บทท�� ๔ การสัมพันธ์� เบ�ดเตล็�ด

โดย พระมหาธานิ�นิทร� อาท�ตวโร ๑๒ กุ�มภาพ�นิธ� ๒๕๕๖

วากุ�ยารม�ภ, วากุ�ยารม�ภโชตกุ• ห�,จ,ปนิ,ต� แปลว!า กุ" เร$ยกุช%&อสั�มพ�นิธ�ว!า วากุ�“

ยารม�ภ ” บ้)าง วากุ�ยารม�ภโชตกุ“ ” บ้)าง โดยมากุสั�มพ�นิธ�ว!า วากุ�ยารม�ภ “ ” สั�มพ�นิธ�แล)วท�+ง เช!นิ

• _ สัเจ ห� อย, ปฐมวเย โภเค อเขเปต�วา กุม�มนิ�เต ปโยช�สั�สั ฯ

• _ กุ" ถ้)าว!า อ. บ้�ตรของเศรษฐ$ผู้5)ม$ทร�พย�มากุ นิ$+ ย�งโภคะ ท. ไม!ให)สั�+นิไปแล)ว จ�กุประกุอบ้แล)ว ซึ่9&งกุารงานิ ท. ในิปฐมว�ยไซึ่ร) ฯ

วากุ�ยารม�ภ, วากุ�ยารม�ภโชตกุ (ต!อ)

• สัเจ ศ�พท� ปร�กุป�ปต�ถ้ ห� ศ�พท� วากุ�ยารม�ภ อย, ว�เสัสันิ ของ มหาธนิเสัฏฺ;ฐ�ป�ต�โต ๆ สัยกุต�ตา ในิ ปโยช�สั�สั ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ ปฐมวเย อาธาร ในิ ปโยช�สั�สั โภเค กุาร�ตกุม�ม ในิ อเขเปต�วา ๆ ป�พ�พกุาลกุ�ร�ยา ในิ ปโยช�สั�สั กุม�มนิ�เต อว�ต�ตกุม�ม ในิ ปโยช�สั�สั ฯ

ว�กุต�กุต�ตา• ศ�พท�ท$&จะต)องแปลและสั�มพ�นิธ�เป=นิว�กุต�กุ�ตตา ค%อ

ศ�พท�ท$&อย5!ใกุล)ธาต� ๔ ต�ว ค%อ ห�, ภ5, อสั และ ชนิ ธาต� แปลว!า เป=นิ “ ” และถ้)าอย5!ใกุล)กุ�ร�ยาค�มพากุย�ท$&เป=นิกุ�ร�ยาหมวดปญฺ�จม$ สัต�ตม$ ภว�สั�สัต� และ กุาลาต�ปต�ต� สันิามหลวงนิ�ยมแปลอาบ้กุาลของกุ�ร�ยาค�มพากุย�หมวดนิ�+นิๆ ด)วย ค%อ แปลว!า จงเป=นิ... พ9งเป=นิ... และ จ�กุเป=นิ... สั�มพ�นิธ�ว!า ว�กุต�กุต�“ตา ” โดยมากุจะเป=นิปฐมาว�ภ�ตต�และตต�ยาว�ภ�ตต�

ว�กุต�กุตตา ท$&เป=นิปฐมาว�ภ�ตต� เช!นิ

อย, ป�ต�โต มหาป�ญฺ�โญ โหต� ฯ ( อย5!ใกุล) ห� ธาต�)อ. บ้�ตรนิ$+ เป=นิผู้5)ม$บ้�ญมากุ ย!อมเป=นิ ฯ

อย, ว�เสัสันิ ของ ป�ต�โต ๆ สัยกุต�ตา ในิ โหต� ๆ อาข� ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ มหาป�ญฺ�โญ ว�กุต�กุต�ตา ในิ

โหต� ฯ

อย, กุ�มาโร กุตาภ�นิ$หาโร ภว�สั�สัต� ฯ (อย5!ใกุล) ภ5 ธาต�) อ. กุ�มารนิ$+ จ�กุเป=นิผู้5)ม$อภ�นิ�หารอ�นิกุระท,าแล)ว จ�กุเป=นิ ฯ อย, ว�เสัสันิ ของ กุ�มาโร ๆ สัยกุต�ตา ในิ ภว�สั�สัต� ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ กุตาภ�นิ$หาโร ว�กุต�กุต�ตา ในิ ภว�สั�สัต� ฯ

ข)อสั�งเกุต

ต�วประธานิเป=นิม�ธยมบ้�ร�ษ ค%อ ต�ว, ต�ม�เห และอ�ต�ตมบ้�ร�ษ ค%อ อห, มย, ถ้)าจะให)ปลอดภ�ย กุ�ร�ยาค�มพากุย�จะต)องเป=นิอาขยาตเท!านิ�+นิ ด�งนิ�+นิ ถ้)าปAญหาใช)ธาต�ประกุอบ้ด)วย ต ปAจจ�ย จะต)องแปลว ต ปAจจ�ย เป=นิ ว�กุต�กุ�ตตา ในิ กุ�ร�ยาอาขยาต อ$กุช�+นิหนิ9&ง ในิกุรณี$ท$&เป=นิ ชาต จะม$ว�กุต�กุ�ตตาซึ่)อนิ ว�กุต�กุ�ตตา กุล!าวค%อ ม$ต�วว�กุต�กุ�ตตา ในิ ชาต และ ชาต ว�กุต�กุ�ตตา ในิ กุ�ร�ยาอาขยาต

ว�กุต�กุ�ตตา ช�+นิเด$ยว เช!นิ

ต�ว, กุ�โต อาคโต ฯ อ. ท!านิ เป=นิผู้5)มาแล)ว แต!

ท$&ไหนิ (อสั�) ย!อมเป=นิ ฯ ต�ว, สัยกุต�ตา ในิ อสั� ๆ

อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ กุ�โต ว�เสัสันิ ของ ฐานิโต ๆ อปาทานิ ในิ อาคโต ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ อสั� ฯ

ว�กุต�กุต�ตา ช�+นิเด$ยว• อห, สัาวต�ถ้�โต อาคโต ฯ • อ. เรา เป=นิผู้5)มาแล)ว

แต!กุร�งสัาว�ตถ้$ (อม�ห�) ย!อมเป=นิ ฯ• อห, สัยกุต�ตา ในิ อม�ห�

ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ สัาวต�ถ้�โต ๆ อปาทานิ ในิ อาคโต ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ อม�ห� ฯ

ต�ม�เห ก�โต อาคตา ฯอ. ท�าน ท. เป็�นผู้ !มาแล็!ว แต�ท��ไหน (อต�ถ)

ย่�อมเป็�น ฯ ต�ม�เห สัย่กต�ตา ใน อต�ถ ๆ อาขฺ�ย่าตบท กต� ต�วาจก ก�โต ว+เสัสัน ขฺอง ฐานโต ๆ อป็าทาน

ใน อาคตา ๆ ว+กต+กต�ตา ใน อต�ถ ฯ

• มย, สัาวต�ถ้�โต อาคตา ฯ• อ. เรา ท. เป=นิผู้5)มาแล)ว แต!

กุร�งสัาว�ตถ้$ (อม�ห) ย!อม เป=นิ ฯ

• มย, สัยกุต�ตา ในิ อม�ห ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ

สัาวต�ถ้�โต อปาทานิ ในิ อา คตา ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ อม�ห ฯ

Time Spent

Proj

ects

Wor

ked

On

อม�มา อาลปนิ ต�ม�เห สัยกุต�ตา ในิ อต�ถ้ ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต� วาจกุ กุ�มต�ถ้, สัม�ปทานิ ในิ อต�ถ้ อ�โปสัถ้�กุา ว�กุต�กุต�ตา ในิ ชาตา ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ อต�ถ้ ฯ

อม�มา กุ�มต�ถ้, อ�โปสัถ้�กุา ชาตต�ถ้ ฯ

ว�กุต�กุต�ตา สัองช�+นิ

ด5กุ!อนิแม! ท. อ. ท!านิ ท. เป=นิผู้5)ร �กุษาซึ่9&งอ�โบ้สัถ้ เป=นิผู้5)

เกุ�ดแล)ว ย!อมเป=นิ เพ%&อ ประโยชนิ�อะไร ฯ

ว�กุต�กุ�ตตา สัองช�+นิ (ต!อ)

• อห. อ+เมสั. ป็จ�จโย่ จ ป็ต+ฏฺ1ฐา จ ชาโต ฯ

• อ. เรา เป็�นป็3จจย่ด!วย่ เป็�นท��พั4�งด!วย่ ขฺองชน ท. เหล็�าน�5 เป็�นผู้ !เก+ดแล็!ว (อม�ห+) ย่�อมเป็�น ฯ

ว�กุต�กุ�ตตา (ต!อ)

• อห, สัยกุต�ตา ในิ อม�ห� ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ อ�เมสั, ว�เสัสันิ ของ ชนิานิ, ๆ สัาม$สัม�พนิ�ธ ในิ ปจ�จโย และ ปต�ฏฺ;ฐา จ สัองศ�พท� ปทสัม�จ�จยต�ถ้ เข)ากุ�บ้ ปจ�จโย และ ปต�ฏฺ;ฐา ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ ชาโต ๆ ว�กุต�กุต�ตา ในิ อม�ห� ฯ

ว+กต+กม�ม

Company Logo

“ว+กต+กม�ม ม�ค.าแป็ล็ว�า ให!เป็�น...” อย่ �หน!า (อย่ �ใกล็!) กร “ ” ธ์าต� แล็ะ จร ธ์าต� สัมพันธ์�ว�า ว+กต+กม�ม ม� ๒ ว+ภัตต+ ค9อ

๑. ถ!าเป็�นกตต�วาจก จะเป็�นท�ต+ย่าว+ภัตต+ เช�น_ อถ สัต�ถา ต. พั�ย่าธ์+นา อภั+ภั ต. กต�วา ทสั�เสัสั+ ฯ_ ล็.าดบน5น อ. พัระศาสัดา ทรงแสัดงแล็!ว ซึ่4�งร ป็น5น

กระท.าให!เป็�นร ป็อนพัย่าธ์+ครอบง.าแล็!ว ฯ

อถ กาล็สัต�ตม� ใน ทสั�เสัสั+ สัต�ถา สัย่กต�ตา ใน ทสั�เสั

สั+ ๆ อาขฺ�ย่าตบท กต�ต� วาจก ต. ว+เสัสัน ขฺอง ร ป็=

ๆ อว�ต�ตกม�ม ใน ทสั�เสัสั+ พั�ย่าธ์+นา อนภั+ห+ตกต�ตา

ใน อภั+ภั ต. ๆ ว+กต+กม�ม ใน กต�วา ๆ ก+ร+ย่าว+เสัสัน ใน

ทสั�เสัสั+ ฯ

ว�กุต�กุม�ม• ธม�ม, จเร สั�จร�ต, ฯ• อ. บ้�คคล พ9งประพฤต� ซึ่9&ง

ธรรม ให)เป=นิสั�จร�ต ฯ• ป�ค�คโล สัยกุต�ตา ในิ จเร

ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ ธม�ม, อว�ต�ตกุม�ม ในิ จเร สั�จร�ต, ว�กุต�กุม�ม ในิ จเร ฯ

ว�กุต�กุม�ม (ต!อ) • ๒. ถ้)าเป=นิกุ�มมวาจกุ

จะเป=นิปฐมาว�ภ�ตต� • _ ปาณีาต�ปาตกุม�มสั�สั

โว ภนิ�เต อกุารโกุ กุโต ฯ

• _ ข)าแต!พระองค�ผู้5)เจร�ญ อ. นิายพรานิช%&อว!ากุ�กุกุ�ฏม�ตร อ�นิพระองค�ทรงกุระท,าแล)ว ให)เป=นิผู้5)ไม!กุระท,า ซึ่9&งกุรรมค%อปาณีาต�บ้าตหร%อ ฯ

ว�กุต�กุม�ม (ต!อ)• _ ภนิ�เต อาลปนิ กุ9

ศ�พท� ป�จ�ฉนิต�ถ้ กุ�กุ�กุ�ฏม�ต�โต สัญฺ�ญาว�เสัสันิ ของ ล�ท�ทโกุ ๆ ว�ต�ตกุม�ม ในิ กุโต ๆ กุ�ตบ้ท กุม�มวาจกุ โว อนิภ�ห�ตกุต�ตา ในิ กุโต ปาณีาต�ปาตกุม�มสั�สั ฉฏฺ;ฐ$กุม�ม ในิ อกุารโกุ ๆ ว�กุต�กุม�ม ในิ กุโต ฯ

สัม�ภัาวน

สัม�ภาวนิ• สัม�ภาวนิ ม$ค,าแปล

ว!า ว!าเป=นิ อย5!“ ”หนิ)าธาต�ในิความกุล!าว, ความเร$ยกุ หร%อความถ้9ง โดยมากุเป=นิท�ต�ยาว�ภ�ตต� ฝ่Gายเอกุวจนิะ สั�มพ�นิธ�ว!า สั“ม�ภาวนิ เช!นิ”

• _ ตมห, พ�ราห�มณี, วทาม� ฯ

• อ. เรา ย!อมเร$ยกุ ซึ่9&งบ้�คคลนิ�+นิ ว!าเป=นิพราหมณี� ฯ

• อห, สัยกุต�ตา ในิ วทาม� ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ ต, ว�เสัสันิ ของ ป�ค�คล, ๆ อว�ต�ตกุม�ม ในิ วทาม� พ�ราห�มณี, สัม�ภาวนิ ในิ วทาม� ฯ

สัม�ภาวนิ (ต!อ)• _ เอต, ปพ�พต, สัรณี,

คจ�ฉถ้ ฯ • อ. ท!านิ ท. จงถ้9ง ซึ่9&ง

ภ5เขานิ�+นิ ว!าเป=นิท$&พ9&ง ฯ • ต�ม�เห สัยกุต�ตา ในิ

คจ�ฉถ้ ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ เอต, ว�เสัสันิ ของ ปพ�พต, ๆ อว�ต�ตกุม�ม ในิ คจ�ฉถ้ สัรณี, สัม�ภาวนิ ในิ คจ�ฉถ้ ฯ

อ+ต�ถม�ภั ต

นามนามท��ป็ระกอบ ด!วย่ตต+ย่าว+ภัตต+

“ แป็ล็ว�า ม� หร9อ ด!วย่” “ท5ง สัมพันธ์�ว�า อ+ต�

” ถม�ภั ต ( อ�านว�าอ+ด_ถ.า_พั _ตะ) ม�หล็กการแป็ล็แล็ะ

สัมพันธ์� ดงน�5

อ�ต�ถ้ม�ภ5ต (ต!อ)

• ๑. ถ้)าแปลต!อจากุต�วประธานิหร%อนิาม (นิามนิามหร%อสั�พพนิาม) กุ!อนิกุ�ร�ยา แปลว!า ม$ สั�มพ�นิธ�“ ”เข)ากุ�บ้ต�วประธานิหร%อนิาม ใช)ค,าเช%&อมว!า ในิ เช!นิ

• _ สัา ต,ขณีญฺ�เญว ม�เขนิ เจว อกุ�ข$ห� จ ว�วเฏห� กุาลมกุาสั� ฯ

• _ อ. หญ�งนิ�+นิ ม$ปากุด)วยนิ�&นิเท$ยว ม$นิ�ยนิ�ตา ท. ด)วย อ�นิเปHดแล)ว ได)กุระท,าแล)ว ซึ่9&งกุาละ ในิขณีะนิ�+นินิ�&นิเท$ยว ฯ

อ�ต�ถ้ม�ภ5ต (ต!อ)• สัา ว�เสัสันิ ของ อ�ต�ถ้$

ๆ สัยกุต�ตา ในิ อกุาสั� ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ เอว ศ�พท� อวธารณี เข)ากุ�บ้ ต,ขณี, ๆ กุาลสัต�ตม$ ในิ อกุาสั� เอว ศ�พท� อวธารณี เข)ากุ�บ้ จ ศ�พท�หนิ)า จ สัองศ�พท� ปทสัม�จ�จยต�ถ้ เข)ากุ�บ้ ม�เขนิ และ อกุ�ข$ห� ๆ อ�ต�ถ้ม�ภ5ต ในิ อ�ต�ถ้$ ว�วเฏห� ว�เสัสันิ ของ ม�เขนิ และ อกุ�ข$ห� ฯ

อ�ต�ถ้ม�ภ5ต (ต!อ)• ๒. ถ้)าแปลหล�งกุ�ร�ยา

แปลว!า ด)วยท�+ง “ ”สั�มพ�นิธ�เข)ากุ�บ้กุ�ร�ยาใช)ค,าเช%&อมว!า ในิ เช!นิ

• _ สัา... ปเวธมาเนินิ สัร$เรนิ ภ�กุ�ข5 วนิ�ท� ฯ

• _ อ. นิางสั�ร�มานิ�+นิ ...ไหว)แล)ว ซึ่9&งภ�กุษ� ท. ด)วยท�+งสัร$ระ อ�นิสั�&นิอย5! ฯ

• สัา ว�เสัสันิ ของ สั�ร�มา ๆ สัยกุต�ตา ในิ วนิ�ท� ๆ อาข�ยาตบ้ท กุต�ต�วาจกุ ปเวธมาเนินิ ว�เสัสันิ ของ สัร$เรนิ ๆ อ�ต�ถ้ม�ภ5ต ในิ วนิ�ท� ฯ