Siyasal Tarih Ders Notları(FĐNAL)Viyana dzeninin sıkıntıları vardı;1.Osmanlı meselesi

2.MilliyetilikRusya balkanlardan milliyetiliği yaymak istiyordu.Fransa yenilmisti ama devrimin ilkeleri milliyetilik ve liberalizm btn Avrupa’yayayılmıs, mutlak monarsi imparatorlukları tehdit eder hale gelmisti.Viyana kongresinden sonra yeni gler ve eski gler atısma ierisindeler. Yeni gler;liberalizm, milliyetilik, endstri devrimi. Eski gler; monarsiler, kiliseler ve feodal dzeninartıkları. Endstri devrimi liberalizmin glenmesini sağlamıs, liberalizm ulusal egemenlikilkesi zerine sekillendirilmis. Endstrilesmenin sanayinin doğurmus olduğu liberalizmlesanayi burjuvazisi ortaya ıkmıs, sanayi burjuvazisi ok gldr. Sanayilesmeyle berabersanayi burjuvazisi ve isi sınıfı ortaya ıkacak. Sanayi isileri de gldr, ticaret burjuvaziside gl fakat asıl g sanayi burjuvazisindedir. Bu iki sınıfta geleneksel yntemlerleynetilmeye karsı ıkarlar, iki sınıfta haklar talep eder. Liberallere gre; seme hakkı yalnızcamal mlk sahiplerine tanınmalıydı, seme ya da seilen iin vergi vermek sartı gelmelidir,mutlak monarsi karsısında siyaset, ekonomi ve dinin zgrlesmesi gerektiğini savunurlar.Fransa bugn 5. cumhuriyetini yasıyor, Osmanlının son dnemlerindeki gibi Napolyonsonrasında anayasa + monark + parlamento vardı.19.yy Avrupa’da devrimler dnemidir, 1818 yılında Avrupa bir kez daha devrimle sarsılacak,buna yol aan iki unsur var birisi milliyetilik birisi de liberalizmdir.Louis Napolyon cumhurbaskanı seilir 1852 de kendisini imparator ilan edince cumhuriyettekrar ker. Bu dnem atısmalı bir dnemdir. Đspanya ve Portekiz de liberal anayasalargndemdedir. Đtalyan kent devletleri de Avusturya’ya bağlıdır.1848 devriminin temel itici gleri milliyetilik ve liberalizmdir.1830 da daha ok liberalizm etkiliydi1848 de Polonyalılar Rusya’ya karsı ayaklanırlar milliyeti bir ayaklanmadır.

Macarlar daAvusturya’ya karsı ayaklanırlar. Polonya ve Macar ayaklanması bizi de etkilemistir. Buayaklanmalar bastırılır. Macaristan Avusturya’ya yardım eder Macaristan yeniden bağımsızkalır 1 yıl sonra bastırılır. Yardımın sebebi milliyeti ayaklanma olmasıdır. Rus arı buduruma hos bakmaz. Bu ayaklanmaların nderlerinden nemli bir kısmı Osmanlıya kaar,mesela Mustafa Celalettin bir Polonyalıdır. Osmanlıya gelince adlarını değistirirler.1869 daeser yazar. Osmanlıda milliyetiliği yayarlar. Adları değisir pasa olurlar.Đtalya Avusturya kontrolnde ayaklanır, Almanya, Đsvire, Đngiltere, Belika, Fransa’da kiayaklanmalar milliyetilikten ok burjuvazinin liberal istekleri doğrultusunda, bir kısmındamevcut siyasal sisteme karsı, toplumsal kosulları iyilestirici ayaklanmalar olurHer lke kendi iinde ve birbiriyle atısıyor endstri devrimi ile dayanısma olgusu ortayaıkıyor. Đmalat tek bir srete oluyor fabrika temel retim yeri ve mal fabrikadan ıkıyor,isiler bir arada alısıyor ve dayanısma olgusu ıkıyor. Fabrikada retim pazara dnktr.Dzinelerce retim var. Endstri devrimi ile iki hammadde nem kazanıyor birincisi elikikincisi kmr sanayi iin kmr nemli hale geldiğinden kmr yataklarına hkim olmaktanemlidir. Gl devlet olma sartı sanayilesmedir bunun iinde kmr ve demir lazımdır.Buna sahip olma savası baslamıstır. Endstri devrimi kentlerin gelismesini sağlamıstır bugelismeyle birlikte kitle toplumu ortaya ıkar kitle toplumunda insanlar aynı seyi yaparlar.Demir ve kmre sahip olmak nemlidir. Viyana dzeni 1830–1848 devrimleri ile sarsılırama varlığını srdrmektedir taki 19.yy ikinci yarısında Avrupa coğrafyasında bir takımdeğisiklikler ortaya ıkana kadar. Đtalya ve Almayanın ortaya ıkısına kadar srdrr. Viyana

kongresiyle Almanya 36 devletikten olusuyordu Đtalya’da Avusturya’nın payındaydı ancakmilliyetilik yayıldıka bu lkelerde de etkisi grld. Đtalyan devlet baskanı

PiyomenteFransa devlet baskanı Kont Cover ile isbirliği yapar ve 1859 da solferie savası ile ĐtalyaAvusturya’yı yener. Ve 1861 de 2.Victoria eranule ta giyer Đtalyan kralı olur ve Đtalya’daulusal birlik sağlanmıstır olur. Asıl nemli olan Almanya’dır. Almanya Prusya’dır Prusya’dabasbakan ve otto vardır. BĐSMARK siyasi tarih iin nemlidir. Almanca konusan halklarDanimarka, Fransa ve Avusturya kontrolnde yasıyorlar dolaysısıyla bu devleti yenmelidirve Bismark 1864 de savas ilan eder 2 alman dkalığını ele geirir.1866 da bu kez Avusturyaile sadova savasında Avusturya’yı yener ve Cermen dnyasının nderliği Prusya’ya geer. Engl rakibi Fransa’dır ve 1870 de SEDAN savasında Fransa’yı yener 1871 de Alman ulusalbirliği sağlanmıs olur. Sedan savası nemlidir Avrupa’nın ortasında Almanya ve Fransaarasında kkl bir atısmanın baslamasına neden olur. Alsasloreni ele geirilmesi nemlidirFransa iin. Burada kmr yatakları vardır. Fransa’nın btn dıs politikası dıs ticarette deburayı almak zerine kurulmustur.Avrupa’daki dengeler alt st olmustur. Prusya’nın diğerlerinden farkı btn orta sınıflarsusturulmus lunkerler var, byk toprak sahipleri siyasal sistemdeki ayrıcalıklarınıbırakmazlar. Fransa ve Đngiltere’de de siyasal ve ekonomik sistem değismistir amaAlmanya’da liberalizm yoktur. Kral gstermelik değildir. Bismark orta sınıfı bastırmıstır.Almanya’da merkezi biimde planlanan ve alman milliyetiliğinin istekleri doğrultusundasekillenen srekli ve hızlı bir kalkınma gndemdedir. Demir-elik silahın hammaddesidirFransa ve Avusturya zayıflarken Almanya glenmektedir. Avusturya zayıflamıs ve batıyagidisi kesilmistir. Batıda Almanya vardır batıya yayılmayacağından doğuya balkanlara doğruynelir ve burada gz olan baska bir devlet Rusya ile atısma noktasına gelir. Bu dnemdekapitalizmin getirdiği emperyalizm denen bir mesele var, fazla nfusa mal gtrmek iin

pazar alanı arıyorlar. Kapitalizm emperyalizm olarak sekil almıs. Kapitalizm sreklibymektedir ekonomik ve siyasal bymeyi de beraberinde getirecektir. Askeri gleyayılır. Bismark dneminde Almanya’nın kıta stnlğ var Almanya’nın dezavantajlarıvardır. Fransa ile arası bozuk ve stratejik olarak zayıf bir lkedir. Kıta Avrupa’sınınortasındadır doğusunda Rusya Batısında da Fransa vardır Fransa’dan ok korkmaktadır.Đkisinin birlesip anlasmalı saldırılarında korkar. Bismark bunun farkındadır ve bu durumuasmak iin bazı ittifaklar kurar. Buna Bismark ittifakları sistemi adı verilir.1872 de Avusturya Prusya ve Rusya 3 imparator birliğini kurarlar. Almanya’nın amacıRusya’yı yanına ekmek Fransa’yı yanına ekmesi mmkn değildir nk alsas lorenivermez. Avusturya’nın bu ittifaka girmedeki amacı balkanlarda yayılırken Almanlarındesteğini almak istiyor. Rusya’nın dhil olmasındaki amata imparatorlar, monarklar arasıisbirliği dsncesi hkimdir. Kutsal ittifaklar vardı bunlar milliyetilik karsıtıydı.1875 de bu birlik dağılır sebebi de Avusturya ve Rusya’nın balkanlarda karsı karsıyagelmesidir. Planlar elisiyor fakat Almanya yılmıyor1879 da Almanya ve Avusturya arası anlasma yapılıyor. Almanya Avusturya’yı Ruslarınsaldırısına karsı yardım sz veriyor. 1881 e Rusya’yı da ikna ediyor ve Almanya-Avusturya-Rusya arasında yeniden 3 imparatorluk kuruluyor. Almanya yeni kurulmus olan Đtalya’yı dayanına ekmek istiyor, onu da savasta yanına ekmek istiyor. 1882 de Almanya-AvusturyaĐtalyaarasında l ittifak kuruluyor1915 e kadar yrrlkte kalıyor. Đtalya’nın Almanya’yayanasma nedeni ise smrge arayısıdır Afrika’yı smrge olarak istiyor Akdeniz i asmasılazım ama Đngiliz donanması ok gldr Alman desteğine ihtiyacı var. Bismark’ın kurduğubtn bu sistem Avusturya ve Rusya ile savasmaması zerine dayanır savasırsa sistem ker.1894 de Fransa Rusya arası ittifak anlasması imzalanır.1904te de Fransa ve Đngiltere arasındaentert-konmyda anlasması imzalanır. Đngiltere Fransa ve Rusya arasındaki eliskileri bırakırasıl tehlikenin Almanya’dan geldiğini grmstr. Kıta Avrupa’sında denge Fransa

aleyhindebozulmustur dengeyi sağlamak iin Fransa’nın yanında yer alır. Bu arada alman deniz gcgiderek gelismekte ve Đngiltere paniklemektedir. Đngiltere’nin 1902de Japonya’yla yaptığı biranlasma var uzak doğuda Rusya ve Japonya’nın ıkarları atısmaktadır ve aralarında bir savasıkarsa Đngiltere Japonya’nın yanında yer alacaktır. Fransa ise Rusya’nın yanında yer alır, budnemde Fransa ve Đngiltere’nin mttefikleri arasında karısıklıklar var. 1904–1905 debeklenen Rus-Japon savası ıkar. Fransa Japonya’ya yardım eder ama yardım cılız kalırsavasta Japonya beklenmedik bir sekilde Rusya’yı yener. Bu savas sonrasında Asyalıdevletlerde Avrupalılarında yenilebileceği fikri ortaya ıkar. Rusya yzn tekrar balkanlaradner Avusturya’yla karsı karsıya gelecektir. Aralarındaki savasla beraber 1. Dnya savasııkar. 1907 de Đngiltere ve Rusya anlasırlar ve Fransa Rusya Đngiltere tarafı olusur. 1907 deĐngiliz Rus smrge anlasması yapılır, Đran kuzey Rusya’ya ya aittir ve Ruslar Afganistan’lailgilerini keserler, Đngiltere de rahatlar. 1887 de Alman-Rus gvence anlasması imzalanmıstı.Almanlar kıta Avrupa sının stnlğn ele almaya baslamıslardır ve bu Đngiltere’yi rahatsızeder. Almanya ve Đngiltere arasında smrge atısmaları sebebiyle bir ekisme var. Đngilterede bu durumda karsı ittifaklar kurmaya baslar. 1887 de Đngiltere-Đtalya-Avusturya arasındaAkdeniz’e dair imzalanmıs bir anlasma vardır Avusturya’nın dhil olma sebebi Đtalya’danemin olmak istemesidir. Bu arada Fransa ve Rusya yakınlasır, Đngiltere ve Fransa arasında dabazı gerginlikler var Akdeniz ve mısıra kimin hkim olacağı eliskisi var, uzak doğuda daıkarları atısıyor, Osmanlı zerindeki politikaları meselesi var. Rusya ve Đngiltere arasında19.yy. ikinci yarısından sonra temel mesele; Rusya Osmanlı zerinden sıcak denizlere inmekistemektedir. Ama Đngiltere buna engel olmaktadır Rusya da ynn kendi gney vedoğusuna eviriyor orta Asya’yı ele geiriyor btn orta Asya’yı demir yoluyla

kaplıyorHindistan’a doğru ilerliyor Hindistan Đngiltere’nin nemli bir smrgesi ve bu durumdapaniklemeye baslıyor. Rusya’nın da hedefi Hindistan zerinden sıcak denizlere inmektir budnemde Turancılık denen dsnsel akım ortaya ıkar.1888 de kayzer 1. wilhelm lr. (kayzer alman imparatorlarına denir). Đmparatorun lmesiPrusya’da ciddi sorunlar ıkartacaktır. Yerine oğlu 2. wilhelm kral olur bismark’ı saf dısıbırakır bismark denge politikacısıyken 2. wilhelm saldırgan dıs politikaya ynelir, 1. Dnyasavasıyla sarsılacaktır. 190te Rusya’da ﾇ ar’a karsı ayaklanmalar ıkar.Artık savas tarafları belli olmustur. Avusturya-Almanya-Đtalya ve Đngiltere-Fransa-Rusya’dır.1908 de Đngiltere ile Rus ﾇ arı’nın grsmesinde, Đngiltere Rusya’yı Osmanlı zerindekiemellerinde serbest bırakır bunu Hindistan’a inmemesi iin yapar. Đngiltere’nin bu iki devletinyanında yer almasının sebebi Rusya ve Fransa’nın Almanya karsısında dengeyikuramayacağını dsnmesidir. Bu arada Almanya’nın Osmanlı zerindeki hegemonyasıgiderek artmaktadır, Đstanbul-Bağdat demiryolu zerindeki maden isletmelerini 2. AbdlhamitAlmanya’ya verir. Viyana dzeni bozulmus ve bozulmasıyla dnya savasına gidilmistir.Savasın tarafları bellidir ve bu tarafları karsı karsıya getiren bunalımlar vardır. 1908 Bosnahersek bunalımı var. Avusturya-Macaristan 1876–1878 de isgal ederek ilhak edecekti. Amaburada asıl Sırpların gz vardı Sırbistan’ın arkasında da Rusya vardı. 2. bunalım ise 1912 de4 balkan devleti birlesip savasarak Osmanlıyı balkanlardan atmıslardır. En ok payı Bulgarlaralmıstır ve Avrupalılar bir kısmını alırlar, bu durumdan Bulgarlar rahatsız olurlar veAlmanya’ya yanasırlar. Bir baska bunalım da kuzey Afrika’dır burası da emperyalistlerinyayılma alanlarından birisidir.19.yy.ın sonunda Almanya gleniyor ve 2. kayzer wilhelm Almanya’yı Đngiltere’ye karsıdaha da glendirmek istiyor. Tek engeli Đngiltere’dir Đngiltere denizlere hkim donanması

gl bir devlettir. Almanya Fas zerinde de egemenlik kurmak ister fakat imparator izinvermez. Bu arada Fransa ve Đngiltere arasında Fachodo bunalımı ıkmıstır, sudanın birblgesidir Fransa sudanı isgal eder Đngiltere de sert bir ltimatomla geri ekilmesini ister.Fransa’nın gz Fas’tadır. Almanlar Fransa’nın gznn Fas’ta olduğunu biliyordur ve Fassultanını kıskırtırlar, Đngiltere’nin bu abalarını nasıl karsılayacağını merak ederler, aralarındayaptıkları anlasmaya uyarak Đngiltere’nin Fransa yanında yer alıp almayacağını merak ederler.Bu kıskırtma sorunu uluslar arası arenaya tasınır 1906 da yapılan Alegrias konferansı Fas’ınkime ait olacağını grsmek iin toplanır Almanya Đngiltere’nin tavrını gzlemler ve ĐngiltereFransa’nın yanında yer alarak szn tutar dengeyi kurmaya alısır.Bu bunalımlardan sonra birinci dnya savasına gidilir. Avrupalıların kendi aralarında yaptığıbir paylasım savasıdır. Temel neden emperyalizmdir ikinci bir neden ise Almanya’nınkonumudur. Coğrafi olarak kıta Avrupa sının ortasında bulunur. Doğusunda Rusya batısındaise Fransa var. Almanya’nın gvenlik sorunu var ikili bir savastan korkar ve Sehlielfenplanını hazırlar. Bu plana gre bir ayda Fransa’nın isini bitirir, Rusya seferberliği uzunsrecektir byk olduğu iin. Ona hazırlanana kadar Fransa’nın isi biter Rusya’ya dnerimdiye dsnr.Baska bir mesele ise değisen g dengesi ve gvensizliktir. 19.yy.ın yarısında viyana kongresiile byk devletler bir araya gelip Avrupa uyumu kararını vermislerdi. 1870 de bu dzenbozuldu, alman ulusal birliği sağlandı Prusya Fransa’yı yendi uyum kalktı. Btn devletleruyumsuzluk ve sphe iinde, ıkarları atısıyor. Devletler iin nemli olan ilk darbeavantajıdır, karsı tarafa ilk askeri darbeyi indiren avantaj sağlamıs olur. Teknolojiningelismesi savasların tahrip gcn arttırmıs lkelerin gvenlik kaygıları artmıs ve bunun iinsilahlanmaya baslarlar ve silahlanma yarısı hız kazanır. Seferberliğini en hızlı tamamlayan

avantaj sağlar. Seferberlik ilanı savas ilanı gibi algılanıyor.4. neden uluslar arası rgtlenmeyok devletler bir araya gelip barısla sorun zemiyor. 5. neden ise Osmanlını gc yok vemirasını paylasma konusunda anlasamıyorlar. Daha fazla lkenin katıldığı, daha uzun srensavaslar, tm dnyayı etkileyen 7 yıl savasları varken bu savasa dnya savası deniyor. Bununsebepleri; topyekn yapılması, sivil asker ayrımı olmadan btn ulusun katılması, lm kalımsavası olması daha nce halk dhil olmuyordu, lkenin her yeri savas alanı. Savasınzelliklerinden biride varılmak istenen ama ile denen bedeller arasındaki dengesizliktir. Herlkenin amacı farklıdır; Fransa alsas-loreni ister, Đngiltere Prusya militarizmini yıkmak gdengesini sağlamak ister, Almanya Avrupa’da basat g olmak ister, Đngiliz smrgeimparatorluğu yerine alman smrge imparatorluğunu kurmak ister. 19.yy.ın glemperyalist devletlerarasındaki savası btn ekonomik potansiyellerini ortaya koyaraksavasmalarıyla gereklesir. Savas bittiğinde Avrupa ekonomik olarak zayıflamıstır.Teknolojiyi srekli retmek lazımdır, fakat savası kazananlarda zayıflamıstır. Birinci dnyasavasına kadar savaslar tek ya da iki boyutluydu bu savas ise boyutluydu. ﾖncedensavaslar karada geerken bu savas havada karada ve denizde geiyor denizaltıları ve uaklarkullanılıyor. Hibiri bu kadar genis aplı bir savas beklemiyordu 4 yıl srmesini kimseistemezdi. 28 Haziran 1914’te Sırp milliyeti bir ğrenci Avusturya Macaristan veliahdınıldrr. Sırplar Bosna’yı isterler. Avusturya Almanya’ya danısır. Sırbistan tek değildir Rusyayanındadır. Almanya ya destek olacak ya da olmayacaktır. Destek olursa bunalım byrolmazsa Avusturya kaybeder. Alman imparatoru ve Rus arı kuzendir. Avusturya Sırbistan’ınhafife kulağını bkse sesini ıkarmaz diye dsnr.28 Temmuz 1914’te Avusturya Belgrat’ıbombalamaya baslar ve Rusya seferberlik ilan eder. Almanya da 1 ağustosta Rusya veFransa’ya savas ilan eder Rusya seferberliğini tamamlamadan savas ilan eder.

Almanyayaptığı plana gre ilk darbeyi Fransa’ya yapacaktır. Belika’dan topraklarından zararsız geishakkı ister ama bunu hibir devlet kabul etmez. Bu durumda Almanya Belika’ya saldırırĐngiltere bu kez Almanya’ya savas ilan eder. Savasın kısa sreceğini sanıyorlardıbeklenmedik bir sekilde uzun sryor. Almanya’nın planına gr Fransa’nın isi 6 haftadabitecekti ama umulmadık aksaklıklar ıkar. Beklenmedik bir sekilde Belika 12 gn boyuncadirenis gsterir ve plan aksar. Belika saldırısında ilk kez zeplin denilen balonlarla havadansaldırı yapılmıstır. Belika byle direnince Fransa’ya doğrudan girmek ister Fransızlarındaumulmadık direnisiyle Almanya’nın btn planları bozulur. Đlk kez kullanılacak bir savastekniği gndeme gelir. Daha ncesinde savaslar bir ova ya da meydanda olurken bu kez siperdenilen ukurlarda etrafı dikenli telle evrili asılmaz barikatlarda oluyor. Bunlar savasteknikleri aısından nemlidir savasın uzamasının nedenlerindendir. Alman ve Fransızlar 4sene boyunca bu siperlerin iinde kalmıslardır. Doğudaki Avusturya Sırbistan savasınaRuslarda dhil olmustur. Almanya’nın planına gre Ruslar seferberliğini 1 aydatamamlayabilirdi ama 20 gnde tamamlamıstı ve 17 ağustosta doğu Rusya’ya girerler. Almanordusu tuzak kuruyor geri ekiliyor, tavannelide 120,000 Rus askerini esir alıyorlar.Rusya’nın isi bitiyor alman-Avusturya orduları bu kez de Rusya’nın iine yrmeyebaslayacaklar, zaman Đngiltere ve Fransa’nın lehine isler Almanların savas sresi uzadıka zorduruma gelecektir; savası srdrmek iin kaynağa ihtiya vardır Almanya hammaddekonusunda sıkıntıya dserse smrgesi olmadığı iin zor durumda kalır. Almanya Đngiltere’yiteslime zorlamayı dsnr ama vazgeer havadan zeplinle bombalamaya baslar. Bu Đngiltereiin bir ilktir ilk kez topraklarında savas oluyor. Đngiliz halkında Almanlara karsı nefret baslaraslında ırksal olarak akrabalar ama ulus olmak baska bir meseledir. Havadan bombalar amaisgale kalkmaz nk Đngiltere ada devletidir ve deniz gcn alt etmek ok zordur. Đngiltere

teslim olmaz Almanya Đngiltere’ye mal akısını kesmek ister bunun iin u-boat /underseaboatdenizaltılarını kullanır. Ekonomik ynden kertip teslime zorlamak ister. Đki Đngiliz gemisinibatırır ve bu gemilerim yolcularının oğu Amerikalıdır Amerika bu durumdan rahatsız olmayabaslar. Alman Avusturya orduları Rusya’nın iine girerler Ruslarda Fransa ve Đngiltere’denyardım isterler, Fransa ve Đngiltere’de yardım iin boğazlara saldırır ve Trakya’yı isgalederler. Osmanlı savas dısı bırakılacak ve Rusların baskısı azalacak. Batı tarafında 1916verdun savasları var. Kayıplar ok fazladır subattan hazirana kadar Fransa 350 bin Almanya300 bin kayıp vermistir. 1916 da kayıp 1 milyon 360 bine ulasmıs ve ilk kez tankkullanılmaya baslanmıstır. Savas sresince Đtalyanlar Almayanın kazanamayacağını anlıyorlarve Đngiltere ve Fransa’yla 1915’te Londra anlasmasını imzalıyorlar. Taraf değistiriyorlarbunun karsılığında bir takım vaatler var. Bulgaristan 1915’te Almanya’nın yanında yer alırRomanya’da Almanya’nın yanında savasır Romanya’ya petrol var petrol nemlidir benzinaısından. Romanya’nın Almanya kontrolnde olması avantajdır benzin yanında buğdayalanına da sahiptir.Almanya denizaltı savasında Amerikanın ticaretini tehdit ediyor. Almanya Meksika’yıkıskırtıyor, Meksika imparatoru 1917’de Almanya’ya ittifak neriyor, eğer ABD Almanya’yasaldırırsa Meksika’da ABD ye savas ilan edecek karsılığında Teksas Arizona verilecek.Almanya Japonya’yı da Rusya ve ABD ye karsı kıskırtıyor, Japonya buna izin vermiyor diğertarafta yer alıyor. Meksika imparatoruna gnderilen telgraf basında yayınlanır ABD savasagirecektir ve kamuoyunu hazırlıyor. Savasa alıskın değildir, 6 Nisanda ABD Almanya’yasavas ilan eder. 1918’de ABD baskanı Wilson 14 ilke ilan eder. ABD savastan sonra klasikyalnızcılık politikalarına geri dner. 1823’te ABD baskanı MONROE doktrini ilan eder.

Avrupa’nın i islerine karısmayacak Avrupa’da ABD ye karısmayacaktır.1917 de bu ilkeyiihlal edip savastan sonra kendi kıtasına ekilir. 1917 de Rus arlığı yıkılmıs subatta liberaldevrim, kasımda Bolsevik ihtilali gereklesmis. Lenin 1917’de srgndedir Almanyakendisine zırhlı tren sağlamıstır Rusya’ya gelir Bolsevikler iktidara gelince savastan ekilirler,btn anlasmaları iptal edip emperyalist savastan ıkarlar. 1918 de Romanya, eylldeBulgaristan ateskes ister ekimde Osmanlı kabul eder ve 11 Kasım Almanya henz savas kenditopraklarına gelmeden Almanya imparatorluğu yıkılır cumhuriyet kurulur ve savastan ekilir.ABD Fransa ve Đngiltere kazanıyor savasın sonuları iki boyutlu birincisi ekonomik vetoplumsal sonular ikincisi ise siyasal sonular. Birinci olarak ekonomik ve toplumsalsonular aısından Avrupa ekonomik olarak kt. 350 milyar dolar kayba uğradı ve 10milyon Avrupalı hayatını kaybetti. Devletin ekonomiye mdahalesi gndeme geliyor.Enflasyon ve borlanma sorunu ortaya ıkıyor enflasyon ok fazla artıyor. Almanya’da parabasımı gndem gelir. Devlet memurlarının ve cretlilerin refah dzeyleri dsecek. AvrupaABD den bor alır ve dolayısıyla Avrupa stnlğn ABD ye bırakmıs olur. ABD de sanayirnleri ve rn kapasitesi artmıstır. Toplumsal sonular iinde Avrupa’da milliyeti akımlarykselmistir. Değisik siyasal dsnceler, sosyal demokrat partiler ortaya ıkmıstır. Yasgrupları ve cinsler arsında denge bozulmus kadınların sayısı oğalmıs ve kadınlar alısmahayatına girmeye baslamıslar. Gen nfusun oğu kaybedilmis. Mesela oxfordun yzdeyirmisi lms.Siyasal sonular; Avrupa’nın dnya stnlğ dnemi sona ermis. Đngiltere galip olmasınarağmen ekonomik kntden etkilenmistir. ﾜ stnlk ABD ye geiyor Japonya’daykseliyor.1917 de Bolsevik devrimi ile ilk sosyalist devlet Rusya’da ortaya ıkıyor.4 imparatorluk ortadan kalktı Avusturya-Macaristan, Almanya, Osmanlı ve Rus arlığı

ortadan kalkıyor. 4 yeni devlet ortaya ıkıyor. Polonya (Rusya’ya bağlı olarak) Macaristan(Avusturya’ya bağlı olarak) ve diğer ikisi tamamen yeni olan Yugoslavya ve ﾇekoslovakyadevletleri ortaya ıkıyor. Bugn bunlar yoklar.1919–1939 2 dnya savası arası dnemin zellikleri; bu dnem ait alt dnemler.Barıs anlasmalarının ortaya konduğu bir dnemdir. Almanya ile versay anlasması, Macaristanile trianon anlasması, Avusturya ile st Germain, Bulgaristan ile Neuilly, Osmanlı Sevranlasması var. Bunların hepsi Sevr hari yrrlktedir. Viyana kongresi sonrası anlasmaklardenge anlasmasıydı ama bunlarda denge kaygısı yok. Bunlardaki ağar kosullar 2. dnyasavasına yol aar. Yenilmis devletlere ok zor kosular dayatılmıstır. Macaristan yaptığıanlasmadan hi memnun değildir, te bir toprağını ve te iki nfusunu kaybetmistir.Macaristan dısarıya bağlı halklarını kendine bağlamak ister. Almanlarda almanca konusanhalkları kendine katmak ister.Đtalya ds kırıklığı yasamaktadır. Kendisine az pay dsmstr Avrupa’ya yayılmak iinĐngiltere ve Fransa’dan destek ister. Afrika’da yayılmak iinde onlarla ıkarları atısır.Đngiltere denge politikasını artık srdremiyor nk gc yok.ABD yeniden klasik yalnızcılık politikasına dner. Milletler cemiyetinin kurulmasını nerirama kendisi dhil olmaz. Bu durumda Đngiltere ve Fransa sekillendirdi ve FransaAlmanya’nın canına okudu.☺☺

Sovyetler birliği dıs politikadan uzak1919–1939 dneminin alt dnemleri;1919–1924 barıs anlasmalarının korunması1925–1930 Lokarno dnemi1930–1939 dzenin yıkılıs dnemi1919–1924 ABD milletler cemiyetine girmemis Fransa’nın nerdiği ittifakı onaylamamıs.Fransa Almanya’nın glenmesinden korkuyor ve anlıyor ki ABD yanasmıyor. FransaAlmanya’nın doğu ve gney komsularıyla dostluk imzalar.Fransa Almanya’dan ve Sovyetlerden kopan toprakların birlesmemsini Avusturya-

Macaristan’ın paralanmıs halinin devamını ister. Avusturya’nın glenmesi Almanya’nınlehinedir.1925–1930 lokarno dnemi; 1925 lokarno anlasması1928 bicarle paktı imzalandı1929 young planı1930 Londra deniz silahlarının sınırlandırılması konferansı.Bu dnemin birinci dnemden farkı var burada daha ok barısa dnk hedefler varsilahlanmanın azalması iin abalar var. Fransa ve Almanya arsı yakınlasmalar var 2 devletinuzlasma sreci yasanıyor bu dnemde.1930–1939 arasında ise yeniden Almanya ve Fransa’nın yeniden karsı karsıya geldiğidnemdir.1919–1924 arasında Fransa’nın Almanya’ya karsı gvenlik arayısı var ABD destek olmayıncaAlmanya’nın komsularıyla dostluk anlasmaları imzalıyor. Fizik garantileri olması gerekiyorbunun iin de rem blgesine ve kprlere sahip olmak istiyor ama Đngiltere buna yanasmıyorve Fransa da bu garantiyi elde edemeyince ittifak sistemi kuruyor.Belika ve Polonya’yla ittifak antlasması imzalıyorﾇ ekoslovakya Yugoslavya ve Romanya ile dayanısma anlasması imzalıyor. ﾇekoslovakya veYugoslavya zaten Đngiltere ve Fransa tarafından Almanya’yı evrelemek iin kurulmustu.ﾇ evresindekilerle birlesip glenince Almanya rahat hareket edemez diye dsnyor.Almanya’da bu arada cumhuriyet var Waimar anayasası dnemi ulusal meclis toplanmısAlmanya’da sosyal demokratlar etkililer. Sosyalist bir ordu, liberal parti var ve endstrisahipleri destekliyor. Gl komnist bir hareket var. Spartakistler varKomnistler ayaklanır ve sosyal demokrat hkmet bu ayaklanmayı bastırır ve iki tarafınaraları aılır ve Naziler bu sırada iktidara yrrler ve bir birlesme sağlanamaz. 1920de ulusalmeclis Berlin’e tasınır militarizm glenir. Wepka kapp nderliğinde asırı sağcı gler 13Mart 1020’de darbe yaparlar fakat ok gl bir darbe değildir. Bundan nce Ocak 1919’daAlman isci partisi kurulmustu fakat sosyalist değildi, issiz askerler dhil oluyordu savassonrasında buraya Adolf Hitler de siyasi komite yesi olmustu Hitler viyana

doğumludur.1920’de adını nasyonel sosyalist isi partisine evirir. Bu Nazi partisiningrsleri belli değildir ama neye karsı olduğu bellidir1-Komnizme

2-Yahudiliğe

3-liberalizme ve parlamentoya karsıdır.Bu Nazi partisini ludendorf destekliyor1923 de birahane darbesini yaparlar Hitler hapse girer ve kavgamı yazar.Almanya’nın dıs borcu var versaydan kaynaklı Fransa borcu ister 56 milyar dolardan 33milyar dolara dsrr ama deyemez bu durumda rem blgesini isgal eder. Almanya veRusya dıs politikadan dıslanmıstır Nisan 1922’de ve yeniden yakınlasırlar.Bu dnemde Đtalya hayal kırıklığı yasamaktadır, ekonomik bir ıkmazın iindedir gl birkomnist hareket vardır ve siyasi partiler zayıftır. 1861’den 1915 kadar 55 sene boyuncaharcadığı paranın 2 katını 1915–1918 arasında harcar. Byk bir mali krizin iindedir.Mttefiklerinden savas sırasında yardım alır borlanma ve enflasyon ok fazladır. Kylleretoprak isilere is vaat edilmis ama yerine getiremez isiler grevdedir.Almanya ve Đtalya’da gl komnist hareketler var ve sermaye sınıfları bundan rahatsızolurlar.Đtalya’da Milliyeti sınıflar birlesir 1922’de liderleri Mussolini’dir. 1919’da bir fasistrgtlenme vardır 1920de adı Đtalyan fasist partisi olur. 35 yesi var ok byk bir g değil.1922 de 200 fasist Romanya yrynce Đtalyan imparatorluğu Mussolini’ye verilir. Bir sresonra mussolini dernekleri kaldırır1922 de mussolini fasist devleti ortaya ıktı. sovyetler birliğinde komnist devrimden sonra isavas ortamına girilmis yeni rejimle mcadeleler baslamıs sosyal devrimciler Bolseviklerlemcadele ediyor Rusya’daki i savas 1920 den 1922 ye kadar bazı yerlerde devam eder.

Gneyde wrangel beyaz ordular arlık yanlıları ve Bolsevikler kızıl ordular olmak zere 2 anagrup vardı Lenin 2 adım ileri 1 adım geri olarak yeni politikasını ilan ediyor. Sosyalizmedoğru iki adım ileri kapitalist ve ekonomik sistemi sosyalizme dnstrmeye alısıyor,kyller direniyorlar zel mlkiyetin kaldırılmasını anlamıyorlar. Tarımda byk kntyasanıyor Lenin’de birden sosyalist dzene geilmeyeceğini gryor 1 adımda geri planınıuyguluyor. Lenin bir suikastta yaralanır 1924’te lr. Rus devletinin tartısılmaz nderiydi veonun mirası iin nderler arasında atısma ıkıyor. ﾖ nderler ikiye ayrılıyorlar 1cisi iyieğitimli yabancı dili olanların baskısında acı ekmeyen grup. Diğer grup ise Rusya dısınaıkmamıs arlığın baskılarını ekmis baslarında da stalin var onun karsısındaki isim iseTrocki. Rus komnist partisinin genel sekreterlik seiminde stalin byk farkla gelip ıkar.Stalin iyi bir rgt ve trocki ise iyi bir hatiptir. Stalin Rus değildir ve evresinde de Kafkaskkenliler vardır. Trocki dnya devrimi pesindedir, stalin ise nce Rusya’da devrimi

yerlestirip glenmek pesindedir. Stalin mcadeleden galip ıkar, Rus devriminin diğernderlerini tasfiye eder kendi nderliğini koyar. Ağır endstriyi gelistirmek, ulasımıgelistirmek, makine kullanımını yaygınlastırmak ister ve kuralların tesinde yeni bir sanayihamlesi iine girer.Smrgelerde de hareketlenmeler vardır. Hindistan’da 1924’te Gandi sivil itaatsizliknderliğini ynetimini getirir, 1930’da Hint ulusal kongresi kurulur, bağımsızlık isteği dilegetirilmeye baslanır 2,sivil itaatsizlik eylemine girisiyor, Hint Mslmanlar dahareketlenmeye baslamıslar. Pakistan’ın Hindistan’dan ayrılması gndeme gelir. HemHindular hem Mslmanlar Đngilizlere karsı bağımsızlık istiyorlar.1925–1930 Locarno greceli bir barıs dnemidir. almanya ve Fransa’nın sorunları vardır.Almanya’nın teminat Fransa’nın gvenlik sorunları zm bulmaya baslamıstır. Dawes planıile Almanya’nın teminat borları taksitlere blnms 250milya dolardan baslayıp artan

taksitlerle densin 200 milyon dolarda kredi verilsin. Roor blgesi Fransa tarafındanbosaltılsın. Alanya Fransa arası ekisme dneminin temel zellikleri bunlardır. Almanya 1922de Fransa’ya bir neride bulunur Almanya-Fransa Belika-Đngiltere arası savasa girmemenersini sunar. Fransa reddeder nk Almanya’nın kendisine borcu vardır. Ama 16 Ekim1925 lokarno imzalanınca aralarındaki sorun planla zmlenince iliskileri yumusamayabaslar ve Fransa bu kez kabul eder.Bu anlasmalara gre Almanya-Fransa sınırı, Almanya-Belika sınırı ve rem blgesi silahtanarındırılacak. Fransa Almanya’nın bu blgelere silah sokmasını istemiyor. Almanya batısınırları iin bu gvenceyi veriyor ama doğu sınırları iin vermiyor sadece doğu sınırlarınısilah zoruyla değistirmeyeceğinin szn veriyor. Đngiltere Almanya’nın Belika veFransa’ya saldırması durumunda askeri yardım sz veriyor fakat aynı sz Almanya’nındoğu komsuları ﾇ ekoslovakya ve Polonya’ya vermiyor. Anlasmaların ikinci ayağı Almanyaile Fransa-Belika-ﾇ ekoslovakya-Polonya arasında yapılan hakemlik anlasmalarıdır.almanya’nın doğu ve batı komsuları arasında sorun ıkarsa silah gcyle zlmeyecekhakeme gtrlecek barıs zm garantisi veriliyor. lokarno anlasmalarının 3,boyutuFransa’nın ﾇ ekoslovakya ve Polonya arasında Almanya’ya karsı imzaladığı gvenceanlasmalarıdır. almanya buralara saldırırsa Fransa yardıma gidecektir.Lokarno barıs dnemi kısa vadeli sonular doğurmustur 1-Almanya yeniden Avrupa’nınbyk devletleri arasında kabul edilmistir, 1.Dnya savası sonrasında uluslararasıanlasmalardan dıslanmıstı. 2-Almanya ve Fransa arası haklı bir denge kurulmus iki taraftabirbirini ezemeyecek duruma getirilmistir.Uzun vadeli sonuları ise;1-Versay anlasmasının bağlayıcı olmadığını ortaya koyar. Almanya versay’ındeğistirilebileceğini grecektir. ﾜ lkeler kendilerini doğrudan ilgilendirmeyen lkeleringvenlik sorununa karısmayacak nk Đngiltere ﾇ ekoslovakya ve Polonya’yagvence vermiyor.

2-Almanya versayın hkmlerinin iğnendiğini gryor

3-ABD savastan sonra 14 ilke yayınlamıstı. Bunlardan birisi uluslar arası bir cemiyetkurulmasıydı milletler cemiyeti ortaya ıktı fakat ABD katılmadı. Milletlercemiyetinden umulan; savastan sonra lkeler perisan durumdaydı ve dıs politikalarıaıktı lkelerarası gizli anlasmaların yapılmaması. Uluslar arası politikalar seffafsekilde yryecek, dıs politikalar denetim altında olacaktır. Ancak bunların hibiriolmaz. Savastan sonra Wilson kaybeder Harding baskan olur. Morner doktrinierevesinde yalnızcılık politikalarına geri dner. Milletler cemiyetinden uzak durur.ABD gl bir devlettir milletler cemiyetinden uzak durması kt olur, Sovyetlerdealınmıyor ve iki gl devlet dısarıda kalıyor. Sovyetlerin rejimini tanımıyor. Milletlercemiyeti Đngiltere ve Fransa’nın eline geiyor. Dnya rgt yerine Avrupa rgtgrnts olusuyor. Đngiltere ve Fransa arasında da problemler var; Đngiltere denge

politikası izlemek iin Almanya’yı da dhil etmek ster ama Fransa istemez. 1919dakurulmustur ama 1930–1939 dneminden sonra tamamen etkisiz kalır.1922 de deniz silahlarının sınırlandırılması iin washingtonda konferans toplanır, bu aradada Japonya ve ABD’nin pasifikte ıkarları atısmaktadır. Anlasmaya gre lkelerbirbirlerinin pasifikteki topraklarına saygı gstereceklerdi. Almanya ve Japonya arasındaﾇ in’in toprak btnlğne ve bağımsızlığına saygı duyulması amacıyla bir anlasmayapılır. ﾇ in byk bir pazardır her devletin ﾇ in zerinde bir takım emelleri vardır. ﾇin’intoprakları zerinde ekonomik ve ticari aıdan lkeler arasında fırsat esitliği kabuledilmistir. ABD Đngiltere Fransa ve Japonya arasında deniz silahlarının sınırlandırılmasınailiskin bir anlasma yapılmıstı. ABD 5, Đngiltere 5,,Fransa 3, Japonya 1,67, Đtalya 1,67Đngiltere sahip olduğu deniz stnlğn ABD ile paylasmaya baslamıs,1930 ABDĐngiltere-Japonya arasında anlasma yapılır,kk tolaylı savas gemilerinin sayısısınırlandırılır.1925–1930 arasında baska girisimlerde vardır. 1927 de Fransa dısisleri bakanı Briand,ABD ye bir neride bulunur; Fransa ve ABD arasındaki savası yasa dısı kabul

eden biranlasma yapalım der ABD dıs isleri bakanı Kellof ise daha genis aplı bir anlasma ister.1928 de Briand-Kellof paktı ortaya ıkar. Abd-ingiltere-fransa-almanya-japonya-belikapolonya-ekoslovakya arasında imzalanır aslında Đngiltere ve Fransa’nın pek niyeti yokturama imzalar. Buna gre lkelerin arasındaki sorunlar savasla değil barısla zlecektir.Sovyetler birliği uluslararası politikanın dısında ve bu pakta dhil değil. Sovyetler birliğirejimini yerlestirme abasında. 1919–1939 arasında paraya, sermayeye, ticarete vediplomatik tanınmaya ihtiyacı var.1922 de Sovyetler birliği ve Almanya arasında Rapollo dostluk anlasması imzalanıyor.1925’te Trkiye ile dostluk, saldırmazlık anlasması olarak Trk Sovyet dostluk anlasmasıimzalanır ve 1945e kadar uzatılır.1928 de Sovyet dısisleri bakanı Litvirow plan yapıp Briad-Kellof paktını kendikomsularıyla imzalar, greceli olarak gsz olduğu iin barısıl bir politika izler.1930–1939 barıs anlasmalarının bozulma dnemi. New york’ta ekonomik kriz baslar hissesenetleri dser ve endstri alanında sırar ve tm dnyayı etkisi altına alır Avrupa’yayaptığı yardımları kesmek zorunda kalır. ABD Almanya’ya kredi veriyordu Almanya daFransa ve Đngiltere’ye borlarını dyor Đngiltere ve Fransa’da ABD ye olan borcunudyordu. Sistem byle isliyordu. ABD kredileri kesince Avrupa’da yatırımlar dst vesistem kt issizlik ykseldi fiyatlar dst. Almanya bu bunalımdan en ok etkilenenlke oldu. ABD borları ertelemeye karar verdi. avrupaya sermaye akısı kesilmisuluslararası para dengesi bozulmus. Đngiltere ve Fransa’nın smrgeleri var onlarayeterlidir ama Almanya’nın yok. Bu bunalım Almanya’da komnizm ve fasizmin gkazanmasına yol aıyor.1935’te Nazi partisi oğunlukta değildir buna rağmen hitlerebasbakanlık verilir. Gl sosyalist hareket bunu engelleyememistir. Sosyal demokratlarve komnistler ortak cephe kurarlar ve Naziler engel olurlar. Ortak hareket edemezler.Bunu muhafazakr Naziler kullanır. Hitler iktidara gelince alman parlamentosunu dağıtır

yeni seime gider Naziler glenerek ıkarlar. Glenince partiler kapatılır, siyasi grslerbastırılır ve hitler nder olur. Aslında alman halkı sonuna kadar aydınlanmayı yasamıstırbu harekete kapılmasının nedeni seim mekanizmasıdır. Đktidar olduktan sonra diktatrolur. Almanya’nın versaydan sonra gurur kırılmıstır bu olaylarla tekrardan gururu oksanır.Naziler iktidara gelince issizliği azaltır silah retimini artırır. Hitlerin grsleri 19,yy.ınırkı akımlarından etkilenmistir. 19,yy.da doğa bilimlerinde gelisme var, biyoloji toplumbilimi bunlarla ırkı anlayıs ıkmıs olabilir. Darvin’in grslerine gre en gller ayaktakalır zayıflar ezilir. Fransız soylusu Golarno ırklar arasında esitsizlik vardır der alanırkılığını etkiler Cermen ırkı stndr bu grs bir Đngiliz daraltır Cermenler arasındatetonlar stndr der. Hitlerde buradan beslenir. Biri Đngiliz biride fransızdır, Đngilizlerleaynı ırktanlar ama Fransızı anlamak mmkn değildir.19,yyda hitlerin ırkı grslerinin temelini bunlar olusturur. Irkılığın doğal bir uzantısıolarak Yahudi dsmanlığı, antisemitizm Sami ırkından olanlara Yahudi-Arap kkenliolanlara karsıdırlar. 19,yyda Yahudi karsıtlığı yaygındır. Hitler bunu siyasal argmanolarak kullanır. Militarizm hitlerin grslerinin bir ayağını olusturur. Hitler propagandakonusunda basarılıdır okyanus tipi propaganda yaparlar yz binlere insan aynı alandatoplanır. Đktidar olunca dıs politikada 3 asamalı bir plan uygular.1-versayın hkmlerinden kurtularak geersiz saymak2-“ein wolf ein reich” bir devlet bir millet. Almanya sınırları dısında almanca konusanhalkları kendilerine katmak yasadığı toprakları ele geirmek, Polonya ﾇekoslovakyaFransa’daki Almanları tek bir atıda toplamak amacındalar.3-Lebensraum denilen yasan sahası kavramı. Almanların yasaması iin elde etmesigereken topraklar.Đlk ikisi yrrlğe girerken sorun yok ama ncsn sokacakken 2. dnya savasıbaslar.2.dnya savasına giderken 1933’te ABD Sovyetler birliğini tanımaya karar verir.34ten sonra milletler cemiyetine girmek ister Sovyetler. 1935’te Fransa ve

Sovyetler arasıittifak anlasması imzalanır.Naziler politikalarını uygulamaya baslar saar blgesinde oylamada halk Almanya’yı seerama Almanya zorunlu askerliği yrrlğe koyar bu versayın hkmlerine terstir. ingiltereFransa tedirgin olur Stresa anlasmasını yaparlar Almanya’nın dıs revizyonist politikasınıprotesto ederler. Lokarno anlasmasının hkmlerini teyit ederler, Avusturya’nın bağımsızolmasını ve toprak btnlğn garanti ederler, Almanya’dan sphe duymaya baslarlar.Stresa anlasmasından nce Fransa-Đtalya grsrler Đtalya Avusturya’nın toprakbtnlğn ve bağımsızlığını garanti eder. Sovyetler Birliği Almanya’nınglenmesinden spheye dsyor, nk glenen her devlet Rusya’ya saldırır. Rusya’ylaﾇ ekoslovakya anlasırlar Almanya ﾇ ekoslovakya’ya saldırırsa Sovyetler yardım ederancak Fransa’nın gelmesi sartıyla. Sovyetler-ﾇ ekoslovakya ile bir ittifak imzalar,Fransa’da gelirse iki taraftan Almanya’yı sıkıstırma kararı verirler. Đngiltere de bu aradayatıstırma abaları iinde, ittifaklara girmeden Almanya’ya taviz vererek yatıstırıyor.1.dnya savasının nedeni ittifaklardır. Fransa’da yatıstırma politikasının parası olur.Đngiltere ise Fransa-Almanya arası dengeleyici bir yol izler. Đngiltere dıs isleri bakanı bupolitikalarını aıklar ancak basarısız olmustur. Almanya 1936’da Rem blgesinisilahlandırır. 1938’de Avusturya’yı ilhak etmis ve ﾇ ekoslovakya’dan sdetler blgesiniSelf determinasyon hakkına dayanarak bir lke bir devlet politikasıyla ister. Bu haktahalklar kendi kaderini tayin etme hakkına sahiptir. 1936’da ﾇ ekoslovakya’nın tamamenisgal edince Đngiltere yatıstırmadan vazgeer nk is artık yasam sahası blgesinegemistir. 1935’te Đngiltere Almanya deniz silahlanması anlasması imzalanır, Almanyadeniz gc Đngiltere ndei gcnn yzde otuzbesinden fazla olamaz ve burada versaytamamen kms sayılır.Naziler dıs politikalarının ilk ayağını basarırlar, versay ker. Bu arada revizyonist sistemiolan Đtalya’da Habesistan’a saldırı hareketleri dzenler, Đtalya artan nfusa yol amak isterhammaddeye ihtiya duyar glenince buraya saldırır. 5 Ekim 1935’te Đtalyan

isgali baslar1936’da tamamlar. Milletler cemiyeti Đtalya’ya karsı tedbir almaya alısacak. Habesistanisgalinin sonuları var 1936’da Rem blgesi silahlandırılmaya baslar. Đngiltere Đtalya’yakarsı tedbir alma gereği hisseder. Đngiltere, Trkiye Yugoslavya ve Yunanistan’a garantiveriyor. ﾇ nk Mussolini Akdeniz bizim diyor, akdenize kıyısı olan devletler Đtalyantehdidi algılarlar. Đtalya Almanya’ya yakınlasmaya baslar. Đkisi de revizyondan yanadır.Berlin roma ittifakından nce Đde Fransa ve Đtalya’nın arası aılmıstı Fransa’da sol iktidarvardı Đtalya’da ise fasist rejim var ve bu yzden araları aılıyor.1930 da ispanya’da i savas var cumhuriyet rejimi kurulmus kral tahttan ekilmis krallıkbitmistir 36 Temmuzda fasizan bir ayaklanma olmus. franko ile krallık rejimi tekrar kazanılırve franko 1975 e kadar ispanya’ya egemen olur. Đspanya’da i savaslar olur Barseleno vebirka kent direnir. Avrupa’da fasist devlet var bunun yanında Đngiltere Fransa gibi liberaldemokrasiler varAlmanya planlarının ikinci ayağını gereklestirmek ister. Bir devlet bir millet politikasınıhayata geirmek iin ilk ce Avusturya’ya katılmasını teklif eder ret cevabı alınca Almanyaisgal eder. anschlus Almanya’nın Avusturya’yı ilhakı olur ve Fransa ve Đngiltere yine tepkivermezler. Sovyetler birliği Almanya’nın Avusturya’yı da alarak abarttığını dsnr veFransa’ya ittifakı genisletme teklif eder. Almanya ﾇ ekoslovakya’dan sdetler blgesini isterorda 3,5 milyon alman yasamaktadır ek sınırına asker yığmaya baslar. Fransa ﾇekoslovakyaanlasmasına gre Fransa yardım edecekti ama Đngiltere olmadan yardım etmek istemez.Đngiltere yatıstırma pesindedir. Mnih konferansı toplanmasını Almanya Đtalya Fransa dakatılsın ek meselesi sonulansın ister. Almanya setle yetinmez. mussolini de Almanyaﾇ ekoslovakya ile mesgulken Arnavutluğu isgal eder ve sıra Yunanistan’a gelir. Đngiltere ve

Fransa buna tepki gsterir. Almanya Đtalya arası elik paktı kurulmustur. Đngiltere Polonya-Romanya-Yunanistan’a askeri gvence veriyor.Almanya hayat sahası ile ﾇ ekoslovakya’nın diğer blgelerini almaya baslar. Ortak cepheamacıyla Đngiltere Fransa ve Sovyetler grsmeye baslarlar fakat Sovyetler batının kendinisavunmasız bırakacağından korkmaktadır.Sovyetler Đngiltere ve Fransa’dan beklediği yakınlığı gremeyince Almanya ile saldırısıgeciktirmek iin 23 Ağustos 1939 da saldırmazlık paktı imzalar. Bu anlasmada gizlimaddelere gre Baltık-Polonya arasıda etki alanı olusturulmustu.Macaristan Almanya ile yakınlasır. Kralsız krallık Macaristan’da nce deniz kıyısı vardı,Almanya ﾇ ekoslovakya’yı paylasırken Macarlara pay vermez.1 eyll 1939 da alman birlikleri Polonya sınırını gemeye baslarlar. Ve ikin dnya savasıbaslar Almanya batıdan Sovyetler doğudan Polonya ya girerler. Đngiltere ve FransaPolonya’ya verdiği sz tutmak iin Almanya’ya savas aarlar ancak Sovyetleri de karsılarınaalmamak iin Sovyetlere savas amazlar.2.dnya savası ncesinde Pasifik’te Japonya’nın Rusya’nın ve ABD’nin 1905’ten itibarenıkarları atısır. Japonya Rusya’yı yenmistir Avrupa devletlerinin gc azalırken Pasifikzerinde ABD ve Japonya’nın gc artmaktadır. Yine uzak doğuda ﾇ in’de 1912’decumhuriyet var ve simyat cumhurbaskanı seilmis ancak merkezi devlet otoritesinisağlayamıyor. ﾇ nk limanları smrgeci devletlerin elinde yerel gler merkezi otoriteyitanımıyorlar. Gneyde sunyet sen nderliğinde bir ayaklanma var, hedef ise ﾇ in’i yabancısmrsnden kurtulmak ve lkeyi tek bir ynetimde birlestirmektir. Milliyetiler vekomnistler “koumingtang” bir yabancı smrsne karsıdırlar. Sunyet sen 1925’te lncekomnistler ve milliyetiler arası uyum bozulur. Cankaseng kontrol ele geirir 1927’yekadar komnistlere temizlik hareketi baslatır. Japonya’nın ﾇ in zerinde emelleri vardır vemerkezi bir hkmet kurulması isine gelmez. 1931 de Japonlar ﾇ in’de manulyada isgale

baslar ve ﾇ in’in karsı koyacak gc yok. Kukla bir hkmet kurdurarak bir anlamdakendisine bağlamıstır. ﾇ in milletler cemiyetine basvurur ama etkisiz bir rgttr ve munolyaJaponya’nın kontrolnde kalır.Arap yarımadası Đngiltere ve Fransa kontrolndedir. Ortadoğu’da ırakta 1920 de bir isyan varArap milliyetiliği uyanmaya baslamıstır. 1922 de faysal ırak kralı olur ırağa zerklik verilir.1932 de bağımsız krallık kurulur. Đngiltere mandayı bırakır ama zaten aralarında petrol iinanlasma vardır.En sorunlu alt blgelerden birisi de Filistin’dir. 19.yy. ın ikini yarısında Siyonist hareket var.Filistin 1. dnya savasından sonra Đngiliz mandasıydı. Filistin 1916 banfor deklarasyonu ileSiyonist nderlere yurt sz veriyor. Yahudilerin 1934 te Filistinde’ki oranı te birdir.Arapların topraklarını alarak geliyorlardı. 1948 de burada irsal ortaya ıkacaktır ve 1948 deĐsrailler ve Araplar arasında ıkar ve Đsrail kazanır. 1956 da 2. Arap Đsrail savası ıkar. Mısırda baskan cemal abdl Sveys kanalını millilestirir. 1967 de nc savas 6 gn savaslarınıyaparlar. Đsrail, mısır, Suriye, ﾜ rdn yenerler, bu savaslarda aldıkları topraklar sayesindebyrler. Mısır bu savasta tek bir uak bile havalandırmamıstı. 1973’te 4. Arap-israil savasıyapılır. Bu kez Suriye ve mısır yenmek zereyken ABD 2. filosu yardım eder. ﾖnemlisonuları vardır. Petrol reten Arap lkelerinde fiyatlar artar.,enerji krizi sanayi retimidurgunlasır, issizlik gelir. Ekonomik kriz o gnden bugne dnyayı etkilemistir. SuriyeFransa mandasıdır, karısık etnik yapıya sahiptir. Fransa 5’e blerek ynetmistir. Devlet Halep,Sam, Lbnan olarak paralanarak ynetilmis. Đngiltere ırağa bağımsızlığını vermisti Fransa davermeye karar veriyor. Yaklasan savas var.1926 da Lbnan’da bir bağımsız cumhuriyet Fransa denetiminde olusturulmus. Đngiltere 1914te mısır’ı ilhak etmistir. 1.dnya savası sonrasında mısırda vaft partisi Đngiltere denbağımsızlık ister. 1922 de bağımsızlığına kavusur. Blgenin gneyinde Suudi

Arabistankrallığı yer alıyor, Suudiler ynettiği iin adı byle.Blgenin bir baska gc ama Arap olmayan Đran saferi hanedanlığı var, 1794’te kaarlarmerkezi hkmet kurdular.1907’de Đngiltere Rusya arasında smrge anlasması imzalanır. Đran’ın kuzeyi Rusya, gneyiĐngiltere ortası da ikisi arasında tampondu. Đran nemlidir Hindistan ve Afganistan’a kapısayılır. Đran’da 1906’da bir devrim olur ilk anayasa gndeme gelir 1908’de kaldırılır.1917’den sonra Đran tamamen Đngiltere kontrolndedir. Rus arlığı yıkılınca Đngiltere’ye karsı1921 de Đran da milliyeti bir hareketlenme baslar. Ziyaettin tabatabay Ruslar tarafındangnderile kazak tugayına gvenir. 23te tabatavayı devirir 1925 te kendini Đran sahı ilan eder.1933 te Almanya ve Đran yakınlasıyor rıza sah yakınlasma bedeli olarak 1941 de uzaklastırılır.Yine kendi slalesinden birisi sah olur. Almanya’dan Hitler’i davet etmisi..Bu ortamda Almanya’nın Polonya’nın batı sınırını asmasıyla Đngiltere ve FransaAlmanya’ya savas ilan edince 2. dnya savası baslar.1. dnya savası ile 2.dnya savası arasında benzerlikler ve faklılıklar vardır. 1. dnya savaspiyade savasıydı ama 2.dnya savası teknolojinin hkim olduğu uaklar gemiler, ıkartmaaralar havadan bombardıman yapılır. Hava gc nemlidir ve savasın sonunda atom bombasıkullanılır. 1.dnya savasında cephe ve ev ayrımı kısmen ikinci dnya savasında ise tamamenortadan kalkar. Devletler birbirlerini ekonomik olarak kertmislerdir. Nedenleri; Almanya veĐtalya kntde, Japonya ABD Đtalya sıkısmıs, Sovyetler toprak kaybediyor, Đngilizler denizstnlğn srdrmek istiyor, Fransa’da Almanya’ya karsı gvenlik sorunu var ve dnyadaekonomik bunalım var.Hitler Almanya’nın, Mussolini Đtalya’nın, Stalin Sovyetlerin, Churchill Đngiltere’nin,Roosevelt ABD baskanı olacaktır ve hepsi tecrbelidir. Stalin i savasta yksek komutandır.Almanya’da savas taktikleri vardır savasın uzun srmesinden kaınır nk smrgesi

yoktur.Savasta tank, uak, denizaltı yoğun kullanılmıstır.Eyllde Almanya Polonya’ya saldırır ve isini bitirir doğu Polonya’yı da Ruslar isgalemektedir. Fransa yzn Almanya’ya dnmstr ve marjina hattı kumustur. Fransa genelseferberliğinin bitmesini beklemektedir. Đngiltere ve Fransa zamanın gemesini beklerlerzaman Almanya’nın aleyhinedir ekonomisini kertir. Sovyetler Baltık lkelerine kendisinekatılması iin kota verir ve kabul edilir. Letonya Litvanya Estonya katılır. Milletler cemiyetiSovyetler birliğini ihra edecek.Fransa majina hattında beklerken Almanya batıda Fransa’nın kuzeyini isgal eder, gneydeVichy hkmetini kurarlar Naziler kontrolnde bir hkmettir. Fransa savas dısında kalır.Fransa siyasetinin nemli ismi general degol Đngiltere’ye kaar. Almanya Lksemburg,Belika, Hollanda ve Polonya’yı yener ve zn Norve’e diker. Đsve kmrne rahatulasmak iin Danimarka’dan gemek ister Danimarka kabul etmeyince orayı da isgal eder.Quisling Norveli bir Nazi’dir ve onun desteği ile Norve’te hkmet kurdurur. Norve’inisgali ile Đngiltere de bir savas kabinesi olağanst bir hkmet kurulacak.1940 tada Đtalya ve Almanya savası. Almanya Fransa’nın ekilmesiyle kıta Avrupa’sınaegemen oluyor ama asıl derdi Đngiltere’dir. Naziler Cermen ırkının stnlğn kabulediyorlar ve Đngilizlerde Cermen ırkındandır. 1940’ta Đngiltere’yi havadan bombalamayabaslar, Đngiltere direnise baslar tek Đngiliz kalana kadar direnecektir. Đngiltere’yi bir trlteslim alamıyor, teslime zorlamak iin kıta Avrupa’sında kalan tek by devlete Sovyetleresaldıracaktır. Almanya Japonya arasında ittifak vardı ama bu saldırıdan Japonya’yabahsetmiyor topraklardan pay vermeye niyeti yoktur.22 Haziran 1941’d tarihin en byk saldırısı baslar Baltıklardan Romanya’ya kadar saldırıbaslatır. 6 ayda Sovyetler birliği de teslime zorlanır ama plan basarıya ulasamaz nk Ruslarklasik taktiğini uygularlar. Balkan balkan harektı Sovyetler birline yapılan saldırır geciktirir.

Almanya kararsızlığa dser. Moskova’nın Kafkas blgesine girecektir orduyu bler.Almanya’nın taktiği lkeyi iten blmektir. Ama iten kertemez Slav ırkı asağı grr.Sonunda 1942 de Stalin nderliğinde Cermen-Slav mcadelesi baslar. Slavların basında Slavolmayan Stalin var.Đkinci dnya savasının bir baska nemli alanı kuzey Afrika da Đtalyanlar basarısızdır.Yunanistan’a saldırır ve yine basarısızdır. Yunanistan’ı da Almanya isgal edecek. Romanyada bir Nazi rejimi var.Đtalya Afrika’da basarısız olunca Almanya Afrika’ya girer. Almanya Đtalya mttefiktir ĐtalyaAlmanya’ya yardımcı olu.Đngilizlerde basarılı oluyor. ABD savasın dısında kalmaya devam ediyor.Yedi Aralık 1941 de Japonlar ABD’nin Pasifik stnden pearl harbor baskı uygular ABDJaponya’ya savas ilan eder.Bu arada Sovyetler Fransa ve Đngiltere’ye ikinci bir cephe iin direnir Almanya’ya aılmasınıister savasın yk ondadır. Đngiltere ve Fransa yanasmaz. Fransa, Yugoslavya, Arnavutluktakomnistlerin Almanlara karsı yrttğ hareketler var. Đtalya’da mussolini azledilirAlmanyalar kurtarırlar.Đkinci cephe aılır bu kez de Almanya’ya Rusya mı Amerika mı yoksa Đngiltere mi erkengidecek sorunu baslar. Savasın aynı tarafları arasında grs ayrılıkları baslar. Đngiltere ABDSovyetler arası normaya ıkartmasıyla Fransa kurtulur.Uzakdoğu’da ABD deniz ve havada stnlğn gsterir. 5 dakikada ir uak yapar bunukarsısında baska bir g duramaz. japonları isgal ettiği adadan atar. hirosimadan 2 atombombası atar. Sovyetlere gzdağı veriyor.Đkinci dnya savası sonrası;Đngiltere ABD ve Sovyetler birliği kazandılar. Birlesmis milletlerin kurulması gndeme geldi.Sanfrancisko’da savas sırasında uluslararası bir rgtlenme gndeme gelmisti. ABD veSovyetler milletler cemiyetinin dısında kalınca tek gl devlete karsı rgtlenmeye gerekyoktu. B.M ulusların devletlerin esitliği ilkesi zerine kurulmustu. Szde iki ana organı ardı1-genel kurul (btn devletlerin tek bir oy hakkı var) 2- gvenlik konseyi( 5 devlet daimi

yeydi; ABD, Đngiltere, Sovyetler, Fransa ve ﾇ in) veto yetkisine de sahip gl devletlerinaralarında bir birlik olursa uluslar arası dzeni bozmaya alısan devletler engellenebilir.Savas sonrasında kazanan devletlerarasında da przler var. Biricisi; Polonya meselesi.2.dnya savasını baslatan Almanya’nın Polonya’yı isgaliydi. Sovyetleri de Polonya’da emellevar. Batıllarda Sovyetlere vermek istemiyor sadece doğusunun verilmesi gibi planları var.ingiltere baskanı yzdeler anlasması yapıyor. Doğu Avrupa’yı etki alanına ayırıyor.Bulgaristan’ın Yzde yetmis besi Sovyet, yzde yirmi besi Đngiltere’nin, Romanya’nın yzdedoksanı Sovyet yzde o giltereni, Yugoslavya’nın yarısı Sovyet yarısı Đngiltere’nin etkisialtında. Almanya’nın yanında savasa girmis yenik devletleri Sovyetler ve Đngilterehegemonyasına almaya alısıyor.1944’te degol Fransa’ya dnms mttefiklerine de kızgındır. Đngiltere ve Fransa Vichyhkmeti ile iliskiyi koparmadığı iin degol konferanslarına ağırmıyorlar.1945’te potsdam konferansı toplanır, ABD geciktirmistir. Sebebi de ABD u dnemde atomsilahının stnde alısıyordur ve sonucunu bekliyordur. Konferansta Sovyetlere karsı glolmak istiyordu. Sovyetler ABD askerinin Avrupa kıtasından ekilmesini istiyor ABDdesovyetlerin doldurmasından korkuyor Avrupa devletlerinde Sovyetlere direnecek gc yok.Baska bir meselede atom bombasının kesfi, ağustosta Japonya’da patlatacaktır. En oktartısılan mesele ise Almanya’nın durumu; Sovyetler bir taraftan Đngiltere ve ABD bir taraftanordularıyla girmisler Almanya’yı Nazilerden arındırmak ikinci olarak ta askerlerdenarındırmak ncelikli hedefleri. Taraflar Almanya’yı kontrol altına almak istiyorlar. Almanyaiin federal model ngrlyor ama Sovyetler yanasmıyor. Polonya meselesi degndemdedir. Trkiye’yi ilgilendiren bir baska mesele boğazlardır. Sovyetler gndemegetirir, Montr boğazlar szlesmesini kabul etmis, her devlet Trkiye ile ikili grsecek.

Yavas yavas soğuk savasa geilir. Birinci mesele Almanya’nın konumu, ikinci mesele ABDatom bombası patlatmıs ve henz Sovyetler bilmiyor. ABD plan yapmıs ama Sovyetler buplanda ABD nkleer g diye dsnyor. Uzakdoğu’da Kore Japon isgalinde Japonlar yenikıkınca Kore’de Japon askerler silahsızlandırılacak. Sovyetler kuzeyi ABD gneyi.Dolayısıyla kuzeyde kuzey demokratik halk cumhuriyeti, gneyde ABD muhafazakrdemokratik halk cumhuriyeti kurulur.Uzakdoğu’da ﾇ in’de gelismeler var. 1926 da komnist temizliği var. ABD ﾇ inlikomnistlerle isbirliği istiyor ama Japonya yanasmaz. ﾇ in’in komnist kısmına bir saldırıyapılır ama basarıyla sonulanmaz. inde 1949 da mao zedung kazanır ve komnist rejimisbasına gelir. Chiang Kai-shek Tayvan’a kaar ve milliyeti devletini kurar. Tıpkı birincidnya savasındaki gibi yenenler yenilenleri zor kosullar altına alırlar. Đtalya, Finlandiya-Romanya-Macaristan ve Bulgaristan ile imzalar Almanya ile imzalamaz birlesik bir Almanyayoktur etki alanına ayrılmıstır. ABD ve Japonya 1951 de ikili bir anlasma ile savasa sonverirler. 1956’da Japonya ve Sovyetlerde son verir. Avrupa’da yeni rejimler gndemdedir.Sovyetler burada birinci asamada komnist koalisyon hkmetleri kurdurup, kinci asamadabunları tek basına iktidar yapak ve nc asamada liderlerini tavsiye ederek kendiyetistirdiği adamları lider yaparak kendi etkisini gl hale getirmek istemektedir. Abd bugelisme karsısında ekonomik gcn kullanacaktır.1947’de bu devletle bir ideolojik rgtlenme altında birlestirilirler; Bulgaristan, Romanya,Macaristan, ek cumhuriyeti, Polonya ve Yugoslavya “kominfom” atısı altında birlestirildi.1949’da birde ekonomik “comecon” rgt kuruldu.Doğu Avrupa lkelerinden ikisinde komnist rejim var ama durum diğerlerinden farklıdır.Yugoslavya ve Arnavutluk; bunlar Nazilerden Sovyet yardımıyla kurtulmadılar kendi i dısdinamikleriyle kendi orduları sayesinde kurtuldular. Yugoslavya’da 1945 seimlerini Tito’nunnderliğindeki Halk Cephesi kazandı ve Sovyet modeline uygun bir federal

anayasa ileYugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti kuruldu. Arnavutluk da ise 1945’teki seimleriDemokratik Cephe kazandı ve Arnavutluk Halk Cumhuriyeti kuruldu. Yugoslav lideri Titoinanmıs bir komnist olmasının yanında sıkı bir Yugoslav milliyetisi idi ve bağımsızlığını neolursa olsun koruma dsncesindeydi. Stalin Kominform’u kurarken ona tam olarak destekolan tek nderdi. Fakat Stalin Yugoslavya’nın Comecon’a tam bağlılığını ve Yugoslavya’daSovyet ajanlarının bağımsız faaliyetini istediği zaman Tito buna yanas-madı.Stalin i darbeyolu ile Tito’yu dsremeyince milliyetilik yolunu setiği gerekesiyle 1948 Haziran’ındaYugoslavya’yı Kominform’dan attı.Đngiltere her iki dnya savasını da kazanmıstır fakat gcn yitirdi, zayıfladı. 1947’deHindistan ve Pakistan’a bağımsızlık vermistir. Kıta Avrupasın’da bağları zayıflamıstır. ABDile yakınlasmaya baslar ikisinin dıs politikaları yakınlasır. ABD’ye bağımlılığı artmıstır.Fransa’da 1945 seiminde komnist parti birinci geliyor. Fransa’yı 1946 Ocak ayında istifaedene kadar de Gaulle baskanlığında bir koalisyon hkmeti ynetti. Daha sonra de Gaulle’n 1958’de tekrar hkmeti ele geirip kadar 5. Cumhuriyet’i kurmasına kadar devam edenbir siyasal istikrarsızlık basladı.Đtalya’da 1946’da referandum sonucu monarsi yıkılarak cumhuriyet kuruldu. Koalisyonhkmeti olusturulmustur. Fasizm yıkıldığı iin komnistler gldr.Almanya;Drt isgal blgesine ayrılmıstı. Sovyetler Doğusunu, ABD gneyini, Đngiltere kuzey vebatısını isgal etti. Fransa’ya da Amerikan isgal blgesinin bir blm bırakıldı. Sovyetblgesindeki Berlin’de drt isgal blgesine ayrıldı. Berlin doğu Almanya iindeydi. Sovyetler1948’de kendi etki alanının olmadığı yerde abluka uygulamaya baslarlar. ABD veĐngiltere’nin ekilmesi iin yapar. Una karsılık ABD Berlin’e hava kprs olusturur ve

Sovyetler 1949’da bu ablukayı kaldırmak durumunda kalır.Yunanistan’da 1924’te cumhuriyet rejimi kuruldu ve 1935’te halkoyu ile anayasal monarsiyednld. 2.dnya savasında Đtalya isgal edemeyince Almanya isgal etmisti ve yunan direnishareketi ıktı. Sağ ve sol arasında isbirliği vardı savas bitince birbirlerine girdiler ve yunan isavası ıktı. Sovyetler kendi etki alanında olmadığı iin bu savasa karısmadı. Đngiltere karıstıve yunan milliyetiliği galip ıktı.ABD Truman doktrinini aıklar; Trkiye, Yunanistan ve diğer lkeleri komnizm tehdidindekurtarmak amacındadır, bir anlamda Sovyet yakınındaki lkeleri yanına ekmek ister.Marshall yardımları baslar.Đran’ın gneyini Đngiltere kuzeyini ABD isgal etmisti. Sovyet askerleri ge ekilirler. Đran’dapetrol Đngiltere isletiyordu baskan petrol millilestirdiğini syler Đngiltere de ekonomik baskıuygular, baskan grevden uzaklastırılır, szde bir anlasma yapılır ama Đngilteremillilestirmeye izin vermez.Sovyetler ﾇ ekoslovakya’ya darbe planlamıstı ve kendine bağlı bir hkmet getirir. BatıAvrupa’da korku var. Fransa Lksemburg Đngiltere Brksel anlasması imzalanır.1948’de batbirliği savunma rgt kurulur. Ama yinede baska devletlerin desteğine ihtiya duyarlar.Belika Lksemburg Hollanda ve Đngiltere ABD desteği alma abasına girerler. Nisan1949’da NATO kurulur.Kore ikiye blnmst. 1950de kuzey Kore birlikleri gney Kore sınırını geince ABDmeseleyi Birlesmis Milletlere gtrr. Savasa mdahale iin bir karar ıkartır. Sovyetler bunuveto etmezler nk o sırada BM ‘yi protesto ediyorlardı. Kore savası 1953’e kadar devameder. Trkiye’de buna katılır ve sene sonunda nceki duruma dnlmesi kabul edilir. ﾇ in1950’de Tibet’i isgal eder kendi lkesi iinde gryordu zaten bir sre sonrada sahipolacaktır.Soğuk savasın srdğ dnemlerde uzak Asya da meseleler var. Hindistan ﾇ in’in VietnamJapon isgalindeydi, Japonya yenilince tekrar Fransızlar hkim olmustur. Vietnam da bir

milliyeti rgt Fransa’ya kası direniyor. Vietnam’da iki ye blnms gney ve kuzey olmakzere.ﾜ lke Almanya Vietnam ve Kore blnms durumdalar.Asya’da iki lke arasında mevzuu var. Đngiltere Hindistan’a bağımsızlık vermis,HintMslmanlarda bağımsız devlet kurmak istemisler. Hindistan ve Pakistan iki prenslikarasında Kesmir meselesi var. Bu iki devlet 1970lerde Sovyetler ve ﾇ in’in arası aılıncaPakistan ﾇ in’le yakınlasır Hindistan’da Rusya’yla yakınlasır ve araları aılır, blgedehegemonya mcadelesi baslar.Đkinci dnya savası sonrasında Ortadoğu’da 1948’de Đsrail kurulmus. 1947–1956–1967–1973Đsrail savasları var, Arap ve Yahudi milliyetiliği atısmaları var.1952’de mısır’da Arapmilliyetiliğinin nemli isimlerinden Cemal Abdlhasr nderliği ele geirmis.1955’te ABDzoruyla Bağdat paktı kuruluyor. Đran Đngiltere Trkiye ve Pakistan giriyor pakta. MilliyetiAraplar da ikiye blnyor. ABD’nin mdahale aracı olarak grrler ve cemal abdl Sveyskanalını millilestirdiğini ilan eder. ABD ve Đngiltere buna dayanamazSovyetler de Arap lkelerinden yana tavır alarak byk sempati kazanır ve Araplar ikiyeblnr. Sovyetlere yakın olanlar ve ABD yanlısı olanlar ﾜ rdn’de bunlardandır. ABDEisenhower doktrinin ilan eder bunun amacı komnizm saldırısına karsılık Ortadoğulkelerini korumaktır. Yani Sovyet hegemonyasına karsı yanına ekmek istemektedir.. amaABD Đsrail’in arkasında olduğu iin Araplar buna inanmazlar.Sovyetler 1961’de Berlin duvarını yapmaya baslarlar. berlinin ortasına doğudan batıya geisiengellemek iin yarlar. Bu duvar 1989 da yıkılır. 1961’de Sovyet komnist partisinin22.kongresinde ﾇ inli delegeler kongreyi terk ederler. Bu arada ABD savas uakları u2leristihbarat iin Sovyet zerinden ama ok yksekten uuyorlar. Ama Sovyetler birinidsrmeyi basarır ve ABD fzeleri kesfettiğini grr. Sovyetler ve Trkiye iliskilerigerginlesir bu uaklar incirlikten kalkıyor ve Đran-ırak zerinden dolasıyordu.1962de’de Kba

ekin fzeleri krizi yasanacak.NATO stratejisinde zaman iinde değisiklikler ıkar ilk strateji Sovyetlerden veya ﾇ in’den birsaldırı olursa onların endstri kentlerinin vurulmasıydı. Fakat Sovyetler uzaya fze fırlatıncaSovyetlerinde ABD kıtasını vurabileceği anlasılıyor. burdanda kitlesel karsılık yerine esnekkarsılığa geiliyor. Ve saldırının niteliğine gre tepki verilmesi kararı alınıyor. nato stratejisiniABD belirliyor. Bu arada Avrupa’nın kendi iinde kurduğu birlikler var 1949’da Trkiye’ninde ye olduğu Avrupa konseyi kuruldu. 1951’de Avrupa kmr elik birliği kuruldu. 1956.’daAlmanya, Đtalya, Lksemburg, Hollanda tarafından birlik iin ve Almanya’yı kontrol altınaalmak iin roma birliği kuruldu. Bu daha sonra Avrupa birliğine dnsecektir. Đngiltere’denayrılan devletler birlik iindeydi ve Đngiltere ilk nce girmek istemedi. Serbest ticaret blgesivardı ama 1973’te bu srece giriyor.Doğu blok2ta 1953’te Stalin’in lmyle1956’da 20.kongrede Stalin dnemi son dereceelestirildi ve barıs iinde bir arada yasama projesi ortaya ıktı1956 da doğu bloğuna dahil ikilkede Polonya ve Macaristan’da Sovyet hegemonyasına karsı halk ayaklanması gereklesti.Macaristan bası olduğun iin baskan asıldı.1968’De tekrar doğu blokta prank bahan denilenayaklanma gereklesti ve Sovyetler bastırdı ve hegemonyası altındaki devletlere izinvereceğini aıkladı.Đkinci dnya savası sonrası iki kutuplu bir dnya ortaya ıkmıstır. Asya ve Avrupa kendibağımsızlıklarını isteyince bağlantısızlar hareketi ortaya ıkar. Đki bloğa da girmek isteyenlerMalezya’da bir konferans kurarak birlesirler sayıları fazladır birlesmis Miletler genelkurulunda bir g olusturmuslardır. Trkiye NATO iinde kalır.1962’de Kba’daki kriz nkleer bir savas ıkacağını gsterir ortaya dehset dengesi ıkacaktır.Eğer nc bir dnya savası ıkarsa bunun kazananı olmaz. Ve bu yzden iliskileryumusamaya baslar. 1975’de Avrupa da Helsinki’de gvenlik ve isbirliği konferansı toplanır.

Taraflar barıs ve gvenlik iin anlasırlar, silahların sınırlandırılması konusunda anlasırlar. Buyumusama Sovyetler birliğinin Afganistan isgali ile 1979’da gerilecek. Sovyetlerin taktiğince kendilerine bağlamak ve davet edilerek o blgeye gitmek burada da aynısı yapar.1979’da orta doğuda bir gelisme olur. ABD sadık mttefiki Đran sahı lkesinden kamakzorunda kalır. Afganistan’da Sovyet etkisi altındadır 10 sene sonra doğu bloğunun kmesiylebu etkide kalkar.