Embed Size (px)
Citation preview
Hywel Jones
statiaith.com
Seminar Ysgol y Gymraeg, Prifysgol Caerdydd
14 Hydref 2014
1. Simon Brooks am deitl ei lyfr: ‘Pa beth yr aethoch allan i’w achub?
2. James Kitchener Davies am gyfansoddi ei bryddest ‘Sŵn y Gwynt sy’n Chwythu’ yn 1953
3. CBAC am gyhoeddi adroddiad ‘Lle’r Gymraeg a Saesneg yn ysgolion Cymru’ yn 1953
Gyda diolch i:
http://statiaith.com
1. Dosbarthiad2. Trosglwyddo3. Proffil oedran4. Addysg5. Hunaniaeth ac ethnigrwydd6. Defnydd
Cynnwys
http://statiaith.com
Cymunedau: % yn gallu siarad Cymraeg, 2011
http://www.comisiynyddygymraeg.org/Cymraeg/Cymorth/dataacystadegau/Pages/Cyfrifiad2011canlyniadauynolCymuned.aspx
% yn gallu siarad Cymraeg, 16 i 64 oed
http://statiaith.com
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
3-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80+
Grŵp oedran
Dosbarthiad siaradwyr Cymraeg o fewn grwpiau oedran yn ôl awdurdod lleol, Cyfrifiad 2011
Merthyr Tudful
Blaenau Gwent
Tor-faen
Sir Fynwy
Casnewydd
Pen-y-bont ar Ogwr
Bro Morgannwg
Wrecsam
Caerffili
Sir y Fflint
Castell-nedd Port Talbot
Sir Ddinbych
Sir Benfro
Powys
Abertawe
Rhondda Cynon Taf
Conwy
Caerdydd
Ceredigion
Ynys Môn
Gwynedd
Sir Gaerfyrddin
% yn siarad Cymraeg, yn ôl oed, 1951 a 2011
0
10
20
30
40
50
60
70
3-4 5-9 10-14 15-24 25-44 45-64 65+
Y Rhondda, 1951
Aberdâr, 1951
Rhondda Cynon Taf,2001
Rhondda Cynon Taf,2011
http://statiaith.com
Cymru, 1950: cyfraddau trosglwyddo
http://statiaith.com
Lle :• roedd y ddau riant yn siarad Cymraeg 75.5%o blant 5 i 6 oed oedd yn siarad Cymraeg mewn cartrefi.• y tad yn unig o’r ddau siaradai’r Gymraeg: 7.9% o’r plant siaradai’r Gymraeg.• y fam yn unig o’r ddau siaradai’r Gymraeg: 14.8% o’r plant siaradai’r Gymraeg.
Ffynhonnell: Adroddiad ysgolion 1953, CBAC
82
35
44
64
55
83
4049
42
54
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Cwpl, 2oedolynCymraeg
Cwpl, 1oedolyn
Cymraeg: dyn
Cwpl, 1oedolyn
Cymraeg:menyw
Rhiant unigol,1 oedolyn
Cymraeg: dyn
Rhiant unigol,1 oedolynCymraeg:menyw
Trosglwyddo, yn ôl rhyw2001 2011
Ffynhonnell: DC2112, 2011; C0156, 2001
http://statiaith.com
http://statiaith.com
Cartref cwpl -2 oedolyn Cymraeg
Cartref rhiant unigol,
oedolyn
Cymraeg
Cartref cwpl -1 oedolyn Cymraeg
Cartrefi heb oedolyn Cymraeg
2001 79 80 243 538
2011 86 97 295 581
0
100
200
300
400
500
600
700
Rhondda Cynon Taf: Nifer o blant
Cymraeg 3 i 4 oed
2001
2011
Ffynhonnell: Cyfrifiad 2011 DC2601. Cyfrifiad 2001 S143
http://statiaith.com
Cartref cwpl - 2 oedolyn
Cymraeg
Cartref rhiant unigol,
oedolyn Cymraeg
Cartref cwpl - 1 oedolyn
Cymraeg
Cartrefi heb
oedolyn
Cymraeg
Pob cartref
2001 71 59 47 11 17
2011 67 48 46 14 20
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Rhondda Cynon Taf: % o blant
Cymraeg 3 i 4 oed
2001
2011
Ffynhonnell: Cyfrifiad 2011 DC2601. Cyfrifiad 2001 S143
Trosglwyddo’r iaith: cyfraddau
http://statiaith.com Ffynhonnell: Cyfrifiad 2011 DC2601. Cyfrifiad 2001 S143
Trosglwyddo’r iaith: niferoedd
Cartref cwpl -2 oedolyn Cymraeg
Cartref rhiant unigol,
oedolyn
Cymraeg
Cartref cwpl -1 oedolyn Cymraeg
Cartrefi heb oedolyn Cymraeg
2001 3818 1134 2822 4890
2011 3707 1220 3668 6787
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
Cymru: Nifer o blant Cymraeg 3 i 4 oed
2001
2011
http://statiaith.com Ffynhonnell: Cyfrifiad 2011 DC2601. Cyfrifiad 2001 S143
84
41
73
35
55
84
47
81
44
54
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
Cyplau
priod/parteriaethau
un rhyw: y 2 yn
gallu siarad
Cymraeg
Cyplau
priod/parteriaethau
un rhyw: 1 yn
gallu siarad
Cymraeg
Cyplau'n cyd-fyw:
y 2 yn gallu siarad
Cymraeg
Cyplau'n cyd-fyw:
1 yn gallu siarad
Cymraeg
Rhiant unigol
Cymraeg
Trosglwyddo – yn ôl statws2001 2011
Ffynhonnell: DC2115, 2011; C0584, 2001
http://statiaith.com
Modelu trosglwyddo
Tebygolrwydd y bydd plentyn yn gallu siarad Cymraeg =
logit-1(Cyfrifiad + Math o deulu + Ardal + NS-SEC + Cyfrifiad:Math o deulu +
Ardal:Math o deulu http://bit.ly/15Cr60p
% yn siarad Cymraeg yn ôl dosbarth economaidd-gymdeithasol
http://statiaith.com
Pob categori,15.7%
0.0% 4.0% 8.0% 12.0% 16.0% 20.0% 24.0%
1. Galwedigaethau rheoli, gweinyddol a phroffesiynol uwch
1.1 Cyflogwyr mawr a galwedigaethau rheoli a gweinyddol …
1.2 Galwedigaethau proffesiynol uwch
2. Galwedigaethau rheoli, gweinyddol a phroffesiynol is
3. Galwedigaethau canolradd
4. Cyflogwyr bach a gweithwyr hunan-gofnod
5. Galwedigaethau goruchwylio a thechnegol is
6. Galwedigaethau rhannol gyffredin
7. Galwedigaethau cyffredin
8. Erioed wedi gweithio a phobl sy'n ddi-waith ers cyfnod …
L14.1 Erioed wedi gweithio
L14.2 Pobl sydd wedi bod yn ddi-waith ers cyfnod hir
L15 Myfyrwyr amser llawn
% yn gallu siarad Cymraeg
Ffynhonnell: tabl DC2609 Cyfrifiad 2011
% yn gallu siarad Cymraeg, 1991-2011, yn ôl oed
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
3 8 13 18 23 28 33 38 43 48 53 58 63 68 73 78 83
%
Oed
1991
2001
2011
http://statiaith.comFfynhonnell: Cyfrifiad 1991, 2001, 2011
% yn gallu siarad Cymraeg, 1991-2011, yn ôl oed
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
3 8 13 18 23 28 33 38 43 48 53 58 63 68 73 78 83
%
Oed
2001
2011
2001 wedi lagio 10 ml.
http://statiaith.comFfynhonnell: Cyfrifiad 1991, 2001, 2011
Y nifer yn gallu siarad Cymraeg, 1991-2011, yn ôl oed
0
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
12,000
14,000
16,000
18,000
20,000
3 8 13 18 23 28 33 38 43 48 53 58 63 68 73 78 83
Nif
er o
sia
rad
wy
r
Oed
1991
2001
2011
http://statiaith.comFfynhonnell: Cyfrifiad 1991, 2001, 2011
Y nifer yn gallu siarad Cymraeg, 1991-2011, yn ôl oed
0
2,000
4,000
6,000
8,000
10,000
12,000
14,000
16,000
18,000
20,000
3 8 13 18 23 28 33 38 43 48 53 58 63 68 73 78 83
Nif
er o
sia
rad
wy
r
Oed
2001
2011
2001 wedi lagio 10 ml
http://statiaith.comFfynhonnell: Cyfrifiad 2001, 2011
Cyfrifiad 2001 a 2011, yn ôl oed yn 2011
http://statiaith.com
0.0
5.0
10.0
15.0
20.0
25.0
30.0
35.0
40.0
13-24 25-34 35-44 45-64 65+
% yn gallu siarad
Cymraeg
Oed yn 2011
2001
2011
Ffynhonnell: Cyfrifiad 2001, 2011
EnghraifftYn ôl Cyfrifiad 2001:
roedd 24.4% (86 mil) o bobl 15 i 24 oed yn gallu siarad Cymraeg
Yn ôl Cyfrifiad 2011:
roedd 15.9% (57 mil) o bobl 25 i 34 oed yn gallu siarad Cymraeg.
h.y. Colled o 8.5% (29 mil)
http://statiaith.com
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: 2001-2011
Pobl oed 25 – 34 yn 2011 ( = 15 – 24 yn 2001)
Gallu siarad Cymraeg yn 2011
Yn gallu siarad Ddim yn gallu CyfanswmCymraeg siarad Cymraeg
Gallu siarad Cymraeg
yn 2001
Yn gallu siarad Cymraeg 377 233 610
Ddim yn gallu siarad
Cymraeg 72 1620 1692
Pawb oed 25 – 34 yn 2011 449 1853 2302
http://statiaith.com
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: 2001-2011
Pobl oed 25 – 34 yn 2011 ( = 15 – 24 yn 2001)
Gallu siarad Cymraeg yn 2011
Yn gallu siarad Ddim yn gallu CyfanswmCymraeg siarad Cymraeg
Gallu siarad Cymraeg
yn 2001
Yn gallu siarad Cymraeg 377 233 610
Ddim yn gallu siarad
Cymraeg 72 1620 1692
Pawb oed 25 – 34 yn 2011 449 1853 2302
http://statiaith.com
26.5%
73.5%
19.5% 80.5%
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: 2001-2011
Pobl oed 25 – 34 yn 2011 ( = 15 – 24 yn 2001)
Gallu siarad Cymraeg yn 2011
Yn gallu siarad Ddim yn gallu CyfanswmCymraeg siarad Cymraeg
Gallu siarad Cymraeg
yn 2001
Yn gallu siarad Cymraeg 377 233 610
Ddim yn gallu siarad
Cymraeg 72 1620 1692
Pawb oed 25 – 34 yn 2011 449 1853 2302
http://statiaith.com
26.5%
19.5%
16.4% -10.1%
+3.1%
http://statiaith.com
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: newid yn y % sy’n siarad Cymraeg 2001-2011
http://statiaith.com
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: newid yn y % sy’n siarad Cymraeg 1991-2001
Dadansoddiad o Astudiaeth Hydredol y SYG: 1971-2011 (Gweler Nodiadau)
http://statiaith.com
Ods y bydd rhywun a allai siarad Cymraeg yn y cyfrifiad cynharaf yn gallu siarad Cymraeg yn y cyfrifiad diweddaraf
log
(cy
mh
areb
od
s)
Grŵp oedran (yn y cyfrifiad diweddaraf)
Pâr o gyfrifiadau
Ffynhonnell: Astudiaeth Hydredol Prosiect 30165
EnghraifftYn ôl Cyfrifiad 2001:
roedd 24.4% (86 mil) o bobl 15 i 24 oed yn gallu siarad Cymraeg
Yn ôl Cyfrifiad 2011:
roedd 15.9% (57 mil) o bobl 25 i 34 oed yn gallu siarad Cymraeg.
h.y. Colled o 8.5% (29 mil)
http://statiaith.com
Newid yn y % sy’n gallu siarad Cymraeg o fewn grŵp oedran (Cyfrifiad 2001 a 2011)/carfan (AH 2001-11)
http://statiaith.com
-12.0
-10.0
-8.0
-6.0
-4.0
-2.0
0.0
13-24 25-34 35-44 45-64 65+
Newid (pwyntiau
canran) yn y % sy'n
gallu siarad Cymraeg
Oed yn 2011
Newid yn y cyfrifiad
Newid yn yr astudiaethhydredol
Asesiadau’r Cwricwlwm Cenedlaethol:% a aseswyd mewn Cymraeg
http://statiaith.com
% o ddisgyblion mewn dosbarthiadau prif gyfrwng Cymraeg ysgolion cynradd
http://statiaith.com
Asesiadau’r Cwricwlwm Cenedlaethol:% a aseswyd mewn Cymraeg, yn ôl awdurdod lleol
http://statiaith.com
Lleoliad disgyblion rhugl ysgolion cynradd a chanol
http://statiaith.com
Ffynhonnell: http://statiaith.com/blog/addysg/ysgolion/iaith-disgyblion/lleoliad-disgyblion-rhugl-mewn-ysgolion-cynradd-a-chanol/
% y disgyblion cynradd yn ôl iaith/cefndir 1986/87 – 2012/13
http://statiaith.com
Ffynhonnell: http://statiaith.com/blog/addysg/ysgolion/iaith-disgyblion/lleoliad-disgyblion-rhugl-mewn-ysgolion-cynradd-a-chanol/
Targed y Llywodraeth: Nifer yn sefyll Safon Uwch Cymraeg fel % TGAU 2 flynedd ynghynt
http://statiaith.com
Niferoedd yn sefyll arholiadau Cymraeg i Oedolion
http://statiaith.comFfynhonnell: CBAC
% yn siarad Cymraeg yn ôl gwlad enedigol
0
5
10
15
20
25
30
35
40
3-15 16-24 25-34 35-49 50-64 65-74 75-84 85+
Wedi eu geni yngNghymru
Wedi eu geni y tu allan iGymru
http://statiaith.com
% o
’r g
rŵp
oed
ran
sy
’n g
allu
sia
rad
Cym
raeg
Ffynhonnell: tabl DC2206 Cyfrifiad 2011
Cyfansoddiad y boblogaeth, yn ôl gwlad enedigol,
1951-2011
http://statiaith.comFfynhonnell: tabl KS204 Cyfrifiad 2011
Cyfansoddiad y boblogaeth o ran hunaniaeth ac ethnigrwydd
http://statiaith.comFfynhonnell: tabl DC2203 Cyfrifiad 2011
Ethnigrwydd yn ôl hunaniaeth
http://statiaith.com Ffynhonnell: tabl DC2202 Cyfrifiad 2011
% yn gallu siarad Cymraeg, yn ôl rhyw, oed a hunaniaeth genedlaethol
Ffynhonnell: tabl DC2203 Cyfrifiad 2011http://statiaith.com
Mewnlif poblogaeth oed 25+:Rhai a symudodd o’r tu allan i Gymru yn y flwyddyn cyn
Cyfrifiad 2011 fel % y boblogaeth, fesul ward
statiaith.com
0 – 2.5
2.5 – 5.0
5 – 10.0
10.0 – 15.4
%
Ffynhonnell: http://statiaith.com/cymraeg/demograffig/cyfrifiad/2011/DC8201/map_DC8201CymraegMewnlif_poblogaeth25oedathrosodd.html
Cymru: sgiliau eraill
http://statiaith.comFfynhonnell: tabl DC2106 Cyfrifiad 2011
http://statiaith.com Ffynhonnell: http://statiaith.com/blog/cyfrifiad-2011/iaith-ymateb-i-gyfrifiad-2011/
http://statiaith.com
0
50
100
150
200
250C
H1
CH
4
CH
3
CH
2
CH
1
CH
4
CH
3
CH
2
CH
1
CH
4
CH
3
CH
2
CH
1
CH
4
CH
3
CH
2
CH
1
CH
4
CH
3
CH
2
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 20132014
Miloedd
Radio Cymru: cyrhaeddiad wythnosol (pawb 15 oed a throsodd yn unig)
Ffynhonnell: crynodeb, http://www.rajar.co.uk
Nodiadau Cydnabyddir yn ddiolchgar ganiatâd y Swyddfa Ystadegol
Gwladol i ddefnyddio’r Astudiaeth Hydredol, fel ag y cydnabyddir y cymorth a gafwyd gan staff CeLSIUS. Cefnogir CeLSIUS drwy raglen Cyfrifiad y Boblogaeth yr ESRC (Cyf. Gwobr: ES/K000365/1). Yr awdur yn unig sy’n gyfrifol am ddehongliad y data.
Nid yw defnydd data Astudiaeth Hydredol y SYG yn y gwaith hwn yn awgrymu bod y SYG yn ardystio dehongliad na dadansoddiad y data.
Defnyddiwyd nifer o’r siartiau a mapiau gyntaf mewn cyflwyniad i gynhadledd WISERD yn 2013: http://www.wiserd.ac.uk/training-events/annual-conference/programme/census/making-sense/
http://statiaith.com
