao ông ph i g i nh ng

b c i n này c .

Tôi quay sang m phân tích i u h n l ph i nh th . M tôi c ng c m

th y có lý nên tr l i “ , úng th th t”. Vi c Tiên sinh ánh b c i n này tr c khi

c th c a tôi, s giúp m tôi hi u c r ng nh ng i u ã suy oán v

Tiên sinh ch ng em l i l i ích gì, v y mà...

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 225

Su t ngày hôm y, chúng tôi không ng gì n câu chuy n Tiên

Sinh cùng nh ng b c i n tín c a ông n a vì c nhà ang trông ch ông bác

s quen s p t i cùng bác s tr ng b nh vi n thành ph tôi nh là sau

khi khám b nh th y tôi, c hai ông u quy t nh là c n ph i em r a ru t ng i

b nh.

Vì hôm y r i úng vào ngày bác s i u tr a ông vi n tr ng t th

tr n n, nên m con tôi không có c h i tr l i câu chuy n ang d dang y n a.

Hai bác s cùng h i ch n, sau khi làm các thao tác nh r a ru t cho b nh nhân

xong, thì ra v .

総研大文化科学研究 第10号（2014）226

T hôm bác s b t ph i n m im trên gi ng th y tôi m i u th y h t s c

khó ch u là không th ra nhà sau i tiêu i ti u, nh ng d n d n ông b

có tính s ch s n b nh ho n c a tôi d ng nh không còn làm ch c thân

th mình n a khi ch ng b nh tr n ng, ông c n m ì trên gi ng mà làm vi c bài

ti t, khi n qu n áo ch n m n u hôi hám b n th u mà v n không th y

ng ng ngùng khó ch u gì h t. D n dà th y tôi c ng không còn mu n n u ng gì

n a. Ngay c khi mu n n m t món gì th y tôi c ng th y là mi ng l i tuy

thèm nh ng cu ng h ng c ngh n c ng, ch nu t c mi ng n h t s c khó kh n

và l n nào c ng nu t c chút xíu mà thôi. S c kh e th y tôi sa sút trông

th y. Ngay t i cái thú c báo tr c kia m nh m là th , n bây gi c ng ã

không còn. ôi kính lão tr c kia v n th ng bên c nh g i, lúc này luôn luôn

n m trong cái bao kính màu en. Khi m t ng i b n t thu nh c a th y tôi mà c

nhà u g i là chú Saku - v n cách nhà chúng tôi ch ng m t d m ng -

n th m th y tôi ch a ôi m t n nhìn v phía b n mà nói “ , chú Saku

y ?”

Th y tôi t sau hôm b bác s b t ph i n m yên, thì c chuy n i

ti n, ti u ti n u ph i n m m t ch mà nh tay ng i khác giúp. Th y tôi

v n tính s ch s , nên th i gian u ông th y ghét vô cùng i u ó, nh ng vì l c

b t tòng tâm, nên s ch ng ành ông ph i gi i quy t ngay trên gi ng. Th

r i ch ng bi t có ph i do b nh tình t ng gi m khi n u óc ông l l n d n i hay

th nào ó, mà c m i ngày qua, ông l i càng tr nên m t ý th c v vi c bài ti t

b a bãi n a. Th nh tho ng ông làm b n c ch n v i m khi n m i ng i

xung quanh ph i nh n m t l i, y v y mà chính ông l i t ra bình th ng nh

không có gì. Nh t là l ng n c ti u, do ch ng b nh nên ông ít i h n bao

gi h t. Ông bác s c ng ph i b n tâm v i u ó. D n dà th y tôi c ng ch ng thi t

n u ng gì n a. Th nh tho ng ông có thèm cái gì ó, thì c ng ch là cái l i

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 227

nó thèm, ch t c h ng tr xu ng, ông ch nu t trôi c chút ít. Ngay c t báo

a thích ông c ng không còn s c c m l y n a. C p kính lão bên c nh g i,

gi ây c c t nguyên trong chi c bao kính en. Khi chú Saku, b n thân thu

nh c a th y tôi, ng i s ng cách ch chúng tôi ch ng m t lý (~3.93km) t i

th m, th y tôi ch h ng ôi m t l v phía b n mà nói “Ôi, anh Saku y à?”.

“Chú n th m tôi th c là quý hóa quá. Trông th y chú m nh kh e mà tôi

thèm còn cái thân tôi thì ch ng còn trông mong gì c n a r i!...”

“ y anh sao l i nói th ! Anh tuy có au y u th c y nh ng có gì mà ph i phàn nàn

âu. Anh có hai a con trai u ã t t nghi p i h c c r i, có ph i th không

nào? Th nhìn tôi ây này. V thì ch t t i tám hoánh nào r i, con cái thì ch ng

có l y m t m ng; có th là tôi ang c kh e m nh th c y nh ng có

trông i c ni m vui nào trong mai sau âu”

“Anh n th m tôi th c là quý hóa quá. Trông th y anh m nh kh e mà tôi

thèm, ch tôi thì không xong r i!”

“Làm gì có chuy n ó. Anh có hai a con u ã t t nghi p i h c, có chút b nh

t t thôi thì n nh m gì. Xem tôi ây này, bà y c ng ch t r i, con cái thì ch ng có,

tôi c ng ch bi t s ng nh th này thôi, kh e m nh thì có y nh ng nào có

vui âu”.

総研大文化科学研究 第10号（2014）228

Hai ba ngày sau khi chú Saku t i th m, th y tôi c bác s r a ru t. Ông có

v b ng lòng l m, nói r ng nh m y ông bác s mà mình th y d ch u. Th y tôi tr

nên vui t i h n nhi u, d ng nh ã l y l i c ni m tin là có th kéo dài

th m ng c a mình. Ch ng hi u là m tôi t ng l m là th y tôi l y l i c

khí l c th t s hay là mu n c g ng làm cho th y tôi c vui lòng, bà ã k l i

cho ông nghe chuy n nh ng b c i n mà Tiên Sinh ã g i cho tôi, làm nh th

Tiên Sinh ã tìm cho tôi m t ch làm x ng áng Tokyo, úng v i s mong c

c a th y tôi v y. Lúc y, tôi ang ng i c nh m tôi, tuy c m th y khó ch u vô cùng

nh ng tôi không sao tìm cách ng t l i m tôi c ành ng i im nghe bà nói

luyên thuyên. Ng i b nh có v r t vui lòng.

Hai ba ngày sau khi chú Saku t i th m, th y tôi c bác s r a ru t.

Ông có v vui l m, nói r ng nh có bác s mà mình th y d ch u. Tâm tr ng ông

ph n ch n tr l i, c nh th ông ã l y c can m i m t v i tu i th

c a mình. Ch ng hi u là m tôi ã b lôi kéo vào chuy n ó, hay ch khích

l cho ng i b nh, mà bà k v b c i n t Tiên sinh, c nh th tôi ã có m t v

trí Tokyo úng nh s mong m i c a th y tôi v y. Ng i bên c nh tôi c ng c m

th y ng a ngáy khó ch u, nh ng không sao ng t l i m tôi c, nên ch im l ng

mà nghe. Ng i b nh thì có v vui ra m t.

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 229

“Th thì hay quá!” Em r tôi nói

“ Nh ng li u chú ã bi t vi c làm y là vi c gì ch a?” Anh c tôi h i.

Mu n ph nh n nh ng th c ã quá ch m m t r i. Tôi không có can m

mà nói ra s th c, ành tr l i m t cách m h - m h n n i chính tôi c ng

không hi u rõ ý ngh a l i nói c a mình n a. R i tôi ng d y, b c ra kh i phòng

ngay.

“Th thì hay quá!” Em r tôi nói.

“ Nh ng chú v n ch a bi t là vi c gì h ?” Anh c tôi h i.

Gi thì tôi không còn d ng khí ph nh n i u ó n a. Tôi ành tr l i m t

cách m h , m h n n i c chính tôi c ng không hi u là gì, và c ý r i kh i ch

ng i.

総研大文化科学研究 第10号（2014）230

1994

Khánh Hoàn & Nguy n T ng Minh “N i lòng” 2011

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 231

No

1A

be K

ôbô

Bn

Chi

m

óng

(Chi

nnyu

sha,

195

1)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Bon

Chi

emD

ong.

htm

2008

2A

be K

ôbô

Cu

c i c

a n h

à th

(Shi

jin n

o S

hoga

i)Lê

Ng

c Th

oht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/LN

Thao

/Cuo

c_do

i_cu

a_nh

a_th

o.ht

m-

3A

be K

ôbô

Chi

c th

uyn

Nô–

Ê (N

oa n

o ha

kobu

ne)

Cun

g i

n-

-4

Abe

Kôb

ôH

ong

Lo

n (P

anic

)Lê

Ng

c Th

oht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/LN

Thao

/Pan

ic.h

t m-

5A

be K

ôbô

Khu

ôn m

t ng

i khá

c (ta

nin

no k

ao)

Ph

m M

nh H

ùng

à N

ng19

866

Abe

Kôb

ôN

gi

àn b

à tro

ng c

n cá

t (S

una

no o

nna)

Ngu

yn

Tun

Kha

nh

Vn

hc

1989

7A

be K

ôbô

Ng

i àn

bà

trong

cn

cát (

Sun

a no

onn

a)Tr

ùng

Dng

An

Tiêm

1971

8A

be K

ôbô

Ru

t th

a (M

ocho

)Lê

Ng

c Th

oht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/LN

Thao

/Ruo

t_Th

ua.h

tm20

089

Abe

Kôb

ôM

t cái

ch

t vô

can

(Muk

anke

ina

Shi

, 196

1)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Mot

caic

hetv

ocan

.htm

2008

10A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

À…

a…a…

ba! (

Aba

baba

ba)

Lê N

gc

Tho

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/L

NTh

ao/A

aaab

a.ht

m20

0511

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keo

nh c

uc

i (S

hink

iro)

Ph

m V

Th

nhht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/p

ham

vt/p

vtd0

51.h

tm20

0412

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keo

thu

t (M

ajut

su)

Dng

Th

Tuy

t Min

h ht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/Quy

nhC

hi/A

o_Th

uat.h

tm20

0513

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keB

n b

b b

i (Y

abu

no n

aka)

Ph

m V

Th

nhht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/p

ham

vt/p

vtd0

50.h

tm20

0414

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keB

n o

tc

(Chu

to)

Cun

g i

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/3

-Tho

Van

/Cun

gDie

n/B

on_D

ao_T

ac.h

tm20

0415

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keC

ái m

i (H

ana)

Vit C

hâu

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/V

ietC

hau/

Cai

_mui

.htm

2004

16A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Cán

h ng

khô

(Kar

e no

shô

)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Can

hdon

gkho

.htm

2006

17A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Chá

o kh

oai (

Imog

ay)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/R

yuno

suke

_Aku

taga

wa-

Cha

okho

ai-N

NTr

an.h

tm20

0218

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keC

hic

mùi

soa

(Han

kech

i)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Han

ako.

htm

2006

19A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Chi

c xe

goò

ng (T

orok

ko)

inh

Vn

Ph

c ht

tp://

ww

w.c

him

viet

.free

.fr/v

annh

at/d

inhv

anph

uoc/

dvpd

053.

htm

2003

20A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Con

bch

(Shi

ro)

-ht

tp://

ww

w.e

rtc.c

om/2

-Tho

Van

/LN

Thao

/So_

diem

_dan

h.ht

m20

0521

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keC

c t (

Ikka

i no

tsuc

hi)

Lê N

gc

Tho

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/L

NTh

ao/C

uc_d

at.h

tm20

0522

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keàn

bà

(Onn

a)D

ng T

h T

uyt M

inh

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/Q

uynh

Chi

/Dan

ba.h

tm20

0523

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

kea

ngc

trc

mt (

Jigo

kuhe

n)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Dia

_ngu

c_tru

oc_m

at.h

tm20

0324

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keH

à ng

(Kap

pa)

Cun

g i

n ht

tp://

ww

w.c

him

viet

.free

.fr/v

annh

at/c

ungd

ien/

qvcd

050.

htm

2005

25A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Lã s

inh

môn

(Ras

hom

on)

V M

inh

Thi

uG

ió b

n ph

ng19

6726

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keLã

sin

h m

ôn (R

asho

mon

)D

ng T

h T

uyt M

inh

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/Q

uynh

Chi

/LaS

inhM

on.h

tm20

0527

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keLò

ng

ã tró

t yêu

(Kes

a to

Mor

ito)

Vn

Lang

Tôn

Th

t Ph

ng

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/T

TPhu

ong/

Kes

a_to

_mor

ito.h

tm20

0428

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keM

y trá

i quý

t (M

ikan

)in

h V

n P

hc

http

://w

ww

.chi

mvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/din

hvan

phuo

c/dv

pd05

4.ht

m20

0329

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keM

ng m

(Yum

e)in

h V

n P

hc

http

://w

ww

.chi

mvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/din

hvan

phuo

c/dv

pd05

8.ht

m20

0530

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keM

ùa th

u (A

ki)

Ngu

yn

Ng

c D

uyên

http

://w

ww

.chi

mvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/nnd

uyen

/nnd

n050

.htm

-31

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keN

im

tin

(Bis

ei n

o sh

in)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nTr

2007

32A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Nc

dòng

sôn

g c

ái (O

kaw

a no

miz

u)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

1206

2003

-Nuo

c_do

ng_s

ong_

cai.h

tm20

0333

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keS

i

m d

anh

nhng

ng

i ã

khu

t (Te

nkib

o)Lê

Ng

c Th

o ht

tp://

ww

w.e

rtc.c

om/2

-Tho

Van

/LN

Thao

/So_

diem

_dan

h.ht

m20

0434

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keS

i t n

hn

(Kum

o no

ito)

inh

Vn

Ph

c ht

tp://

ww

w.c

him

viet

.free

.fr/v

annh

at/d

inhv

anph

uoc/

dvpd

052.

htm

2003

35A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Tay

o ch

ích

hào

hip

(Nez

umi K

ozo

Jiro

kich

i)V

n La

ng T

ôn T

ht P

hng

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/T

TPhu

ong/

Tay_

dao_

chic

h_ha

o_hi

ep-0

7252

004.

htm

2004

36A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Thân

ph

n co

n ng

i (K

appa

)D

im

Châ

u V

n ng

h19

6637

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTh

y M

ori (

Mor

i sen

sei)

Lê N

gc

Tho

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/L

NTh

ao/T

hay%

20M

ori.h

tm20

0538

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTi

c kh

iêu

v (B

utok

ai)

Lê N

gc

Tho

http

://w

ww

.ertc

.com

/2-T

hoV

an/L

NTh

ao/T

iec_

khie

u_vu

.htm

2005

39A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Tríc

h s

tay

ca

Yas

ukuc

hi (Y

asuk

ichi

no

tech

o ka

ra)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/Tr

ichS

oTay

.htm

-40

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTr

inh

tit-

Tuy

n t

p tru

yn

ngn

Aku

taga

wa

Cun

g i

n V

n h

c20

0641

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTr

ong

rng

trúc

Pho

ng V

Tá

c ph

m m

i19

8742

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTr

uyn

ca

mt n

gi l

ãng

tríD

im

Châ

u T

p ch

í Vn

1966

43A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Truy

n ng

n ch

on l

cLê

Vn

Vi

n V

n h

c19

8944

Aku

taga

wa

Ryu

nosu

keTu

tiên

(Sen

nin)

inh

Vn

Ph

c ht

tp://

ww

w.c

him

viet

.free

.fr/v

annh

at/d

inhv

anph

uoc/

dvpd

055.

htm

2004

45A

kuta

gaw

a R

yuno

suke

Bc

ha

núi t

hu (S

huza

nzu)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/B

uc_h

oa_n

ui_t

hu.h

tm20

0646

Aris

him

a Ta

keo

Mt c

hùm

nho

(Hito

fusa

no

budo

)in

h V

n P

hc

http

://ch

imvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/din

hvan

phuo

c/dv

pd05

0.ht

m20

0247

Ariy

oshi

Saw

ako

Nh

ng n

m th

áng

thu

tàn

”The

Tw

iligh

t Yea

rs”

Hoà

ng H

u D

oP

hú K

hánh

1987

48A

sada

Jiro

Ng

i ón

tàu

(tets

udou

in)

Ph

m H

u L

iV

n h

c20

1049

Asa

da J

iroT

tình

vi n

gi v

khô

ng q

uen

(Mis

hira

nu ts

uma

e)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

To_t

inh.

htm

2003

50B

ashô

Mat

suo

Bas

hô v

à th

hai

kuN

ht C

hiêu

Vn

hc

1994

51B

ashô

Mat

suo

Li l

ên m

in

Oku

(Oku

no

hoso

mic

hi)

Vnh

Sín

hTh

gi

i19

9852

Daz

ai O

sam

uB

in

(Um

i)P

hm

V T

hnh

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/P

V-T

hinh

/Daz

ai-U

MI.h

tm-

53D

azai

Osa

mu

C h

ng (K

okyo

o)N

guy

n N

gc

Duy

ênht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

Duy

en/C

o_hu

ong.

htm

2006

54D

azai

Osa

mu

i kh

(sar

uzuk

a)C

ung

in

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/C

ungD

ien/

Doi

_khi

-Saz

uzuk

a.ht

m20

0655

Daz

ai O

sam

uJu

das

i t c

áo (K

akek

omi U

ttae)

Lê N

gc

Tho

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/L

NTh

ao/J

udas

.htm

2006

56D

azai

Osa

mu

Mel

os

i, ch

y nh

anh

lên

(Has

hire

, Mer

osu)

Vn

Lang

Tôn

Th

t Ph

nght

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/TTP

huon

g/M

elos

.htm

2005

57D

azai

Osa

mu

Nói

di (

Uso

)in

h V

n P

hc

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/D

VP

huoc

/Noi

doi.h

tm20

0658

Daz

ai O

sam

uP

hong

cnh

hoà

ng k

im (O

gon

Fuke

i)P

hm

V T

hnh

http

://ch

imvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/pha

mvt

/pvt

d058

.htm

2005

59D

azai

Osa

mu

Tht l

c cõ

i ng

i (N

inge

n S

hikk

aku)

Hoà

ng L

ong

Hi n

hà v

n20

1160

Daz

ai O

sam

uTr

i sán

g (A

sa)

Ph

m V

Th

nhht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/PV

-Thi

nh/D

azai

-AS

A.h

tm-

総研大文化科学研究 第10号（2014）232

No

61D

azai

Osa

mu

Xe

la

(Res

sha)

Ph

m V

Th

nhht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/p

ham

vt/p

vtd0

57.h

tm20

0562

End

ô S

huus

aku

Ng

i àn

bà

mà

tôi r

ung

b (W

atas

hi g

a su

teta

onn

a)oà

n T

Huy

ênLa

o ng

1984

63E

ndô

Shu

usak

uQ

ua tr

m F

uda

no T

suji

(Fud

ano

tsuj

i)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Fuda

_no_

Tsuj

i.htm

2008

64Fu

jiwar

a no

Tei

ka

Th W

aka

trm

nhà

(Hya

kuni

n Is

shu)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/n

amtra

n/th

owak

a/th

owak

a0a.

htm

2008

65Fu

jiwar

a no

Tei

ka

Vn

th tr

m h

ng s

c (H

yaku

nin

Issh

u)Tr

n Th

Chu

ng T

oàn

Th g

ii

2011

66Fu

kuza

wa

yuki

chi

Khu

yn

hc

(gak

umon

no

susu

me)

Ch

ng T

hâu

Chí

nh tr

Qu

c gi

a19

9567

Fuku

zaw

a yu

kich

iK

huy

n h

c (g

akum

on n

o su

sum

e)P

hm

Hu

Li

Tri T

hc

2013

68Fu

kuza

wa

yuki

chi

Phú

c ôn

g t

truy

n (F

uku

Jid

en)

Ph

m T

hu G

iang

Th g

ii

2005

69Fu

kuza

wa

yuki

chi

Thoá

t Á lu

n (D

atsu

aron

)H

i Âu,

Kur

iki S

eiic

hi-

-70

Fum

ihik

o S

ueki

Lch

s tô

n gi

áo N

ht B

n (N

ihon

shu

kyos

hi)

Ph

m T

hu G

iang

Alp

habo

ok20

1171

Har

ada

Yas

suko

Mt b

n tìn

h ca

(Ban

ka)

Bíc

h K

imC

o Th

m19

6872

Har

ada

Yas

suko

Yêu

tron

g m

ùa th

u (B

anka

)M

c t M

i19

7373

Hay

ashi

Fum

iko

óa c

úc m

un

(Ban

giku

)V

n La

ng T

ôn T

ht P

hng

ht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/TTP

huon

g/D

oa_c

uc_m

uon.

htm

2003

74H

ayas

hi M

arik

oêm

u(

Sho

ya)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/S

hoya

-Hay

ashi

mar

iko.

htm

2006

75H

igas

hino

Kei

goB

í mt c

a N

aoko

(Him

itsu)

Uyê

n Th

im

Tr

ng T

hu L

anTh

i i

2010

76H

igas

hino

Kei

goP

hía

sau

nghi

can

X (Y

gish

a X

no

Ken

shin

)Tr

ng T

hu L

anV

n ho

á S

ài G

òn20

0977

Hira

i Tei

ichi

Truy

n ch

àng

Hôi

chi c

t tai

(Hira

i Tei

ichi

tran

slat

ed fr

om L

afca

dio

Hea

rn)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/12

0620

03-T

ruye

n_ch

ang_

Hoi

chi_

cut_

tai.h

tm-

78Ih

ara

Sai

kaku

Nm

ng

i àn

bà

si tì

nh (K

ôsho

ku g

onin

no

onna

)P

hm

Th

Ngu

yt

Tin

Gia

ng19

8879

Isho

co &

Ichi

ro H

atan

oE

m b

é P

hù T

ang

(Sho

unen

ki)

Trng

ìn

h C

Lá B

i19

6980

Iwas

aki C

hihi

roTr

em

tron

g ng

n l

a ch

in

tranh

(Sen

ka n

o na

ka n

o ko

dom

otac

hi)

oàn

Ng

c C

nhP

h n

2008

81Ji

ro O

sara

giQ

ui c

hng

(Kik

y)

Bùi

Ng

c Lâ

mt S

ng19

7382

Kan

ehar

a H

itom

iR

n và

khu

yên

li (

Heb

i ni P

iasu

)U

yên

Thi

mV

n h

c20

0983

Kat

ayam

a K

yoic

hiS

ocra

tes

ang

yêu

(Koi

Sur

u S

okur

ates

u)M

inh

Châ

u U

yên

Thim

Hi n

hà v

n20

0984

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Cán

h ta

y (k

atau

de)

Nh

t Chi

êuT

p ch

í Vn

1988

85K

awab

ata

Yas

unar

iC

ô

(Kot

o)Th

ái V

n H

iu

Hi P

hòng

1988

86K

awab

ata

Yas

unar

iC

ô v

n x

Izu

(zu

no O

dorik

o)H

uyn

Khô

ngTr

ình

bày

1969

87K

awab

ata

Yas

unar

it P

hù T

ang,

Cái

p

và tô

i (U

tsuk

ushi

i Nih

on n

o w

atak

ushi

)C

ao N

gc

Ph

ngLá

Bi

1969

88K

awab

ata

Yas

unar

ip

và b

un

(Uts

ukus

hisa

to K

anas

him

i to)

Mai

Kim

Ng

cV

n ho

á S

ài G

òn20

0989

Kaw

abat

a Y

asun

ari

m l

a l

c lo

ài (B

luzh

aius

hchi

i Ogo

niok

)(

Ngu

yn

c D

ngV

n ng

h19

8890

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Mt m

(Hah

a no

me)

Dng

Th

Tuy

t Min

hht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/q

uynh

chi/q

ychd

057.

htm

2006

91K

awab

ata

Yas

unar

iN

gàn

cánh

hc

(Sem

bazu

ru)

Trùn

g D

ngTr

ình

bày

1969

92K

awab

ata

Yas

unar

iN

gàn

cánh

hc

(Sem

bazu

ru)

Tun

Min

hS

ng M

i19

72

93K

awab

ata

Yas

unar

iN

gi

p ng

mê

(Nem

ueru

bijo

)Q

u S

nTh

i i

2010

94K

awab

ata

Yas

unar

iN

gi

p ng

say

(Nem

ueru

bijo

)V

ìn

h P

hòng

Vn

hc

1990

95K

awab

ata

Yas

unar

iR

p r

n cá

nh h

c (S

emba

zuru

)N

guy

n T

ng M

inh

Sôn

g Th

ao19

7496

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Sin

h ra

t v

p

Nh

t Bn

(Uts

ukus

hii N

ihon

no

wat

akus

hi)

(oà

n T

Huy

n-

-97

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Tm

nh

(Sha

shin

)D

ng T

h T

uyt M

inh

http

://ch

imvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/quy

nhch

i/qyc

hd05

8.ht

m20

0698

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Tp

truy

n ng

n tro

ng lò

ng b

àn ta

y (T

enoh

ira n

o sh

ôset

su)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/n

amtra

n/nn

td07

4/nn

td07

4_m

uclu

c.ht

m-

99K

awab

ata

Yas

unar

iTi

ng r

n c

a nú

i (Y

ama

no O

to)

Ngô

Quí

Gia

ngTh

anh

niên

1989

100

Kaw

abat

a Y

asun

ari

Tuy

n t

p tá

c ph

mN

hiu

dch

gi

Lao

ng &

Tru

ng tâ

m V

n hó

a ôn

g Tâ

y20

0510

1K

awab

ata

Yas

unar

iV

n Iz

u (z

u no

Odo

riko)

Thái

Hà

Tác

phm

mi

1986

102

Kaw

abat

a Y

asun

ari

X tu

yt (

Yuk

igun

i)C

hu V

it

Trìn

h bà

y19

69

103

Ken

Wat

anab

eN

gi T

hông

Min

h G

ii Q

uyt V

n N

h T

h N

ào?

(Pro

blem

Sol

ving

)H

ng D

ng, V

it A

nhTr

2010

104

Kur

oyan

agi T

etsu

koTo

ttoch

an- C

ô bé

bên

ca

s (M

adog

iwa

no T

otto

-cha

n)A

nh T

hLa

o ng

2008

105

Mat

sush

ita K

onos

uke

Mn

àm n

hân

sinh

(nin

gen

wo

kang

aeru

)P

hm

Thu

Gia

ngA

lpha

book

-10

6M

iaza

wa

Ken

jiám

ht d

và

mèo

rng

(Don

gurit

o ya

man

eko)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/D

amha

tde.

htm

2006

107

Mia

zaw

a K

enji

Ng

i sn

gu

và m

èo r

ng (D

ongu

rito

yam

anek

o)V

ng T

rng

Vn

hóa

dân

tc

1990

108

Mia

zaw

a K

enji

Quá

n n

mè

nheo

lm

chu

yn

(Chu

umon

no

ôi ry

ôrite

n)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Qua

nAnM

eNhe

o.ht

m20

0610

9M

iaza

wa

Ken

jiTh

thn

và c

on c

hn

(Tsu

chig

ami t

o ki

tsun

e)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Miy

azaw

a-Th

o_th

an_v

a_co

n_ch

on.h

tm20

0611

0M

ieko

Kaw

akam

iN

gc

và tr

ng (C

hich

i to

ran)

Son

g Tâ

m Q

uyên

Ph

n20

1111

1M

ishi

ma

Yuk

ioC

ht g

ia

mùa

hè

(Man

atsu

no

shi)

Tân

Linh

Phù

Sa

1969

112

Mis

him

a Y

ukio

Chi

u hô

m l

chu

yn

(Gog

o N

o E

iko)

Khá

nh H

oan

&N

guy

n T

ng M

inh

Sôn

g Th

ao19

71

113

Mis

him

a Y

ukio

Dì H

aruk

o(H

aruk

o)N

guy

n N

am T

rân

Tp

chí h

p l

u20

0811

4M

ishi

ma

Yuk

ioH

n b

m (C

hôch

ô, 1

948)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/H

onB

uom

.htm

2008

115

Mis

him

a Y

ukio

Khá

t vng

yêu

ng

(Ai n

o K

awak

i)P

hm

Xuâ

n Th

oA

n G

iang

1988

116

Mis

him

a Y

ukio

Kim

Các

t (k

inka

kuji)

Khá

nh H

oan

&N

guy

n T

ng M

inh

An

Tiêm

1970

117

Mis

him

a Y

ukio

Kim

Các

t (k

inka

kuji)

Khá

nh H

oan

&N

guy

n T

ng M

inh

Sôn

g Th

ao19

71

118

Mis

him

a Y

ukio

Mi t

ình

ca

v c

ao t

ng c

hùa

Shi

ga (S

higa

dera

shô

nin

no k

oi)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/M

oitin

h_m

otvi

caot

ang-

Mis

him

a_yu

kio.

htm

2007

マィン・徳永　　翻訳における質の批評

総研大文化科学研究 第10号（2014） 233

No

119

Mis

him

a Y

ukio

Ngô

i n

vàng

(Kin

kaku

ji)Lê

Lc

Than

h ni

ên19

70

120

Mis

him

a Y

ukio

Sau

ba

tic

(Uta

ge n

o A

to)

Khá

nh H

oan

&N

guy

n T

ng M

inh

Sôn

g Th

ao19

71

121

Mis

him

a Y

ukio

Sau

ba

tic

(Uta

ge n

o A

to)

Tuy

t Sin

hTr

1974

122

Mis

him

a Y

ukio

Ting

són

g (S

hios

ai)

Khá

nh H

oan

&N

guy

n T

ng M

inh

Sôn

g Th

ao19

71

123

Mis

him

a Y

ukio

u qu

c (Y

uuko

ku)

-ht

tp://

ww

w.e

rtc.c

om/2

-Tho

Van

/0-V

an_h

oc_N

B/U

u_qu

oc-M

ishi

ma_

Yuk

io.h

tm20

0312

4M

iyam

oto

Tsun

eich

iN

hng

ng

i Nh

t b lã

ng q

uên

(Was

urer

aret

a ni

honj

in)

Trn

Th C

hung

Toà

nG

iáo

dc

2002

125

Mor

i Oga

ian

g trù

ng tu

(Fus

hinc

huu)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/D

ang_

Trun

g_tu

.htm

2006

126

Mor

i Oga

iH

anak

o (H

anak

o)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Han

ako.

htm

2006

127

Mor

i Oga

iTh

uyn

gii t

ù (T

akas

ebun

e)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Thuy

en_g

iai_

tu.h

tm20

0612

8M

uju

Góp

nh

t cát

á

(Shy

asek

ishy

u)

ình

ngLá

Bi

1971

129

Muk

ôda

Kun

iko

Con

Cá

Gi

c (F

una)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/12

0620

03-C

on_c

a_gi

ec.h

tm20

0313

0M

urak

ami H

aruk

i1Q

84 (1

Q84

)L

c H

ngH

i nhà

vn

2012

131

Mur

akam

i Har

uki

Biê

n ni

ên k

ý ch

im v

n dâ

y có

t (N

ejim

akid

ori K

uron

ikur

u)Tr

n Ti

n C

ao

ngH

i nhà

vn

2006

132

Mur

akam

i Har

uki

Bón

g m

a L

exin

gton

(Rek

ishi

nton

no

yuur

ei)

Ph

m V

Th

nhà

Nng

2007

133

Mur

akam

i Har

uki

Cu

c s

n c

u ho

ang

(Hits

uji o

meg

uru

bke

n)M

inh

Hnh

Vn

hc

2011

134

Mur

akam

i Har

uki

om

óm (H

otar

u)P

hm

V T

hnh

à N

ng20

0613

5M

urak

ami H

aruk

iK

afka

bên

b b

in

(Um

ibe

no K

afuk

a)D

ng T

ngH

i nhà

vn

2007

136

Mur

akam

i Har

uki

Ng

m (A

ndgu

raun

do)

Trn

nhV

n ho

á S

ài G

òn20

0913

7M

urak

ami H

aruk

iN

gày

p tr

i x

em K

anga

roo

Ph

m V

Th

nhà

Nng

2006

138

Mur

akam

i Har

uki

Ng

i Ti v

i (TV

Peo

ple)

Ph

m V

Th

nhà

Nng

2007

139

Mur

akam

i Har

uki

Ng

i tìn

h S

putn

ik (S

upto

niku

no

koib

ito)

Ngâ

n X

uyên

Hi n

hà v

n20

0814

0M

urak

ami H

aruk

iN

hy,

nh

y, n

hy

(Dan

su d

ansu

dan

su)

Trn

Vân

Anh

Hi n

hà v

n20

1114

1M

urak

ami H

aruk

iP

hía

Nam

biê

n gi

i, ph

ía T

ây m

t tr

i (K

okky

no

min

ami,

taiy

no

nish

i)C

ao V

it D

ngH

i nhà

vn

2007

142

Mur

akam

i Har

uki

Rng

Na-

uy

(Nor

uwei

no

mor

i)Tr

nh L

Hi n

hà v

n20

0614

3M

urak

ami H

aruk

iR

ng N

a- u

y (N

oruw

ei n

o m

ori)

Hnh

Lin

h- H

i Tha

nhV

n h

c19

9714

4M

urak

ami H

aruk

iS

au c

n ng

t (

Jish

in n

o at

o de

)P

hm

V T

hnh

à N

ng20

0614

5M

urak

ami H

aruk

iS

au n

a êm

(Afu

t D

ku)

Hu

nh T

hanh

Xuâ

nC

ông

an n

hân

dân

2007

146

Mur

akam

i Har

uki

Tôi n

ói g

ì khi

nói

v c

hy

b(H

ashi

ru k

oto

ni ts

uite

kat

aru

toki

ni b

oku

no k

atar

u ko

to)

Thiê

n N

gaH

i nhà

vn

2011

147

Mur

akam

i Har

uki

X s

di

u k

tàn

bo

và c

hn

tn

cùng

th g

ii

(Sek

ai n

o ow

ari t

o h

dobo

irudo

wan

dra

ndo)

Lê Q

uang

Vn

hc

2010

148

Mur

akam

i Ryu

69 (6

9)H

oàng

Lon

gV

n h

c20

0914

9M

urak

ami R

yu3

êm tr

c gi

ao th

a (in

the

Mis

o so

up)

S

ong

Tâm

Quy

ênV

n h

c20

0915

0M

urak

ami R

yuM

àu x

anh

trong

su

t (K

agiri

naku

tm

ei n

i chi

kai b

ur)

Trn

Ph

ng T

huý

Vn

hc

2008

151

Mur

akam

i Ryu

Xuy

ên th

u (P

iass

hing

u)Lê

Th

Hng

Nhu

ngV

n h

c20

0815

2M

uras

aki S

hiki

buTr

uyn

Gen

ji (G

enji

mon

ogat

ari)

Nxb

Kho

a h

c xã

hi

1991

-15

3N

akaj

ima

Ats

ushi

G

ào tr

ng tr

ong

núi (

San

gets

uki)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/G

ao_t

rang

_Tro

ng_N

ui.h

tm20

0315

4N

akan

o H

itori

Anh

chà

ng x

e i

n (D

ensh

a O

toko

)Tr

ng T

hu L

anH

i nhà

vn

2011

155

Nat

sum

e S

osek

iB

otch

an -

Cu

c N

i Lo

n N

gon

Mc

(Bot

chan

)H

ng N

gc

& T

hanh

Dun

gH

i nhà

vn,

Tr

2004

, 201

115

6N

atsu

me

Sos

eki

Cu

m n

gây

th (B

otch

an)

Bùi

Th

Loa

nH

i nhà

vn

2004

, 201

115

7N

atsu

me

Sos

eki

Gi

u Lê

n C

(Kus

amak

ura)

Lâm

Anh

Hi n

hà v

n20

1215

8N

atsu

me

Sos

eki

Mng

(Yum

e)A

n N

hiên

Tr20

0715

9N

atsu

me

Sos

eki

Mi

êm m

ng m

(Yum

e ju

ya)

inh

Vn

Ph

cht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/d

inhv

anph

uoc/

dvpd

056.

htm

2004

160

Nat

sum

e S

osek

iM

i gi

c ch

iêm

bao

(Yum

e ju

ya)

Qu

nh C

hiht

tp://

chim

viet

.free

.fr/v

annh

at/q

uynh

chi/q

ychn

082a

b_10

giac

mo.

htm

2008

161

Nat

sum

e S

osek

iN

i lòn

g (k

okor

o) K

hánh

Hoa

n &

Ngu

yn

Tng

Min

hS

ông

Thao

1971

162

Nat

sum

e S

osek

iN

i lòn

g (k

okor

o) K

hánh

Hoa

n &

Ngu

yn

Tng

Min

hH

i nhà

vn

2011

163

Oe

Ken

zabu

roM

t n

i au

riên

g (K

ojin

teki

na

taik

en)

Lê K

ý Th

ngV

n ng

h19

9716

4O

e K

enza

buro

Nuô

i thù

(Shi

iku)

Di

m C

hâu

Trìn

h bà

y19

7016

5O

gaw

a Y

oko

Giá

o s

và

công

thc

toán

(Hak

ase

no a

ishi

ta s

ushi

ki)

Lng

Vi

t Dng

Hi n

hà v

n20

0816

6O

gaw

a Y

oko

Nh

t ký

man

g th

ai (N

insh

in k

aren

daa)

L

ng V

it D

ngV

n h

c20

0916

7O

gaw

a Y

oko

Quá

n tr

hoa

diê

n v

(Hot

el Ir

is)

Lan

Hng

Vn

hc

2009

168

Shi

maz

aki T

oson

Gia

ìn

h (ie

)H

nh L

iêm

Vn

hóa

dân

tc

1994

169

Shu

nryu

Suz

uki

Tâm

Thi

n nh

p m

ôn (Z

en h

eno

izan

ai)

Lê H

in

Lng

Tng

hp

TP.H

CM

2006

170

Shu

nryu

Suz

uki

Thi

n Tâ

m -

S T

âm (Z

en m

aido

big

inaz

u m

aido

)N

guy

n D

uy N

hiên

Ph

ng

ông

2009

171

Suz

uki K

oji

Rin

g - V

òng

tròn

ác n

ghi

t (R

ingu

)L

ng V

it D

ngV

n h

c20

0817

2S

uzuk

i Koj

iV

òng

xoáy

ch

t (R

asen

)V

õ H

ng L

ong

Vn

hc

2009

173

Suz

uki K

oji

Vùn

g n

c h

c ám

(Hon

ogur

ai m

izu

no s

oko

kara

)P

hong

Lin

hV

n h

c20

09

総研大文化科学研究 第10号（2014）234

No

174

Take

yam

a M

ichi

oC

ây

àn M

in

in

(Biru

ma

no ta

tego

to)

Khá

nh H

oan

Sán

g t

o19

7117

5Ta

niza

ki J

un.ic

hir ô

Bàn

châ

n Fu

mik

o (F

umik

o no

ash

i)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Ban

Cha

n_Fu

mik

o.ht

m20

0817

6Ta

niza

ki J

un.ic

hirô

K lâ

n (K

irin)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/K

yLan

-Tan

izak

i-Jun

ichi

ro.h

tm20

0817

7Ta

niza

ki J

unic

hiro

Chi

c ch

ìa k

hóa

(Kag

i)P

hm

Th

Hoà

iP

h N

1989

178

Tani

zaki

Jun

ichi

roN

gi c

t lau

(Ash

ikar

i)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Ngu

oi_c

at_l

au.h

tm20

0517

9Ta

niza

ki J

unic

hiro

Ng

i àn

bà

tôi t

hng

Tri

u La

m C

hâu

Ngh

a B

ình

1989

180

Tani

zaki

Jun

ichi

roS

n dâ

y nú

i Yos

hino

(Yos

hino

Kuz

u)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

San

_day

_nui

.htm

2005

181

Tani

zaki

Jun

ichi

roTì

nh tr

ong

bóng

ti (

Mom

oku

mon

ogat

ari)

Nh

t Chi

êubá

o V

n ng

h19

8918

2Ta

niza

ki J

unic

hiro

Xâm

mìn

h (S

hise

i)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

1207

2003

-Xam

_Min

h.ht

m-

183

Tend

o S

hoko

Trng

du

ãng

(Yak

uza

na ts

uki)

Ngu

yn

Bo

Tran

gP

h N

2010

184

Tsuj

i Kun

ioC

on

ch (K

aeru

)N

guy

n N

am T

rân

http

://ch

imvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/nam

tran/

nntd

087_

HA

NB

02_C

onE

ch.h

tm20

1318

5To

kuna

ga S

unao

Khu

ph

khô

ng á

nh m

t tr

i (Ta

iyô

no n

ai m

achi

)-

Lao

ng19

6118

6To

kuna

ga S

unao

Núi

i y

ên l

ng (S

hizu

kana

ru y

amay

ama)

-V

n h

c19

6218

7U

eda

Aki

nari

Hn

Mùa

Hoa

Cúc

(Kik

ka n

o C

higi

ri)N

guy

n Tr

ng

chV

n h

c19

8918

8U

eda

Aki

nari

Hn

Mùa

Hoa

Cúc

(Kik

ka n

o C

higi

ri)N

guy

n N

am T

rân

http

://w

ww

.erc

t.com

/2-T

hoV

an/N

NT/

Hen

_mua

_hoa

_cuc

.htm

2003

189

Ued

a A

kina

riTi

ng c

him

thn

bí (u

ppôs

ô)N

guy

n N

am T

rân

http

://ch

imvi

et.fr

ee.fr

/van

nhat

/nam

tran/

nntd

086_

HA

NB

01Ti

engC

him

Huy

enB

i.htm

2013

190

Wat

anab

e D

zuni

chi

èn k

hông

ht b

óng

(Mue

tou)

Cao

Xuâ

n H

oN

gha

Bìn

h19

8819

1W

atan

abe

Dzu

nich

ièn

khô

ng h

t bón

g (M

ueto

u)C

ao X

uân

Ho

Hi n

hà v

n20

11, 2

013

192

Wat

aya

Ris

aC

ái l

ng m

un

á (K

erita

i sei

naka

)N

guy

n Th

anh

Vân

Hà

Ni

2010

193

Yam

ada

Am

yôi

mt

y v

n tr

ên g

ing

(Bed

o ta

imu

aizu

)L

ng V

it D

ngH

i nhà

vn

2008

194

Yam

ada

Am

yP

hong

v tu

yt v

i (Fu

umi z

ekka

)H

ng V

ânV

n h

c20

1019

5Y

amad

a A

my

Sng

lng

ca

Jess

e (J

esse

no

sebo

ne)

Thu

Dng

Na

Vn

hoá

Sài

Gòn

2008

196

Yam

ada

Am

yTr

ò ùa

ca

nhng

ngó

n ta

y (Y

ubi n

o ta

wam

ure)

An

Vn

hc

2009

197

Yos

hida

Ken

kôB

un

bun

phón

g bú

t (B

n Ts

urez

ureg

usa)

Ngu

yn

Nam

Trâ

nht

tp://

ww

w.e

rct.c

om/2

-Tho

Van

/NN

T/D

amha

tde.

htm

2006

198

Yos

him

oto

Ban

ana

Am

rita

(Am

urita

)Tr

n Q

uang

Huy

Hi n

hà v

n20

0819

9Y

oshi

mot

o B

anan

aK

itche

n (K

itche

n)L

ng V

it D

ngH

i nhà

vn

2006

200

Yos

him

oto

Ban

ana

N.P

(N.P

)L

ng V

it D

ngH

i nhà

vn,

à

Nng

2006

201

Yos

him

oto

Ban

ana

Nhà

bp

(kitc

hen)

Trn

Th C

hung

Toà

ni h

c Q

uc

gia

Hà N

i20

0020

2Y

oshi

mot

o B

anan

aS

ay n

g (S

hira

kaw

a Y

obun

e)Tr

ng T

h M

aiV

n ho

á S

ài G

òn20

0820

3Y

oshi

mot

o B

anan

aTh

n l

n (T

okag

e)N

guy

n P

hng

Chi

Vn

hc

2008

204

Yos

him

oto

Ban

ana

Vnh

bi

tTs

ugum

i (Ts

ugum

i)V

Hoa

à N

ng20

0720

5Y

umot

o K

azum

iK

hu v

n m

ùa h

(Nat

su n

o ni

wa)

Ngu

yn

Than

h Hà

Vn

hc

2010

206

-H

òa c

a (W

aka)

Ngu

yn

Tng

Min

hS

ông

Thao

xb

-20

7-

Thn

tho

i Nh

t Bn

(Nih

on S

hinw

a)D

oãn

Qu

c S

Sán

g t

o19

7220

8-

Truy

n k

Hei

ke (H

eike

Mon

ogat

ari)

-K

hoa

hc

xã h

i19

8920

9N

hng

i

u k

di

u c

a c

th (K

arad

a no

fush

igin

a)Tr

n Th

Chu

ng T

oàn

Kim

ng

-