Upload
-
View
1.473
Download
6
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Ергонова Е.Р. МБОУ Укырская СОШ Боханского района Иркутской области
Citation preview
Хэшээл-аяншалга
«Байгал- далайгаар аяншалга »
Байгалай уһандал арюун тунгалаг,Басаганай миһэрэлдэл урин налгай БУРЯАД ХЭЛЭМНАЙ! Д.Улзытуев
Амаралтын олтирог
оршуулгын олтирог
Асуудалнуудай олтирог
Бэшэлгын олтирог
Загаһашадай олтирог
Уншалгын
олтирог
Танилсалгын олтирог
кроссвордын олтирог
Аяншалгын эхин-« Асуудалнуудай олтирог.»
Байгал нуур гу, али далай ?
Байгал ехэ нуур гу, али бага нуур гу?
Байгал гунзыгы нуур гу?
Байгал тунгалаг нуур гу?
Хэды мурэн Байгалда шудханаб (ороноб)?
Сэлэнгэ мурэн Байгалда шудхана гу ?
Ангар мурэн Байгалда шудхана гу?
Энэ нуурта ямар загаhад бииб ?
Энэ нуур юугээр баян бэ?
Энэ далайда ямар амитад бииб?
Ой тайгаарнь ямар ангууд амидардаг бэ?
Танилсалгын олтирог
hалхин-ветер Хадарин - хариус
Омоли - омуль Ойхон - Ольхон Хаб загаһан – байкальская нерпа
Долгин- волна
Эзэн - хозяин hалхин – ветер Долгин- волна Ойхон - ольхон Арhан - шкура Шунгаха- нырять Амарха - отдыхать Хамгаалха – беречь, защищать. Шухала – главный Бузарлаха (мухай болгохо)– загрязнять Усоон – мало
Танилсалгын олтирог Танилсалгын олтирог
Баялиг – богатство Хаядаhан - отбросы Бодомжогуйгоор- необдуманно Хэрэглэхэ – использовать намаг - болото ган (гасуур)- засуха шииг нойтон – осадки хатааха – сушить шэргээхэ – выкипать, высыхать, пересыхать
Танилсалгын олтирог
Амаралтын олтирог. Байгал.
Долгин, долгин,долгилыш,
Уулын, сашааа унгэрыш,
hалхин, hалхин, hалхилыш
Наран, наашаа бултайгыш,
Ерыш, буугыш нютагтам
Далайем гэрэлтуулыш!
Бэшэлгын олтирог.
Найдите в каждом ряду эквивалент русского языка:
Озеро – гол, далай, мурэн, нуур, намаг.
дерево – нарhан, уляаhан, хуhан, шэнэhэн,модон.
Болото – намар, намаг, хада,уудэн, гэр.
Журавль – буднэ, сахали, нугаhан, галуун, тохорюун, хун шубуун.
нерпа – халюун, булган, хэрмэн,хаб загаhан,унэгэн.
Окунь – алгана, сурхай, хоолэнтии, омоли, ялаагана, хадарин.
Глубокий – узэсхэлэн, ехэ, бага, гунзэгы, тунгалаг,баян.
Кроссвордын олтирог
По горизонтали:
1.Нерпа
2.Утка
3.Щука
4.Окунь
5.Чайка
6.Омуль
Г
Б
А
А
Й
Х
Х
АГ
h
Л
А
НА
М У
Л
А
А
Р Х
О И
С ИЛА
АН
С У
УН
Загаhашадай олтирог.
• Прочитайте слова, назовите только рыб:
Шаазгай, сурхай, шандаган, хадаран,тохорюун, нугаhан, хоолэнтии, буднэ, алгана, халюун, ялаагана, хун шубуун.
оршуулгын олтирог.
Разыграйте микродиалоги; перевод.
А)
- Сайн байна, Дарима. Хэзээ ерээш?
- Хаанаhаа?
- Угы, шамайе Байгал дээрэ амаржа байна гээ.
- аа ,уни ерээб.
Б)
-энэ нуурай уhан хуйтэн гу?
- дулаахан байна. Шунгахатнай ?
- Угы даа. Би загаhа бариха ерээб.
Уншалгын олтирог. Уншагты.
Оршуулагты.• - Нухэдууд! Муноомнай байгаали хамгаалха шухала болоод байна. Энэ
Байгал далаймнай ехээр бузарлагдажа ( мухай болоод байна), тэрэнэй амитад, ургамалнууд усоон болоо.
• - Энэ юунhээ болоноб?• - нэгэдэхеэр, байгаалиин баялиг бодомжогуйгоор хэрэглэдэнэ.• - хоердохеор?• - хоердохеор, промышленостиин хаядаhан уhа мурэниие бузарлуулаа.• - ушоо юун ?• - модо хэм хэмжээгуйгоор отолжо, уhа голнуудаа шэргэнэбди, намаг
ехээр хатаахада, баhа шииг нойтон орохоо болижо, ган гасуур ( халуун ) болоно.
• - Муноо жэл баhа ган ( халуун) болохо ?• - угы, муноо жэл ган болохогуй.• - юундэ? • - юундэб гэхэдэ, убэлдоо саhан ехээр ороо.
Хундэтэ ухибууд! Байгал далайнгаа
Гайхамшагта байгаалиие Гамнажа ябагты !