Ένα από τα πιο συνηθισμένα επιχειρήματα που έχουμε μάθει να ακούμε, για την υπεροχή του σοσιαλισμού, είναι η επιτυχία του Σουηδικού μοντέλου. Πως δηλαδή χάρη στο σοσιαλισμό, οι Σουηδοί πολίτες απολαμβάνουν ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης. Σε όσους δεν το ψάξαμε, δε μας εξηγήθηκε παραπάνω. Κάτι σαν το Ελλάς-Γαλλία συμμαχία. Δε χρειάζεται να ξέρουμε γιατί η Γαλλία είναι σύμμαχος μας. Αρκεί να ξέρουμε ότι είναι. Μη μας περάσει από το μυαλό δηλαδή ότι η πιο φιλελεύθερη Αγγλία είναι σύμμαχος. Όooχι. Η σοσιαλιστική Γαλλία είναι σύμμαχος μας. Ελλάς-Γαλλία συμμαχία. Μόλις λοιπόν ζορίσεις λίγο έναν σοσιαλιστή, τι θα σου πει? Για το Σουηδικό μοντέλο. Στην πραγματικότητα έχουν μείνει πίσω. Κανένας “μπασμένος” σοσιαλιστής, δε θα σου πει πλέον για τη Σουηδία. Μόνο άνθρωποι που δεν το παρακολουθούν το θέμα θα σου πουν για τη Σουηδία. Από συνήθεια. Επειδή όλη τους τη ζωή ακούνε για το Σουηδικό μοντέλο. Οι σκληροί σοσιαλιστές, οι ενημερωμένοι, αυτοί που είναι μέσα στο κόλπο, θα σου μιλήσουν πλέον για τη Νορβηγία.

Όταν ρωτήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας στη συνέντευξη που έδωσε στον Αλέξη Παπαχελά, σχετικά με το ποιο οικονομικό μοντέλο θα ήθελε για την Ελλάδα, απάντησε το Νορβηγικό. Την καημένη τη Σουηδία ούτε καν την ανέφερε. Τυχαίο? Καθόλου. Γενικά πάντως μπορούμε να πούμε, ότι οι Έλληνες σοσιαλιστές γυροφέρνουν το σκανδιναβικό μοντέλο. Σαν απόδειξη της λειτουργικότητας και επιτυχίας του σοσιαλισμού.

Σε σοσιαλιστική χώρα ζούμε, λογικό είναι. Θα μας βομβαρδίσουν με σοσιαλιστικές χώρες ως πρότυπα (Γαλλία, Σουηδία, Νορβηγία, κτλ). Και με τις πιο φιλελεύθερες, θα μας βομβαρδίσουν ως αρνητικά πρότυπα (ΗΠΑ, Αγγλία κτλ). Απλά θα πρέπει τώρα που υπάρχει και το γούγολ (google), να βάζουμε δίπλα στην σοσιαλιστική άποψη και αυτό που λέει το γούγολ.

Παρακάτω λοιπόν εξηγώ, γιατί είναι μύθος ότι η Σουηδία είναι πλούσια χάρη στο σοσιαλισμό, και γιατί σταματήσανε οι “μπασμένοι” σοσιαλιστές να μας λένε για τη Σουηδία, και γιατί τώρα θα μας τα πρήζουν με την Νορβηγία. Όχι ότι είναι τίποτα μυστικά αυτά που λέω. Απλά κάποια πράγματα, αν δεν τα γκουγκλάρεις, δεν θα στα πουν ποτέ το Mega, ο ΣΚΑΙ, και τα λοιπά σοσιαλιστικά τσοντοκάναλα των ΜΜΕ. Και είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα. Γιατί περάσαμε δεκαετίες να ακούμε για τη Σουηδία, και τώρα θα περάσουμε δεκαετίες να ακούμε για τη Νορβηγία.

Παρόλο που υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν, ότι αν η Σουηδία δεν είχε πέσει στα χέρια των σοσιαλιστών θα είχε κάνει θαύματα, δε θα μπω σε μία τέτοια υποθετική εξέταση των πραγμάτων. Δεν ξέρω τι θα είχε κάνει η Σουηδία αν δεν είχε κυβερνηθεί από τους σοσιαλιστές τόσα

χρόνια. Αυτό που με ενδιαφέρει να δείξω, είναι ότι είναι μύθος ότι η ευημερία των Σουηδών οφείλεται στον σοσιαλισμό. Αυτό, και μόνο αυτό, με ενδιαφέρει. Και νομίζω, ότι τα γεγονότα το δείχνουν ξεκάθαρα. Δεν με ενδιαφέρει σε αυτό το κείμενο να εξετάσω, αν ο σοσιαλισμός είναι κατώτερο οικονομικό σύστημα από την ελεύθερη οικονομία ή το ανάποδο. Προφανώς και έχω άποψη, προφανώς και είναι φανερή από το κείμενο, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα.

Άρα αυτό που αναζητώ στο παρακάτω κείμενο είναι α) το κατά πόσο η ευημερία των Σουηδών, οφείλεται στον σοσιαλισμό, β) να δείξω ότι η Σουηδία έχει γίνει μία πολύ πιο φιλελεύθερη χώρα από την Ελλάδα, και γ) να εξηγήσω γιατί το γύρισαν στη Νορβηγία οι Έλληνες σοσιαλιστές. Ας πετάω και διάφορα άλλα. Αυτά τα τρία πράγματα με ενδιαφέρουν. Διάβασα διάφορα πράγματα για το θέμα. Το καλύτερο, από την φιλελεύθερη πλευρά, είναι το σαραντασέλιδο discussion paper no 41 του Institute of Economic Affairs, με τίτλο “The surprising ingredients of Swedish success- free markets and social cohesion”.

Είναι απλό, κατανοητό, επικαλείται πλήθος πηγών, και εξετάζει αυτό ακριβώς το θέμα. Αν κάποιος θέλει να διαβάσει ένα πράγμα μόνο για το συγκεκριμένο θέμα, προτείνω αυτό. Νομίζω ότι είναι η απλούστερη και πληρέστερη εισαγωγή. Στο κείμενο αναφέρω διάφορες πηγές, αλλά δε βάζω τα links μέσα στο κείμενο. Τα βάζω όλα μαζί στο τέλος, για να μη γεμίζω το κείμενο με links.

Αυτά που λέω, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στο working paper του παραπάνω think tank. Επίσης σε άρθρα του Assar Lindbeck, του σημαντικότερου εν ζωή Σουηδού οικονομολόγου, καθηγητή του πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, και πρώην προέδρου της επιτροπής της Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών, που είναι αρμόδια για την απονομή των βραβείων Νόμπελ στην οικονομία. Επίσης σε αρκετά άρθρα του Βρετανικού Economist, του εγκυρότερου οικονομικού περιοδικού παγκοσμίως.

Επίσης, σε μία περιληπτική, 60σέλιδη, οικονομική ιστορία της Σουηδίας, του καθηγητή μίας εκ των κορυφαίων οικονομικών σχολών της Ευρώπης, της Stockholm School of Economics, Hans Sjogren,. Και σε αρκετά άλλα άρθρα που τα αναφέρω στην πορεία, και παραθέτω links στο τέλος του κειμένου. Μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι δεν έχουν οι παραπάνω, την αξιοπιστία που έχει το Ποντίκι, η Ελευθεροτυπία, ο Ριζοσπάστης κλπ. Αντιλαμβάνομαι τον προβληματισμό όμως δε μπορώ να βοηθήσω.

Να προσθέσω πριν ξεκινήσω, ότι πολλά από τα άρθρα που χρησιμοποιώ, δεν είναι πρόσφατα. Δεν παίζει ρόλο αυτό, γιατί η ουσία της συζήτησης βρίσκεται στην περίοδο μέχρι το 1990. Από κει και

μετά έπαψε να εφαρμόζεται αυτό που λέμε Σουηδικό μοντέλο (όπως εξηγώ παρακάτω). Επίσης, υπάρχουν κάποιες μικρές αποκλίσεις στις πηγές που χρησιμοποιώ. Πχ ένα άρθρο μπορεί να λέει ότι η ανάπτυξη ήταν 5% και ένα άλλο 5.5%. Αυτό είναι λογικό, καθώς δεν υπάρχει μία μόνο βάση δεδομένων που χρησιμοποιούν οι ακαδημαικοί.

ΣΟΥΗΔΙΑ

Οι Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες πήραν για πρώτη φορά την εξουσία το 1932. Παρέμειναν στην εξουσία μέχρι το 1976. Σαράντα τέσσερα συναπτά έτη. Ούτε μία εκλογική ήττα.

Το 1976 θα χάσουν τις εκλογές και θα παραμείνουν στην αντιπολίτευση από το 1976 μέχρι το 1982.

Το 1982 θα ξανακερδίσουν τις εκλογές και θα μείνουν στην εξουσία ως το 1991.

Το 1991 θα χάσουν τις εκλογές, και θα είναι αντιπολίτευση ως το 1994.

Το 1994 θα ξανακερδίσουν τις εκλογές και θα είναι κυβέρνηση ως το 2006.

Το 2006 θα χάσουν τις εκλογές από τους κεντροδεξιούς, και από τότε είναι αντιπολίτευση.

Άρα κυβέρνησαν από το 1932 έως το 1976 συνεχόμενα, και για την περίοδο μετά το 1976 κυβέρνησαν τα 21 από τα 37 χρόνια.

Άρα για να δούμε τη συμβολή των σοσιαλιστών στη σουηδική οικονομία, θα πρέπει να εξετάσουμε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Ο πιο εύλογος τρόπος για να γίνει αυτό είναι ο εξής. Η πρώτη περίοδος που θα εξετάσω είναι από το 1850 μέχρι το 1932. Ο λόγος είναι ότι το 1850 περίπου, η Σουηδία περνάει από τον μερκαντιλισμό, σε ένα καθεστώς ελεύθερης οικονομίας. Μέχρι το 1932, γιατί εκείνη η χρονιά σηματοδοτεί την άνοδο στην εξουσία, και τη μετέπειτα ηγεμονία της σοσιαλδημοκρατίες στην Σουηδία.

Η επόμενη περίοδος θα είναι το 1932 έως το 1970. Γιατί μέχρι το 1970 οι Σουηδοί σοσιαλιστές ήταν ήπιοι, ενώ το 1970 έγιναν πολύ ριζοσπαστικότερη. Στη συνέχεια την περίοδο 1970 έως 1990 που είναι η περίοδος του Σουηδικού μοντέλου με την πολύ μεγάλη φορολόγηση και τον πολύ έντονο παρεμβατισμό. Και τέλος την περίοδο 1990 έως

σήμερα, που είναι η περίοδος της επιστροφής σε μία πιο ελεύθερη οικονομία.

Για ξεκίνημα, εύλογο είναι να εξετάσουμε την περίοδο πριν το 1932, αφού μέχρι εκείνη την στιγμή δεν είχαν κυβερνήσει ποτέ οι σοσιαλιστές. Κάπου έχει πάρει το μάτι μου ότι πήραν μέρος για ένα πολύ μικρό διάστημα σε μία κυβέρνηση συνεργασίας τη δεκαετία του 20. Δε μπόρεσα να το επιβεβαιώσω, αλλά ακόμη κι αν είναι έτσι, όλοι θεωρούν σαν έναρξη της σοσιαλδημοκρατίας το έτος 1932.

Η περίοδος 1850-1932 (πριν την πρώτη άνοδο δηλαδή των σοσιαλιστών στην εξουσία)

Η Σουηδία μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα (το 1850 δηλαδή) ήταν μία φτωχή αγροτική χώρα, στην οποία η βιομηχανική επανάσταση δεν είχε πάρει ακόμη μεγάλη έκταση. Επικρατούσε ο μερκαντιλισμός. Η αποστροφή δηλαδή για την ελεύθερη οικονομία και ελεύθερο διεθνές εμπόριο. H νομοθεσία καθόριζε σε μεγάλο βαθμό, το ποιες οικονομικές δραστηριότητες ασκούνταν, και τον τρόπο με τον οποίον αυτές ασκούνταν.

Η Σουηδία όμως, είχε την τύχη να είναι πλούσια σε πρώτες ύλες (μεταλλεύματα, ξυλεία). Μία μικρή και φτωχή χώρα τότε (ούτε 5 εκ ο πληθυσμός της εκείνη την εποχή, ενώ σήμερα είναι περίπου 10 εκ οι Σουηδοί), ήταν σχετικά κοντά, στις χώρες που ανθούσε η βιομηχανική επανάσταση, την Γερμανία και την Αγγλία κυρίως. Υπήρχε λοιπόν η ανάγκη να στραφεί προς το εξωτερικό, να αναζητήσει αγορές για τις πρώτες ύλες της, και να αναζητήσει γενικότερα μία καλύτερη τύχη. Και αυτό έκανε. Η εκβιομηχάνιση της προχωράει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Αποκτά στενές εμπορικές σχέσεις με τις βόρειες, τις δυτικές, αλλά και τις ανατολικές ευρωπαικές χώρες.

Γύρω στο 1850 περίπου, η Σουηδία περνάει σε ένα καθεστώς ελεύθερης οικονομίας και διεθνούς εμπορίου. Γράφει ο καθηγητής οικονομικών του Stockholm School of Economics, Hans Sjogren, στις σελίδες 7 και 8 του άρθρου του “Welfare Capitalism The Swedish Economy 1850-2005”: “Το 1846 καταργείται το guild system (το οποίο μπορούμε να το φανταστούμε σαν κάτι αντίστοιχο με το δικό μας σύστημα των κλειστών επαγγελμάτων)...

...Ακολουθεί η γενική απελευθέρωση του εμπορίου το 1864. Το 1856-58, η κυβέρνηση θέτει εκτός δασμών πολλά αγροτικά προιόντα, και χαμηλώνει τους δασμούς σε πολλά άλλα καταναλωτικά προιόντα. Ταυτόχρονα πολλοί άλλοι περιορισμοί στις εισαγωγές και εξαγωγές καταργούνται. Γίνονται μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα,

και καθιερώνεται υποχρεωτική 6ετής σχολική φοίτηση...Έτσι περίπου το 1875, υπάρχει ελεύθερη διακίνηση εργατικού δυναμικού, κεφαλαίων, αγαθών και υπηρεσιών, και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας. Ανανεώνεται το επιχειρηματικό σύστημα με την εισαγωγή του Companies Act (νόμου ανωνύμων εταιρειών ας πούμε) το 1848. 200 τέτοιες εταιρείες ιδρύονταν κάθε χρόνο....

....Το ίδιο διάστημα το κράτος με την βοήθεια και των ιδιωτών προχωράει στη δημιουργία ενός μεγάλου σιδηροδρομικού δικτύου, που συνδέει τις διάφορες περιοχές της Σουηδίας”. Στη σελίδα 16 του ίδιου άρθρου λέει “η Σουηδία στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν σε μία από τις πρώτες θέσεις των βιομηχανικών χωρών, όσων αφορά την παραγωγικότητα, την οικονομική ανάπτυξη, και την αύξηση των πραγματικών μισθών, και σε αυτή τη θέση θα παρέμενε για τα επόμενα 60 χρόνια...”. Στη σελίδα 22 του ίδιου άρθρου λέει “..τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια χρειάζονταν μεταξύ άλλων και ανάλογο επίπεδο τεχνικής κατάρτισης. Η Σουηδία, εμπνευσμένη από τη Γερμανία, είχε δημιουργήσει από το 1826, το Βασιλικό Τεχνικό Ινστιτούτο (Royal Institute of Technology)...Η Σουηδία ακολούθησε το μοντέλο της Γερμανίας στο θέμα της τεχνικής κατάρτισης και γενικά στην κουλτούρα της κατασκευής μηχανών...”.

Σε αυτή την περίοδο της ραγδαίας ανάπτυξης, που περιγράφει παραπάνω ο καθηγητής, ανάμεσα στο 1850 και το 1932, θα δημιουργηθούν εταιρείες που θα εξελιχθούν σε γίγαντες, όπως η Volvo, η Ericsson, η Electrolux, η SKF, η AstraZeneca, η Alfa Laval, η Swedish Match, Sandvik, Atlas Copco, η Aga. Ο όμιλος του ιδιοκτήτη της Swedish Match, Ivan Kreuger, θα φτάσει να ελέγχει, λίγο πριν την χρεοκοπία λόγω της κρίσης του 1929, τα ¾ της παγκόσμιας αγοράς σπίρτου.

Όπως λέει στη σελίδα 10, το working paper του Institute of Economic Affairs, “The surprising ingredients of Swedish success- free markets and social cohesion”, η Σουηδία, την περίοδο 1870-1936, είχε την μεγαλύτερη ανάπτυξη απ’όλες τις βιομηχανικές χώρες του κόσμου. Μόνο με την Ιαπωνία μπορεί να συγκριθεί η ανάπτυξη της. Αντίθετα, την περίοδο 1936-2008, η ανάπτυξη της κατατάσσεται 18η ανάμεσα σε 28 ανεπτυγμένες χώρες. Για να γίνει αντιληπτή η ραγδαία ανάπτυξη που είχε η Σουηδία την περίοδο αυτή, μία περίοδο ελεύθερης οικονομίας και διεθνούς εμπορίου, να προσθέσω αυτό που λέει το παραπάνω άρθρο στις σελίδες 11 & 12. Το 2004, 38 από τις 100 εταιρείες με το μεγαλύτερο τζίρο στη Σουηδία ήταν Σουηδικές. Από αυτές τις 38 σουηδικές εταιρείες λοιπόν, οι 21 είχαν δημιουργηθεί στην περίοδο της

εκρηκτικής ανάπτυξης μέχρι το 1913 (κατά την περίοδο δηλαδή της ελεύθερης οικονομίας).

Επίσης να προσθέσω ότι άλλες 15 από αυτές τις εταιρείες είχαν δημιουργηθεί την περίοδο ανάμεσα στο 1914 και το 1970, και μόνο 2 είχαν δημιουργηθεί μετά το 1970. Το ότι μόνο 2 από αυτές τις εταιρείες δημιουργήθηκαν μετά το 1970, έχει τεράστια σημασία. Γιατί, όπως περιγράφω παρακάτω, οι σοσιαλδημοκράτες από την άνοδο τους στην εξουσία το 1932, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 60, ήταν σχετικά ήπιοι.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά, έγιναν πολύ ριζοσπαστικότεροι. Η περίοδος μετά το 1970, είναι η περίοδος για την οποία μιλάμε για το “Σουηδικό μοντέλο ανάπτυξης”. Το 2004 λοιπόν, από τις 38 μεγαλύτερες Σουηδικές εταιρείες, 2 μόνον είχαν δημιουργηθεί την εποχή του Σουηδικού μοντέλου. Από το 1970 δηλαδή και μετά. Βλέπε σελίδες 11, 12 άρθρου, The surprising ingredients of Swedish success- free markets and social cohesion.

Σύμφωνα με το άρθρο “What went wrong in Sweden”, σελίδα 6, του Σουηδού αναλυτή Nils Eric Sandberg, από το 1945 και μετά, μόνο 4 εταιρείες γίγαντες έχουν ιδρυθεί στην Σουηδία. Η ΙΚΕΑ, η Tetra Pak, η Gambro και η Hennes & Mauritz. Το άρθρο είναι γραμμένο το 1997 και άρα δε λαμβάνει υπόψη του ίδρυση εταιρειών μετά το 1997.

Όπως λέει η Wikipedia, στο “Economy of Sweden”, στο κεφάλαιο “History”, “....τη δεκαετία του 30, η Σουηδία είχε όπως αναφέρει το περιοδικό Life το 1938, το υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης στον κόσμο..”. Ελπίζω ότι δε θα διανοηθεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό επιτεύχθηκε στην 6ετία 32-38 λίγο πριν τον Β παγκόσμιο πόλεμο, και με την παγκόσμια κρίση του 1929 να σφυροκοπάει τα πάντα.

Επίσης, σύμφωνα πάλι με την Wikipedia, στο “Industrialization of Sweden”, αναφέρεται ότι “…Η εκβιομηχάνιση της Σουηδίας ξεκίνησε αμέσως μετά το 1870, και στο τέλος του 19 αιώνα είχαν εμφανιστεί οι πρώτες πολυεθνικές εταιρείες που βασίζονταν σε προηγμένες τεχνολογίες..”

Αυτή η κατάσταση που περιγράφεται παραπάνω, είναι η κατάσταση που επικρατούσε στη Σουηδία πριν ανέβουν στην εξουσία οι σοσιαλδημοκράτες. Για να έχουμε μια εικόνα της χώρας που παρέδωσε η ελεύθερη οικονομία στους σοσιαλδημοκράτες το 1932.

Η περίοδος από το 1932 μέχρι το 1970

Αυτή, είναι όπως και η περίοδος 1850-1932, μία πολύ καλή οικονομική περίοδος. Μία περίοδος υψηλής ανάπτυξης. Αυτή είναι η περίοδος που οι Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες είναι ακόμη ήπιοι.

Μάλιστα ο Assar Lindbeck, στο άρθρο του “Swedish lessons for post socialist countries” θεωρεί την περίοδο 1870-1970, την περίοδο του αποκεντρωμένου και μικρού κράτους, και την περίοδο 1970 έως 1985/90 την θεωρεί την περίοδο του κεντρικού και μεγάλου κράτους. Λέει χαρακτηριστικά “ ....Χωρίζω την σουηδική οικονομική ιστορία σε τρεις περιόδους. Την περίοδο 1870-1970 που είναι η περίοδος της μικρής και αποκεντρωμένης κυβέρνησης. Σε αυτή την περίοδο η σουηδική οικονομία δεν διέφερε πολύ από τις οικονομίες των άλλων δυτικών χωρών. Η σουηδική οικονομία μάλιστα, ήταν μία από τις λιγότερο ρυθμιζόμενες οικονομίες του κόσμου. Η δεύτερη περίοδος, από το 1970 μέχρι το 1985/90, είναι η περίοδος της μεγάλης και κεντρικής κυβέρνησης” (βλέπε σελίδα 1 του άρθρου).

Στη συνέχεια του άρθρου (σελίδα 2 και 3), λέει “ Κατά το μεγαλύτερο διάστημα της περιόδου 1870-1970, οι κρατικές δαπάνες και οι φόροι στη Σουηδία, ήταν περίπου στα 2/3 των δαπανών και των φόρων των άλλων αναπτυγμένων χωρών. Μόλις το 1960 έφτασαν οι δαπάνες του Σουηδικού κράτους ως ποσοστό του ΑΕΠ, το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (οργανισμός οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης), στο 31%. Ενώ οι κρατικές δαπάνες της Σουηδίας ήταν στο 10% του ΑΕΠ στις αρχές του 20ου αιώνα, και στο 25% του ΑΕΠ το 1950”.

Το 1960 δηλαδή ισοφάρισαν οι σουηδικές κρατικές δαπάνες, αυτές των υπολοίπων ανεπτυγμένων χωρών. Δηλαδή μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 60, μιλάμε για ένα κλασικό σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο διακυβέρνησης, με μεγάλο κοινωνικό κράτος, και αρκετά υψηλή φορολόγηση, όχι όμως τόσο, ώστε να μιλάμε για ένα σουηδικό μοντέλο. Για ένα μοντέλο, που να είναι ξεκάθαρα διακριτό από τις υπόλοιπες ευρωπαικές σοσιαλδημοκρατίες. Ήταν στα πλαίσια της σοσιαλδημοκρατίας που συναντάμε, στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην υπόλοιπη Ευρώπη γενικά. Με την αγορά στη Σουηδία, να είναι σε κάποια σημεία πιο ελεύθερη και σε κάποια σημεία πιο ρυθμισμένη, σε σχέση με τις άλλες ευρωπαικές χώρες.

Αυτό που είναι πολύ σημαντικό όμως γι’αυτή την περίοδο είναι το εξής. Η Σουηδία, έχει να πολεμήσει από το 1814. Όσο και η Ελβετία. Η Ελβετία, με την θρυλική ευημερία της. 200 περίπου χρόνια ειρήνης (βλέπε Wikipedia, Military History of Sweden).

Κατά συνέπεια, η Σουηδία δεν πήρε μέρος ούτε και στους παγκοσμίους πολέμους. Ήταν ουδέτερη. Όταν γκρεμιζόταν η Ευρώπη, ακόμη και η Σκανδιναβία, η Σουηδία κρατούσε τη βιομηχανία της, και γενικά το

κεφάλαιο της ανέπαφο. Και έβλεπε τα εμπορεύματα της να γίνονται περιζήτητα. Και μιλάμε για μία χώρα κατεξοχήν εξαγωγική. Κατά τη διάρκεια του Β παγκοσμίου πολέμου λοιπόν, η Σουηδία τροφοδοτούσε την Γερμανία με πρώτες ύλες. Πρώτες ύλες στις οποίες είναι πολύ πλούσια η Σουηδία (άριστη ποιότητα σιδήρου μεταξύ άλλων).

Η Σουηδία κατηγορείται μάλιστα, ότι δεν ήταν ουδέτερη εμπορικά. Ότι δηλαδή είχε πολύ μεγάλους εμπορικούς δεσμούς με τη Γερμανία. Είναι και λογικό. Οι σοσιαλιστές Ναζί, ήταν πιο κοντά ιδεολογικά στους σοσιαλδημοκράτες Σουηδούς, απ’ότι οι Εγγλέζοι και Αμερικανοί αστοί. Άλλες εποχές τότε. Και με τους συμμάχους όμως, είχε εμπορικές σχέσεις η Σουηδία.

Σε μια Ευρώπη που διαλυόταν λοιπόν, η Σουηδία συσσώρευε πλούτο. Για την ακρίβεια, διέγραφε το χρέος που είχε δημιουργήσει με την εισαγωγή κεφαλαίων πριν ξεσπάσουν οι παγκόσμιοι πόλεμοι. Γράφει ο Hans Sjogren, καθηγητής του Stockholm School of Economics, μίας από τις κορυφαίες οικονομικές σχολές της Ευρώπης, στη σελίδα 9 του άρθρου του “Creating Nordic Capitalism. The Development of a Competitive Periphery”: “Για την κατασκευή του δικτύου μεταφορών που απαιτούνταν (στο τέλος του 19 αιώνα εννοεί), χρειάζονταν κεφάλαια που δεν μπορούσαν να βρεθούν στη Σουηδία....Άρχισε να γίνεται εισαγωγή κεφαλαίων που συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 20ου

αιώνα. Το 1913, η Σουηδία είχε το υψηλότερο κατά κεφαλήν χρέος στον κόσμο”.

Και συνεχίζει στη σελίδα 25 “Το ξέσπασμα του Α παγκοσμίου πολέμου, άλλαξε δραματικά τη θέση της Σουηδίας στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Χάρη στην αύξηση των εξαγωγών της χώρας κατά τη διάρκεια του πολέμου, ένα μεγάλο μέρος του χρέους της αποπληρώθηκε. Μετά το τέλος του πολέμου μάλιστα, η Σουηδία εξελίχθηκε σε εξαγωγέα κεφαλαίων...”

Να προσθέσω κι εγώ, ότι η αποπληρωμή του χρέους της έγινε σε πολύ ευνοικούς όρους. Το χρέος της προερχόταν σε μεγάλο βαθμό από της βιομηχανικές εμπόλεμες χώρες. Που χρηματοδοτούσαν τις ανάγκες τους με τύπωμα πληθωριστικού χρήματος. Αν δηλαδή η Σουηδία έπρεπε να πληρώσει πριν τον πόλεμο ένα ομόλογο αξίας 1.000 μάρκων που αντιστοιχούσε σε 1.000 πχ κορώνες, λόγω του πληθωρισμού στον πόλεμο, τα 1.000 μάρκα αντιστοιχούσαν σε 200 σουηδικές κορώνες. Όχι μόνο αυξήθηκε δηλαδή η ζήτηση για τα προιόντα τους, αλλά αυξήθηκε και η πραγματική τους τιμή. Κατά κάποιο τρόπο διέγραφε το χρέος της. Νόμιμα. Όχι με ένα νόμο, με ένα άρθρο.

Δε σημαίνει αυτό, ότι η Σουηδία πέρασε εύκολα στους πολέμους. Σημαίνει ότι πληγώθηκε πολύ λιγότερο από τους άλλους παίκτες, και άρα ενίσχυσε την θέση της, σε σύγκριση με αυτούς. Όταν λοιπόν τελείωσε ο πόλεμος, η Ευρώπη ήταν γκρεμισμένη και διαλυμένη. Ξεκίνησε λοιπόν η ανοικοδόμηση της πληγωμένης ηπείρου. Οι επόμενες δύο δεκαετίες, από το 1945 μέχρι το 1970 για την ακρίβεια, ήταν η χρυσή εποχή του καπιταλισμού.

Ανάπτυξη και άγιος ο Θεός. Οι ανάγκες? Τεράστιες. Και μέσα σε αυτή την κατάσταση, η Σουηδία, με την βιομηχανία της και τις υποδομές της ανέπαφες, να τροφοδοτεί. Να τροφοδοτεί, να τροφοδοτεί, να τροφοδοτεί....Έφτασε λοιπόν το 1970, να είναι μέσα στις τέσσερις πλουσιότερες χώρες του κόσμου (με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα). Σύμφωνα με κάποιες πηγές ήταν 3η πλουσιότερη.

Την περίοδο 1945-1970, δεν την χαρακτηρίζω εγώ χρυσή εποχή του καπιταλισμού. Έτσι χαρακτηρίζεται από τους ιστορικούς της οικονομίας. Μπορείτε να το γκουγκλάρετε ως “ the golden age of capitalism”. Μιλάμε για σχέδια Μάρσαλ, μιλάμε για γκρεμισμένες πόλεις, μιλάμε για μια ευρωπαική κόλαση που έπρεπε να ξαναφτιαχτεί από την αρχή. Και η ουδέτερη Σουηδία μέσα σε αυτή την κατάσταση, είχε δύο πόδια και δύο χέρια. Ήταν αρτιμελής. Ενώ οι άλλοι είχαν από ένα.

Θα αναφέρω κάποια σημεία του άρθρου “Why did the Swedish model fail?” του Rudolf Meidner. Αυτός ο τύπος (βλέπε βιογραφικό του παρακάτω στην Wikipedia), ήταν ένας σοσιαλιστής οικονομολόγος, ο οικονομολόγος μάλιστα των πανίσχυρων Σουηδικών εργατικών συνδικάτων. Είναι αυτός, που μαζί με έναν άλλο οικονομολόγο, δημιούργησαν το μοντέλο Rehn-Meidner, που είναι το οικονομικό μοντέλο που χρησιμοποίησε η Σουηδία από το 1950 έως τα μέσα της δεκαετίες του 70. Είναι επίσης αυτός, που ανέλαβε τη δεκαετία του 70 να δημιουργήσει φορολογικά χρηματοδοτούμενα κεφάλαια, που θα αγόραζαν μετοχές εισηγμένων εταιρειών, ώστε να περάσουν σταδιακά την ιδιοκτησία των εργατών (το περιγράφω παρακάτω). Φοιτητής του Gunhar Myrdal, του άλλου θρυλικού οικονομολόγου και βουλευτή της σουηδικής σοσιαλδημοκρατίας. Με λίγα λόγια, πιο σοσιαλιστής από τον Meidner πεθαίνεις.

Λέει λοιπόν στις σελίδες 2,3 του άρθρου του “Why did the Swedish model fail?”: “Η μεταπολεμική περίοδος βρήκε τη Σουηδική οικονομία σε συνθήκες πλήρους παραγωγής. Σαν εξαγωγέας επενδυτικών αγαθών και πρώτων υλών, ωφελήθηκε από την ευρωπαική ανοικοδόμηση. Οι σουηδικές κατασκευαστικές εταιρείες και οι εταιρείες ξυλείας άνθισαν. Δεν υπήρχε πρόβλημα ανεργίας. Το

αντίθετο. Δεν υπήρχε αρκετό εργατικό δυναμικό για να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της παραγωγής, και υπήρχε ο φόβος του πληθωρισμού.

...Η κατάσταση αυτή της Σουηδικής οικονομίας, έκανε τις συζητήσεις για εθνικοποίηση του παραγωγικού τομέα άσκοπη. Γιατί θα έπρεπε να αναλάβει το κράτος την παραγωγή, αφού ο ιδιωτικός τομέας παρείχε πλήρη απασχόληση?.....Οι περισσότερες ιδέες του προγράμματος ξέφτισαν, καθώς η αγορά απέδιδε τα αποτελέσματα που προσδοκούσαν τα σοσιαλιστικά προγράμματα. Υπήρχε χαμηλή ανεργία, τα εισοδήματα αυξάνονταν, και υπήρχε μεγάλη ανάπτυξη, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να επιτευχθούν κοινωνικές ανακατατάξεις. Έτσι το εργατικό κίνημα, έγινε λιγότερο ριζοσπαστικό, και σαν στόχο είχε την επίτευξη ενός κοινωνικού κράτους που τελικά προξένησε παγκόσμιο θαυμασμό και ζήλεια σε όλο τον κόσμο.”

Τι λέει δηλαδή ο άνθρωπος? Λέει ότι η ιδιωτική οικονομία ήταν τόσο καλή στη Σουηδία, και είχε να αντιμετωπίσει τόσο ευνοικές συνθήκες, που δεν υπήρχε λόγος το κράτος να επέμβει στην παραγωγή. Το κράτος έπρεπε να πηγαίνει να παίρνει τα εισοδήματα της ιδιωτικής οικονομίας και να τα αναδιανέμει. Και ενώ οι Σουηδοί σοσιαλιστές είχαν αρχικά μαρξιστική καταγωγή, εξελίχθηκαν λόγω των συνθηκών σε σοσιαλδημοκράτες. Γιατί απλά ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις. Και άντεξε η δύστυχη σουηδική οικονομία τους σοσιαλιστές για 30 χρόνια πριν αρχίζει να σκουντουφλάει.

Η μόνη περίοδος, όπως θα εξηγήσω παρακάτω, που οι σοσιαλδημοκράτες έχουν να επιδείξουν καλά αποτελέσματα, είναι η περίοδος 1932-1970. Ε, μα χαίρω πολύ. Παρέλαβαν μία εξωστρεφή ελεύθερη οικονομία, με εταιρείες θρύλους, και μέσα στα αποκαίδια του πολέμου, και στην χρυσή εποχή που ακολούθησε, τα πήγαν καλά. Ε, μα έτσι ξέρω κι εγώ.

Το να λέμε λοιπόν ότι αυτή η επιτυχία οφείλεται στον σοσιαλισμό, είναι σα να λέμε ότι αν εσείς ζείτε σε μία κοινωνία όπου κάθε άνθρωπος έχει από ένα χέρι και από ένα πόδι, ενώ εσείς είστε αρτιμελής και καλογυμνασμένος, η επιτυχία σας θα οφείλεται στις ικανότητες σας. Ε όχι! Θα οφείλετε και λίγο στο ότι εσείς έχετε από δύο χέρια και από δύο πόδια.

Στη σελίδα 11, του “The Swedish Experiment” ενός άλλο άρθρου του, ο Assar Lindbeck λέει: “...Οι προσπάθειες να εξηγηθεί, η μεγάλη ανάπτυξη για την περίοδο 1870-1970, δίνουν έμφαση στην ανεμπόδιστη έκθεση (openness) της Σουηδικής οικονομίας (εννοεί στο διεθνές εμπόριο), τους ευνοικούς όρους διεθνούς εμπορίου που αντιμετώπισε (εννοεί τον πλούτο σε πρώτες ύλες της Σουηδίας, την

κοντινή απόσταση της από τα κέντρα της βιομηχανικής επανάστασης και άλλους τέτοιους παράγοντες), την ελευθερία στην επιχειρηματικότητα, τους σταθερούς κανόνες του παιχνιδιού (το αντίθετο από την Ελλάδα δηλαδή που κάθε νέος υπουργός κάνει και μία επανάσταση του κώλου), την μεγάλη επένδυση σε έργα υποδομών από το κράτος, τις επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό από το οποίο είχε εξαλειφθεί ο αναλφαβητισμός από το τέλος του 19ου αιώνα, την σχετική κοινωνική ειρήνη.....Επίσης το ότι η χώρα δεν πήρε μέρος στους παγκοσμίους πολέμους βοήθησε....Έτσι η Σουηδία ήταν μία πλούσια χώρα πριν την εφαρμογή του Σουηδικού μοντέλου (εννοεί πριν την δεκαετία του 70).

Σύμφωνα με την Wikipedia, στο “Industrialization of Sweden”, “…Κατά τη διάρκεια του Α παγκοσμίου πολέμου η Σουηδία παρέμεινε ουδέτερη και ωφελήθηκε από την αυξανόμενη ζήτηση...Η ευημερία που ακολούθησε τον Β παγκόσμιο πόλεμο, αποτέλεσε την βάση του κοινωνικού κράτους που χαρακτηρίζει την Σουηδία...”.

Η περίοδος 1970-1995 ή η περίοδος του Σουηδικού μοντέλου οικονομικής διακυβέρνησης

Η περίοδος αυτή, σηματοδοτεί το τέλος της χρυσής εποχής του καπιταλισμού. Είναι η εποχή των δύο πετρελαικών κρίσεων. Είναι δηλαδή η πρώτη ουσιαστικά φορά που θα δοκιμαστεί η Σουηδική οικονομία. Γιατί οι προηγούμενες δεκαετίες, ήταν για τους Σουηδούς στρωμένες με ροδοπέταλα. Η περίοδος αυτή, είναι η επίσης η περίοδος που έχουμε πια ένα ξεχωριστό για τα δυτικοευρωπαικά δεδομένα, οικονομικό μοντέλο. Το σουηδικό μοντέλο. Έχει μεσολαβήσει και ο Γαλλικός Μάης του 1968, και οι Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες γίνονται αρκετά ριζοσπαστικότεροι, απ’όσο ήταν τα προηγούμενα 40 σχεδόν χρόνια.

Όπως λέει η Wikipedia, στο “Economy of Sweden”, στο κεφάλαιο “History”, “..Η Σουηδία το 1970 ήταν ήταν 3η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο..Από τη δεκαετία του 70 όμως, ο ρυθμός ανάπτυξης άρχισε να υστερεί σε σχέση με αυτόν των άλλων αναπτυγμένων χωρών...”.

Σύμφωνα με το άρθρο του Economist “The Swedish Model-Admire the Best Forget the Rest”, “…Τα καλύτερα χρόνια της Σουηδικής οικονομίας έχουν περάσει περάσει προ πολλού. Ανάμεσα στο 1870 και το 1950, ο μέσος όρος ανάπτυξης ήταν σύμφωνα με κάποιες μετρήσεις ο μεγαλύτερος στον κόσμο. Το 1970 η Σουηδία ήταν η 4η

πλουσιότερη βιομηχανική χώρα του ΟΟΣΑ....Το 1998 ήταν 16η....Μόνο μία από τις 50 μεγαλύτερες Σουηδικές εταιρείες δημιουργήθηκε μετά το 1970 (το άρθρο είναι γραμμένο το 2008 και δε συμπεριλαμβάνει

την επόμενη 5ετία)....Αφού όμως οι φόροι είναι τόσο ψηλοί στη Σουηδία, πως γίνεται οι σοσιαλδημοκράτες να έχουν ακόμη τόσο ψηλά ποσοστά? Η απάντηση φαίνεται να είναι ότι το 30% του εργατικού δυναμικού εργάζεται για το κράτος, και ένα άλλο 30% δέχεται επιδόματα από το κράτος....”.

Στις σελίδες 5, 6,7,8 του άρθρου του “Swedish lessons for post socialist countries”, o Assar Lindbeck λέει “...την περίοδο 1965/70 έως την περίοδο 1985/90, παρατηρούμε στη Σουηδία, μία δραστική άνοδο των κρατικών δαπανών, σε ύψος 60-70% του ΑΕΠ, και μία αύξηση της φορολογίας, με μάξιμουμ συντελεστές στο 65-75% του εισοδήματος..... Επίσης οι μακροοικονομικές πολιτικές της κυβερνήσεως, αρχίζουν να γίνονται ολοένα και πιο παρεμβατικές, ειδικά στην αγορά εργασίας.....

....Οι αποφάσεις παίρνονται πιο συγκεντρωτικά μέσα στον δημόσιο τομέα...Οι διαπραγματεύσεις για τις αμοιβές των εργαζομένων γίνονται πιο συγκεντρωτικά, και γίνεται προσπάθεια να μην υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στους μισθούς των εργαζομένων....Έτσι, παρόλο που το όραμα για μία κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία, και των έντονα παρεμβατικών πολιτικών, υπήρχε από το 1930, δεν πραγματοποιήθηκε από τους σοσιαλιστές παρά μόνο στο τέλος της δεκαετίας του 60 και τις αρχές τις δεκαετίας του 70.....

.....Οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν αυτή την περίοδο, μας επιτρέπουν να μιλήσουμε για ένα Σουηδικό μοντέλο....Έτσι ενώ το 1960, αντιστοιχούσαν 0,4 φορολογικά χρηματοδοτούμενα άτομα σε 1 μη φορολογικά χρηματοδοτούμενο άτομο, έφτασαν να αντιστοιχούν 1,8 φορολογικά χρηματοδοτούμενα άτομα σε κάθε 1 μη φορολογικά χρηματοδοτούμενο άτομο το 1995 (λέγοντας φορολογικά χρηματοδοτούμενα άτομα, εννοεί τα άτομα που εργάζονται στο δημόσιο τομέα, και τα άτομα που λαμβάνουν με διάφορους τρόπους δημόσιες επιδοτήσεις)......”

Το ότι στη δεκαετία του 70, οι Σουηδοί σοσιαλιστές εφάρμοσαν μία αριστερότερη πολιτική, φαίνεται και από τα wage earners funds, που περιγράφει ο Assar Lindbeck στη σελίδα 17 του παραπάνω άρθρου, καθώς και ο Nils Eric Sandberg στη σελίδα 17 του άρθρου του “What went wrong in Sweden?”. Σύμφωνα με αυτά τα προγράμματα, κάθε εισηγμένη εταιρεία που έκλεινε τη χρονιά με κέρδη, έπρεπε να εκδίδει νέες μετοχές αξίας ίσης με το 20% των κερδών της. Αυτές αγοράζονταν υποχρεωτικά από τα εργατικά συνδικάτα, και χρηματοδοτούνταν από φόρους που εισέπραττε το Σουηδικό κράτος. Μια σταδιακή δηλαδή δήμευση των εταιρειών. Όχι μια κι έξω, με βίαιο τρόπο, όπως είναι το όραμα στον σοσιαλισμό. Αλλά σταδιακά, ώστε να μη γίνει με βίαιο τρόπο, όπως οραματίζεται η σοσιαλδημοκρατία. Το

πρόγραμμα των wage earners fund, διακόπηκε τελικά. Κατά την διακοπή του, τα κεφάλαια αυτά, είχαν φτάσει να ελέγχουν το 8% του σουηδικού χρηματιστηρίου.

Και συνεχίζει ο Assar Lindbeck στη σελίδα 17& 18. “Το 1970, η Σουηδία ήταν 4η πλουσιότερη χώρα, στην λίστα των αναπτυγμένων χωρών, με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα. Το 1990 έπεσε στην 9η, και το 1997 στην 14η θέση των χωρών του ΟΟΣΑ…”

Επίσης στις σελίδες 5,6,7 του άρθρου του “The Swedish Experiment”, ο Assar Lindbeck λέει τα εξής:

“….Το λεγόμενο από την κούνια έως τον τάφο, σουηδικό κοινωνικό μοντέλο, αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 60, και στις αρχές της δεκαετίας του 70..”. Στη συνέχεια, περιγράφει αναλυτικά τις πλούσιες κοινωνικές παροχές που απολάμβαναν οι Σουηδοί πολίτες. Και ισχυρίζεται, ότι το ισχυρό κοινωνικό κράτος, ήταν η βασική αιτία, που στο τέλος της δεκαετίας του 70, έφτασαν οι κρατικές δαπάνες να είναι στο 60-70% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος των υπολοίπων ανεπτυγμένων χωρών, ήταν στο 45-50%.

Στην πρώτη σελίδα αυτού του άρθρου, The Swedish Experiment, αναφέρει τα εξής. “….στη συνέχεια, η οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα της Σουηδίας χειροτέρεψε, όσον αφορά την ανάπτυξη τη δεκαετία του 70, όσον αφορά την κατανομή (ισότητα) των εισοδημάτων τη δεκαετία του 80, και όσον αφορά την χαμηλή ανεργία τη δεκαετία του 90...”

Γενικά όμως, όποια πηγή και αν κοιτάξετε, θα δείτε ότι η περίοδος 70-90, δεν ήταν καλή για την Σουηδία. Επειδή όμως, η δεκαετία του 70, ήταν περίοδος κρίσεων δε θα το φορτώσω στον σοσιαλισμό. Απλά θα πρέπει όλοι να παραδεχτούμε, ότι στην πρώτη δύσκολη περίοδο που συνάντησαν οι Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες, άρχισαν να ζορίζονται. Αν η χρυσή περίοδος του καπιταλισμού, είχε κρατήσει 4 αντί για 2 δεκαετίες θα πήγαιναν σίγουρα τραίνο.

Η περίοδος 1990 έως σήμερα

Έχοντας πιάσει το όριο του κοινωνικού κράτους, έχοντας εκτοπίσει τον ιδιωτικό τομέα με την υπέρμετρη φορολόγηση, το Σουηδικό κράτος αναγκάστηκε να προσαρμοστεί. Οι Σουηδοί, και οι σοσιαλδημοκράτες αλλά και οι κεντροδεξιοί που ανέβηκαν στην εξουσία το 2006 έως σήμερα, έκαναν αλλαγές που δεν έχουν τολμήσει ούτε η Αγγλία ούτε οι ΗΠΑ. Η Σουηδοί απέσυραν την εμπιστοσύνη τους από τους σοσιαλδημοκράτες, και από το 2006 έως σήμερα υπάρχει κεντροδεξιά κυβέρνηση.

Σύμφωνα, με το special report του Economist για την Σουηδική οικονομία (το 2013), με τίτλο “Northern Lights”, “….οι δεκαετίες του 70 και του 80, ήταν δεκαετίες πτώσης. Οι δύο δεκαετίες των 90s και 00s, ήταν δεκαετίες ανάκαμψης…”. Το άρθρο συνεχίζει λέγοντας “…Η Σουηδία έχει μειώσει τις κρατικές δαπάνες από 67% το 1993 σε 49% του ΑΕΠ σήμερα...Επίσης έχει μειώσει τον ανώτατο φορολογικό συντελεστή στο 57%, και κατέβασε τον φόρο των εταιρειών από 26 στο 22%..Το δημόσιο χρέος της, μειώθηκε από 70% του ΑΕΠ το 1993, σε 37% του ΑΕΠ το 2010..”

Σύμφωνα με άλλο άρθρο του ίδιου περιοδικού, Economist, με τίτλο “The next super model”, οι κρατικές δαπάνες της Σουηδίας έχουν πέσει σαν ποσοστό του ΑΕΠ, χαμηλότερα από αυτές της Γαλλίας, και σύντομα θα είναι χαμηλότερες και από αυτές της Αγγλίας. Σύμφωνα με ένα άλλο άρθρο του Economist με παραπλήσιο τίτλο “The new model” , οι φόροι κληρονομιάς καταργήθηκαν το 2005 (επί σοσιαλδημοκρατών), και οι φόροι ακινήτων στα ακίνητα που χρησιμοποιούνται για κατοικίες, καταργήθηκαν το 2008 (με κεντροδεξιά κυβέρνηση).

Σύμφωνα με το άρθρο του Bloomberg “Booming Sweden’s Free Market Solution” (είναι του 2012 και οι φορολογικοί συντελεστές που επικαλείται έχουν κατέβει κι άλλο) : “Για τους Σουηδούς, στη διαμάχη των Αμερικανών με τους Γερμανούς για το αν χρειάζεται λιτότητα ή δαπάνες, το δίκιο είναι στο μέρος των Γερμανών. Οι Βορειοευρωπαίοι δεν κατανοούν τη σπατάλη των Νοτίων χωρών......Στη Σουηδία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι δημόσιες δαπάνες έχουν πέσει κατά το 1/5 του ΑΕΠ, οι φόροι έχουν μειωθεί πολύ, και έχει γίνει απελευθέρωση των αγορών. Η κατάσταση είναι παραπλήσια και στις άλλες Σκανδιναβικές χώρες, αλλά πουθενά οι αλλαγές δεν ήταν τόσο δραματικές όσο στη Σουηδία...Οι φόροι στη Σουηδία αυξήθηκαν δραματικά την περίοδο 1970-1989 σκοτώνοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία, και η Σουηδία πέρασε δύο δεκαετίες χαμηλής ανάπτυξης....Μέχρι το 1990, ο μάξιμουμ φορολογικός συντελεστής ήταν στο 90%.

.....Σήμερα οι φορολογικοί συντελεστές έχουν μειωθεί πάρα πολύ (δίνει τους συντελεστές, αλλά δεν τους γράφω γιατί έχουν μειωθεί κι άλλο από το 2012)....Οι Κευνσιανές πολιτικές του 70 και του 80 οδήγησαν σε πληθωρισμό και χαμηλή ανάπτυξη. Σήμερα οι Σουηδοί πιστεύουν στη δημοσιονομική πειθαρχία. Τους τρομάζει το δημόσιο χρέος και τα δημοσιονομικά ελλείμματα των Αμερικανών...Οι Σουηδοί σοσιαλδημοκράτες πια, όχι μόνο πιστεύουν στην ελεύθερη οικονομία, αλλά πιέζουν τους κεντροδεξιούς για τη δημιουργία πιο φιλικού κλίματος για τις επιχειρήσεις...

...Αυτή τους η μεταστροφή τους ενισχύει δημοσκοπικά.....Η Σουηδία εξακολουθεί να έχει υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά πιο ορθολογικές. Και όλο και περισσότερο αφήνουν τον ιδιωτικό τομέα να εμπλακεί στην παροχή αυτών των υπηρεσιών....Οι Βορειοευρωπαίοι δεν δείχνουν ανοχή στον συντηρητικό κρατισμό και τη δημοσιονομική αδιαφορία των Νοτιοευρωπαίων. Ούτε κατανοούν την δημοσιονομική ανευθυνότητα των ΗΠΑ, αν και θαυμάζουν την έρευνα και την καινοτομία τους....”.

Να δώσω και μερικά στοιχεία που αποδεικνύουν αυτά που λέει παραπάνω το Bloomberg. Στην υγεία, πέρα από τα ιδιωτικά νοσοκομεία (όπως άλλωστε συμβαίνει και στην Ελλάδα), έκαναν το εξής. Επέτρεψαν σε ιδιωτικές εταιρείες management, να διοικούν τα νοσοκομεία έναντι αμοιβής, ενώ η χρηματοδότηση παραμένει κρατική. Δηλαδή, διοικεί η ιδιωτική εταιρεία το νοσοκομείο έναντι αμοιβής, το οποίο όμως εξακολουθεί να χρηματοδοτείται από το κράτος. Αντί δηλαδή οι διοικήσεις των νοσοκομείων να ορίζονται από τα κόμματα όπως σε συμβαίνει εδώ, αυτοί έχουν επαγγελματίες μάνατζερς να διοικούν τα δικά τους (όχι σε όλα ακόμη, αλλά εκεί πάει).

Σύμφωνα με το άρθρο “Public-private health care delivery becoming the norm in Sweden”, του Canadian Medical Journal Association, 250 μονάδες, ή 24% του συνόλου των ιατρικών κέντρων της χώρας (αυτά που δεν δέχονται επείγοντα δηλαδή), διοικούνται με αυτόν τον τρόπο. Ιδιωτική διοίκηση, και δημόσια χρηματοδότηση δηλαδή. Να προσθέσω, ότι οι εταιρείες μάνατζμεντ, δεν βγάζουν κέρδος από το νοσοκομείο. Παίρνουν αμοιβή. Όπως ένας μάνατζερ σε μία ιδιωτική εταιρεία.

Το μοντέλο αυτό, εφαρμόζεται πιλοτικά και σε ένα κανονικό νοσοκομείο της Σουηδίας (που δέχεται δηλαδή και επείγοντα). Και ο στόχος είναι να επεκταθεί σιγά σιγά και στα υπόλοιπα. Βλέπε το άρθρο του Economist “A hospital case”. Πρόκειται για το νοσοκομείο Saint Goran.

Επίσης στην παιδεία, η Σουηδία έχει υιοθετήσει το σύστημα των vouchers. Μπορεί δηλαδή οποιοσδήποτε ιδιώτης ικανοποιεί τις θεσμικές απαιτήσεις, να προχωρά στην ίδρυση ιδιωτικών σχολείων. Οι μαθητές, λαμβάνουν από το κράτος ένα voucher, και μπορούν να το χρησιμοποιήσουν για να πάνε σε όποιο σχολείο θέλουν, δημόσιο ή ιδιωτικό. Τα ιδιωτικά σχολεία δηλαδή, χρηματοδοτούνται από το κράτος. Αρκεί βέβαια να βρουν μαθητές.

Δε μπορούν όμως να χρεώνουν επιπλέον ποσά στους μαθητές. Επιτρέπεται όμως να βγάζουν κέρδος (χωρίς επαναλαμβάνω να χρεώνουν επιπλέον ποσά στους μαθητές) . Επίσης είναι υποχρεωμένα

να δέχονται τους μαθητές με τη σειρά που αυτοί κάνουν αιτήσεις. Δε μπορούν δηλαδή να πάρουν τον 300ο που έκανε αίτηση και να μην πάρουν τον 250ο. Επίσης δε μπορούν να έχουν θρησκευτικούς, φυλετικούς κτλ περιορισμούς. Βλέπε το άρθρο του Economist, Private Education-The Swedish Model.

Επίσης, έχει θεσμοθετηθεί στη Σουηδία (είναι νόμος), η ύπαρξη πλεονασματικών προυπολογισμών, και συγκεκριμένα στο +1% κατά μέσο όρο. Αυτό δηλαδή που εμάς κυνηγάνε οι κακοί ευρωπαίοι να κάνουμε για μια φορά στη ζωή μας, αυτοί το έχουν κάνει νόμο από μόνοι τους. Χωρίς να τους το επιβάλλει κανείς. Ένα άλλο μέτρο που έχουν θεσμοθετήσει, είναι η επιτροπή δημοσιονομικής πολιτικής (Fiscal Policy Council). Αυτή αποτελείται από 6 ακαδημαικούς οικονομολόγους, που παρακολουθούν τις καταρτήσεις και εκτελέσεις των προυπολογισμών, εκφράζουν άποψη για το κατά πόσο είναι σύμφωνη με τους δημοσιονομικούς στόχους της χώρας, και δίνουν συμβουλές. Γενικά από τα μέσα της δεκαετίας του 90, οι Σουηδοί πολιτικοί, και οι σοσιαλδημοκράτες και οι κεντροδεξιοί, έχουν δώσει μεγάλη έμφαση στη δημοσιονομική συνέπεια. Ώστε να μην επηρεάζεται από τους πολιτικούς κύκλους (εκλογικές περιόδους κτλ). Κατάφεραν με αυτό τον τρόπο, να φτάσουν το κρατικό χρέος τους από 80% του ΑΕΠ που ήταν τότε, σε 39% του ΑΕΠ σήμερα (για θεσμοθέτηση δημοσιονομικής πειθαρχίας στη Σουηδία, βλέπε άρθρο Ed. Dolan “How smart fiscal rules keep Sweden’s budget in balance” και Lars Calmfors, “What can Europe learn from Sweden? Four lessons for fiscal discipline”).

Νομίζω πια, ότι ο λόγος που οι Έλληνες σοσιαλιστές δεν επικαλούνται πλέον το Σουηδικό μοντέλο είναι ξεκάθαρος. Ιδιωτικά σχολεία χρηματοδοτούμενα από το κράτος, νοσοκομεία με δημόσια χρηματοδότηση και ιδιωτικό management, και θεσμοθέτηση πλεονασματικών προυπολογισμών. Φαντάζομαι ότι έχουν γίνει και άλλες πολλές μεταρρυθμίσεις τέτοιου τύπου που δε τις ξέρω.

Αυτά είναι που λένε οι σοσιαλιστές “κατά του λαού”, και που μεταφράζεται στα Νέα Ελληνικά σε “κατά της τσέπης μας”. Όχι απλά λοιπόν δεν επικαλείται πια ο μπασμένος Έλληνας σοσιαλιστής τη Σουηδία, αλλά δεν της λέει ούτε γεια όταν τη συναντά τυχαία στο δρόμο. Και επειδή μας το παίζουν πονόψυχοι και φιλάνθρωποι, τους ρωτάω εγώ. Να βάλουμε το φορολογικό συντελεστή στο 50%, και να κάνουμε τέτοιες μεταρρυθμίσεις και στην Ελλάδα? Εγώ σαν φιλελεύθερος δέχομαι. Εσείς δέχεστε? Σιγά μη δεχτείτε. Λαμόγια. Το μόνο που σας ενδιαφέρει είναι να χρησιμοποιείτε το κράτος σας για να μας έχετε δούλους, να το ληστεύετε, και να κλαίτε στα κανάλια για

τον συνταξιούχο. Είστε τόσο λαμόγια, που ακόμη και οι φιλελεύθεροι είμαστε πιο σοσιαλιστές από σας.

Το ανθρώπινο κεφάλαιο της Σουηδίας

Όταν μιλάμε για Σουηδία, δε γίνεται να μη μιλήσουμε για Σουηδούς. Το βασικό που πρέπει να γνωρίζει κάποιος, είναι ότι οι Σουηδοί σαν άνθρωποι (αλλά και οι Σκανδιναβοί γενικότερα απ’ ότι λένε), διακρίνονται για το ήθος τους και την εργατικότητα τους (σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες). Αυτό οι ερευνητές το αποδίδουν σε διάφορους παράγοντες. Όπως το ότι είναι προτεστάντες, και όχι καθολικοί ή ορθόδοξοι. Από τις έρευνες προκύπτει ότι οι προτεστάντες, έχουν αυτό που λένε “very strong work ethic”. Η εργατικότητα είναι πολύ δεμένη με τα ήθη τους. Περισσότερο απ’ότι στους άλλους λαούς. Ίσως οφείλεται και στο εχθρικό και δύσκολο περιβάλλον της Σκανδιναβίας. Που έκανε την επιβίωση πάρα πολύ δύσκολη.

Τα χαρακτηριστικά αυτά των Σουηδών, καμία σχέση δεν έχουν με την εγκαθίδρυση της σοσιαλδημοκρατίας το 1932. Αυτό αποδεικνύεται από τους μετανάστες Σουηδούς, που έφυγαν τον 19ο αιώνα από την Σουηδία, πάμφτωχοι, και διέπρεψαν σε όποια χώρα και αν πήγαν. Από τις έρευνες προκύπτει ότι στην Αμερική, ο μέσος Αμερικανός πολίτης σουηδικής καταγωγής, είναι πολύ πιο πλούσιος από τον μέσο Αμερικανό (βλέπε παρακάτω άρθρο The surprising ingredients of Swedish success, κεφάλαιο A culture of success σελ 21).

Επίσης οι έρευνες δείχνουν, ότι οι πολίτες αυτοί (σουηδικής καταγωγής), απολαμβάνουν από τους συμπολίτες τους μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, από ότι ο μέσος πολίτης (βλέπε παρακάτω άρθρο The surprising ingredients of Swedish success, κεφάλαιο A culture of success σελ 8). Νομίζω όμως, ότι και εμείς που ζούμε σε τουριστικές περιοχές, κάτι ξέρουμε από Σκανδιναβούς. Πάντα λέμε ότι είναι οι καλύτεροι τουρίστες. Δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο.

Σύμφωνα με έρευνες του περίφημου κοινωνιολόγου Μαξ Βέμπερ (ο οποίος πέθανε το 1920, πολύ πριν ανέβουν στην εξουσία οι σοσιαλδημοκράτες το 1932), οι κάτοικοι των βορείων ευρωπαικών χωρών, είχαν την τάση να έχουν υψηλότερο επίπεδο διαβίωσης, καλύτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, και γενικά να υπερέχουν σε σύγκριση τους καθολικούς και τους ορθόδοξους λαούς των πιο νοτίων χωρών. Σύμφωνα με τον Μαξ Βέμπερ, η επιτυχία των βόρειων χωρών προερχόταν από το πολύ υψηλό work ethic που τους χαρακτηρίζει (βλέπε παρακάτω άρθρο The surprising ingredients of Swedish success, κεφάλαιο A culture of success σελ 7).

Στην Σουηδία δηλαδή, είχε δημιουργηθεί ένα πολύ πλούσιο κοινωνικό κεφάλαιο, πολύ πριν την έλευση των σοσιαλδημοκρατών στην εξουσία το 1932. Ενδεχομένως στη συσσώρευση αυτού του κοινωνικού κεφαλαίου να έπαιξε ρόλο και η μακροχρόνια ειρήνη. Ο πόλεμος σίγουρα δεν βοηθάει τον άνθρωπο να ξεπεράσει τον εαυτό του. Το σίγουρο είναι ότι σε αυτό το κεφάλαιο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία των Σουηδών. Και δεν μπορεί αυτό το ανρθώπινο κεφάλαιο, να αποδοθεί σε κάποιο οικονομικό μοντέλο.

Σύμφωνα με το άρθρο του Economist “The secret of their success”, “...Οι Σουηδοί αγκάλιασαν τον φιλελευθερισμό νωρίς. Στη Σουηδία υπήρχε ελευθερία του τύπου από το 1766, και το 1840 καταργήθηκε η προτίμηση στην αριστοκρατία για τη διεκπεραίωση των κρατικών υποθέσεων. Κατάφεραν να δημιουργήσουν από τότε ένα αξιοκρατικό δημόσιο τομέα. Ασπάστηκαν τον Προτεσταντισμό, που είναι η θρησκεία που τοποθετεί την εκκλησία στο ρόλο του απλού διαμεσολαβητή ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο. Μία από τις προτεραιότητες της Λουθηρανικής Προτεσταντικής θρησκείας, ήταν να διδάσκει ανάγνωση στους αγρότες..”.

Η ελεύθερη Σουηδική οικονομία

Στη σελίδα 35, του άρθρου The surprising ingredients of Swedish success- free markets and social cohesion, αναφέρεται ότι παρόλο που οι σοσιαλδημοκράτες εφάρμοσαν μία πολιτική υψηλών φόρων και παρεμβατισμού στην αγορά εργασίας, και άρα μη ελεύθερης οικονομίας, άφησαν ελεύθερα άλλα κομμάτια της οικονομίας. Η ελευθερία μίας οικονομίας, σύμφωνα με το Economic Freedom World Index, του Fraser Institute, έχει πέντε διαστάσεις.

Το μέγεθος του κράτους, το δικαστικό σύστημα και τον βαθμό κατοχύρωσης των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα, ελευθερία εμπορίου με ξένους, και τέλος το βαθμό ρύθμισης στον τομέα των επιχειρήσεων, της αγοράς εργασίας, και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Και σύμφωνα με το άρθρο, η Σουηδία μπορεί να μην σκοράρει ικανοποιητικά στον τομέα του κρατικού μεγέθους και της παρέμβασης στην αγορά εργασίας, αλλά στους άλλους τομείς, σκόραρε υψηλότερα από πολλές άλλες αναπτυγμένες χώρες. Βλέπε δείκτη οικονομικής ελευθερίας.

http://www.heritage.org/index/ranking

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Όπως λέει στη σελίδα 36, του άρθρου του “Creating Nordic Capitalism. The Development of a Competitive Periphery”, ο καθείς μίας εκ των

κορυφαίων οικονομικών σχολών της Ευρώπης (Stockholm School of Economics), Hans Sjogren, “Η χρυσή εποχή του καπιταλισμού (εννοεί τις δεκαετίες του 50 και του 60) αποτέλεσε την περίοδο της συγκομιδής, για την βιομηχανική δομή που είχε δημιουργήθεί στη χώρα στο τέλος του 19 και στις αρχές του 20 αιώνα, και που από τότε εξελίχθηκε και εκμοντερνίστηκε...”

Επειδή είμαι ένα φιλελεύθερο βαμπίρ όμως, θέλω να κλείσω το θέμα της Σουηδίας, με κάποια πράγματα που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Που τα δέχεται ως αληθινά, και ένας κομμουνιστής, και ένας φιλελεύθερος, και το google το ίδιο. Δε χρειάζεται να θυμόμαστε τίποτα από τα παραπάνω. Είναι μερικές σταγόνες από όσα έχουν συμβεί στη Σουηδία τα τελευταία 150 χρόνια. Το μόνο που χρειάζεται να θυμόμαστε είναι τα παρακάτω απλά πραγματάκια.

Πρώτον. Η Σουηδία είχε να επιδείξει ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης, την περίοδο 1850-1932, με ταυτόχρονη εκβιομηχάνιση της, και ίδρυση πολυεθνικών εταιρειών θρύλων. Πριν την έλευση της σοσιαλδημοκρατίας.

Δεύτερον. Η Σουηδία έχει ένα πλούσιο ανθρώπινο κεφάλαιο, η καταγωγή του οποίου πάει πολύ πίσω στο χρόνο. Διαπερνά την περίοδο της σοσιαλδημοκρατίας (1932 και μετά), διαπερνά την περίοδο της ελεύθερης οικονομίας (1850-1932), και χάνεται στην εποχή του μερκαντιλισμού. Με τον αναλφαβητισμό να έχει σχεδόν εκλείψει από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Τρίτον. Η Σουηδία, έχει απολαύσει 200 περίπου συναπτά έτη ειρήνης. Κατά συνέπεια, η Σουηδία διένυσε την περίοδο των δύο παγκοσμίων πολέμων, ουδέτερη. Ενώ είχε ήδη καθιερωθεί ως επιτυχημένη βιομηχανική εξαγωγική δύναμη, την περίοδο πριν από αυτούς. Υποδέχτηκε λοιπόν την “χρυσή περίοδο του καπιταλισμού”, τις δεκαετίες του 50 και του 60 δηλαδή, με το παραγωγικό και ανθρώπινο κεφάλαιο της άθικτο, ενώ οι ανταγωνίστριες βιομηχανικές δυνάμεις, έγλειφαν τις πληγές τους.

Τέταρτο. Οι σοσιαλιστές πήραν την εξουσία για πρώτη φορά το 1932. Με την Σουηδία να είναι ήδη μια βιομηχανική και εξαγωγική χώρα. Την περίοδο δηλαδή ανάμεσα στους δύο παγκοσμίους πολέμους (που η Σουηδία ήταν ουδέτερη), μετά από τους οποίους ακολούθησαν οι χρυσές δεκαετίες του καπιταλισμού, και τις οποίες η Σουηδία υποδέχτηκε με το παραγωγικό και ανθρώπινο κεφάλαιο της άθικτα.

Πέμπτο. Η Σουηδία είναι μια χώρα που είναι πλούσια σε μεταλλεύματα υψηλής ποιότητας, και σε ξυλεία. Σε όλη την Ευρώπη, μόνο η Ρωσία έχει περισσότερα δάση από τη Σουηδία. Να προσθέσω ότι τα

περισσότερα δάση της Σουηδίας είναι ιδιωτικά. Για την ακρίβεια ανήκουν κατά 25% στο κράτος, κατά 25% σε βιομηχανίες, και κατά 50% σε ιδιώτες (βλ http://www.nordicforestry.org/facts/Sweden.asp)Ο φυσικός λοιπόν πλούτος της 5η μεγαλύτερης χώρας της Ευρώπης με 450 χιλ τετραγωνικά χιλιόμετρα, αντιστοιχεί σε μόλις 10 εκ κατοίκους. Μια Ελλαδίτσα δηλαδή σε κατοίκους.

Έκτο. Από τη δεκαετία του 70 και μετά, οπότε και τελείωσε η χρυσή περίοδος, και εμφανίστηκαν οι πετρελαικές κρίσεις, η Σουηδική οικονομία άρχισε να αντιμετωπίζει προβλήματα. Και σήμερα που η Σουηδική οικονομία πετάει σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαικές χώρες, έχει ξαναγίνει μία κλασσική σοσιαλδημοκρατία, με ανοίγματα στις αγορές που δεν τα έχουν τολμήσει ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Αγγλία.

Έβδομο. Η μεγάλη οικονομική δύναμη της Σουηδίας, ήταν πάντα το διεθνές εμπόριο. Σε αυτό κυριαρχούσαν και κυριαρχούν ακόμη οι πολυεθνικές της.

Διαβάζοντας τις παραπάνω γραμμές που είναι αδιαμφισβήτητες, σας δημιουργείται η βεβαιότητα ότι η επιτυχία του Σουηδικού μοντέλου οφείλεται στο σοσιαλισμό? Μήπως σας δημιουργείται η απορία του τι θα είχε συμβεί αν δεν είχε κυβερνηθεί στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου

αιώνα η Σουηδία από τους σοσιαλδημοκράτες? Μήπως θα ήταν μία ακόμη Ελβετία? Νομίζω ότι και μόνο από τις 7 παραπάνω γραμμές, δε μπορεί να είναι κάποιος σίγουρος ότι στον σοσιαλισμό οφείλεται η επιτυχία της Σουηδίας.

Και υπάρχει η άποψη, ότι αν δεν είχαν πάρει την εξουσία οι σοσιαλιστές, η Σουηδία θα ήταν όντως Ελβετία. Παρόλο που είμαι αυτής της άποψης, δε θα το υποστηρίξω, γιατί είναι κάτι υποθετικό και δε βγάζεις άκρη. Θα αναφέρω όμως το άρθρο του Σουηδού αναλυτή Nils Eric Sandberg “What went wrong in Sweden?”, που το υποστηρίζει. Λέει χαρακτηριστικά στην αρχή του άρθρου “Μια φορά κι ένα καιρό υπήρχαν δύο μικρές χώρες, που γλύτωσαν και οι δύο τις καταστροφές των πολέμων. Και οι δύο μικρές και ανεξάρτητες για αιώνες...

... Και οι δύο είχαν την ίδια βιομηχανική διάρθρωση. Και οι δύο είχαν εταιρείες με καλή φήμη και καλά προιόντα. Η μόνη τους μεγάλη διαφορά ήταν ότι στη Σουηδία η φύση φέρθηκε πολύ απλόχερα, δίνοντας της πολύ πλούσια κοιτάσματα μεταλλευμάτων, ξυλείας και υδροδυναμικής ενέργειας, ενώ στην Ελβετία έδωσε μόνο έδαφος για να βόσκουν οι αγελάδες……Και οι δύο κράτησαν την ουδετερότητα του στους παγκοσμίους πολέμους και συνέχισαν να κάνουν εμπόριο με τις αντιμαχόμενες πλευρές....

...Μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο, η Σουηδία ήταν στην τρίτη, και η Ελβετία στη δεύτερη θέση, της λίστας των πλουσιότερων χωρών του κόσμου, με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα. Σήμερα (το άρθρο έχει γραφτεί το 1997), η Ελβετία παραμένει 2η , ενώ η Σουηδία έχει πέσει στην 17η θέση.....”.

Θα σου πει ο άλλος, μα στην Ελβετία εισέρρευσαν ένα σωρό κεφάλαια. Ε, συμφωνώ. Που θέλατε να πάνε τα κεφάλαια? Στη Σουηδία? Θα στέλνατε εσείς τα κέρδη της επιχείρησης σας, σε μία χώρα που υποστηρίζει ότι το κέρδος, είναι είτε προιόν εκμετάλλευσης, είτε προιόν εγκληματικότητας? Όχι βέβαια.

Θα θέλατε μία χώρα μακριά από την απειλή των πολέμων, με καλό τραπεζικό σύστημα. Θα μπορούσε αυτή η χώρα να είναι η Σουηδία. Μία ακόμη Ελβετία. Αν δεν ήταν σοσιαλιστική βέβαια. Η Ελβετία είναι 5η , στη λίστα των χωρών με τις πιο φιλελεύθερες οικονομίες στον κόσμο, με μόνο το Χονγκ Κονγκ, τη Σιγκαπούρη, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία μπροστά της.

Βλέπε http :// www . heritage . org / index / ranking Με όλα τα παραπάνω, δημιουργείται το εξής ερώτημα. Πρώτα δημιουργείται ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος και μετά γίνεται πλούσια μία χώρα, ή πρώτα γίνεται πλούσια μία χώρα και μετά δημιουργείται ισχυρό κοινωνικό κράτος? Σύμφωνα με τον νόμο του ακαδημαικού Wagner (Wagner’s Law), πρώτα δημιουργείται ο πλούτος και ύστερα το κοινωνικό κράτος (βλέπε σελίδα 17, “What can the USA learn from the Nordic Model”, Cato Institute)

Με όλα τα παραπάνω, δε θέλω να πω ότι οι Σουηδοί απέτυχαν στον τομέα της ισότητας. Το θέμα όταν μιλάμε για ελεύθερη οικονομία και σοσιαλισμό, δεν είναι αυτό. Σίγουρα σε πρώτη φάση ο σοσιαλισμός, όταν πάρει την εξουσία, μετά από ένα καθεστώς ελεύθερης οικονομίας, θα οδηγήσει σε μία πιο ισομερή κατανομή των εισοδημάτων. Αν πχ εμένα μου δώσει κάποιος από σας 100 δικά του ευρώ, θα κρατήσω τα 10 και ευχαρίστως θα μοιράσω τα υπόλοιπα 90 σε αυτούς που με στήριξαν. Με ξένα λεφτά γίνεται ο σοσιαλισμός. Γιατί να μην είναι γαλαντόμος?

Το θέμα όταν συγκρίνουμε σοσιαλισμό και ελεύθερη οικονομία, είναι το ποιο από τα δύο συστήματα, θα οδηγήσει σε υψηλότερα επίπεδα ισότητας και ελευθερίας. Που να είναι μακροπρόθεσμα διατηρήσιμα. Σε ποιο από τα δύο, ο μέσος πολίτης, θα καταλήξει να έχει μεγαλύτερο εισόδημα και μεγαλύτερη ελευθερία. Αν από μία ελεύθερη οικονομία, περάσουμε σε μία σοσιαλιστική, σίγουρα σε πρώτη φάση (μέχρι να

φέρει την κατάρρευση ο σοσιαλισμός) τα εισοδήματα θα είναι πιο ισομερώς κατανεμημένα. Και εξήγησα γιατί.

Ας μου δώσει ένας οποιοσδήποτε από σας ένα κατοστάρικο, να κρατήσω 5 ευρώ και να μοιράσω τα υπόλοιπα. Με κάνει ιδεολόγο αυτό? Ε, όχι και ιδιαίτερα. Σαν ιδέα μου ακούγεται καλή όμως. Θα σου πει ο άλλος, ο “ιδεολόγος” και καλά, “μα καλά ρε Jazz, από τα δικά σου τα 100 ευρώ δε μπορείς να δώσεις 5? Πρέπει να είναι ξένα για να δώσεις το τάλιρο?”. Τι λες πρε ππαλαβιάρη (με δύο π)? Στις ανεπτυγμένες ευρωπαικές χώρες, ο μέσος όρος των κρατικών δαπανών, ανέρχεται στο 50%. Στο 100% είναι κομμουνισμός. Βλέπε eurostat για κρατικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ ανά ευρωπαική χώρα. Στις ΗΠΑ είναι περίπου στο 40% και στην Ευρώπη περίπου 50%. Γι’ αυτό συζητάμε. Για το αν πρέπει το κράτος να γίνει ακόμη μεγαλύτερο από το 50% της οικονομίας στις σύγχρονες σοσιαλδημοκρατίες.

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/statistics_explained/index.php?title=File:General_government_expenditure_by_COFOG_function,_2011_%281%29_%28%25_of_GDP%29.png&filetimestamp=20130429100920

Is Sweden Socialist ?

Το σοσιαλιστικό site socialistworld.net , στην πρώτη σελίδα του άρθρου του “Is Sweden Socialist”, γράφει τα εξής

“...Η Σουηδία, δεν υπήρξε ποτέ σοσιαλιστική χώρα, με την έννοια της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής...ούτε υπήρξε η Σουηδία μία μικτή οικονομία ή αποτέλεσε ένα τρίτο δρόμο, μία εναλλακτική στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό....Απλά τις δεκαετίες του 60 και του 70, με την άνοδο του καπιταλισμού, δημιουργήθηκε ένα μεγάλο κοινωνικό κράτος, χρηματοδοτούμενο από υψηλή φορολόγηση..”.

Και αρκετά παρακάτω συνεχίζει “…Αυτό που συχνά αποκαλείται στη Σουηδία μικτό μοντέλο, δεν υπήρξε ποτέ. Στην πραγματικότητα, ο κρατικός τομέας, ήταν μικρότερος από τις περισσότερες άλλες χώρες...”.

Με τα παραπάνω, ο πικραμένος σοσιαλιστής θέλει να πει, ότι παρόλο που οι Σουηδοί σοσιαλιστές έκαναν αναδιανομή των εισοδημάτων με υψηλή φορολογία, δεν παρενέβαιναν αρκετά στον παραγωγικό τομέα της οικονομίας. Το λέει για κακό. Εγώ πάλι λέω ότι χάρη σε αυτό άντεξαν όσο άντεξαν, και δεν τα έκαναν όλα ρημαδιό.

Θεωρεί δηλαδή ότι οι αριστεροί Σουηδοί, δεν ήταν αρκετά αριστεροί. Όπως λένε και οι δικοί μας αριστεροί. Κατηγορούν το ΠΑΣΟΚ ότι δεν ήταν αρκετά αριστερό, ότι δεν μεγάλωσε αρκετά το κράτος, ότι δεν μας φορολόγησε αρκετά, ότι άφησε πολύ ανοιχτά τα επαγγέλματα, ότι δεν ρύθμισε αρκετά τις αγορές, και ότι ήταν πολύ φιλελεύθερο. Ένα πράγμα σαν τον Μίλτον Φρίντμαν το ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με τους αριστερούς. Τι σχολή του Σικάγου, τι ΠΑΣΟΚ δηλαδή για τους αριστερούς. Τι Λοζάνη, τι Κοζάνη, γκόμενες η μια, γκόμενες και η άλλη. Ένα τέτοιο πράγμα το ΠΑΣΟΚ και ο φιλελευθερισμός. Ένα τέτοιο δέσιμο έχουν το ΠΑΣΟΚ και ο φιλελευθερισμός. Το ένα είναι η Κοζάνη και το άλλο η Λοζάνη. Και έχει γκόμενες και το ένα, γκόμενες και το άλλο. Το ίδιο πράγμα είναι.

ΝΟΡΒΗΓΙΑ

Άφησαν λοιπόν οι σοσιαλιστές μας τη Σουηδία, και έπιασαν τη Νορβηγία τώρα. Αυτό λέει το μοντέλο πρέπει να εφαρμόσουμε στην Ελλάδα. Η Νορβηγία είναι η χώρα που δεν υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αμέσως λοιπόν αναρωτιέσαι “βρε πως τα κατάφερε εδώ ο σοσιαλισμός χωρίς να τα κάνει όλα γης μαδιάμ?”.

Ψάχνεις λοιπόν, ψάχνεις, ψάχνεις και δε βλέπεις τίποτα. Μετά κάνεις μία να μυρίσεις, και αμέσως σου σπάει τα ρουθούνια η μυρωδιά του πετρελαίου. Η Νορβηγία είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Έχει με λίγα λόγια ψωμάκι για να γίνει σοσιαλισμός.

Όταν μιλάμε για πετρέλαιο, θα πρέπει να κάνουμε τον παρακάτω διαχωρισμό. Το πόσο πετρέλαιο παράγει μία χώρα (παραγωγός), και πόσο εξάγει (εξαγωγέας). Γιατί αν μία χώρα παράγει πολύ πετρέλαιο αλλά οι μεγάλες ανάγκες της δεν της επιτρέπουν να το εξάγει, δε μπορεί να έχει και έσοδα από τον υπόλοιπο κόσμο. Αν μπορεί...μπίνγκο!! Τζακ ποτ!!

Η Νορβηγία λοιπόν, είναι μία χώρα με μόλις 5 εκατομμύρια κατοίκους. Μισή Ελλαδίτσα. Και είναι σε απόλυτα μεγέθη, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Σε εξαγωγές δεν το συζητάμε. Σε ακόμη υψηλότερη θέση. Και όταν μιλάμε για εξαγωγές με βάση τις κατά κεφαλήν εξαγωγές βαρελιών, είναι στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως.

Σκεφτείτε δηλαδή η Ελλαδίτσα μας, να ήταν η μεγαλύτερη σχεδόν (σε βαρέλια ανά άτομο) εξαγωγική χώρα πετρελαίου στον κόσμο. Θα είχαμε όχι από ένα καγιέν που είχαμε με τα δανεικά. Από δύο καγιέν θα είχαμε με το πετρέλαιο. Και δώστου σοσιαλισμό. Και πάρε σοσιαλισμό.

Και φέρε σοσιαλισμό. Όχι α λα Νορβηγικά βέβαια. Εκεί υπάρχει τάξη. Α λα Ελληνικά.

Επειδή λοιπόν στη Νορβηγία υπάρχει ψωμί, και άρα πληρούνται οι προυποθέσεις εφαρμογής ενός πετυχημένου σοσιαλιστικού μοντέλου μέχρι να τελειώσει το πετρέλαιο, δε θα ασχοληθώ παραπάνω. Αν και υπάρχουν πολλά να πεις και για εκεί. Γιατί και εκεί η οικονομία σε πολλούς τομείς είναι πολύ πιο ελεύθερη από τη Σοβιετία μας. Να πω απλά, ότι όπως προκύπτει από το site του Norwegian Petroleum Directorate NPD, που είναι το κρατικό site για θέματα πετρελαίου “...Η Νορβηγία είναι η 14η στη λίστα των μεγαλυτέρων παραγωγών πετρελαίου χωρών, και 7η στη λίστα των μεγαλυτέρων εξαγωγέων πετρελαίου χωρών....Το 2011 η Νορβηγία ήταν η 6η μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, και η 3η μεγαλύτερη εξαγωγέας”. Αυτά σε απόλυτα μεγέθη. Σε κατά κεφαλήν μεγέθη, είναι πολύ ψηλότερα γιατί η Νορβηγία έχει πολύ λιγότερους κατοίκους από τη Ρωσία πχ.

Οι Έλληνες σοσιαλιστές λοιπόν, που είναι πρώτοι στο να μυρίζονται το ψωμί, έχουν μυριστεί το Ελληνικό πετρέλαιο, και έχουν λυσσάξει, τους έχει ανοίξει η όρεξη. Θα μου πεις το πετρέλαιο ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Συμφωνώ. Και γιατί πρέπει να έχουμε σοσιαλισμό για να το χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε καλύτερη παιδεία, καλύτερη υγεία και καλύτερες υποδομές? Γιατί πρέπει να έχουμε αυτά τα σταλινικά τομάρια να μας έχουν δούλους για άλλα 30 ή όσα χρόνια κρατήσει το πετρέλαιο?

Την πάτησαν όμως. Φανήκαμε τυχεροί. Το πετρελαιάκι θα αργήσει ακόμη να βγει. Και τώρα που δεν έχουν μηχάνημα να κόβουν χρήμα, ούτε δανεικά για να δανείζονται και να μας μιλάνε για ιδέες, θα αναγκαστούν να φτιάξουν θεσμούς και διαφάνεια και να φύγουν από το σβέρκο μας τα βρωμόσκυλα. Και όταν θα έρθει με το καλό το πετρελαιάκι, αν έρθει, δε θα μπορούν να το ρημάξουν.

Εγχειρίδιο χρήσης του κειμένου (αποκλειστικά για φιλελεύθερους)

Σε συνάντηση του με μη ενημερωμένο σοσιαλιστή, που έχει μείνει πίσω και επικαλείται το Σουηδικό μοντέλο, ο φιλελές που έχει διαβάσει το παραπάνω κείμενο, προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες. Τον χτυπάει φιλικά στην πλάτη και του λέει με καθαρή φωνή “εεεε μπαρμπαμητρούση, άλλαξε η κατάσταση, Νορβηγία λέμε τώρα”. Εάν ο μη ενημερωμένος σοσιαλιστής επιμείνει στην περίπτωση της Σουηδίας ο φιλελές προβαίνει στην άμεση ενημέρωση του.

Του επισημαίνει δηλαδή, ότι ένα μεγάλο μέρος των σουηδικών ιατρικών κέντρων (αυτά που δεν δέχονται επείγοντα) διοικείται έναντι αμοιβής από ιδιωτικές εταιρείες, ενώ αυτό έχει ήδη αρχίσει να γίνεται και στα νοσοκομεία (με επείγοντα), ενώ και οι δύο κατηγορίες εξακολουθούν να χρηματοδοτούνται από το κράτος. Του λέει επίσης, ότι στη Σουηδία, οποιοσδήποτε ιδιώτης ικανοποιεί τα κριτήρια, έχει το δικαίωμα να ιδρύσει σχολείο, (αρκεί να βρει και μαθητές βέβαια), η χρηματοδότηση των οποίων παραμένει κρατική.

Δίνοντας του τη χαριστική βολή, τον ενημερώνει ότι η Σουηδία από τα μέσα της δεκαετίας του 90, έχει θεσμοθετήσει την υποχρέωση πλεονασματικών προυπολογισμών. Στη συνέχεια τον καλεί, ενωμένοι και αλληλέγγυοι, να “αγωνιστούν” για παρόμοιες “σοσιαλιστικές” μεταρρυθμίσεις και στην Ελλάδα. Ο σοσιαλιστής αμέσως χρησιμοποιεί υβριστικούς χαρακτηρισμούς για την Σουηδία, όπως “φασιστική”, “ανθρωποφάγα” κτλ, και δηλώνει ότι νεοφιλελεύθερες και αντιλαικές πολιτικές δεν τον εκφράζουν. Το περιστατικό θεωρείται λήξαν.

Στους ενημερωμένους σοσιαλιστές, αυτούς που είναι μέσα στα πράγματα, και του λένε για τη Νορβηγία, ο φιλελές απαντάει ως εξής “Κούλαρε φιλαράκι να βγει πρώτα το μαύρο υγρό και στην Ελλάδα, και μετά ξανακάνουμε σοσιαλισμό. Μέχρι τότε άσε να κάνουμε και λίγο φιλελευθερισμό που είναι και πιο φτηνός. Και μόλις βγει το καύσιμο το ξαναγυρνάμε”.

Το σημαντικότερο απ’όλα τα παραπάνω όμως, είναι ότι ο φιλελές, καθόλη τη διάρκεια της συζήτησης, οφείλει να παραμένει σε εγρήγορση. Διότι οι σοσιαλισταί φημίζονται δια τον φανατισμόν τους και τον τρόπον με τον οποίον δυσαρεστούνται από την αντίθετη άποψη. Ο φιλελές λοιπόν, παραμένει σε εγρήγορση, ώστε αν ο σοσιαλιστής δείξει επιθετική διάθεση, με ταχύτητα να κινηθεί προς το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα, για να ζητήσει προστασία από τα σοσιαλιστικά ιδεώδη.

Τα υπόλοιπα κείμενα που έχω ανεβάσει στο Scribd βρίσκονται στο παρακάτω link

http :// www . scribd . com / iakovosal / documents

ΠΗΓΕΣ

Institute of Economic Affairs, “The surprising ingredients of Swedish success-free markets and social cohesion”. Ένα 40σέλιδο working paper του φιλελεύθερου think tank IEA, η καλύτερη εισαγωγή για το κατά πόσο οφείλεται στον σοσιαλισμό η επιτυχία της Σουηδίας. Απλό, γεμάτο πληροφορίες και παραπομπές σε πλήθος πηγών.

http :// www . iea . org . uk / sites / default / files / publications / files / Sweden %20 Paper . pdf

Rudolf Meidner “Why the Swedish model failed?” Η εξήγηση της αποτυχίας του Σουηδικού μοντέλου, από τον θεμελιωτή της οικονομικής θεωρίας του

http://socialistregister.com/index.php/srv/article/view/5630/2528#.Uk6PUVNVVpo

Economist, Northern Lights, το πρώτο από τα τρία άρθρα του special report του economist για τη Σουηδία.

http://www.economist.com/news/special-report/21570840-nordic-countries-are-reinventing-their-model-capitalism-says-adrian

Economist, The new model, το δεύτερο από τα τρία άρθρα του special report του Economist για τη Σουηδία

http://www.economist.com/node/21564412

Economist, The secret of their success, πολύ ωραίο άρθρο που εξετάζει την επιτυχία των Σκανδιναβών.

http://www.economist.com/news/special-report/21570835-nordic-countries-are-probably-best-governed-world-secret-their

Economist, The next supermodel, το τρίτο από τα τρία άρθρα του special report του Economist για τη Σουηδία

http://www.economist.com/news/leaders/21571136-politicians-both-right-and-left-could-learn-nordic-countries-next-supermodel

Economist, Private education – The Swedish model, πολύ καλό άρθρο του Economist για τις αλλαγές που έχουν γίνει στο εκπαιδευτικό σύστημα της Σουηδίας, όπου επιτρέπεται η λειτουργία ιδιωτικών αλλά κρατικά χρηματοδοτούμενων σχολείων.

http://www.economist.com/node/11535645

Economist, The Swedish Model- Admire the Best Forget the Rest, ωραίο άρθρο του Economist

http://www.economist.com/node/7880173

Hans Sjogren, “Welfare Capitalism. The Swedish Economy”, μία πάρα πολύ καλή περίληψη (60σέλιδη) της οικονομικής ιστορίας της Σουηδίας, για την περίοδο 1850-2005, από τον καθηγητή μίας εκ των κορυφαίων Ευρωπαικών οικονομικών σχολών (Stockholm School of Economics).http :// www . liu . se / utbildning / pabyggnad / F 7 MER / student / courses /733 a 42- politics - and - economics - of - international - relations / filarkiv -733 a 42/2012/1.418571/ WelfareCapitalism - theSwedishEconomy 1850-2005. pdf

Wikipedia, Economy of Sweden

http://en.wikipedia.org/wiki/Economy_of_Sweden

Wikipedia, Industrialization of Sweden, αναφέρει το πόσο είχε προχωρήσει η εκβιομηχάνιση της Σουηδίας στο τέλος του 19 αιώνα.

http://en.wikipedia.org/wiki/Industrialization_of_Sweden

Nordic Forestry, site με στοιχεία για τον δασικό πλούτο της Σουηδίας, είναι το site που αναφέρει για τα ποσοστά ιδιοκτησίας των δασών της Σουηδίας (25% κρατικά, 50% ιδιωτικά, 25% σε βιομηχανίες), και ότι μόνο η Ρωσία έχει περισσότερα δάση από τη Σουηδία.

http://www.nordicforestry.org/facts/Sweden.asp

Public-private health care delivery becoming the norm in Sweden, Canadian Medical Journal Association, άρθρο για την διοίκηση των νοσοκομείων από ιδιώτες χρηματοδότηση δημόσια.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2443216/

Nils Eric Sandberg “What went wrong in Sweden?”, είναι ένα ωραίο μεγάλο άρθρο, που υποστηρίζει ότι αν η Σουηδία δεν είχε σοσιαλιστικό μοντέλο, θα ήταν σήμερα ισχυρότερη από την Ελβετία.

http://timbro.se/pdf/what_went_wrong_in_sweden.pdf

Economist, “A hospital case”, άρθρο για την εφαρμογή του μοντέλου δίοικησης ενός κανονικού νοσοκομείου (που δέχεται και επείγοντα) από ιδιώτες-συμβούλους με κρατική χρηματοδότηση

http :// www . economist . com / news / business /21578020- sweden - leading - world - allowing - private - companies - run - public - institutions - hospital

Bloomberg “Booming Sweden’s Free Market Solution”, πάρα πολύ καλό και μικρό άρθρο του Bloomberg, για τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν, και τον τρόπο με τον οποίο βοήθησαν τη Σουδία τις δύο τελευταίες δεκαετίες

http :// www . bloomberg . com / news /2012-06-06/ booming - sweden - s - free - market - solution . html

Socialistworld.net, Is Sweden socialist?, ένα άρθρο από το μεγάλο σοσιαλιστό site, που εξετάζει το αν είναι ή αν υπήρξε ποτέ σοσιαλιστική η Σουηδία. Με την κλασσική έννοια του σοσιαλισμού, όπου το κράτος ελέγχει μεγάλο μέρος των μέσων παραγωγής

http://www.socialistworld.net/doc/1

Ed. Dolan, How Smart Fiscal Rules Keep Sweden’s Budget in Balance, άρθρο για τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στον τομέα της δημοσιονομικής πειθαρχίας

http :// www . economonitor . com / dolanecon /2011/07/31/ how - smart - fiscal - rules - keep - swedens - budget - in - balance /

Lars Calmfors, “What can Europe learn from Sweden? Four lessons for fiscal discipline”, άρθρο για τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στον τομέα της δημοσιονομικής πειθαρχίας

http :// www . voxeu . org / article / what - can - europe - learn - sweden - four - lessons - fiscal - discipline

Policy Analysis, Cato Institute, “What can the USA learn from the Nordic Model?”, σύγκριση του Αμερικανικού μοντέλου με το Σκανδιναβικό, από το φιλελεύθερο think tank Cato, που ισχυρίζεται ότι πρώτα γίνεται ένα κράτος πλούσιο και έπειτα αποκτά ισχυρό κοινωνικό κράτος, και όχι ανάποδα (Wagner’s Law)

http :// object . cato . org / sites / cato . org / files / pubs / pdf / pa -603. pdf

Johan Norberg, How laissez-faire made Sweden rich, σε αυτό το άρθρο ο φιλελεύθερος οικονομολόγος Johan Norberg, εξηγεί γιατί η επιτυχία της Σουηδίας οφείλεται στην προ σοσιαλιστική περίοδο.

http :// www . africanliberty . org / files / Essay %20 on %20 Sweden %20-%20 IO %20 edit %20- %20 clean %20 version %20_1_. pdf

Peter Stein, Cato Institute Policy Analysis No 160: Sweden: From Capitalist Success to Welfare Sclerosis, πολύ ωραίο, μεγάλο αλλά παλιό άρθρο (1991) από το φιλεύθερο think tank Cato

http://object.cato.org/sites/cato.org/files/pubs/pdf/pa160.pdf

Lennart Schon “Sweden-Economic Growth and Structural Change 1800-2000”, μια μικρή οικονομική ιστορία της Σουηδίας, για τους δύο τελευταίους αιώνες.

http :// eh . net / encyclopedia / article / schon . sweden

Μία μίνι οικονομική ιστορία από το Economifacta, που είναι site του συνδέσμου Σουηδικών επιχειρήσεων

http://www.ekonomifakta.se/en/Swedish-economic-history/Wikipedia, Economic History of Sweden, μία πολύ σύντομη δισέλιδη οικονομική ιστορία της Σουηδίας τους δύο τελευταίους αιώνες

http :// en . wikipedia . org / wiki / Economic _ history _ of _ Sweden

Rudolf Meidner, ο σοσιαλιστής οικονομολόγος των σουηδικών εργατικών συνδικάτων, που μαζί με τον Gosta Rehn, έφτιαξαν το οικονομικό μοντέλο Rehn-Meidner, πάνω στο οποίο βασίστηκε η σουηδική οικονομική πολιτική τις δεκαετίες 50, 60 έως τα μέσα της δεκαετίας του 70. Ανέλαβε να δημιουργήσει τα wage earners funds. Μαθητής του Gunnar Myrdal.

http :// en . wikipedia . org / wiki / Rudolf _ Meidner

Gunnar Myrdal, θρυλικός σοσιαλιστής οικονομολόγος, βουλευτής των σοσιαλδημοκρατών για πολλά χρόνια.

http :// en . wikipedia . org / wiki / Gunnar _ Myrdal

Geography of Sweden

http://en.wikipedia.org/wiki/Geography_of_Sweden#Natural_resources

The Sweden Myth, του Stefan Carlsson, λέει γιατί είναι μύθος ότι η επιτυχία της Σουηδίας οφείλεται στον σοσιαλισμό

http :// mises . org / daily /2259

Βιογραφικό του Ivar Kreuger, Wikipedia, ο σουηδός βιομήχανος, αποκαλούμενος και βασιλιάς του σπίρτου, που έφτασε πριν καταστραφεί από το κραχ του 1929, να ελέγχει τα ¾ της παγκόσμιας παραγωγής σπίρτου.

http://en.wikipedia.org/wiki/Ivar_Kreuger

Per Bylund, Stagnating Socialist Sweden, ένα συμπαθητικό μικρό άρθρο

http://mises.org/daily/4936

Markus B, “The Scandinavian welfare myth revisited”, ένα συμπαθητικό μικρό άρθρο

https :// mises . org / daily /4146

Στρατιωτική ιστορία της Σουηδίας, Wikipedia, λέει στα γρήγορα τους πολέμους της Σουηδίας

http :// en . wikipedia . org / wiki / Military _ history _ of _ Sweden

List of Swedish inventions, Wikipedia, μία λίστα με τις Σουηδικές ανακαλύψεις που είναι πολλές και σημαντικές τον 19 αιώνα

http :// en . wikipedia . org / wiki / List _ of _ Swedish _ inventions

The Huffington Post, The secret to the Swedish Model’s Success, ένα μικρό συμπαθητικό αρθράκι

http://www.huffingtonpost.ca/yanick-labrie/sweden-economy-_b_2166929.html

Business Spectator, Sweden’s secret free market success, ένα μικρό συμπαθητικό αρθράκι

http://www.businessspectator.com.au/article/2012/10/4/commodities/swedens-secret-free-market-success

Washington Times, Sweden’s turn from socialism, ένα συμπαθητικό μικρό αρθράκι

http :// www . washingtontimes . com / news /2007/ jun /16/20070616-080932-5740 r /? page = all

Frontpagemag, “Does Scandinavian socialism work?”, ένα μικρό αρθράκι που ισχυρίζεται ότι η δεν οφελήθηκε η Σουηδία από το σοσιαλιμό

http://frontpagemag.com/2011/steven-plaut/does-scandinavian-socialism-work/

Socialistworld “The reality of Swedish neo-liberalism, ένα ωραίο άρθρο από ένα σοσιαλιστικό site, που τα χώνει στις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στη Σουηδία. Κάτι σαν το δικό μας “ξεπούλημα” ένα πράγμα.

http :// www . socialistworld . net / doc /6330

Norwegian Petroleum Directorate, Νορβηγικό κρατικό site που δίνει πληροφορίες για το Νορβηγικό πετρέλαιο.

http://www.npd.no/en/