Upload
ue-wroc
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Otoczenie społeczne i jego wpływ na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa na
przykładzie organizacji non-profit udzielającej pomocy humanitarnej
Social environment and its influence on economic health of the non-profit organization
granting humanitarian aid
A. Kowalska Wroclaw University of Economics
Streszczenie:
Celem niniejszej pracy jest ukazanie otoczenia społecznego i jego wpływu na wyniki
ekonomiczne. Do analizy wzięto instytucję należącą do sektora non-profit. Narzędziem
stosowanym w analizie jest model stabilności finansowej J. Zietlowa, opisany w pracy A
Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability. Wskaźniki pozwalają ocenić
wpływ poszczególnych czynników na kondycję finansową przedsiębiorstwa w określonym
okresie. Ujawniają stabilność funkcjonowania przedsiębiorstwa i pozwalają ocenić
wypłacalność, płynność i elastyczność finansową. W pracy obliczone zostały wskaźniki dla
wybranego okresu, jakim są lata 2007-2012.
Słowa kluczowe: indeks kondycji finansowej, model Zietlowa, stabilność finansowa, analiza
finansowa
Abstarct: The aim of this work is to show the social environment and its impact on economic
performance. The analysis is based on the institution belonging to the non-profit sector. As
the tool for assessing the condition of the non-profit organization we applied model of
financial stability developed by J. Zietlow, described in the work A Financial Health Index for
Achieving Financial Sustainability. Indicators allow us to evaluate the impact of various
factors on the company's financial condition at a specific period. They reveal the stability of
the enterprise and allow to assess solvency, liquidity and financial flexibility. The work
indices were calculated for the selected period, which is 2007-2012.
Key words: index of financial condition, Zietlow’s model, financial stability, financial
analysis
JEL: L31, L39, C52, D57
Recenzent 1: J. Sokołowska
http://figshare.com/articles/Refleksje_na_temat_pracy_Otoczenie_spo_eczne_i_jego_wp_yw
_na_wyniki_ekonomiczne_przedsi_biorstwa_na_przyk_adzie_organizacji_non_profit_udziela
j_cej_pomocy_humanitarnej/888384
Recenzent 2: A. Zarzycka
http://figshare.com/articles/Refleksje_na_temat_pracy_Otoczenie_spo_eczne_i_jego_wp_yw
_na_wyniki_ekonomiczne_przedsi_biorstwa_na_przyk_adzie_organizacji_non_profit_udziela
j_cej_pomocy_humanitarnej/888512
Wstęp
Przeprowadzona w poniższej pracy analiza finansowa bazuje na opracowaniu J. Zietlowa
pod tytułem A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability. Badanie
kondycji finansowej wybranego przedsiębiorstwa przy zastosowaniu wskazanych
wskaźników służy określeniu jego wypłacalności, płynności i elastyczności finansowej.
Wskaźniki bazują na danych z najważniejszych obszarów działalności, pogrupowane są na
kategorie: ogólna, najbliższej perspektywy, krótkoterminowa, średnioterminowa.
Analizowaną instytucją jest organizacja non-profit od kilku lat działająca na polskim
rynku, udzielająca pomocy humanitarnej potrzebującym. Charakteryzuje się ona dużym
rozmiarem działalności, a do obliczenia wskaźnika oceny sytuacji finansowej posłużono się
rzeczywistymi danymi finansowymi organizacji z lat 2007-2012.
Celem pracy jest określenie zmieniającej się na przestrzeni kilku lat sytuacji finansowej.
Co więcej mierniki opracowane przez Zietlowa pozwalają na efektywniejsze planowanie
strategiczne, poprawę sytuacji rynkowej, a także wprowadzenie zmian w instytucji, mające na
celu wzrost wartości oraz pozyskania większej ilości środków, które mogą być przeznaczone
na potrzebujących.
Kategorie ogóle (ramy czasowe od 0 do 36 miesięcy)
1. Logarytm naturalny wieku (Natural Logarithm of Age1)
2. Logarytm naturalny rozmiaru (Natural Logarithm of Size)
3. Wskaźnik niestabilności aktywów2 (Asset Instability Index)
Pierwsza grupa mierników służy ocenie stabilności finansowej oraz elastyczności
organizacji działającej w badanym sektorze. Pierwsze z dwóch wskaźników powinny
wykazywać tendencję rosnącą, natomiast ostatni z nich malejącą.
Tabela 1. Kategorie ogólne
General
2007 2008 2009 2010 2011 2012
1. 2,56 2,64 2,71 2,77 2,83 2,89
2. 16,95 16,84 16,73 17,13 17,03 16,95
3. 41,59 68,23 54,15 45,73 46,74 35,45
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (s. 49); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Logarytm naturalny wraz ze wzrostem długości funkcjonowania organizacji non-profit na
rynku wzrasta. Powoduje to, że praca organizacji jest coraz bardziej powszechna, jej pomoc
może trafiać do większego grona potrzebujących, ponieważ ze względu na zaufanie i
widoczne efekty pomocy, ludzie coraz częściej wspierają jej działalność.
1 LONGMAN Business English Dictionary, Pearson Longman, UK 2007, ISBN 978-1-4058-51381
2 Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa, Inwestycje, PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-14957-4
Podobnie jak logarytm naturalny, logarytm naturalny rozmiaru także jest miarą, która
pokazuje czy działalność instytucji jest coraz bardziej stabilna oraz czy wraz z upływem czasu
wzrasta jej finansowa elastyczność. Wielkość danego wskaźnika jest na zbliżonym poziomie,
jednak między latami raz wzrasta, a następnie spada. Związane to może być z osłabieniem w
latach kryzysu.
Wskaźnik niestabilności aktywów najwyższą wartość osiągnął w latach 2008-2009. W
ostatnim roku wziętym do analizy jego wartość spadła, co oznacza, że jest to sytuacja
korzystna.
Podwskaźnik ogólny (General Subscore)
Podwskaźnik ogólny obliczony poprzez przemnożenie odpowiednich wag z danymi trzema
wskaźnikami może osiągać wartość maksymalną równą 10.
Tabela 2. Podwskaźnik ogólny
General Subscore
2007 2008 2009 2010 2011 2012
8,80 8,85 8,90 9,12 9,16 9,21
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit
Financial Sustainability (s. 49); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Analizowana organizacja non-profit odnotowała w badanym okresie 2007-2012 wzrost
kondycji finansowej i stabilności aktywów. Wartość wskaźnika jest coraz bliższa 10, co
oznacza, że przedsiębiorstwo to jest duże i dojrzałe, a jego aktywa coraz bardziej stateczne.
Kategorie najbliższej perspektywy (ramy czasowe od 0 do 3 miesięcy)
4. Współczynnik dostatecznej rezerwy gotówkowej (Cash Reserve Sufficiency Ratio)
5. Zmodyfikowany wskaźnik gotówki (Modified Cash Ratio)
6. Docelowa płynność Lambda (Target Liquidity Lambda)
7. Skorygowany wskaźnik płynności (Current Liquidity Index)
Cztery powyższe wskaźniki badają płynność3 finansową w przedsiębiorstwie i pożądane
jest, aby wraz z upływem czasu ich wartość wzrastała.
Tabela 3. Kategorie najbliższej perspektywy
Immediate-term
2007 2008 2009 2010 2011 2012
4. 1,01 1,45 1,2 0,95 1,09 1,09
5. 0,24 0,44 0,35 0,25 0,36 0,24
6. N/A N/A N/A N/A N/A N/A
7. N/A N/A N/A N/A N/A N/A
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (s. 20,50,51); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw
dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Współczynnik dostatecznej rezerwy gotówkowej pokazuje czy przedsiębiorstwo jest w
stanie pokryć wydatki pieniężne posiadaną gotówką. Sytuacja w przedsiębiorstwie jest dobra,
gdy wskaźnik osiąga wartości powyżej 1.0. Jedynie w roku 2010 wartość ta jest zbyt niska i
wynosi 0,95. Oznacza to, że wybrana organizacja non-profit jest zdolna do regulowania
bieżących zobowiązań.
Kolejnym z mierników jest wskaźnik zmodyfikowanej gotówki4 określający wypłacalność
przedsiębiorstwa. Jego wartość w badanym okresie wykazuje się całkiem dużą zmiennością,
jednak to, że ma wartość dodatnią, świadczy, że instytucja jest wypłacalna5.
Docelowa płynność Lambda6 powala na określenie tego, czy badany podmiot terminowo
reguluje zobowiązania krótkoterminowe. Im większa jest wartość tego wskaźnika, tym więcej
środków na uregulowanie zobowiązań7.
3 Pluty Wiesław (pod red.), Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2004, ISBN 83-208-
1511-8 4 Kremczeńska-Gigol Katarzyna, Pajewska Kwaśny Renata, Faktoring – Przewodnik dla przedsiębiorcy,
Dziennik Gazeta Prawna, Warszawa 2011, ISBN 978-83-63360-50-4 5 Gos Waldemar, Hońko Stanisław, Szczypa Piotr, ABC Sprawozdań finansowych – jak je czytać, interpretować
i analizować, CeDeWu, Warszawa 2010, ISBN 978-83-7556-147-0 6 Gos Waldemar, Kapitał oraz finansowanie działalności gospodarczej, Difin, Warszawa 2012, ISBN 978-83-
7641-657-1 7 Wawrzynek Jerzy, Metody opisu i wnioskowania statystycznego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im.
Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2007, ISBN 978-83-7011-859-4
Skorygowany wskaźnik płynności pozwala określić stosunek pomiędzy aktywami
obrotowymi, a zobowiązaniami. Sytuacja jest dobra, w momencie gdy jego wartość wzrasta.
Z powodu brak potrzebnych danych do obliczenia wskaźników docelowej płynności
Lambda oraz skorygowanego wskaźnika płynności ich wartość została pominięta.
Podwskaźnik najbliższe j perspektywy (Immediate – Term Subscore)
Wielkość podwskaźnika najbliższej perspektywy określają cztery powyższe wskaźniki
płynności oraz przypisane im odpowiednio wagi. Podwskaźnik ten prezentuje kondycję
finansową przedsiębiorstwa w odniesieniu do przepływów pieniężnych.
Tabela 4. Podwskaźnik najbliższej perspektywy
Immediate-Term Subscore
2007 2008 2009 2010 2011 2012
4,21 7,36 5,93 4,34 5,90 4,38
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (s. 31,51); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Podobnie jak w podwskaźniku ogólnym maksymalna wartość podwskaźnika najbliższej
perspektywy może wynosić 10. W przypadku wybranej organizacji non-profit wielkość ta jest
na całkiem wysokim poziomie. Najwyższą wartością było 7,36 osiągnięte w 2008 roku.
Kategorie krótkoterminowe (ramy czasowe od 3 do 12 miesięcy)
8. Wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej (Operating Cash
Flow Ratio)
9. Wskaźnik aktywów (Asset Ratio)
10. Administracyjny współczynnik wydatków (Administrative Expense Ratio)
Tabela 5. Kategorie krótkoterminowe
Short-term
2007 2008 2009 2010 2011 2012
8. N/A N/A N/A N/A N/A N/A
9. 0,64 0,74 0,65 0,67 0,69 0,73
10. 0,09 0,15 0,15 0,11 0,15 0,13
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit
Financial Sustainability (s. 22,52); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Pierwszym ze wskaźników z kategorii krótkoterminowej jest wskaźnik przepływów
pieniężnych z działalności operacyjnej obrazujący zdolność przedsiębiorstwa do zobowiązań
krótkoterminowych. Podobnie jak dwa poprzednie mierniki także w przypadku badanego
przedsiębiorstwa nie może być wyznaczony.
Wskaźnik aktywów mówi o tym, jaki procent aktywów stanowią aktywa bieżące. W
organizacji non-profit wartość ta waha się między 0,64-0,74. Jak widać, nie jest to duża
różnica. Wysoka wartość tego wskaźnika świadczy o tym, że przedsiębiorstwo jest w dobrej
sytuacji finansowej.
Administracyjny współczynnik wydatków8 powala ocenić jak duży udział w kosztach mają
koszty administracyjne. Pozwala ocenić czy istnieje możliwość, aby zmniejszyć wartość
kosztów administracyjnych. Tendencja malejąca zwiększa efektywność przedsiębiorstwa.
W organizacji non-profit stosunek ten nie przekracza 15%.
Podwskaźnik krótkoterminowy (Short-Term Subscore)
Na wartość podwskaźnika krótkoterminowego wpływają wielkości trzech wskaźników
oraz przypisane im wagi. Im wyższe wartości wskaźnika tym lepsza krótkoterminowa
sytuacja finansowa organizacji.
Tabela 6. Podwskaźnik krótkoterminowy
Short-Term Subscore
2007 2008 2009 2010 2011 2012
4,95 6,10 5,54 5,30 5,85 5,91
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit
Financial Sustainability (s. 52); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
8 Gierusz Barbara, Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr,
Gdańsk, 2009, ISBN: 978-83-7426-611-6
Podwskaźnik krótkoterminowy w organizacji non-profit pozwala ocenić płynność w
ujęciu krótkoterminowym. Największą wartość wskaźnik ten osiągnął w 2008 roku, a od roku
2010 jego wartość wzrasta i bardzo prawdopodobne jest, że ponownie osiągnie poziom z roku
2008.
Kategorie średnioterminowe (ramy czasowe od 12 do 36 miesięcy)
11. Zmiana aktywów netto (Net Surplus)
12. Wskaźnik wniesionego wkładu (Contribution Ratio)
13. Współczynnik samofinansowania (Self-Financing Ratio)
14. Wskaźnik zadłużenia finansowego (Financial Debt Ratio)
15. Wskaźnik koszów pozyskiwania funduszy (Fundraising Cost Ratio)
Tabela 7. Kategorie średnioterminowe
Medium-term
2007 2008 2009 2010 2011 2012
11. 0,83 1,57 0,87 0,98 1,12 0,8
12. 0,73 0,79 0,55 0,69 0,76 0,68
13. N/A N/A N/A N/A N/A N/A
14. 0,00 0,00 0,00 0,03 0,00 0,04
15. 0,75 0,54 0,58 0,64 0,62 0,71
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (s. 52,53); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw
dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Wskaźnik zmiany aktywów netto9 pokazuje jak w stosunku do wielkości aktywów
wyglądały aktywa pomniejszone o zobowiązania. W przypadku wzrostu wartości występuje
nadwyżka, w innym razie deficyt. Przedsiębiorstwu nie udało się utrzymać tendencji
wzrostowej.
Wskaźnik wniesionego wkładu powinien być jak najniższy. W sytuacji, kiedy jego wartość
jest niewielka instytucja ma większą elastyczność oraz mniejsze ryzyko prowadzonej
działalności. Najniższą wartość osiągnięto w 2009 roku.
9 Ustawa o Rachunkowości, Art.3 ust.1 pkt 29
Współczynnik samofinansowania pokazuje ile podmiot przeznacza na samofinansowanie.
Pożądaną wartością w tym przypadku jest 1 i więcej10. Wskaźnik ten należy do wskaźników
zaangażowania majątku. W przypadku analizowanej organizacji non-profit wyznaczenie tego
wskaźnika okazało się niemożliwe.
Wskaźnik zadłużenia finansowego w aż czterech spośród sześciu badanych lat wynosi 0, a
ogólnie jego wartość nie przekracza 0,04. Miernik ten pokazuje, jaką wielkość w
finansowaniu aktywów stanowią kapitały obce. Im niższa wartość tego wskaźnika, tym spółka
ma mniejsze zadłużenie. W tym przypadku więc wielkość jest na poziomie jak najbardziej
dopuszczalnym.
Wskaźnik kosztów pozyskiwania funduszy powinien być jak najniższy, bo oznacza to, że
instytucja ma lepszą sytuację finansową11. W przypadku wybranej organizacji jest on na
całkiem wysokim poziomie, a jego wartość od roku 2008 stale wzrasta.
Podwskaźnik średnioterminowy (Medium-Term Subscore)
Pięć powyżej analizowanych wskaźników pozwala ocenić kondycję finansową na
przestrzeni od 12 do 36 miesięcy.
Tabela 8. Podwskaźnik średnioterminowy
Medium-Term Subscore
2007 2008 2009 2010 2011 2012
-2,95 -2,66 -2,25 -2,73 -2,77 -2,85
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit
Financial Sustainability (s. 53); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
10 Bednarski Lech, Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie, wyd.5, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa, 2006, ISBN: 83-208-1659-9
11
Nowak Edward, Rachunkowość zarządcza w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa 2012, ISBN, 978-83-
7556-079-4
Podwskaźnik średnioterminowy ukazuje ile wynosi stopień wymagań finansowych
wynikających z nakładów inwestycyjnych12. Sytuacja w przypadku organizacji non-profit nie
jest dobra, ponieważ wielkość wskaźnika jest ujemna, a jego wartości są bardzo niestabilne.
Wskaźnik kondycji finansowej ( Financial Health Index)
Ostatecznym wskaźnikiem modelu, zbierającym wszystkie obliczenia jest wskaźnik
kondycji finansowej. Jest on wieloaspektowy, ponieważ obliczany jest poprzez przypisanie
odpowiednich wag czterem wcześniej obliczonym podwskaźnikom, czyli odpowiednio: 1 dla
General Subscore, 4 dla Immediate Term Subscore, 3 dla Short Term Subscore oraz 2 dla
Medium Term Subscore.
Tabela 9. Wskaźnik kondycji finansowej
Financial Health Index
2007 2008 2009 2010 2011 2012
34,59 51,25 44,74 36,94 44,79 38,78
Opracowano na podstawie: Zietlow, John, A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial Sustainability (s. 36-37,53); Sprawozdania finansowe wybranego przedsiębiorstw dostępne na stronie internetowej http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
Sytuacja finansowa wybranej organizacji non-profit w latach 2007-2012 była bardzo
niestabilna. Nie można powiedzieć, że wykazywała konkretną tendencję, ponieważ raz
sytuacja była lepsza, a następnie wielkość wskaźnika ponownie malała. Najgorsza sytuacja
była w roku 2007, by już w kolejnym roku zmienić się na najlepszą. W ostatnim z
analizowanych lat wartość wyniosła 38,78, co w porównaniu do lat poprzednich jest
wynikiem jedynie przeciętnym. Świadczy to o tym, że kondycja finansowa instytucji się
pogorszyła13.
12
Analiza Finansowa banku, Adam Kopiński, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, (Kwiecień
2008), http://www.worldcat.org/title/analiza-finansowa-banku/oclc/754010230 (ostatni dostęp: 22 grudnia
2013), ISBN: 978-83-208-1756-0 13
Korol Tomasz, Nowe podejście do analizy wskaźnikowej w przedsiębiorstwie, Wolters Kulwer, Warszawa
2013, ISBN 978-83-264-4043-4
Zakończenie
Zgodnie z założonym celem w poniższej pracy dokonano pomiaru kondycji finansowej
wybranej organizacji non-profit udzielającej pomocy humanitarnej. Wyznaczono wartości
piętnastu wskaźników, a dzięki temu możliwe było wyliczenie wartości wskaźnika PHI.
Warto wspomnieć, że żadne wskaźniki finansowe nie są wolne od błędu i odmiennych
interpretacji. Jednakże wykorzystanie ich w badaniu i analizowanie pozwala w dużym stopniu
na wprowadzenie potrzebnych zmian. Analiza na podstawie modelu J. Zietlowa pozwoliła
porównać kondycję finansową wybranego podmiotu na przestrzeni lat 2007-2012.
Z tego względu, że omawiany model analizy może być wykorzystywany w
przedsiębiorstwach o różnym rodzaju działalności jego oszacowanie jest bardzo przydatne.
Jak pokazały obliczenia sytuacja finansowa podmiotu jest niestabilna i dosyć trudna do
scharakteryzowania.
Bibliografia:
1. Bednarski Lech, Analiza Finansowa w Przedsiębiorstwie, wyd.5, Państwowe
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2006, ISBN: 83-208-1659-9
2. Gierusz Barbara, Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania, Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr, Gdańsk, 2009, ISBN: 978-83-7426-611-6
3. Zietlow John , A Financial Health Index for Achieving Nonprofit Financial
Sustainability, (December 22, 2013).
Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022
4. Ustawa o Rachunkowości, stan prawny na 7 sierpnia 2012, wyd.13, LEX a Wolters
Kulwer business, ISBN: 978-83-264-4045-8
5. Sprawozdania finansowe dostępne na stronach internetowych m.in.
http://pozytek.gov.pl/BAZA,OPP,3403.html
6. Kremczeńska-Gigol Katarzyna, Pajewska Kwaśny Renata, Faktoring – Przewodnik
dla przedsiębiorcy, Dziennik Gazeta Prawna, Warszawa 2011, ISBN 978-83-63360-
50-4
7. Gos Waldemar, Kapitał oraz finansowanie działalności gospodarczej, Difin,
Warszawa 2012, ISBN 978-83-7641-657-1
8. Pluty Wiesław (pod red.), Finanse małych i średnich przedsiębiorstw, PWE,
Warszawa 2004, ISBN 83-208-1511-8
9. Wawrzynek Jerzy, Metody opisu i wnioskowania statystycznego, Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2007, ISBN
978-83-7011-859-4
10. Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa, Inwestycje, PWN, Warszawa 2006, ISBN 978-83-01-
14957-4
11. Nowak Edward, Rachunkowość zarządcza w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Warszawa
2012, ISBN, 978-83-7556-079-4
12. Korol Tomasz, Nowe podejście do analizy wskaźnikowej w przedsiębiorstwie,
Wolters Kulwer, Warszawa 2013, ISBN 978-83-264-4043-4
13. Analiza Finansowa banku, Adam Kopiński, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne,
Warszawa, (Kwiecień 2008), http://www.worldcat.org/title/analiza- finansowa-
banku/oclc/754010230 (ostatni dostęp: 22 grudnia 2013), ISBN: 978-83-208-1756-0
14. Gos Waldemar, Hońko Stanisław, Szczypa Piotr, ABC Sprawozdań finansowych – jak
je czytać, interpretować i analizować, CeDeWu, Warszawa 2010, ISBN 978-83-7556-
147-0
15. LONGMAN Business English Dictionary, Pearson Longman, UK 2007, ISBN 978-1-
4058-51381