1

ปจจยเชงสาเหตทน าไปสผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกร

ในประเทศไทย กรณศกษา: ผปฏบตงานในเขตพนทการบนของสนามบน

A Causal Model Leading to Organization‘s Safety Performance in Thailand

: A case Study of Airside Operation in Airports

สทธปฐพ มงคลอภบาลกล *

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอพฒนาตวแบบปจจยเชงสาเหตทน าไปสผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย กรณศกษา: ผปฏบตงานในเขตพนทการบนของสนามบน (2) เพอศกษาถงความสมพนธระหวางระบบการจดการความปลอดภยกบวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกและบรรยากาศองคกรทมความปลอดภย (3) เพอศกษาถงอทธพลระหวางผลการด าเนนงานดานความปลอดภยกบพฤตกรรมความปลอดภย พฤตกรรมความปลอดภยกบบรรยากาศทมความปลอดภย และผลการด าเนนงานดานความปลอดภยกบระบบการจดการความปลอดภย ผวจยก าหนดประชากรในการวจยครงน คอ พนกงานขององคกรทปฏบตงานภายในเขตการบนของสนามบนในประเทศไทยภายใตการก ากบดแลของ บรษท ทาอากาศยานไทย จ ากด (มหาชน) ซงมจ านวนพนกงานรวมกน 61,482 คน ท าการสมตวอยางพนกงานจากองคกรดงกลาวจ านวน 440 คน ดวยวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามระหวางเดอน กมภาพนธ ถง เมษายน พ.ศ. 2557 และไดรบแบบสอบถามกลบคนมาจ านวน 414 ฉบบ คดเปนอตราการตอบกลบคนรอยละ 94 ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชวธการทางสถตทเรยกวา การวเคราะหตวแบบสมการโครงสรางเชงเสน

ผลการวจย พบวา ระบบการจดการความปลอดภยและวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกมอทธพลทางตรงเชงบวกกบบรรยากาศทมความปลอดภย บรรยากาศทมความปลอดภยมอทธพลทางตรงเชงบวกกบพฤตกรรมความปลอดภย พฤตกรรมความปลอดภยมอทธพลทางตรงเชงบวกกบผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกร และพบวา ระบบการจดการความปลอดภยและวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกมอทธพลทางออมเชงบวกกบพฤตกรรมความปลอดภยและผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกร และบรรยากาศทมความปลอดภยมอทธพลทางออมเชงบวกกบผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกรทปฏบตงานอยในเขตการบน

ค าส าคญ: ระบบการจดการความปลอดภย, วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก , บรรยากาศทมความ

ปลอดภย,พฤตกรรมความปลอดภย, ผลการด าเนนงานดานความปลอดภย

2

*. นกศกษาระดบปรญญาเอก สาขาการจดการ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม

ABSTRACT

The objectives of this research are as follows: (1) to develop a causal model of factors

influencing the safety performance of an organization in Thailand. The case study: airside

operators in the airports of Thailand; (2) to study the correlation of a safety management system

with positive safety culture and a safe organization climate; (3) to study the influence of safety

performance on safety behavior, the influence of safety behavior on a safe climate, and the

influence of safety performance on a safety management system. The research population

includes the organization’s employees working in the airside of the airports in Thailand, which

are in the control of Airport of Thailand Public Company Limited. The total number of the

employees is 61,482. The sample, comprising 440 employees from the particular organization,

was taken using a multi-stage sampling method. The data were collected through

questionnaires during June to August 2013. The researcher received 414 questionnaires back

from the respondents, making a 94% response rate. The researcher analyzed the data by using

a statistical method called structural equation modeling.

The results of the research showed that a safety management system and positive

safety culture had a direct positive influence on a safe climate; a safe climate had a direct

positive influence on safety behavior; and safety behavior had a direct positive influence on the

safety performance of the organization. The results also indicated that a safety management

system and positive safety culture had an indirect positive influence on safety behavior and the

safety performance of the organization; and a safe climate had an indirect positive influence on

the safety performance of the organization operating in the airside.

Keyword: Safety Management System, Positive Safety Culture, Safety Climate, Safety Behavior, Safety Performance

3

บทน า ในชวงหลายปทผานมา ขอมลและขาวสารทเกยวของกบการเกดอบตเหตทเกดขนในประเทศ

ไทย ไดถกรายงานและน าเสนอผานชองทางการสอสารตาง ๆเปนจ านวนมาก อาทเชน อบตเหตในชวง

เทศกาลปใหมและสงกรานตของทกๆป อบตเหตทเกดขนกรณทอรบน ามนดบของ บรษท พทท โกลบอลเค

มคอล จ ากด (มหาชน) รวกลางทะเลบรเวณเกาะเสมด อบตเหตทเกดขน กรณรถไฟตกราง รถไฟชนกบ

รถยนตบรเวณจดตดทางขาม อบตเหตทเกดการขนสงทางอากาศ เชน กรณอากาศยานของสายการบน

ไทยประสบอบตเหตลนไถลออกนอกทางวง ณ ทาอากาศยานสวรรณภม เปนตน โดยอบตเหตเมอเกดขน

แลวลวนสรางความเสยหายตอชวตมนษยและทรพยสนของ ผ ทเกยวของอยางมากมายมหาศาล สงผลให

หนวยงานและองคกรตาง ๆ ทเกยวของ ตางใหความส าคญกบเรองของความปลอดภย โดยการ คนหา

สาเหตของการเกดอบตเหต และน าก าหนดกฎระเบยบ แบบแผน วธการ ขนตอนตางๆ เพอน ามาใชในการ

ปองกนไมใหเกดอบตเหต หรอถาเกดอบตเหตกใหเกดความเสยหายนอยทสด รวมทงใหความส าคญและ

ความพยายามผลกดนสนบสนน ใหวฒนธรรมความปลอดภยกลายมาเปนวาระชาต

เนองจากเมออบตเหตเกดขนแลว จะกอใหเกดทงคาใชจายทางตรง (Direct Cost) และคาใชจาย

ทางออม (Indirect Cost) ตวอยางเชน อบตเหตทเกดกบอตสาหกรรมการบน กรณอากาศยานอบตเหต

(Aircraft Accidents) จะกอใหเกดความเสยหายทางตรง (Direct Cost) เชน คาเสยเวลา คาใชจายในการ

สอบสวน คาใชจายในการฝกอบรมบคลากรขนมาทดแทนใหม รวมไปถงการสญเสยภาพลกษณชอเสยง

ความเชอมนในดานของธรกจ เปนตน (FAA: 2007: ICAO, 2013) ดงนน คาใชจายทเกดขนจากอบตเหต

ทเกดขนมความส าคญเปนอยางมากตอองคกร เนองจาก วตถประสงคและเปาหมาย การด าเนนงานของ

องคกรโดยทวไป กคอ การบรรลเปาหมายทองคกรก าหนดไว (Van Dyck et.al, 2005) หนงในนนกคอ การ

แสวงหาผลก าไร/ผลตอบแทน (Carton R.B.2004) และการด าเนนธรกจไดอยางยงยน (Pourdehnad J

and Smith A.C, 2012) แตหากอบตเหต (ความเสยหาย) เกดขนกบองคกรแลว กจะสงผลท าใหองคกรไม

สามารถบรรลวตถประสงคหรอเปาหมายได (Rampsey, 2008) เนองจาก หนงในเปาหมายขององคกร ก

คอ หลกเลยงความเสยหาย/คาใชจาย (Van Dyck et.al, 2005)

การวดผลการด าเนนงานขององคกร(Organizational Performance) โดยทวไปสามารถวดโดย

2 วธการ คอ 1.) การวดผลการด าเนนงานทไมใชทางดานการเงน (Non-Financial) อาทเชน ความพงพอใจ

ของผ ใชบรการ (G.Hubbard 2006) นวตกรรม การพฒนา คณภาพ (Chenhall and Langfield-Smith

.2007) และ 2.) การวดผลการด าเนนงานทางดานการเงน/ตวเลข (Devinney et.al, 2005) อาทเชน จ านวน

4

สถตของการเกดอบตเหต คาใชจายทเกดขน (ทางตรงและทางออม) จากอบตเหตทเกดขนในแตละครง

ดงนน แนวทางในการปองกนไมใหอบตเหตเกดขน นน จงเปนรากฐานส าคญของการด าเนนงานขององคกร

ใหมประสทธภาพมากทสด แตการก าหนดแนวทางในการปองกน จ าเปนททราบถงสาเหตของการเกด

อบตเหตและน าขอมลดงกลาวมาก าหนดแนวทางตอไป (Reason. 1997: ICAO. 2013)

จากการทบทวนบทความและวรรณกรรมทเกยวของกบ อบตเหต (Accidents) พบวาสาเหต

ของการเกดอบตเหตมากกวา 80 % เกดจาก การกระท าทไมปลอดภย (Unsafe Acts) หรอพฤตกรรมทไม

ปลอดภย (Unsafe Behaviour) ของผปฏบตงานและน าไปสการเกดอบตเหต ซงแบงสามารถออกเปน 2

ลกษณะคอ ความบกพรอง (Error) และ การฝาฝน (violation) (Reason. 1990, 1997: Shappell SA. and

Wiegmann DA. 2003 :Van Dyck et.al.2005) คอ ความบกพรอง (Error) เกดจากความไมตงใจของ

ผปฏบตงาน อาทเชน ขาดความร การพกผอนไมเพยงพอ แตการฝาฝน (Violation) เกดขนจากความตงใจ

ทจะฝาฝน กฎระเบยบ ขอบงคบทก าหนดขน (Hudson .2007) ซงการกระท าทไมปลอดภย (Unsafe Act)

เปนการกระท าทเกดขนแบบทนททนใด (Active Failure) แตมปจจยซอนเรน (Latent Failure) หรอ สงท

เกดขนกอน (Determinants of Performance) (A.Neal et al.2000) สงผลใหผ ปฏบตงานการกระท าทไม

ปลอดภย อาทเชน บรรยากาศหรอสภาพแวดลอมในการท างาน การจดสรรทรพยากร ขนตอนการปฏบต

การก ากบดแล การฝกอบรม การคดเลอก นโยบายในการด าเนนงาน รวมทงวฒนธรรมดานความปลอดภย

ขององคกร ฯลฯ ตางเปนสวนสนบสนนหรอสงเสรมใหผปฏบตงานเกดการกระท าทไมปลอดภยและน าไปส

อบตเหตในทสด

ส าหรบแนวทางหรอวธการลดอบตเหต การบาดเจบ ในองคกรตางๆแบบดงเดม มงเนนไปท

ตวชวดตาม (Lagging Indicators) หรอการด าเนนงานเชงรบ (Reactive) อาทเชน อตราการเกดอบตเหต

บาดเจบ (Flin.2007) ซงเปนผลทตามของการด าเนนงานดานความปลอดภย ทลมเหลวหรอไมบรรล

เปาหมายดานความปลอดภย นนกคอ อบตเหต การบาดเจบและการสญเสย (O’Connor et.al 2011) โดย

ขอมล (สถต) ของการบาดเจบและการสญเสย (อบตเหต) จ า เปนทจะตองเกดขนกอน (สญเสยแลว)

องคกรจงจะด าเนนการสอบสวนหาสาเหตและน าเอาขอมลมาใชในการปองกน (M.E.Hall et, al.2013)

เพอไมใหเหตการณในลกษณะเดมๆเกดขนอก ดงนน การวเคราะหเหตการณ (อบตเหต การบาดเจบ)

หลงจากทเกดขนแลวจะด าเนนการดวยขอมลจากเอกสารหลกฐานทองคกรไดบนทกไว (Flin, et.al.2000)

เชน รายงานผลการสอบสวน เปนตน

5

แตในปจจบน อตสาหกรรมไดในเปลยนแปลงขนตอนการปฏบตจากแนวทางดงเดม คอ การ

สอบสวนหาสาเหตหลงจากเหตการณเกดขน แทนทดวยการยอมรบเอาแนวคดหรอวธการใหมมาใชใน

การปองกนการบาดเจบ อบตเหต และการสญเสย หรอเปลยนมมมองจาก ตวชวดตาม (Lagging

Indicators) มาเปน ตวชวดน า (Leading Indicators) หรอการด าเนนงานเชงรก (Proactive) โดยเฉพาะ

องคกรในอตสาหกรรมการบนไดน าเอาระบบการจดการความปลอดภย (Safety management System-

SMS) สการปฏบต ซงมวตถประสงคเพอปรบปรงผลการด าเนนงานดานความปลอดภยใหดยงขนดวย

วธการเชงระบบ (System Approach) ประกอบดวยวดกระบวนการ (Processes) หรอปจจยน าเขา

(Input) ทมความจ าเปนหรอส าคญ ตอผลทปรากฏออกมา (Outcome) นนคอ อบตเหตเปนศนย (ความ

ปลอดภย -Safety) อาทเชน การรายงานอนตราย (Hazard Report) การส ารวจ/สอบถามบรรยากาศทม

ความปลอดภย (Safety Climate) จากผ ปฏบตงาน (O’Connor et.al 2011) การตรวจสอบ (ICAO,

2013) ซง เปน เครองมอ(Tools) ทสามารถน ามาใชในการพยากรณความลมเหลวทเกดขนในระบบทม

ความซบซอน (Complex System) กอนทความสญเสย (อบตเหต การบาดเจบ) จะเกดขน(S.C.Payne

et.al .2009) ไดอยางมประสทธภาพ (Flin, et.al.2000)

อยางไรกตาม การทองคกรไดน าเอาระบบการจดการความปลอดภย (Safety Management

System-SMS) มาปฏบต องคกรจ าเปนทจะตองค านงและใหความส าคญกบแนวคดในเรองของวฒนธรรม

(Reason, 1998; Van Dyck et.al, 2005; ICAO, 2013) ดวย เนองจากวฒนธรรม หมายถง บรรทดฐาน

ความเชอ คานยม และพฤตกรรมทเหมอนกนซงกระท าโดยสมาชกของกลมหรอองคกร (McNeely,

S.C.2012)

องคประกอบหลก 4 ประการของระบบการจดการความปลอดภย (Safety Management

System-SMS) คอ การสนบสนนจากผบรหาร การบรหารความเสยง การประกนความปลอดภย และการ

สงเสรมความปลอดภย ซงองคประกอบทง 4 น ตางสอดคลอง สนบสนนและสงเสรมการด าเนนงานของ

องคกรซงกนและกนอยางเปนระบบ (ICAO.2009,2013) รวมทงการสรางบรรยากาศของสถานทท างาน

(Safety Climate) ใหเหมาะสมหรอเอออ านวยตอผปฏบตงานใหปฏบตเพอใหเกดความปลอดภยในองคกร

ซ งการด าเนนงานของระบบการจดการความปลอดภย (Safety Management System-SMS) ม

ความสมพนธกบบรรทดฐาน คานยม ความเชอและพฤตกรรมของสมาชกหรอผปฏบตงานในองคกรท

กระท าเปนแบบอยางหรอไปในแนวทางเดยวกน อาทเชน การปฏบตกฎ ระเบยบ การแตงกาย รวมทงไปถง

6

คานยม ความเชอเกยวกบความส าคญของความปลอดภย (Stolzer A.J.et.al.2011) หรอเรยกวา

วฒนธรรมความปลอดภย (Safety Culture)

วฒนธรรมของแตละองคกรตางมวฒนธรรมยอยทแตกตางและหลากหลาย (Sub Culture)

วฒนธรรมความปลอดภย (Safety Culture) กเปนหนงในวฒนธรรมยอย (Sub-Culture) ขององคกร

(Mcneely, S.C.2012) ซงไมแตกตางจากวฒนธรรมยอยอนๆขององคกร อาทเชน วฒนธรรมยอยดาน

การเงน, ทรพยากรบคคล, การตลาด ฯลฯ ซงในเรองของความปลอดภย (Safety) ในอตสาหกรรมผลต

(สนคาและบรการ) มความส าคญเปนอยางมาก โดยเฉพาะในอตสาหกรรมการบน เนองจากความ

ปลอดภย (Safety) ถอวาเปนเปาหมายหลกของการด าเนนงาน

อยางไรกตาม องคกรทกองคกรตางมวฒนธรรมเรองความปลอดภย เพยงแตองคกรนนม

วฒนธรรมความปลอดภยอยในระดบใด วฒนธรรมความปลอดภยระดบทสง (Generative) หรอ หรอ

วฒนธรรมทมความเขมแขง (Strong Culture) หรอ วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก Positive Safety

Culture มมมมองวา “ ความปลอดภย เปนธรกจหลกขององคกร” ซงกวาทองคกรจะมระดบวฒนธรรมใน

ระดบนได เปนผลมาจากความส าเรจในการน าระบบการจดการความปลอดภย (SMS) ไปสการปฏบต

(FAA.2007, McNeely, S.C.2012,ICAO.2013) ในขณะเดยวกนวฒนธรรมองคกร (Organizational

Culture) กม อทธพลตอระบบการจดการความปลอดภย (Safety Management System-SMS) ใหม

ประสทธภาพและประสทธผลตามระดบวฒนธรรมของแตละองคกรนนเชนกน (Mitchell et al.2003,

Shappell and Wiegmann. 2006) เชนกน

วตถประสงคการวจย 1) เพอพฒนาตวแบบ (โมเดลสมการโครงสรางเชงเสน) ปจจยเชงสาเหตทน าไปสผลการ

ด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกรใน ประเทศไทย กรณศกษา: ผปฏบตงานในเขตพนทการบนของ

สนามบน

2) เพอศกษาถงความสมพนธระหวางระบบการจดการความปลอดภยกบวฒนธรรมความ

ปลอดภยเชงบวกและบรรยากาศองคกรทมความปลอดภย

3) เพอศกษาถงอทธพลระหวางผลการด าเนนงานดานความปลอดภยกบพฤตกรรมความ

ปลอดภย พฤตกรรมความปลอดภยกบบรรยากาศทมความปลอดภย และผลการด าเนนงานดานความ

ปลอดภยกบระบบการจดการความปลอดภย

7

สมมตฐานของวจย

สมมตฐานท 1: ระบบการจดการความปลอดภยมอทธพลทางตรงเชงบวกตอบรรยากาศทม

ความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 2: วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกมอทธพลทางตรงเชงบวกตอบรรยากาศทม

ความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 3: บรรยากาศทมความปลอดภยมอทธพลทางตรงเชงบวกตอพฤตกรรมความ

ปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 4: พฤตกรรมความปลอดภยมอทธพลทางตรงเชงบวกตอผลการปฏบตงานดาน

ความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 5: บรรยากาศทมความปลอดภยมอทธพลทางออมเชงบวกตอผลการปฏบตงาน

ดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 6: ระบบการจดการความปลอดภยมอทธพลทางออมเชงบวกตอผลการปฏบตงาน

ดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

สมมตฐานท 7: วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกมอทธพลทางออมเชงบวกตอผลการ

ปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย

ขอบเขตของการวจย

เปนพนกงานขององคกรทปฏบตงานภายในเขตการบนของสนามบนในประเทศไทย อาทเชน หนวยงานสนามบน สายการบน จราจรทางอากาศ ผประกอบการ โดยขอบเขตของสนามบนทใชในการศกษา ครงน คอ ทาอากาศยานภายใตการก ากบดแลของ บรษท ทง 6 แหง คอ ทาอากาศยานสวรรณภม ทาอากาศยานดอนเมอง ทาอากาศยานเชยงใหม ทาอากาศยาน แมฟาหลวงเชยงราย ทาอากาศยานหาดใหญ และ ทาอากาศยานภเกต ระหวางเดอน กมภาพนธ ถง เมษายน พ.ศ. 2557 โดยมจ านวนประชากร รวมทงสน 61,482 คน

วธการด าเนนการวจย การวจยครงน เปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) ท เปนการส ารวจเชงคณภาพ

(Qualitative Survey) และการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยการสรางโมเดลสมการโครงสรางเชงเสน (Structural Equation Modeling: SEM) เพอท าการทดสอบความสมพนธเชงเหตผล

8

(Causal Relationships) และน าประเดนทส าคญในการศกษามาใชวเคราะหและสรปผลใหเปนไปอยางสมบรณตามวตถประสงคของการวจย

ส าหรบเครองมอในการรวบรวมขอมลคอแบบสอบถาม และท าการวเคราะหขอมลคาสถตพนฐานใชสถตเชงพรรณนา คอ การหาคาเฉลย คาสมประสทธการกระจาย คาความเบ คาความโดง และหาคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรโดยใชโปรแกรมส าเรจรป การวเคราะหขอมลตามสมมตฐานการวจย เปนการสรางและพฒนารปแบบความสมพนธโครงสรางเชงแสนของปจจยทน าไปสผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกร โดยใชวธการวเคราะหสมการเชงเสนและตรวจสอบความสอดคลองของรปแบบกบขอมลเชงประจกษดวยโปรแกรมส าเรจรป LISREL 6. ผลการวจย ผลการวเคราะหปจจยเชงสาเหตทน าไปสผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย กรณศกษาผปฏบตงานในเขตการบนของสนามบน เมอพจารณาคาดชนความกลมกลนของตวแบบหลงปรบตวแบบแลว พบวา ตวแบบมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยมคาดชนความกลมกลนทง 6 ดชนทผานเกณฑการยอมรบ คอ คาดชน = 1.15, CFI = 1.00, GFI = 0.98, AGFI = 0.95, RMSEA = 0.019และ SRMR = 0.014ดงนน จงสรปไดวาตวแบบจ าลองสมการเช งโครงสรางมความเหมาะสมกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

ตารางท 1 แสดงผลการวเคราะหคาดชนความสอดคลองกลมกลนของตวแบบหลงปรบ กรณปรบตวแบบตามกลมประชากรเปาหมาย

9

ตารางท 2 แสดงผลการวเคราะหอทธพลของตวแปรในตวแบบเชงสาเหตของปจจยทน าไปสผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกร กรณปรบตวแบบตามกลมประชากรเปาหมาย

พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรแฝงมคาอยระหวาง 0.69ถง 0.98 โดยมความสมพนธแบบมทศทางเดยวกนทกค และเมอพจารณาคาความสมพนธพบวาตวแปรแฝงวฒนธรรมความปลอดภยเช งบวก (PSCU) กบตวแปรแฝงระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) มคาความสมพนธสงทสดเทากบ 0.98 รองลงมาเปนตวแปรแฝงระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) กบตวแปรแฝงบรรยากาศทมความปลอดภย (SACL) มคาความสมพนธเทากบ 0.96 เปนตน ในขณะทตวแปรแฝงระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) กบตวแปรแฝงผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกร (ORSP) มคาความสมพนธต าสดเทากบ 0.70 ในสวนของอทธพลทางตรงและอทธพลทางออมของตวแปรผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกร (ORSP) พบวา ตวแปรดงกลาวไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรพฤตกรรมความปลอดภย (SABE) มคาอทธพลเทากบ 0.84 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรบรรยากาศทมความปลอดภย (SACL) และตวแปรระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.73และ 0.43 ตามล าดบและยงไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก (PSCU) อยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.27 ในสวนของอทธพลทางตรงและอทธพลทางออมของตวแปรพฤตกรรมความปลอดภย (SABE) พบวาตวแปรดงกลาวไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรบรรยากาศทมความปลอดภย (SACL) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.87และไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.52

10

และยงไดรบอทธพลทางออมจากตวแปรวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก (PSCU) อยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.32 ในสวนของอทธพลทางตรงและอทธพลทางออมของตวแปรบรรยากาศทมความปลอดภย (SACL) พบวาตวแปร ดงกลาวไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรระบบการจดการความปลอดภย (SMSS) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.60และยงไดรบอทธพลทางตรงจากตวแปรวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก (PSCU) อยางไมมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยมคาอทธพลเทากบ 0.37โดยทตวแปรเชงสาเหตทง 4 ตวแปร สามารถรวมกนอธบายความแปรปรวนของตวแปรผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกร (ORSP) ไดรอยละ 49

ภาพประกอบท 1 แสดงผลการวเคราะหอทธพลของตวแปรในตวแบบเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย หลงปรบตวแบบ กรณปรบตวแบบตามประชากรผปฏบตงานในเขตพนทการบนของสนามบน

9. สรปและอภปรายผลการวจย จากผลการวจยพบวา ปจจยเชงสาเหตทสงผลตอผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย โดยใชคาตรวจสอบสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน สวนใหญมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 แสดงใหเหนวา ผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกร มความสมพนธกบ พฤตกรรมความปลอดภย บรรยากาศทมความปลอดภย วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก และระบบการจดการความปลอดภย

11

จากรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยเชงสาเหตทสงผลตอผลการปฏบตงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย หลงปรบรปแบบกบขอมลเชงประจกษ พบวา พฤตกรรมความปลอดภย บรรยากาศทมความปลอดภย วฒนธรรมความปลอดภยเชงบวก และระบบการจดการความปลอดภย สงผลทงทางตรงและทางออมตอ ผลการด าเนนงานดานความปลอดภย ซงเปนไปตามสมมตฐานทกขอ อยางไรกตาม พบวา พบวา ปจจยดานวฒนธรรมความปลอดภยเชงบวกยงไมมอทธพลทจะสงเสรมใหเกดบรรยากาศความปลอดภย (มคาอทธพลเทากบ 0.37) เนองจาก วฒนธรรมความปลอดภย กบ บรรยากาศท มความปลอดภย มความทบ ซอนกนในบางประเดนหรอคลายคลง (Cox and Cheyne,2000) ประกอบกบ วฒนธรรมความปลอดภยในประเทศไทย ยงเปนเรองใหมและผลการศกษายงสอดคลองกบการศกษาของ Bordin Vongvitayapirom et.al (2013) ทท าการศกษาในกลมบรษท ปตท.ซงพบวาระดบวฒนธรรมดานความปลอดภยขององคกรอยในระดบ 3.3 คอ มระบบในการบรหารจดการกบความปลอดภย (Calculative) (Hudson,2007) รวมทง การสรางวฒนธรรมความปลอดภยในสงคมไทยเพอลดอบตเหตเชน อบตเหตทางทองถนน ยงนบเปนวาระแหงชาตของวศวกรรมสถานฯ ในป 2557 ทผานมา และทส าคญการด าเนนงานในเรองความปลอดภยโดยเฉพาะองคกรในอตสาหกรรมการบนประเทศไทย เกดขนจากการถกบงคบดวยกฎหมาย (พ.ร.บ.การเดนอากาศ พ.ศ.2497 (ฉบบท 11) ไมไดเกดขนจากใจ จงอาจจะไมไดใหความส าคญกบเรองความปลอดภย รวมทงจากผลการศกษาของ G.K. Gill, G.S. Shergill (2004) เกยวกบวฒนธรรมความปลอดภยในอตสาหกรรมการบนของประเทศนวซแลนด พบวา พนกงานไมคอยใหความส าคญกบเรองวฒนธรรมความปลอดภย โดยเฉพาะพนกงานของสนามบน 10. ขอเสนอแนะในการศกษา

1.) การวจยครงตอไป ควรน าตวแบบความสมพนธเชงสาเหตนไปใชศกษาในกลมองคกรอน ๆ ในประเทศไทย อาทเชน อตสาหกรรมการกอสราง อตสาหกรรมโรงงาน การแพทยและการพยาบาล อตสาหกรรมการขนสงทางเรอ ทางราง โดยเฉพาะการขนสงทางบก (ถนน) เพอยนยนความสมพนธทคนพบวายงคงเหมอนหรอแตกตางไปจากกลมผปฏบตงานในเขตพนทการบนของสนามบนในประเทศไทยหรอไม ซงจะเปนประโยชนตอการสะทอนถงปจจยตาง ๆ ทจะสงผลตอผลการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกร

2.) การวจยครงตอไปควรมการศกษาถงปจจยเหตดานอน ๆ ทอาจจะมความสมพนธตอการด าเนนงานดานความปลอดภยขององคกรในประเทศไทย เชน การพฒนาตวแบบวฒนธรรมความปลอดภย (Improving of Thailand Safety Culture) ส าหรบประเทศไทยโดยเฉพาะ วามลกษณะเปนอยางไร การศกษาเกยวกบรปแบบของผ น า (Leadership Style) ทมอทธพลตอผลการด าเนนงานดานความ

12

ปลอดภย การวดผลการด าเนนงานดานความปลอดภยในเชงปรมาณ (สถตอบตเหต อบตการณ การบาดเจบ การเสยชวต) รวมทงปจจยภายนอกอน ๆนอกเหนอจากกลมตวอยางทน ามาใชในการศกษา อาทเชน ปจจยทางดานภาครฐกฎหมาย เศรษฐกจ และการเมอง รวมทงควรเพมเตมการเกบขอมลจากนกวชาการดานความปลอดภยในแตละองคกรเพมเตมเพอใหครอบคลมในทกภาคสวน

13

เอกสารอางอง ราชกจจานเบกษา. (2551). พระราชบญญตการเดนอากาศ พทธศกราช 2497 (ฉบบท 11) แกไข

เพมป พทธศกราช 2551. เลม 125 ตอนท 45 ก. A. Neal et.al. (2000). “Impact of organizational climate on safety climate and individual

behaviour” Safety Science,34, pp. 99 – 109.

Bordin Vongvitayapirom and Kongkit husavat (2013) “ Safety Culture Maturity in upstream:Oil

and gas Industry in Thailand ”;Proceedings of 2013 International Conference on

Technology Innovation and Industrial Management 29-31 May 2013,Phuket

,Thailand

Chenhall, R. H., & Langfield-Smith, K. (2003). Performance Measurement and Reward Systems,

Trust, and Strategic Change. Journal of Management Accounting Research, 15,

pp. 117-143

Cox, S.J., & Cheyne, A.J.T. (2000). Assessing safety culture in offshore environments.

Safety Science, 34, P .111-129.

Devinney, T. M., Richard, P. J., Yip, G. S., & Johnson, G. (2005). Measuring Organizational

Performance in Management Research: A Synthesis of Measurement Challenges

and Approaches: SSRN

FAA. (2007). Operator’s Manual Human Factors in Airport Operations, Federal Aviation

Administration.

Flin, R., Mearns, K., O’Connor, P., & Bryden, R. (2000). Measuring safety climate: Identifyingthe

common features. Safety Science, 34, 177-192.

G.K.Gill,and G.S.Shergill (2004) Perceptions of safety management and safety culture in the

aviation industry in New Zealand;Journal of Air Transport Management 10 (2004)

233–239

Graham Hubbard (2006) Measuring Organizational Performance: Beyond the Triple Bottom

Line Business Strategy and the Environment Bus. Strat. Env. 18, 177–191 (2009)

14

Hudson,. (2007). Implementing a safety culture in a major multi-national. Safety Science,

45,697-722.

ICAO. (2013), Doc 9859 AN /474 Safety Management Manual SMM: Thirds Edition.International

Civil Aviation Organization

J.G. Verstraeten (2014) Safety performance indicators for system of organizations in aviation

European Aviation Safety plan (EASp), established by EASA.

McNeely, Steven C.(2012) Examining the Relationship between Organizational Safety Culture

and Safety management system implementation in Aviation; ProQuest

Dissertations and Theses; 2012; ProQuest Dissertations & Theses Full Text

Michael E. Hall et.al (2013) Development of a Theory-Based Safety Climate Instrument. Journal

of Safety, Health & Environmental Research, VOLUME 8, NO. 3 (2013)

O’Connor Paul et.al (2011) Measuring safety climate in the aviation industry: A review safety

science 49, 128-138 ,2011

Pourdehnad, John and Peter A.C. Smith, (2012) "Sustainability, organizational learning, and

lessons learned from aviation", The Learning Organization, Vol. 19 Iss: 1,

pp.77 - 86

P.M.Salmon et.al. (2010).“Managing error on the open road: The contribution of human error

models and methods”. Safety Science, 48, pp. 1225 – 1253.

Ramsey, P. (2008). Learning and performance: Rethinking the dance. In P. Kumar & P. Ramsey

(Eds.), Learning and performance matter (pp. 3-16). Singapore: World Scientific.

Reason. (1997). “Managing the Risk of Organizational Accidents”. Ashgate Publishing Limited

Reason.(1990). “Human Error”. Cambridge University Press.

Rebort B.Carton (2004) “ Measuring Organizational Performance: An Exploratory study ”

Dissertation Submitted to the Graduate Faculty of The University of Georgia

S.C. Payne et al. (2009) Safety climate: Leading or lagging indicator of safety outcomes, Journal

of Loss Prevention in the Process Industries 22 (2009) 735–739

15

Scott A. Shappell ,Douglas A.Wiegmann (2006) Human Error and Commercial Aviation

Accidents:A comprehensive,Fine-Grained Analysis Using HFACS ; DOT/FAA/AM-06/18

office of Aviation Medicine Washington,DC 20591

Stolzer A.J et.al (2011) “ Implementing Safety Management System in Avaiton”

Ashgate Publishing Limited

S. Yule, R. Flin and A. Murdy (2007) The role of management and safety climate in preventing

risk-taking at work Int. J. Risk Assessment and Management, Vol. 7, No. 2, 2007

Wiegmann, D. A., & Shappell, S. A. (2003). A human error approach to aviation accident

analysis: The human factors analysis and classification system. Burlington,VT: Ashgate Publishing, Ltd.

Van Dyck et.al (2005) Organizational Error Management Culture and Its Impact on

Performance: A Two-Study Replication, Journal of Applied Psychology 2005, Vol. 90,

No. 6, 1228–1240

Venkatraman, N., & Ramanujam, V. (1986). Measurement of Business Performance in Strategy

Research: A Comparison of Approaches. Academy of Management Review, 11, pp.

801-814