Listy s. Marii Weroniki Ciechanowskiej w rzymskim archiwum zmartwychwstańców

DU

CH

OW

OŚĆ

KLA

SZTO

RÓ

W PO

LSKIC

H: PR

ZEK

AZ

I KO

MU

NIK

AC

JA

XII

WYCHOWANIE - KOMUNIKACJA - ZDROWIE

CHARYZMAT FELICJAŃSKI

REDAKCJA

ks. dr hab. Robert Nęcekprof. nadzw. dr hab. Ewa Kucharska

ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal

Wydawnictwo św. Jana Pawła II

Kraków 2016

Wydawnictwo św. Jana Pawła II41-208 Sosnowiec, ul. A. Śliwki 20a/12 34-210 Zembrzyce, Tarnawa Dolna 309email: [email protected] ISBN 978-83-64613-11-1

Copyright © 2016 by ks. Robert Nęcek, ks. Wojciech Misztal

Rada naukowa serii „Duchowość klasztorów polskich: przekaz i komunikacja”przewodniczący: ks. prof. dr hab. Wojciech Misztal, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, redaktor serii

członkowie:1. ks. bp prof. dr hab. Henryk Wejman, Uniwersytet Szczeciński2. ks. prof. dr James Donohue, Mount St. Mary’s University Emmitsburg (USA)3. ks. prof. UPJPII Michał Drożdż, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie4. ks. prof. dr Andrzej Gieniusz, Pontificia Università Urbaniana (Włochy)5. dr Krzysztof Gurba, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie6. doc. PhDr. Irena Kamanová, PhD., Uniwersytet Katolicki Ružomberok (Słowacja)7. ks. prof. dr hab. Janusz Mastalski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie8. ks. prof. UPJPII Janusz Mierzwa, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie9. ks. dr hab. Robert Nęcek, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie10. ks. prof. dr Paul Sims, Concordia University Chicago (USA)11. ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego12. ks. prof. dr hab. Wojciech Zyzak, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

sekretarz: ks. dr Wojciech Mleczko CR, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Recenzja wydawniczao. prof. dr hab Piotr Liszka CMFRedakcja językowa Katarzyna KastelikRedakcja techniczna, projekt okładki seriiJustyna Kastelik

ks. Wojciech Mleczko

Listy s. Marii Weroniki Ciechanowskiej w rzymskim archiwum zmartwychwstańców

Pisanie listów było rozpowszechnione już w starożytności i do chwili wynalezienia telegrafu (1837 r.), a później telefonu (1876 r.) oraz internetu, stanowiło jedyny sposób interpersonal-nej i społecznej komunikacji na odległość. Szczególnym okresem w polskiej epistolografii jest wiek XIX1. Wiele listów z tego czasu zachowało się w różnych archiwach. Jednym z takich zbiorów są listy s. Marii Weroniki (Klotyldy) Ciechanowskiej (1822–1875) przechowywane w rzymskim archiwum zmartwychwstańców. W celu lepszego zrozumienia kształtowania się charyzmatu fe-licjańskiego oraz epistolograficznej formy komunikacji warto sięgnąć do tego nieznanego źródła.

1. Analiza formalna materiału źródłowego

1.1. Opis zbioruW domu generalnym zmartwychwstańców (Rzym, via di San

Sebastianello 11) mieści się archiwum Zgromadzenia (skrót: ACRR), zawierające obfite i ciekawe zbiory. Wśród dziesiątek tysięcy zachowanych listów z XIX wieku można tam znaleźć

1 Na temat teorii listu, zob. S. Skwarczyńska, Teoria listu, Lwów 1937 [wyd. wznowione: Białystok 2005].

110 ks. Wojciech Mleczko

również spory, bo liczący 158 rękopisów, zbiór listów s. Marii Weroniki Ciechanowskiej z lat 1866–1875, adresowanych przede wszystkim do o. Piotra Semenenki (1814–1886). Zostały one ska-talogowane pod numerami ACRR 58167–58326, z wyłączeniem pozycji pod numerami 58214, 58223, 58267 (gdyż nie są to listy s. Weroniki). Pod ostatnim numerem tego zbioru (ACRR 58327) znajduje się natomiast niedatowany tekst pt. „Ślub Uroczysty Zakonny”.

1.2. Autorka i adresaciZgromadzenie Sióstr Świętego Feliksa z Kantalicjo Trzeciego

Zakonu Regularnego Świętego Franciszka Serafickiego (felicja-nek) zostało założone w Warszawie w 1855 r. przez bł. Marię Angelę (Zofię) Truszkowską (1825–1899) przy współudziale bł. o. Honorata Koźmińskiego OFMCap. (1829–1916). U początków historii tego Zgromadzenia stoi także Klotylda Ciechanowska, kuzynka Zofii Truszkowskiej. Obydwie rozpoczęły pierwszą pracę charytatywno-wychowawczą w Warszawie w 1854 r., a w 1855 r. otrzymały habity tercjarskie z rąk o. Honorata, przy-bierając odpowiednio imiona s. Angeli i s. Weroniki2.

Na przełomie lat 1865 i 1866 s. Weronika Ciechanowska przyby-ła do Rzymu w celu nawiedzenia różnych klasztorów kapucynek oraz przestudiowania ich reguł i konstytucji. Zdobyte doświad-czenia miały pomóc przy redagowaniu przez o. Honorata konsty-tucji dla Sióstr Felicjanek. Na skutek nieporozumień związanych z podziałem felicjanek na czynne i klauzurowe (kontemplacyjne), resztę życia spędziła w rozdarciu co do jej miejsca i roli w Zgro-madzeniu. Zmarła w Rzymie 14 października 1875 r. Została pochowana na cmentarzu Campo Verano w grobie Sióstr Kapu-cynek3. W „Historii Zgromadzenia SS. Felicjanek na podstawie

2 M. B. Dmowska, Matka Maria Angela Truszkowska. Założycielka, t. I, Buffalo 1949, s. 247–248.

3 J. Iwicki, Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwych-wstania Pańskiego, t. I (1836–1886), przy współpracy J. Wahla, Katowice 1990, s. 668.

Listy s. Marii Weroniki... 111

rękopisów” można przeczytać o niej następujące opinie: „łagod-na, cicha, wielkich zalet osoba, odznaczająca się miłością bliźniego w stopniu niezwykłym”4; „M. Weronika kochała wszystkie i od wszystkich była kochana. Miała opinię w Zgromadzeniu, że żyła tylko dla drugich”5.

Wraz z przybyciem do Rzymu (do którego przyjechała z s. Ambrożą) rozpoczynają się jej kontakty z o. Piotrem Seme-nenką. Już w marcu wybiera go na swojego spowiednika i odda-je się pod jego kierownictwo duchowe. O. Semenenko pozostaje jej doradcą właściwie do śmierci, chociaż od 1869 r. jej spowied-nikiem był o. Karol Kaczanowski CR (1800–1873). Szerszy obraz kontaktów o. Semenenki z s. Weroniką oraz innymi siostrami felicjankami można znaleźć m.in. w opracowaniu ks. Johna Iwi-ckiego6, a także dzięki lekturze listów o. Semenenki do m. Mar-celiny Darowskiej7.

1.3. Ogólna charakterystyka zbioruPrezentowany zbiór archiwalny to zasadniczo listy 1–3 stro-

nicowe. W mniejszym stopniu rękopisy są obszerniejsze, od 3 do 8 stron. Na szczycie każdego listu znajduje się dopisek8:

+J M J

F

4 Historii Zgromadzenia SS. Felicjanek na podstawie rękopisów, cz. 1, Milwaukee, b.d.w. [1924?], s. 38.

5 Tamże, s. 40.6 J. Iwicki, Charyzmat Zmartwychwstańców…, dz. cyt., s. 389–398.7 Tamże, s. 669–671.8 Brakuje go tylko w ACRR 58185 – tam znajduje się u szczytu listu tylko +).


Ten skrót można rozwinąć jako Jezus – Maryja – Józef, Feliks (zapewne od św. Feliksa – patrona zgromadzenia felicjanek). Poniżej prawie zawsze pojawiają się inwokacje, z których zde-cydowanie najczęstsza to „Chwała Najświętszym Sercom Jezusa i Maryi”9. Dalej następuje zwrot do adresata, który w każdym liście jest inną wariacją zawierającą zwykle słowa „najdroższy” i „ojcze”, np.: „Najczcigodniejszy i Najdroższy Ojcze!”10, „Mój Ojcze Najdroższy”11, „Mój Najdroższy w Chrystusie Ojcze”12, „Najdroższy mój Ojcze w Panu Jezusie”13. W przypadku kiero-wania listów do o. Karola Kaczanowskiego CR, który od 1869 r. był jej spowiednikiem, ten zwrot brzmi „Czcigodny Ojcze Dobrodzieju”14. Warto również zwrócić uwagę na zakończenia listów wraz z podpisem autorki. Zwykle zawierają słowa „naj-wierniejsza”, „najnędzniejsza”, „najpokorniejsza”, „najwdzięcz-niejsza”, np. „najwdzięczniejsza i najwierniejsza sługa i córka duchowa Marya Weronika”15, „najwierniejsza i najpokorniejsza sługa i córka duchowa M. Weronika”16, „najwdzięczniejsza i naj-niegodniejsza sługa Marya Weronika”17. Ciekawe, że po nazwi-sku co jakiś czas pojawia się dopisek „Felicyanka”, i to nawet w listach z 1875 r.18.

9 Np. ACRR 58168–58173, 58181–58191, 58194–58199, 58203–58215. 10 ACRR 58172.11 ACRR 58173.12 ACRR 58176.13 ACRR 58186.14 Np. ACRR 58278, 58287.15 ACRR 58172.16 ACRR 58268.17 ACRR 58182.18 Np. ACRR 58188, 58213, 58203, 58264, 58275, 58287, 58288, 58291, 58292,

58302, 58313.


Fot. 1. Klotylda Fot. 2. Sługa Boży Ciechanowska19 o. Piotr Semenenko CR

2. Prezentacja archiwaliów

Poniżej znajduje się dokładny wykaz prezentowanych archi-waliów. Ponadto zasygnalizowano tematykę listów, a miejscami umieszczono nawet fragment czy fragmenty danego listu. W cy-towanych urywkach nieznacznie uwspółcześniono pisownię oraz interpunkcję.

Marzec 1866

1. ACRR 58167 – 25 marca 1866 r., do ks. Adolfa Bakanowskiego CR (1 strona)

Z prośbą o zapytanie o. Piotra Semenenki o możli-wość wyspowiadania sióstr.

19 Zdjęcie dzięki uprzejmości sióstr z Muzeum i Archiwum Marii Angeli Truszkowskiej w Krakowie.


„[…] Już od kilku dni jesteśmy bez Komunii Świętej, pragnęłybyśmy jutro przynajmniej uczest-niczyć w uczcie Najświętszej – licząc na dobroć Ojca Dobrodzieja, mam nadzieję, że śmiałością moją się nie urazisz, i zechcesz dla miłości Pana Jezusa do-pomóc nam w tym. W razie zupełnej niemożności dostania się do spowiedzi do Ojca Piotra, to może nam wskazać łaskawie raczy gdzie mamy się udać dziś do spowiedzi […]”.

2. ACRR 58168 – 25 marca 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Z prośbą o możliwość spowiedzi, z wyrazami po-słuszeństwa oraz zapytaniem o objaśnienie.

„[…] Chcąc dopełnić świętego posłuszeństwa i napisać to co mi Najczcigodniejszy Ojciec kazałeś, zaczęłam się więcej zastanawiać nad życiem moim ubiegłym i z tego powodu wiele rzeczy na myśl mi się nasuwa, o których dotąd nie wspominałam Ojcu łaskawemu. Pragnęłabym więc niektórych objaśnień w wątpliwościach w jakich dziś jeszcze dusza moja się znajduje. Najpokorniej upraszam wybaczyć mi dla miłości Pana Jezusa, że tak się często uprzykrzam Najczcigodniejszemu Ojcu, lecz ośmielają mnie do tego Jego własne słowa, niejednokrotnie mi powtó-rzone, że Pan Bóg sam przysłał i powierzył duszę moją Ojcu, mam więc nadzieje, że Cię nic zrazić nie potrafi i z równą cierpliwością i gorliwością świętą, jak dotąd do końca, spełnisz rozpoczętą pracę, że co niech Pan Bóg sam stokrotnie nagrodzi Najłaskaw-szemu Ojcu. I ja w niegodnych modłach moich pa-miętać będę to wszystko, co dla biednej duszy mojej czynisz […]”.


Kwiecień 1866

3. ACRR 58169 – 21 kwietnia 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Z prośbą o wybaczenie niedokładnego wykonania zlecenia dotyczącego opisu pewnej sytuacji.

„[…] Liczę więc tylko na światło Boże, które mimo tak nędznego opisu da poznać Najczcigodniejszemu Ojcu, gdzie zbłąkana dusza moja na drogach Bożych z wolą Najświętszą minąć się mogła! Żebyś ją mógł na prostą drogę skierować i z Panem ją pojednać! Całując nogi drogiego Ojca, o święta modlitwy i bło-gosławieństwo najpokorniej dopraszam […]”.


Z wyjaśnieniem, aby o. Piotr nie udawał się już do klasztoru Trinitá dei Monti (w celu zorganizowania tamże miejsca pobytu dla s. Weroniki), gdyż zdecy-dowała się do czasu opuszczenia Rzymu (które ma nastąpić wkrótce) pozostać w swoim dotychczaso-wym mieszkaniu.

Maj 1866

5. ACRR 58171 – 5 maja 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

„[…] Odebrałam dziś list od sióstr naszych z Kra-kowa w którym proszą najusilniej, aby otrzymać dla ks. Ożarowskiego jako Tercjarza Zakonu naszego po-zwolenie do wpisywania w Tercjarstwo, nie tylko coby świeckie ale nawet i siostry nasze obłuczyć i do profesji przyjmować w kaplicy naszej Felicjańskiej


w Krakowie, proszą by im to pozwolenie jak najśpiesz-niej przysłać bo na św. Feliks to jest 18 maj chciałyby pierwsze mieć obłóczyny […]. Ufna w Jego [o. Piotra] niezmordowaną i niczym niezrażoną dobroć, ośmie-lam się prosić o tę wielką dla Zgromadzenia naszego przysługę, żebyś w imieniu ks. Ożarowskiego napisał do Ojca Generała że jako Tercjarz i główny protektor Zgromadzenia o ten przywilej dla siebie uprasza. […] przy tym raczy jeszcze Ojciec łaskawy wspomnieć O. Generałowi że OO. Kapucyni Krakowscy nie będą urażeni tym przywilejem mu nadanym ks. Ożarow-skiemu, bo siostry nasze i tak nie są pod ich Dyrek-cją, tylko pod biskupa wyłącznie, który pozwala ks. Ożarowskiemu spowiadać siostry i msze św. miewać w ich kaplicy […]”.

Druga prośba – aby o. Piotr napisał do gwardiana w Zakroczymiu, aby ten zechciał zwolnić o. Prokopa [Leszczyńskiego] ze ścisłej obserwancji zakonnej ze względu na wątłe zdrowie. Kwestia, czy s. Weronika ma pozostać w Rzymie do czasu przejrzenia Konsty-tucji, czy wracać do Polski.

Czerwiec 1866

6. ACRR 58172 – 13 czerwca 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Z prośbą, aby o. Piotr w uroczystość Najświętsze-go Serca Jezusa odprawił mszę świętą „na wspólną naszą intencję: to jest na Ojca Drogiego i moją” oraz z zapytaniem o możliwość pożyczenia od o. Piotra traktatu o miłości Bożej autorstwa św. Katarzyny ze Sieny.


7. ACRR 58173 – 16 czerwca 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (3,25 strony)

Opisuje swój stan ducha: „[…] Zadziwi to pewno niemało Ojca Drogiego, że dostawszy się tu do Cen-trum Serca Najświętszego, do tego Nieba na ziemi, co śmiało powiedzieć mogę, bo wszystko tu tchnie mi-łością, łaskawością Tegoż Boskiego Serca Jezusowego, zachwyca i przyciąga, ogarnia i zapala płomieniem Bożej miłości, ja niestety! będąc tu tak blisko tego og-niska, zimna jak zawsze i miłości własnej pełna, jak wszędzie tak i tu jeszcze myślę o sobie i drugich sobą zaprzątam, o tak mój Ojcze Najdroższy, więcej jak kiedykolwiek, cała moja tak wielka nędza uczuć mi się daje […]”.

Dalej informuje, iż dostała list od sióstr z Krako-wa, iż ojciec dyrektor jeszcze nie skończył pisania Konstytucji. „Nie, nie piszą czy mam czekać na to, tu w Rzymie, więc nie wiem jak Pan Jezus Ojca drogiego natchnie, co mi poradzisz żebym z sobą zrobiła, czy jechać czy się zatrzymać, wysłałam tak jak Ojcze mi poleciłeś list zapraszający Angelę do Rzymu, wczoraj ona się obszernie do mnie o sobie rozpisała, i poleca się Ojca modlitwom, także biedaczka w smutnym jest usposobieniu; pokażę Ojcu ten jej list z widzeniem się z Nim. Dziś głównie pragnęłabym wiedzieć Ojca zda-nie względem mego wyjazdu […]”.


Informuje o odmowie sióstr z klasztoru Trinitá dei Monti w sprawie przyjęcia jej pod swój dach na pewien czas.



Opisuje propozycję nabożeństwa przy grobie św. Piotra w intencji o. Piotra, w obecności Zgroma-dzenia [Zmartwychwstańców], Kolegium Polskie-go oraz penitentów o. Semenenki. Dalej pisze: „[…] przedstawiłam Panu Jezusowi Drogiego Ojca z tą małą gromadką naszego duchowieństwa Polskiego, na którego czele postawił Cię dziś Pan Jezus, jak nie-gdyś Piotra Świętego na czele Apostołów swoich, prosiłam Go, aby na Tobie mój Ojcze, tak, jak niegdyś na tej pierwszej opoce, na Piotrze Świętym stawiał dziś nasz Kościół Polski; żeby Cię tak, jak Twoje-go św. Patrona, światłem swoim i łaskami wspierał, żeby ten mały dziś zawiązek, to Kollegium Polskie stało się ziarenkiem gorczycznym i wydało kiedyś plon pracowników w Winnicy Pańskiej na swojej ro-dzinnej ziemi!... i wyobraziłam tak sobie, że ta Ofia-ra Najświętsza spełniona przy grobie św. Piotra, tyle Komunii św. wspólnie przyjętych przy Jego ołtarzu, tyle jęków wspólnej modlitwy w jednej intencyi ra-zem przesłanych, zniewolą niejako Tego Wielkiego Apostoła narodów, że silniej jak kiedykolwiek wstawi się do Pana i za Kościół nasz Polski, tak dziś biedny, szarpany, prześladowany, za naród nasz, a szczegól-nie też za tę gromadkę jakby zbiegłych rozbitków pol-skich kapłanów, którzy u Ciała Jego zebrani wzywają Jego przyczyny za Ciebie, jak Ojca i przewodnika i za braćmi swymi nieobecnymi! […]”.


Wyraża wdzięczność Bogu za ojcowskie serce o. Piotra. Informuje o rozpoczęciu nowenny modlitw


(wraz z s. Ambrożą) w intencji o. Piotra: „[…] boć to jedyny sposób okazania wdzięczności mojej Temu, który po Panu Jezusie jest dziś wszystkim dla mnie na tej ziemi! […]”. Dalej pisze: „Do Angeli chciała-bym pisać żeby ją pocieszyć biedaczkę, donosząc jak Drogi Ojciec współczuje ze mną smutne uspo-sobienie jej duszy, licząc na łaskę Jego zapewnię ją że Ojciec o jej duszy pamiętać będzie przed Panem Jezusem, co ją niemało ucieszy […]”.

Lipiec 1866

11. ACRR 58177 – 13 lipca 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Przypomina, że jutro o. Piotr obiecał odprawić Mszę św. w intencji Angeli. „[…] jeszcze więcej się utwierdzam, że stan jej duszy jest bardzo ciężkim i smutnym dla niej samej, chociaż z drugiej strony licząc na miłosierdzie Boże tak bardzo lękać się nie powinna, jak biedaczka się trwoży ciągle o swo-ją duszę, i prosi ciągle wszystkich żeby ją ratowali swemi modlitwami […]”. Dalej prosi o. Piotra o od-prawienie mszy świętej w jej (s. Weroniki) intencji: „[…] nie wymieniam w jakiej intencji ojciec modlić się za mnie w czasie tej Mszy św. będzie, bo wiem, że znając tak dobrze cały ogrom mojej złości, przewrot-ności, nędzy, niedołęztwa itd., sam uzna najlepiej o jakie łaski żebrać dla mnie potrzeba miłosierdzia Pańskiego […]”.


Sierpień 1866

12. ACRR 58178 – 14 sierpnia 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prosi o. Piotra o modlitwę podczas mszy świętej w uroczystość Wniebowzięcia NMP o śmierć szczęś-liwą. Sprawa przepisywania tekstu filozoficznego, zleconego przez o. Piotra.


Ciąg dalszy sprawy przepisywania tekstu filozo-ficznego, zleconego przez o. Piotra. Kwestia zegarka s. Weroniki, który wymaga naprawy.


Sprawa lekarstwa zażywanego przez s. Weronikę oraz intencje mszalne powierzone o. Piotrowi do od-prawienia.


Prosi o mszę świętą „w dzień św. Augustyna na intencję mego biednego brata […] modląc się o jego nawrócenie […]”. Życzenia dobrej podróży.

Wrzesień 1866

16. ACRR 58182 – 14 września 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o spowiedź. „[…] Mam bowiem wiele ta-kich wątpliwości o których wyjaśnienia łatwiej mi


będzie przy konfesjonale upraszać; niech mi Ojciec drogi dla miłości Pana Jezusa wybaczy, że się tak cią-gle uprzykrzam, ale Bóg tylko sam wie co dusza moja przechodzi, i dodaje mi tyle odwagi, że się ośmielam prosić Ojca o tę wielką łaskę, która jest jedynym ratunkiem dziś dla mnie […]”.

17. ACRR 58183 – 22 września 1866 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Z prośbą o spowiedź dla siebie i s. Ambroży.

Październik 1866

18. ACRR 58184 – 6 października 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Informuje, iż Siostry Sercanki z Trinitá dei Monti przyjmują je (z s. Amrożą) na mieszkanie. Prośba o wyznaczenie terminu spowiedzi.

Listopad 1866

19. ACRR 58185 – listopad 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o przeczytanie dwóch listów (jeden od An-geli) i radę.

20. ACRR 58186 – 4 listopada 1866 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Z prośbą, aby o. Piotr dał o. Hieronimowi Kajsie-wiczowi CR do przejrzenia list adresowany do Ojca Świętego.


Grudzień 1866

21. ACRR 58187 – 22 grudnia 1866 r.,do Ojca Świętego Piusa IX (3 strony)

Podanie w języku łacińskim do papieża Piusa IX. Na końcu dopisek innym piórem i charakterem pisma o przyznanych łaskach z podpisem papieża Piusa IX.

Styczeń 1867

22. ACRR 58188 – 19 stycznia 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Podziękowanie za pracę włożoną w tłumacze-nie konferencji m. Farnesi, „[…] tak pożytecznych i pięknych, które w każdym zakonie zastosować się dadzą i korzyść przyniosą nie mała dla dusz służących Panu Jezusowi […]”.

Luty 1867

23. ACRR 58189 – 12 lutego 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Prośba o modlitwę w jej intencji oraz o mszę świętą w intencji m. Angeli z okazji imienin. Dołącza „roz-kład czasu całodniowy”. Pyta o czwarty tom pism Katarzyny Emmerich. Na koniec prosi „o szczegól-ną modlitwę do Ducha Św. na moją intencję, żebym mogła poznać wolę Bożą jasno, względem ustalenia się mego, bo dziś sam Ojciec widzi w jakim jestem zawieszeniu, a z drugiej strony zdaje się że okolicz-ności same naglą żebym coś stanowczego dla siebie obrała […]”.


24. ACRR 58190 – 23 [lutego] 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Prośba o modlitwę, szczególnie o „[…] wiarę tak silną, jakiej w obecnym stanie dusza moja potrzebuje, bo bez niej każda chwila ciężkim jest konaniem! [...]”. Kwestia zdrowia s. Ambroży.

Marzec 1867

25. ACRR 58191 – 29 marca 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o odesłanie nowenny, którą przesłała wcześ-niej do o. Piotra do wglądu. Prośba o modlitwę przy mszy świętej, „[…] bo Pan Jezus sam tylko wie jak bardzo i szczególnie w tym czasie są mi potrzebne zasługi Jego Najświętszej Ofiary […]”.

Kwiecień 1867


O karcie uprawniającej do wejścia do grobu św. Piotra.

27. ACRR 58193 – 11 kwietnia 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Ciąg dalszy na temat karty uprawniającej do wejścia do grobu św. Piotra. Prośba o dwie msze święte Prośba o zwrócenie medalika Matki Bożej Częstochowskiej.



W sprawie ustalenia szczegółów mszy świętej, którą o. Piotr ma odprawić w miejscu zamieszkania sióstr.

Maj 1867


Pisze, będąc w łóżku od kilku dni z powodu ogólnego osłabienia i „cierpień w nodze”. Prośba o spowiedź. „[…] w sobotę jest dzień św. Feliksa szczególnego Patrona Zakonu naszego. Pragnęłabym przynajmniej w tym dniu przyjąć Pana Jezusa […]”.

30. ACRR 58196 – 16 maja 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Nadal w łóżku. W sprawie Mszy i spowiedzi.


„[…] Przed godziną odebrałam listy od Ojca Ho-norata i od Matki Angeli, i w nich robią mi propo-zycję tak dla mnie niespodziewaną i żądają prędkiej odpowiedzi bo zaraz odwrotną pocztą mam odpisać Matce Angeli przed ich wyjazdem do wód, że na po-niedziałek muszę listy wyszykować a przed tem mu-szę się z Ojcem naradzić żeby poznać rzeczywiście czego Pan Jezus chce ode mnie, żeby się z wolą Jego Najświętszą nie minąć, gdyż jej tylko spełnienia prag-nę, a wszelkie okoliczności dzisiejsze zdają się stawiać mnie w takim zaciemnieniu, że potrzeba mi bardzo


modlitwy drogiego Ojca i rady do poznania tej Naj-świętszej woli, ośmielam się więc prosić Ojca abyś mi nie odmówił swej łaski i dziś jeszcze lub jutro raczył przybyć dla naradzenia się wspólnego […]”.

Czerwiec 1867

32. ACRR 58198 – 18 czerwca 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Przypomnienie i prośba, aby o. Piotr przyszedł wyspowiadać s. Ambrożę i s. Weronikę.

Sierpień 1867


W związku z wyjazdem z Rzymu i niemożnością spotkania, s. Weronika pisze list z podziękowaniem i pożegnaniem: „[…] nie pozostaje mi więc jak po-żegnać raz jeszcze chociaż listownie Najczcigodniej-szego Ojca, podziękować Ci za wszelką pracę koło mej duszy, przeprosić za wszystkie przykrości jakie Ojcu kiedykolwiek sprawić mogłam […]”.

Lipiec 1867

34. ACRR 58200 – 7 lipca 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba (przypomnienie) o odesłanie notatek ducho-wych s. Weroniki.


35. ACRR 58201 – 10 sierpnia 1867 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Opisuje stan swojej duszy i prosi o modlitwę. Wy-raża nadzieję, że przed wyjazdem z Rzymu spotka się z o. Piotrem.

Styczeń 1868

36. ACRR 58202 – 25 stycznia 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (2,5 strony) List mało czytelny.

Marzec 1868


Na temat odprawienia przez o. Piotra mszy świętej w krakowskim klasztorze felicjanek na Smoleńsku (dnia 4 marca 1868 r.). Prośba w imieniu m. Anny o wygłoszenie słowa Bożego. Własna prośba o spo-wiedź w obliczu planowanego wyjazdu do Łowicza.

38. ACRR 58204 – 5 marca 1868 r.,do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Kwestia, gdzie adresować korespondencję. Prośba o odprawienie mszy świętej w jej intencji.


Prośba o konsultację w sprawie leczenia głuchoty m. Angeli.


Maj 1868

40. ACRR 58206 – 7 maja 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Prośba o mszę świętą oraz udostępnienie notatek do medytacji rekolekcyjnych.

41. ACRR 50207 – 4 marca 1868 r.,do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

W sprawie tekstu medytacji rekolekcyjnych. Za-pytanie o m. Adoloratę z Rzymu. Zastrzeżenie, aby przy rozmowie o. Piotra z ks. Dunajewskim jak naj-mniej mówić o s. Weronice. Chęć spełnienia woli Bo-żej. „[…] Panu Jezusowi oddaję siebie i sprawę moją. Ten niech mną obraca i sam kieruje jak Jego najświęt-sza będzie wola; niech się Ojciec modli i wyprasza mi silną wiarę, jakiej dziś szczególnie potrzebuję do uwierzenia i nabrania tego silnego przekonania że żadne zabiegi ludzkie nie zdołają Jego woli prze-szkodzić, bo dziś czując wewnętrznie całą trudność i zawikłanie mego położenia zaczynam wątpić nie-kiedy o Bożej pomocy, a w duszy mojej powstaje bunt wieli, nie mogę pojąć aby Bóg, który jest Ojcem mi-łościwym a nie tyranem, stawiał duszę w położeniu i okolicznościach przeciwnych wbrew temu czegoby od niej żądał, i żeby wolę swoją względem duszy co chwila odmieniał, ma on dla każdego z nas wytkniętą drogę, a wola Jego czy dopuszczalna czy doświad-czająca lub karząca, bywa nam przecie zawsze jeśli nie wyraźnie objawioną to przynajmniej okoliczno-ści sprzyjające lub niesprzyjające, wykazują nam ją dokładnie, a dusza która temu niedowierza i radzi się wszystkich w coraz większe zawikłania wpada:


jeśli więc Ojcze czujesz jakiekolwiek przed Bogiem zobowiązanie dla mojej duszy, to wspieraj mnie swo-ją modlitwą i pytaj bezpośrednio Pana Jezusa […]. Przepaść miłosierdzia Bożego to cała moja ucieczka, cały mój ratunek, ach! ależ jak wielkiej potrzeba ufno-ści, jak wielkiej wiary w moim położeniu![…]”.

42. ACRR 58208 – 4 maja 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona) Prośba o spotkanie.

43. ACRR 58209 – 25 maja 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Zapowiedź rychłego wyjazdu do Rzymu. Prośba o spowiedź.

Sierpień 1868

44. ACRR 58210 – Rzym, 9 sierpnia 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony) Rękopis prawie nieczytelny.

45. ACRR 58211 – 19 sierpnia 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (2,5 strony)

List mało czytelny. Kwestie finansowania sióstr klauzurowych. Na drugiej stronie m. in.: „Matka Angela poleciła mi ucałować nogi Ojca i prosić o po-śpieszne przejrzenie Konstytucji, bo jak mi pisze wiele im na tym zależy”.

46. ACRR 58212 – 31 sierpnia 1868 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1 strona) Rękopis mało czytelny.


Wrzesień 1868

47. ACRR 58213 – 11 września 1868 r.,do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

O odłożeniu wyjazdu z Rzymu do 13 września. Prośba o modlitwę i przeproszenie za wszelkie tru-dy i przykrości, jakie kiedykolwiek mogła sprawić o. Piotrowi. Rozporządzenia na wypadek własnej śmierci.

Listopad 1868

48. ACRR 58215 – Asyż, 12 listopada 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

O podróży po Francji i obecnym pobycie w Asy-żu. O pewnej kandydatce, która chciałaby wstąpić do Sióstr Niepokalanek w Jazłowcu albo towarzy-szyć s. Weronice.

Grudzień 1868

49. ACRR 58216 – 20 grudnia 1868 r.,do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Prośba o radę w związku z trudnym położeniem w Asyżu. Opisuje sytuację z księdzem spowiednikiem i rodziną, która mu pomagała przy gospodarstwie domowym. Potwarze rzucane na siostry (rzekome zgorszenie, którego dopuściły się siostry). „[…] Nie ma innej rady jak opuścić miasto, w którym marzy-łam w ukryciu resztę dokołatać tego nędznego życia, ale i tej łaski odmawia mi Pan Jezus; a prawdziwie że już dziś bez skrupułów proszę Go o śmierć niech i Oj-ciec modli się w tej intencji za mnie […]”.


50. ACRR 58217 – Asyż, 3 grudnia 1868 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Wyznanie sumienia i prośba o radę. Dokładny opis sprawy oddzielenia się od Sióstr Felicjanek. „[…] Przypomina sobie Ojciec pewno co było pierwszą pobudką do usunięcia się mego od życia wspólnego z siostrami, były to słowa Oj. Honorata «usuń się bo nie błogosławieństwo Boże ściągasz». To straszne wy-rażenie zdaje się że mnie dostatecznie tłumaczy dla-czego pomimo najżywszych pragnień moich służenia Panu Jezusowi, usunęłam się do pewnego stopnia od sióstr, jednakże może zbyt jeszcze po ludzku kocha-łam to zgromadzenie bo nie miałam dość odwagi aby je opuścić zupełnie […]”.

Styczeń 1869

51. ACRR 58218 – 29 [stycznia] 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (2,5 strony)

Prośba o radę z powodu przeżywanych wąt-pliwości, rozterek i ciemności duchowych. Prośba o spowiedź.

52. ACRR 58219 – Asyż, 1 stycznia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

„[…] Widać że Pan Jezus Ojca nie oświeca, co masz mi radzić, kiedy dotąd tak mnie z odpowiedzią stanowczą zbywasz, ale i cóż w tym dziwnego, po-łożenie moje tak jest trudne, że trudno też żeby kto-kolwiek mógł mi coś radzić, po ludzku uważając to niepodobna, a od Pana Boga cudu żądać nie jestem godną, więc nie ma już żadnej rady dla takiej duszy jak moja, trzeba wyczekiwać zmiłowania Bożego,


żeby tym wszystkim ciężkim próbom koniec sam położył lub przynajmniej ulżył w czym i zaradził: oddaję się więc zupełnie w Jego najświętsze ręce, niech sam mną obraca i rzuca tam, gdzie chce, ale że i z naszej strony trzeba jakiegoś działania […]”.

Kwestia opuszczenia Asyżu. Zmęczenie nieumie-jętnością zdecydowania co do przyszłości.


Prośba o radę w sprawie postanowienia na przy-szłość. Walki wewnętrzne. Argumenty za i przeciw przyjazdowi do Rzymu. Problemy ze spowiedzią w Asyżu.

54. ACRR 58221 – 19 stycznia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Tęsknota za spowiedzią u o. Piotra. „Mój drogi Ojcze, czując się słabą przyspieszyłam powrót mój z Assyża, żebym mogła wyspowiadać się jeszcze przed Ojcem, który znając mój stan duszy najlepiej, możesz mnie w tych różnych wątpliwościach, o któ-rych nie pisałeś oświecić; nieociągaj się Ojcze, pamię-taj że Ci Bóg tę moją duszę powierzył i że kiedyś o nią się zapyta […]”.

55. ACRR 58222 – brak daty, do o. Piotra Semenenki CR (2,5 strony)

Zapytanie o spowiedź. Prośba o radę w sprawie leczenia s. Ambroży.

56. ACRR 58224 – Rzym, 18 stycznia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o spowiedź.


Luty 1869

57. ACRR 58225 – 9 lutego 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Frustracje z powodu przekładania przez o. Piotra terminu spowiedzi.


„Mój Drogi Ojcze w Chrystusie! Po wczorajszej spowiedzi tak jestem zaniepokojoną, że chociaż na chwilę upraszam Ojca o spowiedź, na którą czekam w kościele świętych Kosmy i Damiana, niech Ojciec nie odmawia mi tej łaski, bo bardzo potrzebuję […]”.

59. ACRR 58227 – 18 lutego 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Trudności w komunikowaniu spraw duchowych. O. Piotr udzielił s. Weronice pozwolenia na codzien-ne przyjmowanie komunii świętej, co wzbudziło jej wątpliwości. Prośba o spowiedź.


Konsultacja w sprawie niejakiej Franciszki, która rozważa wstąpienie do Sióstr Niepokalanek w Ja-złowcu.


Prośba o spowiedź i naradę w sprawie przyszłości.

62. ACRR 58230 – 26 lutego 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Ponowna prośba o spowiedź i spotkanie.


Marzec 1869


Prośba o łaskę spowiedzi.

64. ACRR 58232 – 6 marca 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Frustracje zmęczonej duszy. Opis aktualnego stanu duchowego.

„Gdy życie moje jakby jedno pasmo ciągłych cierpień, coraz mi cięższym się staje, gdy boleść wewnętrzna już i nocny przerywa spoczynek, że zdaje mi się że już wytrzymać dłużej w tym stanie niepodobna, gdy jęku zbolałej duszy i sam Bóg już jakby słuchać nie chciał i tysiączne myśli okropne dorzucają boleść do boleści, i dusza nie ma się przed kim użalić, bo wszelkie jej usiłowania są próżne, da-remne, więc milczy… przyjmuje grom po gromie, jeden cięższy od drugiego i milczy ciągle… ależ czy takowe milczenie dowodzi tego, że się ona zgadza, zezwala na wszystko… o nie bynajmniej; to zgadza-nie się jest tylko ustępstwem przewyższającej ją sile, to dobrowolne niejako poddanie się na męczarnie są raczej zmęczeniem zwątpionej już duszy, która niewidząc już dla siebie znikąd żadnego ratunku, wyczekuje końca, gdyż w tym wolnym konaniu ta jej jeszcze nadzieja pozostaje – w śmierci, w śmierci jedynie! […]”.


Nieporozumienia w sprawie terminu i miejsca spowiedzi.



Prośba o mszę świętą w dzień św. Józefa w jej intencji. Prośba o spowiedź, „bo moja dusza w takim ciągle chaosie, w takim labiryncie ciemności”.


Tematyka podobna jak w poprzednim liście.


Prośba o spowiedź (s. Weronika spowiadała się co tydzień).

69. ACRR 58237 – 24 marca 1869 r.,do o. Piotra Semenenki CR (0,75 strony)

Prośba o krótką rozmowę w sprawach duchowych.


Prośba o spowiedź s. Ambroży oraz o konsultacje w sprawach duchowych.


Zapytanie o komunię świętą. Prośba o spowiedź s. Ambroży oraz o konsultacje w sprawach duchowych.

72. ACRR 58240 – 30 marca 1869 r.,do o. Piotra Semenenki CR (0,5 strony)

Przypomnienie o obiecanej spowiedzi.


Kwiecień 1869

73. ACRR 58241 – 2 kwietnia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,25 strony)

Nadzieja na odwiedziny przez o. Piotra. Pragnienie rady na temat przyszłości.


Przypomnienie o umówionej spowiedzi.


„Wczoraj się spowiadałam, a dziś do Komunii świętej przystąpić nie mogę i nie wiem kiedy to szczęście mieć będę jeśli mi Ojciec drogi swojej łaski odmówi wyspowiadania mnie przed wtorkiem: niech więc się Ojciec zlituje nad biedną moją du-szą i pozwoli przyjść do spowiedzi, niechaj powie słówko gdzie i kiedy wyspowiadać bym się mogła bo w strasznym udręczeniu jest dusza moja! Bogu oddaję M. Weronika”.


Wyjaśnienie nieporozumienia w sprawie spotkania. Prośba od m. Angeli o odesłanie Konstytucji.


Prośba o spowiedź. Przypomnienie o Konstytucjach.


78. ACRR 58246 – 20 kwietnia 1869 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o przekazanie dochodu (procentu) od pa-pierów wartościowych należących do klauzurowych sióstr łowickich na pokrycie kosztów mieszkania w Rzymie.


Dylematy duchowe. Prośba o spowiedź.

Maj 1869

80. ACRR 58248 – 8 maja 1869 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1,25 strony)

W sprawie terminu i miejsca spowiedzi.


Kwestia wysłania s. Ambroży do Krakowa. Prośba o radę w sprawie urządzenia mieszkania. Pogorszenie zdrowia.


Kwestia niejasności komunikacyjnych. Opis swo-jego stanu duchowego.


Kwestie dotyczące czasu i miejsca spowiedzi.


Czerwiec 1869


W sprawie terminu spowiedzi.


W sprawie terminu i miejsca spowiedzi.

86. ACRR 58254 – 30 czerwca 1869 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

W sprawie terminu i miejsca spowiedzi. Kwestie zdrowotne autorki.

Lipiec 1869

87. ACRR 58255 – 3 lipca 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,75 strony)

Prośba o spowiedź. Kwestie związane z podróżą o. Piotra.


Sprawa kuferka, rękawiczek i prowiantu na drogę dla o. Piotra.

Sierpień 1869

89. ACRR 58257 – Paryż, 29 sierpnia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)


Prośba o radę w sprawie odprawienia ośmio-dniowych rekolekcji. Informacja o stanie swojego zdrowia i kuracji. Prośba o modlitwę.

Grudzień 1869

90. ACRR 58258 – 16 grudnia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Kwestia pieniędzy i zwrotu listów uprzednio prze-słanych. Prośba o miarę na kaftan. Prośba o modlitwę.

91. ACRR 58259 – 31 grudnia 1869 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Słaby stan zdrowia. Życzenia noworoczne. Prośba o modlitwę.

Styczeń 1870


Przesyła kaftan. Dziękuje za modlitwy. Opis aktu-alnego stanu duchowego.


Kwestia poprawek w kaftanie. Zapytanie o radę: czy stosować lekarstwa, czy zdać się w sprawie zdrowia na Pana Jezusa.



Kwestia poprawek krawieckich w kaftanie. Prośba o modlitwę: „[…] przy sposobności najpokorniej o święte modły proszę, bo dusza i ciało miłosierdzia Bożego bardzo potrzebują […]”.

Luty 1870


[Charakter pisma mniej wyraźny i staranny niż wcześniej]. Opis stanu zdrowia (ból głowy). Kwestia przeprowadzki do klasztoru m. Adoloraty. Konsul-tacja w sprawie dalszego postępowania (jakie lekar-stwo brać na ból głowy, czy się przeprowadzać).

Marzec 1870

96. ACRR 58264 – 10 marca 1870 r.,do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Kwestia przekazania przez s. Ambrożę pewnej sumy pieniędzy. Prośba o pożyczenie książki w języ-ku polskim na czytanie duchowe.


Prośba o mszę świętą w intencji s. Weroniki w dzień św. Józefa: „[…] niechże Ojciec drogi z swojej strony nie odmawia mi swojej łaski, niech mnie wyłącznie w czasie Mszy św. w dzień św. Józefa, Jemu odda, przedstawi wszystkie moje biedy, a szczególniej godzinę mojej śmierci Jemu poleci! Wybacz Ojcze


drogi, że z taką śmiałością o to się upraszam, lecz ufna w dobroć Ojca mam nadzieję że mi tej łaski od-mawiać nie zechcesz, uważając zawsze jeszcze jako jedną z dusz przez Pana Jezusa Jemu powierzonych, szczerze się za mnie pomodlisz, bo chociaż już dziś nie mogę tak często przedstawiać Ojcu jak dawniej w konfesjonale mojej nędzy, zawsze jednak jako przewodnika mej duszy Go uważam […]”. Dalej prośba o konsultację w sprawie podejmowanych po-stów w czasie Wielkiego Postu. Opis słabego stanu zdrowia. Prośba o pożyczenie jakieś książki polskiej do czytania w okresie Wielkiego Postu.


Zapytanie o wyrobienie „fakultat” dla księży, których nazwiska już wcześniej zostały podane do wiadomości o. Piotra. Podziękowanie za wymianę pieniędzy. Pytanie o możliwość przesłania przez ko-goś małej paczki z relikwiami do Krakowa.

Kwiecień 1870

99. ACRR 58268 – 21/22 kwietnia 1870 r.,do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Podziękowanie za odprawienie Mszy św., modli-twy i rady duchowe. Prośba o modlitwę: „[…] pro-szę i nadal wspierać mnie swoją przyczyną do Pana Jezusa, bo czym bliżej szczytu Kalwaryi dosięgam, tym ciężej… tym smutniej w duszy! […]”. Prośba o zwrot listu s. Michaliny.


Czerwiec 1870


Prośba o przesłanie pewnych listów dalej. Prośba o załatwienie błogosławieństwa papieża i podpisu Ojca Świętego pod portretem (dla m. Kolumby, a miałby jej to zawieźć ks. Morawski).

101. ACRR 58270 – Rzym, 10 czerwca 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (3,5 strony)

Prośba o pomoc duchową jak postępować, kiedy w konfesjonale słyszy radę, ale nie jest zobowiąza-na do posłuszeństwa. Opis słabego stanu zdrowia. Kwestia rozeznania, czy starać się o kolejne diagno-zy lekarskie. Sprawa powrotu do Krakowa, do cze-go przeszkodą byłby stan zdrowia. Prośba o radę i modlitwę.


Kwestie zdrowia i leczenia się.

103. ACRR 58272 – Rzym, 28 czerwca 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Życzenia imieninowe.

Lipiec 1870


Prośba o ustalenie terminu i miejsca spowiedzi dla s. Ambroży. Prośba o możliwość spotkania i rozmowy.



Kwestia terminu i miejsca spowiedzi.

106. ACRR 58275 – 27 lipca 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Kwestia rychłego opuszczenia Rzymu. Prośba o możliwość kontynuowania porad duchowych u o. Piotra.


Instrukcja przyrządzenia jakiego napoju „chło-dzącego i posilnego”. „[…] Wiedząc, że Ojciec został teraz sam na gospodarstwie i nie ma komu myśleć o pożywieniu Ojca, pragnęłybyśmy chociaż parę razy w tygodniu póki Ojciec sam będzie, coś do po-żywienia mu przysłać, niech więc drogi Ojciec nie robi ceremonii, powie nam szczerze co jada najlepiej, w dnie postne wiem że Ojciec mleko przekłada nad inne potrawy, jutro więc przyślemy coś z nabiału na obiad jeśli Pan Jezus pozwoli […]”. Podziękowanie za mszę świętą sprawowaną w intencji s. Weroniki.


O liście, który dostała wczoraj od sióstr z Krakowa.

Wrzesień 1870

109. ACRR 58278 – Rzym, 4 września 1870 r., do spowiednika (2 strony)


Prośba o radę: „[…] zdecydowałam się jechać do Krakowa, korzystając z kilkakrotnych wzywań Zgro-madzenia naszego, po ostatnim liście matki Anny, w którym mi ofiarowała celę tuż obok kaplicy, w tak bliskim sąsiedztwie Pana nad Pany! nie mogłam wa-hać się dłużej, wypadało mi przyjąć zaprosiny tak przyciągające, a święte posłuszeństwo dla przewod-nika mego sumienia i duszy i rada wielu doświad-czonych kapłanów, zniosły niepokoje i skrupuły jakie poczucie wielkiej niegodności mojej zawsze mi przedstawiało dotąd w podobnych propozycjach mi czynionych: postanowiłam więc w tych dniach już Rzym opuścić, lecz teraz słysząc z różnych stron robione mi uwagi, że nieroztropnością jest wielką w czasie tych niepokojów politycznych puszczać się w [drogę], upraszam więc Przewielebnego Ojca, abyś z Ojcem Piotrem o tych nowych trudnościach moich pomówił, On najlepiej zna cały stan duszy i położenie moje; co Ojcowie wspólnie dla mnie uradzą, uważać będę za wolę Bożą […]”.

110. ACRR 58279 – 30 września 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

„[…] idąc za radą drogiego Ojca, chciałabym już wkrótce do Krakowa pojechać, czekam tylko jak się na kolei trochę uspokoi, i wojska przejdą […]”. Kwe-stia wymiany pieniędzy. Sprawa paszportów.

Październik 1870



List mało czytelny. Kwestie zdrowotne. Prośba o modlitwę.

112. ACRR 58281 – październik 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Różne sprawy tyczące się wyjazdu do Krakowa.

113. ACRR 58282 – 12 [października] 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1,25 strony)

Kwestia opóźnienia wyjazdu do Krakowa z przy-czyn zdrowotnych.

114. ACRR 58283 – 22 października 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Kwestia wymiany pieniędzy w związku z wyjaz-dem z Rzymu w najbliższą środę. Prośba o spotkanie w celu zasięgnięcia rady, pożegnania oraz otrzymania błogosławieństwa na drogę.

115. ACRR 58284 – 23 października 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Wyraża pragnienie bycia już w Krakowie.


Kwestia wymiany pieniędzy na złoto. Prośba o radę w sprawie uzyskania absolucji generalnej od Ojca Świętego.

Grudzień 1870

117. ACRR 58286 – Kraków, 20 grudnia 1870 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)


Życzenia bożonarodzeniowe. Dalej: „[…] dono-szę o sobie, żeśmy dość szczęśliwie podróż naszą odbyły, stanęłyśmy piątego listopada w Krakowie, u sióstr naszych na Mikołajskiej, gdzie siostra moja Modesta jest przełożoną, ta, którą Ojciec będąc w Krakowie w domu naszym na Wesołej poznał, jest tu tylko sióstr kilka, mam ciszę i spokojność, a nad wszystko najmilsze mi są sąsiedztwo tak bliskie Pana nad Pany, bo cela moja tuż przy kaplicy, lecz nie potrafię korzystać z tego szczęścia, bo do mod-litwy więcej jak kiedykolwiek niesposobną jestem i niedołężną bardzo; zmiana klimatu bardzo wpły-nęła na moje zdrowie, częsty i silny ból głowy, cze-go nie miewałam w Rzymie, tu mi dokucza, aż mi słuch przytępia, czuję ciągle szum i piszczenie jakieś w uszach, i na powietrze bardzo jestem drażliwą, sie-dzę też ciągle w domu, niekiedy tylko w główniejsze uroczystości na Smoleńsk do głównego domu wy-jeżdżam […]. Co do położenia mego w zgromadze-niu, to się w niczym nie zmieniło od tego, jak było, gdy byłam przeszłą razą w Krakowie, jak Ojciec widziałeś poprzednio: mieszkam przy siostrach, na Mszy św. widuję się z nimi w kaplicy i przez jedną godzinę w dzień na wspólnym zgromadzeniu, przez resztę dnia jestem sama, szczególnie wieczorem gdy już jestem sama jedna w kaplicy i nawet w całej po-łowie tego mieszkania, gdy siostry udadzą się już na spoczynek, mogłabym z całą swobodą się modlić, gdyby nie to że fizycznie i moralnie tak jestem zbitą, iż zaledwie jęczeć do Pana mogę, aby miłosierdzie Jego usłyszeć jęk raczyło! – usposobienie moje we-wnętrzne zawsze jednakowe, ciemności i niezrozu-mienie stanu mego dają mi okazję do przerażających dopuszczań i myśli!... potrzeba mi wielkiej wiary,


bym nie zwątpiła zupełnie o miłosierdziu Pańskim, szczególnie w chwili śmierci, która jak się zdaje nie jest już ode mnie daleką; gdy ratując się od rozpaczy przywodzę sobie na pamięć dobroć i miłosierdzie Boże dla wszystkich, a nawet opiekę Jego nade mną grzeszną, w tym że mnie tak blisko siebie Pan nasz umieścił, to i to przekonanie nawet nie jest zdolne mnie uspokoić, bo poczucie mojej niegodności, znie-ważania miejsca świętego i odpowiedzialność spa-dająca na moją duszę jeszcze mnie więcej przeraża! lecz dziś już tylko Pan Jezus sam jest świadkiem tego co się w duszy odbywa, bo usta moje milczą nawet przy konfesjonale, nie mówią tego, co we-wnątrz ściska i boli…! do Ojca piszę jeszcze dziś o tym, boć pisząc o sobie trzeba prawdę powiedzieć, ale i Ojca opisywaniem stanu mej duszy męczyć nie będę więcej, chyba zasięgając Jego rady, w potrze-bie udawać się, jako do kapłana znającego przejścia duszy mojej, jeśli się Ojciec od tego sam usuwać nie zechcesz, gdyż dotąd jeszcze zawsze za przewodni-ka mojej duszy przed Bogiem uważam! […]”. Dalej kwestia niejasności swojej pozycji w zgromadzeniu i życzenie rozwiązania tej sytuacji.

118. ACRR 58287 – [18/19 grudnia]20 1870 r., do o. Karola Kaczanowskiego CR (4 strony)

Życzenia bożonarodzeniowe. Prośba o modli-twę. Zapytanie o stan zdrowia. Pytania o powrót ks. Adolfa Bakanowskiego CR z Ameryki. Pytanie o pewną Polkę imieniem Katarzyna, która pozostała w Rzymie. Życzenia dla ojca przełożonego.

20 Data ustalona na podstawie treści kolejnego listu: ACRR 58288.


Styczeń 1871

119. ACRR 58288 – 16 stycznia 1871 r., do o. Karola Kaczanowskiego CR (3 strony)

Przeproszenie za opóźnienie w dostarczeniu po-przedniego listu. Sprawozdanie z realizacji zleco-nego zadania: dostarczenie do Krakowa relikwii do pań Wielopolskiej i Oraczewskiej oraz przesyłek do dwóch kapłanów. Bóle głowy. Sprawozdanie na temat pani Korzeniowskiej. Podziękowanie za infor-macje o Katarzynie. Prośba o przekazanie listu do m. Adoloraty.

Marzec 1871

120. ACRR 58289 – 5 marca 1871 r., do o. Piotra Semenenki CR (1? strona)

Rękopis niekompletny i mało czytelny.

121. ACRR 58290 – Kraków, 8 marca 1871 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Prośba o modlitwę „co do urządzenia życia mego na przyszłość”. Stan rezygnacji w związku z sytuacją zawieszenia w jakiej żyje we wspólnocie zakonnej. Doświadczenie „apatii duchowej”. Prośba o modli-twę i radę.

122. ACRR 58291 – Kraków, 17 marca 1871 r., do o. Karola Kaczanowskiego CR (4 strony)

Sprawa promocji kultu Matki Bożej Częstochow-skiej w Polsce i w Rzymie.


Czerwiec 1871

123. ACRR 58292 – 3 czerwca 1871 r., do o. Karola Kaczanowskiego CR (1 strona)

List polecający pannę Wysocką, udającą się do Rzymu.


Opis stanu duchowego. „[…] muszę tu Ojcu wy-znać szczerze jak na spowiedzi, ze wewnętrzny stan mój udręczenia duszy, ciężką mi czyni każdą chwilę, bo czując się być okazją do ciężkich zniewag domu Bożego, będąc w ciągłej obawie ściągnięcia niebłogo-sławieństwa Bożego na drugich, siedzieć tam, gdzie najmniejsze niepowodzenie, każdą nawet chwilową przykrość lub brak w Zgromadzeniu jakiejś pomocy duchowej, np. brak kapłana do obsługi ołtarza lub do spowiedzi, sobie to przypisuję, to mając przekonanie że grzechy moje ściągają to wszystko na tych, z któ-rymi jestem, przy tym inne różne niepokoje które mnie dziś dręczą co do dawnych moich spowiedzi i świętokradzkich Komunii świętych! nieraz nawet obudza się w duszy mojej i do Ojca ten żal, że Ojciec oszczędzając mnie ukrywał niejako przede mną grze-chy moje, że mi pozwalał w takim stanie pokus przy-stępować do Komunii św.: zawsze tylko słyszałam to zapewnienie że nie zezwalam na grzechy, że więcej się oskarżam jak potrzeba! a jak objawiałam mój nie-pokój że tak często przystępuję do Stołu Pańskiego to i na to uspakajającą otrzymywałam odpowiedź że gdyby Ojciec mógł to by mi nawet trzy razy na dzień przystępować do Komunii św. pozwolił! ja też


uważając całą moją ucieczkę, siłę i obronę w uczęsz-czaniu do świętych sakramentów, przystępowałam ciągle z niejaki spokojem, pomimo wszelkich tych wewnętrznych przejść tyloletnich polegając na tako-wym zapewnieni! a teraz niestety nie wiem czy Pan Jezus duszy ciężkie czyni wyrzuty, czy też szatan w ten najboleśniejszy sposób chce ją przywieść do stanu zupełnego zwątpienia, ale często te wszystkie obawy tak żywo przedstawia, że pomimo ufności na jaką dusza się zdobyć może i tej wiary że Pan Jezus ją nieopuści, mimo wszystkich złości i brzydoty jej grzechów, to czując dotykalnie taki stan wyziębienia ducha, taką ciemnotę wewnętrzną i ciężkość, jakby zupełne opuszczenie duszy od Boga, utwierdzam się że tak być musi, że stan podobny jest karą i następ-stwem za nadużycie łask Bożych w świętokradzkich zniewagach św. sakramentów itp.! […]”. Dalej dyle-maty związane z częstym przystępowaniem do ko-munii świętej. Prośba o rozstrzygnięcie.


Prośba o odpowiedź na poprzedni list. Życzenia imieninowe. Prośba o modlitwę.

Wrzesień 1871

126. ACRR 58295 – Kraków, 3 września 1871 r., do o. Piotra Semenenki CR (3,25 strony)

Prośba o odpowiedź na list z prośbą o poradę duchową (z 3 czerwca 1871 r.). Opis aktualnego stanu ducha.


Listopad 1871

127. ACRR 58296 – Kraków, 26 listopada 1871 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Nadzieja na spotkanie w Krakowie przy ul. Miko-łajskiej i okazję do spowiedzi.

128. ACRR 58297- Kraków, 28 listopada 1871 r., do o. Piotra Semenenki CR (2,25 stron)

W związku z chorobą o. Piotra zapowiedź prze-słania owoców oraz oferta pomocy. Prośba w imieniu sióstr klauzurowych o zabranie do Rzymu obrazka Serca Pana Jezusa, który zrobiły dla Ojca Świętego z okazji 25-lecia pontyfikatu.

Styczeń 1872

129. ACRR 58298 – 16 stycznia 1872 r., do o. Piotra Semenenki CR (5,5 strony)

Życzenia noworoczne. Sprawy związane z pan-ną Wysocką i Cherubiną, która nadal jest w Rzymie. Relacja odmownej odpowiedzi, jakiej udzieliła sio-strom klauzurowym: „[…] dziś nie widzę, aby po-trzeby zgromadzenia, lub też dobro mojej własnej duszy tego zaparcia i ofiary z mojej strony wyma-gały, abym tylko jako świecka osoba przy ich klasz-torze mieszkała […]”. Zniecierpliwienie z powodu życia w zawieszeniu. „[…] w tej gnuśnej wegetacji duch mój coraz więcej się wyziębia, życie wlecze się bez żadnego pożytku ani dla siebie ani dla drugich a nawet częstokroć jestem jakąś zagadką i zgorsze-niem dla drugich! Ostatnią razą gdy pytałam Ojca co mam zrobić jak mnie Ojciec Honorat zostawi bez


odpowiedzi, odpowiedziałeś mi na to «czekaj, za dwa lata to już się pewno zgromadzenie wasze usta-li». A któż wie czy życie moje tak się przeciągnie, wszakże to konanie moje trwa już lat tyle!!! […]”. Opis historii perypetii związanych z zakładaniem wspólnoty zakonnej i zbieraniu funduszy. Kwestia „połączenia obudwóch tych zgromadzeń, czynnego z bogomyślnym pod jednym dachem, tak jakieśmy od początku o tym marzyli, żeby siostry bogomyśl-ne klauzurowe były tym ogniskiem utrzymującym życie ducha i miłości Bożej, tą spójnią dwóch tak róż-niących się powołań; jeszcze po pierwszym powro-cie moim z Rzymu pisałam dość obszernie o tym do Ojca Honorata, proponując aby przy domach głów-nych gdzie był nowicjat sióstr czynnych były przy-budowane domki z klauzurą dla sióstr bogomyślnych […], te wszystkie propozycje moje zawsze odrzuca-ne zostawały dla wielkiej niedogodności mojej […]”. Kwestia sióstr Rafaeli i Stefanii. Prośba o modlitwę.

Luty 1872

130. ACRR 58299 – Kraków, 16 lutego 1872 r., do o. Piotra Semenenki CR (8 stron)

Relacja odmowy na propozycję sióstr klauzuro-wych. Opis odwołania się do o. Honorata. Streszcze-nie listu o. Honorata. Prośba o poradę „[…] czy dusza która przeszła to wszystko co ja, przeszła wewnętrz-nie i zewnętrznie, która nieraz mogła być ciężkim zgorszeniem dla ludzi, i ciężką pokusą do obra-zy Pana Boga, czy taka dusza może jeszcze marzyć o życiu zakonnym, o życiu wspólnym, o profesji tak ścisłego i świętego zakonu jak są siostry nasze klauzurowe


reguły pierwotnej św. Klary? Na to niech mi stanow-czą i wyraźną da odpowiedź bo inaczej sama z sie-bie nic bym w tym względzie odpisać nie mogła Ojcu Honoratowi […]”.

Marzec 1872

131. ACRR 58300 – [marzec 1872 r.], do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Sprawozdanie z postąpienia według rady o Se-menenki i napisania do o. Honorata i ojca wizyta-tora w sprawie poddania się ich decyzji. Kwestia Cherubiny.

132. ACRR 58301 – marzec 1872 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Opis historii swojego życia zakonnego i rozezna-wania swojego miejsca.

133. ACRR 58302 – Kraków, 24 marca 1872 r., do o. Piotra Semenenki CR (2,5 strony)

Kwestia Cherubiny. Zbliżanie się rozstrzygnięcia sytuacji s. Weroniki. Życzenia wielkanocne.

134. ACRR 58303 – [Rzym] brak daty, do o. Piotra Semenenki CR (1,5 strony)

Rekolekcje odprawiane z m. Adoloratą. Prośba o spowiedź i poradę.

135. ACRR 58304 – brak daty i podpisu, (0,5 strony)Prośba o sprawowanie mszy świętej w intencji śp.

rodziców.


136. ACRR 58305 – [Rzym], brak daty, do o. Piotra Semenenki CR (0,5 strony)

Sprawa terminu i miejsca spowiedzi.

Maj 1872

137. ACRR 58306 – 15 maja 1872 r., do o. Piotra Semenenki CR (8 stron)

Sprawozdanie ze stanu duchowego. Oczekiwanie na decyzje w sprawie swojego dalszego życia. Cztery miesiące oczekiwania na odpowiedź od ojca dyrek-tora. Kwestia ulokowania się u sióstr klauzurowych w Łowiczu. Sprawa ewentualnego przeniesienia sióstr do Lwowa. Wyczekiwanie. Prośba o modlitwę.

Grudzień 1872

138. ACRR 58307 – [Rzym,] 10 grudnia [brak roku], do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Prośba o radę w związku z załączonymi listami.

Marzec 1873

139. ACRR 58308 – Rzym, 27 marca 1873 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

W sprawie spotkania i uzyskania porady.


Maj 1873

140. ACRR 58309 – Rzym, 17 maja 1873 r., do o. Piotra Semenenki CR (5,5 strony)

Sprawozdanie z ostatnio podjętych decyzji. Kwestia nowej fundacji.

Lipiec 1873


Sprawa Cherubiny.

Sierpień 1873

142. ACRR 58311 – 26 sierpnia 1873 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Kwestia Cherubiny, jej pobytu w szpitalu i wyna-jęcia dla niej mieszkania.

Grudzień 1873

143. ACRR 58312 – Rzym, grudzień 1873 r., do o. Piotra Semenenki CR (2 strony)

Sprawa adresu pani Haller.

Sierpień 1874



Kwestia pewnej siostry karmelitanki. Prośba o możliwość spowiedzi dla niej. Sprawa intencji mszalnych.

Czerwiec 1874


Życzenia urodzinowe. Sprawa zdrowia siostry karmelitanki Aleksandry. Prośba o możliwość zaopa-trzenia jej sakramentami.

146. ACRR 58315 – 6 sierpnia [1874 r.], do o. Piotra Semenenki CR (1,25 strony)

Kwestia sprawy pani Haller.


Kwestia płaszcza zakonnego siostry karmelitanki, który przetrzymuje Cherubina.

Wrzesień 1874

148. ACRR 58317 – Rzym, 1 września 1874 r., do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Z podziękowaniem za zajęcie się sprawami siostry karmelitanki. Ciąg dalszy sprawy płaszcza i spowie-dzi. Prośba o modlitwę. Kwestia pani Haller.


Listopad 1874

149. ACRR 58318 – 22 listopada 1874 r., do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Sprawa Cherubiny i jej ewentualnej drogi zakonnej.

Styczeń 1875

150. ACRR 58319 – 2 stycznia 1875 r., do o. Piotra Semenenki CR (6 stron)

Życzenia noworoczne. Sprawa Cherubiny.

Kwiecień 1875

151. ACRR 58320 – [Rzym] 19 kwietnia 1875 r., do o. Piotra Semenenki CR (1 strona)

Prośba o spotkanie, poradę i spowiedź.

152. ACRR 58321 – [Kraków,] Wielki Poniedziałek [1875 r.], do panny Cherubiny (4 strony)

Kwestia zamieszkania. Zostanie przyjęta przez zakonnice św. Teresy we Lwowie.

Maj 1875


Stan zdrowia s. Ambroży. Sprawa pani Paszkow-skiej przybywającej do Rzymu z pielgrzymką. Prośba o spowiedź.



Pytanie o zdrowie.

155. ACRR 58324 – [brak daty], do o. Piotra Semenenki CR (4 strony)

Sprawa pielgrzymki do Rzymu. Prośba pani Haller.

156. ACRR 58325 – [Rzym,] brak daty, do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Kwestia terminu i miejsca spowiedzi. Sprawa odpustu jubileuszowego.

Sierpień 1875

157. ACRR 58326 – 23 sierpnia [1875 r.], do o. Piotra Semenenki CR (3 strony)

Sprawa spowiedzi.

158. ACRR 58327 – [brak daty] Ślub Uroczysty Zakonny (1 strona)

Całość brzmi następująco: „Nieśmiertelny Boże, Ojcze, Synu i Duchu Święty! ja nędzne stworzenie Twoje u stóp majestatu Twego w obecności wszystkich świętych, i aniołów w niebie, tą wsparta ufnością że dopomóc mi raczysz Tobie ślub czynię i przy-rzeczenie daję, że w Zgromadzeniu św. Feliksa na wyłącznej służbie Bożej do końca życia mojego zo-stanę. Przyjmij o Boże ślub mój nieodwołalny i racz mi udzielić pełności błogosławieństwa obdarz mnie łaską najświętszą, ażebym pośród pokus wszelkich niezruszoną została, depcząc sidła szatańskie zasta-wione na wiekuistą zgubę moją. Spraw abym poprzez


tę całopalną ofiarę którą ci czynię na całe życie moje, z całego jestestwa mego od dnia dzisiejszego, stała się gorejącą pochodnią pałającą ogniem miłości Boga mojego. Amen”.

3. Zakończenie

Zbiór listów s. Marii Weroniki Ciechanowskiej z rzymskiego archiwum zmartwychwstańców jest nieocenionym źródłem po-znania historii jej życia codziennego, a przede wszystkim przeżyć wewnętrznych z lat 1866–1875. W listach komunikowała spra-wy dotyczące własnej duchowości, swoje rozterki, pragnienia i potrzeby, opisywała swoją relację z Bogiem i innymi ludźmi, prosiła o poradę i modlitwę. Traktowała o. Semenenkę jako powiernika i przewodnika swej duszy. W zaprezentowanych listach dużo miejsca zajmowały także sprawy zdrowotne oraz kwestie związane innymi osobami, umówienia się na spotkania, na spowiedź, na mszę świętą. Pojawiały się też prośby o różne przysługi. Nie brakowało życzeń świątecznych, noworocznych czy imieninowych. Dokładna lektura archiwaliów unaocznia także jak ważnym i popularnym środkiem komunikacji w drugiej połowie XIX wieku był list.

Documents

Listy s. Marii Weroniki Ciechanowskiej w rzymskim archiwum zmartwychwstańców