28
берзНИК - GODINA III - BROJ 86 - 10 АВГУСТ 2009 GODINA (PRILOG NA TENDERNIK) www.berznik.com.mk Учиме за ЕУ! Учиме за ЕУ!

БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

  • Upload
    berznik

  • View
    418

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

берзНИК

- G

OD

IN

A I

II-

BR

OJ

86

- 1

0 А

ВГ

УС

Т2

00

9 G

OD

IN

A (

PR

IL

OG

NA

TE

ND

ER

NI

K)

www.berznik.com.mk

Учиме за ЕУ!Учиме за ЕУ!

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:16 Page 1

Page 2: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:16 Page 2

Page 3: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 3Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

До следниотпонеделник

Makedonka Baldazarska

Glaven i odgovoren

urednik na берзНИК

e-mail:

[email protected]

Кризата го чини светот над 10 трилиони долари. Над

10 трилиони долари е вкупната цена на светската

финансиска криза за оние што плаќаат данок во

различни земји, потврди Меѓународниот монетарен фонд

(ММФ). Барем така објави руското електронскo издание

РосБизнисКонсалтинг. Податоците на експертите на

Фондот покажуваат дека за потпомагање на финансиските

институции богатите земји поделиле вкупно 9,2 трилиони

долари, а новите економии за таа цел одвоиле 1,6

трилиони долари. Од сите средства, околу 1,9 трилиони

долари се исплатени непосредно, а останатите се во

форма на гаранции и заеми.

Судејќи според ваквите цифри, во меѓународниот

трансфер во игра се пуштени во оптек- тони банкноти?

Или, сега реалните пари треба да ги покријат виртуелните

инвестиции - хартиите кои продуцираа финансиска криза

со разорен ефект на глобалната економија... Пазарната

банкарска индустрија толку многу отиде напред што се

заплетка во сопствените должничко –доверителски заеми,

па сега кога во тој лавиринт го завлече и реалниот сектор

во светски рамки, започна да ги сложува банкарските

производи од почеток, со одреден баланс на двете

страни... Останува само фактот дека овие 10 трилиони ќе

ги закрпат финансиските дупки, па инвестиционите

трансакции ќе се насочат во реалните пазари...

Во меѓувреме, монетарна политика во светски рамки

внимателно ги крои кредитните рамки со цел, овој кеш

рационално да се распредели....

Во таа насока и раководството на Европската

централна банка, минатата недела одлучи да не ја менува

висината на нејзината основна каматна стапка.

Референтната каматна стапка во евро зоната и во

наредниот период ќе остане на ниво од еден процент, во

очекување да се види какво ќе биде нејзиното влијание

врз напорите за заживување на економијата во ЕУ, која е

сериозно погодена од глобалната економска криза.

Ваквата одлука не и остава простор на Европската

централна банка за маневрирање, сметаат експертите.

Тие сматаат дека Банката немала можност за

понатамошно намалување на основната камата, имајќи

предвид дека краткорочните каматни стапки на

финансиските пазари сега се значително пониски и се

движат околу 0,35 отсто.

Со каматна стапка од еден отсто, зоната на еврото има

највисока референтна камата меѓу развиените западни

економии. Во Велика Британија основната каматна стапка

од април годинава изнесува 0,5 проценти, во САД таа се

движи од 0 до 0,25 отсто, а во Јапонија изнесува 0,1 отсто.

И кај нас во Македонија, каматните стапки - рак рана и за

компаниите и за банкарите и за власта. На сите им

недостига иницијалната каписла како ударна сила, па

економијата ни тапка во место... Министерот за финансии,

Зоран Ставрески, направи исчекор - се обиде да го

надмине ваквиот праг на тапкање уште на првата прес

конференција на новата функција. Тој отворено ја фрли

мамката- Владата смета дека има простор да се спушти

каматната стапка и да се испрати сигнал до економијата и

стопанството дека ќе се настојува каматата да биде што

пониска. Ставрески храбро најави дека очекува и Народна

банка да го прими сигналот и да ја намали референтната

каматна стапка, по што би следело и намалување на

каматите на деловните банки. Министерот Ставрески,

патем се пофали дека во јули буџетските приходи се за 30

милиони евра повисоки во однос на претходните два

месеци и дека буџетот за првпат годинава има

реализирано суфицит за тековниот месец. Вкупните

приходи во јули, според Ставрески, достигнале близу 120

милиони евра, додека даночните приходи се остварени во

износ од околу 100 милиони евра. - Тоа покажува дека

почнува тренд на постепено закрепнување на буџетските

приходи и веруваме дека и во следните месеци ќе

продолжи рече Ставрески Тој е уверен дека државата

преку уредна наплата на приходите ќе успее да си ги

сервисира обврските на расходната страна.

Но, наспроти Ставрески, Гувернерот смета:- Засега нема

шанси да се намали референтната каматна стапка на

Народна банка на Македонија, односно да се олабави

монетарната политика во земјава. Монетарната политика

ќе остане затегната и во следниот период, се додека

монетарните власти не бидат целосно уверени оти се

создале услови и се намалиле ризиците поради

кои е неопходно одржување високи каматни

стапки.

Фактот што во јули била собрана солидна сума

даночни приходи, за разлика од катастрофалниот

даночен прилив во претходните месеци, за централната

банка не е доволен аргумент веднаш да пристапи кон

намалување на каматните стапки на благајничките записи.

Во НБМ велат дека не може да се оди на снижување на

каматите во време кога централната банка се уште се

бори за одржување на макроекономската стабилност на

земјава.

-Треба да се види како ќе се одвива кризата понатаму.

Очекуваме да видиме и какви наредни мерки ќе преземе

Владата и како ќе го проектира новиот ребаланс на

буџетот, велат во НБМ.

Дел од експертите, засега на страната на НБМ. Според

нив, се уште не е време да се олабави стегата на

монетарната политика преку намалување на

референтната каматна стапка, бидејќи се уште е силен

притисокот врз стабилноста на денарот. За нив, главна

опасност што ги загрозува девизните резерви, кои се

главен чувар на таа стабилност, останува

неконтролираното владино трошење. Одредени познавачи

на банкарските состојби пак коментираат дека има услови

за намалување на каматните стапки. Според нив доволен

сигнал е моменталната состојба со девизниот пазар. Но,

сепак предупредуваат дека треба да се почека за да се

види дали ќе продолжи големата понуда на девизи на

пазарот во земјата.

Ако се задржи овој тренд, има основа за намалување,

тврдат банкарски експерти. Други пак сметаат дека таа

состојба на пазарот со девизи е нормална, во овој период

затоа што во земјата се вратени нашинците од

дијаспората.

Власта останува на ставот дека во август ќе биде

предложен ребаланс на буџетот и дека ќе преземе мерки

на штедење.

Неодамна, Народната банка објави нов извештај, со

ревидирани проекции, според кој економијата ќе тоне во

негатива со посилно темпо, а бруто домашниот производ

ќе паѓа.

Каматите и натамузатегнати?

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 3

Page 4: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

4 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

- Владата и Секретаријатот за европски

прашања интензивно работат на

исполнувањето на осумте одредници што ги

постави Европската комисија како услов за

добивање датум за почеток на предпристапни

преговори за членство во ЕУ.

За секоја одредница, како што информираа

претставниците на СЕП, постојат индикатори

според кои се следи нивното спроведување,

односно за сите осум има околу 100

индикатори. Тие се уверени дека до

псотавениот рок 15 септември, Макеоднија

може да ги заврши задачите.

Од преостанатите покрупни обврски се

донесувањето на законот за државни

службеници и на Законот за Собрание на кој се

инсистира да се донесе со консензус. Во однос

на Законот за државни службеници кој треба

да одговори на барањата на ЕК за

деполитизација и департизација на државната

и на јавната администрација, се чека на

забелешките од СИГМА кои треба да

пристигнат до 15 август. Во согласност со

договореното на последната лидерска средба,

свои забелешки за Законот за државни

службеници кој Владата го повлече на

доработка, доставиле единствено ДУИ и Нова

демократија, а се чека тоа да го направи и

СДСМ.

Според решенијата кои се нудат, се

предвидува поголема трансапрентност

при вработувањето во државната

администрација кое и понатаму останува во

надлежност на Агенцијата за државни

службеници која за својата работа е одговорна

пред Собранието. Со законот нема да постои

можност, од политички причини да бидат

отпуштени државни службеници ниту пак да

бидат деградирани на пониска позиција од таа

на која биле, со што се исклучува можноста за

натамошна политизација на администрацијата.

Унапредувањето во службата ќе може да се

врши со интерен оглас, но само за едно

скалило. Меѓу другото, се предвидува

мандатот на државните секретари како

највисока функција во државната

администрација, да се зголеми од постојните

четири на пет години и тој да не се поклопува

со мандатот на Владата. Притоа тој не ќе може

да биде донесен однадвор, туку како и досега

Владата ќе го избира, но од вработени во

самата институција, а услов ќе биде да има

најмалку три години работен стаж на

раководна функција.

Во однос на Законот за Собрание, во

Владата не сакаат да ги

коментираат амандманите кои Нова

демократија најави дека ќе ги приложи, а се

однесуваат на уредување на употребатана

јазикот во Парламентот, но се укажува дека ЕК

досега нема забелешки на употребата на

јазиците регулирана со Законот за употреба

на јазици.

За судските реформизборот на судии кој

сега се врши од лица кои завршиле академија

за судии и јавни обвинители и тоа судиите се

бираат од Судскиот совет, а јавните

обвинители од Советот на јавни обвинители.

Во рамки на борбата против корупцијата и

криминалот една од обврските е и донесување

на законот за судир на интереси.

Од Владата не очекуваат Бугарија да влијае

на препораката за датум за преговори и покрај

последните случувања во релациите Софија -

Скопје.

СЕКрЕтаријатот За ЕвроПСКи Прашања :

Македонија до 15 септември ќе ги исполниодредниците од ЕК

За секоја одредница, како што информираа претставниците на СЕП,

постојат индикатори според кои се следи нивното спроведување,

односно за сите осум има околу 100 индикатори

- Секретаријатот за европски прашања во соработка со Министерството за образование и

наука и во претстојната учебна година ќе ја продолжи кампањата, Учиме за ЕУ за запознавање

на учениците и студентите со основите и принципите во Европската унија, нејзината историја и

функционирање.

Во изминатите две години, откога почна проектот, посетени се околу сто основни училишта,

30 средни и 11 факултети, а според планот, до крајот на 2010 треба да бидат опфатени

сите училишта и факултети.

- Сигурни сме дека кампањата ќе придонесе за натамошно приближување на Европската

унија до средношколската популација, како и до популацијата во основните училишта и до

универзитетите, рече вицепремиерот за европски прашања Васко Наумовски на заедничката

прес-конференција со министерот за образование и наука Никола Тодоров.

Наумовски информираше дека Секретаријатот и МОН во идниот период ќе ја

продлабочат соработката и во областа на програмите на заедницата, кои се однесуваат

на високото образование, размената на студенти и академски кадар.

Министерот Тодоров истакна дека ваквите проекти придонесуваат за подигнување на свеста кај

младите за значењето на ЕУ и нејзините институции. Тој соопшти дека МОН планира во своите

простории да отвори проектен образовен центар, каде што ќе бидат достапни сите проекти од

образованието и науката финансирани од Унијата и од други донатори. МОН во соработка со

Секретаријатот за европски прашања ќе бара начини и за искористување на средствата од

меѓународни програми, како што е Седмата рамковна програма. -

Стапката на искористеност на средствата е просечна и е во рамки на просекот на други земји

на Балканот, но сметаме дека таа не е доволна и бараме начин како да ја зголемиме, посочи

Тодоров.

За таа цел ќе бидат организирани обуки за техничко изработување проект, што е клучно

дали тој ќе биде прифатен од донаторите, а со посебен проект македонските научници ќе бидат

обучувани и за референците што треба да ги имаат кога аплицираат со проекти. Тоа ќе ги

стимулира да објавуваат текстови во реномирани странски списанија.

Учиме за ЕУ- продолжува и во учебната 2009/2010

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 4

Page 5: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI 5Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

S O D R @ I N A

VOVED........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ........................... . . . . . . . . .5-7

на домашен терен....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8-11

ЧАРЛС ПОНЗИ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12-13

нБрм..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14-15

СВЕТ ВЕСТИ.........................................................18-19

БЕРЗНИК - ЧЕТВРТОК-САБОТА . . . . . . . . . . . .20-23

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА................................24

БЕРЗА................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25-26

Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje

Mediumska biblioteka i digitalna arhiva

Redakcija na �������Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000,

R.Makedonija

Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839

Internet: www.interNIK.com.mk;e-mail: [email protected]

Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski

IKT Menaxer: Kiro Velkovski

Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i}

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI

MEDIUMI �������������� e osnovan 2007 godina.

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI

MEDIUMI �������Broj: 86

Data: 10.08.2009

SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA

FOTO NASLOVNA:

македонија до 15септември ќе гиисполниодредниците од ек

Foto: Robert Spasovski

Redakcija na �������Internet distributiven sistem: www.interNIK.com.mkGlaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska

Novinari: Vaska Mickoska

Evoluator na vesti: Сашо Велагиќoperatori: Mare Lazarevska, Димитар Димитриески и ИванСимоновскиFotoreporter: Robert Spasovski

Marketing, distribucija i proda`ba:

INTERNACIONAL NIK AD - Skopje

I M P R E S S U M

Европската комисија објави десет најважни совети за патување во 27-те земји-членки на Европската унија. Со оваа листа на совети, предупредувања иупатства, ќе им се овозможи побезбедно и квалитетно патување на Европејцитево рамките на Унијата.

Со оглед дека И Македонските граѓани од 1.јануари 2010 година ќе имаат моќ-ност да патуваат низ земјите од ЕУ поЃелное да ги знаат овие правила.

Телефонскиот број 112 - е бројот на итната служба кој е достапен и бесплатенво сите 27 земји-членки на Европската унија при евентуална несреќа напатниците;

Не возете под дејство на алкохол или дрога! - Годишно на патиштата ширумЕвропа, поради грешки на возачите под дејство на алкохол или дрога,погинуваат 10.000 луѓе. Една од четири несреќи е предизвикана од возачи поддејство на алкохол или дрога. ЕУ ги повикува возачите да не седнуваат задволан доколку имаат повеќе од 0,5 промили алкохол во крвта, односно 0,2промили доколку штотуку почнале да возат;

Црна листа на авио компании - Постојат авио-компании кои се на европската„црна листа” поради лошите безбедносни стандарди. Европската комисија гипредупредува патниците кои патуваат вон границите на Европа, пред да купатбилет да ја погледнат листата на забранети авио-компании во ЕУ. На тиекомпании им е забрането да летаат во или од ЕУ, но тие и понатамуфункционираат надвор од Унијата;

Сигурност на аеродромите - Патниците кои патуваат со авион во рачниотбагаж не смеат да носат повеќе од еден литар течност, поделена во дози од стомилилитри.

Откажувања на летови - При откажувања на летови или забрана за качувањево авион, патниците имаат право на надомест за полната цена на картата или вонајбрз можен рок да добијат друг лет до саканата дестинација;

Свински грип - Може да се случи на некои од патниците да им биде забранетода се качат во авион поради сомневање дека се заразени со актуелниот вирус А(Х1Н1). Доколку ваквата одлука на авио-компанијата не е заснована насоодветен медицински сертификат, патниците имаат право на надомест наштетата;

Без дискриминација - Лицата со инвалидитет и ограничена подвижност не смеатда бидат дискриминирани. Тие имаат право на бесплатна помош пред, за времеи по патувањето;

Он-лајн резервација - Кога авио-билетот се резервира он-лајн, конечната ценамора да биде јасно назначена на првата страница, што им дава можност налуѓето да ги споредат цените на авио-компаниите и да го направат вистинскиотизбор;

Изгубен багаж - Во првите девет месеци од 2008 година, по европскитеаеродроми просечно дневно се губеле над 12.000 багажи, што е за 16% помалкуод претходните години, но сепак сè уште голем процент. Доколку багажот бидеоштетен или изгубен за време на патувањето, патникот може да добие надоместод 1.100 евра. Рокот за пријавување оштета на багажот е една недела, а заизгубен багаж - 21 ден. Поплаки за патувањето може да се пријават набесплатната телефонска линија- Европа директ.

Пакет аранжман - Кога патниците купуваат туристички пакет имаат право дазнаат што плаќаат и што е вклучено во нивниот пакет-аранжман. Секоја брошурамора да има точна цена и неопходни информации

еврОПска кОмисија

ТОП 10 сОвеТи за ПаТување вО еу

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 5

Page 6: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

1. ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИНАТ ОД ПРИЛЕП (*****) 2. КРЕДИТИРАЊЕТО УШТЕ ПОВЕЌЕ ЌЕ СЕ НАМАЛУВА (***)

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

6 BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI

4.08.2009 g. VTORNIK

ДНЕВНИК

с.5 „ТОПЛИФИКАЦИЈА” ГИ ИСПОРАЧА УСЛОВИТЕ

с.6 ИСТА ЦЕНА ЗА ПОМАЛА ГРАМАЖА

с.6 ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИНАТ ОД ПРИЛЕП

с.6 ЗГОЛЕМЕН ИНТЕРЕСОТ ЗА АКЦИИТЕ НА „ТОПЛИФИКАЦИЈА”

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.3 ЈАВНИОТ СЕКТОР ГО „СПАСУВА” ПРИВАТНИОТ

с.7 КРЕДИТИРАЊЕТО УШТЕ ПОВЕЌЕ ЌЕ СЕ НАМАЛУВА

с.7 ВЕТЕРНИЦИ - СТРАШНИ ЏИНОВИ ИЛИ ЕНЕРГЕТСКИ ПРИЈАТЕЛИ?

с.8 КРИЗАТА ЧИНИ НАД ДЕСЕТ ТРИЛИОНИ ДОЛАРИ

В Р Е М Ес.6 ДРЖАВАТА ДА ИМ ПОМАГА НА ФИРМИТЕ, А НЕ НА БАНКИТЕ

с.7 ВО БУЏЕТОТ НОВА ДУПКА ОД 35 МИЛИОНИ ЕВРА

с.7 ЗАМРЗНАТИТЕ КРЕДИТИ ЌЕ ГО ДОТОЛЧАТ НАРОДОТ

с.7 СУРОВИНИТЕ ЌЕ ПОСКАПАТ

ВЕЧЕР

с.7 ЈАПОНСКИ НАУЧНИЦИ ВО ЗЕМЈАВА

с.7 ОТКУПУВА ПЧЕНИЦА И ОД ПЕЛАГОНИЈА

с.7 МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА ВО ЦРВЕНА ЗОНА ВО ЈУЛИ

ВЕСТ

с.3 ДРЖАВАТА НАЈГОЛЕМ АКЦИОНЕР ВO ПРИЛЕПСКИОТ ТУТУНСКИ КОМ-БИНАТ

НОВА МАКЕДОНИЈА

с.8 ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИ-НАТ ПРИЛЕП

с.8 И ТЕТОВО ИМА СВОЈ „СВЕДМИЛК”

-Над десет трилиони долари е вкупнатацена на светската финансиска криза за ониешто плаќаат данок во различни земји, потврдиМеѓународниот монетарен фонд (ММФ). Какошто објави руското електронско издание -Росбизнис консалтинг, податоците на експертитена Фондот покажуваат дека за помагање нафинансиските институции богатите земјиподелиле вкупно 9,2 трилиони долари, а -новите економии за таа цел одвоиле 1,6 три-лиони долари. Од сите средства, околу 1,9трилиони долари се исплатени непосредно, аостанатите се во форма на гаранции и зајму-вања, пренесе МИА.

Јавниот сектор го спасува приватниот,анализира Утрински весник. Меѓународниотмонетарен фонд најве-ројатно нема дополни-телно да ја продлабочува прогнозата за еко-номскиот пад на македонската економија оддва отсто. Прашањето дали ММФ ќе направиревизија на предви-дувањата се наметнаоткако НБМ излезе со прогнозата за пад намакедонската економија до 2,5 отсто, од којнајсилен пад од 2,9 отсто се очекува во тре-тиот квартал.

-Не верувам дека ММФ ќе има поголеманадолна ревизија на стапката на раст одминус два отсто, што многу веројатно ќе седостигне. Во креирањето на БДП со 30 отстоучествува јавниот сектор, кој е во подем, штозначи дека тој ќе успее да ја одржи веќепоставената рамка на економски пад. Сооглед на тоа дека НБМ предвидува падот наекономијата да се движи од 1,8 до 2,5 отсто,верувам дека падот ќе биде околу два отсто.Оваа стапка ќе ја овозможи експанзијата најавниот сектор, иако очекувам падот на растотво приватниот сектор да биде од -3,5 до чети-ри отсто, вели ексминистерот за финансии,Никола Поповски.

Драстично намалување на кредитирањетово вто-рата половина од оваа година проекти-ра НБМ во најновиот квартален извештај....Според овие предвидувања, во сеп-тември

годишниот кредитен раст ќе биде само 7,1процент, а до крајот на годината дополнителноќе забавува. Крајот на годинава, поточно водекември, стапката ќе достигне ниски 2,9отсто, за разлика од априлската проекцијакоја, во тогашните прогнози на НБМ, предви-дуваше годишен креди-тен раст од 8,5 отсто.Кастрењето на кредитирањето ќе го почув-ствуваат домаќинствата и претпријатијата. Ќесе одложуваат инвес-тициите и потрошувачка-та на трајни добра.

Денес ќе читате и едно интересно истра-жување: Ветерници страшни џинови или енер-гетски пријатели -Економската и климатскатакриза уште повеќе ги алармираат државите одЕУ да работат активно на исполнување наамбициозната енергетска стратегија, којапредвидува до 2020 година државите на ЕУ дадобиваат 20 отсто од енергијата преку обнов-ливи извори. Во 2008 година, во ЕУ вкупно64.949 мегавати-енергија доаѓаа од ветерни-ците. На глобално ниво, градбата на овиефарми со ветерници креирала 35.000 новиработни места. Во Македонија за фарми советерници се’ уште се преговара. Израелско-британската фирма ЕИЏ во ноември 2008потпиша договор со Општина Свети Николе заизградба на 90 ветерници. Интерес за изград-ба на фарма со ветерници во Овчеполиетолани пројавија и шпанската фирма Инвал иавстриската Нова енергија. Засега нема пре-цизни рокови кога би стартувала изградбатана фарми со ветерници во нашата држава.

Денешните весници пренесуваатдека почна да се применува винската рефор-ма. -Од 1 август стапија во сила новите насо-ки на Европската унија кога станува збор заетикетите што се лепат на шишињата со вино,пренесува Вечер. Со нив се забранува белитеевтини вина да се нарекуваат трпезни, туку наналепниците ќе мора да стои сортата на вино-вата лоза од кое е произведено виното и годи-ната на производство, како на пример - виноризлинг 2009. Со оваа мерка започна практич-

ната примена на винската реформа во рамки-те на Унијата чија цел е да се заштити европс-кото вино од напливот на вина од прекуокеан-ските земји и од Јужна Африка, кои се многудобри и имаат поповолни цени од оние про-изведени во Европа.

Дневник, пак објави:Домашнотогрозје во домашни винарници. -Само во 18винарски визби може да се добијат 2,167милиона хектолитри вино, што е 97 отсто одвкупниот капацитет за преработка. Во мината-та година некои од поголемите визби се насо-чија кон зголемување на коли-чините вино вошишиња на сметка на наливното. Годинавадржавата обезбеди 140.000 денари поддршказа секој хектар нови лозови насади, што е16.000 денари повеќе отколку лани, и 2,5денари за килограм грозје, предадено ворегис-трирани домашни винарски визби.

Македонска берза во црвена зона во јули-Најавите од првите луѓе во владиниот економ-ски тим дека и покрај заложбите, економијатанајверојатно ќе влезе во рецесија, внесоаголема доза на претпазливост меѓу инвестито-рите. Минатиот месец сите берзански показа-тели беа во црвената зона. Месечниот прометво јули без да се земат предвид блок-транс-акциите, изнесуваше нешто над четиримилиони евра што е за речиси 50 процентипомалку од претходниот месец. На официјал-ниот пазар се свртеа вкупно 3,2 милиониевра, а другиот дел од над 760.000 евра сеоствари во тргувањето со акциите што котира-ат на редовниот пазар... Индексот на десеттенајликвидни компании месечното тргување гозаврши со минус од 3,8 проценти, индексот најавно поседуваните друштва загуби 0,2 отсто,а на обврзниците 3,8 проценти.

Денес и две репортажи. Едната се однесу-ва на новата пречистителна станица воИлинден.-За големиот верски и државен праз-ник Илинден, во општина Илинден профунк-ционира новиот систем за пречистување наотпад-ните води....

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 6

Page 7: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

1. KRATOK pREglED NA NASTANI

1. СТАВРЕСКИ: БУЏЕТОТ ПОКАЖУВА ЗНАЦИ НА ЗАКРЕПНУВАЊЕ (*****)2. BO ЈУЛИ ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО (****)

5.08.2009 g. SREDA

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 7Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

Буџетот покажува знаци на закрепнување, етоп веста која што денес ја пренесуваат дневнитепечатени медиуми.

-Буџетските приходи поголеми во јули,соопшти вчера министерот за финансии ЗоранСтаврески. Тој информира дека вкупните приходиво буџетот достигнале 7,3 милијарди денари, што еза околу 1,8 милијарда денари повеќе од приходи-те во мај и во јуни. Ставрески посочи дека прихо-дите од даноците се приближиле до планиранитесо ребалансот на буџетот и додаде дека приходи-те од данокот на додадена вредност биле реализи-рани со 97,5 отсто, а вкупните даночни приходи со95,5 отсто. Во мај и во јуни даночните приходибиле пониски за 15-20 проценти во однос на плани-раното.

- Во јули успеавме да се вратиме во суфицитод околу 266 милиони денари, што го намали вкуп-ниот дефицит во првите седум месеци на 5,3милијарди денари. За целата година е планиранодефицитот да изнесува 8,7 милијарди денариизјави Ставрески.

-Буџетот се полни,а државата се задолжува евеста која следи по вчерашната продажба на запи-сите со девизна клаузула во износ од 1,5 милијар-ди денари.-Министерството за финансии на вче-рашната аукција понуди шестмесечни државнизаписи со девизна клаузула во износ од 1,5милијарди денари со каматна стапка од 5,5 про-центи. Побарувачката за шестмесечните државнизаписи изнесуваше 1,6 милијарди денари.Државните записи, кои имаат евро клаузула, ќедостасаат за исплата за 182 дена, односно на 3февруари 2010 година. Во сопственичката структу-ра на шестмесечните државни записи со девизнаклаузула, банките учествуваат со 47,31%, додекаклиентите со 52,69%. Состојбата на досега емиту-ваните државни хартии од вредност, заклучно со04.08.2009 година изнесува 9.893.040.000 денари,од кои 4.583.820.000 денари се однесуваат на

досега емитуваните државни хартии од вредностсо девизна клаузула.

-Македонски акционерски друштва се опоме-нати од Комисијата за хартии од вредност порадиненавремено исполнување на посебните обврскиза известување, пренесува Бизнис. КХВ ги опоме-ни: Македонски телеком АД Скопје, Тајмиште АДКичево, Мактранс АД Скопје, Мода АД СветиНиколе, Стокопромет АД извоз-увоз Скопје.Рударско индустрискиот комбинат, Силекс АДКратово е опоменат поради ненавремено доставу-вање на годишен извештај и тримесечни финан-сиски извештаи од првото и третото тримесечие од2007 и 2008 година. Единствена прекршочна санк-ција опомена, според податоците од Службен вес-ник, изречена им е и на Друштвото за автотранс-порт, логистика и складирање: Транскоп АДБитола, Уготур АД Скопје, Металец АД увоз-извозПрилеп, Маврово АГД Скопје, рудниците БањаниАД Скопје, свињарската фарма, Мак месо АД с.Таринци, Карбинци и Млаз АД Богданци

-Дефлација од 1,3 проценти e забележана војули, пренесе Вечер. Според податоците што гиобјави Државниот завод за статистика, индексот натрошоците на живот, кој е клучниот показател задвижењето на инфлацијата, минатиот месец енамален за 1,3 отсто во споредба со истиот јули2008 година.

-Врз база на податоците на Државниот заводза статистика, анализира и Утрински весник....

Според економистите, дефлацијата е состојбаво економијата кога расположливите количинипари се помали од понуденото количество стоки иуслуги. Поради тоа, доаѓа до намалување наопштото ниво на цените. Во тој случај, со истатаплата може да се купат поголем број исти произво-ди во однос на претходно.

Во Нова Македонија ќе читате: Рововска битказа акциите на Тетовска млекарница. -Судскирочишта, забрани, поделба меѓу акционерите,

загрозен откуп на млеко... Повеќе од две годинитрае битката за мнозинството акции во АДМлекарница-Тетово, која се заканува да прераснево нов Сведмилк во Македонија. Од млекарницатаегзистенција обезбедуваат речиси 800 кооперанти,кои се загрижени од најавите за прекин на откупотна млекото.

Ако притисокот продолжи и понатаму, ќе биде-ме принудени да го запреме производството, да јазаштитиме нашата нова технологија и да го преки-неме откупот на млекото од фармерите предупре-дува Горан Николовски од Млекарница Тетово. Тојтврди дека на компанијата и фрлила око локалнабизнис-фамилија, која со лажни ветувања и неза-конски договори се обидува да ја преземе млекар-ницата.

Правниот застапник на Млекарница Тетово,Билјана Мијалова Штерјова, истакнува дека доми-нантен сопственик на компанијата е Макмонтинг-МДОО Штип, која мнозинскиот пакет од 54 отсто одакциите ги купила преку Македонската берза.Комисијата за хартии од вредност по извршенатаконтрола не констатирала неправилности вотрансакцијата.

Управата за спречување на перење пари ифинансирање на тероризам санкционираше чети-ри банки со глоба во вкупна вредност од 60.000евра, поради непочитување на законскитеобврски. Минатата недела, Управата за спречува-ње на перење пари и финансирање на тероризамизврши контрола на пет банки, од кои во четири секонстатирани вкупно 20 прекршоци во работењето.Согласно законските одредби, банките можат даплатат 50% од изречената глоба веднаш, или про-тив нив ќе биде покрената прекршочна постапка.

Јапонсите експерти порачуваат –сорти-рањето е клу-чно за пласман. -Во Македонија сепроизведуваат ква-литетни земјоделски произво-ди, но не се сортираат што е клучно за успешенпласман.

ДНЕВНИК

с.4 СИТЕ СЕ НА ШТРЕК ВО РЕК

с.5 БУЏЕТОТ СЕ ПОЛНИ САМО СО БРОЈКИ

с.5 BO ЈУЛИ ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО

с.8 БЕНЗИНОТ И ДИЗЕЛОТ ПОСКАПУВААТ ЗА 2,5 ДЕНАРИ

БИЗНИС

с.2 ГОРИВАТА ПОСКАПЕА ЗА 2,5 ДЕНАРИ

с.2 МАКЕДОНИЈА ВО ЈУЛИ ЗАБЕЛЕЖА ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО

с.4 ОПОМЕНАТИ АКЦИОНЕРСКИ ДРУШТВА ЗА НЕНАВРЕМЕНО ИЗВЕСТУВАЊЕ

с.5 САНКЦИОНИРАНИ ЧЕТИРИ БАНКИ СО ГЛОБА ОД 60.000 ЕВРА

с.8 ЗК „ПЕЛАГОНИЈА” СО ЗАГУБИ ОД РАБОТЕЊЕТО

с.8 НАМАЛЕНА ДОБИВКАТА НА „ФЕРШПЕД”

с.8 НЕТРГОВСКИ ТРАНСФЕР НА АКЦИИ НА КОТИРАНИ ДРУШТВА

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.7 БУЏЕТОТ СЕ ПОЛНИ, А ДРЖАВАТА СЕ ЗАДОЛЖУ-ВА

с.7 БЕНЗИНИТЕ И ДИЗЕЛОТ ПОСКАПИ ЗА 2,5ДЕНАРИ

с.8 МАКЕДОНИЈА ВЕЌЕ ВТОР МЕСЕЦ ВО ДЕФЛАЦИЈА

ВРЕМЕ

с.6 КАМАТИТЕ ДО НЕБО

с.6 ЗЕЛЕНЧУКОТ ПРЕДИЗВИКА ДЕФЛАЦИЈА

с.7 „АГРОКОР”ЈА ЗБУНИ МАКЕДОНИЈА

с.7 ЕКОНОМИЈАТА ЗАЗДРАВУВА

с.7 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПЕА, ТРАНСПОРТЕРИТЕ ВО ШОК

ВЕЧЕР

с.6 ЕКОНОМСКАТА КРИЗА ГИ ЈАДЕ ДУЌАНИТЕ

с.6 ДРЖАВНИ ДВА ДЕНАРА ЗА ПЧЕНИЦАТА

с.6 ВЛАДАТА ЌЕ РАСПРАВА ЗА ЕНЕРГЕТИКАТА

с.7 ПОЛЕСНО СЕ ЛЕТА БЕЗ MAT

ВЕСТ

с.5 ПАТАРИТЕ МИСЛАТ ДЕКА ЗА ИЛИНДЕН СОБРАЛЕ 340.000 ЕВРА

с.9 СТАВРЕСКИ НАЈАВИ УШТЕ ВЛАДИНИ РЕКЛАМИ

НОВА МАКЕДОНИЈА

с.8 РОВОВСКА БИТКА ЗА АКЦИИ ВО ТЕТОВСКАТА МЛЕКАРНИЦА

с.8 СТАВРЕСКИ: БУЏЕТОТ ПОКАЖУВА ЗНАЦИ НА ЗАКРЕПНУВАЊЕ

ШПИЦ

с.9 ГОРИВАТА ПОСКАПЕА ЗА 2,5 ДЕНАРИ

с.9 НАРОДНА БАНКА ДА ГИ НАМАЛИ КАМАТИТЕ

с.9 BO ЈУЛИ НИ СТАСА ДЕФЛАЦИЈАТА

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 7

Page 8: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

8 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

Прибирањето на приходите во буџетот во

јули покажуваат позитивни сигнали за

закрепнување и првпат по неколку

месеци буџетското салдо е во суфицит.

Приходите се пониски за само четири проценти

од планираното со ребалансот на Буџетот за

2009 година, а ваквиот тренд на прибирање на

приходите, Владата очекува да продолжи и во

август.

Вицепремиерот и министер за финансии

Зоран Ставрески, првиот работен ден по праз-

никот, Илинден на прес конференција

информира дека јули е надобар месец од

аспект на прибирање на приходите во буџетот

така што вкупните приходи во буџетот

достигнаа 7,373 милијарди денари при што

даночните приходи се остварени во износ од

6,778 милијарди денари. Во јуни, даночните

приходи изнесуваа 4,995 милијарди денари, а

во мај 5,145 милијарди денари.

- Приходите во јули се за околу 1,8

милијарди денари повисоки од приходите во

мај и јуни, истакна на Ставрески и додаде дека

во однос на приходите прибрани во јули

минатата година се за 2,5 проценти пониски.

Приходите од даноците, појасни министерот

за финасии, се приближија до планираните од

ребалансот така што приходите од Данокот на

додадена вредност се остварени со 97,5

проценти, а вкупните даночни приходи со 95,5

проценти. Во мај и во јуни даночните приходи

биле пониски за 15 до 20 проценти во однос на

планираното.

- Тоа покажува дека постои тренд, или

можеби почнува тренд на постепено

закрепнување на буџетските приходи.

Веруваме дека во наредните месеци овој

тренд ќе продолжи, односно ќе се настојува

преку уредна наплата на приходите државата

да си ги сервисира сопствените обврски од

расходната страна, истакна Ставрески,

Зоран СтаВреСки:

иако е во суфицит во јули, кумулативно буџетот е во дефицит за оваа

година. - Во јули успеавме да се вратиме во суфицит од околу 266

милиони денари, што кумулативно го намали вкупниот дефицит во првите

седум месеци на 5,3 милијарди денари. За целата година планирано е

дефицитот да изнесува 8,7 милијарди денари, изјави Ставрески

- Трошоците на едно четиричлено семејствоза исхрана и пијалаци во јули изнесувале11.887 денари и се пониски од претходниотмесец за 0,8 отсто.

Цените на мало, врз основа на кои сепресметува вредноста на потрошувачкатакошница во споредба со јуни се повисоки за0,1 отсто, а трошоците на животот се понизкиза 0,5 проценти.

Според податоците на Државниот завод застатистика, намалувањето на трошоците наживотот од 0.5% е резултат на понискитеиндекси на зеленчукот за 14.8 отсто, овошјетоза 4,5 отсто, јајцата за 2,6 отсто, рибата за 0,8отсто, свежото и киселото млеко за 0,3 отсто ипреработениот и конзервираниот зеленчук за0,1 процент.

Во јули, намалување на индексите натрошоците на животот е забележано и кајтуристичките аранжмани за 2,3 отсто, обувкитеза 0,9 отсто, облеката за 0,4 отсто, средстватаза образование и услугите за образование иразвој за 0,3 проценти. Пораст на индексот натрошоците на животот во јули 2009 година, во

споредба со претходниот месец, е забележанкај мастите за 3,2 отсто, производите од житоза 0,6 отсто, други прехранбени производи за0,5 отсто, млечните производи ибезалкохолните пијалаци за 0,4 отсто,алкохолните пијалаци за 0,3 проценти ипреработките од месо и преработките од рибаза 0,2 отсто. Пораст на индексот на трошоцитена животот е забележан и кај нафтенитедеривати за 3,7 отсто, останатите услуги,неспомнати на друго место за 0,9 отсто,услугите за нега и хигиена за 0,7 отсто,сообраќајните средства за 0,5 отсто исредствата за хигиена за 0,1 поцент. На нивоод претходниот месец остана индексот нагрупата домување. Индексот на цените намало во јули 2009 година, во споредба со јули2008 година, бележи намалување од 2,2проценти, а трошоците на животот бележатнамалување од 1,3 проценти.

- Трошоците на живот, мерени преку цените

на стоките и на услугите за лична

потрошувачка, во јули годинава во однос на

претходниот месец се помали за 0,5

проценти, а во споредба со јули лани за 1,3

отсто, соопшти Државниот завод за

статистика.Анализирано по групи, според

намената на потрошувачката, во јули 2009 во

однос на јуни, намалување на индексите е

забележано во групите: Храна и безалкохолни

пијалаци за 1,4 отсто, Облека и обувки за 0,6,

Рекреација и култура за 0,5 и Комуникации за

0,1 процент.

Пораст на индексите на трошоците на

животот има во групите: Сообраќај за 1,6

отсто, Алкохолни пијалаци и тутун, Домување,

вода, електрика, гас и др. горива и Останати

стоки и услуги за 0,1 процент.

На ниво од претходниот месец

останале индексите во групите: Мебел,

покуќнина, одржување на покуќнина, Здравје,

Образование и Ресторани и хотели.

Во јули

трошоците на живот помали за 0,5 отсто

- Цените на угостителските услуги во јули

во споредба со јуни годинава останаа исти, а

во однос на јули минатата година се

зголемени за 2,3 проценти, покажуваат

податоците на Државниот завод за

статистика.

Угостителските услуги во периодот јануари

- јули годинава, во однос на истиот период

лани се поскапи за 4,3 проценти, а во однос

на декември 2008 година за 1,2 отсто.

угостителските услуги поскапи од лани за 2,3 отсто

Во јули подобрени

- Обемот на трговска размена со

странство во периодот јануари-јуни 2009

година е за 37,2 отсто понизок од обемот

на размената во истиот период лани,

соопшти Државниот завод за статистика.

Вкупната вредност на македонскиот

извоз во првото полугодие од годинава е

1.191.215.000 долари, а на увозот

2.317.319.000 долари. Покриеноста на

увозот со извоз е 51,4 проценти,

а трговскиот дефицит 1.126.105.000

долари. Според статистичките податоци

трговската размена по производи покажува

дека во извозот најголемо е учеството на

фероникелот, производите од железо и

челик (валани производи) и облеката. Во

увозот најмногу е застапена суровата

нафта, електричната енергија и моторните

возила за превоз на лица.

Во периодот јануари-јуни 2009,

Македонија најмногу извезувала

во земјите членки на ЕУ (55,5 отсто) и во

државите од Западен Балкан (37,6

проценти). Најголем дел и од увозот отпаѓа

на земјите од ЕУ (52,1 отсто), како и на

државите во равзој (26,3 проценти).

Македонија најмногу тргува со

Германија, Србија, Грција, Италија и Русија

(47,9 отсто), а со некои од нив остварува

суфицит.

надворешно-трговската размена намалена за 37,2 отсто

Во ПрВото Полугодие од годинаВа

Потрошувачката кошница во јули 11.887 денарибројки

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 8

Page 9: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 9Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

буџетските приходи, остварен суфуцит додавајќи оти ова помага и во подобрувањето

на ликвидноста на буџетот. Тој потенцира дека

за сервисирање на тековните расходи не се

користени средства од еврообврзницата.

Иако е во суфицит во јули, кумулативно

буџетот е во дефицит за оваа година. - Во јули

успеавме да се вратиме во суфицит од околу

266 милиони денари, што кумулативно го

намали вкупниот дефицит во првите седум

месеци на 5,3 милијарди денари. За целата

година планирано е дефицитот да изнесува 8,7

милијарди денари, изјави Ставрески.

Според него, тоа покажува дека ликвидноста

на буџетот во јули е подобрена и оти без

никаков проблем со тековните приходи буџетот

ќе ги сервисира сите тековни расходи.

- Сите стекнати права од аспект на

социјални права, плати, пензии, надоместоци,

социјални трансфери и сите други расходни

компоненти се реализираат според

предвидената динамика. Очекувам дека во

август ќе продолжи оваа тенденција на

закрепнување на приходите, но се разбира

прерано е да се каже колку вкупните расходи и

вкупните приходи ќе изнесуваат до крајот на

годината, меѓутоа овие први знаци на

закрепнување покажуваат дека можеме да

очекуваме да останеме во зоната на

предвидениот буџетски дефицит од 2,8

проценти од БДП, рече вицепремиерот и

министер за финансии Ставрески.

Тој истакна дека подобрувањето на

приходите од јули не значи дека Владата се

откажува од поттребата за ребаланс и оти

како што е зацртано во текот на август ќе се

предложи ребаланс до Владата, а по 1

септември ќе се продолжи со подготовка на

буџетот за 2010 година.

Во ребалансот, најави дека ќе се намалат

непродуктивните ставки, а очекува да се

зголеми реализцијата на капиталните

инвестиции во втората половина од годината,

која во првите шест месеци изнесува 40

проценти.

Новиот ребаланс на Буџетот ќе биде

прилагоден на реалните движења во

економијата.

Ставрески на прес-конференцијата како

успешна ја оцени аукција на шестмесечните

државни записи со девизна клаузула. Беа

понудени 1,5 милиони денари со каматна

стапка од 5,5 проценти.

- Успеавме да го прибереме минималниот

износ. Она што ни беше цел е да не повлечеме

премногу средства и да не одиме многу

агресивно со каматната стапка. Така и во

иднина ќе настојуваме да интеревенираме со

државните записи тогаш кога е неопходно со

најмал можен износ на средства и со најниска

камата.

Веруваме дека таквата практика ќе биде

следена и од другите институции со цел да

испратиме сигнал дека макроекономската

стабилност овозможува каматните стапки да се

спуштат, изјави вицепремиерот и министер за

финансии Зоран Ставрески.

Најголемите винарски визби годинава ќе

откупат 124.560 тони грозје од вкупното

производство или 13 отсто помалку во однос

на лани. Заклучно со 1. овој месец, тие имаат

залиха од околу 50 милиони литри вино.

- Поголемите винарски визби располагаат со

залихи на вино во шишиња поради разликата

во динамиката на продажба на флаширано и

наливно вино. Минатата година некои од нив

се насочија кон зголемување на

производството на флаширано вино за сметка

на наливното, велат од Министерството за

земјоделство, шумарство и водостопанство.

Последниве неколку години приносот на

грозје, трпезно и винско, е релативно стабилен.

Во 2008 изнесуваше 236.834 тони. Приближно

ист се очекува да биде и во 2009.

Просечното годишно производство на вино е

околу 90.000.000 литри.

Во Министерството се регистрирани 75

винарски визби со максимален капацитет за

преработка од околу 2,2 милиони хектолитри

вино што е два пати повеќе од годишното

производство.

Според Државниот Инспекторат за

земјоделство, вкупниот откуп на вински сорти

грозје за 2008 година изнесувал 153.108 тони.

Винарските визби кои располагаат со

сопствени површини под лозови насади

произвеле околу 17.850 тони.

Најголемите визби на кои отпаѓаат 97,5

отсто од вкупниот капацитет за преработка,

лани откупиле 144.437 тони винско грозје, а до

31 декември имале 20.442.509 литри вино

залиха.

Во вкупниот откуп на црвените вински

сорти, вранецот учествува со околу 40 отсто,

додека во откупот на белите сорти приматот го

има смедеревката со околу 37 проценти.

Минатата година просечната откупна цена на

вранецот беше 12 денари за килограм, а на

смедеревката 9 денари. Каберне Совињон и

Мерло се откупуваат по 15 денари, Рајнски

ризлинг по 12, а Шардоне по 16 денари.

Годинава откупот повторно се актуелизира

како проблем непосредно пред бербата.

Лозарите и винарите на минатонеделниот

работен состанок во Министерството за

земјоделство, не договорија речиси ништо.

Едната страна бара зголемување на цената на

грозјето за 20 до 30 отсто, а другата поволни,

долгорочни кредити. Визбите поради светската

економска криза се соочуваат и со намалена

побарувачка на вино што дополнително ја

усложнува ситуацијата.

Од Министерството апелираат дијалогот да

продолжи со цел целосен откуп на

годинашниот род.

Преку Земјоделскиот кредитен дисконтен

фонд се обезбедени седум милиони евра за

кредити со максимлана вредност до 300.000

евра кои винариите може да ги добијат веднаш

преку комерцијалните банки ако ги

исполнуваат условите.

Лозарството е еден од најважните сектори

на земјоделско производство во Македонија,

бидејќи грозјето заедно со производството на

вино учествува со околу 17 до 20 проценти во

земјоделскиот Бруто домашен производ.

Виното е на прво место во извозот на

пијалаци и е втор најважен производ после

тутунот во однос на извозната вредност на

земјоделските производи.

Македонија е поделена на 16 виногорја.

Тиквешкото претставува главна производна

област на винско грозје и вино. Потоа следат

Гевгелиско-Валандовското, Скопското,

Велешкото, Струмичко-Радовишкот...

Вкупната површина под лозови насади

(родна површина) од 2003 до 2007 година е

намалена за околу 17 отсто, од 25.692

хектари на 21.312 хектари. Спротивно на

негативниот тренд на опаѓање, лани е

забележан пораст на површината под лозови

насади од 455 хектари во споредба со 2007

година. Тоа се должи на воведувањето

финансиска поддршка за

подигање нови насади која има за цел

подобрување на старосната структура на

лозовите насади.

Според Земјоделскиoт попис што го

спроведе Државниот завод за статистика во

2007 година, вкупната површина под лозови

насади е 24.584 хектари од кои 13 отсто се под

трпезни сорти грозје.

зголемување на цената - поволни кредитиедната страна бара зголемување на цената на грозјето за 20 до 30 отсто,

а другата поволни, долгорочни кредити. визбите поради светската

економска криза се соочуваат и со намалена побарувачка на вино што

дополнително ја усложнува ситуацијата

земјодеЛствоЛозарите и винарите со разЛични барања

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 9

Page 10: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

10 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

- Израелски компании се заинтересирани

за откуп на македонски земјоделски

производи, но пласманот засега, велат, може

да се реализира само на пазарите во

балканските земји.

Според нив, градинарите од

Македонија се уште не ги исполнуваат

стандардите на ЕУ.

- За пласман на европскиот пазар

потребно е да се почитуваат одредени норми

и стандарди кои не се исполнети од страна

на македонските земјоделци, но на

балканските пазари овие земјоделски

производи може да се продадат, изјави Нета

Леви, бизнисмен од Израел, по денешната

средба со струмичките фармери.

Леви веќе неколку дена престојува

во Македонија и, како што рече, не се

откажува од соработката со нашите

производители. Напротив, најави склучување

договори за откуп. Овошјето и зеленчукот

најпрво ќе ги нуди на балканскиот пазар, а

потоа и на европскиот.

- Македонија има голем аграрен потенцијал

посебно во делот на градинарството,

производите се квалитетни, но не се сортирани

што е клучно за успешен пласман, оценија

јапонските експерти Тори Озаки и Јо Гунки кои

од денеска до четврток престојуваат во

земјава.

Озаки и Гунки денеска го посетија Кванташкиот

пазар во Скопје каде што најпрво воочија дека

сите парчиња свежо овошје и зеленчук се со

различна големина. Потоа се согласија и дека

цената е премногу ниска.

- Земјоделските производи се квалитетни, со

одлични карактеристики, но не се

калибрирани, по големина, боја, тежина. Сите

се различни, а цените се околу четири пати

пониски во однос на јапонските, изјавија Озаки

и Гунки пред да продолжат на зелениот пазар

во Буњаковец.

Нивна препорака е македонските фармери

да се здружуваат при производството,

процесуирањето и продажбата и да

реализираат солиден партнерски однос со

преработувачката индустрија.

Неопходно е и формирањето кооперативи

кои, според јапонските стручњаци, имаат многу

значајна улога во земјоделското производство.

Озаки и Гунки ќе посетат повеќе

супермаркети и самопослуги, а утре одат во

Струмица, на фарми за одгледување

градинарски култури и на откупни пунктови.

- Заинтерсирани се за производството и

дистрибуцијата на македонските градинарски

култури. Видоа голем потенцијал во овој дел.

Сакаат да видат и како оди продажбата, какво

е влијанието на земјоделците врз аграрната

политика, дали сме подготвени за големиот,

глобален пазар, за конкуренцијата, дали и

колку во македонското земјоделство се

применуваат стандардите, рече директорот на

Федерацијата на фармери Трајан Димовски, во

чија организација е посетата на експертите.

Федерацијата, додаде Димовски, веќе

реализира соработка со Јапонија преку

тамошната Агенција за меѓународен развој.

Лани еден млад фармер престојуваше во оваа

далечна земја, а годинава можност за обука и

едукација ќе имаат уште најмалку двајца.

- Државата обезбеди дополнителни 2.000

денари за хектар пченица и јачмен. Наместо

6.000, производителите ќе добијат по 8.000

денари поддршка, соопшти заменик-

министерот за земјоделство, шумарство и

водостопанство Перица Иваноски на средбата

со земјоделците од Прилепско. Средствата

треба да се исплатат идниот месец, пред

сеидбата. За оваа намена Владата

обезбеди три милиони евра.

- Дел од претходно планираните 6.000

денари се реализирани заклучно со март. Сега

ќе се доисплатат останатите средства,

вклучувајќи ги и дополнителните 2.000

денари, и откако ги посети државните силоси.

Според него, ова е една од мерките што

Владата може да ги преземе во сегашната

ситуација, кога откупувачите нудат по 7 и 8

денари за килограм пченица, цена далеку

пониска од лани. Цената на лебното жито,

посочи заменик-министерот, е ниска и во

регионот и во светски рамки.

За своите резерви, државата ќе откупи

11.500 тони пченица и 3.500 тони јачмен.

- Државата не може да врши притисок врз

откупувачите, но порачува откупната цена да

не се симнува под осум денари за килограм

зашто трошоците на преработувачите не се

зголемени, ниту се променети цените на

брашното и на лебот, напомена Иваноски.

Директорот на ЈП Агроберза, Газменд Бакији

најави дека цената за месечно складирање на

родот ќе се намали од 60 на 40 денари. Во

државните силоси досега има 1,7 милиони

килограми пченица и 150.000 килограми

јачмен. Асоцијацијата на земјоделците

дополнителната државна поддршка ја

квалификува како делумно исполнување на

нивните барања.

- Баравме бесплатно складирање на родот

во државните силоси, Бирото за стоковни

резерви да интервенира со откуп и Владата да

даде уште два денара субвенции за килограм

пченица и јачмен. Значи, нашите барања се

делумно остварени. Не сакаме да бидеме

нескромни зашто Владата оддели огромни

средства за поддршка на земјоделците, но

откупната цена на јачменот и пченицата е

толку ниска што и со овие средства не

можеме да ги покриеме производните трошоци,

изјави претседателот на Асоцијација Евтим

Шаклев.Тој нагласи дека деновиве ниту еден

млин не вршел откуп најверојатно за да се

снижи цената која засега е 8 денари.

Жетвата во Прилепско е 80 отсто завршена.

Од 101.000 хектари собрани се 80.000, а

просечните приноси достигнаа 2.986 килограми

по единица површина што е 7 отсто помалку од

лани.

За поддршка на пченицата и јачменот

Владата годинава одови вкупно 15 милиони

евра од кои три милиони

се дополнителните 2.000 денари. Земјоделците

ќе добијат плус три денари за килограм.

јапоНски ексепрти порачуваат

македонските земјоделци да гисортираат производите

израелските откупувачиоцеНија

земјоделскитепроизводи добри за

балканот, но не и за еу

- Откупот на лебно жито во Струмичкиот регион е сведен на минимум. Незадоволни од

откупната цена на пченицата која изнесува седум до осум денари за килограм, струмичките

земјоделци речиси воопшто не се заинтересирани да го предадат својот род во силосите на

мелничко-пекарската индустрија.

Наспроти нив откупувачите тврдат дека квалитетот на житото е потпросечен, а цената на

пченицата секаде во регионот била околу 10 евро-центи за килограм.

Во откупните организации:Жито Струмица, Иво,Кода трејд, Светлина промет и други велат

дека на нивните откупни пунктови досега од земјоделските производители се прифатени 10

до 15 насто од вкупниот годинашен род на пченицата.

Во Струмичко годинава пченицата беше посеана на околу 6.000 хектари од кои се добиени

просечни приноси од 3.300 до 3.500 тони од хектар, или вкупно околу 17 илјади тони.

во струмичко минимален откуп на лебно жито

ДополНителНи субвеНции за произвоДителите На пчеНица и јачмеН

Наместо 6.000, ќе добијат по 8.000 денари

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 10

Page 11: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

11data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI

- Министерството за правда од почетокот на

наредната година ќе одобрува користење

бесплатна правна помош согласно утврдени

критериуми и постапки, врз основа на посебен

закон, што ќе влезе наскоро во владина

процедура.

- Целта на законот е обезбедување еднаков

пристап на граѓаните до институциите за

запознавање, остварување и овозможување

ефективна правна помош согласно начелата за

еднаков пристап до правдата, рече заменик-

министерот за правда Ибрахим Ибрахими,

претставувајќи го предлог законот за бесплатна

правна помош.

За да добијат бесплатна правна помош

имотната состојба на лицата на кои им е

потребна не треба да надминува износ од пет

просечни плати исплатени во претходниот

месец. Тие лица треба да бидат дел од

корисниците на социјална помош, на права на

инвалидски додаток кои не остваруваат други

приходи, на најниска пензија кои живеат во

семејна заедница со две или повеќе лица

издржувани од него, како и семејства или

самохран родител со едно или повеќе

малолетни деца кои имаат право на детски

додаток, раселени лица...

Бесплатната правна помош, објасни заменик-

министерот за правда, ќе се остварува како

претходна правна помош и правна помош во

сите судски постапки. Претходната правна

помош ќе ја даваат овластени службени лица

во подрачните одделенија на Министерството

за правда и овластени здруженија на граѓани, а

во останатиот дел од судските постапки неа ќе

ја реализираат адвокати и медијатори. Со

таквата правна помош ќе бидат опфатени

трошоците на постапката што настанале по

денот на одобрување на барањето на нејзино

доделување.

- Барањето за правна помош ќе се дозволи

во сите судски и управни постапки доколку со

него се решава егзистенцијално прашање,

истакна Ибрахими и додаде дека за поднесните

барања за бесплатна правна помош ќе

одлучува Министерството за правда, кое и ќе

врши надзор на нејзиното спроведување.

Според најавата од

заменик-министерот за правда, за примена на

законот за наредната година ќе бидат одвоени

12 милиони денари, како ставка од буџетот на

Министерството за правда. Во подготовката на

законот се користени искуства од Бугарија,

Словенија, Хрватска, Црна Гора и од Србија.

МинистерствО зА ПрАвдА

Правото на бесплатна правна помош регулирано со закон

- Активности во насока на спроведување на

реформите во државната администрација,

беше тема на минатонеделната средба меѓу

вицепремиерот за европски прашања Васко

Наумовски и директорот на Агенцијата за

државни службеници Александар Гештаковски.

- Реформите во државната администрација

се меѓу клучните приоритети кој претстојат во

наредниот период во насока на приближување

на Република Македонија кон Европската унија.

Пред се, приоритет е активизација на

Комитетот за реформа на администрацијата,

како и продолжување на сите тековни

активности, изјави по средбата вицепремиерот

Наумовски.

Деполитизацијата на администрацијата и

професионализација на државните

службеници, според вицепремиерот се исто

така врвни приоритети. Тој потенцира дека

бројката на вработени во јавната

администрација е под постојана анализа.

- Законот за државни службеници е на

дополнително усогласување во владина

процедура, земајќи ги предвид и препораките

на Европската комисија. Тој ќе биде доставен

во собраниска процедура по завршувањето на

летните одмори во Парламентот, додаде

вицепремиерот Наумовски.

Директорот Гештаковски истакна дека

програмска цел на Агенцијата е соодветна

примена на Законот за државни службеници и

јакнење на капацитетите на органите на

државната управа.

- Од почетокот на годината имаме распишано

48 огласи за државни службеници на централно

ниво со околу 548 извршители и околу 41

конкурс на локално ниво со 118 извршители. Со

цел компетентна државна служба,

спроведуваме и обуки особено во делот на

јакнење на човековите ресурси, рече

Гештаковски.

Директорот на Агенцијата смета дека

измените во Законот за државни службеници,

особено во делот на јакнење на нивните

ингеренции ќе доведат до понатамошна

професионализација и деполитизација на

државната служба.

нАуМОвски и гештАкОвски

реформата на државната администрација-приоритет

Осигурителниот бизнис во Македонија се уште е на ниско ниво.

Заостануваме зад сите европски земји, а далеку пред нас се

Словенија, Хрватска, Србија, Бугарија, Романија, па дури и Албанија.

Она што недостасува веќе 20 години е формирање Агенција за

супервизија, односно регулатор кој ќе се грижи како се одвива

осигурителниот бизнис. Експертите велат, добро е што има најави

дека конечно ќе профункционира.

Не постоење култура или традиција кај луѓето е само една од

причините зошто овој бизнис е на толку ниско ниво. Осигурувањето

за нив е се уште фрлање пари без потреба.

Од друга страна пак, и маркетинг агенциите не знаат да објаснат

добро што ќе добијат граѓаните ако се осигурат, а што би можеле да

загубат. Многу социјални приказни кои се секојдневие, според

експертите, тогаш нема да ги има.

Од сите видови осигурување, дури 80% од полисите отпаѓаат на

автомобилското, кое во најголем дел при купувањето возила на

лизинг или кредит, е задолжително. За разлика од останатите

земји, каде се фрлаат милионски суми и се осигуруваат одредени

делови од телото, кај нас, животното осигурување се уште се

сфаќа како луксуз. Сепак, според добро упатените во овој бизнис,

оптимизам постои. Велат дека многу брзо и овој сектор ќе го

доживее својот бум.

ОсигурителниОт бизнис вО МАкедОнијА се уште нА нискО нивО

Агенција за супервизија - неопходна

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 11

Page 12: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

12 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

Бернард Мадоф, авторот на величествената

измама од 65 милијарди долари, многу

добро знаел кој бил Чарлс Понзи. Кога

полицијата во Њујорк пристигнала да го уапси

во ноември 2008 година, тој спонтано признал:

-имав поставено синџир на Понзи.

Многу обичната измама која се состои во

плаќање на: -Адам со парите на Пол, со

задржување на десетина од колачот, позната е

под разни имиња, како на пример: синџирот на

Понзи, динамиката на Понзи, пирамидата на

Понзи или Понзи шема итн. Имињата варираат,

но сепак корените неспорно потекнуваат од К.

Понзи познат како Чарлс Понзи, роден во

Парма, Италија во 1882 година.

Овој вешт измамник за прв пат дошол во

Њујорк во 1903 год, на возраст од 21 година.

Како сите Европејци кои доаѓале да го

„обноват” својот живот во „Новиот Свет“, така и

тој многу сиромашен пристигнал во Америка. -

Во мојот џеб имав вкупно два и пол долари и

милион долари надеж во моето срце. Оваа

надеж никогаш не ме остави, изјавил пред

еден новинар на Њујорк Тајмс во 1920 година.

Според Мајкл Закоф, еден од неговите

биографи, додека говорел Чарлс Понзи многу

ги употребувал своите раце. Неговото

однесување откривало дека тој не посетувал

квалитетно образование, но имал изитрен дух

за избегнување на сиромаштијата, како и

илјада и една комбинација за обложување кои

постојано го грееле неговиот дух. Закоф

запишал дека и Бернард Мадоф потекнува од

една скромна средина. Исто така, забележано

е дека тој секогаш мечтаел за убав живот, не

бил дел од одбраното друштво на Вол Стрит,

но секогаш сонувал да биде во близина до

Рокфелер.

Првите измАмиЧарлс Понзи првите четиринаесет години од

неговиот живот во Америка ги поминал

патувајќи од град во град, работејќи

најразлични професии како келнер, готвач,

преведувач, продавач, работник во хотел, во

ресторан итн. Во 1909 год. во Канада бил

вмешан во измамничко банкротирање на една

банка заедно со еден Италијанец. Тогаш бил

уапсен и обвинет за издавање лажни чекови,

по што бил осуден на три години затвор во

Монтреал.

Но, после одлежани помалку од две години,

на 30 јули 1910г. бил ослободен поради добро

однесување и се враќа во Америка. Десет

дена по ослободувањето, Понзи бил повторно

уапсен затоа што нелегално сакал да пренесе

петмина Италијанци во Америка без никакви

документи. Поради тоа го вратиле во затвор,

каде што останал до 1912 година.

Иако поминал толку време во затвор неговата

желба да стане богат човек не го напушта. Во

1917 година Чарлс Понзи пристигнал во

Бостон. Таму се заљубил во Росе Гецо,

дактилографка, ќерка на препродавач на

овошје и зеленчук, со која што и се оженил. -

Таа е најубавата жена на светот. Се што

правам е за нејзе. Таа не е само мојата десна

рака туку и моето срце, изјавил за Њујорк

Тајмс на 29.07.1920 година.

Во 1919 год. Понзи се обидел да пронајде

средства за да започне со проектот - списание

наменето за извоз. Во едно писмо од

внатрешноста на Шпанија сосема случајно

открива интернационален повратен купон.

Забележал дека тој е платен во пезети кои во

противвредност вределе еден американски

цент. Без разлика на вредноста на курсот, тој

купон можел да се размени во поштата во

Бостон за една таксена марка со вредност од

шест центи.

Благодарение на оваа разлика во

вредностите, машината за создавање на

соништа на Понзи се рестартирала. Започнал

да ги прегледува сите финансиски весници и ги

споредувал секојдневно рубриките за курсните

вредности. Ако една таксена марка купена за

1. цент во Шпанија или Франција може да се

замени за една таксена марка од 6. центи во

Америка, тогаш му останува да инвестира еден

милион таму за да добие тука шест милиони,

или десет милиони таму за 60 милиони овде...

За да се разбере механизмот на Понзи,

потребно е да се види како функционирал

интернационалниот поштенски систем. На

почетокот од 20-от век Европа се празнела од

своите жители од Германија, Италија,

Франција, Англија ... кои заминувале да ја

бараат својата шанса во “Новиот Свет”. За да

се олесни комуникацијата помеѓу расцепканите

фамилии и да се компензира нееднаквоста на

приходите помеѓу оние кои оделе и оние кои

останувале, Интернационалната Поштенска

Унија во 1907 измислила интернационални

повратни купони, слично како универзални

поштенски марки.

Едно лице кое испраќало писмо до своето

сиромашно семејство, за да може да добие

повратен одговор на писмото, во самото писмо

приложувало купон. Тој купон понатаму можел

да се замени во било која пошта за таксена

марка. Во тоа време валутите биле стабилни и

нивните движења биле занемарливи, па затоа

системот функционирал беспрекорно.

Но, на крајот од 1919 год. кога Понзи го

открил функционирањето на овие купони, во

Европа владеел економски хаос. Првата

Светска Војна се финансирала со печатење на

пари, се појавила галопирачка инфлацијата и

поштенските институции во секоја земја во

Европа биле принудени да ја прилагодуваат

постојано сопствената тарифа во однос на

валутата чија што вредност опаѓала од месец

на месец.

Врз основа на овие разлики во валутите

Понзи замислил како може да заработи

богатство. Тоа е приказната која ја раскажал во

Њујорк Тајмс во јули 1920 г.

-Почнав да ги набљудувам каматните стапки во

различни земји во Европа. Ја тестирав оваа

моја теорија на моја лична сметка и заработив.

Моите први, 1.000 долари се претворија во

15.000 долари.

Дури и најостроумните новинари му го

поставувале прашањето за тоа со кој

механизам тој ги претвора поштенските марки

во пари. Тој само се насмеал и

изјавил:Вандербилт, Пиерпонт Морган - никому

не ги издал своите тајни. Исто така и Бернард

Мадоф кога ќе добиел премногу прецизни

прашања секогаш се криел позади тајните на

работењето.

На 26 декември 1919 год. Понзи ја основал

компанија The Securities Exchange Company,

во која е единствен акционер и единствен

вработен. Компанијата била лоцирана на

School Street во срцето на Бостон меѓутоа

наемот за првиот месец како и мебелот кој се

користел биле платени од еден заем од

неколку стотини долари. Неговите први

посетители не биле клиенти. Еден претставник

на трговската комора од Бостон дошол да го

ревидира професионалниот и комерцијалниот

проект на Понзи. По спроведените контроли од

страна на државните инспектори не било

пронајдено ништо проблематично. Единствено

еден поштенски инспектор изразува сомнеж во

легалноста на процесот. Понзи одговарал дека

американската поштенска администрација

нема никакви ингеренции, бидејќи целата

трансформација на купоните во пари се одвива

во странство. Сепак инспекторот станал

скептичен. Понзи отпечатил фини сертификати

во боја со името на својата компанија. Секој

сертификат го прецизирал износот кој бил

инвестиран (50, 100, 1 000 долари) и каматата

од 50% (75, 150, 1500 долари) и периодот од

90 дена за исплата на главницата и на

ЧАрлС ПОнзи-ОСнОвАЧ нА ПирАмиДАлнАтА штеДилницА?

Од интернационални поштенски купони досертификати со камата

Приказна за успехот и падот на еден од најголемите финансиски измамници во САД

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 12

Page 13: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

13data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI

каматата кои треба да се исплатат. Требало да се пополнат самоимето на инвеститорот и датумот. На почетокот боите се менувалево зависност од сумите, но од март 1920 сите сертификати билежолти. Гласината дека Понзи исплаќа 50% камата за три месеци сепроширила многу брзо низ целиот Бостон. Во јануари 1920почнуваат да доаѓаат клиенти кои инвестирале пари, а тој само гипотпишувал и ставал печат на купоните. Во месец февруари Понзивработил четири лица кои требало да му помогнат да одговори наголемата побарувачка. Веќе во месец март во улицата на која сенаоѓала неговата компанија имало константен метеж. Луици Мели,штотуку дипломирана девојка,била вработена да ја организирафирмата која веќе броела триесетина вработени.

Во почетокот на јули 1920, Понзи веќеимал околу 30.000 инвеститори кои сакале набрзина да заработатод неговите игри и кои му довериле повеќе од 10 милиони долари.Во јули 1920 Понзи почнал да собира повеќе од 10 милиони доларинеделно. За споредба еден угледен професор во тоа време ималплата од 350 долари месечно. Кога системот се срушил, Понзи вооптек имал 15 милиони долари, астрономска сума за тој период.

аМЕриканскиОТ сОнЧарлс Понзи се грижел за својот углед. Тој носел добро сошиени

костуми, шапка, ракавици и бастун со позлатена рачка. Го задоволилсвојот карактер купувајќи куќа со 20 соби во областа Лексингтон, воБостон. Тој, исто така, имал измислено и легенда. Се претставувалдека е роден во буржоаска фамилија во Италија. На еден новинарво Boston Globe му рекол:-Ќе бидам искрен со вас, јас бев еден одоние расипани синови. Трошењето пари ми беше единственотоинтересно нешто.

Чарлс Понзи ја избегнал замката на филантропија, тој давалкамата од 50% за три месеци, бидејќи во влогот си имал профит од400% и не се криел од тоа. Њујорк Тајмс го проценува неговотобогатство на осум милиони долари во јули 1920 година.

Сепак тој е единствениот што има најдено дупка во ѕидот напарите. Тој е олицетворение на Американскиот сон. Љубоморни луѓесе труделе да отворат вакви слични продавници на истата улица.Измамниците почнале да печатат лажни потврди од неговатакомпанија. Бизнис менаџерите отворено се жалеле дека нивнитевработени ги напуштиле работните места и ги носеле своитезаштеди кај Понзи. Бостонските банкари биле особено изнервираникога гледале како се празнат сметките на банките и заштедите сеноселе на брза заработувачка кај измамникот Понзи. Печатотконечно се замешал: Познатиот финансиски аналитичар КларенсБарон забележал во Boston Post дека во Америка во промет сепуштени 27.000 поштенски купони и дека на Понзи му фалат уште160 милиони поштенски купони за да одговори на издаденитесертификати.

Откако била објавена оваа информација почнала паника. Во двадена Понзи морал да исплати преку два милиони долари, но сосмиреност и умешност ја смирил паниката. На 26 јули 1920 г. Понзиприбрал уште 200.000 долари. Јавниот обвинител Жосеф Пеплитерго натерал Понзи да прекине со прибирање на средства и клиентидодека не се заврши со ревизијата на неговото работење. Неколкустотини штедачи биле одбиени.

Понзи се уште немал сфатено дека тука некаде е крајот нанеговиот систем за редистрибуција. Според Жосеф Ален, уште еденнегов биограф, Понзи постојано мислел на излез, но сепак пробувалдури и да го прошири својот бизнис во сите поголеми градови воАмерика инвестирајќи стотици милиони долари во реалнатаекономија. На тој начин својот огромен долг го претворал во акцииод добро познати компании.

паДОТ на пОнзиВо почетокот на август Boston Post открил дека Понзи лежел во

затвор. Повторно настанала паника. Во истиот момент,претседателот на банкарскиот комитет, Жосеф Ален им наредил наHanover Trust да не ги прифаќаат Понзиевите чекови. Останатитебанки започнале да го следат. Во средината на август цела тааизмама излегла на виделина, па Чарлс Понзи бил приведен возатвор.

Кога судијата го прашал: Дали вашата единствена работа беше дасобирате пари, да се издаде една признаница и по три месеци да гивратите парите со камата? Понзи едноставно одговорил-ДА. Тој билосуден на пет години затвор, но излегол после третата година.Државата Масачусетс се обидела повторно да го затвори, но овојпат неуспешно. Американско државјанство не му било доделено наПонзи, но сепак тој останува во Америка. Во Флорида безуспешно сеобидел да направи уште една слична измама. Чарлс Понзи умрелсиромашен во Јужна Америка.(www.broker.com.mk)

Македонски телеком и Т-Мобиле, во првата половина од годинаваоствариле вкупно 146 милиони евра профит, стои во финансискиот извештајна Маѓар телеком, кој се однесува на работењето на двете свои подружнициво Македонија.

Македонски телеком регистрирал приходи од 66,9 милиона евра, што епораст за 4,4 проценти во однос на истиот период минатата година. Заразлика од претходните години, кога беа објавувани податоците задобивката пред оданочување поединечно за двете компании, во овојизвештај е дадена само збирната сума според која, Македонски Телеком иТ-Мобиле заедно ќариле 82,25 милиони евра, што е за 18,6 проценти повеќево однос на ланското прво полугодие.

Според Извештајот, трендот на намалување на бројот на претплатницитена фиксна телефонска линија и натаму во тренд. Имено, до 30 јуни годинавафиксниот оператор имал 391.821 корисници на фиксна линија, што претста-вува намалување за 14 проценти на годишно ниво, или дури 63.120 помалкутелефонски линии. Секако причина за ваквиот опаѓачки тренд претставува иработењето на двата други фиксни оператори: Онтел и Ало на Космофон.Паралелно со тоа, за 23,6 проценти опаднал вкупниот телефонски сообраќајна корисниците на фиксната телефонија.

За разлика од падот во фиксната линија, Македонски телеком забележалпозитивни резултати во привлекувањето на нови АДСЛ интернет корисници.Заклучно со 30 јуни вкупниот број на АДСЛ претплатници изнесувал 113.374,што е за цели 47 проценти повеќе од истиот период 2008 година.Компанијата имала и 5.449 ИПТВ корисници. Наспроти фиксниот, мобилниот оператор Т-Мобиле бележи раст наприходите за 20,6 проценти и тие изнесувале 79 милиони евра до крајот најуни. Во извештајот Маѓар телеком објавува дека Т-Мобиле годинава има136.165 нови претплатници или заклучно со 30 јуни 2009 на мрежата на Т-Мобиле се регистрирани 1.387.183 корисници. Незначително опадналпазарниот удел на Т-Мобиле, кој сега изнесува 58,7 проценти (лани беше59,5 отсто), што е последица на работењето на ВИП Оператор и Космофон.

Според извештајот унгарските менаџери информираат дека се уште гоочекуваат финализирањето на истрагата, што во Македонски телеком јаспроведуваат независни ревизори. Американската адвокатска куќа Вајт ендКејс веќе констатираше финансиски малверзации тешки 6,7 милиони евранаправени во Телеком во периодот од 2004 до 2006 година. За окончувањена истрагата од Маѓар Телеком информираат дека во вториот квартал одгодинава потрошиле 6,55 милиони евра.

ДОјчЕ ТЕлЕкОМ ги Објави пОлугОДишниТЕ рЕзулТаТи

Телеком и Т-Мобиле во ќар146 милиони евра

Најголемата европска телефонска компанија, Дојче Телеком, вовториот годишен квартал оствари раст на нето добивката за 32 отсто, на521 милион евра. Според анкетата на Блумберг аналитичарите очекуваадека кварталната добивка ќе биде поголема, односно 743 милиони евра.

Нето приходот во вториот квартал порасна за 7,4 отсто, на 16,238милијарди евра, во однос на истиот период една година порано.Порастот во голема мера се должи на консолидацијата со грчкатакомпанија OTE, чиј приход од 1,5 милијарди долари придонесе конвкупниот приход на Дојче Телеком.

Во првата половина од годинава, ДТ оствари нето загуба од 603милиони евра, при вкупен приход од 32,14 милијарди евра, откако вопрвиот квартал компанијата отпиша вредност од 1,8 милијарди евра одсвојата британска филијала на T-Mobile.

Кон крајот на јуни, Дојче Телеком имаше 150 милиони клиенти самово сегментот на мобилните услуги, со годишен пораст од 8 милиони.Broadband линиите пораснаа за 7,3 отсто на 17,176 милиони, а бројот налиниите во фиксната телефонија опадна за 7,4 отсто, на 39,615 милиониво првата половина од годинава во однос на истиот период лани.

Компанијата продолжи со намалување на трошоците, па на крајот најуни базата на трошоци беше помала за 4,9 милијарди евра во однос на2005 година.

ОТЕ ја зголеми добивката на ДТ

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 13

Page 14: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

14 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

-Ефектите од глобалната рецесија се преле-

ваат врз домашната економија со помало вре-

менско задоцнување од очекуваното,е оценка-

та на Советот на народна банка на Македонија,

која ја изложува во Кварталниот извештај.

Стеснувањето на домашната економија, се

наведува, започна уште во првиот квартал на

годината, кога е забележан пад на БДП од

0,9%, а намалувањето на светската трговија

силно го погодил секторот ориентиран кон

извоз, додека прилагодувањето на увозот се

одвивало со позабавено темпо, при се уште

присутни притисоци од домашната побарувач-

ка.

Влошените согледувања на економските

субјекти и недоволната извозна побарувачка и

во третото тримесечје на годината влијаат

дестимулативно врз инвестициската активност,

при што се очекува продолжување на падот на

бруто -инвестициите, којшто во третиот квартал

би достигнал 16,2%.

Во поглед на структурата, падот на инвести-

циите е условен од движењето на приватните

инвестиции. Падот на странската и домашната

побарувачка, влошените услови на финанси-

рање и песимистичките очекувања за идните

настани, се главните фактори за намалување-

то на инвестициската активност на приватниот

сектор. Натамошното продлабочување на

падот на странската побарувачка и очекува-

ниот пад на домашната побарувачка, согласно

со оваа проекција, би довело до намалување

на нарачките на фирмите до се помало искори-

стување на производствените капацитети и

соодветно, до одложување на планираните

инвестиции. Дополнително, отежнатиот при-

стап до кредити, порастот на реалните активни

камати на банките, пониската профитабилност

на фирмите како сопствен извор за финанси-

рање на инвестициите и намалениот прилив на

странски капитал во форма на странски

директни инвестиции ги обесхрабруваат новите

инвестиции. Остварувањето на проекцијата за

инвестициите, во голема мера, зависи од сог-

ледувањата на економските субјекти за ревита-

лизирањето на светската и на домашната еко-

номска активност, при што, имајќи ги предвид

очекувањата за натамошни надолни ревизии

на проекциите, ризиците главно се во надолна

насока.

Во третото тримесечје на годината, при ната-

мошно намалување на извозната побарувачка

и на домашната побарувачка, се очекува про-

должување на негативните движења во надво-

решниот сектор започнати од почетокот на

годината. Намалената побарувачка за извоз, во

согласност со процената за продолжување на

падот на светската економска активност, е гла-

вен фактор со кој се објаснува високиот реа-

лен пад на извозот. Така, во третото тримесечје

се очекува извозот да се намали за 29,2%, на

годишна основа. Се очекува понискиот извоз,

како и очекуваниот пад на личната потрошу-

вачка и инвестициите да предизвикаат реален

пад на увозот од 23,2%.

При висока неизвесност во поглед на вре-

метраењето и длабочината на светската еко-

номска криза,како и при надолни ризици на

проекциите за домашната економска активност

и нејзините компоненти, можно е да се оствари

подлабок пад на увозот и извозот од проекти-

раниот.

ПроекцИИ на ДВИжењата Во наДВо-

решнИот Сектор

Во вториот квартал, трендовите во надво-

решниот сектор се оценуваат како поповолни,

во споредба со проекцијата направена во

април 2009 година. Оваа констатација се одне-

сува како на остварувањата во тековната смет-

ка, така и на капиталните текови.

Отстапувањата соодветствуваат со новите

прогнози во глобални рамки, коишто иако кван-

титативно не значат помал глобален пад, во

споредба со претпоставките во април, сепак

содржат информации за постепено стабилизи-

рање и нагорни ревизии на светското про-

изводство за 2010 година. Истовремено,

побрзо закрепнување во однос на темпото на

светската економија (во споредба со априлс-

ката проекција) имаат и светските берзански

цени, пред се на нафтата и металите, коишто

имаат големи ефекти врз работата на домаш-

ните производствени капацитети.

Имајќи ги предвид првите показатели за вто-

риот квартал и новите надворешни претпостав-

ки, во вториот квартал на 2009 година дефици-

тот на тековната сметка на билансот на плаќа-

ња е проектиран на 6,5% од ново проектира-

ниот БДП за вториот квартал, наспроти очеку-

ваното негативно салдо од околу 16,5% од БДП

во согласност со априлската проекција.

Главен придонес за корекциите на проекции-

те на тековната сметка имаат нето -приливите

врз основа на приватни трансфери.

Динамиката на главната индикативна катего-

рија (менувачкото работење, нето) за вториот

квартал покажува многу побрзо забавување на

годишниот пад, во споредба со априлските

очекувања, односно влегување во зоната на

благ годишен раст. Според најновите податоци

од менувачкиот пазар, остварениот нето -откуп

од менувачкото работење во второто триме-

сечје на 2009 година забележа пораст од

1,2% на годишна основа, наспроти проектира-

СПореД кВарталнИот ИзВештај на нБрМ

Годинава -пад и на извозот, и на увозотПри висока неизвесност во поглед на времетраењето и длабочината на

светската економска криза,како и при надолни ризици на проекциите за

домашната економска активност и нејзините компоненти, можно е да се

оствари подлабок пад на увозот и извозот од проектираниот...

Во вториот квартал на 2009 година, се очекува годишното намалување

на извозот да изнесува 34,8%, наспроти проектираниот пад од 41,3%, од

априлската проекција. Мала корекција, во однос на претходната про-

екција, е извршена и кај увозот на стоки (ц.и.ф.), со што предвидениот

годишен пад од 29,1% се продлабочува на годишно намалување од

30,3% и соодветствува со поголемото забавување на домашната побару-

вачка во однос на очекуваното

Имајќи ги предвид првите показатели за

вториот квартал и новите надворешни

претпоставки, во вториот квартал на

2009 година дефицитот на тековната

сметка на билансот на плаќања е про-

ектиран на 6,5% од ново проектираниот

БДП за вториот квартал, наспроти оче-

куваното негативно салдо од околу

16,5% од БДП во согласност со априлс-

ката проекција.

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 14

Page 15: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 15Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

ното годишно намалување од 22,7%, според

априлската проекција. Овие пресвртни точки

укажуваат на постепена промена во согледу-

вањата на домашните субјекти, со што се

намали и склоноста за инвестиции во странска

валута, како основна форма за заштита од

евентуални ризици.

Подобрите остварувања на извозната стра-

на се главниот фактор за надолното ревидира-

ње на трговскиот дефицит за вториот квартал

на годината. Релативно конзервативниот при-

стап при оцената на реакцијата на домашниот

извоз на глобалната рецесија, како и поволни-

те движења на цените на металите на светски-

те берзи придонесуваат за ваквите отстапува-

ња. Така, во вториот квартал на 2009 година,

се очекува годишното намалување на извозот

да изнесува 34,8%, наспроти проектираниот

пад од 41,3%, од априлската проекција. Мала

корекција, во однос на претходната проекција,

е извршена и кај увозот на стоки (ц.и.ф.), со

што предвидениот годишен пад од 29,1% се

продлабочува на годишно намалување од

30,3% и соодветствува со поголемото забаву-

вање на домашната побарувачка во однос на

очекуваното.

Истовремено, во согласност со најновите

расположливи податоци и остварувањата за

април 2009 година, е извршена нагорна корек-

ција и кај нето -приливите во капиталната и

финансиска сметка, што во најголем дел се

однесува на директните инвестиции и девиз-

ните средства на банкарскиот сектор. Имајќи

ги предвид ваквите отстапувања во однос на

априлските проекции на двете компоненти на

билансот на плаќања, и намалувањето на

девизните резерви во вториот квартал беше

значително помало во однос на првичните

оцени.

НаМалуВање На НегатиВНиот јаз Во

тРгоВСКото Салдо

Во третиот квартал на 2009 година, во рамки

на размената на стоки со странство, се очеку-

ваат слични движења како и во претходното

тримесечје. Во согласност со тековните пре-

тпоставки за странската ефективна побарувач-

ка, условите на размена и динамиката на

домашната побарувачка, се очекува позабрзан

пад на увозот од извозот на стоки, во апсолу-

тен износ што доведува до натамошно намалу-

вање на негативниот јаз во трговското салдо од

19,3%, во однос на истиот период од претход-

ната година.

Во услови на негативна годишна стапка на

промена на странската ефективна побарувач-

ка и мало заживување на металната инду-

стрија (делумно водено од порастот на цените

на металите на светските берзи во однос на

претходниот квартал), во овој квартал се оче-

кува годишно намалување во извозот на стоки

за 35,9%. Се очекува ваквите промени во

извозниот сектор, како и намалувањето на лич-

ната и инвестициската потрошувачка во

домашната економија да предизвикаат длабок

пад и кај увозот на стоки од 29,4% на годишна

основа.

Од останатите компоненти на тековната

сметка, нето-приливи се очекуваат кај услугите,

поради сезонското влијание и кај приватните

трансфери, за коишто сепак конзервативно се

претпоставува дека ќе се намалуваат на

годишна основа, во согласност со падот на

активноста во евро-зоната. Во согласност со

ваквите претпоставки, за третиот квартал се

очекува проектираниот дефицит во тековната

сметка да изнесува 0,5% од БДП.

Во капиталната и финансиска сметка, во

третиот квартал се очекуваат повисоки нето -

приливи од 12,1%, во однос на претходната

година, коишто произлегуваат од зголемените

портфолио -инвестиции преку издадените

еврообврзници во јули 2009 година, во износ

од 175 милиони евра. Покрај ова, нето -прили-

ви се очекуваат и врз основа на директни

инвестиции и нето -задолжување во странство.

Се очекува ваквата состојба на капиталните

приливи да овозможи целосно покривање на

дефицитот на тековната сметка и дополнител-

но зголемување на бруто девизни резерви во

овој квартал.

До крајот на 2009 година, според извршени-

те ревизии, се очекува негативното салдо на

тековната сметка да се намали за 1,5 про-

центни поени и да изнесува 11,6% од ново

проектираниот БДП. Притоа, трговското салдо

изразено како процент од ново проектираниот

БДП изнесува 24,4%, или за 2,3 процентни

поени помалку во споредба со претходната

година.

ПРетПоСтаВКи за егзогеНите

ВаРијаБли

Според процените, глобалната економска

криза ја достигна најниската точка во вториот

квартал на 2009 година. Имено, се проценува

дека годишниот пад на ефективната странска

побарувачка изнесува 4,9%, во вториот квар-

тал, и е значително понизок од претходно оче-

куваниот пад од 3,3%. Сепак, во согласност со

очекувањата за уште подолго траење и пови-

сок степен на глобалната криза, и најновите

проекции содржат значителни надолни ревизии

на стапките на раст за 2009 година и мини-

мални ревизии за 2010 година.

Се очекува дека стапките на економски раст

ќе изнесуваат минус 4,4% во третиот и минус

2,9% во четвртиот квартал на 2009 година.

Закрепнувањето најверојатно ќе започне во

првата половина на идната година, со ниски

стапки на раст во релативно подолг временски

период. И овие проекции содржат релативно

висока неизвесност, којашто сепак е нешто

пониска од претходно очекуваната.

Просечната цена на нафтата во вториот

квартал од 58,7 американски долари за барел

е повисока од претходно проектираната цена

од 51,6 САД -долари. Ова се должи на балан-

сирањето на условите на пазарот, предизвика-

но од растот на побарувачката поради подо-

брите очекувања за иднината, како и придржу-

вањето кон ограничувањето на понудата од

страна на ОПЕК. Во согласност со очекувања-

та за почеток на закрепнување на економијата

во 2010 година, е извршена нагорна ревизија

на цената на нафтата. Се проектира дека про-

сечната цена ќе изнесува 65 долари за барел

во третиот и 62 долари за барел во последниот

квартал на 2009 година и дека ќе се движи

помеѓу 65 и 69 долари за барел во текот на

2010 година.

Како резултат на подлабокиот пад на стран-

ската побарувачка, во вториот квартал ефек-

тивната странска инфлација беше пониска од

претходните проекции (-0,6%, наспроти про-

ектираните -0,2%). Надолните ревизии на дви-

жењето на странската ефективна побарувачка

предизвикаа умерени надолни ревизии на

ефективната странска инфлација. Така, се про-

ектира негативна промена од 1,6% во третиот

квартал,а се очекува растот на цените да

почне во последниот квартал на 2009 и да про-

должи со значително позасилено во 2010 годи-

на.

-Советот на Народната банка на Република Македонија на седницата

која се одржа на 30 јули оваа година ја ревидира проектираната стапка

на раст на македонската економија во 2009 година од претходната

минус 0,4 на минус 1,8 проценти, со можност тој да достигне до минус

2,5 отсто... Ваквите проекции, НБРМ ги образложи во Кварталниот

извештај, од кој што Берзник, во претходниот број пренесе поголем дел

од воведот и параметрите кои влијаат на креирањето на макроеконом-

ските движења во делот на кредитната активност на банките. Во овој

број, Берзник ги пренесува и оценките и предвидувањата за другите

економски показатели кои според Советот на НБРМ влијаат на економ-

ската стапка на земјата.....

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 15

Page 16: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

16 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

NAJLIKVIDNI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 30.07 - 6.08 2009

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 16

Page 17: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 17Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

балКан вести... балКан вести...

На сивата економија во Грција годишно отпа-ѓаат по околу 65 милијарди евра, што претставу-ва 25 отсто од грчкиот бруто домашен производ(БДП), објави атинскиот весник То Вима, повику-вајќи се на извештај на Организацијата за еко-номска соработка и развој (ОЕЦД).

Според весникот, ваквите податоци изнесениво извештајот, изработен од професорот наУниверзитетот во австрискиот град Линц,

Фридрих Шнајдер, претставуваат сериозен ударза постоечките даночни и контролни механизмина Грција.

То Вима оценува дека со толкава сива еконо-мија Грција е шампион меѓу европските и раз-виените земји во светот. Веднаш по Грција, спо-ред обемот на сивата економија, се Италија, со22 отсто и Португалија и Шпанија со по 19,5проценти од БДП.

Во првиот квартал од годинава, албанскатаекономија забележала 65 процентнаискористенот на производствените капацитети,што претставува историски најнискаискористеност, соопшти Централната банка наАлбанија. Од ваквиот тренд најпогодени сеиндустрискиот сектор, каде искористеноста накапацитетите е 61 отсто, како иградежништвото со искористеноста од 62проценти. Според економсиите експерти, многупозагиржувачки бројки се очекуваат за прватаполовина од годинава.

Но, наспроти ваквите показатели и оценки,албанскиот премиер Сали Бериша и натамутврди дека земјата не е погодена одглобалната економска кризата и дека бележи

раст од шест отсто. На ваквите податоци наБанката реагираше опозицискатаСоцијалистичка партија, која нагалси декаодамна предупредувала на тоа. -Сите сектори во економијата се во многу тешкаситуација. Сите тие во првата половина нагодинава работеа со помал капацитетспоредено со истиот период лани. Во секторотиндустрија искористеноста на производнитекапацитети не е поголема од 40 отсто. Иградежништвото работи под стрес, бидејќиактивностите во овој сектор се реализираатсамо со околу 63 отсото од капацитетот, изјавиИлир Беќја, програмски секетар восоцијалистите.Според него, пад е забележан иво секторите земјоделство и агроиндустријата.

Сивата економија опфаќа 25 отсто од бДП

Во последните три години цените на пре-хранбените производи во Србија се зголемува-ат со рекордна брзина во споредба со остана-тите земји во регионот и Европа, покажуваатподатоците на европската статистичка аген-ција Евростат.

Цените на основните артикли од потрошувач-ката кошничка во Србија не само што не сенајниски во споредба со соседните земји, тукунекои производи се дури и поскапи од просеч-ните цени во ЕУ. Речиси нема група на стоки,која е опфатена од анализата, во која Србија незабележува рекордно зголемување на цените.

На прво место поскапуваат овошјето изеленчукот, чии цени минатата година биле за50,8 проценти повисоки отколку во 2005 годи-на. Цената на маслото за јадење е зголеменаза 39,7 отсто, а на млекото, јајцата и сирењетоза 33,7 проценти. Дури и цената на лебот воовој период се зголемила за една третина,кога само минатата година поскапел за 18,9проценти, што е уште еден европски рекорд.

Единствената група производи, чија ценаминатата година била пониска отколку во 2005година, се електричните уреди за домаќинство.

Инаку, од 2000 година платите во Србија сезголемиле неколкупати, пензиите се добиваатредовно, а потрошувачката способност е зго-лемена околу 3,5 пати и покрај тоа стандардоте понизок.

Експертите сметаат дека главна причина затоа се високиот процент на невработеност икризата, поради што од ден на ден се повеќесе намалува стандардот.

Со просечната плата, која според последни-те статистички податоци изнесува 344 евра,животот во Србија е сведен само на задоволу-вање на основните животни потреби.

во јули, рекорднониска инфлација

Инфлацијата во Грција минатиотмесец изнесувала 0,5 отсто и останаланепроменета во споредба со претходниотмесец, објави грчкиот весникИмерисија. Се проценува дека тоа серекордно ниски нивоа на инфлација вопоследните четириесет години.

Во текот на јули е забележан драстичен растна стапката на невработеност во Словенија,откако во претходните два месеци таа бележе-ше мало намалување.Според податоците на словенечката статистичкаслужба, во текот на минатиот месец бројот наневработени лица во Словенија се зголемил за8.889, односно за 7,4 проценти во однос на јуни.

Со најновиот број на лица што останеле безработа, вкупниот број на невработени воСловенија во јули изнесувал 88.457, што пре-тставува зголемување за 43,7 проценти вооднос на истиот месец минатата година.

Од почетокот на годината, бројот на неврабо-тени лица во Словенија се зголемил за 65.098,што претставува пораст од 84,8 проценти вооднос на периодот јануари-јули 2008 година.

Грција

албанија

рекордна неискорисеност напроизводствените капацитети

Србија

најголемо поскапување на прехранбените

производи

Словенија

Драстичен пораст наневработеноста

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 17

Page 18: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

18 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

свЕт вести ...свЕт вести ...

Раководството на Европската централна банка донесе одлука да не ја менува виси-

ната на нејзината основна каматна стапка. Рефернтната каматна стапка во евро зоната

со денешната одлука на Банката и во наредниот период ќе остане на ниво од еден про-

цент, во очекување да се види какво ќе биде нејзиното влијание врз напорите за зажи-

вување на економијата во ЕУ, која е сериозно погодена од глобалната економска криза.

Ваквата одлука на Банката не претставува изненадување, од причина што речиси сите

аналитичари изминативе денови прогнозираа дека референтната камата во зоната на

еврото ќе остане непроменета.

Економскиот експерт од компанијата Номура, Лоран Билке, оценува дека ваквата

одлука не е неочекувана, бидејќи, според него, Европската централна банка имала

многу мал простор за маневрирање. Тој смета дека Банката немала можност за поната-

мошно намалување на основната камата, имајќи предвид дека краткорочните каматни

стапки на финансиските пазари сега се значително пониски и се движат околу 0,35

отсто.

Со каматна стапка од еден отсто зоната на еврото има највисока референтна камата

меѓу развиените западни економии. Во Велика Британија основната каматна стапка од

април годинава изнесува 0,5 проценти, во САД таа се движи од 0 до 0,25 а во Јапонија

изнесува 0,1 отсто.

Банкарската групација Royal Bank of Scotland (RBS)

во првите шест месеци од годинава оствари загуба од

1,04 милијарди фунти (1,7 милијарди долари) откако

одвои 12,6 милијарди долари за покривање на лошите

кредити.

Во првото полугодие лани, RBS оствари загуба од 1,4

милијарди долари, се наведува во соопштението од

Банката. – Има сигнали дека нашето финансиско рабо-

тење во наредните две години на ниво на групација ќе

биде тешко, заради економската криза во 2008 и 2009

година,истакна претседателот на Управата на RBS,

Stephen Hester. Аналитичарите очекуваа дека резерва-

циите за лоши кредити ќе бидат значително помали,

10,7 милијарди долари. RBS во минатата година оства-

ри најголема загуба во корпоративната историја на

Велика Британија, од 40,7 милијарди долари.

Синџирот на хотели планира да

прибере до 1,15 милијарди долари по

пат на иницијална јавна понуда на

акции (IPO), со цел да ги зајакне

своите финансии и за финансирање

на своите аквизиции во време на

немаштија на кредити. Ова, според

податоците на Bloomberg News, може

да биде најголема IPO во

Соединетите американски држави во

оваа година, а доаѓа по две години

откако Hyatt го продаде својот дел,

тежок милијарда долари, на група на

институционални инвеститори.

Семејството Pritzker од Чикаго посе-

дува 85 отсто од акциите на Hyatt,

инвестициските фондови поврзани со

Goldman Sachs Capital Partners 6,1

отсто, а инвестициска куќа Madrone

има 6,1 отсто.

Hyatt одлучи да излезе на пазарот

на акции и да стане јавна компанија

од причина што глобалната рецесија

ја намали побарувачката за патува-

ња, а со тоа и приходот и профита-

билноста на компанијата. Овој син-

џир на луксузни хотели оствари нето

загуба од 36 милиони долари во

првата половина од годинава, во спо-

редба со добивката од 173 милиони

долари во истиот период лани.

Hyatt, кој има 413 хотели под оваа

марка, планира да ги понуди своите

акции на берзата во Њујорк.

Продажбата на акциите ќе ја води

Goldman Sachs, Deutsche Bank

Securities i JPMorgan Securities.

Управата на Hyatt изјави дека

парите прибрани по пат на иницијал-

ната јавна понуда веројатно ќе се

искористат за аквизиции, бидејќи

недостигот на достапни кредити ја

ограничи хотелската индустрија во

изминатата година, но не е прецизи-

рано на кои пазари се однесуваат

планираните аквизиции.

royal bank of sCotland

Загуба од 1,7 милијарди долари

ЕврОПска цЕнтрална банка

Основната каматна стапка не се менува

Hyatt Hotels

Планирана IPo вредна 1,1 милијарда долари

Втората по големина германска банка,

Commerzbank, соопшти дека во вториот квар-

тал од годинава забележала нето загуба од

746 милиони евра, како последица од про-

должените притисоци на глобалната финан-

сиска криза. За споредба, банката во второто

тромесечје од 2008 година работење со

добивка од 817 милиони евра.

Како што е соопштено, во овие последици

се пресметани последиците од намалувањето

на деловните активности во регионот на цент-

рална и источна Европа и од порастот на

резервациите за покривање на загубите во

неколку сегменти од работењето на банката.

Имено, во првата половина од 2009 година,

работењето на банката во централна и источ-

на Европа беше исклучително тешко погоде-

но со високите средства на резервации за

покривање на загубите настанати поради сил-

ната рецесија која го погоди регионот.

Нивниот износ во регионот е зголемен на 375

милиони евра, од 43 милиони во првите шест

месеци од 2008 година, бидејќи банката

настојува да се заштити од ненаплатливите

кредити и хипотеки. Меѓутоа, нето приходите

од каматите пораснаа за 50 отсто во однос на

вториот лански квартал и изнесуваа 1,8

милијарди евра.

Вториот квартал, наспроти забележаната

загуба, е подобар од претходниот, кога загу-

бата изнесуваше 861 милион евра, а нето

приходите од камати 1,7 милијарди евра,

соопшти Банката.

Банката и натаму прогнозира враќање на

профитабилноста до 2012 година, а очекува

дека глобалната економска криза до среди-

ната на наредната година да го достигне

дното и да започне глобалното економско

заздравување.

Commerzbank

Загуба од 746 милиони евра

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 18

Page 19: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 19Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

СВет вести ...СВет вести ...

Европската комисија и одобри на руска-

та нафтена компанија Lukoil купување на

пакет од 45 отсто од акциите на рафине-

ријата на француски Total во Холандија, јавија

руските медиуми.

Како што претходно извести агенцијата Prime-

Tass, рускиот нафтен гигант планираше од

Total да купи 45 отсто од акциите на рафине-

ријата во Холандија, а се очекуваше транс-

акцијата да вреди 725 милиони долари,

вклучувајќи и резерви на нафта и деривати.

Трансакцијата би требало да заврши до крајот

на годинава, по исполнување на стандардните

услови.

Рафинеријата на француската компанија, која

преработува до 153.000 барели нафта дневно,

се наоѓа во близина на пристанишното гратче

Vlissingen и користи главно руски сировини.

Рускиот Газпром ќе добие контролен

пакет акции од Киргизгас кој сега е во соп-

ственост на Владата на Киргистан.

- Прашањето за директно учество на

Газпром во приватизација и добивање на

контролниот пакет акции на Киргизгас е

регулирано, изјави амбасадорот на таа

држава во Русија Рамил Атакуров.

Газпром се обврзал дека ќе го модерни-

зира гасниот сектор на Киргистан што би

можело да чини околу 400 милиони долари.

Атакуров не спомена број на акции.

Руски медиуми јавуваат дека Владата на

Русија нудела да откупи 75 отсто од акции-

те во Киргизгас, кој има монопол на паза-

рот во Киргистан.

Allianz, најголемиот европски осигурител, објави

дека во вториот квартал од годинава, остварил

нето добивка од 1,869 милијарди евра, што на

годишно ниво е пораст од 21,2 отсто.

Вкупниот приход во овој период е пораснат на

22,2 милијарди евра од 21,5 милијарди споредено

со истиот период лани. Оперативната добивка

достигна 1,8 милијарди евра, што е за 33 отсто

помалку отколку во вториот квартал лани, но е

раст од 25,9 отсто во однос на првиот квартал од

годинава. Во сегментот на осигурување на имот и

осигурување од незгоди бруто премиите паднаа на

9,5 милијарди евра од 9,8 милијарди во истиот

период лани.

-Вториот квартал од 2009 година беше обележан

со рецесија, поголем број на помали барања

поврзани со невреме, неколку големи побарувања

во Франција и случаи како земјотресите во Abruzzo

во Италија, се наведува во соопштението од ком-

панијата.

Во сегментот на животното и здравственото оси-

гурување, приходот од премиите порасна за 10

отсто на годишно ниво, на 11,8 милијарди евра во

вториот квартал. Оперативната добивка во овој

сегмент порасна за 41 отсто, на 990 милиони евра,

благодарение на добрите резултати од вложува-

њата. Во сегментот на финансиски услуги, прихо-

дот изнесуваше 0,9 милијарди евра, и нема проме-

ни во однос на вториот лански квартал. Во првото

полугодие од оваа година, Allianz оствари нето

добивка од 1,898 милијарди евра, што на годишно

ниво е пад од 29,4 отсто.

lukoil

одобрено купување на рафинеријата на Total

ГазпРоМ

обезбеден контролниот пакет во Киргизгас

Сопственикот на најголемата медиумска компа-

нија, Њуз Корпорејшн, Руперт Мардок, најави

крај на бесплатното користење вести на сите

интернет страници на изданијата што се во соп-

ственост на таа компанија.

Одлуката за наплатување на читањето вести е

последица на големите загуби што ги забележа

компанијата. Годишната загуба, до крајот на јуни

годинава изнесува две милијарди фунти, или

околу 3,4 милијарди долари, која според Мардок

е најтешката во досегашната историја на компа-

нијата. Њуз Корпорејшн е сопственик на весни-

ците Тајмс и Сан и неделниците Сандеј тајмс и

Њуз оф д Ворлд во Велика Британија, како и на

Вол стрит Џорнал и Њујорк Пост, меѓу другите,

во САД.

- Нашата намера е да го наплатуваме користе-

њето на вестите што ги правиме и што се појаву-

ваат на интернет страниците на сите наши вес-

ници, изјави Мардок, објаснувајќи дека ако тоа

се покаже ефикасно за економското заздравува-

ње тој верува дека примерот ќе го следат и дру-

гите медиуми.

Според американскиот медиумски тајкун од

австралиско потекло, дигитализацијата на весни-

ците, како и исто таквата дистрибуција, се покажа

како мошне успешен потег. Но таму, како што

вели Мардок, има голем приход, што сега се губи

низ бесплатното користење, а квалитетното нови-

нарство не е евтино, забележува Мардок. Тој

смета дека загубата на Њуз Корпорејшн, наспро-

ти големата добивка од преку 5,5 милијарди

долари во минатата година, само ја покажува

слабоста на економијата во која мора да се рабо-

ти и која се уште е далеку од тоа да биде целос-

но заздравена.

AlliAnz

пораст на кварталнатадобивка за 21 отсто

РупеРт МаРдоК

Крај на бесплатното користење вести од интернет?

Британската национална валута ја зголеми вредноста во однос на

американскиот долар и на 4 август се менуваше за 1,70 американски

долари, соопшти британската централна банка. Ова е прв раст на вред-

носта на фунтата во однос на доларот по октомври минатата година и

избувнувањето на глоблната економска криза.

Според британските финансиски експерти, растот на фунтата што се

одвива постепено извесен период, претставува знак за можното побрзо

опоравување на економија во Велика Британија од предвидувањата. Како

показател за можното заздравување се споменува и првиот раст на про-

изводниот сектор на домашното стопанство, како и профитот што во први-

те шест месеци од оваа година го забележуваат банките Барклис и ХСБЦ.

Во јули минатата година, за една фунта требаше да се платат два

долари, додека во јануари оваа година, само 1,35 долари, што беше

најниското ниво во последните 23 години.

Фунатата ова лето расте и во однос на заедничката европска валута,

па при затворањето на берзите на 3 август едно евро чинеше 84,5 пени.

На крајот од минатата и на почетокот од оваа година едно евто чинеше

94 пени, па во секој момент се очекуваше израмнување на курсот на

двете валути, како и влегување на Велика Британија во еврозоната.

Показателите за заздравување на британската национална валута

доаѓаат во исто време со признанието на национализираната Нортерн

Рок Банка, дека во првата половина од оваа година има загуба од 724,2

милиони фунти. Оваа банка, најпозната како позајмувач на станбени

кредити, прва уште минатата пролет западна во криза и беше спасувана

од Владата со државни пари, а потоа и национализирана. И покрај тоа,

таа 2008 година ја заврши со загуба од 585 милиони фунти.

Раст на британската фунта во однос на доларот и еврото

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 19

Page 20: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

1. KRATOK pREglED NA NASTANI

1. „МАКСТИЛ” БАРА ФЕР-ПЛЕЈ ОД ВЛАСТА (*****) 2. „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ЌЕ ЛЕТА ЗА СКОПЈЕ (****)

6.08.2009 g. ЧЕТВРТОК

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

ДНЕВНИКс.7 РЕЦЕСИЈАТА БАРА ИТНИ МЕРКИс.7 „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ЌЕ ЛЕТА ЗА СКОПЈЕ

с.7 ПРОСЕЧНАТА ПЛАТА 20.112 ДЕНАРИ

с.8 КРИЗАТА ДОПРВА КЕ ГИ УДРИ СИРОМАШНИТЕ

БИЗНИС.2 ПОНУДА ОД 1.500.000.000 ДЕНАРИ

с.3 BRITISH AIRWAYS СЕ ВРАЌА ВО МАКЕДОНИЈА

с.4 ВЛАДИНИТЕ АНТИКРИЗНИ МЕРКИ МУ ПОМОГНАЛЕ НА „МАКСТИЛ”

с.4 ОФИЦИЈАЛНО ИЛИ НЕ, РЕЦЕСИЈАТА СЕ ВГНЕЗДИ ВО МАКЕДОНИЈА

с.5 ОФИЦИЈАЛНО ИЛИ НЕ, РЕЦЕСИЈАТА СЕ ВГНЕЗДИ ВО МАКЕДОНИЈА

с.5 БИЗНИСМЕНИТЕ БАРААТ ИТНА РАСПРЕДЕЛБА НА 100 МИЛИОНИ ЕВРА

с.8 КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА СО ПОЗИТИВНО РАБОТЕЊЕ ВО УСЛОВИ НАКРИЗА

с.9 АКЦИЈАТА НА „АГРО КУМАНОВО” ГО ЗГОЛЕМИ ПРОМЕТОТ

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.7 РАДИКАЛЕН РЕБАЛАНС ЗА ИЗЛЕЗ ОД РЕЦЕСИЈАТА

с.7 BO ЈУНИ ЗА 6,3 ОТСТО ПОМАЛКУ ВРАБОТЕНИ ВО ИНДУСТРИЈАТА

с.7 ВЛАДАТА ЌЕ СЕ ЗАДОЛЖИ СО НОВИ 24 МИЛИОНИ ЕВРА

с.8 „БРИТИШ ЕРВЕЈЗ” СЕ ВРАЌА ВО МАКЕДОНИЈА?

с.8 „КОСМОФОН” СО ХУМАН ТАРИФЕН МОДЕЛ

ВРЕМЕс.6 МАКСТИЛ ПОБАРА ПОМОШ ОД ВЛАДАТА

с.7 КРИЗАТА ЌЕ УДРИ ВО СЕЧИЈ ЏЕБ

с.7 ДЕБЕЛИ КАЗНИ ЗА ЗАКОНОТ ЗА ЕНЕРГЕТИКА

с.7 ПАРНОТО ЌЕ НЕ ИЗГОРИ ОД СЕПТЕМВРИ

ВЕЧЕР

с.7 КРИЗАТА ГО ОЧЕЛИЧИ МАКСТИЛ!

с.7 НЕОПХОДНА ФИНАНСИСКА ИНЈЕКЦИЈА

с.7 BRITISH AIRWAYS СЕ ВРАЌА НА МАКЕДОНСКОТО НЕБО

ВЕСТ

с.6 ПАРНОТО ВО СКОПЈЕ-СЕВЕР И ВО ЖЕЛЕЗАРА ПОСКАПУВА ЗА 10 ТСТО

с.6 “МАКСТИЛ” БАРА ПОЕВТИН ГAC И СТРУЈА

с.7 „БРИТИШ ЕРВЕЈЗ“ СЕ СРЕТНА И СО КОНЦЕСИОНЕРОТ „ТАВ“

НОВА МАКЕДОНИЈА

с.6 ВИЗНАТА ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА ГО НОСИ „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ВО МАКЕДО-НИЈА?

с.6 „КОСМОФОН” СО НОВА УСЛУГА ЗА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ

с.7 ЛИЦЕНЦИ ЗА НЕПОТРЕБЕН ТРОШОК ИЛИ МЕРКА ЗА ПОДОБАР РЕД

с.8 „МАКСТИЛ БАРА ФЕР-ПЛЕЈ ОД ВЛАСТА

ШПИЦс.9 СТОПАНСТПОТО БАРА ИТНА РЕАКЦИЈА

с.10 „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ПОВТОРНО ЌЕ ЛЕТА КОН СКО-ПЈЕ

с.10 ПАЃА И НЕТО-ПЛАТАТА

с.10 ЈАКУПИ: ОКТА И УСЈЕ НЕ ЗАГАДУВААТ

Денешните весници на своите насловнистраници информираат дека Македонија влезево рецесија. Aнтикризните мерки на Владата неуспеаја да ја одржат на нозе домашната еконо-мија. He помогна ниту емисијата на евро-обврзници, ниту ребалансот на Буџетот штовладата го направи во мај. Иако министерот зафинансии Зоран Ставрески не сака официјал-но да соопшти, сепак признава дека очекувапад на економијата и во вториот квартал,коментираат печатените медиуми. Тоа значидека државата влезе во циклус на долгороченпад на домашниот бруто-производ повеќе одшест месеци. Притоа, најзагрижувачки е пода-токот за падот на производството во најзна-чајните сектори за македонската индустрија.Секторот за преработка на руди и камен забе-лежа пад од 3,7 отсто, додека кај енергетскиотсектор производството е намалено за 21,4отсто. Ако се земе предвид дека индустрискотопроизводство во Македонија учествува со едначетвртина во бруто домашниот производ, аекономските експерти предвидуваат негатив-ниот тренд да продолжи, земјава е на праготод рецесија.

За заживување на македонското стопанствонеопходна е распределбата на 100-те милиониевра од Европската инвестициска банка (ЕИБ) ирепрограмирањето на кредитите. Според маке-донските бизнисмени, чии ставови ги пренесу-ваат печатените медиуми, владините мерки заублажување на последиците од светската еко-номска криза не ги дадоа очекувањата, порадишто е потребата итна финансиска инјекција. ЗаЗлатко Калеников од Сојузот на стопански комо-ри неоходна е владина помош за трговијата. Тој

напоменува дека бизнис секторот за рецесијаразговара веќе шест месеци, дава предлози имерки што ќе помогнат за подобро стопанисува-ње во услови на криза, независно дали е тааофицијално прогласена или не. Според мисле-њето на Џевдет Хајредини, ексминисгер зафинансии, во Утрински весник, Владата нетреба да седи со скрстени раце, зашто ситепоследици од кризата најсилно ги чувствуваатлуѓето. -И крајно време е премиерот да излезе ијавно да признае дека сето ова време го лажелнародот дека стопанството ни закрепнува, авсушност сме во рецесија. Владата крајнонеодговорно се однесува кон даночнитеобврзници, кои се генератор на нивните глупавитрошења, вели Хајредини.

Металургиските комбинати бараат одВладата да обезбеди фер услови за конкурент-на работа како што е предвидено соНационалната стратегија за преструктурирањена челичната индустрија. -Државата не останадоследна на преземените обврски за обезбеду-вање нормални услови за развој на челичнатаиндустрија првенствено во цената на електрич-ната енергија и на железничката возарина,велат во челичарницата Макстил, која вчера јапосети министерот за финансии, ФатмирБесими. Инаку, Макстил до крајот на годинаваќе реализира загу6а во работењето од приближ-но два милиони евра. Компанијата во првиотквартал веќе забележа негативно салдо од 1,7милиони евра, додека за првите шест месецизагубата е нешто помала и достигнува 1,6милиони евра. И покрај овие бројки, МинчоЈорданов, претседател на УО на Макстил, еоптимист и вели дека компанијата во вториотквартал веќе работи позитивно, а производство-то се придвижило кон позитива. Сепак, од мини-

стерот Бесими побара да се намалат трошоци-те за железнички транспорт на стоки, цената нагасот и на цената на електричната енергија, којадвојно поскапи откако за големите потрошувачибеше либерализиран пазарот пред две години,како и да се одложи спроведувањето на еко-лошките стандарди, кои бараат големи трошо-ци.

Весниците ги пренесуваат и податоците оддржавниот завод за статистика, според коибројот на работниците во индустријата во јунигодинава, во однос на истиот месец од претход-ната година, е намален за 6,3 отсто. Во според-ба пак со просечниот број на работници во 2005година, бројот на индустриските работници војуни годинава е намален за 10,4 проценти.Најголемо намалување е регистрирано во сек-торот вадење руди и камен, каде што бројот наработници во однос на 2005 година е намаленза 23,5 отсто, по што следува секторот снабду-вање со електрична енергија, гас и вода сонамалување за 10,8 отсто и преработувачкатаиндустрија за 8,8 отсто. Статистика објави декаиндустриското производство во јуни е намаленоза 16,2 отсто во однос на истиот месец лани.

Од статистиката е и информацијата за про-сечната нето плата по вработен, која во мајизнесува 20.112 денари или околу 327 евра.Ова во споредба со истиот месец лани претста-вува зголемување од 27,9 отсто, но треба да сеима предвид дека од почетокот на годината, сопримена на концептот за бруто-плати, настанааструктурни промени во податоците за нето-пла-тите со вклучување на надоместоците за хранаи превоз во платите. Во споредба со месецаприл, просечната исплатена нето-плата воМакедонија е намалена за 55 отсто.

20 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 20

Page 21: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

1. KRATOK pREglED NA NASTANI

1. НБМ: МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА ГО ТРПИ НАЈСИЛНИОТ УДАР (*****) 2. ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД АВГУСТ (****)

7.08.2009 g. ПЕТОК

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

ДНЕВНИК

с.7 УШТЕ ТОНЕМЕ ВО РЕЦЕСИЈА

с.7 ИМОТОТ НА БИТОЛСКАТА ПИВАРНИЦА НА ПРОДАЖБА

с.7 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД АВГУСТ

с.9 МАЛ ПЛУС ЗА БАНКИТЕ ГОЛЕМ МИНУС ЗА ГРАЃАНИТЕ

с.9 НОВ РУДНИК ЗА ГРАНИТ ВО КОЧАНСКО

БИЗНИС

.3 ЕСЕНТА НАЈКРИТИЧНА ЗА БДП

с.4 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД 8,11 ДО 17,11 НАСТО

с.4 „КАМ ФУД„ СО НАЈПОВОЛНА ПОНУДА

с.7 КАРТИЧКИТЕ НА УНИБАНКА БЕЗБЕДНИ НАСЕКАДЕ НИЗ СВЕТОТ

с.13 ПРОМЕТОТ ДОСТИГНА 1,9 МИЛИОНИ ДЕНАРИ

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.7 РЕКОРДНО НИЗОК ПРОМЕТ НА БЕРЗАТА

с.8 СЕ ПРОДАВА ИМОТОТ НА БИТОЛСКАТА ПИВАР-НИЦА

с.8 ОД АВГУСТ ПОСКАПУВА ПАРНОТО ОД 8 ДО 17 ПРОЦЕНТИ

ВЕЧЕР

с.7 ПАДОТ НА БДП НАМАЛЕН ОД -4 НА -1,8 ПРОЦЕНТИ!

с.7 ПАРНОТО ПОСКАПО ОД 8,11 ДО 17,11 ОТСТО

с.7 ПАТНИЦИТЕ БЕЗБЕДНО ДА ЛЕТААТ

с.8 КАМ ФУД ЌЕ ГРАДИ ЗЕЛЕН ПАЗАР НА ЦВЕТЕН ПАЗАР

ВРЕМЕ

Сс.7 ЗАПИСИТЕ СЕ ПРЕТУРАЊЕ ОД ШУПЛИВО ВО ПРАЗНО

с.7 ПАДОТ НА ДБП ОЧЕКУВАН

с.7 ПАРНОТО ПОСКАПИ

с.7 ГУВЕРНЕРОТ ГОШЕВ ГЛЕДА ДЛАБОКА КРИЗА

с.10 „КАМ ФУД” ЌЕ ГРАДИ ЗАТВОРЕН ПАЗАР

ВЕСТ

с.3 ПАД НА ДОБИВКАТА НА КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА

с.4 ПАД НА ЕКОНОМИЈАТА ДO -2,5%

с.6 КАМИОНЏИИТЕ ЌЕ ОСТАНАТ БЕЗ КАМИОНИ

с.7 ПАРНОТО ПОСКАПЕ ОД 8 ДО 17 НАСТО

НОВА МАКЕДОНИЈА

.с.7 ПРВАТА ЕКОНОМСКА ЧЕТВОРКА УТНА НА НАМЕСТЕН НАТПРЕВАР

с.8 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ДО 17,11 ОТСТО

с.8 НБМ: МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА ГО ТРПИ НАЈСИЛНИОТ УДАР

ШПИЦ

с.7 “КАМ ФУД” ЌЕ ГО ГРАДИ НОВИОТ ПАЗАР

с.7 РЕЦЕСИЈАТА ГАЛОПИРА

с.7 ПАД НА ДОБИВКАТА НА КОМЕРЦИЈАЛНА

с.7 ПАРНОТО НЕИЗВЕСНО, АЛТЕРНАТИВИТЕ СКАПИ

Македонската економија ќе падне заскоро три отсто во јули, август и септември, абруто-домашниот производ за цела година ќепадне од 1,8 до 2,5 отсто, предвидува НБРМ,пренесуваат сите денешни весници...

-Македонија уште подлабоко ќе пото-не во рецесија во следните неколку месеци.Народната банка вчера предвиде најсилен падна македонската економија за скоро минус триотсто во тековното тромесечије. Централнатабанка предвидува вкупен пад на бруто-домаш-ниот производ од 1,8 до 2,5 отсто за целатагодина. Претходно НБМ предвидуваше вкупенпад на економијата годинава од 0,4 отсто.

Од Министерството за финансии вчеранајавија дека до поднесувањето на вториотребаланс на буџетот, односно до крајот наавгуст, ќе ги анализираат податоците, па потоаќе излезат со свој став за ревидираните стапкина раст. Ќе ги комплетираме почнатите анализии проекции за макроекономските индикатори,вклучително и ревидираните макроекономскипроекции за БДП за 2009 до поднесувањето наребалансот на буџетот - изјавија кратко одминистерството. Ставрески, спротивно на пред-видувањата на НБМ, пред неколку дена најавидека во втората половина од годината очекуваработите да тргнат на подобро.

Според ексминистерот за финансииНикола Поповски, основна причина за разлика-та во предвидувањата на Владата иЦентралната банка е тоа што -НБМ ја води еко-номијата од стручен аспект, а Владата, за жал,економијата ја третира само политички.

По прогнозите на НБРМ, вниманието

свртено и кон банките, тие се се уште ликвиднино, со големо намалување на профитот. -Кризата ги стигна и македонските банки.Драматично им се намалени добивките за раз-лика од лани, кога книжеа фантастични профи-ти. Според податоците на Народна банка, про-фитот на банките во првиот квартал од година-ва паднал за 85,6 отсто или вкупната добивкаизнесува 2,2 милиона евра. Истовреме ризични-те и спорни побарувања на банките во истиотпериод се зголемиле за 14 отсто или за 26,2милиони евра и тие со 5 отсто учествуваат вовкупната кредитна изложеност на банките.Заекспертите е очекуван падот на профитот набанките и зголемувањето на ризичните кредити.Но, најавуваат нов шок за граѓаните.

- Банките се се уште профитабилни,но профитот е драстично намален. Тоа е резул-тат на падот на кредитирањето за 50 отсто.Очекувам овој тренд и натаму да продолжи,бидејќи банките живеат од кредити, а во момен-тов нив ги нема. Може да се очекува, НБРМ посептември пак да ги зголеми каматните стапкиза да ја зачува ликвидноста на банките. Тоа ќедоведе до социјален удар. Владата ќе мора дадонесе итно и пакет социјални мерки за да гоублажи- изјави Никола Поповски, поранешенминистер за финансии.

Денешните весници пренесуваат идека Јанакиески е горд на сработеното.-Изградбата на 102 социјални стана во Скопје и29 стана во Македонска Каменица, реализа-цијата на проектот за рехабилитација на регио-налната и локалната патна мрежа, завршување-то на обиколницата на Скопје, како и изградба-

та на северната трибина на арената „ФилипВтори“, се дел од инвестициите наМинистерството за транспорт и врски вопоследната година, со кои вчера се пофалиминистерот Миле Јанакиески. Тој ги нагласи изаложбите за враќање на британскиот авиопре-возник Бритиш ервејз на македонското небо...

-Берзанското тргување и натаму вонадолна линија. Рекордно низок промет од само1.942.839 денари или 31.500 евра беше оства-рен вчера на Македонската берза за хартии одвредност. Понизок промет од овој бил остваренединствено на 2 и 5 јануари 2009 година, дено-ви помеѓу новогодишните и божикните празни-ци, кога вообичаено се намалени активностите.

На официјалниот пазар преку 33 транс-акции се оствари промет од 1.521.350,97 денари.Прометот на редовниот пазар остварен преку 13трансакции изнесуваше 421.489,00 денари.

МБИ-10 загуби 0,12 отсто од својатавредност и се спушти на ниво од 2.442,90 индекс-ни поени. МБИД со пораст од 0,93 отсто ја зголемисвојата вредност на 2.213,92 индексни поени. ОМБсо намалување од 0,26 отсто ја намали вредностана 101,52 индексни поени.

Парното поскапо-Цената на парнотогреење за корисниците на топлинската енергија наскопска Топлификација поскапува за 17,11 отсто.Нова цена повисока за 8,11 отсто ќе плаќаат потро-шувачите на Скопје Север, а за 9,15 отсто повеќеќе одвојат потрошувачите на ЕЛЕМ. - ПодружницаЕнергетика. Според одлуката на Регулаторнатакомисија за енергетика новите цени за корисници-те на овие услуги ќе важат од први август докрајот на годинава.

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI 21Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 21

Page 22: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

22 BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI

1. ЧЕТИРИ БАНКИ КАЗНЕТИ СО 60.000 ЕВРА (*****) 2. АД 45 МИЛИОНИ ЕВРА СУБВЕНЦИИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ (***)

9.08.2009 g. САБОТА

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

ДНЕВНИК

с.8 ХРАНАТА НЕ Е СКАПА СТАНДАРДОТ НИ Е НИЗОК

с.9 НЕИСПЛАТЕНИТЕ ПЛАТИ ВО МАКЕДОНИЈАПАТ ИЗНУДИЈА ОСТАВКА

с.9 ЧЕТИРИ БАНКИ КАЗНЕТИ СО 60.000 ЕВРА

с.10 ДОЛГОВИТЕ ЈА ЗАБАВУВААТ СВЕТСКАТА ЕКОНОМИЈАТА

УТРИНСКИ ВЕСНИК

с.2 ЕУ ЌЕ ГО СПАСУВА БУЏЕТОТ НА МАКЕДОНИЈА

с.7 ПОВТОРНО СКОКНА РАТАТА ЗА СТАН

с.7 КАЗНА ОД 60.000 ЕВРА ЗА ЧЕТИРИ БАНКИ

с.7 ЗГОЛЕМЕН ИНТЕРЕСОТ ЗА АКЦИИТЕ НА „ТОПЛИФИКАЦИЈА”

с.9 УСПЕШНА ГОДИНА СПОРЕД ДИМОВСКИ ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ НЕВИДОА АИР

ВЕЧЕР

с.2 НАД 45 МИЛИОНИ ЕВРА СУБВЕНЦИИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ

с.7 ЗЕЛЕНАТА СТРУЈА - СВЕТСКИ ХИТ

с.7 КАЗНЕТИ ЧЕТИРИ БАНКИ

ВРЕМЕ

с.7 МИНИСТЕРОТ СЕ ПОФАЛИ

с.7 ЛОШИТЕ ВЕСТИ ЈА ЗАМРЗНАА БЕРЗАТА

с.7 КАЗНЕТИ ЧЕТИРИ БАНКИ СО 60.000 ЕВРА

ВЕСТ

с.8 ПРЕДУПРЕДУВАЧКИ ШТРАЈК ВО ЈП „МАКЕДО-НИЈАПАТ“

с.9 И ЗИМАВА БЕЗ МЕРАЧИ ЗА ПАРНО НА СЕКОЈ СТАН

НОВА МАКЕДОНИЈА

с.9 HA ВЛАСТА НЕ И ТРЕБА АНТИКРИЗНО ТЕЛО

с.9 КАЗНА ОД 60.000 ЕВРА ЗА ЧЕТИРИ БАНКИ

ШПИЦ

с.7 ИЛИ ЛАЖЕЛ ИЛИ НЕ БИЛ СПОСОБЕН

Денешните празничните изданија на печатени-те медиуми се релативно сиромашни со вестиод бизнисот. Сепак, топ вест во економскитерубрики е дека поради непочитување на закон-ските обврски (недоставување или ненавреме-но доставување информации до Управата заодредени сомнителни трансакции), четиримакедонски банки, од страна на Управата заспречување перење пари и финансирање теро-ризам, се казнети со 60.000 евра. Имено,Управата извршила контрола на пет банки, одкои во четири утврдила 20 прекршоци во рабо-тењето. Според законот, банките може да пла-тат 50 отсто од изречената глоба веднаш илипротив нив ќе биде покрената прекршочнапостапка. Извршените контроли се наменски икраткотрајни. Co нив, за разлика од целоснитеконтроли, не е опфатена севкупната работа набанките на полето на превенцијата од перењепари и финансирање тероризам, соопштиУправата. Од таму објаснуваат дека не смеатда откриваат информации за кои банки станувазбор, ниту за сомнителните трансакции седодека не се добие правосилно судско реше-ние. Меѓу казнетите има и големи и малибанки.

Европската унија вчера ја одобри одлуката запомагање на буџетот на Македонија, во рамкитена пакетот финансиска помош наменет за оваацел на сите земји од Западен Балкан, информи-ра Утрински весник. Објаснувајќи ја одлуката,комесарот Оли Рен објасни дека интерес на ЕУе да се зачува економската и финансиската ста-билност на овие земји во време на економскакриза. Најголем дел од помошта, дури 100милиони евра ќе добие Србија, што одговара ина размерот на кризата што е најголема во овааземја. За Македонија, другите земји од ЗападенБалкан и за Турција помошта е 85 милиони евра,која ќе биде дел од вкупниот финансиски пакетза справување со кризата, кој ќе биде дополнетсо средства на ЕБРД и ЕИБ -150 милиони помоши 600 милиони евра кредити.И покрај мрачните предвидувања за падот набруто-домашниот производ (БДП) од близу 3

отсто во следните месеци, Владата не разми-слува да формира посебно антикризно тело заборба против рецесијата, коментира НоваМакедонија. Од друга страна, дел експертитесугерираат итно да се формира антикризно телошто континуирано ќе ги следи состојбите и ќепредлага излезни решенија. АбдулменафБеџети, професор на Штуловиот универзитет,смета дека на ваков начин би се кренал степе-нот на одговорност и конзистентност на одговор-ните институции во земјата во справувањето сопоследиците од економската криза. На исталинија на размислување е и неговиот колегаМирољуб Шукаров. И од Советот за глобалнасоработка повикуваат на формирање мешовитантикризен комитет при Владата на Македонијаво кој би зеле учество претставници на ситерелевантни заинтересирани страни и експерти.Тие бараат да се засили и дијалогот за кризатапомеѓу институциите, бизнис-заедницата, ака-демската јавност и медиумите.Иако банкарите до неодамна уверуваа деканема да се зголемуваат каматите до крајот нагодинава, сепак, Стопанска банка завчера награѓаните им испорача допис со кој ги известувадека каматата за станбените кредити од денес-ка им се зголемува за 0,25 процентни поени, сошто таа се искачи на 8,75 отсто. Оваа одлукаважи од 1 август и е второ поскапување на стан-бените кредити во рок од три месеци.Претходното зголемување се случи во мај, аважеше од 1 јуни, а каматите тогаш скокнаа за0,25 процентни поени. Во Стопанска банка двапати поскапеа и автомобилските кредити.Во весниците може да се прочита и за резулта-тите остварени во аграрот, што се содржани вогодишниот отчет на министерот во овој ресор. -Над 45 милиони евра субвенции им се исплате-ни на земјоделците во изминативе 12 месеци,посочи новиот министер за земјоделие ЉупчоДимовски. Во 2009 година од предвидените 11огласи за земјрделско земјиште, објавени се петза вкупно 8.000 хектари. Co останите шест кон-курси ќе се понудат на закуп уште 18.850 хекта-ри државни површини. Димовски посочи дека ево тек исплатата на 70 милиони евра субвенцииза поддршка на млекопроизводството, за подиг-

нувањето нови лозови и овошни насади, за гра-динарско производство, алтернативни култури... Во Вечер може да се прочита дека од биомаса-та и отпадоците од земјоделското производствоможе да се произведат од 20 до 30 проценти одпотребите на електрична енергија во земјава. Воуслови кога земјава е енергетски зависна, аоколу 30 проценти од потребите за електричнаенергија се обезбедуваат токму од увоз, експер-тите предупредуваат дека крајно време е дапочнат инвестициите за производство на такана-речената зелена струја. Македонија има одли-чен потенцијал за тоа, а може да го искористи иискуствово на развиените земји каде тоа одамнасе практикуват, а во поново време тие ги искори-стуват и отпадоците од фармите и од кланиците.Инвеститорите се исплашија и престанаа дакупуваат акции на берзата по изјавите на мини-стерот за финансии, Зоран Ставрески, деказемјата ќе има негативен пораст и во вторитетри месеци од годината, што ќе значи влегувањево рецесија, -стои во берзанската анализа наВреме. Рекордно низок промет на берзата од 1,9милиони денари беше регистриран завчера, пришто биле реализирани 33 трансакции. Ова етрет најнизок промет од почетокот на годината.Единствено послаби биле втори и петти јануари,денови меѓу новогодишните и божикните праз-ници, кога се вообичаено намалени берзанскитеактивности.Актуелниот тренд на рекордно позајмувањепари почнува да го кочи заздравувањето наглобалната економија, а главна пречка за еко-номскиот раст претставува неможноста нафирмите, пред се, на американските, да гивраќаат долговите, оценува њујоршкиот еко-номски неделник Бизнис вик, пренесуваДневник. Според весникот, вкупниот долг накомпаниите во 20-те најразвиени земји восветот достигнал десет илјади милијардидолари. Само во првата половина на 2009година на 40 отсто од американските компа-нии им било понудено склучување специјалнидоговори за намалување на нивниот долг, штоспоред економските аналитичари, претставуватрадиционален предвесник за банкрот иреструктурирање.

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 22

Page 23: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI 23Data 10. 08.2009 broj 86 берзНИК

ГЛОБУС

с.24 ХИДРОЦЕНТРАЛИ НА СУВО

Во битолско-пелагонискиот регион, според истражувањето на

словенечкиот Универзитет во Нова Горица, направено пред некол-

ку години, во периодот од 2020 -2050 година врнежите ќе се нама-

лат за 35 отсто, а потребите за вода ќе се зголемат за 50 отсто

Kога на 2 декември минатата година Владата на РМ соопшти

дека го поништува тендерот за хидроцен-тралите „Чебрен” и

„Галиште” и објави истакнување на нов, јавноста беше поделена.

Едни беа разочарани што во екот на економската криза, која се

разгоруваше, не добивме можеби последна шанса кај нас да вле-

зат странски инвестиции, вредни повеќе стотини милиони евра, и

тоа во миг кога парите на странците, со „светлосна брзина” бегаа

на сите страни кон матичните земји.

ФОКУС

С.28НАСКОРО ЌЕ ПЛАЌАМЕ 500 МИЛИОНИ ЕВРА ЗА ГОДИШЕНУВОЗ НА СТРУЈА

Очигледно, полесно е да се увезе, отколку да се произведе, па

увозот со струја стаиа најпрофитабилен бизнис во државава.

Според најавите, пак, на ,преродбеничкава, влада, тој требаше

целосно да се укине според сегашниот модел, со воведување на

берза на струја. Во која ли само фиока остана и таа .грандиозна,

идеја? Од сите бисерни планови, остана само фактот за нескрот-

ливиот апетит по брзиот профит од трговијата со увезена струја,

кој и на ова поле не остава на нивото на бебешки чекори - повеќе

паѓање

С.36ДОБРИТЕ ВЕСТИ ПАТУВААТ БРЗО, ЛОШИТЕ ВООПШТОHE СТИГНУВААТ!?

По се изгледа, нашите комуникациски канали имаат две брзи-

ни. Едната, побрзата линија, е за добрите вести, а другата, побав-

ната, за лошите. Типичен пример е Законот за енергетика. За него,

по неколкуте состаноци со Европската комисија, власта не уверу-

ваше дека е во целост во согласност со европското законодавство,

иако за тоа никогаш немаше потврда од ЕК. Но, откако Европската

заедница и упати серија критики на Владата, барајќи итни измени

во Законот што овозможува привилигирана позиција на државната

ЕЛЕМ, официјалната информација никако да стигне во држава-

ва!? Исто е и со Македонската Берза!

С.37ТРПЕЛИВОСТА И ХРАБРОСТА МОЖЕ ДА ДОНЕСАТ БОГА-ТА НАГРАДА

Доколку е потребно со еден збор да се опише

Македонската берза, тој збор ЈкаХверојатно ќе биде нелик-

видност. Воедно, тоа за жал е и основна карактеристика на

нашиот пазар. Во таква ситуација, и оние малку инвеститори

што се присутни не се осмелуваат да вложуваат поголеми

средства на берзата, секако плашејќи се дека, кога тоа ќе

биде потребно нема да имаат прилика лесно да ги продадат

своите холдинзи. Така, нашата берза сега наликува на некој

рудник во кој можеби се крие нешто вредно, но, доколку се

впуштите во авантура да влезете во него, ќе имате проблем

при враќањето назад. Тоталната пасивност на регионалните

фондови (освен на продажната страна), немањето силна база

на домашни фондови, стравот кај индивидуалните инвестито-

ри и секако годишните одмори, се главните причини за

моменталната ситуација.

С.37ЕНЕРГЕТИКАТА И ФИНДНСИСКИОТ СЕКТОР НАЈИНТЕ-РЕСНИ ЗА ИНВЕСТИРАЊЕ

Минатата недела не донесе поголеми изненадувања ниту на

светските, ниту на нашата берза. Веке навикнавме на големи

флуктуации, на драматични објави од разни компании, така што

може да ја наречеме и здодевна неделата што е зад нас.

Светските индекси по десеттинадневниот раст се стабилизираа.

Инвеститорите се во очекување на поконкретни резултати од ком-

паниите, со кои ќе се види реално во каква финансиска кондиција

се истите.

Американската статистика и показатели се повторно главниот

центар на внимание. И покрај податокот дека растот на продажба-

та на нови недвижности е повеќе од очекуваниот,.

КАПИТАЛ

С.7 И ВИП ЌЕ JA ТУЖИ МАКЕДОНИЈА

Македонија отвора нова војна со странска компанија. По суд-

ските спорови со Окта и со ЕВН, овој пат многу веројатно е да

заработи тужба и од третиот мобилен оператор Вип, поради, како

што тврдат од Випнепочитување на Законот за заштита на конку-

ренцијата. Од Вип најавуваат дека ќе ги искористат сите правни

средства кои им се на располагање, вклучувајќи го и правото за

тужба на државата, односно поведување на управен спор пред

Уаавниот суд на Република Македонија,

С.20РЕВИЗИЈАТА ДАВА ПЕНАЛ, ОБВИНИТЕЛСТВОТО НЕШУТИРА

Државните ревизори се платени од државата за да видат како

другите корисници ги трошат буџетските пари. Без забелешка за

нивната стручност и објективност, тие редовно известуваат за

незаконско и ненаменско трошење на државните пари. Нo МВР,

Јавното обвинителство и Финансиската полиција недоволно ги

користат наодите на ревизијата. Зошто се игнорираат ревизорски-

те извештаи кога сите овие институции се на истата страна на

законот, да ја штитат државната каса од злоупотреби?

С.34КОНЗЕРВНАТА ИНДУСТРИЈА ВО ГРЧ!

Фабриките за преработка на зеленчук и овошје немаат пари

да го финансираат откупот на суровини и нивната преработка.

Наплатата од странство им е одложена од 45 дена на шест месе-

ци, а банките тешко им одобруваат кредити за обртни средства.

ниту државата има слух за проблемите co кои се соочува оваа рас-

течка прехранбена гранка, чија вредност на извозот лани порасна-

ла за над 30%

Македонските конзервни фабрики се во грч. Во најголемата

откупна сезона на зеленчук и овошје, која почкнува во август, најго-

лем дел сд нив ќе влезат без обртен капитал за финансирање на

суровините и за нивна преработка.

С.36ИНВЕСТИРАМЕ МИЛИОН ЕВРА BO НОВА ПРОИЗВОДНАЛИНИЈА!

Макпрогрес, еден од поголемите македонски прехранбени

фабрички комплекси, во време на глобална рецесија ќе лансира

20 нови кондиторски производи. истовремено менаџментот работи

на пробивање на два нови пазари - унгарскиот и австрискиот пазар

Компанијата зо производство на кондиторски и земјоделски

производи Макпрогрес од Виница инвеаира над еден милион евра

за набавка на опрема за производство на 20 нови видови конди-

торски производи.

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE

OD 27.07 DO 1.08.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 23

Page 24: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

24 BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI

берзНИК broj 85 Data 3.08.2009

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...

Првата недела од август, на Македонска

берза минимален промет. Вкупниот промет

изнесува само 42.111.489,02 денари што значе-

ше пад од над 42 % во однос на минатата

недела или намалување за околу 30 милиони

денари во однос на реализираното тргување

минатата недела.

Од вкупниот промет, 6.145.000 денари се

остварија со блок трансакцијата која се реали-

зира на последниот трговски ден од неделата,

во петокот со акциите на Осигурителна полиса

а. д. Скопје. Во оваа трансакција се продадоа

10.000 акции по цена од 614,50 денари по

акција. Преку оваа трансакција се истргуваа

3,32% од основната главнина на друштвото.

Од државните обврзници, минатата недела

најликвидна беше обврзницата од осмата еми-

сија од денационализација со промет од

3.143.134,23 денари. Најголем промет се

оствари со акциите на ФХЛ Мермерен комби-

нат Прилеп, во висина од 5.922.000 денари. На

второ место по висина на промет се најде

акцијата на Раде Кончар Скопје со промет од

4.396.360 денари. На трето место се најде

акцијата на Алкалоид со вкупен неделен про-

мет од 3.872.206 денари.

На Официјалниот пазар се оствари промет

од 17.698.890,02 денари, додека прометот на

Редовниот пазар изнесуваше 24.412.599 дена-

ри. Индексот на десетте најликвидни компании

неделава ја започна со пораст од над 1%, но

во петокот заврши во црвената зона со благ

пад од 0,87%. Индексот на јавно поседуваните

друштва неделата ја заврши со пад од 2,87%.

Слично движење имаше и индексот на

обврзниците кој во петокот забележа пораст од

0,52%. На неделно ниво најголем пораст

оствари акцијата на Стопанска банка Скопје-

приоритетни, чие зголемување изнесуваше

24,65% при цена од 400 денари.

Најголемиот ценовен пад во минатата неде-

ла го имаше Бентокварц Крива Паланка и тој

изнесуваше 92,95%. Последната истргувана

цена кај оваа акција беше 130 денари.

ПОЛУГОДИШНИ ИзВЕШТАИ

Во текот на изминатата седмица, градежното

претпријатие Гранит а.д. Скопје објави нереви-

диран, неконсолидиран биланс за успех за

период од 01.01 - 30.06.2009 година. Нето

добивката за периодот изнесува 158.567.000,00

денари што претставува намалување од 12%

во однос на истиот период од претходната

година.

Макпетрол а.д. Скопје објави неревидиран

биланс на успех за полугодишниот период при

што е прикажана загуба од 233.231.000 дена-

ри...

Макпетрол објави ценовно чувствителна

информација според која на ден 05.08.2009

година акционерското друштво изврши исплата

на дивиденда за изминатата година.

Според неревидираниот биланс за првата

половина од годината, Димко Митрев прикажа

добивка од 209.000 денари.

август започна со минимален промет

На минатонеделната аукција на

државни хартии од вредност со девизна

клаузула реализирани 1,5 милијарди

денари.

На аукцијата на државни хартии од

вредност со девизна клаузула, беа

понудени 1.500.000.000 денари за

државни записи со камата од 5,5 отсто и

рок на достасување од 182 дена, при што

беше реализиран целиот понуден износ.

Побарувачката за 6-месечните државни

записи изнесуваше 1.640.390.000 денари,

соопшти Министерството за финансии.

Во сопственичката структура на 6-

месечните државни записи со девизна

клаузула што беа емитувани минатата

недела, банките учествуваат со 47,31

проценти, а клиентите со 52,69 проценти.

Вредноста на досега емитуваните

државни хартии од вредност, заклучно со

4.август изнесува 9.893.040.000 денари,

од кои 4.583.820.000 денари се

однесуваат на досега емитуваните

државни хартии од вредност со девизна

клаузула.

Состојбата на досега емитуваните 6-

месечни државни записи изнесува

2.830.440.000 денари, од кои

2.100.010.000 денари се однесуваат на 6-

месечните државни записи со девизна

клаузула.

аукција на државни Записи содевиЗна клауЗула

реализирани 1,64милијарди денари

Меѓународниот саем за инвестиции,

Еуробуилд 2009 ќе се одржи во периодот од 30

септември до 02 0ктомври 2009 година во

Варшава, Полска.

На Саемот има можност да се постават

посебни национални штандови.

Организаторите на Еуробуилд 2009 ги

охрабрват македонските компани да земат

учество во саемот.

Поставувањето на национален штанд чини

1000 евра а во цената се вклучени и:стандар-

ден информативен штанд,

презентација на земјата и услови за соработка,

запишување во саемскиот каталог, учество во

сите придружни семинари и средби,бесплатен

блез на саемот за сите гости поканети од

страна на земјата,информација за штандот на

влезниците како и промотивни матерјали за

саемот.

Според информациите штандови ќе имаат

Обединетите Арапски Емирати, Ирска,

Украина, Австрија , Кина, Пакистан, Конго,

Египет, додека свое учество потврдиле

индивидуални компании од Русија, Чешка,

Словачка, Велика Британија, Шпанија,

Украина, Пакистан, Индија и други.

од 30 сепТеМври до 2. окТоМври 2009

Меѓународен саем за инвестиции во варшава

Т-Мобиле им овозможи на македонските

граѓани да закажуваат термини за виза од

мобилен телефон. Од 1 август 2009

корисниците на Т-Мобиле ќе можат да бираат

за визи од својот мобилен телефон што досега

не беше овозможено. Станува збор за неколку

амбасади со префиксот 058. Цената е 60

денари/минута со вклучен ДДВ.

058 058 000 – Грција ; 058 058 002 – Грција

бизнис

058 058 111 – Швајцарија ;058 058 333 –

Франција

058 058 555 – Бугарија ; 058 058 777 –

Германија.

Т-Мобиле

Закажете виза преку мобилен телефон

- Т-Хоме од саботата на сите нови

корисници на 3 Max, Call&Сurf или MaxADSL

им нуди персонален компјутер со екстра

конфигурација за 400 денари месечно.

- Со оваа извонредна понуда, корисниците

можат да сурфаат со

супербрз MaxADSL интернет, да се

едуцираат, да бидат онлајн со пријателите,

да се забавуваат и да уживаат во

програмските содржини и поволностите на Т-

Хоме пакетите, соопшти Македонски

Телеком. Компанијата истакнува дека со

таквата понуда сака да обезбеди полесен

пристап за македонските граѓани до

информатичката технологија, да придонесе

за развој на информатичкото општество и да

се зголеми нивото на интернет пенетрација

во Македонија.

За новиТе корисници на 3 Max, Call&сurf или MaxaDSl на

Т-Хоме дава компјутер за 400 денари месечно

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 24

Page 25: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI 25Data 10. 08. 2009 broj 86 берзНИК

N E D E L E N P R E G L E D N A M A K E D O N S K A B E R Z A

za period od 6.07. - 10.07. 2009 godina

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI

SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 25

Page 26: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

26 OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 20.07. D0 24.07. 2009

берзНИК broj 86 Data 10. 08. 2009

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 26

Page 27: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 27

Page 28: БЕРЗНИК Број 0086 од 10.08.2009 г. на МАКЕДОНСКИ - MKIBN20090810-0086L

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:23 Page 28