Prezantimi i kostove

Ligjërata 1

1- 1

Prezantim i kostove dhe Prezantim i kostove dhe

sjellja e tyresjellja e tyre

IdentifikonIdentifikon

RegjistronRegjistron

KomunikonKomunikonRelevanteRelevante

Të besueshmeTë besueshme

Të krahasueshmeTë krahasueshme

DEFINIMI I KONTABILITETIT

KontabilitetiKontabilitetiështë

sistem i cili

informatat

që janë

PËR TË NDIHMUAR SHFRYTËZUESIT PËR MARRJEN E

VENDIMEVE MË TË MIRA

PËR TË NDIHMUAR SHFRYTËZUESIT PËR MARRJEN E

VENDIMEVE MË TË MIRA

Sistemi i informacionit kontabël brenda një ndërmarrje ka dy nënsisteme kryesore:

1.Një sistem informacioni kontabël dhe2.Një sistem kontabël të menaxhimit të kostos

që lidhet ngushtë me kontabilitetin e menaxhmentit

2 - 3

KONTABILITETI KONTABILITETI FINANCIAR DHE I MENAXHMENTITFINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT

KONTABILITETI FINANCIAR KONTABILITETI I MENAXHMENTIT

AksionarëtKreditorëtQeveria

Publiku i përgjithshëmMenaxhmenti

AksionarëtKreditorëtQeveria

Publiku i përgjithshëmMenaxhmenti

MenaxhmentiMenaxhmenti

Shfrytëzuesit e informatave të kontabilitetit

KONTABILITETI KONTABILITETI FINANCIAR DHE I MENAXHMENTITFINANCIAR DHE I MENAXHMENTIT

Raportet financiare

Shfrytëzuesit

ObjektiveObjektive

Të përgatitura Të përgatitura sipas GAAPsipas GAAP

Të përgatitura Të përgatitura sipas GAAPsipas GAAP

Të përgatitura Të përgatitura periodikishtperiodikisht

Të përgatitura Të përgatitura periodikishtperiodikisht

Entitete biznesoreEntitete biznesoreEntitete biznesoreEntitete biznesore

Të jashtëm dhe menaxhmenti

Karakteristikat

KONTABILITETI KONTABILITETI FINANCIARFINANCIAR

Raportet e menaxhmentit

Shfrytëzuesit

Objektive dhe subjektiveObjektive dhe subjektive

Të përgatitura në pajtim me Të përgatitura në pajtim me nevojat e menaxhmentitnevojat e menaxhmentit

Të përgatitura në pajtim me Të përgatitura në pajtim me nevojat e menaxhmentitnevojat e menaxhmentit

Të përgatitura periodikisht apo Të përgatitura periodikisht apo sipas nevojëssipas nevojës

Të përgatitura periodikisht apo Të përgatitura periodikisht apo sipas nevojëssipas nevojës

Për entitetin biznesor apo një Për entitetin biznesor apo një segment të tijsegment të tij

Për entitetin biznesor apo një Për entitetin biznesor apo një segment të tijsegment të tij

Menaxhmenti

Karakteristikat

KONTABILITETI I KONTABILITETI I MENAXHMENTITMENAXHMENTIT

Kontabiliteti i menaxhmentit ka të bëjë në mënyrë specifike me mënyrën se si informacioni i kostos dhe informacionet e tjera financiare dhe jo financiare duhen përdorur për:

Planifikimin (si formulim i detajuar i veprimeve të ardhshme për të arritur në një përfundim të caktuar),

Kontrollin (si proces i monitorimit të mënyrës se si zbatohet një plan dhe ndërmarrjes së veprimeve për t’i korrigjuar),

Përmirësimin e vazhdueshëm (si ndjekje e palodhshme e përmirësimit në shpërndarjen e vlerave tek konsumatorët)

Vendimmarrjen (si proces i përzgjedhjes midis alternativave të ndryshme konkurruese)

2 - 7

KONTABILITETI I MENAXHMENTITKONTABILITETI I MENAXHMENTIT

KONCEPTI I MENAXHIMIT TË KOSTOVE

Nocioni kosto është nocion i afërt me secilin dhe e përdorim sa herë që diskutojmë për blerje të diçkaje

Roli i kontabilitetit të menaxhmentit është të gjejë dhe të klasifikojë kostot në mënyra dhe rrugë të ndryshme për qëllime të ndryshme

Kuptimi i nocionit kosto, koncepti dhe klasifikimi i kostove janë faktor bazë për çdo studim të kontabilitetit të menaxhemntit


1. Si faktor gjatë përcaktimit të ardhurave në ndërmarrje

2. Si instrument i kontrollit të efikasitetit të afarizmit të ndërmarrjes

3. Si faktor me rëndësi gjatë vendosjes për problemet e planifikimit dhe politikës afariste të ndërmarrjes

Kostot si faktor me rëndësi gjatë marrjes së vendimeve afariste në ndërmarrje, i shfrytëzojmë kryesisht për tri qëllime:


Në literaturë dhe në praktikë ekziston një klasifikim dhe kuantifikim i kostove dhe atë:

Në bazë të dispozitave ligjore duke iu përmbajtur SNK

Në bazë të nevojave interne të ndërmarrjes

Në bazë të literaturës së brendshme dhe asaj të jashtme e që mund të kenë rëndësi praktike dhe teorike

DEFINIMI I KOSTOVEDEFINIMI I KOSTOVE

Kostot paraqesin shprehjen monetare të sasisë së punës së gjallë, mjeteve të punës dhe të objektit të punës të nevojshme për prodhimin e të mirave materiale

Definicioni më i përgjithësuar i kostove nënkupton kostot si shprehje vlerore e harxhimit të të të mirave ekonomike, respektivisht të faktorëve prodhues me qëllim të prodhimit dhe shitjes së efekteve të ndërmarrjes dhe të realizimit të fitimit sipas kësaj baze.

Definimi i tillë i kostove na drejton në tri karakteristikat kryesore të tyre:

Cilat janë ato?

Definimi i tillë i kostove na drejton në tri karakteristikat kryesore të tyre:

Si parim bazë i tyre duhet të jetë shprehja sasiore e harxhimit të të mirave ekonomike (faktorëve prodhues)

Harxhimi i të mirave ekonomike duhet të jetë në lidhje me efektet (produktet), respektivisht e kushtëzuar me prodhimin e atyre efekteve (produkteve) dhe se kosto mund të konsiderohen vetëm ato që janë të provokuara nga prodhimi i efekteve (produkteve)

Sasitë e harxhuara të të mirave ekonomike duhet të jenë të shprehura në vlerë, respektivisht të vlerësuarit sipas çmimeve përkatëse, me fjalë tjera duhet të ekzistojë komponenta çmimore e kostove


THËNË SHKURT:

Kostot mund të definohen si sakrificë apo dhënie e burimeve për qëllime të posaçme

Kostot shpesh maten me njësi monetare që duhet të paguhen për mallra apo shërbime


Kosto apo shpenzimKosto apo shpenzim

Dr. Diana Lamani jep një definicion interesant të kostove të cilat i dallon nga shpenzimet.

Me kosto nënkupton vlerën e mjeteve të përdorura ose për t’u përdorur për sigurimin e mjeteve tjera,

Shpenzimi përfaqëson vlerën e mjeteve të përdorura për të siguruar të ardhura.

Faktikisht, shumica e kostove shndërrohen në shpenzime. Disa prej tyre shndërrohen në shpenzime në të njëjtën kohë kur ato kryhen.

Kur ndodhë një gjë e tillë, shpesh termat kosto dhe shpenzime përdoren në mënyrë të ndërsjelltë.


Përafërsisht definicion të njëjtë jep dhe dr. Ronald Hilton me ç’rast kostot i definon si sakrificë e kryer, zakonisht e matur me resurset e dhëna për këtë sakrificë, për të arritur qëllime të veçanta.

Siç do të shohim edhe më vonë, të gjitha kostot që nuk janë kosto të produktit, quhen kosto të periudhës. Këto kosto identifikohen me periudhën kohore në të cilën janë shkaktuar më saktë se me njësitë e blera apo të prodhuara. Kostot e periudhës njihen si shpenzime të periudhës në të cilën janë krijuar.

Në librin “Menaxhimi kostos” , kostoja është paraja cash ose vlera ekuivalente e kësaj paraje e sakrifikuar për mallra apo shërbime që pritet të sjellin përfitime për ndërmarrjen, në të tashmen apo në të ardhmen. Themi ekuivalentë cash sepse asetet jo monetare mund të shkëmbehen me mallra ose shërbime të dëshiruara. P.sh. mund të jetë e mundur që të shkëmbehen pajisjet me materialet e përdorura për prodhim.

2 - 16



Për kostot nuk mund të flasim në këto raste: Kur nuk kemi të bëjmë me ndonjë element

të procesit të prodhimit, Kur njëri ndër elementet e procesit të

prodhimit nuk shpenzohet edhe pse merr pjesë në procesin e prodhimit,

Kur për ndonjërin prej elementeve të procesit të prodhimit nuk kemi shprehje të vlerës apo për sigurimin e tij nuk na nevojiten kurrfarë mjete monetare,

Kur harxhimet e shprehura në vlerë monetare nuk janë të lidhura me krijimin e një të mire materiale.

Kostot dhe terminologjia mbi Kostot dhe terminologjia mbi kostotkostot

1- 18

Akumulimi i kostove

Objekti i kostove

Objekti i kostove

Objekti i kostove

Transferimi i kostove

Tracing

Shpërndarja

STRUKTURA DHE KLASIFIKIMI I KOSTOVE

Kostot dhe terminologjia mbi Kostot dhe terminologjia mbi kostotkostot

Çfarë është objekti i kostove?

Një objekt i kostove është çdo njësi, si produkte, klientë, departamente, projekte, veprimtari e kështu me radhë, për të cilat maten dhe përcaktohen kostot. P.sh. Nëse dëshirojmë për të përcaktuar sa është kostoja e prodhimit të një biçiklete, atëherë objekt i kostove është biçikleta, nëse dëshirojmë të përcaktojmë koston e funksionimit të departamentit të mirëmbajtjes brenda një ndërmarrje, atëherë objekt i kostove është departamenti i mirëmbajtjes etj.

2 - 20

Marrëdhëniet mes kostove dhe objekteve të kostos mund të shfrytëzohet për të ndihmuar në rritjen e saktësisë së ngarkimit të kostos. Kostot lidhen me objektin e kostove në mënyrë të:

- Drejtpërdrejtë - Tërthortë

2 - 21

Zgjedhja e objektit të kostove


Nëse numri i taksive në pronësi të një kompanie transporti është objekt i kostove, regjistrimi vjetor i

taksive dhe taksa e licencës do të ishin kosto variabile.

Nëse kilometrat e kaluara gjatë vitit në një taksi të caktuar janë objekt i kostove, regjistrimi vjetor i taksive dhe taksa e licencës do të ishin kosto fikse.


Marrëdhënia në mes të kostove dhe objekteve të kostos mund të shfrytëzohet për të ndihmuar në rritjen e saktësisë së ngarkimit të kostos. Kostot lidhen me objektin e kostos, në mënyrë të:

DrejtpërdrejtëTë tërthortë.

2 - 23

Kosto të drejtpërdrejta

Kosto të tërthorta

Kostot të cilat kanë të bëjnë dhe lidhen direkt me objektin e

identifikuar të kostove (MD, PD)

Kostot të cilat kanë të bëjnë por nuk lidhen direkt me objektin e

identifikuar të kostove (KIP)



Objekti i kostos

Çdo gjë për çka kërkohen një matje e ndarë e kostove (produkti, konsumatori,

departamenti, etj.)

Metodat e vëzhgimit të kostove

Vëzhgimi i kostove të drejtpërdrejta mund të jetë:

I drejtpërdrejtë (si proces i identifikimit dhe i ngarkimit të kostove të një objekti të kostos që është në mënyrë specifike ose fizike i lidhur me objektin e kostos),

Përmes faktorëve nxitës (p.sh. Orët e makinës dhe energjia e harxhuar për ato orë pune të makinës).

2 - 26

Lidhshmëria e kostove jo të drejtpërdrejta me objektet e kostos nuk mund të vëzhgohet. Kjo nënkupton që nuk ka një marrëdhënie të zakonshme mes kostos dhe objektit të kostos apo vëzhgimi nuk është ekonomikisht i mundshëm.

Ngarkimi i kostove jo të drejtpërdrejta në objektet e kostos quhet ALOKIM.

Duke qenë se nuk ka asnjë lidhje të marrëdhënieve të zakonshme, alokimi i kostove jo të drejtpërdrejta bazohet në përshtatjen ose në disa lidhje të supozuara (p.sh. Kosto e ngrohjes dhe ndriçimit në një fabrikë që prodhon pesë produkte).

2 - 27

Metodat e vëzhgimit të kostove



Materiali

direkt

Puna direkte

Kosto e përgjithshme

KOSTOT E DREJTPËRDREJTA (DIREKTE)

KOSTOT E DREJTPËRDREJTA (DIREKTE)

Çfarë janë kostot e drejtpërdrejta?

Janë kosto për të cilat mund të vëzhgohet lidhshmëria Janë kosto për të cilat mund të vëzhgohet lidhshmëria

lehtësisht dhe në mënyrë të saktë për një objekt të kostos, lehtësisht dhe në mënyrë të saktë për një objekt të kostos,

përkatësisht janë kosto të cilat ngarkojnë produktin në përkatësisht janë kosto të cilat ngarkojnë produktin në

mënyrë ekonomike.mënyrë ekonomike.

Shembull:Shembull:

Nëse fabrika është objekt i kostos, kostot e sistemit të Nëse fabrika është objekt i kostos, kostot e sistemit të

ngrohjes dhe të ftohjes janë kosto të drejtpërdrejtangrohjes dhe të ftohjes janë kosto të drejtpërdrejta

KOSTOT INDIREKTE (TË TËRTHORTA)

Çfarë janë kostot e tërthorta?

Janë kosto për të cilat nuk mund të vëzhgohet lidhshmëria Janë kosto për të cilat nuk mund të vëzhgohet lidhshmëria

lehtësisht dhe në mënyrë të saktë për një objekt të kostos, lehtësisht dhe në mënyrë të saktë për një objekt të kostos,

përkatësisht janë kosto të cilat duhet të shpërndahen me përkatësisht janë kosto të cilat duhet të shpërndahen me

qëllim të mbulimit nga produkti apo vendi i shpenzimitqëllim të mbulimit nga produkti apo vendi i shpenzimit

Shembull:Shembull:

Nëse objekt i kostos janë produktet e prodhuara, kostot e Nëse objekt i kostos janë produktet e prodhuara, kostot e

sistemit të ngrohjes dhe të ftohjes janë kosto të tërthortasistemit të ngrohjes dhe të ftohjes janë kosto të tërthorta

KOSTOT INDIREKTE (TË TËRTHORTA)

Lidhshmëria e kostove të tërthorta me objektin e kostos nuk mund të vëzhgohet. Kjo nënkupton që nuk ka një marrëdhënie të zakonshme me kostos dhe objektit të kostos, apo që vëzhgimi nuk është ekonomikisht i mundshëm.

Ngarkimi i kostove të tërthorta me objektin e kostos quhet alokim. P.sh. Alokimi i kostove të ndriçimit për pesë produkte që prodhon kompania përmes ngarkimit në përpjesëtim me orët e punës së drejtpërdrejtë të përdorura për një produkt.

2 - 31

KOSTOT E TËRTHORTA APO KOSTOT E PËRGJITHSHME

Janë kostot e prodhimtarisë që nuk mund të lidhen direkt me njësinë e produktit

Shembull:

Puna indirekte apo materiali indirekt

Shembull:

Puna indirekte apo materiali indirekt

Pagat e paguara të punësuarve që nuk janë drejtpërsëdrejti të përfshirë në punët prodhuese

Shembull:

Punëtorët e mirëmbajtjes, rojet, sigurimi,

portierët, etj.

Materialet e shfrytëzuara për të përkrahur procesin prodhues

Shembull:

Materiali për lyerje dhe pastrim i përdorur në repartin e montimit

të automobilit

Kosto indirekte të prodhimtarisë

2 - 33


Puna indirekte Paga e menaxherit Kostot dytësore të pagave

Pirunori (bartja e brendshme e materialit)

Rojet Puna e përsëritur

Primi mbi normë Koha e papunë


2 - 34

Primi mbi normë zakonisht konsiderohet pjesë e kostove indirekte

Supozojmë se punëtori paguhet €18/oraNdërsa puna mbi normë është 50 %

e këtij çmimi.


1 - 35

Sa do të jetë primi mbi normë?

€18 × 50% = €9 për punën jashtë orarit

Nëse punëtori ka punuar 44 orë brenda javës, sa do të jetë fitimi i tij bruto?

Puna direkte 44 orë × €18 = €792Primi mbi normë 4 orë × € 9 = 36Fitimi total bruto €828

Shembull i kostove direkte dhe indirekte

1 - 36

Kostot direkte:Departamenti i mirëmbajtjes €40,000Departamenti i personelit €20,600Departamenti i montimit €75,000Departamenti i përfundimit €55,000

Supozojmë se kostot e departamentit të mirëmbajtjes janë shpërndarë baras në departamentet prodhuese.

Sa janë shpërndarë në secilin departament?

1 - 37

shpërndarë€20,000

Mirëmbajtja€40,000

Kostot direkte të montimit

€75,000

Kostot direkte të përfundimit

€55,000

€20,000

Shembull i kostove direkte dhe indirekte

Kosto primare (parësore) është shuma e kostos së materialeve të drejtpërdrejta dhe të kostos së punës së drejtpërdrejtë.

Për një firmë prodhimi, kostoja e shndërrimit mund të interpretohet si kostoja e transformimit të lëndës së parë në produkte të gatshme.

2 - 38

Kosto primare dhe e shndërruar

Kosto primare

2 - 39

Materiali direkt

Puna direkte

Kosto primare+ =

Kostot primare

2 - 40

Çfarë janë kostot primare të kompanisë?

Materiali direkt i shfrytëzuar €200,000+ Puna direkte 105,500= €305,000

Klasifikimi i kostove të prodhimtarisë

1 - 41

Kosto e materialit direkt

Kosto e punës direkte

Kostot indirekte të prodhimtarisë

Kosto të shndërruara (konvertuara)

2 - 42

Puna direkte

Kosto indirekte të prodhimtarisë+ =

Kosto të konvertuara

Puna indirekte

Materiali indirekt Të tjera

Kostot e konvertuara

2 - 43

Çfarë janë kostot e konvertuara të kompanisë?

Puna direkte €105,500+ Kostot indirekte të prodhimtarisë 194,500= €300,000

Klasifikimi i kostove për raportim të jashtëm

Kostot e prodhimit (materiali direkt, puna direkte, kostot indirekte

prodhuese)

Kostot jo prodhuese ose

operacionale (shpenzimet e marketingut, kostot e marrjes së porosisë, kostot e plotësimit të porosisë, shpenzimet e administratës etj).

1 - 44

Kostot prodhuese

Kostot jo prodhuese

1 - 45

Kostot e inventarizuara (asetet)…

shndërrohen në KMSH…

pasi që të ndodhë shitja.

Klasifikimi i kostove për raportim të jashtëm

Ndërmarrja prodhuese

2 - 46

Inventari i materialit

Inventari i produkteve të gatshme

Të ardhurat

KMSH

Pasqyra e të ardhurave

Kostot periodike

Kostot e inventarizuara

Bilanci i gjendjes

Baras me të ardhurat operative

Kur shitja të ndodhë

Zbritet

Baras me bruto marzhënnga e cila zbriten

Inventari i gjysmë

produkteve

Ndërmarrja tregtare

2 - 47

Blerjet e mallit Inventari i mallit

Të ardhurat

KMSH

Pasqyra e të ardhurave

Kostot e periudhës

Kostot e inventarizuara

Bilanci i gjendjes

Baras me të ardhurat operative

Kur shitja të ndodhë

Zbritet

Baras me bruto marzhënnga e cila zbriten

Kostot e periudhës

2 - 48

Kostot e periudhës janë të gjitha kostot në pasqyrën e të ardhurave të tjera nga KMSH

Kostot e periudhës regjistrohen si shpenzime të periudhës kontabël në të cilën janë shkaktuar

Shembull i rrjedhjes së kostove

2 - 49

Ndërmarrja ka pasur €50,000 inventar tëmaterialit direkt në fillim të periudhës

Blerjet gjatë periudhës janë €180,000 ndërsa inventari përfundimtar ishte €30,000.

Sa nga materiali direkt është shfrytëzuar?

€50,000 + €180,000 – €30,000 = €200,000


2 - 50

Kosto e shkaktuar e materialit direkt është €105,500.

Kostot indirekte të prodhimtarisë janë €194,500.

Çfarë janë kostot totale të shkaktuara të prodhimtarisë?

Materiali direkt i shfrytëzuar €200,000Puna direkte 105,500Kostot indirekte të prodhimtarisë 194,500Kostot totale të prodhimtarisë €500,000


2 - 51

Supozojmë se gjysmë produktet në fillim të periudhës janë €30,000,ndërsa €35,000

në fund të periudhës.Çfarë janë kostot e produkteve të prodhuara?

Gjysmë produktet në fillim € 30,000Kostot totale të prodhimtarisë 500,000Gjysmë produktet në fund 35,000Kostot e produkteve të prodhuara €495,000


2 - 52

Supozojmë se inventari i produkteve në fillim të periudhës është €10,000, dhe €15,000

në fund të periudhës

Çfarë është KMSH?

Produktet në fillim të periudhës € 10,000Kosto e produkteve të prodhuara 495,000Produktet në fund të periudhës 15,000KMSH €490,000


2 - 53

Gjysmë produktetSaldo fillest. 30,000 495,000MD i shfrytëzuar 200,000PD 105,500Kosto ind.prodhimt. 194,500Saldo përfund. 35,000


2 - 54

Gjysmë produktet495,000

Produktet e gatshme 10,000 490,000495,000 15,000

KMSH490,000

Funksioni i kostove

Çfarë është funksioni i kostove?

Është një shprehje matematikore që përshkruan se si ndryshojnë kostot me ndryshimin e nivelit

të një aktiviteti

Variabile

Fikse

Mikse

Llojet e kostove

©2003 Prentice Hall Business Publishing, Cost Accounting 11/e, Horngren/Datar/Foster

Bazat e sjelljes së kostove

Sjellja e kostove është termi i përgjithshëm që përdoret për të përshkruar nëse kostoja ndryshon kur ndryshon niveli i outputit.

Kostoja që nuk ndryshon me ndryshimin e outputit të veprimtarisë quhet kosto fikse,

Kostoja variabile rritet me rritjen e outputit të veprimtarisë dhe ulet në total me uljen e outputit të veprimtarisë.

2 - 57

Kosova Airlines ofron tri alternativa të strukturës së kostove për të akomoduar

ekuipazhin e saj për një natë:

1. €60 për natë për shfrytëzim të dhomës

y = €60x

Pjerrësia e funksionit të kostove është €60.

Funksioni i kostove

Funksioni i kostove

2. €8.000 për muaj

y = €8.000

€8.000 quhet ndërprerje konstante

Pjerrësia e funksionit të kostove është zero

Funksioni i kostove

Funksioni i kostove

Shembull i kostove variabile

Merreni në konsiderim restorantin XY.Supozoni se mëngjesi në këtë restorant

kushton €3 për person.Nëse në restorant ka 200 persona, ai do të

shpenzoj 600 € për shërbime mëngjesi.

0 1 2 3 4 5

€24 –

€18 –

€12 –

€6 –

– – ––

Vëllimi

Tot

ali i

kos

tove

va

riab

ie

Shembull i kostove variabile

Shembull i kostove fikse

0 1 2 3 4 5

€400 –

€300 –

€200 –

€100 –

– – ––Vëllimi

Tot

ali i

kos

tove

fi

kse

Shembull i kostove të përziera

Kostot e përziera janë pjesërisht kosto variabile dhe pjesërisht kosto fikse

Supozojmë se departamenti i kompanisë ka kosto fikse prej €50 për muaj (€600 për vit).

Po ashtu ai ka edhe kosto variabile €3 për orë.

0 125 250 375 500 625

€2,850 –

€2,100 –

€1,350 –

€600 –

– – ––Vëllimi (orë)

Kos

tot

tota

le KV

KF

Shembull i kostove të përziera

3. €3.000 për muaj plus €24 për dhomë

Ky është një shembull i kostove mikse

y = €3.000 + €24x

y = a + bx

Funksioni i kostove

Funksioni i kostove

Shembull i modelit të sjelljes së kostove

1 - 69

Kompania blen dorëza për €52 për secilën biçikletë.

Çfarë është kosto totale e dorëzave nëse janë montuar 1.000 biçikleta?

1- 70

1.000 njësi × €52 = €52.000

Çfarë është kosto totale e dorëzave kur montohen 3.500 biçikleta?

3.500 njësi × €52 = €182.000


1 - 71

Kompania shkakton €94.500 kosto lizingu brenda një viti.

Ky është një shembull i kostove fikse duke respektuar numrin e biçikletave të montuara


1 - 72

Çfarë janë kostot fikse (të lizingut) për një njësi nëse prodhohen 1.000 biçikleta?

€94.500 ÷ 1.000 = €94,50

Çfarë janë kostot fikse (të lizingut) për një njësi nëse montohen 3.500 biçikleta?

€94.500 ÷ 3.500 = €27


Shembull i nivelit të rëndësishëm

2 - 73

Supozojmë se kostot fikse (të lizingut) janë €94,500për një vit dhe kanë mbetur të njëjta brenda një niveli

të njëjtë të vëllimit (1.000 deri 5.000 biçikleta).

1.000 deri 5.000 biçikleta është niveli i rëndësishëm

Shembull i nivelit të rëndësishëm

2 - 74

€94,500

Raportet në mes llojeve të kostove

2 - 75

Direkte

Indirekte

Variabile Fikse

Shembull i kostove totale edhe kostove për njësi

1 - 76

Çfarë është kosto për njësi (lizingu dhe dorëzat)kur kompania monton 1.000 biçikleta?

Kosto totale fikse €94,500+ Kostot totale variabile €52,000 = €146,500

€146,500 ÷ 1,000 = €146.50


1 - 77

€94,500

€94,500 + €52x

€146,500


1 - 78

Supozojmë se menaxhmenti i kompanisë ka koston për njësi prej €146,50 (lizingu dhe timoni).

Menaxhmenti ka buxhetuar kosto të ndryshme për nivele të ndryshme të prodhimit

Çfarë janë kostot e buxhetuara për prodhimin mesatar prej 600 biçikletave?

600 × €146,50 = €87.900


1 - 79

Çfarë janë kostot e buxhetuara për prodhimin mesatar prej 3.500 biçikletave?

3.500 × €146,50 = €512.750

Çfarë duhet të jenë kostot e buxhetuara për prodhimin mesatar prej 600 biçikletave?


1 - 80

Kosto totale fikse € 94,500Kostot totale variabile (€52 × 600) 31,200Totali €125,700

€125,700 ÷ 600 = €209.50

Duke shfrytëzuar koston prej €146,50 për njësi do të mund të llogaritnim kostot

totale aktuale për 1.000 biçikleta


1 - 81

Çfarë do të jenë kostot e buxhetuara për 3.500 biçikleta?

Kosto totale fikse € 94,500Kostot totale variabile (52 × 3,500) 182,000Total €276,500

€276,500 ÷ 3,500 = €79.00

Prodhimtaria

1 - 82

Kompanitë prodhueseBlejnë material dhe komponentë tjerë dhe i

shndërrojnë ato në produkte të gatshme

Kompanitë prodhueseBlejnë material dhe komponentë tjerë dhe i

shndërrojnë ato në produkte të gatshme

Kompanitë prodhuese po ashtu duhet të zhvillojnë, dizajnojnë, tregtojnë dhe shpërndajnë produktet e tyre

Kompanitë prodhuese po ashtu duhet të zhvillojnë, dizajnojnë, tregtojnë dhe shpërndajnë produktet e tyre

Tregtia

1 - 83

Ndërmarrjet tregtare blejnë dhe shesin produktet pa ndonjë

ndërrim të formës së tyre bazike

Ndërmarrjet tregtare blejnë dhe shesin produktet pa ndonjë

ndërrim të formës së tyre bazike

Shërbimet

1 - 84

Ndërmarrjet shërbyeseofrojnë shërbime apo produkte të paprekshme konsumatorëve të tyre

Ndërmarrjet shërbyeseofrojnë shërbime apo produkte të paprekshme konsumatorëve të tyre

Puna është kategoria më e rëndësishmePuna është kategoria më e rëndësishme

Llojet e inventarit

1 - 85

Kompanitë e sektorit prodhues kanë një apo më shumë të tri

kategorive vijuese të inventarit:

1. Inventari i materialit direkt

2. Inventari i gjysmëprodukteve

3. Inventari i produkteve të gatshme

Llojet e inventarit

1 - 86

Kompanitë e sektorit të tregtisë kanë një lloj të inventarit – produktet në

formën e tyre origjinale.

Kompanitë e sektorit të shërbimeve nuk kanë inventar të produkteve të prekshme

Në teori, kostot paraqiten në dy skajshmëri:- Kosto fikse absolute me koeficient të

reagibilitetit baras me zero- Kosto variabile proporcionale me koeficient të

reagibilitetit baras me një,- Në praktikë, në mes këtyre dy skajshmërive,

paraqiten një tërësi kostosh që nuk janë as tërësisht fikse absolute, por as tërësisht variabile proporcionale.

04/12/23Skender Ahmeti87

Kostot e përziera - metodat

Kostot e tilla zakonisht quhen kosto të tërësishme gjysmë fikse të përbëra nga komponenti fiks dhe variabil, për ndarjen e të cilave përdoren një varg metodash.

Cilat janë arsyet kryesore për ekzistimin e këtyre kostove?



1. Ekzistimi i detyrueshëm i minimumit të organizimit, përkatësisht minimumit të pajisjeve që mirëmbajnë gatishmërinë e ndërmarrjes për prodhimtari. Deri te ai minimum kostot janë fikse, mbi atë minimum ato marrin karakter të kostove variabile



2. Nga praktika e ndërmarrjeve, dimë se disa kosto kanë karakteristika fikse po ashtu edhe variabile. Kështu, kostot e ngrohjes në procesin e prodhimit lidhen me vëllimin e prodhimit, ndërsa kostot e ngrohjes së zyreve janë tërësisht të pavarura nga vëllimi i prodhimit. Në kontabilitet, kostot e ngrohjes tregohen në një llogari, pa marrë parasysh se kostot e para janë variabile, ndërsa të dytat fikse.



3. Nganjëherë, është e pamundur sigurimi i materialit në sasi të nevojshme, andaj ndërmarrjes i duhet të furnizohet me sasi të mëdha, e cila ruhet e gatshme për t’u përdorur pas një kohe të caktuar. Derisa materiali (si kosto variabile) është në rezerva, ai shkakton kosto të caktuara fikse.



Metoda empirike apo metoda e analizës kontabël

-Përcaktimi i komponentit fiks me ndihmën e përvojës

- Përcaktimi i komponentit fiks me ndihmën e koeficientit të

reagibilitetit

Metoda matematikore

1.Ndarja e komponentit fiks përmes interpolacionit

2.Ndarja e komponentit fiks përmes kostove margjinale

3.Ndarja e komponentit fiks përmes metodës së ekstremumeve


Shembull i metodës së analizës kontabël

Analisti i kostove përdorë eksperiencën e tij për të ndarë kostot

totale në fikse dhe variabile

Ardi & Co. shet programe softweri

Shitja totale = €390.000

Kompania shet 1.000 programe

KMSH = €130.000

Paga e menaxherit = €60.000

Paga e asistentes = €29.000

Komisioni = 12% nga shitja

Çfarë janë kostot fikse totale?

€60.000 + €29.000 = €89.000Çfarë janë kostot fikse për njësi të shitur?


€89.000 ÷ 1.000 = €89,00Çfarë janë kostot variabile për njësi të shitur?

KMSH: €130.000

Komisioni: €390.000 × 12% = €46.800

(€130.000 + €46.800) ÷ 1.000 = €176,80



Shembull i përcaktimit të komponentit fiks me ndihmën e koeficientit të reagibilitetit

-Reagibilitet – fjalë latine “reagere” – të përgjigjesh në ndonjë veprim.-Mellerovicz reagibilitetin e kostove e definon si reagim i veprimit të kostove të ndryshme ndaj ndryshimit të shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve.-Në literaturën gjermane fjala variator përdoret në vend të koeficientit të reagibilitetit.



Shembull:Q1 = 1.200 njësiQ2 = 1.500 njësi

KF 1 = 60.000 €KF 2 = 72.000 €

Të përllogaritet shkalla e reagibilitetit të kostove fikse?



∆ KF = ∆ KF2 - ∆ KF 1 = 72.000 – 60.000 = 12.000 € ∆ KF 12.000∆ KoKF = ------- = ---------- = 0,20 ∆ KF1 60.000

∆ Q = Q 2 – Q 1 = 1.500 – 1.200 = 300

∆ Q 300∆ Q k = ------ = ------- = o,25 ∆ Q 1 1.200

∆ KoKF 0,20

∆ RKF = ---------- = --------- = 0,80 (shkalla e reag. të KF) ∆ Q k 0,25

Shembull:

Ndarja e komponentit fiks përmes interpolacionit

Muaji Sasia Diferenca KT Rritja e KT

janar 8,900 - 182,000 -

shkurt 9,100 200 188,000 6,000

mars 9,300 200 192,000 4,000

prill 9,600 300 195,000 3,000

maj 10,000 400 200,000 5,000

Gjithsej 46,900 1,100 957,000 18,000

KV = 18.000 / 1.100 = 16,36 € / t



KTV KT KTF

8.900 x 16,36 = 145.604 182.000 36.396

9.100 x 16,36 = 148.876 188.000 39.124

9.300 x 16,36 = 152.148 192.000 39.852

9.600 x 16,36 = 157. 056 195.000 37.944

10.000 x 16.36 = 163. 600 200.000 36.400


Sipas të dhënave të shembullit më lart, zbatojmë formulën:

y 2 – y 1 y – y 1 = ------------- ( x – x 1) x 2 – x 1 188.000 – 186.000 y – 186.000 = ---------------------- ( x – 8.900) 9.100 – 8.900

y – 186.000 = 10 ( x – 8.900)

y – 186.000 = 10 x – 89.000

y = 10 x + 97.000




Sa janë kostot e tërësishme për 9.000 njësi të prodhuara:

y = 10 * 9.000 + 97.000y = 90.000 + 97.000 y = 187.000 €


Ndarja e komponentit fiks përmes kostove margjinale

Thelbi i zbatimit të kësaj metode qëndron në atë se në bazë të dhënave mbi dy shkallë të afërta të shfrytëzimit të kapaciteteve përllogariten kostot diferenciale, ndërsa pas tyre kostot fikse.Kostot diferenciale janë kostot margjinale në nivel të fundit të punësimit.


Sasia Ndryshimi KTKostot e

diferencësKostot

diferencialeKostot për

njësi KV KF

1.000

-

28.000 -

-

28.00

1.250

250

31.250 3,250

13

25.00

1.500

250

35.000 3,750

15

23.33

1.750

250

38.000 3,000

12

21.71

2.000

250

42.500 4,500

18

21.25

2.250

250

45.500 3,000

12

20.22

9.7501.250

220.250 17.500 14

22,59 136.500 83.750




Periudha II:

KT = (KVnj* n) + KFKF = KT – (KVnj * n)KF = 220.250 – 14,00 * 9.750KF = 220.250 – 136.500KF = 83.750 €

Shembull i metodës së ekstremumeve

Kapaciteti i lartë për dhjetor: 55.000 orë makine

Kosto e elektricitetit: €80.450

Kapaciteti i ulët për dhjetor: 30.000 orë makine

Kosto e elektricitetit: €64.200

Çfarë është shkalla variabile?

(€80.450 – €64.200) ÷ (55.000 – 30.000)

€16.250 ÷ 25.000 = €0,65

Çfarë janë kostot fikse?


€80.450 = Kostot fikse + (55.000 × €0,65)

Kostot fikse = €80.450 – €35.750 = €44.700

€64.200 = Kostot fikse + (30.000 × €0,65)

Kostot fikse = €64.200 – €19.500 = €44.700

y = a + bx

y = €44.700 + (€0,65 × orët e makinës)


1 - 109

Fund i ligjëratës 1