آموزان دانشاي بر توان ترجمه هاي نوین ارتباطات سیار و چند رسانه اي از فناوري ثیر آمیزهأبررسی ت

فارسی زبان

نژاد ن محسن جا استادیار گروه زبان انگلیسی دانشگاه شھید چمران اھواز

E-mail: m_jannejad@yahoo.com

سعید خزایی شھید چمران اھوازدانشجوی دکتری آموزش زبان انگلیسی دانشگاه

E-mail:saeed.khazaie@gmail.com

سیدی نوقابی سید رضا دانشجوی کارشناسی ارشد رشتھ آموزش زبان انگلیسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

E-mail: seyyedi2006@gmail.com

پور زھرا احمد دانشجوی دکتری آموزش زبان انگلیسی دانشگاه شھید چمران اھواز

E-mail: saraahmadpour@yahoo.com

چکیده

فارسی از - هاي تصویري و نوشتاري فراگیران بر یادگیري واژگان و ترجمه متون انگلیسی این پژوهش با هدف بررسی تأثیر پیوست

. ساله که در سطح متوسط مهارت زبانی بودند انتخاب شدند 17- 19نفر از فراگیران 158بدین منظور . طریق تلفن همراه انجام شد

فراگیران بر اساس نتایج این . هاي کوتاه مدت بصري و کالمی شرکت کردند در آزمون افراد نمونهدر ابتدا ها، راي انتخاب آزمودنیب

در مرحله بعد واژگان جدید زبان انگلیسی را با . شان به چهار گروه تقسیم شدند هاي بصري و کالمی ها بر حسب توانایی آزمون

هاي تشخیصی و یادآوري در پایان آنان در آزمون. و بدون پیوست از طریق تلفن همراه فرا گرفتند) يتصویري و نوشتار( پیوست

آنها از طریق تلفن همراه ها از تأثیر معنادار حافظه کوتاه مدت بر توان یادگیري واژگان و ترجمه نتایج این آزمون. شرکت کردند

گان و ترجمه زه مباحث نظري و عملی یادگیري واژاند نتایج مهمی را در حوتو هاي حاصل از این پژوهش می یافته. حکایت دارد

.متون انگلیسی از طریق تلفن همراه در پی داشته باشد

هاي تصویري و نوشتاري، ترجمه متون، حافظه کوتاه مدت، یادگیري واژگان از طریق تلفن همراه پیوست :هاي کلیدي واژه

مقدمه - 1

ري از مردم با استفاده از به کار رفته و ارتباطات بسیاروز افزونی زندگی روزمره افراد جامعه، به صورت ی در هاي نوین ارتباط فناوري

اند و فرآیندهاي عی به کار رفتهیهاي نوین به ویژه در بحث آموزش به طور وس این فناوري. هاي نوین شکل گرفته است فناوري

مندي از به دلیل بهره امروزيمعتقد است فراگیران ) 2001( 1پرنسکی .اند رار دادهثیر قأقابل توجهی تحت ت آموزشی را به میزان

از دیدگاه او .شان باشد گوي نیازهاي آموزشی نیستند که سیستم آموزش به شیوه سنتی جواب يافراد ،گستردهابزارهاي ارتباطی

ي ها با استفاده از این شیوهارتباطی است، ابداع شود و دجدیهاي آموزشی نوین که همراه با کاربرد ابزارهاي ضرورت دارد که شیوه

عدم وجود آنهاحدي است که حتی تصور به نوین ارتباطی هاي ترسی گسترده به فناوريسد وقتی. به افراد آموزش داده شود نوین

1. Prensky

. اي فراگیران نخواهد داشت، جذابیت چندانی برتی براي آموزشابزارهاي سنغیر ممکن است طبیعتا کاربرد جوامع امروزین،براي

زبان کند که آنها حتی براي ارتباط با همدیگر، از کرده و اشاره مییاد جدید از نسل 2پرنسکی با اصطالح اهالی فناوري دیجیتال

طی، با آگاهی از میزان گستردگی کاربرد وسایل ارتبا به منظوربه عنوان نمونه ، . )همان ( کنند می استفاده، ارتباطی نوینفناوري

مشترکان تلفن همراه هستند ،صد ساکنان جهان در 70بیش از شود که مالحظه می )2011( 3گزارش سازمان ملل متحدنگاهی به

.پردازند به برقراري ارتباط با دیگران می و با استفاده از آن

از سرعت بسیار باالي شده حاکی هاي نوین انجام هاي آموزش سنتی و روش مطالعاتی که در زمینه ترکیب روش از سوي دیگر،

است ) آموزش به کمک فناوري هاي نوین ارتباطی و آموزش سنتیآمیزه اي از (آموزش ترکیبی هاي روش از استفادهیادگیري در

؛ 2004، 4دوینی و کوسکمبار( می شوندارتباطات فردي افزایش سطح تعامالت ومنجر به ، ترکیبی آموزش يها چرا که روش

گار به یک آموززمانی که هاي اجتماعی، هاي مبتنی بر شبکه در آموزشعنوان مثال، به .)2006، 5و برونز اسمیت تاورز، کرافت، کوب

هاي که بنابر یافتهشود ، ترکیبی از آموزش همزمان و غیر همزمان ایجاد میکند ارتباط برقرار میش آموزان نبا دا ،مجازي صورت

.)1387احمدپور، (زش دارد بخشی بیشتري در آمو محققان، اثر

الزم است که از این رو، باشد، ي برنامه درسی بعنوان هسته مرکزي آن نظام میاتومح ،آموزشیدر هر نظام دیگر، سوياز

تعیین شوند و بر اساس آنها محتواي مطلوب آن نظام تهیه شوددر هر زمینه تشخیص محتواي آموزشی مناسب هايمعیار

به هاي آموزش مبتنی بر ارتباطات نوین شیوههاي آموزش از راه دور و وقتی از برنامهبته باید توجه داشت که ال ).1372قورچیان، (

هاي درسی پرهزینه شود، تولید برنامه استفاده می )روش هاي سنتی( کالس درسمکمل براي آموزش از طریق عنوان یک وسیله

هزینه صرفه ناشی از مقیاس،ن شیوه، فراگیران بیشتري را آموزش داد، به دلیل توان با کاربرد ای به دلیل این که میشود ولی می

زش، هاي نوین براي آمو قبل از کاربرد شیوههاي ترکیبی، به دلیل هزینه باالي شیوه. کاهش خواهد یافتفراگیر به ازاي هر سرانه

اطمینان حاصل شود و هم چنین در خصوص عناصر ا،ه شیوه هاي آزمایشی از میزان اثربخشی آن ضرورت دارد که از طریق پژوهش

با توان بدین ترتیب می ).1976، 6مکانانی(، تحقیقات جامعی صورت پذیرد سنتی و نوین محتواي آموزشی و شیوه ارائه آموزش

از اي آموزشیدر طراحی محتو فراگیران متفاوت هاي توجه به نیازها و ویژگیهاي فناوري هاي نوین از یک سو و توجه به مشخصه

با استفاده از روش ضرورت دارد که عالوه بر این. تر یاري داد هاي مناسب خاذ تصمیمدست اندرکاران آموزش را در ات سوي دیگر،

زمینه ارتقاي کیفی تا بدین شکلداد ارزشیابی قرار طور مستمر مورد ه محتواي آموزشی را بها و برنامه، مناسبهاي تحقیق

.آموزشی فراهم شود ینهاي نو برنامه

توجه داشت، زیرا اثرگذار بر محتوا نیز عواملبه الزم است ، در طراحی دوره هاي آموزشی با توجه به اهمیت محتواي آموزش

آموزش زبان نیز حوزهدر . )2002زارعی، ( هاي آموزشی نیز تغییر خواهند کرد موزشی تغییر می کند، شیوهآهنگامی که محتواي

.هاي آموزش نیز متفاوت باشند توان انتظار داشت که شیوه حوزه ها، متفاوت است و می نسبت به سایر محتواي آموزشی

ها و یادگیري صحیح آن توسط زبان آموزان ش زبان، توجه به بار معنایی واژهآموزمباحث اصلی در ارتباط با محتواي یکی از

به داشته و واژگان تاکید صحیح بر یادگیري زبانحوزه آموزش در در گام نخست ، زبان شناس معروف سوئیسی،7سوسور. است

هاي که در جاده استخودرویی هر واژه به مثابه «برد که ح را براي معناي کلمات به کار میدلیل اهمیت معناي واژگان، این اصطال

ه خاطر سپردن آنها، از نظر مطالعات در حوزه توجه به بار معنایی واژه ها و ب. »کند را با خود حمل میمتفاوتی یی مختلف بار معنا

مطالعات در خصوص نقش حافظه در یادگیري زبان . خورد ه نقش حافظه در یادگیري پیوند میمدیریت آموزشی، مبحثی است که ب

2. Digital Natives 3. United Nations 4. Deviney & Koschembahr 5 . Cobcroft, Towers, Smith, & Bruns 6 . Macanany 7 . Ferdinand de Sassure (1875-1913)

به دازش کنندرا پر محتواي آموزشی ارائه شده ،به گونه اي متفاوت باعث می شود که حافظه کوتاه مدت در افرادنشان داده اند که

فراد، به اشکال مختلفی تر می توان گفت که محتواي آموزشی ارائه شده بسته به توان پردازش حافظه کوتاه مدت در ا عبارت ساده

کند که فراگیران ظه کوتاه مدت در یادگیري بیان میاي قدیمی در خصوص نقش حاف نظریه ).2002، 8کرایک(شود پردازش می

گونه که اتکینسون و همان .گیرند سطه در فرآیند یادگیري به کار میطالعاتشان را به عنوان یک عامل واتوان پردازش شناختی ا

نیز معتقد بودند که در حقیقت انسان، به خاطر سپردن مفاهیم را از یک الگوي سه مرحله اي حافظه آغاز می ) 1968( 9شیفرین

نظیر ورودي از طریق گوش یا ( ث ایجاد یک رابطه دوسویه یا یک سویه می تواند باع 10الگوي پیشنهادي آنها، حافظه حسی. کند

13سپس حافظه کوتاه مدت). 1988 12؛ اسولر1994 ،11یر و سیم می( شود که به عنوان درونداد سیستم نام گذاري می شود) چشم

قبلی ترکیب و یکپارچه کرد، در نماید و پس از این که آن را با دانش و کالمی درونداد را رمز گشایی میبرخی بخشهاي بصري

به صورت ضمنی از این الگو براي حافظه کوتاه مدت و مقایسه آن با در این پژوهش. حفظ و نگهداري می کند 14حافظه بلند مدت

.حافظه بلند مدت استفاده شده است

16و فاستر) 1998( 15ون کورتنی، بسیاري از محققان همچارتباط آن با یادگیريزنظر ارتباط بین حافظه کوتاه مدت و ا

به عبارت . کند پیدا میطباق هاي متفاوتی با محتواي آموزشی ارائه شده ان افظه کوتاه مدت در افراد به گونهمعتقدند که ح) 1994(

ذخیره ها در ذهن تاز این صور تر، محتواي آموزشی وابسته به این که افراد، توانایی حافظه بصري یا کالمی دارند، به یکی ساده

به عالوه در تحقیقات بسیاري ). 2002، 17کرایک(شود که قدرت نگهداري در حافظه در این انواع حافظه، متفاوت است می

ها بر میزان ودند ارائه شد و اثر انواع پیوستهاي تصویري و نوشتاري به افرادي که داراي حافظه کوتاه مدت از انواع مختلف ب پیوست

توان به پژوهشی که چن، ها، به موضوع تحقیق حاضر می ژوهشترین این پ شده است که از میان نزدیک سنجیدهیادگیري افراد

میالدي در بررسی اثر توان حافظه کوتاه مدت فراگیران بر میزان 2008در کشور تایوان در سال 18اس، هسیه و کین شاك -.ان

.دند اشاره نمودیادگیري واژگان جدید انگلیسی از طریق تلفن همراه انجام دا

با توجه به آن که در تحقیقات پیشین نشان داده شد که بین انواع حافظه افراد و شیوه هاي مناسب براي آموزش آنها ارتباط

از نظر توان (افراد متفاوت وجود دارد، این پژوهش تدوین شد تا نقش محتواي ارائه شده در آموزش زبان را بر میزان یادگیري

در یادگیري زبان، این پژوهش انجام نقش حافظه کوتاه مدتشناخت به عبارت دیگر، با هدف. اهم مقایسه کندب) اي حافظه

به منظور انجام عالوه بر این، . شان دارد ثیري در یادگیريأدت افراد چه تحافظه کوتاه مبه این مسئله پاسخ دهد که نوع تا پذیرفت

افرادي که به عنوان نمونه در این تحقیق شرکت داشتند، براي آموزش اي، چند رسانهفناوري هاي از بهتر مراحل اجراي تحقیق،

مکاناتی که به دلیل ا .نوین ارتباطی استوار است هاي تحقیق بر کاربرد فناورياین زمینه انجام توان گفت میاز این رو، .استفاده شد

و فناوري ارتباطی اي فناوري چند رسانهژوهش حاضر پ دهند، در یي آموزش افراد در اختیار قرار ماي برا هاي چند رسانه فناوري

وهش، امکان بررسی کارآمدي هم چنین با انجام این پژ. استفاده شد ارائه شده به فراگیران، در طراحی محتواي آموزشیسیار

.وزگاران به همراه داشته باشدتواند نتایج ارزشمندي براي آم گیرد که می رسانه اي در اختیار محقق قرار میهاي چند فناوري

8 . Craik 9. Atkinson & Shiffrin 10. Sensory Memory 11. Mayer & Sims 12. Sweller 13. Short-Term Memory (STM) 14. Long-Term Memory (LTM) 15. Courtney 16 . Fuster 17 . Craik 18 . Chen, N.S., Kinshuk, & Hesieh

سواالت و فرضیات پژوهش -2

.با توجه به مسئله و اهداف این تحقیق که در باال بیان شد سوال پژوهشی زیر مطرح گردید

رابطه وجود دارد؟ توانایی ترجمه فراگیرانآیا بین نوع حافظه کوتاه مدت و میزان -1

: شکل گرفتقیق، تح به هدفیافتن دست هم چنین فرضیات زیر براي

ارتقاي توان آنان در ترجمه باعث ،داراي حافظه کالمی قوي فراگیران، در نوشتاري ارائه محتواي آموزشی حاوي پیوست .1

.شود می فارسی-جمالت انگلیسی

باعث ارتقاي توان آنان در ترجمه ،داراي حافظه بصري قويدر فراگیران ، تصویري ارائه محتواي آموزشی حاوي پیوست .2

.شود میفارسی -الت انگلیسیجم

باعث ارتقاي توان آنان در ارائه محتواي آموزشی حاوي پیوست تصویري در افراد داراي حافظه بصري و کالمی قوي، .3

.شود فارسی می -ترجمه جمالت انگلیسی

رتقاي توان باعث ا ،در افراد ضعیف در هر دو نوع حافظه بصري و کالمینوشتاري ارائه محتواي آموزشی حاوي پیوست .4

.شود فارسی می - آنان در ترجمه جمالت انگلیسی

هاي ر سطوح متفاوتی از نظر نوع حافظهدر این الگو، فراگیران د. اند نشان داده شده) 1(این فرضیات در الگوي مفهومی شکل

قرار ) یوست تصویريشتاري، با پبدون پیوست، با پیوست نو(و در معرض انواع محتواي آموزشی کالمی و بصري قرار دارند

ی را که از طریق پیوست تصویري رود که افراد داراي حافظه بصري قوي، واژگان ین انتظار میبا توجه به تحقیقات پیش. گیرند می

رود که قوي هستند، طبق فرضیات انتظار میافرادي نیز که داراي حافظه کالمی . کنند شان ترجمه می به زبان مادرآموزند، بهتر می

تر عمل و در نتیجه بهنگام ترجمه به زبان مادري موفق گیرند، بهتر در ذهن بسپارند که از طریق پیوست نوشتاري یاد میانی را واژگ

.نمایش داده شده استالگوي مفهومی پژوهش ) 1(در شکل .کنند

هاي محتواي آموزشی نوع حافظه کوتاه مدت و گونه: وهشالگوي مفهومی پژ) 1(شکل

روش تحقیق - 3

قرار ) Pre-Intermediate( پیش متوسط هارت زبان انگلیسیآموزان سال سوم متوسطه که در سطح م در این پژوهش، دانش

با اعضاي جامعه آمارينفر از 166 اي شامل فته شدند که از میان آنها، نمونهه آماري تحقیق در نظر گرعبه عنوان جام دارند

ان به دالیلی همچون ارائه نکردن اطالعات الزم و یا عدم آنهشت نفر از .انتخاب شدندتصادفی ساده گیري روش نمونهاستفاده از

بنابراین تعداد اعضاي نمونه . آماري حذف شدندتحقیق از نمونه مراحل میدانی ر حیند ،شیوهیا یادگیري با این تمایل به همکاري

.نفر است 158برابر با

، هسیه و کین .اس-.چن، ان( هاي کوتاه مدت بصري و کالمی متفاوتی برخوردار هستند آموزان از توان حافظه به لحاظ اینکه دانش

گیري شد و بر اساس افراد نمونه اندازهکالمی و بصري هاي افظه، میزان توان حافظههاي ح با استفاده از آزمون ، لذا)2008شاك،

:این چهار گروه عبارتند از. تقسیم شدند به چهار گروهآن، واحدهاي نمونه

داراي حافظه کالمی و بصري قوي؛ آموزان دانش )الف

؛داراي حافظه بصري قوي آموزان دانش) ب

ضعیف در هر دو نوع حافظه هاي کالمی و بصري؛ آموزان دانش) پ

.داراي حافظه کالمی قوي آموزان دانش) ت

توسط ، یادگیري و ترجمه جمالت به کمک تلفن همراه ژوهشتمایل آنان براي شرکت در پ، میزان سپس با استفاده از پرسشنامه

بنابراین ابزار . است اي گزینه چهار االتسؤاالت باز و ؤس نامه داراي دو نوع شاین پرس. گیري شده است اندازه اعضاي نمونه،

هاي از پیش طراحی شده نیز براي از آزمون بوده، عالوه بر آن نامه این کار، پرسش میزان تمایل و آمادگی گیري اصلی در اندازه

:ه شده که عبارتند ازاستفاد آموزان دانشسنجش سطح واژگان و شناسایی سطح حافظه کوتاه مدت

؛ مون سنجش سطح واژگانآز) الف

.آزمون سنجش توان حافظه کوتاه مدت) ب

:انواع فراگیران

حافظه کالمی قوي

حافظه بصري قوي

حافظه کالمی و بصري قوي

اد ضعیف در حافظه کالمی و بصريافر

محتواي آموزشی بدون پیوست

محتواي آموزشی با پیوست

نوشتاري

محتواي آموزشی با پیوست

تصویري

یادگیري زبان انگلیسی

و استفاده از ابزار ها براي انتخاب اعضاي نمونه آماري

، باعث تداخل در دانستند میاز قبل، مفهوم آن را

بدین منظور فهرست .شدبه کار گرفته طراحی و

بدین .آوري شد گرد ))3(و ) 2(، )1(هاي زبان انگلیسی

گر و پژوهش در اختیار محقق قرار می گیرد

اند از فهرست واژگان آموزش داده شده حذف کرده

جمه کنند، امتیاز باالتري کسب آموزانی که تعداد بیشتري واژه را بتوانند تر

که در در زبان انگلیسی واژه پرکاربرد 40راي این آزمون،

آموزان دانش در قالب آزمونی به دانش آموزان ارائه شد که

-با استفاده از روش کودر پایایی این آزمون

قرار روایی آن نیز مورد تایید سه نفر از متخصصان آموزش زبان و ادبیات انگلیسی

ال ؤس 20ال مربوط به سنجش توان حافظه بصري و

، لی و .ام-.پیشنهادي چن، سیالگوي در یادگیري،

آن است که هاي اجتماعی بتنی بر شبکهنسبت به الگوهاي پیشنهادي پیشین براي یادگیري م

تخصیص محتواي هنگام الگوهاي پیشین در

-.بعدي چن، سی هاي پژوهش ر، دبه منظور رفع این معایب

توانایی بهها ارائه نمودند که در آن آزمونپرسش در

شود و عالوه بر این، میزان دشواري محتواي آموزشی به تناسب توانایی هر

1اعداد .است نشان داده شدهنظام یادگیري الکترونیکی انفرادي چن و همکاران

ها براي انتخاب اعضاي نمونه آماري به کارگیري این آزمون مراحل انجام پژوهش،درادامه جزئیات مربوط به

.تبه تفکیک ارائه شده اس

پژوهش

از قبل، مفهوم آن را آموزان آن دسته از واژگانی که دانش :آزمون سنجش سطح واژگان

طراحی و از این رو آزمون سنجش سطح واژگان . شد رآیند آموزش و عدم آزمون صحیح می

هاي زبان انگلیسی کتاب(ي زبان انگلیسی دوره متوسطه ها واژگان موجود در کتاب

در اختیار محقق قرار می گیردیادگیري و ترجمه واژگان آزمون توان مشخص و قابل قبولی براي

اند از فهرست واژگان آموزش داده شده حذف کرده تهدانس نش آموزان تا پیش از این میکه داکند که واژگانی را

آموزانی که تعداد بیشتري واژه را بتوانند تر از آنجا که دانش .)1997نیشن و وارینگ،

راي این آزمون، ب. با کاربرد این آزمون، سطح واژگان اعضاي نمونه مشخص شد

در قالب آزمونی به دانش آموزان ارائه شد که گرفتند انتخاب گردید و پس از آخرین کلمه قرار می

پایایی این آزمون .نوشتند ر کادر مخصوص هر واژه میفارسی آنها را د یا ترجمه

روایی آن نیز مورد تایید سه نفر از متخصصان آموزش زبان و ادبیات انگلیسی .بود 78/0 ریچاردسون محاسبه شد که برابر با

ال مربوط به سنجش توان حافظه بصري و ؤس 20شامل این آزمون: آزمون سنجش توان حافظه کوتاه مدت

در یادگیري، هاي حافظه آزمون گونه اساس این. دوش ه سنجش حافظه کالمی می

نسبت به الگوهاي پیشنهادي پیشین براي یادگیري م مزیت این الگو

الگوهاي پیشین در که در چرا .گیرد میقرار د نظرمفراگیران ها، عالیق و حس کنجکاوي

به منظور رفع این معایب. است براي هر فرد، به توانایی فراگیران توجهی نشده

پرسش در - یک نظام یادگیري الکترونیکی انفرادي بر اساس نظریه پاسخ

شود و عالوه بر این، میزان دشواري محتواي آموزشی به تناسب توانایی هر گام تخصیص محتواي آموزشی توجه می

نظام یادگیري الکترونیکی انفرادي چن و همکاران ساختار 2 در شکل .فرد در نظر گرفته می شود

.دهند فرآیند یادگیري را نشان می ترتیب مراحل انجام

درادامه جزئیات مربوط به

به تفکیک ارائه شده اسگیري تحقیق، اندازه

پژوهش انجام مراحل 1-3

آزمون سنجش سطح واژگان) الف

رآیند آموزش و عدم آزمون صحیح میف

واژگان موجود در کتابجامعی از

مشخص و قابل قبولی براي معیارهايطریق،

کند که واژگانی را اطمینان حاصل می

نیشن و وارینگ، ( است

با کاربرد این آزمون، سطح واژگان اعضاي نمونه مشخص شد کردند، می

پس از آخرین کلمه قرار میفهرست واژگان،

یا ترجمه بایستی معنی می

ریچاردسون محاسبه شد که برابر با

.گرفت

آزمون سنجش توان حافظه کوتاه مدت) ب

ه سنجش حافظه کالمی میمربوط ب

مزیت این الگو .است )2005( چن

ها، عالیق و حس کنجکاوي سلیقه در آن

براي هر فرد، به توانایی فراگیران توجهی نشدهآموزشی مناسب

یک نظام یادگیري الکترونیکی انفرادي بر اساس نظریه پاسخو همکارانش . ام

گام تخصیص محتواي آموزشی توجه میدر هن فراگیران

فرد در نظر گرفته می شود

ترتیب مراحل انجام در این الگو، ،15تا

)2005(نظام یادگیري الکترونیکی انفرادي چن و همکاران ساختار 2شکل

شود میکنترل ن فراگیراقسمت پیشین کلیه ارتباطات در .قابل تقسیم است پیشین و پسین اساس کارکرد این نظام به دو بخش

عامل میانجی .پذیرد صورت میتوانایی آنان و ارائه محتواي آموزشی مناسب بر اساس این سطح توانایی ارزیابی قسمت پسین در و

متعلق بخش پیشین این عامل. نماید ائه میو محتواي درسی مناسب را معرفی و ارهاي آنان را انتقال نیز موضع فراگیران و خواسته

.است

معیار مناسبی را آوري هاي تشخیصی و یاد آزمون) 2004(جونز:ترجمه جمالت با محوریت ترجمه واژگان جدیدآزمون ) پ

ها براي سنجش میزان یادگیري واژگان این آزمون .دآور به شمار میسنجش سطح یادگیري و توان ترجمه واژگان در جمالت براي

که هرکدام صرف توان پردازش متفاوتی را از جانب فراگیر ) 2001، 19السقایر(تند هاي مناسبی هس آزمون و ترجمه آنها در جمالت

سوال 20حاوي ، جامعه آماريو یادآوري متناسب با یآزمون هاي تشخیص در این پژوهش،). 2002، 20ریچاردز و اشمیت(طلبد می

یک جمله انگلیسی بخش سوال که دربرگیرنده دو بخش است؛اي شامل چهار گزینه هاي سوال .باز استسوال 20اي و چهار گزینه

چهار ترجمه مختلف فارسی انگلیسی النگمن است و بخش جواب که شامل - فرهنگ انگلیسیاز مورد نظر با محوریت واژه انگلیسی

. کنندب ثانیه انتخا 12در مدت زمان چهار گزینهترین جمله را از بین بایستی مناسب می جمله انگلیسی است که پاسخگویاناز

پاسخگویان که انگلیسی النگمن است-سوالهاي باز شامل یک جمله انگلیسی با محوریت واژه انگلیسی مورد نظر از فرهنگ انگلیسی

و روایی بوده 81/0که برابر با ریچاردسون محاسبه شد- کودرروش ها به کمک پایایی این آزمون .ترجمه فارسی آن را بنویسند باید

.د سه نفر از اساتید رشته آموزش زبان و ادبیات انگلیسی قرار گرفتآن نیز مورد تایی

هم وان و آزمون تعیین توان حافظه اي ، از قبیل آزمون تعیین سطح واژگصورت پذیرفت در زیر، فرآیندهایی که براي انجام تحقیق

.بیان شده است به تفضیل فرآیند آموزش واژگان جدید چنین

آموزش افراد و انجام آزمونها فرآیند اجرایی 2-3

تعدادي از واژگان، که در فهرست جامع واژگان متناسب با در ابتدا به منظور آزمون تعیین سطح واژگان، از واحدهاي نمونه، معنی

تماشا به معنی ( watchاکثر آنها تا واژه که و مشخص گردید پرسیده شدسطح آموخته هاي دانش آموزان دبیرستانی است،

افراد، براي آزمون حافظه بصري، بر روي تلفن همراه . هاي حافظه از آنان به عمل آمد پس از آن، آزمون .ندستدان را می) نکرد

پس از مشاهده این تصویر، آنان به مدت شش ثانیه وقت داشتند تا به سوالی . گرفت ال شد که چهار مقوله را در بر میارس تصویري

.ها بود سوال از این گونه پرسش 20آزمون حافظه بصري شامل . در مورد آن تصویر پاسخ دهند

19. Al-segayer 20 . Richards & Schmidt

آزمون حافظه کالمی نیز مانند حافظه بصري . از افراد به عمل آمدسوال بود 20سپس آزمون حافظه کالمی که متشکل از

انگلیسی النگمن به - انگلیسیاي انگلیسی منتخب از فرهنگ است با این تفاوت که در این آزمون به جاي تصویر، جمله

بعد از انجام هر آزمون، نمرات . آموزان ارائه شد و از آنان خواسته شد که به سوالی در مورد مفهوم آن جمله پاسخ دهند دانش

می افراد داراي حافظه کال(گانه هاي چهار صفر تبدیل شد و در گروهبه نمرات معیار با انحراف معیار یک و میانگین آموزان دانش

قرار ) کالمی و بصري هاي قوي، افراد داراي حافظه بصري قوي، افراد داراي حافظه کالمی و بصري قوي و افراد ضعیف در حافظه

.گرفتند

از فهرست واژه بعدي 20 را می دانستند، watchاز آن جا که افراد تا واژه . پس از آن، آموزش واژگان جدید صورت پذیرفت

نوشتاري و یک سوم دیگر با یوستیک سوم با استفاده از پبدون پیوست و يشیوه یک سوم از واژگان به .واژگان انتخاب گردید

نمونه ( بدون پیوستهاي نمونه شامل هر واژه متفاوت از نمونه سهدر فرآیند آموزش، .به افراد آموزش داده شد پیوست تصویري

که این پژوهش بر بستر پیش از این بیان شد . ارائه گردید ،)نمونه ج( يو با پیوست تصویر )نمونه ب(، با پیوست نوشتاري )الف

از فناوري به منظور آموزش افراد شرکت کننده در تحقیق، این سخن بدان دلیل است که . هاي نوین آموزشی استوار است فناوري

، )نمونه الف( آموزشی بدون پیوست حتوايممثال از ه س 3شکل براي نمونه .شده استاستفاده ) تلفن همراه(سیار ارتباطات

براي واژه انگلیسی را ) نمونه ب( تصویريمحتواي آموزشی با پیوست و ) نمونه ب(نوشتاري همراه با پیوستمحتواي آموزشی

.دهد نمایش می repair: تعمیر کردن

ده از تلفن همراهبا استفا repair: سه نمونه از محتواي آموزشی براي واژه انگلیسی تعمیر کردن - 3شکل

بدین .به عمل آمد) نوشتاري(اي و تشریحی به دو شکل چهار گزینه آزمون ترجمهاز اعضاي نمونه، ، بالفاصله پس از مرحله آموزش

ترجمه آن را به فارسی بهجمله انگلیسی 20سپس و پاسخ دادند اي ال چهار گزینهؤس 20به دانش آموزان ترتیب که ابتدا

.بنویسند

ها افتهی - 4

نفر 55دهند، که نمونه این پژوهش را تشکیل می نفري 158هاي مربوط به حافظه کالمی و بصري، از مجموع انجام آزمونپس از

نها در گروه افرادي قرار گرفتندنفر آ 30که هر دو نوع حافظه بصري و کالمی آنها قوي است، افرادي قرار گرفتنداز آنها در گروه

که هیچ کدام از حافظه هاي بصري و کالمی آنها قوي به نفر در گروهی قرار داشتند 42 و ري آنها قوي بودهکه فقط حافظه بص

.که فقط حافظه کالمی آنها قوي محسوب می شودگروه چهارم جاي گرفتند نفر نیز در 31. شمار نمی رود

ي متفاوتی دارندهر کدام از گروههایی که توان حافظه ا نمونه در تعداد افراد -1 جدول

نام

گروه تعداد ویژگی

درصد از

کل

میانگین نمره

آزمون بصري

میانگین نمره

آزمون کالمی

اولداراي حافظه بصري و

کالمی قوي55 8/34

6/17 9/16

دومفقط داراي حافظه

بصري قوي30

9/18 1/16 9/9

سوم

ضعیف در هر دو نوع

حافظه هاي بصري و

کالمی

42

5/26 78/10 76/9

چهارمفقط داراي حافظه

کالمی قوي31

6/19 29/10 48/16

نفر می 55توان گفت که افرادي که داراي نمره آزمون بصري قوي و آزمون کالمی قوي بودند، شامل از نظر طبقه بندي افراد، می

.تندقرار گرف) از نظر طبقه بندي مورد نظر این پژوهش(گروه اول شوند که این افراد در

مقایسه میزان یادگیري واژگان 4- 1

اند، آزمون نی که بدون پیوست آموزش داده شدهواژگاترجمه آزمون هاي این پژوهش به سه قسمت تقسیم می شوند؛ آزمون

صویري از پیوست ت با بهره گیريترجمه واژگانی که واژگانی که با استفاده از پیوست نوشتاري آموزش داده شده اند و آزمون ترجمه

هاي آموزش، میانگین نمرات کسب یري از طریق هر کدام از این شیوهدر این جا به منظور مقایسه میزان یادگ. اند آموزش داده شده

شود و سپس میزان اعتبار آزمون براي مقایسه هر کدام از این روش ها به صورت مقایسات ها به تفکیک ارائه می ن آزمونشده از ای

.باشد می چهارقابل توجه آن است که مقیاس این نمرات از کمترین نمره صفر تا بیشترین نمره . زوجی بیان می شود

افراد داراي حافظه کالمی و بصري قوي 4- 1- 1

دهد که نشان می) 2( هاي سه گانه پژوهش در جدول افراد داراي حافظه کالمی و بصري قوي به آزمونتوان ترجمه نمرات میانگین

اند، بیش از نمره واژگانی است که بدون به افراد آموزش داده شده پیوست نوشتاري و تصویري اژگانی که از طریقوترجمه نمرات

آموزشی حاوي پیوست وايارائه محت مبنی بر( از این رو براي آزمون فرضیه سوم. اند ده از پیوست به افراد آموخته شدهاستفا

از آزمون دو نمونه زوجی ) شود میآنان انگلیسی به فارسی تقویت ترجمهقوي، باعث تصویري در افراد داراي حافظه بصري و کالمی

t-test سطح معناداري آزمون استفاده شد، با توجه به آن کهt-test کمتر % 5بوده و از 00/0ر راببراي تفاوت آزمون الف و ج ب

هم چنین .شود ترجمه این افراد می توانفزایش توان گفت که کاربرد محتواي آموزشی داراي پیوست تصویري باعث ا است می

طریق محتواي بدون پیوست کمتر است که نشان دهنده تفاوت بین آموزش از% 5نیز از ب سطح معناداري این آزمون براي الف و

ون ب و ج برابربراي تفاوت بین دو آزم t- testآزمون اما سطح معناداري . است) نوشتاري یا تصویري( هاي داراي پیوست با حالت

.بوده و حاکی از عدم وجود تفاوت معنادار بین شیوه هاي داراي پیوست نوشتاري و تصویري است% 116

براي افراد داراي حافظه کالمی و بصري قوينمرات آزمون ترجمه -2جدول

آزمونمحتواي ویژگی

آموزشی تفاوت میانگین

31/2 بدون پیوست الف نوشتاري و تصویري پیوستتفاوت معنی دار با

بمحتواي آموزشی با

پیوست نوشتاري پیوست تصویري جواب یکسان با 84/3

جمحتواي آموزشی با

پیوست تصویري جواب یکسان با پیوست نوشتاري 52/3

افرادي که فقط حافظه بصري قوي دارند 4- 2-1

ارائه (براي آزمون فرضیه دوم . نشان داده شده است) 3(پژوهش در جدول میانگین نمرات این افراد به آزمون هاي سه گانه

با ) شود جمالت انگلیسی می تقویت ترجمهمحتواي آموزشی حاوي پیوست تصویري در افراد داراي حافظه بصري قوي، باعث

از وجود بوده، حاکی 000/0مالحظه شد که اعتبار آزمون برابر با ) ANOVA(استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک متغیره

حاکی از آن یید بوده و تأدرصد قابل 95بنابراین فرضیه دوم با سطح اطمینان . تفاوت معنادار بین این سه دسته از واژگان است

اند، بیشتر در یوست تصویري آموزش داده شدهواژگانی که از طریق پ است که در مورد افرادي که فقط حافظه بصري قوي دارند،

برابر با براي تفاوت بین گروه الف و ج اعتبار آزمون ( اند ز طریق پیوست نوشتاري آموخته شدهتا واژگانی که ااند ذهن افراد مانده

فظه بصري برخوردارند، استفاده از پیوست براي افرادي که از حا دهد که کال این یافته نشان می). کمتر است% 5و از 000/0

آموزش استفاده نشده، تفاوت چنین هنگامی که از هیچ پیوستی برايهم .شودبیشتر آنان تقویت توان ترجمهتواند باعث می

کمتر است %5بوده و از 001/0سطح معنی داري برابر با ( شود مالحظه می استفاده از پیوست نوشتاريداري با معنی

براي افرادي که فقط حافظه بصري قوي دارند ترجمه آزموننمرات - 3 جدول

آزمونمحتواي ویژگی

آموزشی تفاوت میانگین

تفاوت معنی دار با پیوست نوشتاري و تصویري 53/1 بدون پیوست الف

36/2 پیوست نوشتاري بتفاوت معنی دار با آزمون بدون پیوست و تفاوت

معنی دار با پیوست تصویري

75/3 پیوست تصویري جتفاوت معنی دار با سواالت مربوط به جمالت

ت نوشتاريحاوي پیوسو بدون پیوست

افرادي که در هر دو نوع حافظه ضعیف اند 4- 1- 3

به افرادي که در هر دو نوع حافظه کالمی و . م به اثر پیوست ها بر میزان یادگیري این دسته از افراد پرداخته استسوفرضیه

ري آموزش داده شده اند و از بصري ضعیف هستند واژگانی با استفاده از روش بدون پیوست، با پیوست نوشتاري و با پیوست تصوی

.آنها آزمون به عمل آمده است

میانگین پاسخ هاي این افراد، حاکی از آن است که شیوه بدون پیوست، میانگین باالتري نسبت حالت هایی دارد که محتواي

استفاده از توان گفت که و میاز این ر) کمتر است% 5و از بوده 006/0اعتبار آزمون برابر با ( آموزشی همراه با پیوست بوده است

.پیوست براي افرادي که از نظر حافظه هاي کالمی و بصري ضعیف هستند، باعث بهبود یادگیري آنها نشده است

براي افراد ضعیف در هر دو نوع حافظه آزمون ترجمهمرات ن - 4جدول

آزمونمحتواي ویژگی

آموزشی تفاوت میانگین

38/3 بدون پیوست الفنی دار با پیوست نوشتاري و تفاوت مع

تصویري

جواب یکسان با پیوست تصویري 82/1 پیوست نوشتاري ب

جواب یکسان با پیوست نوشتاري 02/2 پیوست تصویري ج

افراد داراي حافظه کالمی قوي 4- 1- 4

ارائه محتواي : ی از آن است کهفرضیه اول تدوین شده و حاک، که تنها از حافظه کالمی قوي برخوردار بودندی در مورد دانش آموزان

مون این براي آز. آموزشی حاوي پیوست نوشتاري در افراد داراي حافظه کالمی قوي، باعث یادگیري بیشتر زبان انگلیسی می شود

گانی که از طریق پیوست نوشتاري آموزش داده شده به میانگین آزمون واژمالحظه می شود که ) 5( به جدول نتیجهفرضیه با

اعتبار آزمون . که از طریق پیوست تصویري یا بدون پیوست به افراد آموزش داده شده اندمعناداري بیش از افرادي است صورت

بوده و هم چنین اعتبار آزمون براي تفاوت بین پیوست 000/0براي تفاوت بین پیوست نوشتاري با روش بدون پیوست برابر با

اما اعتبار آزمون براي . به مفهوم معنی دار بودن تفاوت استکه کمتر است % 5از و 000/0نوشتاري و پیوست تصویري برابر با

بیشتر است و به مفهوم آن است که تفاوت بین این دو % 5بوده، از 124/0تصویري و بدون پیوست برابر با تفاوت میان پیوست

.معنی دار نیست در افراد داراي حافظه کالمی قوي شیوه

براي افراد داراي حافظه کالمی قويآزمون ترجمه نمرات -5 جدول

آزمونمحتواي ویژگی

آموزشی تفاوت میانگین

06/2 بدون پیوست الفدار با پیوست نوشتاري ولی پاسخ یکسان با تفاوت معنی

پیوست تصویري

دار با پیوست تصویري و بدون پیوست تفاوت معنی 9/3 پیوست نوشتاري ب

26/2 پیوست تصویري جدار با پیوست نوشتاري ولی پاسخ یکسان با روش تفاوت معنی

بدون پیوست

بحث و نتیجه گیري -5

از هر دو نوع حافظه هاي کالمی و بصري برخوردار باشند کاربرد به صورت همزمان این پژوهش نشان داد که اگر فراگیران

که محتوا بدون پیوست به آنها آموزش داده بت به زمان، نستري تاثیر مطلوبتواند می متناسب محتواي آموزشی داراي پیوست

، فقط کافی ندکالمی و بصري قوي برخورداراز هر دو نوع حافظه افراد کهشرایطی در . آنان بر جاي گذارددر توان ترجمه شود، می

نوشتاري ( نوع پیوست. اهد شددر این صورت یادگیري افراد بیشتر خو. پیوست باشد یکی از انواع است که محتواي ارائه شده داراي

.به یک اندازه تاثیر دارد این گروه از فراگیران توان ترجمهدر ) یا تصویري

که فقط از حافظه بصري قوي برخوردارند متونی را که پیوست بصري داشته باشند بهتر به ذهن فراگیرانینشان داد یافته دیگر

رو می توان براي این از این )آن به کار رفته باشد یا این که بدون پیوست باشددر نسبت به حالتی که پیوست نوشتاري ( می سپارند

آنها را افزایش توانایی ترجمهدسته افراد، در طراحی محتوا و شیوه هاي آموزشی، از پیوست هاي تصویري استفاده کرد و در نتیجه

.داد

توان تواند به کاربرد متون بدون پیوست بهتر می هستند فظه کالمی و تصویري ضعیفاهر دو نوع حدر در مورد فراگیرانی که

توان شود میزان آنها کمک کند و در صورتی که از متون داراي پیوست، چه نوشتاري و چه تصویري، براي آنها استفاده ترجمه

اند، آن باشد که دادهشان منفی نرسد دلیل این که این افراد نسبت به ارائه پیوست واکنش به نظر می. یابد آنها کاهش می ترجمه

ست را به و ذهن آنها وجود پیو هاي فاقد پیوست کرده اند به شیوهشود یا احتماال عادت پیوست باعث اغتشاش فکري آنها می وجود

رفت این افراد نسبت به وجود پیوست، واکنش منفی نداشته این در حالی است که انتظار می پندارد عنوان یک عامل مزاحم می

. دباشن

چشمگیري در توان ترجمهارتقاي حافظه کالمی برخوردارند، وجود پیوست هاي نوشتاري می تواند باعث از فقط افرادي که

باعث به عبارت دیگر پیوست تصویري،اند واکنش قابل مالحظه اي نشان ندادهاین افراد نسبت به وجود پیوست تصویري . آنها شود

در مقایسه با افرادي که در هر دو نوع حافظه هاي کالمی و ( شود نمینیز اغتشاش فکري آنها اعثافزایش یادگیري آنها نشده اما ب

.)اند وجود پیوست، واکنش منفی نشان دادهبصري ضعیف بودند و نسبت به

، پیوست در مورد این افراد. اند ، واکنش جالب توجهی را نشان دادهاند از حافظه بصري قوي برخوردار بودهافرادي که فقط

پیوست نوشتاري هم می تواند نسبت به حالت بدون ،شود، عالوه بر این توان ترجمه آنها به میزان زیادي می تصویري باعث افزایش

براي این امر، توضیح خاصی قابل ارائه نیست اما می توان در پژوهش هاي آتی، از ابتدا . پیوست، یادگیري آنها را افزایش دهد

.تا مشخص شود که چه چیزي باعث این برداشت شده استاهدافی تدوین کرد

د و سپس مطابق با اي افراد اطالع حاصل کر ز آموزش زبان باید از توان حافظهتوان گفت که پیش ا گیري کلی می در یک نتیجه

اسب با توان حافظه کاربرد پیوست متن در صورت. تصویري یا کالمی براي آموزش استفاده کردهاي اي، از پیوست نوع توان حافظه

.افزایش قابل توجهی خواهد داشت و در نتیجه توان ترجمه آنها فراگیرانمیزان یادگیري اي افراد،

کنندطراحی را براي افراد اي افراد، متن مناسب شود که مطابق با نوع توان حافظه توصیه میبه مدیران موسسات آموزشی

شود از متونی که داراي هر دو نوع یک افراد وجود ندارد، پیشنهاد میزش به تفکولی در صورتی که امکان طراحی محتواي آمو

را کالمی یا بصري قويهاي حافظهیکی از انواع یعنی کسانی که (در این صورت سه دسته از افراد .پیوست هستند استفاده شود

و تنها ممکن است افرادي که در هر دو نوع حافظه گیرند نتایج بهتري می) افظه برخوردارنددارند و افرادي که از هر دو نوع ح

.تند، دچار مشکل در یادگیري شوند که با راهنمایی آموزگاران، این مشکل قابل برطرف سازي استضعیف هس

پژوهش حاضر از جهاتی دچار محدودیت بود که از آن جمله می توان به این نکته اشاره کرد که دوره آموزش زبان به فراگیران،

اي براي آموزش واژگان زبان انگلیسی، آشنا شده بودند و این اولین مرتبه با فناوري چند رسانهر کوتاه بود و فراگیران براي بسیا

به عنوان مثال یک (ت طوالنی رتی که در پژوهش هاي آتی در یک مددر صو. مسئله ممکن است مسائلی جانبی را پدید آورده باشد

.تري قابل کسب خواهد بود ن آزمون به عمل آید، نتایج معتبرزش داده شود و سپس از ایشا، به افراد آمو)نیمسال تحصیلی

شود که فراگیران از ها می پردازند توصیه می بررسی موضوع آموزش از طریق پیوستهم چنین به پژوهشگرانی که در آینده به

هاي متفاوت را در سنین مختلف راد داراي حافظهست را بر افنظر داده هاي سنی باهم مقایسه کنند و آثار آموزش از طریق انواع پیو

متناسب را براي آنان به کار برد و نتایج مفیدي براي اثر بخشی بیشتر دوره هاي هم مقایسه کنند تا بتوان شیوه هاي آموزش با

.آموزشی کسب کرد